2000 schakers, koeien op de weg en zilver voor Eline

De Olympiade is een tweejaarlijks toernooi voor landenteams. De 44ste Olympiade zou oorspronkelijk in Moskou worden gehouden, maar twee dagen na de inval in Oekraïne ontnam de wereldschaakbond FIDE Rusland het recht om het evenement te organiseren. India bood daarop aan om het toernooi over te nemen. Het vond plaats in Chennai, de hoofdstad van de deelstaat Tamil Nadu en niet toevallig ook de geboorteplaats van oud-wereldkampioen Viswanathan Anand. Nederland vaardigde een mannen- en een vrouwenteam af naar de Olympiade. Jeroen Bosch, de captain van het vrouwenteam, hield voor Schaken.nl een dagboek bij.

Grootmeester

FRAYNA - ROEBERS

Olympiade ronde 5

-trlwq-trk+ +-zp-zppvlp -+-zp-snp+ snp+P+-vL-zP-+-+-+ +-sN-+NzPP+-+PzPLzP tR-+Q+RmK-

Stelling na 12.b4

De witspeelster werd hier behoorlijk verrast door 12… c5!?. Het zwarte paard aan de rand wordt geofferd voor positionele compensatie.

Dinsdag 26 Juli

Om 11.30 uur sta ik met de uit tien personen bestaande Nederlandse delegatie in vertrekhal 3 van Schiphol. Anish Giri is een dag eerder al naar Mumbai vertrokken voor een schaakpromotie-event, en Jorden van Foreest vliegt vanuit Zagreb naar Chennai. Na ruim een uur schuifelen in een lange rij, nemen we onze instapkaarten in ontvangst. Mijn oranje TeamNL-shirt valt op, en niet zonder trots vertel ik dat we naar Chennai afreizen voor het grootste schaakevenement dat er bestaat: de Olympiade. Meer dan 180 landen zullen in India aan de start verschijnen, en omdat de meeste landen met teams van vijf spelers en één captain in zowel de open- als de vrouwencategorie deelnemen, gaat het al gauw om 2000 schakers. Uiteindelijk halen we ons vliegtuig met een uur speling, en vertrekken we naar tussenstop Dubai.

Chennai was prachtig ‘gekleurd’ vanwege de Schaakolympiade.

WOENSDAG 27 JULI

Het is middernacht als we in Dubai arriveren voor onze transfervlucht naar Chennai. Vlak voor we door een securitycontrole gaan, komt Benjamin Bok erachter dat hij zijn paspoort in het vliegtuig heeft laten liggen. Geen handige zet van onze grootmeester! Luttele seconden voordat het boarden bij de volgende gate sluit, wordt Benjamin herenigd met zijn paspoort. Zonder verder oponthoud stappen we slaperig uit in Chennai. We worden opgewacht door een ontvangstcomité dat ons welkom heet in India en krijgen onze eigen Olympiade-rijen voor de douane toegewezen. Een sympathiek gebaar, dat wel wat oponthoud veroorzaakt omdat vlucht EK 544 voor driekwart uit schakers bestaat. In een bus met airco rijden we naar het resort waar we de komende twee weken zullen doorbrengen. Onderweg verbazen we ons over gigan- tische vuilnisbelten, het constante getoeter en de koeien op de (zij)wegen. Na het inchecken moet iedereen bijkomen van de reis. Zelf besluit ik om niet te gaan slapen om de jetlag zoveel mogelijk te omzeilen. Bij het avondeten ontbreken onze tieners Eline en Machteld, ze zijn in diepe rust (kloppen op de kamer en bellen hebben geen effect). Heel begrijpelijk na 36 uur zonder slaap.

DONDERDAG 28 JULI

Gelukkig hebben de spelers de hele dag om bij te komen en te acclimatiseren. Op een teambijeenkomst bespreken we de opstelling voor de eerste ronde. Ongetwijfeld krijgen we een ‘zwak’ team en gaat het er vooral om om ‘in het toernooi te komen’. Onze jongste speelster, de 14-jarige Machteld van Foreest, biedt zelf aan om niet te spelen. Voor iedere ronde geeft de captain de opstelling met vier spelers door, en is er dus ook één vrouw die niet speelt. Om 17.30 uur vindt vandaag de officiële opening plaats in het ‘Jawaharlal Nehru stadion’ in Chennai. Mannencaptain

Jan Smeets en ik raden al onze spelers af om daar naartoe te gaan en ‘offeren ons op’. Uiteindelijk zijn Jan en ik, inclusief heen- en terugreis, van 14.00 tot 23.00 uur ‘van de straat’. Dat laatste is niet letterlijk waar, want de chaos na afloop rondom de vertrekkende bussen in de straten van Chennai is groot. Tijdens de openingsceremonie nemen Jan en ik deel aan de vlaggenceremonie (ruim een uur wachten in de snikhete catacomben van het stadion), zijn er vele optredens, en nog veel meer toespraken van hoogwaardigheidsbekleders. Niet alleen is de president van deelstaat Tamil Nadu, Stalin (ja hij heet echt zo!), aanwezig, maar ook Narenda Modi, de ‘Prime Minister’ van India, is er voor uit New Delhi gekomen.

Nieuw is de regel dat de captain niet langer mag adviseren bij een remiseaanbod

Vrijdag 29 Juli

De zogenoemde captains’ meeting wordt online gehouden, en daarna praat ik de speelsters bij over de regels. Het meeste is al bekend. Uiteraard zijn mobiele telefoons in de speelzaal uit den boze, maar ook horloges en zelf meegebrachte pennen zijn niet toegestaan. Nieuw is de regel dat de captain niet langer mag adviseren bij een remiseaanbod. Om 13.00 uur lunchen we gezamenlijk en daarna staat de bus klaar om 13.30 uur. Met een reis van hooguit een halfuur naar de speelzaal is dat veel te vroeg voor het begintijdstip van 15.00 uur, en daar willen Jan en ik dan ook zeker iets aan doen. In onze bus reist een politieagent mee, ze staan overal langs de weg en in veelvoud bij de speelzaal. De deelstaat Tamil Nadu heeft in totaal 4000(!) politieagenten toegewezen aan de Olympiade. Bij aankomst op het terrein zijn er minimaal twintig detectiepoorten met bijbehorende agenten en vrijwilligers met aanvullende onderzoeksapparatuur. Het ziet er professioneel uit, totdat we ons realiseren dat achter deze poortjes zich de kluisjes voor mobiele telefoons bevinden, en dat we voordat we de speelzaal binnengaan, opnieuw door detectiepoortjes moeten. Eline, Peng, Rosa en Tea laten de vrouwen van Jamaica kansloos en met een klinkende 4-0 reizen we terug naar het hotel.

ZATERDAG 30 EN ZONDAG 31 JULI

Na de openingsronde is het belangrijk om in een ritme te komen en dat lukt goed: Canada en Iran worden met 3-1 en 3,5-0,5 verslagen. De temperatuurverschillen zijn wel pittig. Het is overdag 34 graden en ’s nachts 27. Door de hoge luchtvochtigheid ligt de gevoelstemperatuur op 40 graden. Het probleem zijn de airco’s die overal aanstaan. In de speelzaal is het erg koud – ideale omstandigheden om verkouden te worden.

MAANDAG 1 AUGUSTUS

Na drie gewonnen wedstrijden spelen we in de top mee. Het als vierde geplaatste Polen is een pittige tegenstander en we verliezen met grote cijfers. Alleen ons topbord, Eline Roebers, scoort een halfje tegen Alina Kashlinskaya, de nummer 13 van de wereld. Machteld verliest van Oliwia Kiolbasa die zal uitgroeien tot een van de sterren van deze Olympiade: Oliwia start met 9 uit 9 (!) en wint uiteraard goud op haar bord.

Dinsdag 2 Augustus

Onze volgende tegenstander is de Filipijnen, een jong en gevaarlijk team. Machteld speelt te passief en verliest, terwijl Rosa op bord 4 na een scherpe strijd in remise berust. De topborden winnen de match voor ons. Peng wint een strakke partij en Eline wint na een lange strijd. Het stukoffer in de opening van onze 16-jarige is spectaculair, maar wel gepland. Ze had het me die ochtend al laten zien bij de voorbereiding.

Die openingsvoorbereiding verloopt volgens een strak schema. Om 10.00 uur ’s ochtends kennen we de namen van de tegenstanders (de bordparingen zoals

Tea gaat Chennai in en krijgt van de organisatie

Een Politieman Mee Als Begeleider

M. MUZYCHUK - ROEBERS

Olympiade ronde 7

-+-+-+-vL

+-+-+PtRp

-+-+-+-mk

+-wq-+-+-

-+-+-zpP+ +-+n+-+PzP-+-zp-mK +-+-+R+-

Stelling na 44.g4 dat heet). Tot 12.00 uur bespreek ik dan ieder half uur met een speelster haar concrete openingsvoorbereiding. Daarbij is het belangrijk om rekening te houden met de zwaktes van de tegenstander, en met de eigen voorkeuren natuurlijk! Tot de lunch van 13.00 uur is er dan nog kans voor specifieke vragen.

Eline kan nu geforceerd remise maken met 44...De3 45.g5+ Kh5 46.Txh7+ Kg4 47.f8D Dg3+ 48.Kh1 Df3+ en eeuwig schaak. Van de zijkant zag ik deze variant en vroeg haar na afloop wat ze gezien had: uiteraard had ze de remise gezien, en speelde ze vol zelfvertrouwen op winst met 44… De7!?

WOENSDAG 3 AUGUSTUS

Ik ontbijt meestal om 8.30 uur, waarna Rosa vaak de eerste is die aansluit. Deze ochtend komen de vrijwilligsters in ons hotel naar mij toe met vragen over ons vertrek op 10 augustus. Wanneer ik zeg dat ik dit allang heb doorgegeven en dat het misschien handig is wanneer ze contact opnemen met ‘transport’, kijken ze me ongelukkig aan en strijk ik met de hand over mijn hart. Door ervaring wijs geworden, maak ik me geen illusies dat het daarmee geregeld is. Het is een belangrijke ronde, net voor de rustdag. Peng is ziek (zwaar verkouden) en niet in staat om te spelen. We spelen tegen het als vijfde geplaatste Frankrijk: een topteam dat gemiddeld per bord 100 Elopunten meer heeft. Het laatste bord van Frankrijk heeft een hogere Elo dan ons eerste bord! Het wordt onze beste wedstrijd. Machteld verliest op bord 2, maar Rosa wint regelmatig van IM Navrotescu. De partij tussen Eline en topspeelster Marie Sebag golft heen en weer, maar het is de jeugd die wint. Tea staat verloren in het vroege middenspel, maar met een kwaliteit minder, weet ze het spel volledig te keren: 3-1 voor Nederland! Die avond is de zogenoemde ‘Bermuda Party’ die altijd wordt gehouden voor de rustdag. Eline en Machteld zijn te jong (toegang vanaf 18!), de overige speelsters besluiten wijselijk ook niet te gaan. Het gaat veel energie en tijd kosten en er beginnen steeds meer schakers te kuchen in de speelzaal: een eventuele coronabesmetting is een te groot risico.

Donderdag 4 Augustus

De rustdag brengen we in rust door. Uiteraard krijg ik een email van de transport-afdeling of ik een excelfile wil invullen met de gegevens van onze terugvlucht. Tea gaat Chennai in en krijgt vanuit de organisatie een politieman mee als begeleider. Tja, die 4000 agenten zijn er niet voor niks!

VRIJDAG 5 AUGUSTUS

Oekraïne, de uiteindelijke winnaar van de Olympiade bij de vrouwen, is een maatje te groot. We verliezen terecht, hoewel de 0,5-3,5 nederlaag niet helemaal recht doet aan de verhoudingen in de match. Bij Peng verbaas ik me wanneer ze op zet 4 afwijkt van onze voorbereiding. Na afloop klaagt ze erover dat haar hoofd niet werkte: ze heeft de avond tevoren een slaappil genomen met duidelijke gevolgen. Eline is opnieuw de uitblinker. Tegen oud-wereldkampioen Mariya Muzychuk kan ze remise maken, maar speelt ze door op winst, waarna ze nog ver komt.

ZATERDAG 6 AUGUSTUS

We verslaan Peru op de topborden en winnen de match met 2,5-1,5. Na bijna 5,5 uur spelen haalt Tea op het laatste bord het beslissende halfje binnen voor twee matchpunten. Dat betekent dat Tea en ik na 21.00 uur terug zijn in het hotel (spelers moeten de speelzaal verlaten wanneer ze klaar zijn met hun partij, dus de rest is er al). Dan avondeten, en aansluitend de teamvergadering. Het zijn lange dagen! De volgende tegenstander is Zweden met de legendarische Pia Cramling (grootmeester, 59 jaar en nog steeds actief en sterk) op bord 1.

ZONDAG 7 AUGUSTUS

Pia Cramling mag dan een levende legende zijn, haar dochter Anna is waarschijnlijk nog beroemder inmiddels. Ze is 20 jaar en heeft meer dan 220.000 volgers op haar Twitchkanaal. Na de opening staat Anna vrijwel verloren tegen Rosa, maar met een leuke truc vecht de streamster zich terug en na allerlei avonturen eindigt het in remise. Eline verliest van moeder Cramling vanuit een gelijke stelling. Ik houd niet van excuses, maar die ochtend wordt Eline al geplaagd door hoofdpijn en tijdens de partij wordt het steeds erger. Gelukkig wint Tea soepel, en in combinatie met een vechtremise van Peng eindigt de match in 2-2. Na het verlies van Eline is een grootmeesternorm buiten bereik, maar een dik verdiende IM-norm heeft ze al binnen!

MAANDAG 8 AUGUSTUS

Eline is te ziek om te spelen. In haar afwezigheid wint Peng een keurige partij op bord 1, maar de jonge meisjes van India 2 winnen terecht met 3-1. Morgen is de laatste ronde, die maar liefst 5 uur eerder begint, om 10.00 uur!

DINSDAG 9 AUGUSTUS

We sluiten het toernooi af met een prima 3-1 overwinning op Australië en eindigen op plaats 20 van de 162 landenteams (vrijwel gelijk aan onze plaats op de startranglijst). De mannen spelen in de laatste ronde om een teammedaille, maar verliezen van een jong Oezbeeks team dat mede daardoor verrassend de Olympiade wint.

Het mooiste resultaat voor Nederland is dat van Eline Roebers. Met een score van 7,5 uit 10 (en een TPR van 2532) wint ze een zilveren medaille op bord 1. Een waanzinnige prestatie van een 16-jarige en nog niet eerder vertoond door een Nederlandse. Met dat succes vliegen we op woensdag 10 augustus weer terug naar huis..