De Droomvermenigvulderaar

Lang voor de prachtige serie

The Queen’s Gambit de schaakwereld oplichtte en veel meisjes voor schaken interesseerde, kwam de documentaire De Droomvermenigvulderaar uit. Daarin vertelt Mustapha El Jarmouni, die in de Amsterdamse Indische Buurt veel kinderen stimuleerde om te gaan schaken, zijn levensverhaal.

Dat begon in Marokko, waar Unicef melk en eten uitdeelde op een pleintje aan hulpbehoevenden, en Mustapha, een van hen, leerde schaken. In Amsterdam kwam het schaakspel weer op zijn pad. Zijn autistische zoon had geen vrienden, totdat Mustapha hem vroeg kinderen mee naar huis te nemen om te leren schaken. Na een week zat de huiskamer bijna dagelijks vol met vijf kinderen die samen schaakten. Op school viel het de docente op dat juist die kinderen rustiger waren en luisterden. Zo werd schaken daar een extra activiteit.

Met hulp van de gemeente kon Mustapha zijn schaakmissie uitbreiden. Inmiddels heeft hij zo’n 350 kinderen het schaken bijgebracht en hun ouders wegwijs gemaakt in het koken van gezonde maaltijden. Hij heeft in de buurt een eigen ruimte waar wordt geschaakt en andere activiteiten plaatsvinden, en een schaakschool in Buurthuis De Meervaart.

Steel Chess en zo ontstond het initiatief van Jesús Medina, die buitenschaakspellen in parken en bij sport courts opzette, waardoor er nu in 100 gemeenten buiten geschaakt kan worden.

Het neemt in elk geval een vlucht. Ik zie leeftijdsgenoten buiten sporten en tegelijk het hoofd buigen over een moeilijke stelling. Ik zie oudere generaties aanschuiven bij schaaktafels bij de sport courts, in parken, bij scholen. Daar waar ooit stenen tafeltennistafels werden geplaatst, schieten nu schaaktafels als paddenstoelen uit de grond.

Daardoor mengen generaties zich met elkaar, wordt de integratie in een wijk bevorderd. Daarbij maakt het niet uit of je elkaars taal begrijpt.

Ook een mooie ontwikkeling: schaken wordt ook steeds vaker op een speelse manier verbonden aan meer fysieke sporten als tafeltennis en boksen. Onderzoek heeft al lang geleden uitgewezen dat bewegen, dansen, muziek en schaken –hoe mooi klinkt die combinatie wel niet – goed zijn voor de ontwikkeling van het brein. Daar kunnen nog meer ouders bewust van worden gemaakt.

Johan Wakkie (1953) is een fervent schaker en schaakfan. Van 1994 tot 2014 was hij algemeen directeur van de KNHB, de Koninklijke Nederlandse Hockey Bond.

In de documentaire vertelt professor Erik Scherder waarom schaken zo belangrijk is voor de ontwikkeling van het brein. Je hoeft niet slim te zijn om te leren en te kunnen schaken. Je leert je beter te concentreren, vooruit te kijken en nog zeven andere competenties.

Het verhaal van Mustapha werd ook opgepikt door de organisatie van Tata

Dat zou een mooi haakje kunnen zijn voor de Schaakbond, die volgend jaar zijn 150-jarig bestaan viert. Een prachtig moment om het schaken groots te communiceren en bekende Nederlanders daarvoor in te zetten. Want de hierboven beschreven voorbeelden maken duidelijk, dat er voor ons schakers nog een wereld te winnen is..