“ Wit trapt in de belangrijkste val”

Dit was mijn eerste partij voor het Nederlandse team op de Olympiade. Ik moest de eerste twee ronden overslaan omdat ik niet helemaal fris was na een lange reis via Mumbai, waar ik ook een spectaculair georganiseerde match had gespeeld met de Indiase topspeler Vidit. Voor deze ronde was ik bijna helemaal opgeknapt (zoals onze captain zei: maagklachten in India tellen niet!) en ik wist dat dit een lange partij kon worden, zelfs al speelde ik met zwart. Nils, die het Zweedse schaken al sinds vele jaren domineert, is altijd in voor een gevecht!

TEKST: ANISH GIRI

NILS GRANDELIUS (2655) – ANISH GIRI (2760)

CHENNAI OLYMPIADE 2022

1.d4

Ik had eerder 1.e4 verwacht, wat Nils veel vaker tegen mij heeft gespeeld.

1...Pf6 2.Pf3 d5 3.c4 e6 4.g3

Het Catalaans heeft de laatste tijd goede reclame gehad, met al die prachtige winstpartijen van Magnus Carlsen, die kon putten uit zijn voorbereiding op de WK-match met Nepo.

4...Lb4+

Een van de meer complexe systemen, waarin zwart voorlopig de spanning handhaaft. Zwart lokt

5.Ld2 uit om twee andere opstellingen te verhinderen: die met Pbd2 en ook die met b2–b3 en Lb2.

5.Ld2 Le7 6.Lg2 0–0 7.0–0 c6 8.Dc2 Pbd7 9.Lf4 b6

10.cxd5

Dit is een van de veiligste speelwijzen voor wit. Hij ruilt de c-pionnen en opent een lijn waarlangs de zware stukken afgeruild kunnen worden. Toch kan het ook hier nog heel scherp worden.

10...cxd5 11.Tc1 Lb7 tRNtR-+-mK-

12.Lc7!?

Een interessant idee dat ik ook een paar keer heb gespeeld met wit. Zwart heeft heel weinig ruimte, en wit heeft iets als Pb1-c3-b5 op het oog.

12...De8 13.Db3

De dame moet uit de penning over de c-lijn, en nu is Pb1-c3/a3-b5 al een serieuze dreiging.

13...Tc8

Met deze zet plant zwart al een stukoffer.

14.Pa3 Pe4 15.Lf4?!

Een trieste terugtocht, maar waarschijnlijk kon Nils zich de details na het principiële

15.Pb5 niet herinneren, en wilde hij proberen zich op deze manier te redden.

Na 15.Pb5 a6? kan het paard terug gemanoeuvreerd worden met 16.Pa7!

Ta8 17.Pc6!, maar hier moet zwart een stuk offeren: 15... Pdc5!? 16.dxc5 bxc5 en met deze stelling zijn al een paar partijen gespeeld. Wit moet ook weten wat hij doet hier, want ...c5-c4 en ...Lc5 komen eraan.

15...g5!

Dit is niet echt een agressief idee. Ik wilde vooral die loper wegjagen om de controle op mijn zwarte velden terug te krijgen.

16.Le3 h6

Een zet in de trant van ‘twee stappen vooruit, één stap terug’. Een interessante optie was het zeer agressieve 16...f5!?, maar ik was niet zeker dat ik genoeg resources had voor de aanval.

17.Txc8 Dxc8 18.Tc1 Db8

19.Pb5 a6 20.Pc3 Tc8

De stelling wordt vereenvoudigd, maar zwart heeft meer ruimte en goede controle van de centrale velden. Hier leek het me belangrijk voor wit om te proberen wat velden op de koningsvleugel terug te veroveren.

21.Pxe4?!

Ik verwachtte hier 21.h4!, een zet die ik aanvankelijk onderschat had: 21...gxh4 (dit was mijn idee, maar zwart heeft ook het gecompliceerde 21...b5!? 22.hxg5 b4 en het is een rommeltje).

22.Pxh4 Lg5 23.Lxg5 hxg5

24.Pf3. Ik was hier niet wild enthousiast over omdat wit zijn slechte zwartveldige loper heeft kunnen ruilen, maar toch zou het niet zo moeilijk moeten zijn om deze stelling te houden. Toen mijn tegenstander op e4 nam was ik erg opgelucht, en nu was ik klaar om voor de winst te gaan.

21...dxe4 22.Pe5

Wit kan veel afruilen, maar zijn e5-pion wordt een beetje zwak en de dame staat niet handig op b3. Ik begreep dat Nils waarschijnlijk dacht dat dit geforceerd remise was, maar ik had het idee dat er nog steeds een manier moest zijn om hem een paar vraagjes te stellen.

22...Txc1+ 23.Lxc1 Pxe5

24.dxe5

24...Dc7!

Het is moeilijk uit te leggen wat precies de pointe van deze zet is, maar op de een of andere manier ‘voelt’ hij heel sterk. Na het voor de hand liggende 24...

Ld5 25.Dc3 Lf8 kan wit hergroeperen met 26.Le3 Lg7

27.Ld4 en alles is voor eeuwig gedekt.

25.Le3 b5 26.Dd1 Lf8

Nu win ik gewoon geforceerd een pion.

27.Dd4?

Uiteindelijk moet wit toch een pion verliezen, dus was het beter geweest om mijn dubbelpion op het bord te houden en de e5-pion op te geven met 27.Ld4, waarna wits stelling goed te houden lijkt: 27...Lg7 28.e3 Lxe5

29.Lxe5 Dxe5 30.b3. Natuurlijk had ik hier nog van alles geprobeerd om hem in de problemen te brengen, maar het is heel moeilijk om wits stelling te breken, en de computers zeggen dat het gewoon remise is.

27...Lg7 28.Lxe4 Lxe5

29.Dd3 Lxb2

Het was niet nodig om op e4 te nemen en later Da8+ toe te laten.

30.Lxb7 Dxb7 31.Dd8+ Kh7

32.h4?

Ik dacht dat wit veel betere remisekansen had in het dame-eindspel na 32.Dd3+ Kg7 33.Ld4+ Lxd4 34.Dxd4+ f6. Dit is geen pretje voor wit, maar ik had het idee dat hij heel goede remisekansen had hier.

32...gxh4 33.Dxh4 Lg7

34.Db4

Ik meende dat ik in dit eindspel beter stond dan eerder, en ontspande een klein beetje.

34...Dd5

Misschien had ik hier iets preciezer kunnen spelen, maar het is niet eenvoudig.

35.Da3!

Nu besefte ik dat het nog steeds een hele klus zou worden.

35...Dc6 36.Dd3+ f5 37.Da3 Nils verdedigt goed in deze fase.

37...Kg6 38.Kh2 Kf7 39.Da5 e5 40.Lb6 Db7 41.Le3 Dc8

+-+-+-+pvL-+q+kzp wQp+-zpp+-+-+-+-+ +-+-+-zPP+-+PzP-mK +-+-+-+-

Na de tekstzet was Nils zichtbaar ontdaan – hij realiseerde zich nu dat het hele idee met Lb6 zinloos was. Toch had wit hier klaarblijkelijk nog steeds goede kansen om de partij te houden.

45.Le3?!

Het probleem voor wit is dat hij niet echt remise kan forceren, dus hij moet gewoon afwachten. Intussen had ik een aardig plan bedacht: loper naar f6, koning naar g6 en dame naar e6, gebruikmakend van het feit dat wit na Lb6 en Dxa6 de loper verliest na ...Ld8. Dit idee had Nils tijdens de partij niet gezien.

42.Db6 De6 43.Da5 Wit heeft mij zojuist twee tempo’s gegeven om zetten te doen die sowieso pasten in mijn plan – heel vriendelijk.

43...Kg6

Nu ben ik ruim op tijd om de gewenste opstelling in te nemen.

44.Lb6 Lf8

44...Lf6 was vergelijkbaar, maar ik wilde 45.Lf8 niet toelaten, wat tot een dame-eindspel had kunnen leiden.

Dit is een fout. Wit speelt planloos en laat mij al mijn ideeën uitvoeren. Het blijkt dat wit hier toch op a6 kan nemen, met eventueel eerst 45.e3!?: 45.Dxa6!. Een briljant idee! Wit offert zijn loper en kan op de een of andere manier remise houden. Ik heb nog nooit zoiets gezien!

45...Lc5 46.Dxb5 Lxb6 47.e3. Nu speelt wit gewoon zijn a-pion op, en op de een of andere manier is het niet makkelijk om dit te winnen voor zwart – zeker niet tegen de computer, die dit al naar remise uitrekent.

45...Le7 46.Dc7 Lf6 47.Da5 Hier staat de dame heel slecht. Wit moest 47.a3 spelen. Nu staat de pion op de kleur van de loper, maar zijn dame staat nog steeds actief.

47...h5!

Langzaam maar zeker boekt zwart vooruitgang.

48.Lc1 h4 49.gxh4 Lxh4

50.Kg1 f4!

Ik voelde dat het nu tijd was om een snelle en geforceerde winst te vinden.

51.Lb2 Dg4+!

Ik was heel opgewonden toen ik hier de geforceerde winst vond. Een partij snel afmaken is niet altijd mijn sterkste kant. En hier is het einde ook heel mooi.

52.Kf1 Dh3+ 53.Kg1

Wit trapt in de belangrijkste val. Ik zag ook het idee

53.Ke1 Dh1+ 54.Kd2 Dd5+

55.Ke1 e4! 56.Dxa6 Kh5!, maar dat had ik nog wel even moeten checken. Het was moeilijk te geloven dat dit ook op slag wint.

-+-+-+-+ +-+-+-+p+-+-+k+ wQp+-zp-+-+-+-zp-vl +-+-+-+q PvL-+PzP-+ +-+-+-mK-

53...Lg3!

Heel geinig. Mijn koning heeft een veilig veld op h5 en de witte koning zit in een matnet. De hoofdvariant in mijn berekeningen was heel elegant.

54.Db6+

54.fxg3 fxg3 55.Db6+ Kh5

56.Ld4 was een mooie red- dingspoging, maar gelukkig had ik dit gezien: 56...Dh2+ 57.Kf1 g2+ 58.Ke1 Dh4+! –prachtige geometrie! Zwart wint geforceerd.

54...Kh5 55.f3

Een wanhopige poging om in de partij te blijven, maar wit had hier al geen goede oplossing meer.

55...Dd7!

Dit wint op een triviale manier. Het is belangrijk dat wit geen schaakjes heeft.

56.Kg2 Dd2 57.Kh3 Dxe2 0-1

Voor mij een goede start van dit evenement, want het team won ook soepel!.

Hans Böhm is een van Nederlands bekendste schakers, die als schrijver/journalist en presentator het schaken op een toegankelijke manier bij een bredere doelgroep onder de aandacht weet te brengen. Vanwege zijn verdiensten voor de schaaksport werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje­Nassau en was hij een van de dragers van de Max Eeuwering. Sinds 2008 is hij schaakmedewerker van De Telegraaf. In 1972 pakte hij als 22­jarige jongeman het vliegtuig naar Reykjavik om een groot deel van de tweekamp bij te wonen.