Izan bihotz! by Arratia Eliza

Patxi Loidi Xabier Eskauriatza lose M . Kortazar *ñaki Jauregi Aitor Etxebarria

'os a •3

IZAN BIHOTZ!

Kantuak Biblia atalak Liturgiarako testuak Otoitzak

IZAN BIHOTZ! KOORDINATZAILEA Patxi Loidi

ARLO ERATZAILEAK Kantuak Biblia atalak Liturgiarako testuak Otoitzak

Xabier Eskauriatza José M . Kortazar Iñaki Jauregi Aitor Etxebarria

LAGLNTZAILEAK José M . Aizarna Agustín Aurrekoetxea M i k e l Azpeitia Félix Larrondo Juan José Lejarazu Roberto Unzueta Lorentxo Zugaraga

AURKEZPENA E T A ESKAINTZA

l.ege Gordailua: N A . 17-1.987 ISBN 84-85713-63-X Inprimategia; Gráficas l.izarra, S. L. í.tra. de Tafalla, K m . 1. Kstella (Navarra)

Liburu hau, neuk ere eskuartuz gazteleraz argitaratu zen beste liburu baten -Gritos y plegarias- eredura burutua izan da. Baina hasieratik esan behar da IZAN BIHOTZ es déla harén itzulpen soila, argitalpen erabat berria baizik, erdarazkotik zenbait gai bakarrik hartuta egina izan bait da. Liburua lau sailetan zatiturik dago eta hauek dirá sail horiek: kaníuak, otoitzak, Biblia, liturgia. KANTUAK. Sail hau ardura haundiko lan baten ondorio da. Gaur eguneko abestiak biltzen ditu, erlijiozkoak eta humanistak, eta itzulpenik oso gutxi du. Baina egileak beste ahalegin haundi bat egin du: doinu bikaina izanik, hitzak gure garairako hain egokiak ez dituzten lehengo kantuak berreskuratze eta egokitze lana. Erizpide nagusi bezala, errepikak edo aurreneko ahapaldiak lehengo hartan utzi ditu beste hitzak gaurkotuz edo berriztatuz, eta honetan gaur eguneko pastoral eritziei jarraituz. Eskertzekoa da osagarrizko ahalegin hau, zerbitzu bikain gertatzen bait da. BIBLIA ATALAK. Sail hau banaka nahiz elkartean egiten den otoitzera zuzendua dago. Salmoen eta Itun Berriko nahiz Zaharreko (bereziki profeten) beste otoitz eta testoen bilduma dakar. LITURGIAKO TESTUAK. Izenak berak dioenez, sail hau liturgi ospakizunetarako antolatu da. Elizaren ospakizun ofizialetarako eliz jerarkiak onarturiko itzulpenak erabiltzen dirá. Baina ofizial ez diren eta zenbait egoeretan baliagarri izan daitezkeen gaiak ere ipintzen dirá. OTOITZAK. Sail hau izango da, agian, itzulpen gehien dueña. Euskaratzerakoan jatorrizkoaren olerki zentzua zaintzen itzultzaileak hartu duen lanak merezi du benetan gure esker ona. Gainera, hemen argitaratzen den zenbait otoitz berri-berria da eta inoiz argitaratu gabea. Saila ataletan banatua dago, hórrela egoera bakoitzari dagokion otoitz-gaiaren bilaketa erosoago gerta dadin. Tamalgarri gertatu da beste sail bat gehiagoren hutsunea, ezin izan bait da burutu gaiak berak dituen zailtasunak direla eta. Hau izango zen testigantzen saila eta hor agertu beharko zuketen, batez ere, Euskal Herriko izenak eta pertsonak. Geroago egingo den beste argitalpen batetan horrelako zerbait sartzea ahal izango déla espero dugu.

AURKEZPENA ETA ESKAINTZA

Lañaren osagarri AURKIBIDE zehatzak jartzen dirá behar diren gaiak erraz bilatzeko lagungarri izan daitezen. Euskara normalizatuari buruz egin den aukerak helburu bakar hau besterik ez du: gure herriaren barman dauden hizkuntza beraren ezberdintasun guztiei zerbitzu egin nahia, alegia. Lan hau argitaratzea ezinezkoa gertatuko zen argitalpen hau bere gain hartu duen IDATZ argitaletxea izan ez balitz. Beste argitaletxe batzuk ezezkoa eman zioten gure asmoari; baina argitaletxe honek hartu duen lana horrelakoetan ohi dena baino haundiagoa izan da, bere gain hartu bait du ez bakarrik idaz lañaren eta inprimategiko frogen azterketa eta zuzenketa, baizik eta baila liturgi testu ofizialen egiaztapena ere.Bakar-bakarrik gelditzen zaigu euskal kristau guztiei liburu hau egiaz baliotzu eta gogozko gerta dakiela opatzea. Mundu berri baten itxaropena birbizten duen Eguberri-jaiaren ateetan, liburu hau beren eskuetan izango duten guztiei hauxe esan nahi diegu: IZAN BIHOTZ. Izan bihotz, Jauna hurbil da eta. Izan bihotz, zuzentasunaren, bakearen eta sinesmenaren egunsenti berri bat argitu behar dugu eta. Izan bihotz, senideei eta Jesusi eskutik helduta, Harén elkartean. Gure lantxo hau eskaintzen diegu: alaitasuna, iraupena eta itxaropena erakusten digun gure herriko jendeari, gizartearentzat eta Elizarentzat eguzki berri baten argia iragartzen duten gazteei. festa, ospakizuna, abestia eta olerkia maite dituzten guztiei, Eliza konprometitu bat eraikitzen saiatzen diren kristau elkarte eta taldeei, munduan sarturik bizi diren kristau helduen heziketa lanean biziro diharduten apaiz, katekista eta hezitzaileei, Jainko esperientzia eta behartsuen esperientzia elkarrekin lotzen dituzten teologoei, askatasunagatik, zuzentasunagatik eta sinesmenagatik sufritu duten testigu biziei, beren erti-lana eginez gizakia eraikitzen diharduten olerkari, musikalari eta ertilariei, gure eta Jesusi, anaia eta adiskídeari, bizitz eta ekintz eredu dugun eta, Bera aintzindari dugula, Jainko Erreinu hetera garamatzan Jesusi. Bilbo, 1986, abenduak 20 Patxi Loidi

Abestiak

Z A T O Z BAI Gure kantuan. Jauna, ZATOZ, BAI. Gure erreguan, Jauna. ZATOZ, BAI. Otpitza hasterakoan ZATOZ, BAI, JAINKO, ZATOZ, BAI. Gure batzar hontara, ZATOZ, BAI. Zure hitza santuan, ZATOZ, BAI. Euskaristi hontara, ZATOZ, BAI, JAINKO. ZATOZ, BAI. Gurekin afaltzera, ZATOZ, BAI. Eman zure ogia, ZATOZ, BAI. A n a i egin gu. Jauna, ZATOZ, BAI, JAINKO, Z A T O Z BAI. Gaua datorrenean, ZATOZ, BAI. Zure argia ekarriaz, ZATOZ, BAI. Gure poza, Z u zara, ZATOZ, BAI, JAINKO, ZATOZ, BAI. Iturria: Gora Jainkoa, 25

ZATOZ JAUNA Zatoz, Jauna! gaur zai duzu mundua, zorigaitzez hain da hondatua! Zatoz, Jauna! zabal. otoi, zerua: etor bedi zure erreinua.

IZAN BIHOTZ

ABESTIAK

Zatoz, Jauna! nausi baita dirua. jendea maiz dauka zapaldua. Entzun, Jauna, behartsuen oihua: etor bedi zure erreinua.

Ă&#x2018;ire heriotz orduan, zure aingeruak, Jauna, nirekin. Hartu nazazu zeruan. Z u nirekin zaude.

Zatoz, Jauna! hor gabiltza gauez gau, biztu gugan fedearen sua. Zatoz, Jauna! argi ezazu mundu hau: etor bedi zure erreinua.

G a u ta egunez...

Zatoz, Jauna! maitasunez gu bete; jendeek elkar ezin hartu dute. Zatoz, Jauna! Z u r bat egin mundua: etor bedi zure erreinua. Zatoz, Jauna! lokarriak Z u k hautsi; munduz mundu bihotzetan mintza. Zatoz Jauna! ager zaitez, ta jaitsi: etor bedi zure erreinua. Iturria: Orduen Liturgia, 576

GAU T A EGUNEZ G a u ta egunez zure aingeruak, Jauna, nirekin; gau ta egunez Z u nirekin zaude. Bidean gautzen bazait, zure aingeruak, Jauna, nirekin. Ă&#x2018;ire loan Zugan ustĂŠ on, Z u nirekin zaude.

Iturria: Gora Jainkoa, 64

ZURE HITZA ENTZUTERA Zure hitza entzutera, eta.ogia hartzera, zure etxeko mahaiera elkarrekin batu gara. Jauna, zure izenean, maitasunez elkartzean, Z u zaitugu gure artean, Zugan beti bat gaitean. A r r e n , Jaun ona! barkatu, egin baitugu bekatu, ez dugu elkar maitatu. Gure deia entzun zazu. Iturria: Gora Jainkoa, 33

KANTA MAITASUNARI

G a u ta egunez...

Kanta maitasunari, bake biziari, inon diren bi gauza oneneri. Bihotza indarka, pozez deiadarka, bi gauza hauen bila lehiaka.

G i z o n artean nabilela, zure aingeruak, Jauna, nirekin. Gaua datorkidanean, Z u nirekin zaude.

Bakea, bizia, ari gara kantatzen. Inork erantzunik ematen? Kanta zagun indartsu,

Eguzkia sartzerakoan, zure aingeruak, Jauna, nirekin. Ilunbean Zugan itxaron, Z u nirekin zaude.

IZAN BIHOTZ

denok bateratsu; kalte dena irentsi ta zapaldu.

ABESTIAK

• Espirituak, indarberriturik Jainko herria, sortzen du geure baitan pozezko argia.

Iturria: «Urretxindorrak» taldea

Iturria: Gora Jainkoa, 31 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza IGANDETAN ELIZAN ZURE E T X E R A G O A Z , JAUNA

IGANDETAN ELIZAN, ZEIN POZIK G A B I L T Z A N ! ELIZA BILERA DA, JAINKOZKO HERRIA, ELIZA ELKARTASUNA, JAUNA D A ERDIAN. IGANDETAN ELIZAN ZEIN POZIK G A B I L T Z A N !

ZURE ETXERA GOAZ, JAUNA. H A U X E D APOZA D A U K A G U N A ! H a u ñire poza entzutean: «Jaunarenera denok goazen». H a r á non orain zure atetan hemen gaituzun Jerusalen.

• Kristau herri-batzarra / zara z u , Eliza; elkartasunak dakar / fedearen poza. Eukaristi mahaian / mintzo da Jainkoa, sakramentu eginik / ogi ta ardoa.

U r i bildua uri argi, gure bihotzen lotugarri. Gure herritarrak lerroz-lerro Zugana datoz bihotz-bero.

• Jesusen izenean / elkartutzen gara; H a r é n hitza guretzat / indarberritzea, gure konpromisoan / egiteko aurrera, eliz lan-arduretan / dugu geuk aukera.

Senide eta denen alde otoizka nago: «Zuri bake». Jainko-etxea hor delako ondasun oro zuretzako.

Iturria: Gora Jainkoa, 26 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

Aintza A i t a r i , Semeari, ta Espíritu Santuari. Lehen zen bezala orain ere, hala dadila betiere.

ZEIN GOZO T A EDER DEN

Iturria: Gora Jainkoa, 84 ZEIN GOZO T A EDER D E N ANAIOK ELKARTU ETA DENOK BATERA JAINKOA GORATU!

EMAIGUZU ZURE ARGI

• G o r a bihotzak eta guztiok egin kantu, Jainkoak bere eskuz salbatuko gaitu.

Bihotz batez elkarturik Zugana gatoz, Jauna! (biz) EMAIGUZU ZURE ARGI, GRAZI T A MAITASUNA. ENTZUN, ARREN, JAUNA!

• Zabal gogoak Jaunaren hitza entzuteko, bere nahia jakinik zuzen ibiltzeko.

Jaun zerukoa, behar dugu bihotz-garbitasuna. (biz)

IZAN BIHOTZ

Aldarean aurkitzen da kristau alaitasuna. (biz) Iturria: Gora Jainkoa, 22

NI NAIZ, JAUNA NI N A I Z , N I N A I Z , NI N A I Z , J A U N A , Z U R E K I N HITZ EGIN NAHI DUT. NI N A I Z , N I N A I Z , N I N A I Z , J A U N A , Z U R E K I N HITZ EGIN NAHI DUT. Ñire begiak Jaungoikoagan ditut, Z U R E K I N HITZ EGIN NAHI DUT. Egarriz noa, noiz ikusiko, noiz Jauna, Z U R E K I N HITZ EGIN NAHI DUT.

ABESTIAK

G A U A ISILTZEN D O A E T A EGUNA ARGI EGARRI, ÑIRE A R I M A G A L D U T A SAMINETAN Z U BARIK. Doinua: Señor, Tú buscas mi amor Hitz berriak: Xabier Euskariatza

KANTA JAUNARI KANTA JAUNARI L U R GUZTIA, EGIN ALAITSU H A R E N NAHIA. PoZtu bitez gaur zeru-lurrak, itsas zabal, mendi gailurrak. Jauna dugu guk oinarria, poztasunaren eusgarria.

Iturria: Gora Jainkoa, 28 Hari zor zaio kantu berri, izanikan gu bere herri. ZABALDU ITZAZU Zabaldu itzatzu, Jauna, zure errukizko ateak, eta askatu guregan bekatuaren kateak. B a r k a , Jauna, zure semeon hutsegiteak.

KANTA DEZAGUN DENOK KANTA DEZAGUN DENOK HAU DA EGUN ALAIA. JESUS JAIO (BIZTU) D A E T A KANTA: ALLELUIA!

Barkatu zaiguzu, Jauna, egin dugun txarragatik, barkatu baita egiteko utzi dugun onagatik, eta ez gaitezen aldendu zure bidetik.

Poztu aingeru, poztu zeru-lurrak, poztu Eliza, poztu herritarrak. Iturria: Gora Jainkoa, 122

JAUNA ÑIRE BILA Jauna, ñire bila zabiltz, ñire maitasunaren zain; nahiz ta Zugandik urruti, A i t a zaitut ñire gain.

Iturria: Gora Jainkoa, 158 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

Poztu famili, poztu gurasoak, poztu biziak, poztu hildakoak. Poztu gaisoak ta osasuntsuak, poztu aberats ta ezbehartuak. Poztu abere, arrai ta hegaztiak, poztu landare ta izaki guztiak. Iturria: Gora Jainkoa, 107

IZAN BIHOTZ

ABESTIAK

AI! Z U B E Z A I N O N A E Z T A INOR, J A U N A .

HAU DA EGUNA HAU DA EGUNA, JAUNARENA: G A U R BIZTU D A T A JESUS J A U N A . BIZTU T A KANTA: HONA JAUNA! ZER ZORIONA! I .• ZER EGUNA! I

Itsas-mendiak / Z u r i , Jauna, zeru zabala / Z u r i , Jauna, mundu guzia / Z u r i , Jauna. Jenden irriak / Z u r i , Jauna, lanak, pausoak / Z u r i , Jauna, oihu, negarrak / Z u r i , Jauna. 94 Salmoa. 1-2

Gure etxeak / Z u r i , Jauna, gure herriak / Z u r i , Jauna, gure elizak / Z u r i , Jauna.

Zatozte, kanta / Jainkoari, osasun dugun / Harkaitzari. Goazen eskerrak / ematera, soinu ta kantuz / goratzera. Iturria: Gora Jainkoa, 145

Gure ametsak / Z u r i , Jauna, gure otoitzak / Z u r i , Jauna, gure biziak / Z u r i , Jauna. Iturria: Gora Jainkoa, 220

IZARREN KANTUA Entzun ezazu izarren kantu bizia, kosmos osoan zabaltzen den irrintzia. Hator! erantzi goibela, jantzi garrez esperantza, gure eskuetan zeregina da, antza. Bizitza bada zuretzat ukazioa, itsas gabeko ibai galkor ta eroa Hator! erantzi goibela, jantzi garrez esperantza, gure eskuetan zeregina da, antza. Baztertu zugan dagoen izaki zaharra, bihotz harrizko beldurti eta baldarra. Hator! erantzi goibela, jantzi garrez esperantza, gure eskuetan zeregina da, antza. Doinua: Canción de la alegría

ZUK EGINA DA MUNDUA Zuk egina da / mundua, Zuk lurra eta / zerua. Zuk egina da / mundua eta amaren / musua! ZEIN O N AZAREN, JAUNA! ZURETZAT EGUNA. ZEIN O N AZ A R E N , JAUNA! ZURETZAT DEN DEN A. Zuk biztua da / bizia, Z u k eguzkian / argia. Zuk biztua da / bizia eta begian / irria. Z u k emana dut / guzia, odola eta / grazia. Zuk emana dut / guzia, Zuk bihotzeko / ¡ehia.

ZURI, JAUNA Ñire begiak / Z u r i , Jauna, Ñire bihotza / Z u r i , Jauna, Ñire eskuak / Z u r i , Jauna.

Zuk sortua dut / bihotza, bai anima, bai / gorputza, Z u k sortua dut / bihotza, Z u k nahiz bertan / egoitza.

IZAN BIHOTZ

Z u k egina da / eguna, bai goiza, bai gau / iluna. Z u k egina da / eguna, zure dadila / den-dena. Iturria: Gora Jainkoa, 222

HAUNDIA, JAUNA HAUNDIA, JAUNA. EGIN DUZUNA, haundiak eta miragarriak dirá, Jauna, Zuk egin guztiak. Nork non ez luke zure beldurra zeru ta lurren Jainko azkarra? M e n d i , itsaso, zeru zabalak zure eskuaz eginak denak; gizonen bihotz eta arimak zure maitasunaren emaitzak. Iturria: Belloc-eko Monastegia Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

JAINKOAREN EGARRIA Egarriak badaki ura zein gozo den, gure bizitzak ere onarri non duen, Jainkoak bere eskuz izerdi hotza ken ta gure bihotzetan osasuna bizten. M u n d u honetan pobre, umil eta azkenak dirade Erreinuan benetan lehenak, harro, aberats eta jauntxoak direnak, Zure mahaian jartzeko oztopo dutenak. Eskerrak bihotzetik A i t a Jaungoikoa,

ABESTIAK

gugan sortzen duzuna borrokaren poza, ez da erraz jasaten aurrean duguna premiazkoa zaigu goi laguntasuna. Doinua: Orioko balean egindako kantua (B. Lertxundi) Hitzak: Xabier Eskauriatza

HEMEN GABILTZ MUNDUAN ZEHAR Hemen gabiltz munduan zehar, n o í a n t z a jo ez jakinik. Jainkorik ez gure bidean, ametsak ezin bizirik. NEGAR DAGIT B A K A R D A D E A N ; POZA AMETS, BAINA EZIN. ETOR ZAITEZ, JAUNGOIKO JAUNA, EGIN BIDEA GUREKIN. Eguneroko borroka hontan, gaitz da ikusten egia, bizitzaren sakontasuna eta bake iturria. Zu Zu Zu Zu

gabe, gabe, gabe, gabe,

Jauna, Jauna, Jauna, Jauna,

aurrera ezin, zailtasuna, lana alperrik, iluna. Iturria: Espiritual beltza Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

JESUS, GURE BIHOTZ BARRUAN M A I S U , OGI BIZI, G U R E L A G U N , JESUS, G U R E BIHOTZ B A R R U A N , BERAREKIN GUK EGIN D E Z A G U N , ORAIN OTOITZ E T A GERO L A N . Gure maisu on eta argia, Z u zaitugu gure egia, zure hitzez ta Zurekin, Jesús, egin dugu oparia.

IZAN BIHOTZ

Zure gorputza eta odola janari ta edaria, Z u zaitugu, Jesús, gure lagun, adore eta bizia.

ABESTIAK

Eskerrik asko, Jauna, gugan zaudelako eta zure biziaz bizi garelako. Zure hitzen gozotan Z u gure gidari, ogi eta ardotan Z u gure janari.

Z u zaitugu, Jesús, gure lagun, adore eta bizia, zure antzera egin nahi dugu egiten dugun guztia.

Erakutsi diguzu zure maitasuna, ta maitasun bidea den zuzentasuna.

Zure antzera egin nahi dugu egiten dugun guztia, gure anaia beti maitatu, harén alde eman bizia.

Zure antzera, Jauna, gaitezela ibili, zure antzera, Jauna, on eginez beti.

Iturria: Jaunari (J.J. Elezkano)

Z u zaitugu artzaina, gu zure artalde, gure bihotzak beti behartsuen alde.

Eskerrik asko, Jauna, gugan zaudelako eta zure biziaz bizi garelako. Iturria: Jaunari (J.J. ELezkano)

ZU G A B E , JESUS, NORA...? Z U G A B E , JESUS, N O R A J O A N G O G A R A G U ? Z U K BETIKO BIZITZAKO HITZAK, JAUNA, DITUZU.

BIZTU ZAIGU

Z u gure maisu zaitugu, Z u gure gidari, zure hitza guretzat indar eta argi.

BIZTU ZAIGU G U R E JAUNA, BIZTU G U SALBATZEKO, G U E R E BIZTUKO G A R A B E R A R E K I N BETIKO. BIZTU ZAIGU GURE JAUNA, BIZTU G U SALBATZEKO, G U E R E B I Z T U K O G A R A BETI BETIKO.

Zure hitzez berriztatzen guk zure opari, zure hitzez bihurtzen Z u gure janari.

Gau ilunak ez gaitu gu bildurtzen, badatorrelako eguna; gorrotoak ez gaitu gu bultzatzen, badugulako maitasuna.

Maitasunezkoa dugu, Jauna, zure hitza, Z u zaitugu egia, bidea, bizitza.

Laster joango da gauen iluna, laster joango gorrotoa; badator argitan mundu berria, betiko maitasunezkoa. Iturria: Jaunari (J.J. Elezkano)

ESKERRIK ASKO ESKERRIZ ASKO, JAUNA, BIHOTZ BIHOTZETIK, E S K E R R I K A S K O . J A U N A , O R A I N E T A BETI.

Iturria: Jaunari (J.J. Elezkano)

BIZTU DA KRISTO BIZTU D A KRISTO, A L L E L U I A ! GUREGAN DAGO, ALLELUIA!

IZAN BIHOTZ

1 Kor 6

Jainkoak baitu gaur Kristo biztu, alleluia! Bere indarrez biztuko gaitu. Alleluia! alleluia! Gure gorputza baitu egoitza, alleluia! Orain Berekin gaitu bat egin. Alleluia! alleluia! 1 K o r 6, 15+20a

Iturria: Gora Jainkoa, 189 HAIZEAN DABILENA Haizean dabilena usoaren antza: han, hortik eta hemen beti dabil dantzan, lokarririk ez dauka mugarik ez, antza, Jesusen Espirituak dakar esperantza. Espﾃｭritu Santuak bultzatzen Eliza, apurtuta beldurrak sortzen elkartea, fedearen zutabe bizikor jatorra, Berbiztuaren seinale: bakezko altxorra. Dionua: Ahorren hizkuntza (Urretxindorrak) Hitz berriak: Xabier Eskauriatza MUNDUA EDER EGIN D U Z U L A K O

A r g i a argi egin duzulako ABESTEN DIZUT, JAUNA.

Erreka garbi egin duzulako ABESTEN DIZUT, JAUNA. Muga gabeko itsasoagatik, usai gozozko loreagatik, goiko zeruaren urdinagatik, ABESTEN DIZUT JAUNA. ﾃ選RE AITA Z A R E L A K O , NITZAZ EZIN Z A R E N A ASPERTU, G A U R KITAR HONEK ALAI ABESTEN D U T A ﾃ選RE HITZA H E G A N DIJOAKIZU.

Gorputza dugu Kristoren zati, alleluia! Erosi gaitu zinez garesti. Allelia! allelia!

Mundua eder egin duzulako ABESTEN DIZUT, JAUNA.

ABESTIAK

Lurrezko soin hau niri emanagatik, ABESTEN DIZUT, JAUNA. N i zure antzeko eginagatik, ABESTEN DIZUT, JAUNA. N i gogo-hilezkor eginagatik, ABESTEN DIZUT, JAUNA. Z u ikus-arazten naun fedeagatik, Z u aurki-arazten naun oinazeagatik, Z u maite arazten naun egarriagatik, ABESTEN DIZUT, JAUNA. Iturria: Gora Jainkoa, 62

JESUS, MUNDUKO ARGIA JESUS, M U N D U K O A R G I A JESUS, Z I N E Z K O E G I A , JESUS BETIKO BIZIA. Zugaz bat eginikan, ezingo gu beldurtu, zure esku lagunak, gaitzala ba indartu. A r g i horrekin, Jauna, urratu gure iluna, izan dezagun beti barruko poztasuna. Gezur asko artean, eskaini Z u k egia, Zugan ase dezagun justizi egarria. Iturria: Gora Jainkoa, 66 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

IZAN BIHOTZ

EGUNSENTIA EGUNSENTI BERRI B A T D U G U B I S TA A U R R E A N , ASKATASUN EGUZKIZ OPARO ARGITUA. Gau beltz eta luzean, argitasun-semeak etengabeko lanez arituak ziren askatasunagatik leialki borrokan.

ABESTIAK

MILIOIKA ADISKIDE, DENOK KANTARI IZADIAREN ABESTIA, GURE INGURUAN KONTU-KONTARI M A I T A S U N A R E N HISTORIA. Kendu ditzagun uriko keak, zaindu garbi gure itsasoak, bizirikan gorde abereak, zikindu gabe berde guneak, lehen gizonak, gero legeak, zertarako egon fronterak? Udaberrian askatasuna. udaldian elkartasuna, u d á z k e n e a n laguntasuna, neguko partean batasuna, gorroto bako jatortasuna, aldi oro anaitasuna.

Borroka odolduan nekez jausi zirenak ditugu bihotzean, bizirik gogoan, haien lanari esker gaude gu jarraian.

Iturria: Yo quiero tener un millón de amigos (J. Feliciano)

Bakearen kanpaiak zoli eta ozenki beldurrak apurtuta festa joko dute, egunsenti berrian esnatu gerade.

G O A Z E N ELKARTURIK GOAZEN ELKARTURIK BIZTUTA FEDEA, ARGITAN ZABALIK MAITASUN BIDEA.

Ñire ahaleginaz zurea bat eginik bidé bakar batetik goazen aurrera; askatasun ametsa bidé luze bat da. Doinua: Habrá un día en que todos (J.A. Labordeta)

IBILTARIA Eguzkipean nabil kantari, lur gain honetan zoraturik, bizitza eder eta ameslari, zelaiak berde, errekak garbi, arrain bitxiak zeruko hegazti, landa loreak lagun beti.

Entzun dezagun apaltasunez, entzun dezagun Jaunaren hitza, bere hitzetan gure egia, gure indarra, gure bizitza. Gurekin dugu maisu ta lagun, gurekin dugu, gurekin Jauna, egin dezagun zuzentasunez ta maitasunez bere esana. Zuzentasunez egin dezagun maitasun bidé zabal, argia, gure anaiei lagunduz beti, emanez eskua ta ogia. Iturria: Jaunari (JJ. Elezkano)

NORBAIT ZEGON BEGIRA Norbait zegon begira argi urratzean, harek: «Bota sarea», bait zioten esan. Sekulako arrainak zituzten sarean... Kristo Jauna zuten hor itxas bazterrean. KRISTO J A U N A BIZTU D A , DENOK BIZTU GAITZAN. BIHOTZ BARNEZ GAUR A L D A ; H O R D A KRISTO M E Z A N . Jauna da, bai, Jauna da! aditzearekin, itsas-urera zuen Pedrok salto egin; lehenbaitlehen berriz egon ahal zedin hiletatik biztu den Kristo Jaunarekin.

askatasunezko aberri bakedun. Saiatze horretan bazter bakartasun, elkarri harturik sortu argitasun. Gure bihotzetan kantari bizitza, nahiz eta oztopoz topa gure ekintza. Baiezkorra bedi izan gure hitza, bidé berdinetik lanean gabiltza.

Doinua: herrikoia

ARRATSEAN

Iturria: Gora Jainkoa, 29

KANTARI DATOR KANTARI DATOR ABERRI MAITEZ GURE GAZTETASUNA, KANTARI DATOR GIZONARENTZAT ASKATASUNA.

ABESTIAK

Jesusen asmoak egin digu zirkin, Berarikan gabe guk aurrera ezin. Hemengo egoerak badu zenbait premin gauzak aldatzeko beharko egin zin.

Su bat Jaunak biztua bazen lehorrean, arrainak ezartzeko suaren gainean. Hurbildu zen, esanez: «Zatozte eta jan», hartu zuen ogia eta Berak eman.

Anaien artean eraiki dezagun

IZAN BIHOTZ

Zure inguruan elkarturik atseden aldi pozgarrian, bizitza otoitzaz sendoturik, justizi bake egarrian. L a n , asmo, poztasun eta ametsak bihotzez onartu Z u k , Jauna, Z u gabe munduak ñora eza, gure aurpegiak iluna. A z k e n orduan zure hegala guretzat bihurtuko habi, zeru-lurrean Jainko ahala biztueraren aitzindari. Iturria: Junto a ti. Espiritual beltza

IZAN BIHOTZ

GIZA A R R A N T Z A L E Itsasoan nengolarik eguneroko jardun lanetan igaro zinen ñire ondotik.

ABESTIAK

Zure gorputz honek indartu nazala, erreinu langile egin nazala. Doiniia.Cerca de ti, Señor Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

JAUNA, BEGIRATU EGIN NAUZU, IRRIBARREZ DEITU EGIN N A U Z U ; HONA HEMEN, ADITURIK N A U K A Z U GIDARITZAT NIK H A R T U K O ZAITUT.

OGI ZERUTIK

Ñire txalupa zahar honek ez du indarrik ez eta urrerik, esku gogorrak lañaren sari.

OGI ZERUTIK ETORRIA Z U Z A R A GURE POZ GUZTIA.

Gure beharrean zagoz, Erreinuaren langile gara, indartu ezazu gure aukera.

Maitasunezko afarian Jesús maisuak eskainia, gure fedeko bidé hontan makaltasunen eusgarria, makaltasunen eusgarria.

Iturria: Tú has venido a la orilla (Gabarain) Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

ZUGAN BIZI NAHI DUT Zugan bizi nahi dut, Jesús ona, Z u k bero dezazun ñire bihotza. Ilun nago beti Zugaz izan ezik, ez dut nahi beste maitetasunik. G o i z eta arratsez nabil, Jauna, Z u deika bihotzez, Jesús laguna. Heldu bekit niri zure erantzuna bizitzeko hobeki berri ona. Munduko anaiak behar naute, egoísmo hutsak ditut halere.

Z u harturikan behar dugu Jainko asmoan gogor ekitu, lortu artean batasuna, herriarentzat zoriona, herriarentzat zoriona. Ogiagatik eskerrak Z u r i , delako gure goi janari, batzuk hainbeste bestek ezer, injustizi hau kendu laster, injustizi hau kendu laster. Iturria: Gora Jainkoa, 50 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

OSTIAN BIZI ZARA Ostian bizi zara gau ta egun nigatik, maiteko zaitut beti bihotz-bihotzetik maiteko zaitut beti bihotz-bihotzetik. Gurutzeratu zaitu infernuak

IZAN BIHOTZ

ABESTIAK

ESKEINTZA

eta munduak ukatu, sagrarioan bakardadean hor ilunbean baztertu. Baina guk Jesús, Z u maitatzea edo hiltzea nahi dugu, edo hiltzea nahi dugu. Iturria: Gora Jainkoa, 54

JAUNA DUT ARTZAIN Jauna dut artzain, ez naiz ezeren beharrean, larre guritan Hark ñau etzan. 22 Salmoa

Jauna dut artzain, / ez naiz ezeren / beharrean, larre guritan / Hark ñau etzan. Atsedenezko / ur bizitara / ba narama ta hor bizkortzen / dit arima.

Kristok eman digun mundu honetan onartu ogia, A i t a . Lañaren fruitu den ogi ona, ardo kantari gozoa; eskaintza orduan zure aurrean gure bizitza osoa... ETORRI. JAUNA GURE MAHA1RA GUREKIN BAT EGITERA. Itxaropen gabekoen lana, penaz dagoen larria. Fede gabeen gogo ta afana, gorrotoaren zauria; eskaintza orduan zure aurrean osorik gure bizia... ETORRI, JAUNA GURE MAHAIRA GUREKIN BAT EGITERA. Doinua: En este mundo que Cristo nos da Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

Bere ondotik / narama bidé / zuzenetik bere izenaren / onagatik. L e k u ilun da / arriskuetan / joanik ere, ez dut beldurrik, / hor bait zaude. Zure begia / ta makila hor / dauden arte, badut nik gozo, / badut bake. Zuk niri jartzen / didazu mahaian / jana ugari, etsai guzien /harrigarri. Ñire burua / olioz duzu / Z u k igurtzi, gainezka daukat / edan-ontzi. Zoriona ta / maitetasuna / ditut lagun ñire bizian / gau ta egun. Ta biziko naiz / Jainko Jaunaren / etxe hontan, gaurtik geroko / egunetan. A i n t z a A i t a r i , / gizon egin den / Semeari, ta Espíritu / Santuari. Lehen zen bezala / Haieri aintza / orain ere, hala dadila / betiere. Iturria: Gora Jainkoa, 71

B A Z K O ERESERKIA Gau honetan kantari lurbira osoa, Berri bat ibiltari herriz herri doa. A l a i eta pozgarri guk entzundakoa, benetan ikusgarri daukagu gogoa. Jesusek apurtuta doa heriotza. Bizitza askatuta dantzari jendetza. Kristauok elkartuta ez gehiago lotsa, Fedea berrituta «allelluia» abotsa.

IZAN BIHOTZ

ABESTIAK

gogora ekarri ezazu Jesusen esakera: maitasun legea.

Bakea, elkartasun, maitasun, irria, guzti hau dakarkigu Berbizkunde aldiak. Nagusi da maitasun itsaso mendian, zeruko argitasun ezin estalia.

Doinua: Gloria, gloria, Aleluya Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

BAI, ESKERRAK EMAN

E z bedi gaur gurean inongoko pena. Gure barne muinean dabil zoramena. Jesusen izenean gogo, itxaropena, poz-pozik elkartean Jaunak garaipena.

B a i , eskerrak eman zeru-lurretan, Eskerrak eman Jainkoari, guztietan digu-ta on egi guri. Eskerrak eman zeru-lurretan, eskerrak Jainkoari menderen mendetan. Iturria: Gora Jainkoa, 57

G o r a Z u , Jesús Jauna, zure biztueran. Zer da jazo zaiguna gure ibilkeran? Tristura, poztasuna gugan bihurkeran, Jesús ahalguztiduna daukagu aukeran.

B A Z K O ALLELUIA Agur seme eta alaba, zeruko Errege Jauna hil artetik gaur biztu da. A L L E L U I A . Doinua: «Maritxu ñora zoaz» Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

AINTZA, AINTZA, ALELUIA A I N T Z A , A I N T Z A , A L E L U I A (hiru bider) ABESTU JAUNARI! • Zure anaia ikustean saminez ta bakarrik, bihotza ireki zazu ta eskuak zabaldu; hola erantzungo diozu Jesusen esanari: E z izan beldurrik. • Bidea gogorra bada, eguzkia beroa, soroan sortzen ez bada udaberri lorea,

Jesusek sarritan esana, gaur osorikan berri ona, bihotz beteaz itxaropena. A L L E L U I A . Jesús Jauna da askatzaile, nekaldietan Hura eusle, herri berrian gure herkide. A L L E L U I A . Hilen artean ez bilatu, Jesukristok gaur du garaitu, bazko irrintzi daigun kantatu. A L L E L U I A . Iturria: Gora Jainkoa, 142 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

GURE ONDOAN, JAUNA GURE ONDOAN, JAUNA, E G O N Z A I T E Z BETI, Z U Z A R A G U R E BIDE E T A G U R E B I Z I . (biz)

IZAN BIHOTZ

ABESTIAK

GURE BIDERAKUSLE, JAUNA, IZAN ZAITEZ, D E N A K BIZI G A I T E Z E N BETI O N E G I N E Z .

Z u zara, Jauna, Z u , gure artzain eta gu zure artalde, Ăąora ezean ibiltzen gara ardi gaisook Z u gabe.

Olatu handi beldurgarriak orroaka itsasoan, baina ez gara, Jauna, gu beldur, Z u zaude gure ondoan.

Z u k ezagutzen gaituzu denok, Z u zara gure artzain on, zure ondoan elkar maitatuz gaitezela beti egon.

Kale arteko joan etorri eta lanean gabiltza, eta Z u k , Jauna, duzu poztutzen ta indartzen gure bizitza. Gurekin egon zaitez mendian, itsasoan eta kalean, gurekin egon zaitez lanean, gurekin, Jauna, jolasean.

Otsoak daude barrutietan, zelaian eta basoan, baina otsoen beldurrik gabe, Jauna, gu zure ondoan.

Iturria: Jaunari (J.J. Elezkano)

Z u gure poza ta itxaropen, Zurekin goaz aurrera, egunen baten Zure betiko artaldea izatera.

GORA TA GORA BETI Gure bihotza gainezka jartzen duzu pozez, Jauna, ta sortzen gure artean Zugandiko maitasuna. Harrigarria, b e n ĂŠ t a n , guregan egin duzuna. Handia zara, handia, handia ta ahalguztilduna.

Iturria: Jaunari (J.J. Elezkano)

MUNDU BERRI BAT G O R A T A G O R A BETI EKIN D E N O K K A N T A R I , G O R A T A G O R A BETI G U R E JAINKO ONARI.

M u n d u berri bat dugularikan, Jauna, gure ametsean, mila oztopo aurkitzen ditu gure ametsak bidean.

Eskerrak Z u r i kantari, eskerrak bihotz bihotzez, bete gaituzulako gu zure Jainko-ondasunez. Eskerrak gure artean zaudelako on eginez ta zer egin behar dugun erakusten zure hitzez.

Z U Z A R A GURE POZBIDE, G U R E ITXAROPEN, E M A I G U Z U , A IT A O N A , Z U R E B E D E I N K A P E N .

Gosez bizi den anaiak eskatzen digu janari, ta egarriz bizi denak eskatzen digu edari. Zuzentasunez lagunduz beti gure anaiari, bizi gaitezela, Jauna, munduan zerbitzari.

Askatasunez, Jauna, gorputza, askatasunez gogoa. Askatasunez bizi nahi dugu gure bizitza osoa.

Iturria: Jaunari (J.J. Elezkano)

Askatasunez mundu berria eginez dezagun goza, erruki, Jauna, ta emaiguzu bedeinkapenaren poza.

T X A M A R R A T X A R T X O BAT

Iturria: Jaunari (J.J. Elezkano) Txamarra txartxo bat, Jauna, Z u r i , gorputz eder horren estalgarri, emango nizuke gustu haundiz, luze-laburrean ongi balitz, A i , o i , gauaren on, Jaio berri H o r i , non dugu non?

GUREKIN EGON ZAITEZ Mendiko haize ta eguzkitan gure poz eta osasun, arrisku eta estualdian Z u zaitugu gure lagun.

IZAN BIHOTZ

Lagunak ere baditugu, lau artzai eta bost unai gartsu: Santxo, Perú, Beltxio, Simón. A i , o i , gauaren on, Jaio berri H o r i , non dugu non? Iturria: Oskarbi taldea

ABESTIAK

Gizonen itzala luzea. Negarrez haizea gauean, Arbolak erroak aidean. Heriotza da. O gu hemen...

EZ JAIA, E Z DANTZA Pobreak kalean bilutsik, barnea esperantzik gabe. Doinua basoko tristuran ilunabarrez.

E z jaia, ez dantza, herria lutoz dago, ta ez jaia, ez dantza, triste daukat bihotza. Zenbat sendi hondatuak, zenbat ama, seme eta andreak utzi, ta dijoaz herria edo heriotza; herria batzuek, heriotza bestek.

O gu hemen... Nondikan ezinaren mina? Zergatik errekan iluna? Egurra, kolpeka landua. Bidé hustuak.

E z jaia... Zenbat mingain josiak, zanpatuak, hitzik gabekoak; non dirá gazteak? Euskal Herriko gizonak kartzelan dirá, atzerrian dirá.

Iturria: Espiritual beltza

E z jaia... POETA HORIEK

Gure herria mugitu ta gu ahaztu; guk festa eta abestu. Iotsarik ez dugu, gizontasuna galdu dugu; ez ikaratu, indarrak batu. Iturria: Etxegarai

O GU H E M E N O gu hemen bidean galduak, (hiruz) heriotz minez. (biz)

Gizona kartzelan sartu dute. Z e r esan du? Zer egin du? Semeentzat ogia eskatu du. E t a poeta, eta poeta etxean gelditu da, ateak itxita. Gizona zigorrez jo dute. Zer esan du? Zer egin du? Guziontzat egia eskatu du. Eta poeta, eta poeta kalean gelditu da, begiak itxita.

IZAN BIHOTZ

ABESTIAK

txorien abestiekin alaitutako eguna, gizonen gorrotoekin hondatuko da eguna.

Gizona kartzelan hantxe dago. Zer esan zun? Zer egin zun? Justizia pixka bat eskatu zun. Eta poeta, eta poeta ixilik gelditu da, beldurrak eraginda.

Ibiliko gara elkarri kalte eginez, ustez launik haundienak aurrez ondo hitz eginez. Batzuen izerdiekin besteak diru eginez, egia esan dutenak giltzapera emanez.

A i poeta! A i poeta! Gogorra izango da zuretzat askatasun eguna. Iturria: Ez dok amairu (X. Lete)

Gauz hoiek ikusteko, Ăąola? esnatzen gara? Gauza hoiek egiteko nolaz jaikitzen gara? Txoriak alaitutako eguna hondatzeko, hobe genuke ez esnatu ta bertan geldi lotan.

G A Z T E GARA, G A Z T E Gazte gara, gazte, ta ez gaude konforme, mundu garbiago bat bizi nahi genuke, gezurraren kontra, injustizirik ez, gazte gara, gazte, ta ez gaude konforme.

Ă&#x2018;ire abesti hau ez da politika, justizia nahi dut, egiak agertu, gizonak daduzkan eskubide hoiek kunplitu daitezen, bihotzez abestu, ez noa inoren kontra, egia maite dut!

Iturria: Ez dok amairu (B. Lertxundi)

MENDIAN L A R R A R T E A N

Gazte garalako, maitasun batean sinestu nahi dugu; baina baita ere gehiegi dakigu munduan dagozen gezur ta gorroto, injustizi asko, gauza hoien kontra abestu nahi dugu!

Mendian, larrartean, aurkitzen da loretxo bat; aurrean umetxo bat, loretxoari begira.

Baina aho batez, gure herriaren problemak abesten uzten ez baigute, guk nahiago dugu, betiko isildu, gero egun batez, beldurrarengatik traidore ginela esan ez dezaten!

Loreak esan nahi dio: umetxo, aska nazazu, jaio naiz libre izateko ta ez loturik egoteko. Umetxoak ikusirik lorea ezin bizirik, arantzak kendu nahi dizkio, bizi berri bat eman.

Iturria: Ez dok amairu (L. Mondo)

EGUN BERRIA

Orduan izango bai du indarra eta kemena, orduan emango bai du ugari bere fruitua. (biz)

Eguzkien argia leihopetik sartzean, poz eta alaitasunez esnatuko gara;

Iturria: Ez doz amairu (B. Lertxundi)

IZAN BIHOTZ

IZARREN HAUTSA

ABESTIAK

borroka hortan iraungo duten zuhaitz-ardaska gazteak. Beren aukeren jabe eraikiz, ta erortzean berriro jaikiz, ibiltzen joanen direnak: gertakizunen indar ta argiz, gure ametsa arrazoi garbiz, egiztatuko dutenak.

Izarren hautsa egun batean bilakatu zen bizigai, hauts hartatikan usté gabean noizpait ginaden gu ernai. E t a hórrela bizitzen gara, sortuz ta sortuz gure aukera. atsedenik hartu gabe: lana eginaz goaz aurrera, kate horretan denok batera, gogorki loturik gaude.

X. hete

NI BIZI NAIZEN LURREAN Gizonak badu inguru latz bat menperatzeko premia, borroka hortan bizi da eta hori du bere egia. E k i n ta ekin bilatzen ditu, saiatze hortan ezin gelditu, jakintza eta argia: bidé ilunak nekez aurkitu, lege berriak noizpait erditu, hortan jokatuz bizia.

N i bjzi naizen lurrean ez dago aintzinako denboretako oroigarririk, ez dago marmolezko jauregirik eta gizon zuhurren irudirik. N i bizi naizen lurrean eguzkiak ez ditu burlaz erretzen galdutako handitasunaren hondar eroak; enperadoreen hilobietan ez da zomorrorik bazkatzen.

Gizonen lana jakintza dugu: ezagutuz aldatzea, naturarekin bat izan eta harremanetan sartzea. Eta indarrak ongi errotuz, gure sustraiak lurrari lotuz, bertatikan irautea: ezaren gudaz baietza sortuz, ukazioa legetzat hartuz, beti aurrera joatea.

Hemen, jaunak, ez dugu atzera begiratzen, gure jainkoak eta espirituak ez hilak, lokartuak bakarrik bait daude.

E z dadukanak ongi ohi daki eukitzea zein den ona, bere premiak bete nahian beti bizi da gizona. G u ere zerbait bagara eta gauden tokitik hemendik bertan saia gaitezen ikusten: amets eroak baztertuz bertan, sasi zikinak behingoz erreta, bidé on bat aukeratzen.

Hemen, ni bizi naizen lurrean, jendeek egunero lana egiten du, eta oraindik egunsenti eder bat espero dugu. Hemen, gure lurrean, gure lurraren babesean.

G u sortu ginen enbor beretik sortuko dirá besteak,

X. Lete

IZAN BIHOTZ

HAUR BATI Haurra jipoitu haute behin eta berriz, esku ezkerrez gurutze santua egin dukelako. Hirea balitz bezala errua ezkerrez trebeagoa izatea; baina denek bezala, eskubiz egiten ikasi behar duk. Bestela ezberdina izango haiz eta hori gaizki ikusia zegok; denak berdinak, berdinak denak behar ornen ditek izan. H i ere hala izatea nahi dik gizarteak, ohitura onak gordetzeagatik aurreegi joan ez hadin, patxadan bizi direnei kezkarik ez sortzearren. Nahiz eta hiri esku zuzena okertu. D i l i n dalan, dilin dalan... Iturria: Oro laino mee batek (B. Lertxundi)

IRABAZI DUGU Irabazi dugu, irabazi dugu. Injustizi eta gorroto ordez, heldu zaigu nekez, dudarik ez, mundu berria gaur bakez. Askatasunean, askatasunean loratu da anaitasuna, uxatu iluna, hor duguna, argitan etorkizuna. E z gaude bakarrik, ez gaude bakarrik. Norbaitek gaitu itxadoten.

ABESTIAK

Beldur guztiak ken, JesĂşs hemen gure aukera indartzen. Doinua: Juntos venceremos Hitzak: X. Eskauriatza

EKAITZA Ekaitzak, ekaitzak ostoak damazki, zuhaitzak bilutsirik. Negarra, negarra, heri0tz-usaia inguruan utzirik. Gure basoko zuhaitz lehorrak oraindik irauten dute. Lurraren babesak emango die itxaropenezko bizitza. Ekaitza, ekaitza, zure indarra ez da iraunkorra. Udaberria etorriko da, berarekin loreak. Bizitza berri bat etorriko da, lehortuko dirĂĄ malkoak. Haize leunak laztanduko ditu gure aurpegi penatuak. Ekaitza, ekaitza, zure indarra... Iturria: Ez dok amairu (B. Lertxundi)

URAK DAKARRENA U r a k dakarrena urak daroa, urak emandakoa lurrean gelditzen da. Eta gu hemen, beti gu hemen.

IZAN B I H O T Z

ABISIIAK

Itsas aldean izarra, hari begira lizarra; euskara saib贸 ikusi arte eztut kenduko bizarra.

Zuhaitzak bezala lurrean, kantuak bezala haizena, muinak bezala erroetan, ura bezala itsasoan.

Kantatu zuen oilarrak, argitzen dir谩 belarrak. Ageda gure martiriari moztu zizkaten bularrak.

Ekaitzak bota-arazten ipar eta hego aldetik, gizonak izateko hasi behar da gizon izaten hemen. Iturria: Ez dok amairu (B. Lertxundi)

SAN SIMON E T A SAN JUDA

Bularrak moztu zizkaten eta Euskalerriak diotsa: solomo luze dultzerik gabe eman zaidazu bihotza. Eman zaidazu bihotza eta ken berriz nahigabeak; esan noiz garen izanen gure etorkizunen jabeak.

San Sim贸n eta San Juda. joan zen uda eta negua heldu da.

Gabriel Ares ti Doinua: Mikel Laboa

Ez baletor hobe, bizi gara pobre; eremu latz honetan, ez gara hain onak benetan.

ELIZ BAT POBREA

Ez dugu zaldirik, ez gara zaldunak; ez dugu abererik, ez gara aberatsak. Euskera guk dugu, gu gara euskaldunak.

E l i z bat pobrea. E l i z bat probea, denontzat hobea.

X. Lete

Moztu kardenalen arropak, moztu eliz-dorre zorrotzak, moztu obispo-kotxe luzeak. Eliz bat pobrea, E l i z bat pobrea, denontzat hobea.

EGUN DA SANTI MAMINA Egun da Santi Mamina, benetan egun samina. G o i k o zeruan gorde dezala luzaro neure arima. Esanen dizut egia, hau ezta usategia; erroi artean izan nintzaden benetan ausartegia.

Kendu urre eta bitxiak, kendu kristau-diferentziak, kendu ministro diruzaleak. Non da estalpean jaioa, non da gurutzera igoa, non da Nazaret-ko Langilea? Ager aski da Jangoikoa, ager berarekin nahikoa, ager Eliz-aurpegi jatorra.

IZAN BIHOTZ

Eliz bat pobrea, Eliz bat pobrea, denontzat hobea. Itturia: «Gogor» diska

GURE BIDE G A L D U A K G u gazteok gaur gabiltza mundu galdu honetan; gerra bat barruan dugula, zer egin jakin gabe. Gurasoen mundu aldrebes hau ez dugu onartzen: diruaren morroi izaten erakutsi digute. (biz) Ilunbe horren bakardade galduan utzi gaitu; argirik gabeko bideak etorkizunik ez du. Bizimodu lasai batengatik idealak galdu. Bizitzaren gauz ederrenak dizkigute zapaldu. (biz) Gizonak kartzelan daude beren herriagatik: Jainkoak beharko lagundu, guk ahaztu bai-ditugu. Maitasun hitzak nahi nituzke esan, baina gaur ezin dut. Elkartu gaitezen gazteok, herria libratzeko. (biz) Iturria: Ez doz amairu (B. Lertxundi)

libro nintzela sinestarazi nahi zidaten. Horregatik ireki zizkidaten ateak, egin nezan hegaz. Baina luza gabe ohartu nintzen, hanka harkaitz bati lotu zidatela, kate motz eta astun batez. (biz) Iturria: Oro laino mehe batek (B. Lertxundi)

IA GURIAK EGIN DU l a guriak egin du, badugu zeinek agindu; ez oraindik umildu, elkarrengana bildu; gerra nahi duen guzia, berari kendu bizia! E z naiz ni gerraren zale, baizik bakearen alde; zeinek nahi duen galde. berari tira, dale, bala bat sartu buruan, aspertuko da orduan! G u gara zazpi probintzi, lehengo legerik ez utzi; hoieri firme eutsi, nahiz hanka baña hautsi; jaioko dirá berriak, gu gara euskal herriak!

TXORI TXIKIA Txori txikia nintzelarik esan zidaten, kaiolan bizitzeko sortua nintzela. (biz) Gero arrano bihurtu nintzenean, kaiola hautsi ta alde eingo nuen beldurrez.

ABESTIAK

Doinua: Herrikoia

HARTU AITA HARTU, AITA ZERUZOA, JAINKO BETI-BETIKOA. HARTU GURE OPARIA, OGIA ETA ARDOA.

IZAN BIHOTZ

ABFSTl AK

ARTASOKO LAUGARREN SALMOA

Z u zara, Jauna, gure laguna, gure A i t a eta osasuna. Ezkerrak beti Z u r i . Jauna. Doinua: Hartu, Aita Hitz berriak: X. Eskauriatza

ERREPIKAPENAK

Hilgo naz, ta edertasunak jarraituko dau lurrean. Aleluia. Hilgo naz, eta jaustean, joko dot lurra, lurrean. Aleluia.

A i n t z a , Jesús, Z u r i beti; Z u zara gure argi.

Hilgo naz, eta erraiak lurtuko dirá lurrean. Aleluia.

E l k a r maita dezagula, Z u k maitatu bezala.

Hilgo naz, eta hezurrak harri dirake lurrean. Aleluia. Hilgo naz, eta lurrago jarraituko dot lurrean. Aleluia.

H a r á zein gozo, zein atsegin, guziok anai elkarrekin!

Iturria: Gandiaga, B.

Jesukristo guri mintza: A r g i gure bihotza.

MAGNIFICAT Luk 1, 46-55 Magníficat

Iturria: Gora Jainkoa, 34-37

HEGOAK EBAKI BANIZKIO

G o r a ta gora / daukat bihotza / nik kantari, gora ta gora / Jaun onari. Pozaren pozez / gainezka daukat / nik gogoa; Salbatzaile dut / Jaungoikoa.

Hegoak ebaki banizkio neurea izango zen. Etzuen alde egingo. (Birritan)

Mirabe honen / ezereza du / Hark ikusi; ta munduak ni / aundietsi. Haundiak egin / dizkit guzia / dezakenak, Santu du Harek / bere izena.

Baina hórrela etzen gehiago txoria izango, (biz) eta nik txoria nuen maite.

Bere errukia / gizaldietan / gainez dago beldur dioten / denentzako.

Iturria: Ez dok amairu (B. Lertxundi)

Bere besoaz / harrigarriak / egin ditu; bihotz harroak / barreiatu.

IZAN B I H O T Z

ABESTIAK

Gora Jainkoa, / ona dugu, kantu ederrik / zor diogu.

Ahaltsu direnak / beren aulkitik / bota ditu, apalak. berriz, / goraltxatu. Gose direnak / ondasunetan / ditu ase; aseak, berriz, / utzi gose.

Jerusalen du / goraltxatu, erbestetuak / herriratu.

Laguntzen dio / Israel bere / morroiari, lehengo errukiz / oroiturik. A g i n d u izan / zienez gure / asaberi, Abrahandarren / alde beti.

Bihotz hautsiak / bizten ditu, haien zauriak / Berak Iotu.

Aintza Aitari, / gizon egin zen / Semeari ta Espíritu / Santuari. Lehen zen bezala / haieri aintza / orain ere, hala dadila / beti ere.

Haundi da Jauna. /indartsua ta neurri gabe / jakintsua.

Izarrak ditu / zenbatutzen, beren izenez / izendatzen.

Apalak ditu / goratutzen, harroak, berriz, / lurreratzen.

Iturria: Gora Jainkoa, 61

Aintza Aitari, / Semeari ta Espíritu / Santuari.

EZ DUT NAHI

Lehen zen bezala / orain ere, hala dadila / betiére.

E z , ez dut nahi, ez, ez, ez, ez, holako zibilizaziorik.

Iturria: Gora Jainkoa, 86

Kaiolaren adarrak ditugu alboan, eskuindarrek eskua zabaldu juxtuan. Zigor indarren menpe, tiroak gogoan, hórrela bizitzerik ez dago munduan.

AINGERU BATEK MARIARI Aingeru batek Mariari dio: «Graziaz betea». Jaungoikoaren Semeari emango diozu sortzea.

Poliziak nonnahitik zerbait egitean, pentsatu arazi nahi makil indarpean. Irudi du garela kaiola batean jarritako txoriak fusilen menpean.

GOIZ, ARRATS ETA E G U E R D I T A N A M A GORESTEN ZAITUGU, AINGERU AREN HITZAK BERAN GUK E R E ESATEN DITUGU.

Horregatik ez dut nahi gizonen kutsurik, zibilizazioaren sasi Jaungoikorik; libre nahi dut bihotza, libre loturetik, basurdearen gisa hortzak estuturik.

Fede sakoneko andrea, Jainkoaren testigua, adoretasunez betea, zinen zu lehen kristaua.

Iturria: «Gogor» diska

GORA JAINKOA

Zure baietza ezaugarfi. usté on haundi batena, Jaunagan dugunok oinarri, behar zure bitartea.

GORA JAINKOA, EGIN KANTU; BIHOTZ HAUTSIAK BIZTU DITU.

Iturria: Gora Jainkoa 168 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

146 Salmoa. 1-2. 3-4, 5-6

IZAN BIHOTZ

AGUR, JAINKOAREN A M A 1 A g u r , Jainkoaren A m a maite ederra, zeruko atea, itsasoko izarra.

ABESTIAK

BIRJINA MAITE BIRJINA MAITE, L O T A N D A G O ZURE SEME LAZTANA. S E A S K A T X O B A T IPINI I O Z U GURE BIHOTZEN KUTUNAI. Ongi, bai, ongi igaro ditzan gabak eta egunak. Poliki, poliki eragi iozu egin dezan lo ona.

2 Gabrilen ahoz «Ave» pozgarria; geroztik zaitugu zu «Eva» berria.

Zeru goi-goitik gugana dator gure Jesús laztana. Laisterka, laisterka goazen, kristauok, gure í a u n a r e n g a n a .

3 Evaren izena aldatua duzu, eta Jaunarekin baketu gaituzu.

Iturria: Gora Jainkoa, 101

4 Bekatu-kateak hautsi, arren, guri, haitzak kendu eta grazia isuri.

AMA MAITE MARIA A M A MAITE MARIA, EGIGUZU LAGUN, Z U R E B I T A R T E Z JESUS IKUSI D E Z A G U N .

5 Erakus ezazu ama zaitugula; Semeak zugatik entzun dezaigula.

Nazareteko neska, Jaunaren alaba, gure askatzailea da zure Semea. Entzun zazu, Maria, gure dei larria, bizkortu gugan dagon fede beldurtia.

6 Birjina ta ama denen gain eztia: Emaiguzu bihotz apal ta garbia. 7 Jesús bedi gure bizi ta bidea, azken-poza dadin H u r a ikustea.

Iturria: Gora Jainkoa, 169 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

Z A T O Z GOGO GUREN

8 Aintza Aitari ta aintza Semeari, aitnza bera bien Espirituari. A m e n .

Veni, S á n e t e Spiritus

Iturria: Gora Jainkoa, 166

Zatoz, bai, Gogo Guren eta bidal zerutik zure argi izpia.

IZAN B I H O T Z

ABESTIAK

Errurik ez dúdala azaldu nahi nuke; egia nahi dunantzat emana dut merke.

Zatoz, gaisoen aita, zatoz, doai emaile, zatoz, bihotzen argi. Poz emaile bikaina, etxelagun atsegin, sargorian haize fin.

Egia esan eta zigorrez erantzun, gure bizkar moretan daiteke irakur. Egia utzi eta hobe ote da entzun, munduak esandako zortzi mila gezur.

Lan artean atseden, nekean aringarri, malkoetan pozgarri. Bete, argi dohatsu, zintzoen bihotzeko zirrikurik barnena.

Nolanahi déla ere egirikf ez utzi, nahiz zigorrez laztandu zure gorputzari. Gure eginkizuna eman munduari, egiak gihartzen dun indar berri hori.

Zure laguntza gabe ez du gizonak ezer, ez du ezer on denik. G a r b i , zikin dagoena busti, legor dagonean zauriak oro senda.

Iturria: «Gogor» diskoa

Z u r r ú n dena bigundu, makur dena zuzendu hotz dagoena berotu.

JAINKO GIZON EGINARI JAINKO GIZON EGINARI A G U R , OSPE, G O R E S P E N A ; JESUKRISTO ERREGERI, ESKER, OTOITZ, MAITASUNA.

Zugan usté on duten zintzoeri isuri zazpi dohai zerutik. Zintzo saria eman, osasun hil artean, poza betierean.

Herri bat gara E l i z barruan, Jesús dugula goiburu. Berri Onaren konpromisuan, pobreak gure helburu.

A m e n . Alleluia. Iturria: Gora Jainkoa, 104

Jainkoak gure mundu honetan ezarri du erreinua. M u g a guztiak deseginirik, sortuko du batasuna.

HILTZAILE BAT B E Z A L A Hiltzaile bat bezala hemen naramate, bi eskuak loturik mundutik aparte.

Iturria: Gora Jainkoa, 65 Itz berriak: Xabier Eskauriatza

IZAN BIHOTZ

ABESTIAK

SALBATZAILEA

GURUTZE MAITE

SALBATZAILEA ZATOZ LEHENBAITLEHEN! ZURE ZAI, JAUNA, GAUDE G U HEMEN.

GURUTZE MAITE OSASUNGARRI, ZU ZARA BAKE. BIZI-ITURRI. 66 Salmoa. 2-3

E r r u k i zaitez / gutaz, Jainkoa; / gu onetsi. Zure aurpegi / diztiratsuaz / eman argi.

Ona izan zara / zure lurrakin, / Jainko Jauna; Zuk emana du / zoriona. Zuk emana du / erru guztien / barkamena; Zuk kendua du / lehengo hobena. Iturria: Gora Jainkoa, 96

Zure bidea / munduan bedi / ezaguna. herri guzitan / Zuregandiko / osasuna. Iturria: Gora Jainkoa, 124

Z A T O Z T E KRISTAUOK

ZUK E M A N JAUNA Zuk eman, Jauna, A m a s berri; sortu niregan bihotz garbi. Erruki zaitez / nitaz, Jauna, agertu zure / neurrigabeko / bihotz ona. Ken ezaidazu / txarkeria, agertu zure / neurrigabeko / errukia. Garbi nazazu / hobenetik, garbi erabat / ñire barrua / bekatutik. Ñire errua / aitortzen dut, ñire hobena / begi aurrean / beti baitut. Ñor ta Z u zaitut / iraindu nik, gorroto duzun / gaiztakeriaz / hutseginik. Bihotz garbia / nigan sortu, arnas bizkorra / barne muinetan / emaidazu. Iturria: Gora Jainkoa, 76

Zatozte, kristauok, bihotzak pozturik; Zatozte, guztiok, Betlehenera. Jaio den gure Jesús ikustera. JAUNA GURTU DEZAGUN, JAUNA GURTU DEZAGUN, JAUNA GURTU DEZAGUN AHUSPEZTURIK. Mesias izanik, pobretasunean, estalpe batean du erregetza. Gizontasuna Hark alabantza. Jesús ikustera umil ta txiroak, harro ta jauntxoak lekurik ez han. Aingeruekin xeheak dantzan. Doinua: «Adeste fideles» Iturria: Gora Jainkoa, 99 Hitz berriak: Xabier Eskauriatza

IZAN BIHOTZ

GABON GABA Gabon gaba, gau argia, Jesús Belenen jaio da, pozik hor dijoaz artzainak, zerutik datoz aingeruak: aintza goietan Jaunari, bakea gizonari!

JESUS MAITEA ZEN Jesús maitea zen A z k e n Afarian, Bera eman nahirik ardo ta ogian, guretzat zalarik hiltzeko aurrean, maitasunak zeukan bihotza mendean. G U R T U Z A G U N BETI JESUS J A I N K O J A U N A , SAKRAMENTU HONTAN GUREKIN DAGONA.

Gabon gaba, gau argia, Jesús gure artean da, zeru-lurrak daude kantari, anaitasunez maita elkarri; gizondu egin zaigu Jauna, sortu da esperantza!

Apostolueri minez esan die: «Ni gaur saldua naiz, bihar ilko naute. A i t a r é n g a n a k o denbora zait bete. H o n a orain zenbat zaituztedan maite!».

Doinua: «Moche de paz» Hitz berriak: Xabier Eskauraitza

OI GURUTZEA

Ogia harturik mintzo da Jainkoa: « H a u da ñire Gorputz, zuek j a t e k o a » . Orqbat harturik ontzian ardoa: «Hau da ñire O d o l isuritzekoa». Jan-edan zazue guziok hontatik, zuekin bat nadin izan oraindanik. Egizue gero egin dudana N i k , ñire gaurko hitzak gogoan izanik. Iturria: Gora Jainkoa, 46

OI G U R U T Z E A , O I G U R U T Z E A , I GURUTZE SANTU MAITEA. I Jesukristoren odolak zaitu Kalbarioan gorritu. Ezerk geroztik munduan ez du | Zuk bezainbat dizdiratu. Etsaiarekin beti hemen gabiltza Gure gidari Z u nork gu garaitu

borrokan munduan. bazaitugu, orduan?

Jesukristori Zurekin baizik ez dio inork jarraitzen. Zure bidetik da beti zuzen kristaua zeruratutzen.

ABESTIAK

SENIDE H A U IGARO ZAIGU h

biz

biz Iturria: Gora Jainkoa, 130

Gaur senide hau igaro zaigu bizi berrira hemendik. A z k e n amasa eman du eta eraman duzu gugandik. Sinesten dugu, ziur gaude gu, bizi zaigula oraindik. Z u k esana da Bizia eta Biztuera zaitugula; fededun oro, hilikan ere, bizierazten duzula. Zurea zena, lagun hau, Jauna, ez dadila hil sekula.

IZAN BIHOTZ

Batasun honek eskatutzen du arimak ere bat egin; buru-bihotzez bizi gaitezen bat eginikan Zurekin. Zeran osoa eskaintzen zara izanez gure atsegin. Z u k jarritako maite-legean ez genuke nahi hutsegin.

H i l eta biztu zarela. Jauna, sinesturik gaude egiaz. Gaur misterio bizigarri hau ospatu nahi dugu berriz. Lagun hau beti argitu bedi zure Bazkoaren argiz. Iturria: Gora Jainkoa, 191

JESUS GURE JAUN MAITE JESUS, G U R E J A U N M A I T E , AMODIOTSUA, D A M U D U G U G U Z T I O K (biz) Z U N A I G A B E T U A . (biz) Josirik ikustean gurutze horretan Z u , errukiz, ai! bihotza, (biz) nork urratuko ez du. (biz)

Etsaiak bere tentaldietan ez du inolaz etsiko. Eragozpenak kendu izkiguzu, guk etzaitugu utziko. Batasun honek iraun dezala gure bizitza guziko; azken,orduan sartu artean zure etxean betiko. Iturria: Gora Jainkoa, 43

GO MARCHING IN Txikitatik zaindu nauzu lehoiaren hortzetatik, ilunean eraman nauzu santuen bideetatik.

Baita baleuka ere harri bihurtua... Damu dugu guztiok, (biz) Z u nahigabetua. (biz)

G i z o n makur ta maltzurrek galdu naute traiziotan. H a r nazazu zure egunean santuen aterpetan.

Burutik oinetara gorputz eder hori, zauri bat eginikan (biz) duzu guzi hori. (biz) Iturria: Gora Jainkoa, 118

AZKEN AFARI A z k e n Afari ezkeroz, Jauna, gure janari Z u zara. Agindu gozoz lotu gintuzun zure Gorputza hartzera. Ogia bidĂŠ gara iristen gure gorputzak lotzera, zuhaitz gerria adarrarekin bat egiten den antzera.

ABF.STIAK

Ă&#x2018;ire Jauna, A i t a ona, ile zuritan nago ni. Egun hartan zaitez Ăąire alde santuekin sar nadin. Promesaren herriakin Paradisuan sartzean, biziko naiz beldurrik gabe, santuen erreinuan. Iturria: Espiritual beltza

IZAN H I 1 K M /

ZERTAZ MINTZO ZINETEN «Zertaz mintzo zineten bidean hain ilun?» «Jesús hila dutela, nork ez du nork entzun? Gurutzean hil déla orain hiru egun, nahiz-ta guk esperantza hartan izan dugu...».

ABESTIAK

Hemen batasunean gara gu elkartzen, zeruko eztaietan mahaikide gaitezen. Iturria: Gora Jainkoa, 58

ALLELUIA, BIDEZ BIDE

KRISTO J A U N A BIZTU D A , DENOK BIZTU GAITZAN. BIHOTZ BARNEZ GAUR A L D A ; H O R D A KRISTO M E Z A N . « Z u e n ilunduratik fedeaz iratzar: Profetek aitatuak gogoan berriz har. E z ote zuen Kristok hori jasan behar, garaituz eta biztuz ospean zedin sar».

ALLELUIA! ALLELUIA! G O A Z E N BIDEZ BIDE. ALLELUIA! ALLELUIA! JESUS ADISKIDE. ALLELUIA! ALLELUIA! 'GOAZEN ZERU ALDE. Txoriak iduri, iduri, bidean kantari, kantari. Begiak eguzki, eguzki, alairik ibilki, ibilki. Eskuak elkarri, elkarri, guzien pozgarri, pozgarri.

Iturria: Gora Jainkoa, 32 Geroa zein urdin, zein urdin, Jainkoa gurekin, gurekin. Iturria: Gora Jainkoa, 215

ESKERRAK BIHOTZETIN E S K E R R A K BIHOTZETIK, AITA JAUNGOIKOA. Zuk sortu ta salbatu gaituzu, bai, denok; Zuganatu gaitzazu Zureak garenok. Maitasun, bake, egi, zuzentasun, irri, gugan sortu dituzu. Esker onak Z u r i ! Alaitasun, poz eta osasunagatik, senide ta lagunak ditudalako nik.

KRISTO GURE E R R E G E KRISTO G U R E E R R E G E ADORA DEZAGUN, ZERU-LURREN JABE AITORTU DEZAGUN. Fede bizi baten denok ernai, Zureak gara gu, o Jesús, bai, Zureak gara gu, o Jesús, bai, ez, beste jaberik ez dugu nahi! Iturria: Gora Jainkoa, 161

IZAN BIHOTZ

AGURRA • Agurraren ordua guri heltzerakoan, elkarri eskua emanda, aurrerantzeko asmotan. EZ AGUR BETIRAKO BAIZIK GERO ARTE! LOKARRIA INDARTZEKO, BERRIZ BATUKO GARE. • Bihotzaren ateak lagunontzat zabalik, «beti prest» gure esanak jartzen gaitu, ba, zutik. • Gaur hemen ez da amaitzen gure elkartasuna, bihar, etzi, egunero indartu batasuna. Doinua: Adiós Scout Iturria: Cantoral Scout Hitz berriak: Xaber Eskauriatza

ITXAROPEN ABESTIA Maitasun ta zuzentasunez dezagun lortu anaien askatasun, badator eta Jaunaren betiko egun. H o r dugu distiratsu egun sentiko argitasun. ELKARTUTA GOAZEN AURRERA KANTARI, BIDEAK Z A B A L D U Z BETIKO POZARI. Zerua eta lurra berriztaturik, orduan ez da izango minik. ez da izango negarrik, ez heriotzarik, Jainkoa gure Jainko, gu bere herri betiko pozik. Jaunaren eguna etor dadinean, guztiok poztasun batean egongo gara Jaunaren ontasunean. Izango gara zoriontsu betikotasunean. Iturria: Jaunari (J.J. Elezkano)

II.

Biblia atalak

SALMOA

Jauna, gure Jauna, bai miragarria zure izena lurbira osoan! Zeruen gainetik gora, zure haunditasuna! U m e t á o e n eta haur bularrekoen ahotik, atera duzu gorespena arerioak isil erazteko, etsaiak eta aurkakoak zentzatzeko. Zure behatzen lana den ortzia ikustean, han ipini dituzun ilargi-izarrak ikustean: Z e r da gizona, Z u hartaz oroi zaitezen? Edo-ta giza semea, Z u hartaz ajóla zaitezen? Aingeruak baino doi-doi txikiago egin duzu, ospez eta aintzaz koroitu duzu. Zure esku-lan guztien buru ipini duzu, guztia oinperatu diozu: A r d i eta idi guztiak, gainera lurreko abere guztiak; eguratseko hegazti eta itsasoko arrainak, itsas-bidesketan dabiltzanak. Jauna, gure Jauna, bai miragarria zure izena lurbira osoan!

14 (15).

SALMOA

Jauna, ñor dagoke zure txabolan? Ñ o r bizi daiteke zure mendi santuan? Akatsik gabe eta zintzo dabilena, bere artean egia dioena; mingainez inor bezten ez d u e ñ a , hurkoari gaitzik egiten ez diona, auzokoa lotsagarri uzten ez d u e ñ a ;

IZAN BIHOTZ

gaiztoari esker txarra ematen diona, Jainko-beldur dena ospatzen d u e ñ a ; bere kaltetan zin eginik ere aldatzen ez dena, dirua irabazitan ematen ez d u e ñ a , errugabearen aurka eskupekorik hartzen ez dueña. Hauek egiten dituena, ez da kolokatuko sekulan.

22 (23).

SALMOA

Jauna dut artzain, ez naiz ezeren beharrean: Larre gurietan etzan erazten ñ a u . Atsedenezko iturrira narama, eta birbizten dit barrena. Banarama bidezior zuzenetatik, bere izenagatik. Ibar ilunetan banabil ere, ez nago gaitz-beldur, Z u nirekin bait zaude: zure zigorra eta makila. hauek dirá ñire poza. Atontzen didazu mahaia, etsaiak dauzkadala begira; olioz gantzutzen didazu burua, gainezka dago ñire edontzia. Zoriona eta grazia ditut aldean, ñire bizi guztiko egunetan; eta Jaunaren etxean naiz biziko luzaroen luzaro.

26 (27).

II.

BIBLIA A T A L A K

Gauza bat diot eskatzen Jaunari, horren bila nabil ni: bizi nadila Jaunaren etxean, ñire bizitzako egun guztietan; Jaunaren samurtasuna goza dezadan, H a r é n jauretxea begiz ikus dezadan. Egun beltzean bere etxolan bait ñau gordeko, bere txabolaren gordeenean ezkutatuko, harkaitzera ñau jasoko. Horregatik dut burua altxatzen, inguruko etsaien gainetik jartzen. Poz-opariak dizkiot bere txabolan eskainiko, eresi ta goratzarreak Jaunari abestuko. Jauna* ñire deiadar-hotsa entzun ezazu, erruki zakizkit eta adi nazazu. Z u k esana bihotzean dut entzuten: «Bila ezazue ñire aurpegia». Zure aurpegi-bila nabilkizu, Jauna. E z niri ezkuta aurpegi hori, zure morroi hau haserrez ez bazter utzi. Laguntza zaitut, ez nazazula zapuztu, Jainko, ñire salbamen, eskutik utzi ez nazazu. Aita-amek banindute zapuztuko, Jaunak beretzat ninduke hartuko. Erakus iezadazu, Jauna, zure bidea, naramazu bidé zelaitik, ditudan etsaiengatik. N i ñire etsaien aukeran ez utzi, testigu gezurtiak altxa bait dirá ñire aurka, indarkeria dariela. Jaunaren ontasuna ikusi ustean nago bizien lurrean. Itxaron Jaunagan eta kemen izan, bizkor bekizu bihotza eta itxaron Jaunagan.

SALMOA

Jauna dut argi eta salbamen, nork ni beldurtu? Jauna biziaren babes, nork ni izutu? Ñire haragia jateko gaiztoak zaizkidanean oldartzen, ñire etsai eta arerioak irristatzen dirá eta erortzen. E z dit egingo bihotzak ikara, ñire aurka gudu-txabolak jarririk ere; lasai egongo naiz ni, ñire aurka gudua sor baledi ere.

50 (51).

SALMOA

E r r u k i zakizkit, Jainko, duzun maitasun haundiaz, suntsi ezazu ñire makurra zure amaigabeko errukiaz. Garbi nazazu zeharo ñire hobenetik, ikuz nazazu ñire gaiztakeriatik. Ñire bihurrikeria ezagutzen bait dut, ñire hobena beti begien aurrean bait dut.

IZAN BIHOTZ

Zuri egin dizut bekatu, Zuri bakarrik, zure begietan oker dena egin dut nik. Zuzen agertuko zara auzian, zintzo zure epaian. Hobendun sortua naiz izan ere, bekatuan ninduen amak eme. Z u r i , ordea, bihotz leiala atsegin zaizu, bihotz-mamian zuhurtasuna irakasten didazu.

zure egarriz daukat gogoa, zure irrikaz haragia, lur idor, egarri, urgabe iduria. Egona nauzu Zuri begira jauretxean, zure ospea eta indarra ikusi nahian. Bizia baino hobea bait da zure maitasuna, ezpainok egingo dute zure goralpena. Goretsiko zaitut bizi naizen artean, jasoko ditut eskuok zure izenean. Gurinez eta mamiz bezala beteko zait gogoa, ezpain-ikaraz goretsiko zaitu ñire ahoak.

Busti nazazu ixipuz, eta garbi geldituko naiz, ikuz nazazu, eta elurra baino zuriago geldituko naiz. Entzun erazi poza eta atsegina niri, txehatu dituzun hezurrok egin bezate jauzi. Aurpegi hori ñire hobenetatik aldera ezazu, ñire makurkeria guztiak suntsi itzazu. Bihotz garbi bat, Jainko, sor ezazu niregan, amasa bizkorra berri ezazu ñire harnean. E z nazazu urrun zure aurretik, zure amasa santua ez kendu niri. Zure salbamenaren poza bihur iezadazu, zure amasa zabalez sendo nazazu.

Zutaz oroitzen naiz ohe-gainean, Z u gogoematen zaitut gauean. Z u gertatu bait zara ñire laguntzailea, p o z e í o i h u dagit zure hegal-itzalean. Ñire gogoa Z u r i itsasia dago, zure eskuinak eutsita nago. Ñire bizia nahi dutenak, ordea, lurpe sakonera sartuko dirá. Errianak izango dirá ezpatari, azarien janari.

Erakutsiko dizkiet gaiztoei zure bideak, Zugana bihurtuko dirá bekatariak. A t e r a ni odol-zigorpetik, Jainko, Jainko, ñire salbatzaile; eta ñire ezpainek zure zuzentasuna pozetan zabalduko dute. Irekiko dizkidazu ezpainok, Jauna, eta ñire ahoak iragarriko du zure gorespena. E z bait zaizu atsegin oparirik, erre-opariak ez zenituzke hartuko, nik emanik. Ñire oparia, Jainko, bihotz damutua: E z duzu arbuiatuko, Jainko, bihotz damutu eta umildua.

Errege, berriz, Jainkoagan poztuko da, H a r é n gain zin dagiena eder aterako da, gaizki-esaleen ahoa itxiko bait da.

71 (72).

S A L M O A , 2-7. 12-14. 18-19.

Emaiozu, Jainko, zure auzia erregeri, zure zuzentasuna errege-semeari. Zaindu beza zure herria zuzentasunez, eta zure gizagaisoak zuzenbidez.

Ager zaitez, Jauna, onbera Sionekin, Jerusalengo harresiak egin itzazu berri. Orduan onartuko dituzu legezko opari, emari eta erre-opariak; orduan izango dirá zekorrak zure aldarean eskainiak.

62 (63).

BIBLIA A T A L A K

Mendiek ekar biezaiote herriari bakea, eta muinoek zuzenbidea. Herriko xumeak babes bitza, salbatu behartsuen semeak, txehatu bitza zapaltzaileak. Eguzkia haina luzaro bizi bedi, ilargia haina gizaldiz gizaldi. Jaitsi bedi, euria belardira bezala, lurra asetzen duen euri-lanbroa bezala. Zuzentasuna garatuko da harén egunetan, bakea ugari ilargia itzali artean.

SALMOA

Jainko, ñire Jainko zaitut, goizetik bilatzen zaitut.

IZAN BIHOTZ

II.

85 (86).

BIBLIA A T A L A K

SALMOA, 2-7. 11-13.

Onik aterako bait du oihuka ari den jende xehea, eta laguntzailerik ez duen dohakabea. Apalarentzat eta behartsuarentzat izango du errukia, salbatuko du behartsuen bizia. Gogorkeria eta zapalketatik aterako ditu, haien odola harentzat baliotsu.

Makur ezazu, Jauna, belarri hori, entzun nazazu, gizagaiso eta behartsu bait nauzu. Zintzo bait naiz ni Zurekin. zaindu nazazu, Zugan usté on duen morroi hau salba ezazu.

Bedeinkatua Jauna, Israelgo Jainkoa, mirariak egiten bakarra! Bedeinkatua Harén izen ederra betiren beti, eta H a r é n aintzaz lurbira osoa bete bedi!

Ñire Jainko zaitut: erruki nitaz, Jauna, Z u r i deiez atergabe ari bait naiz. A l a i ezazu morroi honen arima, Jauna, Zugana bait dago ñire arima.

83 (84).

SALMOA, 2-8. 11-13.

Zure egoitza, gudari-taldeen Jauna, bai maitagarria déla! Akitzen ari zait ñire arima, irrikitzen daukat Jaunaren atarira. Ñire bihotz eta haragi, Jainko biziagana poz-jauzika dirá ari. Txoriak ere aurkitzen du etxea, bai enarak ere umeak ipintzeko habia: Zure aldareak, gudari-taldeen Jauna, ene Errege eta Jainkoa! Bai dohatsu, zure etxean bizi direnak, beti Z u goresten ari direnak! Bai dohatsu, Zugandik laguntza d u e ñ a , erromes-txangoak asmo dituena! Ibar lehorra igarotzean, iturri dute bihurtzen, eta lehenengo euriak onespenez du jazten. Badoaz gero eta kementsuago, Jainkoa Sionen noiz ikusiko.

Ona bait zara, Jauna, eta kupibera, deitzen zaituzten guztientzat onginahiz betea. Entzun, Jauna, ñire otoitza, adi ñire eskariaren hotsa. Egun lardan deika ari nauzu, entzungo bait nauzu. Zure bidea erakus iezadazu, Jauna, zure egian ibil nadin; ekar batera ñire bihotz hau, zure izenaren beldur izan dadin. Goretsiko zaitut bihotz osoz, Jauna, ene Jainkoa, beti ospatuko dut zure izena. E r r u k i haundia izan bait duzu nirekin, atera bait duzu ñire bizitza Leize sakonetik.

97 (98).

SALMOA

Kanta Jaunari kantu berri, egin bait ditu hainbat harrigarri. Bere eskuinak eman dio garaipena, bere beso santuak.

Hobe da, noski, egun bat zure atarietan, eta ez mila bestelakoetan; Jainkoaren etxe-atarietan egon nik nahiago, gaiztoen etxean bizi baino. Eguzki eta babeski zait Jainko Jauna, grazia eta ospea ematen ditu Jaunak. Jaunak on denik ukatzen ez daki, errugabe dabilenari.

Ezaguterazi du Jaunak Beragandiko garaipena, agertu du atzerrien aurrean bere zuzentasuna. Oroitu da bere maitasunaz. Israel etxeari dion liealtasunaz. Ikusi dute lur-muga denek gure Jainkoagandiko garaipena.

Gudari-taldeen Jauna, bai dohatsu, Zugan usté on duen gizona!

L u r osoa, egiozu txalo Jaunari, egin oihu eta irrintzi, egin eresi. Eresi Jaunari kitararekin,

BIBLIA A T A L A K

IZAN BIHOTZ

H a r é n mirariak oroigarri dirá, errukitsu da Jauna eta onbera. Beldur diotenei janaria eman die, bere itunaz betidaino oroituko zaie.

kitara eta salten ozenarekin; turuta eta adar hotsean, egin txalo errege den Jaunaren aurrean. Orroa egin beza itsasoak bertako guztiekin, lehorrak ere bertan bizi direnekin. Txalo jo bezate ibaiek, pozez oihu egin mendiek.

Berak eginen indarra erakutsi dio bere herriari, atzerrietaz jabetasuna emanik. Harek egin dituenak zintzo eta zuzen dirá, H a r é n agindu guztiak sendo dirá; mendeetarako ezarriak eta betiko. leialki emanak eta zuzenkiro. Askatasuna bidali dio bere herriari, betiko ezarri du bere ituna: santu eta agurgarri H a r é n izena.

Jaunaren aurrean, badatorrelako. lurbira epaitzera datorrelako. Zuzenbidez epaituko du lurbira, eta zuzentasunez herriak.

99 (100).

y Jaunaren beldurra zuhurtasunaren hasiera, zuhurki dihardute hori egiten dutenak, betiko irauten du H a r é n gorespenak.

SALMOA

Lurtar guztiok, egin irrintzi Jaunari, Jaunari zerbitzu alai egiozue, H a r é n aurrera pozez oihuka sar zaitezte.

112 (113).

SALMOA

Jakizue Jauna déla Jainko, Berak egin gaitu, Berarenak gara, Beraren herri eta larreko artalde.

Alleluia!

Sar zaitezte ateetatik eskerrak emanez, H a r é n atarietan goratzarreka, eman eskerrak, bedeinka H a r é n izena.

Jaunaren morroiak, goretsazue, Jaunaren izena goretsazue. Jaunaren izena bedeinkatua izan bedi, orain eta gizaldiz gizaldi. Eguzkia sortu-lekutik sartzen denera, goretsia izan bedi Jaunaren izena.

Onbera bait da Jauna, H a r é n maitasuna betidaino, H a r é n leialtasuna mendeen mendeetaraino.

110 (111).

Jauna garai dago herri guztien aldean. H a r é n ospea ortziaren gainean. Ñor da gure Jainko Jauna hainakorik? G o i a n eseria dago; eta begia jaisten du zeru eta lurreraino.

SALMOA

Alleluia! Jasotzen du dohakabea hautsetatik ateratzen behartsua simaurretatik; eser erazi nagusiekin, bere herriaren nagusiekin. A g o r zena bizi erazten du etxean, seme-alaben ama pozetan.

Ospatuko dut Jauna bihotz osoarekin, zintzoen bileran eta jendetzarekin. Jaunak eginak haundi, maite dituzten guztientzat aztergarri. Haundi eta eder H a r é n lana, beti iraungo dueña H a r é n zuzentasuna.

Alleluia!

II.

IZAN BIHOTZ

117 (118).

BIBLIA A T A L A K

Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena, bedeinkatzen zaituztegu Jaunaren etxean. Jainkoa da Jauna, guri argi egin diguna. Antola ezazue jende-lerroa abar hostoak eskuetan dituztela, aldarearen ertzeraino doazela.

SALMOA, 2-3. 14-29.

Eskerrak Jaunari, ona bait da, H a r é n maitasuna betikoa bait da. Israel etxeak hau esan beza: « H a r é n maitasuna betikoa». A a r o n etxeak hau esan beza: « H a r é n maitasuna betikoa». Esan bezate Jaunaren beldur direnek: «Harén maitasuna betikoa».

Z u zara ñire Jainko, esker onez betetzen zaitut, ene Jainko goresten zaitut. Eskerrak Jaunari, ona bait da, H a r é n maitasuna betikoa bati da.

Deitu nuen larrialdian Jauna, entzun ninduen eta onez atera. Jauna dut nirekin: ez dut beldurrik, gizonak zer egingo didanik. Nirekin Jauna, niri lagun egiteko, nik etsaiak lotsatuak ikusteko. Hobe da Jaunagana biltzea, eta ez gizonengan usté on izatea.

120 (121).

SALMOA

Begiok mendietara jasotzen nik: laguntza niri nondik? Jaurtagandik ñire laguntza, Hark egin bait ditu zeru-lurrak.

Ñire indar eta ñire kemen Jauna, H u r a gertatu da ñire salbamena. Poz eta garaipen oihuak zintzoen etxolan: «Jaunaren eskuina bizkor jokatu da, Jaunaren eskuinak ñau altxatu, Jaunaren eskuina bizkor da jokatu». H i l ez, baino bizi naiz egingo, Jaunaren eginak nik oihuegingo. Zigortu ñau Jaunak, zigortu, baina ez ñau heriotzeratu.

E z dizu oina kolokan utziko, zure zaintzaileak ez du kuluskarik egingo. Israel zaintzen dagoena, ez du kuluskak hartuko, ez loak. Jauna da zure zaintzaile, Jauna duzu eskuin aldetik itzalpe. E z zaitu joko egunez eguzkiak, ez gauez ere ilargiak.

Ireki niri zintzotasunaren ateak, hortik sarturik emaizkiodan Jaunari eskerrak. H a u da Jaunaren atea, zintzoak sartuko dirá aurrera. Eskerrak Z u r i , entzun nauzulako, salbamen gertatu zatzaizkidalako.

Jaunak zainduko zaitu gaitz guztitik, zainduko zure bizia heriotzetik. Zure sartu-aterak Jaunak zainduko ditu, oraindanik betiko.

Etxegileek baztertutako harria, berori gertatu da giltzarria. Jaunak egin du hori, gure begien harrigarri. H a u da Jaunak egin duen eguna, gu pozteko eta alaitzeko eguna. E m a n , Jauna, salbamena, eman, Jauna, zoriona.

129 (130).

SALMOA

Barnenetik Z u r i dagizut oihu, Jauna, entzun, Jauna, ñire mintzoa. Beude erne zure belarriak, ñire oihu-eskarira.

IZAN BIHOTZ

G o r a Z u , hain harrigarriro egin nauzulako, Z u k eginak hain miragarri direlako. Ederki ezagutzen zenuen ñire barrua, ñire izatea ez zitzaizun ezkutua, ezkutuan sortzen ari nintzela, lur-barrenean ehotzen ari nintzela.

Gure erruak gogoan badauzkazu, Jauna, ñor dagoke zutik, Jauna? Baina barkamena Zugan daukazu, Z u begirunez zerbitza zaitzagun. Jaunagan itxaroten nago, ñire barrena H a r é n hitzaren zai dago. Gau-mutila goiz-argiaren zai dago: ñire gogoa Jaunaren zaiago.

Zure begiek ñire egintzak ikusi dituzte, idatzirik daude guztiak zure liburuan, ñire egunak mugaturik, izaten hasi baino lehenagoan. Zure asmoak, ene Jainko, bai niri ezkutuak! Haundia da haien kopurua: Bat-banatzen baditut, hondarra baino gehiago, azkenera heldurik ere, oraindik Zurekin nago.

Gau-mutila goiz argiaren zai dago: Israel Jaunaren zai hala bego. Jaunagan bait dago errukia, Harengan askatasun ugaria; Berak utziko du Israel askaturik, egin dituen hoben guztietatik.

138 (139).

BIBLIA A T A L A K

Azter nazazu, ene Jainko, ikus ñire gogoa, iker nazazu eta ezagutu ñire asmoak. Ikus ote nabilen bidé txarretik, naramazu betirako bidetik.

SALMOA, 1-18. 23-24.

Jauna, Z u k aztertzen nauzu eta Z u k ezagutzen: Z u k dakizu noiz esertzen naizen, noiz jaikitzen. Urrundik ulertzen dituzu ñire gogorakizunak, noiz nabilen, noiz natzan, Z u k ikusten duzu, ñire bidé guztiak ezagunak dituzu. Ñire hitza mingainera baino lehenago, ezaguna duzu zeharo. A t z e eta aurre inguratzen nauzu, eskua gainean ezartzen didazu. Guztiz harrigarria zait horrelako jakitea, garaiegia: ezina zait buruz hartzea.

150.

SALMOA

Alleluia! Goretsazue Jauna bere jauretxean, goretsazue bere zeru ospetsuan. Goretsazue Berak egin-lan haundiengatik, goretsazue bere haundiaren haundiagatik. Goretsazue turutaren hotsez, goretsazue salteriz eta kitar-hotsez. Goretsazue zaldabai eta dantzarekin, goretsazue zurda-soinu eta txistuarekin. Goretsazue txilin ozenekin, goretsazue txilin alaiekin. A m a s a duen guztik Jauna beza goretsi.

Nora noake urrun zure arnasetik? Nora ihes egin zure begitartetik? Ortzira igo banendi,.han zaude, Leizean etzan banendi, han zaude. Joan banendi argi-txintaren hegalak hartzera, eta itsas muturreraino bizitzera; hará ere zure eskuak ñau zuzenduko, han zure eskuinak niri helduko. H a u esan baneza: «Ilunak bederen estaliko ñ a u , argiaren ordez gauak bilduko ñ a u » , iluna bera ez zaizu ilun, gauak egunak bezala argi egingo dizu, iluna nahiz argia, berdin zaizu.

Alleluia!

ANAREN KANTIKA Jauzika daukat bihotza Jaunagan, jaiki da ñire bekokia Jainkoagan. Etsaien aurka zabal mintzo naiz, zure laguntzaz pozten bait naiz.

Ñire barrena Z u k antolatu duzu, amaren sabelean Zuk eho nauzu.

IZAN B I H O T Z

E z da santurik Jauna hainakorik, ez da izan ere besterik, ez da harkaitzik gure Jainkoa hainakorik.

BIBLIA A T A L A K

A p a l a oinperaturik eta gari-zerga kendurik, txaletak egiten badituzue ere, ez zarete bertan biziko, landatu dituzuen mahasti bikainetatik, ez duzue ardorik edango.

E z mintza barbar eta harroki, haundi usterik ez bedi atera zuen ahotik. Jainkoa bait da Jauna, guztia dakiena, Hark neurtzen du guk egina.

Zuen gizaerailketak eta kontaezineko bekatuak ezagunak ditut: zintzoa zapaldu, eskupekoak onartu, behartsuak auzitegian menperatu.

Bizkorren uztaiak eten ohi dirá, ahulak, ostera, kemenez jazten dirá. Aseak, ogi-orde doaz lanera, goseak, berriz, lanetik atsedenera. Zazpitan erdi da agor zena, agortu da seme-alaba asko zituena.

B i l a ezazue ongia eta ez gaizkia, bizi zaitezten; eta Jauna, diren guztien Jainkoa, zuekinnzango da, zuek esaten duzuen bezala. Gorrota ezazue gaizkia eta maita ongia, joka zuzen auzietan; eta Jauna, diren guztien Jainkoa, errukituko da, behar bada, Joseren ondareaz.

Heriotza eta bizia Jaunak ditu ematen, Berak Leizeratzen du eta handik ateratzen. Jaunak du pobre eta aberats egiten, beheratzen eta goratzen. Hautsetatik jaikierazten du behartsua, simaurretatik altxatzen txiroa; haundizkien artean eser erazi dezan, eta aulki garaitsu bat eman. Lurraren zutoinak Jaunak bere bait ditu, lurbira haien gainean ipini du.

( A m 5, 7.10-15)

EGIAZKO K U L T O A

Bere zintzoen urratsak ditu zaintzen, gaiztoak, aldiz, ilunbetan dirá galtzen; gizona ez da bizkor bere indarrez. Bere etsaiak txehatu ditu Jaunak, Goi-goikoak ostots egin du zeruan. Jaunak erabakiko ditu lurreko mugak, emango dio erregeri bere indarra, eraikiko du bere Gantzutuaren adarra. (1 Sm 2, 1-10)

« G o r r o t o eta higuin ditut zuen jaiak, eta zuen eskainien usaia ez zait atsegin - d i o Jaunak-. Erre-opariak eskaintzen dizkidazue, baina N i k zuen eskaintzak ez ditut onartzen, eta zuen oparietako abere gizenei ez diet begiratzen. K e n ñire aurretik zure kantuen hotsa, zure kitara-soinurik ez dut entzun nahi. Isur dadila, ura bezala, zintzotasuna; eta zuzentasuna, beti darion erreka bezala». ( A m 5. 21-24)

ZUZENTASUNAREN JAINKOA BOKAZIOA Zoritxarrekoak zuzentasuna samintasun bihurtu eta zuzenbidea lurrera jaurtitzen dutenak. Auzitegian salatzaileei gorroto eta egiaz hitzegiten duenari arrabio diotenak.

Jaunaren hitza etorri zitzaidan, eta honela esan zidan: «Sabelean sortu zintudan baino lehenagotik ezagutzen zaitut:

IZAN BIHOTZ

II.

eta ume-tokitik atera baino lehenago bereizi zintudan, eta herrientzako profeta ezarri».

BIBLIA A T A L A K

Landara irteten banaiz, hará ezpataz sakailduak, hirira sartzen banaiz, hará goseak ahulduak. Apaiza eta profeta bera hor dabiltza nora-ezean batetik bestera.

Nik orduan esan nion: «Ai, ene Jauna! Nik ez dakit hizketan; ni mutil koskor bat naiz».

Juda erabat utzi al duzu? Zure gogoak Sion nazka ote du? Zergatik jo gaituzu eta sendabiderik utzi ez diguzu? Bakearen zahi geunden, eta zorionik ez, larria ugari, sendaldiaren ordez.

Eta Jaunak niri: «Ez esan «mutil koskor bat naiz»; Nik bidaliko zaitudan guztietara joango zara; eta N i k agindutako dena esango duzu. E z izan inoren beldurrik; N i zurekin izango nauzu, zu salbatzeko» - d i o Jaunak-.

Aitortzen dugu, Jauna, gure gaiztakeria, eta gure arbasoen errua, zure aurka egin bait dugu bekatua. Zure iienaren ederragatik, ez gaitzazu uxa, zure aulkiaren aintza ez dadin kutsa. O r o i zaitez, Jauna, eta ez hautsi gurekin duzun ituna.

Gero eskua luzatuz, Jaunak ñire ahoa ukitu eta esan zidan: « H o r r a N i k ipini ñire hitzak zure ahoan; horra N i k ipini gaur, jendalde eta herrien gainean, atera eta bota ditzazun, xehatu eta sakabanatu, eraiki eta landatu».

(Jr 14, 17-21)

(Jr 1, 4-10)

JAUNAK E Z A G U T Z E N GAITU ZERTAN EGON HARRO

Bedeinkatua Jaunagan usté on duen gizona, bere itxaropen Jauna dueña. Ur-ertzetan landatutako zuhaitza bezala da, ur bizien ondoan botako du bere zuztarra; ez du beroaren beldurrik, harén hostoak beti hezerik; lehor-urtean ez dio axolarik; ez dio utziko fruitu-emateari.

Hauxe dio Jaunak: ez bedi jakintsua bere jakiteaz harrotu, ez bedi gudaria bere indarraz harrotu, ez bedi aberatsa bere aberastasunez harrotu; harrotzekotan, honetaz harrotu: Jauna naizela jakiteaz eta ulertzeaz, lurrean errukia, zuzentasuna eta justizia jartzen ditudala eta horietan dut ñire atsegina.

E z da ezer, giza-bihotza baino maltzurragorik eta gaisoagorik; nork ezagutu? N i k , Jaun honek, miatzen ditut bihotzak, eta aztertzen barrenak, bakoitzari bere jokabidearen erara eta bere egiteen ondorioari dagokionez e m a t e k o » .

(Jr 9. 22-23)

(Jr 17, 7-10)

BIOLENTZI UNERAKO OTOITZA Ñire begiak negarrez urtzen daude, gau ta egun, etengabe; jo egin bait du ñire herriko alaba gaztea ezbehar haundiak, ikaragarrizko zauriak.

JEREMIASEN I AITORKUNTZA Egun haietan, honela mintzatu zen Jeremías: «Jaunak erakutsi zidan, eta konturatu nintzen; egiten ari zirena azaldu zidan.

II.

IZAN B I H O T Z

Hiltzera daramaten bildots eztia bezala nintzen n i ; ez nekizkien ni hiltzeko zerabiltzaten asmoak: «Bota dezagun zuhaitza bere mardulean; ken dezagun bizidunen lurretik; ez bedi gehiago harén izenik aipa». Baina Z u k , diren guztien Jaun horrek, zuzen epaitzen duzu, bihotz-giltzurrinak aztertzen dituzu. Ikusiko dut nik, Jauna, ene Jainkoa, haiei ematen diezun ordaina, zure eskuetan utzi bait dut ñire auzia». Honela dagi epaia Jaunak hil nahi nauten ñire herrikoen kontra, esanez: - « E z egin profetarenak Jaunaren izenean, hiltzerik ez baduzu nahi gure eskuetan». Honela dio Jaun indartsuak: - « N i k hartuko diet kontu, haien gazteak ezpataz garbitu, seme-alabak gosez akabatu; haien hondarrik geratu ere ez, kontu hartzeko egunean, zure herrikoengana zoritxarra, bidaliko d u d a n e a n » . Nahiz eta Z u k , Jauna, arrazoia eraman gure eztabaidetan, auzi bat proposatu gabe, ez ni baketan: - « Z e r g a t i k aurrera gaiztoek? Zergatik baketan azpisugeek? Landatzen dituzu, errotu, eme, eman fruitu; nahiz eta Z u haien ahotik hurbil, bihotzetatik urrun.»

BIBLIA A T A L A K

JEREMIASEN II AITORKUNTZA A i , ama, hau zoritxarra nirea! Herri guztiarentzat auzi-bide eta haserre-gizon izateko ekarri bait ninduzun mundura. Dirurik ez dut ematen, ez hartzen; eta denek naute madarikatzen. Benetan Jauna, zintzo zerbitzatu zaitut: arrisku eta zoritxarrean ñire etsaiaren alde atera naiz. - Z u r e aberastasun eta altxorrak arrapakin bihurtuko ditut zure lurralde guztiko bekatuengatik, eta zure etsaiarekin, ezagutzen ez duzun lurralde baten muga igarotzera behartuko zaitut ñire hlserrea sutan bait dago, betirakó sutan. Z u k dakizu Jauna, gogoan izan nazazu, nitaz arduratu, ñire, etsaiengandik bendekua har ezazu, ez utzi ni galtzen zure pazientziagatik, irainka hartu bait naute zure alde egoteagatik. Zure hitzak niregana orduko, ¡resten nituen nik; zure hitzak ñire zoriona ziren, ñire bihotzeko atsegina; zure izena, Jauna, diren guztien Jainkoa, ñire alde deitua izan bait zen. E z naiz festalarien artean eseri, atsegin-bila; zure eskuak behartuta, bakarrik eseri naiz, haserrez bete bait ninduzun. Zergatik ez du azkenik ñire oinazeak, eta sendabiderik ñire zauri itxi-ezinak? Gutxienik ustean agortzen den erreka bihurtu al zara niretzat?

Z u k , Jauna, aztertu eta ezagutzen nauzu; Zureganako ñire joera badakizu: hil behar diren ardiak bezala aldendu, sakrifizio egunerako gorde itzazu. Noiz arte beltzen lurra -ihartu zelai guztiko belarralurrean bizi direnen gaizkinahiagatik desagertu pizti eta hegazti? « G u r e bideak ez ditu ikusten» diotelarik. Nekatzen bazara arineketan oinezkoekin, ñola zaldizkoen kontra ekin? Lur baketsuan ez baduzu usterik, lur nahastetsuan, zer egitekorik? (Jr 11, 18 - 12. 6)

Orduan Jaunak erantzun: «Nigana itzultzen bazara, itzul eraziko zaitut, eta ñire aurrean egongo zara. Balio duen gauza zaborretatik bereizten baduzu, ñire ahoa bezala izango zara. Haiek itzuli daitezela zuregana; ez zu haiengana. Herri honen aurrean, tupikizko hesi sendo egingo zaitut; borroka egingo dizute,

IZAN BIHOTZ

baina ez zaizkizu nagusituko; zurekin bait nauzu N i , salbatzeko eta askatzeko - d i o Jaunak-. Askatuko zaitut gaiztaginen eskuetatik, aterako, gizon gogorren ukabiletatik».

Gogora bekizu zure aurrean egon nintzela. horien alde otoitz egiten. zure haserrea horiengandik baztertzeko.

(Jr 15, 10-21)

JEREMIASEN III AUTORKUNTZA Senda nazazu Jauna, eta sendatua geratuko naiz; salba nazazu, eta salbaturik geratuko naiz; zuretzat da ñire gorespena. Haiek behin eta berriz: «Non dago Jaunaren hitza! Egia bihur dadila!» Baina ni zoritxarrak eskatzen ez naiz ari, egun txarra ez dut iragarri; Z u k badakizu zer dioten ñire ezpainek aurrean bait duzu, izan ere.

Orain, eman haien seme-alabak goseari, ezpaten menpean jarri, emakumeak alargun, ume gaberik, gizonak hilda erailik, gazteak borrokan ezpata zorrotzaz, berdin. Entzun ditzagun oihuak haien etxeetan. lapurren erasopean bat-batean, hilobi bat egin bait zuten ni harrapatzeko, lakioak ezkutatu ñire oinetarako. Jauna, ñire kontra duten asmo hiltzailea badakizu: ez banca haien errurik, zure aurretik ez kendu haien bekaturik; eroriak izan daitezen zure aurrean, garbitu itzazu haserrealdian. (Jr 18, 18-23)

JEREMIASEN AZKEN AITORKUNTZA

E z nazazu jar ikaratan, Z u ñire babeslekua, zoritxarretan; porrot egin dezatela ñire etsaiek, ez nik, beldurrez ibili haiek, ez ni, zoritxarraldia bidal iezaiezu, gogor baino gogorrago puskatu itzazu. (Jr 17, 14-18)

JEREMIASEN IV AITORKUNTZA Egun haietan, honela zioten elkarri judutar gaizkileek: «Zatozte, asma dezagun Jeremías ñola galdu, ez bait da faltako apaizaren irakaspenik, ez jakintsuaren kontseilu onik, ezta profetaren hitzik ere. Zatozte, mingainean zaurituko dugu; eta ez diegu kasurik egingo harén esanei». Begira niri, Jauna; entzun ñola salatzen nauten. Ongiari gaizkiarekin erantzuten al zaio?, -zuloa egin bait dute niretzat-.

BIBLIA A T A L A K

Liluratu ninduzun, Jauna, eta nik, liluratzen utzi; ni baino indartsuagoa zara, eta menperatu ninduzun. Barregarri nintzen egun guztian; burlaka ari zitzaizkidan denak. Hitzegin behar nien bakoitzean, oihu hau egin behar: «Zigorra!», deiadar hau: «Hondamendia!» Eta Jaunaren hitza lotsakizun eta iseka zen niretzat egun guztian. E t a esan nuen ñire baitarako: «Gogoratu ere ez dut egingo; ez dut gehiago H a r é n izenean hitzegingo». Baina H a r é n hitza su kiskalgarria zen ñire bihotzean, ñire hezurretaraino sartua; menpean eduki nahi nuen, eta ezin. Marmar hauek entzuten nizkion jendeari: «Beldurra non-nahi. Sala ezazue; sala dezagun».

IZAN B I H O T Z

Ñire adiskideak berak ere begira dauzkat, ni noiz eroriko: «Ea liluratzen dugun, eta menperatu egingo dugu; hartu eta bere ordaina emango diogu».

BIBLIA A T A L A K

eta H a r é n bidezidorretan ibiliko gara; Siondik aterako bait da legea, eta Jerusalendik Jaunaren hitza». Berak epaituko ditu atzerriak, auzira ekarriko herriak eta herriak. Golde bihurtuko dituzte ezpatak, eta igitai, lantzak. E z du herrik herriren aurka ezpatarik jasoko, ez dirá gudurako berriz trebatuko. Zatoz, Jakoben etxe, gabiltzan Jaunaren argitan.

Baina nirekin daukat Jauna, gudari indartsu; eroriko dirá ñire etsaiak, eta ez zaizkit gailenduko. Beren asmoak ezin bete dituztelako, behinere ahaztuko ez den lotsa gorria izango dute. Diren guztien Jauna, zintzoa aztertzen eta bihotzaren barne-muinetan ikusten duzuna, ikus dezadala nik, haien kontrako zure mendekua; zure gain utzi dut nik ñire auzia.

(Is 2, 2-5)

Kanta Jaunari, goretsazue Jauna, Hark askatu du gaiztoen eskutik behartsuaren bizia.

LAGUNAREN MAHASTIA Ñire adiskidearen izenean nator kantari, majte kantu bat harén mahastiari. Bazuen mahasti bat ñire adiskideak, mendi-hegal gizenean. Aitzurtu zuen, harriak bildu, eta landare aukeratuak sartu. Dorrea eraiki zuen erdi-erdian eta tolarea jarri. Mahats ona itxaro zuen, eta basa mahatsa eman zion.

Madarikatua jaio nintzen eguna, E z bedeinkatu amak erditu ninduen eguna! Madarikatua ñire aitari berri hau eman ziona: «semea izan duzu» emanez poz haundi ona! Hobe gizon hori balitz, Jaunak errukirik gabe hondaturiko hiriak bezala. Hobe goizean oihuak eta eguerdian zaratak entzungo balitu! Zergatik ez ninduten sabelean hil? Ñire ama ñire hilobia; harén sábela betiko seinduna. Zertarako irten nintzen sabeletik lan eta nekeak jasateko, lur-jota ñire egunak eramateko? (Jr 20,

7-18)

Orain, Jerusalenen bizi zaretenok eta Judako gizakide, izan zaitezte zuek epaile, nik eta ñire mahastiak dugun auzian. Zer da ñire mahastiarentzat egin ahal izan, eta egin ez dudanik? Zergatik,,mahats ona itxaro izanik, hark basa mahatsa eman zidan?

BAKEAREN JAINKOA Azken-egunetan, Jaunaren etxearen mendia sendo izango da ezarria: muino guztien gaindi, mendi guztien buru; atzerri-jendeak hará joko du. H e r r i asko joango dirá, esanez: « Z a t o z t e , igo gaitezen Jaunaren mendira, Jakoben Jainkoaren etxera: Berak erakutsiko dizkigu bere bideak,

Orain, beraz, jakin eraziko dizuet nik, zer egingo diodan ñire mahastiari: Hesia kenduko diot, larre-soro izan dadin; inguruko horma botako diot, ankapean ibilia izan dadin. Eremu bihurtuko dut, eta ez dute, ez inausiko, ez jorratuko; sasi eta Iarrek hartuko dute.

II.

IZAN BIHOTZ

BIBLIA A T A L A K

B A K E EGUNAK

E t a hodeiei aginduko diet, euririk ez dezatela egin harén gainera.

K i m u berri bat sortuko da Jeseren zuhaitz-hondotik, muskil berri bat loratuko harén zainetik. H a r é n gainean Jaunaren espiritua kokatuko da: jakinduri eta adimen-espiritua; kontseju eta sendotasun-espiritua; ezaguera eta Jaunaren beldur-espiritua. Jaunaren beldur-espirituak beteko du. E z du auzia itxuraz bakarrik erabakiko, ezta epaituko ere entzuten duenaz. Zuzen erabakiko du apalaren auzia, eta zintzoro epaituko, herriko behartsuak,. Bere ahoko zigorraz joko ditu gogorrak, bere ézpainetako arnasaz hilko gaizkileak. Zuzentasuna izango du gerrian uhal, leialtasuna, giltza-gainetan gerriko.

H o r r a , bada: Israel-etxea da diren guztien Jaunaren mahastia; Judako gizon-emakumeak dirá hango landare aukeratuak. Jaunak zuzentasuna itxaro zuen, eta horra, odol-isurketak; zuzenbidea itxaron, eta horra, garrasi-hotsak. (Is 5 1-7)

ETORRIKO DA EGUNA Ilunbetan zebilen herriak argi haundi bat ikusi zuen; herio-itzalean bizi zirenak diztira batek argitu zituen. Gehitu zenuen poza eta haunditu atsegina; pozetan dabiltza zure aurrean. igitai-aroan izaten den pozez, harrapakinak banatzekoan izaten den atseginez. Puskatu bait duzu harén uztarri astuna, harén bizkar-makila, eta zapaltzailearen zigorra, Madiango egun hartan bezala.

Otsoa bildotsarekin biziko da, eta lehoi-nabarra antxumearekin etzango; txekorra eta lehoikumea elkarrekin larratuko dirá; eta haurtxo bat izango da haien artzai. Behia eta hartza batean larratuko dirá, eta haien umeak elkarrekin etzango; lehoiak eta idiak batean jango dute lastoa. Bularreko haurra suge-zulo ondoan jostatuko da, eta bularra utzi-berriak bere eskua suge-gorriaren zuloan sartuko du. Ñire mendi santu osoan ez da, ez gaitzik, ez hondamenik, ikusiko; Jaunaren ezagueraz beteko bait da lurraldea, itsasoa urez beterik dagoen bezala.

Haur bat jaio bait zaigu, seme bat eman zaigu; aginpidea sorbaldan darama; eta harén izena: Kontsejatzaile harrigarri, Jaungoiko indartsu, Betiko A i t a , Bake-errege.

(Is 11,

JAUNA DUGU INDAR E T A K E M E N

Bere erregetza zabal dezan, amairik gabeko bakea ezarriz, Dabiden aulkian eta bere herrian. Sendotu eta indartu dezan, zintzotasunez eta zuzentasunez, gaurdanik eta betiraino.

Eskerrak Z u r i , Jauna; ñire aurka zeunden haserre, baina joan da zure haserrea ta pozez nauzu bete. H a r á , Jainkoa da ñire salbatzaile; badut usté on eta ez naiz beldur. Jauna bait da ñire indar eta kemen, Bera izan da ñire salbamen.

(Is 9, 2-6)

1-9)

IZAN BIHOTZ

Aterako dituzue urak pozetan, salbamenaren iturrietan.

BIBLIA A T A L A K

Bizidunak, bizidunak bakarrik eskertzen zaitu, nik orain bezala; aitak adierazten die seme-alabei zure leialtasuna.

Egun hartan hau esango duzue: «Eskerrak Jaunari, Harén izena oihuegizue. Ezaguterazi herrietan H a r é n eginen bikainak, iragar ezazue H a r é n izen garaia.

Zatozkit, Jauna. salbatzera, eta joko dugu soinua, Jaunaren etxean, bizi garen egun guztietan. (Is 38, 10-14. 17-20)

Kanta Jaunari, egin bait ditu aipatzekoak, ezagutu bezate hau lurbira osoan. Sionen bizi zaretenok, goretsazue irrintzika, haundi bait dago Israelgo Santua zuen erdian».

JAINKOA LAGUN (Is 12, 1-6)

BIZIDUNEN JAINKO Honela nioen: «Joan beharrean naiz ñire egunen erdian; Leizeko ateetan utziko naute gelditzen zaizkidan urteetan». Honela nioen: «Ez dut gehiago Jauna ikusiko bizien lurrean, ez dut gehiago gizonik ikusiko lurtarren artean. Erauzi eta kendu didate bizilekua, artzaien oihal-etxola bezala; ehuleek bezala biltzen nuen ñire bizia, eta ebaki egin didazu haría».

Behartsuak eta eskaleak ur-eske dabiltza, eta unk ez; egarriak lehortu die mingaina. N i k , Jaunak, entzungo diet; N i k , Israelgo Jainkoak, ez ditut utziko. Mendi larrutuetan íbaiak sortaraziko ditut; eta ibar-erdian, iturriak; basamortua ur-geldi bihurtuko dut, l u r i d o r r a iturburu. Zedroak ipiniko ditut basamortuan. eta akaziak, mirtoak eta oliondoak. Zumarrak ipiniko ditut eremuan, eta zipresak eta ezpelak, haiekin hatera. Guztiek ikus dezaten eta ezagutu. gogoan hartu eta jakin, Jaunaren eskuak duela hori egin, Israelgo Santuak duela hori sortu. (Is 41. 17-20)

G a u eta egun suntsitzen nauzu, goizera arte oihuka naukazu. Lehoi batek bezala, hezur guztiak txehatzen dizkidazu. EZ IZAN BELDUR Txioka ari naiz enara bezala, urrungaka usoa bezala; ahultzen zaizkit begiok gora begira; Jauna, larri naiz, hel zahizkida!» H a r á , osasun bihurtu da ñire gaitza, Z u k gorde bait duzu herio-zulotik ñire bizia, zure atzera jaurti dituzu ñire hoben guztiak. E z zaitu, noski, Leizeak eskertzen, ez Heriotzak goresten, zulora doazenek ez dute zure leialtasuna itxaroten.

Eta orain, hauxe dio Jaunak, sortu zintuenak, Jakob; egin zintuenak, Israel: E z izan beldur, Neuk askatu bait zaitut, zure izenaz deitu, zu nirea zara. Urak igarotzean, N i zurekin, ur korronteak ez zaitu itoko; sua igarotzean, ez zara erreko, garrak ez zaitu kiskalduko.

II.

IZAN BIHOTZ

Atseden luzea emango dizu Jaunak. basamortuan aseko zaitu; zure hezurrak sendotuko ditu; urez asetako baratza bezala izango zara, agortzen ez den iturria bezala».

N i , Jauna. zure Jainko bait naiz, Israelgo Santua, zure salbatzailea. (Is 43.

BIBLIA A T A L A K

1-3)

(Is 58.

BARAUA Begira, barau-egunez ere irabazi-bila zabiltzate, eta zuen morroiak bortxatu egiten dituzue. H a r á , zuen barauetan, auziak eta eztabaidak eta ukabilketa gogorrak nahasten dituzue. E z egin, orain egiten duzuen bezalako baraurik, zuen oihuak zeruan adierazi-beharrez.

4-11)

ZERBITZARIAREN I KANTIKA: AURKEZPENA « H o n a , Nik eusten diodan ñire zerbitzaria, atsegip zaidan ñire aukeratua. Honengan ipini dut ñire espiritua: berak ekarriko die zuzenbidea atzerriei.

Horrelakoa al da Jaunak maite duen baraua, gizonak bere buruari gogor egin behar dion egunean? Zumea bezala makurka aritzea eta zaku gainean eta hautsetan etzatea? H o r i al da zuentzat baraua, Jaunaren gogoko eguna?

E z da deiadarka ariko, ez du oihuka hitzegingo, ez du kaleetan entzun eraziko bere mintzoa. Kaihabera pitzatua ez du hautsiko, doi-doi biztua dagoen metxa ez du itzaliko. Zuzenbidea ekarriko du; ez du etsiko, ez da hautsiko, zuzenbidea lurrean ezarri arte, uharteek itxaron duten H a r é n legea jarri arte».

Hau da N i k maite dudan baraua: Eten bidegabeko kateak, askatu uztarrien lokerak; utzi libre menpekoak, puskatu uztarri guztiak; eman zure ogitik, gose denari; etxean hartu, aterperik gabeko behartsuak; jantzi bilutsik dagoena, eta ez bazterrera utzi zure hurkoa.

Honela mintzo da Jainko Jauna, zerua egin eta hedatu zuena, lurra sendotu eta landareak eman zizkiona, lur gainean bizi den herriari amasa eta han dabiltzanei hatsa eman ziena: «Nik, Jaunak, zuzentasunez dei egin dizut, eskutik hartu zaitut; herri baten elkargo izateko, atzerrien argi izateko aukeratu zaitut, itsuen begiak zabal ditzazun, giltzapetuak espetxetik atera, eta kartzelako ilunbetan daudenak aska ditzazun.

Orduan zure argia egun-sentia bezala zabalduko da, eta zure osasuna berehala erneko; aurretik joango zaizu zuzentasuna, eta ondotik Jaunaren aintza. Orduan zuk hotsegin, eta Jaunak erantzungo dizu; zuk deiadar egin, eta Hark honela erantzungo: « H e m e n naukazu».

N i naiz Jauna, hau da ñire izena, ez ñire aintzarik inori, ez ñire osperik sasijainkoei. Aintzinakoa eman da jadanik, gauza berri bat iragartzen dizuet, erne aurretik jakin erazten dizuet».

Uztarria, jotzeko keinuak eta asmo txarrak zure ingurutik aldentzen badituzu, gose denari zure ogitik ematen badiozu, eta behartsuari jaten, zure argia ilunbetan zabalduko da, eta zure ilunaldia eguerdi bihurtuko.

(Is42.

1-9)

IZAN BIHOTZ

II.

ZERBITZARIAREN II KANTIKA: ZEREGINA

BIBLIA A T A L A K

Bidé bihurtuko ditut mendiak, eta bidezidorrak zelaituko dirá.

Uharteak, entzun! Urrutiko herriak, aditu! Amaren sabeletik deitu ninduen Jaunak, amaren erraietatik zidan izen eman. Ezpata zorrotz egin zuen ñire ahoa, bere gerizpean gorde ninduen; gezia bezala zorrozturik, gezi-ontzian sartu ninduen.

H a r á , horiek urrundik datoz, haiek iparralde eta sartaldetik, besteak Sieneko lurraldetik. E k i n oihuka, zerua; alai zaitez, lurra, egin kantu, mendiak; Jaunak poztu bait du bere herria, eta bere pobreentzat badu errukia.

Eta esan zidan: « Z u , Israel, ñire morroi zara, zugan dut gorespena». N i k ñire baitan esaten nuen: «Alferrikakoak ñire nekeak; hutsean erre ditut ñire indarrak». Baina egiaz, Jaunak zeukan ñire zuzenbidea; ñire Jainkoak zeukan ñire saria.

(Is 49,

1-13)

ZERBITZARIAREN III KANTIKA: USTE OSOA NEKALDIAN

Ikasi baten mingaina eman dit ñire Jaunak, hitz bizkorgarria eman diezaiedan nekatuei; belarria esnatzen dit goizero, ikasiek bezala entzun dezadan. Jaunak belarria ireki dit, eta nik ez diot gogorrik egin; ez dut atzera egin. Bizkarra ipini diet, jotzen nindutenei; masaila, bizarretik tiraka ari zitzaizkidanei. E z diet aurpegia saihestu irainei eta listuei.

Orain honela mintzo da Jauna, amaren sabeletik bere zerbitzurako deitu ninduena; Jakob Beregana bihurtzeko eta Israel biltzeko; izan ere, halako ospea eman zidan Jaunak, eta Jainkoa izan zen ñire indar: Eta hau esan dit: «Oso gutxi da zu ñire zerbitzari izatea, Jakoben leinuak eraikitzeko eta gelditzen diren israeldarrak herriratzeko. Atzerrien argi egiten zaitut, ñire salbamena lurraren azken mugaraino iritsi dadin».

Ñire Jauna nuen laguntzaile; horregatik ez nintzen lotsatu; horregatik ipini nuen aurpegia, harri gogor bezala; eta badakit ez naizela lotsagarri gertatuko. Ondoan dut ñire laguntzailea, nork eraman ni auzitara? Jar gaitezen aurrez aurre, nork du nirekin auzirik? Datorrela! H a r á , ñire Jauna dut lagun, nork galduko ñau? H a r á , erropa bezala, sitsak janda, denak ezerezten dirá.

Honela mintzo da Jauna: «Erantzun dizut zorion aldian, lagundu, salbamen egunean. Zaindu zaitut eta herriaren elkargo zaitut zu egin, lurraldea eraiki dezazun, ondare hondatuak baña ditzazun. Giltzapekoei esateko: «Atera zaitezte»; itzalean daudenei: «Zatozte argira».

(Is 50,

ZERBITZARIAREN A Z K E N KANTIKA

Bidé guztietan dirá larratuko, mendiska guztietan bazkatuko. E z dirá, ez gose, ez egarri, izango; bero eta sargoriak ez ditu joko. E r r u k i dituenak bait ditu zuzentzen eta ur-begietara gidatzen.

H a r á , ñire zerbitzaria aurrera aterako da; haundia egingo da eta goratua izango. A s k o hartaz ikaraturik gelditu baziren ere -hartaraino bait zuen giza itxura galdu,

4-9)

IZAN B I H O T Z

II.

BIBLIA A T A L A K

nahiz eta berak bidegabekeriarik ez egin, eta harén ahotik gezurrik ez jalki.

eta gizona zenik ere ez bait zuen i d u r i - , gero harriturik geldituko dirá herri asko, eta erregeak harén aurrean hitzik gabe geldituko dirá, egundaino esan ez zena ikustean, eta entzun ez zena begiratzean. N o r k sinestu du guk esandakoa? N o r i agertu zaio Jaunaren besoa?

Jaunak nekeetan lehertu nahi izan zuen. Bere bizia ordain ematen badu, izango du ondorengo ugari, luzatuko zaizkio egunak, beteko da Jaunaren nahia harén bitartez. Bere oinazeen sari, ikusiko du argia eta aseko da. Jasa duenaren bidez, ñire zerbitzariak zuzentasuna emango dio askori. haien hutsegiteak bere gain hartuz.

K i m u a bezala hazi zen harén aurrean; zuztarra lur lehorrean bezala, ederrik eta giza antzik gabe ikusi genuen eta itxura atseginik gabe, barregarri eta gizonetan azkeneko, oinaze-gizon egina, nekeen berri dakiena, ezikusi egiten zaienetakoa; gaitzetsia eta baztertua.

Horregatik jendetzak emango dizkiot N i k bere parte, giza taldeak izango ditu harrapakin; heriotzara eman bait zuen bere burua, eta bekataritzat hartu bait zuten. Bere gain hartu zituen askoren hutsegiteak, eta bitarteko izan zen bekatarientzat.

Gure nekeak hartu zituen hark eta gure minak eraman. Lepradun bezala geneukan, Jaungoikoak joa eta lotsarazia. Gure bekatuengatik aldeenik-alde zulatua; gure gaiztakeriengatik txikitua. H a r é n gainera erori zen, guri bakea ematen digun zigorra; harén zauriek sendatu gaituzte.

(Is 52, 13 - 53.

12)

BIHOTZ BERRITZEAREN KANTIKA «Nik hartuko zaituztet atzerrietatik, lur guztietatik bilduko, eta zuen lurraldera ekarriko. U r garbiz zipriztinduko zaituztet, eta garbituko zarete zikin guztitik; garbituko zaituztet zuen sasijainkoetatik. Bihotz berria emango dizuet, eta harnean amasa berria ezarriko dizuet. Kenduko dut zuen haragitik harrizko bihotza, jarriko dizuet haragizko bihotza. Ñire amasa zuen harnean ipiniko dut eta ñire legebidean ibil eraziko zaituztet, ñire aginduak zaindu ditzazuen eta bete.

G u denok, ardi galduak ginen, bakoitza bere bidetik; eta Jaunak harén gainean ezarri zituen gu guztion txarkeriak. G a i z k i zerabilten, baina bera makurtu egin zen; eta ez zuen ahorik ireki. Harategira daramaten arkumea bezala, ile moztaileen aurrean ardia bezala, isilik egon zen, ahorik ireki gabe. Zuzengabeko auzitan galdu zuten. N o r k hartu zuen aintzakotzat harén etorkizuna? Bizidunen lurretik kendu egin zuten; ñire herriaren bekatuengatik i l zuten. Gaizkileen artean lur eman zioten, eta bekatariekin harén hilobia;

Nik zuen arbasoei emandako lurrean biziko zarete: Ñire herri zarete zuek izango eta N i zuen Jainko». (Ez 36. 24-28)

102

IZAN BIHOTZ

BIBLIA A T A L A K

103

Seme honengan, bere odolaz dugu erospena, eta bekatuen barkamena; halakoa izan da H a r é n grazi aberastasuna. Oparo isuri bait digu bere grazia ezaguera osoz eta jakinduriaz:

Z u , berriz, haurra, Goi-goikoaren profeta deitua izango zara, Jaunaren aurpegi aurretik joango bait zara H a r i bidea prestatzera; erakustearren H a r é n herriari salbamena, beren bekatuen barkamena. Gure Jainkoaren errai errukitsuengatik, agertuko zaigu Goiz-eguzkia gainetatik; ilunbetan eta herio-itzalean daudenei argi egitera, gure oinok bake bidean zuzentzera.

bere nahiaren rnisterioa ezaguterazi digu, bere onginahiz erabakita zeukana, garaia zetorkenean beteko zuena: Zeruko eta lurreko gauza guztiak Kristorengan bilduko dituela, Berau buru déla.

(Lk 1, 68-79) (Ef 1, 3-10)

SIMEONEN KANTIKA JESUS, GIZONEN ARTEAN GIZON Orain utz dezakezu, Jauna, morroi hau bakean joaten, Zeuk hitzeman bezala. Ikusi bait dute ñire begiok Zuregandiko salbamena, herri guztien aurrean ipini duzuna: Atzerriak argitzeko argia, eta zure herri Israelen edergarria. (Lk 2, 29-32)

BEDEINKATUA JAINKOA Bedeinkatua izan bedi Jainkoa, Jesukristo gure Jaunaren A i t a , Espirituaren era guztietako bedeinkapenez, zeruan Kristogan bedeinkatu gaituena. Harengan aukeratu bait gintuen, mundua sortu baino lehen, bere aurrean, maitasunez, santu eta errugabe izan gaitezen. Aurrez aukeratu gintuen bere seme-orde izateko, Jesukristoren bidez, bere nahiaren onberatasunez; bere Seme maitearengan hain ugari eman digun graziaren aintzak Bera gorespenez bete dezan.

Kristo Jesusek, Jainkoaren izaera bereko izanik, ez zion gogor eutsi Jainkoarekin berdin izateari; bestela baizik, befeaz hustu egin zen, morroi izaera hartuz, eta beste edozein bezala azalduz. E t a gizon bezala agerturik, apaldu egin zuen bere burua, menpeko eginez heriotzeraino, gurutzeko heriotzeraino. Horregatik Jainkoak goratu egin zuen, eta izen guztien gaineko izena eman zion, Jesusen izenera belaun guztiak makur daitezen, zeruan, lurrean eta lurpean, eta mingain guztiek aitor dezaten: Jesukristo Jauna da, A i t a Jainkoaren aintzarako. (Flp 2, 6-11)

JESUS DUGU BURU BAKAR Eskerrak ematen dizkiogu A i t a Jainkoari, argian, santuen oinordelagun egin gaituenari. Ilunbearen menpetik atera bait gaitu, eta bere Seme maitearen erreinura aldatu. Honengan dugu erospena, Honengan bekatuen barkamena.

IZAN BIHOTZ

GORA BETI JAUNA

BIBLIA A T A L A K

101

MARIAREN KANTIKA

Jaunak egindako guztiak, bedeinka ezazue Jauna: goretsi eta ospatu gizaldietan. Jaunaren aingeruak, bedeinka ezazue Jauna; zeruak, bedeinka ezazue Jauna.

Haundiesten du ñire arimak Jauna, pozaren pozez daukat ñire barruna; Jainkoa bait da ñire salbamena, ikusi bait du mirabe honen ezereztasuna.

Zeru gaineko ur guztiak, bedeinka ezazue Jauna; Jaunaren gudari guztiak, bedeinka ezazue Jauna. Eguzki eta ilargi, bedeinka ezazue Jauna; 2eruko izarrak, bedeinka ezazue Jauna.

Dohatsu deituko naute gaurdanik gizaldi guztiek, haundiak egin bait dizkit Ahalguztidunak: Santua da H a r é n izena, eta H a r é n errukia gizaldiz gizaldi, beldur diotenengana.

Euri eta ihintz gutziak, bedeinka ezazue Jauna; haize guztiak, bedeinka ezazue Jauna. Su eta beroak, bedeinka ezazue Jauna; hotz eta hotz-min, bedeinka ezazue Jauna. A r g i eta ilunbeak, bedeinka ezazue Jauna; tximist eta hodeiak, bedeinka ezazue Jauna. Bedeinka beza Jauna lurrak: goretsi eta ospatu gizaldietan. M e n d i eta muino, bedeinka ezazue Jauna; lur gainean ernetzen diren guztiak, bedeinka ezazue Jauna. Iturriak, bedeinka ezazue Jauna; itsasoa eta ibaiak, bedeinka ezazue Jauna.

Bere besoaren indarra erabili du. buru hartoak suntsitu ditu; bota ditu beren aulkitik haundizkiak, eta gora jaso ditu ezerezak; ondasunez bete ditu gose zeudenak, eta esku-hutsik bidali asko zutenak. Bere gain hartu du Israel, bere morroia, errukia gogora zaiola; gure gurasoei hala zien hitzemana, Abrahani eta ondorengoei betiko esana. (Lk 1. 46-55)

Baleak eta uretan dabiltzan guztiak, bedeinka ezazue Jauna; zeruko hegazti guztiak, bedeinka ezazue Jauna. Piztia eta abere guztiak, bedeinka ezazue Jauna: goretsi eta ospatu gizaldietan.

ZAKARIASEN KANTIKA Bedeinkatua Jauna, Israelgo Jainkoa agertu eta bere herria askatu d u e ñ a ; salbamen indarra digu eman, bere morroi Dabiden etxean.

G i z a semeak. bedeinka ezazue Jauna; israeldarrak, bedeinka ezazue Jauna. Jaunaren apaizak, bedeinka ezazue Jauna; Jaunaren morroiak, bedeinka ezazue Jauna.

Hala hitzemana bait zuen bere santuen bidez, behinola bere profeta zituenen bidez: salbamena gure etsaien menpetik, gorroto gaituzten guztien eskutik.

Espíritu eta arima zintzoak, bedeinka ezazue Jauna; santu eta bihotz apalak, bedeinka ezazue Jauna. Ananias, Azarias, Misael, bedeinka ezazue Jauna: goretsi eta ospatu gizaldietan.

Hórrela egin die gure gurasoei erruki, bere elkarte santuaz oroiturik; egin bait zion gure guraso Abrahani, zin-hitza, Berak emango zigula:

Bedeinkatua Z u zeru-sabaian: aintza eta gorespen Zuri gizaldietan.

Gure etsaien eskutik gu aterata, beldur barik, izan gaitezen H a r é n zerbitzari; zintzo eta zuzen Beraren aurrean, gure egun guztietan.

(Dn 3. 57-88.56)

102

II.

IZAN BIHOTZ

BIBLIA A T A L A K

103

Seme honengan, bere odolaz dugu erospena, eta bekatuen barkamena; halakoa izan da H a r é n grazi aberastasuna. Oparo isuri bait digu bere grazia ezaguera osoz eta jakinduriaz:

bere nahiaren misterioa ezaguterazi digu, bere onginahiz erabakita zeukana, garaia zetorkenean beteko zuena: Zeruko eta lurreko gauza guztiak Kristorengan bilduko dituela, Berau buru déla.

Gure Jainkoaren errai errukitsuengatik, agertuko zaigu Goiz-eguzkia gainetatik; ilunbetan eta herio-itzalean daudenei argi egitera, gure oinok bake bidean zuzentzera. (Lk 1, 68-79)

(Ef 1, 3-10)

SIMEONEN KANTIKA JESUS, GIZONEN ARTEAN GIZON Orain utz dezakezu, Jauna, morroi hau bakean joaten, Zeuk hitzeman bezala.

Kristo Jesusek, Jainkoaren izaera bereko izanik, ez zion gogor eutsi Jainkoarekin berdin izateari; bestela baizik, bereaz hustu egin zen, morroi izaera hartuz, eta beste edozein bezala azalduz.

Ikusi bait dute ñire begiok Zuregandiko salbamena, herri guztien aurrean ipini duzuna: Atzerriak argitzeko argia, eta zure herri Israelen edergarria.

E t a gizon bezala agerturik, apaldu egin zuen bere burua, menpeko eginez heriotzeraino, gurutzeko heriotzeraino.

(Lk 2, 29-32)

Horregatik Jainkoak goratu egin zuen, eta izen guztien gaineko izena eman zion, Jesusen izenera belaun guztiak makur daitezen, zeruan, lurrean eta lurpean, eta mingain guztiek aitor dezaten: Jesukristo Jauna da, A i t a Jainkoaren aintzarako.

BEDEINKATUA JAINKOA Bedeinkatua izan bedi Jainkoa, Jesukristo gure Jaunaren A i t a , Espirituaren era guztietako bedeinkapenez, zeruan Kristogan bedeinkatu gaituena.

(Flp 2, 6-11)

Harengan aukeratu bait gintuen, mundua sortu baino lehen, bere aurrean, maitasunez, santu eta errugabe izan gaitezen.

JESUS DUGU BURU BAKAR Eskerrak ematen dizkiogu A i t a Jainkoari, argian, santuen oinordelagun egin gaituenari.

Aurrez aukeratu gintuen bere seme-orde izateko, Jesukristoren bidez, bere nahiaren onberatasunez; bere Seme maitearengan hain ugari eman digun graziaren aintzak Bera gorespenez bete dezan.

Ilunbearen menpetik atera bait gaitu, eta bere Seme maitearen erreinura aldatu. Honengan dugu erospena, Honengan bekatuen barkamena.

104

IZAN BIHOTZ

H a u , Jainko ikusezinaren iduri da, sorkari guztietan lehen semea. Beronen bidez bait dirĂĄ eginak gauza guztiak, zeru-lurretakoak, ageri direnak eta ez direnak: A u l k i , Jaun, Nagusi eta Agintedunak; gauza guztiak Beraren bidez eta Berarentzat dirĂĄ eginak. Diren guztiak baino lehenago da Bera, eta guztiek Berarengan diraute. Gorputzaren buru ere Bera da, Elizaren buru, alegia. Bera da hasiera, hilen arteko lehen semea, diren guztietan Bera izan dadin lehenengoa. Jainkoaren gogoko izan bait da betearen betea Harengan egotea, eta H a r ĂŠ n bidez, gauza guztiak Berekin adiskidetzea; H a r ĂŠ n gurutzeko odolaz bakeak eginik, zeru-lurretan diren guztiekin. (Kol 1, 12-20)

Liturgiarako testuak

SINESMENAREN BAIEZTAPENA Sinesten dut Jaungoiko A i t a , H a r ĂŠ n askatasun hitzak gizon-emakumefen bizitza eta lana posible egiten d u e Ăą a , Bera bizitza delako. .y

Sinesten dut Jesukristo, gu, ilunbetan genbiltzanon artera etorri zena eta Jaungoiko askatzailearen indarra argitu zuena, Bera Jaungoikoa delako. Sinesten dut EspĂritu Santua, Jaungoiko bizitzara sortu gaituena eta gure herriko lanetan indarrez eta adorez betetzen gaituena, Bera maitasuna delako. Sinesten dut Eliza, gizon-emakumeen zerbitzura jarria guztiak Jaungoikoaren osotasunaren partaide izan daitezen, Bera Berri Onaren iragarle delako. Sinesten dut betiko bizitza, munduan Jaungoikoaren maitasunaren testigu izandako guztion betiko bizitza, horixe delako gure itxaropena. Maertens, Th.

BATAIO EGUNEKO ERABAKIEN BERRIZTAPENA Beti gehiago izatearen ametsez arduratuta bizi izateari uko egiten diogu; eta garen eta daukagun guztia beharrizanean daudenen zerbitzuan jartzeko erabakia hartzen dugu. Gure ezberdintasunak banaketa eta elkar ulertezinaren ikurrin egiteari uko egiten diogu; eta herri elkartu bat eta elkarta-

108

III.

IZAN BIHOTZ

LITURGIARAKO TESTUAK

109

U m e guzti hauek ezagutu zaitzatela. eta guk. hemen gauden guztiok, maitasuna nagusi den mundu bat egiten lagun diezaiegula.

sunaren ezaugarri den kristau talde bat egiteko erabakia hartzen dugu. Egiaren jabe garela sentitzeari eta besteak direla oker daudenak eta asmo txarrekoak pentsatzeari uko egiten diogu; eta elkarrizketarako eta besteen egia ikusteko beti gertu egoteko erabakia hartzen dugu.

AITA BATEN OTOITZA (Batió egunean)

Kristau taldean parásito batzuk bezala egoteari eta gauzak ohituraz eta egin behar direlako egiteari uko egiten diogu; eta kristau elkartean gogoz parte hartzeko erabakia hartzen dugu.

Jaungoiko A i t a ona, hemen gaude berriro zure aurrean. Gure maitasunaren fruitua -gure semea/alaba- eskaintzera etorri gara.

Eta guzti hau, Jaungoiko A i t a ona, Bataio egunetik kristau elkarteko bizitzan parte hartzen hasten garelako; eta era honetara, kanpotik begiratzen gaituztenentzat diren gure arteko norberekeria guztiak desegin nahi ditugu.

Lehenengo eta behin, Jauna, zure maitasun emankorrean guk parte hartzea nahi izan duzulako, eskerrak eman nahi dizkizugu. Badakigu bizitza berri bat, merezi ez dugun dohai bat dela> Z u k gure ona nahi duzun bezala, guk seme/alaba honentzat egokiena dena nahi dugu. Eskerrak, Jauna, dohai honengatik!

AMA BATEN OTOITZA (Bataio egunean)

Emaiguzu indarra hazten eta hezten lagun diezaiegun eta beroiek lagun gaitzatela gure bizitzako bidean elkarturik jarraitzen.

Eskerrak, Jaungoiko Jauna. Eskerrak, jaio zaigun ume honegatik. Eskerrak, bere lehenengo irribarre eta begiruneagatik. Eskerrak, berak egunero ematen digun poztasunagatik. Eskerrak, gure bihotzak indarrez berriztatu dituen maitasun honengatik.

Zenbat gauza esan nahi genituzkeen une honetan! Baina, badakigu, Z u k gure barruko asmoak ezagutzen dituzula eta nahiz eta une honetan ezpainetatik hitzik irten ez, Z u k , Jauna, gure barruko hitzak entzuten dituzula. Berriro eman nahi dizkizugu eskerrak, guraso izatean zure A i t a izateaz bat egin bait gara. Jauna, umeok «aita» nahiz «ama» diotenean, gure bizitzaren zentzu bakarra Z e u zarela gogora dezagula. A m e n .

Eskerrak, baita ere, Jauna, eskaintzen zaigun eginbehar honegatik: Bizi izaten irakasteko eginbeharra; haundia da aitaren eta amaren eginbeharra. G u k ere, gure ardura honetaz pentsatzen dugunean, izaten dugu inoiz beldurra.

HILDAKO BATI A Z K E N AGURRA Zer dagoen ondo eta zer gaizki jakiteko, zure beharra izango dugu, Jauna, zure laguntzaren beharra, gure seme-alabak geuretzat ez direla ulertzeko eta beroien zoriontasuna gure zoriontasunaren menpean ezin jar dezakegula jakiteko.

Hemen gaude, gorpu honen inguruan -gure anaia/arreba izan denaren ezaugarri bakar honen inguruan- elkarturik; bere bizitzari eta heriotzari azken omenaldia eskaini nahirik. Jesukristo gurutzeratuari begiak jasotzen dizkiogu eta, nahiz eta gure fedea zalantzaz beterik egon, hau ez déla azkena eta gure Jaungoikoa bizien Jaungoikoa déla diogu.

Lagun gaitzazu, Jauna, elkarren arteko gure ezberdintasunak gainditzen, gure elkar bizitzan eta elkartasunean gure seme-alabei Z u ezagutzeko gogoa sor dakien.

Bere izena izan da gure artean gelditu zaiguna; horrexegatik izen hori, orain, maitasunez eta begirunez esaten dugu;

Eta gure familiako berotasunean uler dezatela bizitzak, maitasun gabe, ez duela zentzurik.

110

III.

IZAN BIHOTZ

eta, Jaungoiko Jauna, eman izan zaion eta hil ondoren ezagutzen dugun eta Z u k ondo dakizun izen horrekin gogora zaitezela eskatzen dizugu. Jaungoikoak guri eman digun bizitza berri eta hilezkorraren itxaropenaren ezaugarriaz, eta berbiztueran daukagun fedearen aitormen bezala, gorpu hau Aitaren, eta Semearen, eta Espíritu Santuaren izenean bedeinkatzen dugu. Hauxe da azkenengoz gure artean egongo den unea; orain ez da gurea. Horrexegatik lurraren sabelean eta Jaungoiko biziaren eskuetan uzten dugu. Gure ototitzak lagun dakiola. A m e n .

GAISOEN OLIADURA (Hilda nahiz konorterik gabe dagoenean)

LITURGIARAKO TESTUAK

Badakigu zure maitasuna gure bekatu guztiak baino haundiagoa déla. Honela erakutsi zigun Jesusek, eta guk H a r é n oroimenez, barka diezazkiozula gure senide honi bere bekatuak eta har dezazula zure maitasunean eskatzen dizugu. Heriotzak, bizitzatik hartzen duela zentzua usté dugu kristauok, eta horrexegatik maitatu eta zaindu behar ditugula bizitza guztiak. Honelako banaketa batek anaiarteko bizitza bat egitera bultzatu behar gaitu. Orain, Jesusek irakatsi zigun otoitz berberaz, gure'bizitzako une guztietan bihotz zabaltasunez eta errukiorrez bizi izaten lagun gaitzala eska diezaiogun. G U R E A I T A ... Eta Jaunaren bedeinkapena izan bedi zuekin. A m e n .

(Senideekin elkarrizketatxo bat izan ondoren, otoitz egitera deitzen da). GAISOEN OLIADURA Otoitza Jauna, A i t a guztiz Santu, Z u k badakizu une honetan gure bihotzetan dagoen samintasuna déla eta, zaila egiten zaigula otoitz egitea. Itxura guztien gainetik, Z e u zarela Aitarik onena sinesten dugu; eta A i t a ona zarelako, gure bizitzak, Zeure bizitza berberean bizi izanez, Zeure esku samurretan direla sinesten dugu.

111

(Ezagueraz dagoenean) Jauna, A i t a guztiz Santu, Z u k bizi izateko egin gaituzu. Bizitza da egiten diguzun oparirik haundiena; baina gure bizitza, Z u zaren bizitza osora heldu arte, berez desegiten doakigu. Z u k , gure bihotzeko saminetaz ohartzen zaren horrek, une honetan gure samindura ikus dezakezu.

Baina banaketa guztiek samintzen gaituzte eta hurbil-hurbilean dugun heriotzeak beldurtu eta urduri jartzen gaitu.

Orain gure otoitzak, umetxoak bere amari laguntza eske egiten dion begibetekoaren antzekoa izan nahi du. Badakigu Z u k maite gaituzula eta bizitza guztiak zure esku errukiorretan gelditzen direla.

Z u k bizi izateko egin gaituzu eta bizitza hori batak bestearekin egiteko; baina heriotzeak derrigorrez banatzen gaitu. Horrexegatik, Jauna, hil zaigun (hiltzen dagoen) senide honi, A i t a ona zarenez gero, barka diezazkiozula bere hutsak eskatzen dizugu.

Jesusek irakatsi zigun usté onez, gure senide honengatik otoizka gatozkizu. Emaiozu guk eman ezin diezaiokeguna: une zail hauek igarotzeko indarra eta Z u k bakarrik eman dezakezun bakea:

112

IZAN B I H O T Z

Oliadura santu honen bidez, eta bere erruki haundiari esker, lagun zaitzala Jaunak EspĂritu Santuaren graziaz. A m e n . Bekatutik aterata, salba zaitzan eta bizkortu. A m e n . Heriotzak, bizitzatik hartzen duela zentzua ustĂŠ dugu kristauok, eta horrexegatik maitatu eta zaindu behar ditugula bizitza guztiak. Honelako banaketa batek anaiarteko bizitza bat egitera bultzatu behar gaitu. Orain, Jesusek irakatsi zigun otoitz berberaz, gure bizitzako une guztietan bihotz zabaltasunez eta errukiorrez bizi izaten lagun gaitzala eska diezaiogun. G U R E A I T A ... Eta Jaunaren bedeinkapena izan bedi zuekin. A m e n .

IV.

Otoitzak

A. GURE AITA NON-NAHI ZAUDE

Non-nahi zaude, bai, zoramen argi, norĂ-nahi zaĂźde ager-zale, bideko gauzen ostean erdiizkutatu zinen, maitale. Gurekin sarritan oztopo edo egin gurako zenuke, hain zaude non-nahi t'hain zaude argi, gauzen pozaren egile. Hain zaude non-nahi, hain zabiltza sarri begioi oharerazle, erdi ageri, hain zaude non-nahi, isilik bai, ta, deitzaile. (Gandiaga,

ZU L A G U N Zenbat urte, Jauna, zenbat gau-egun noala, n i , Z u lagun.

116

IZAN BIHOTZ

IV.

Bizitza honetan hurbilenik Zurekin joateko, bihotzetik egin diet nik beste guztiei uko.

OTOITZAK

117

EZ BANAIZ... Ez banaiz, Jauna, Z u , zer naiz ni? Osorik nintzaizun eskaini. E z banaiz dena Z u , zer naiz ni?

Hain eder dut nik lana: Zurekin zabaltzea elkarren maitasuna.

Jendeek Z u zaituzte bilatzen; E t a , nun emana ez naizen, ni baizik ez dute aurkitzen.

Zenbat urte, Jauna, zenbat gau-egun noala, ni, Z u lagun. Egin nauzu aspaldian euskal-anaien apez: niri esker daitezen igon, Zuregan elkar maitez.

E z banaiz dena Z u , zer naiz ni?

E l k a r maitatze osorik Zuregan baizik ezta; mundua maitatuz baizik ezin'bakoitza maita.

«Iratzeder»

ZURE MINAK...

Hortan dut nik ñire mina, hortan ñire ezina; Z u maitatu nahi, Jauna, eta Zurekin ... dena:

Zure minak ñire min, ñire minak zure min, banabil ni Zurekin.

Euskaldunak euskaldunki, erdaldunak osoki ... Maita-bidea non aurki sarritan bihotzak ez daki.

Nork ez du bizian zerbait sofritu, zerbait jasan? Nolako bakean minez min nabilan, elkarren minetan?

Zenbat urte, Jauna, zenbat gau-egun noala, ni, Z u lagun.

Zure minak ñire min, ñire minak zure min, banabil ni Zurekin.

Ezinaren trabetatik Z u lagun naiz ateratzen, eta min minen artetik, bai, Z u r i begira, gozo den!

E z esan ez déla besteentzat bezala: Jainkoak duela ekartzen, arintzen, ñire min isila.

Bizitza hau, benetan diot nik, hastekoa gaur balitz, Belokeraino igonik has nezake gaur berriz.

B a i bihotz, bai gogo, niregan niago, nirekin dena min Jainkoa baitago, mina dut gaitzago.

«Iratzeder»

IV.

IZAN BIHOTZ

118

119

OTOITZAK

Zure minak ñire min, ñire minak zure min, banabil ni Zurekin.

ahulezia ene nagusi izan da egundainotik, ukan aholku guzien eta Jainko beldurrarengatik, ez ñau ez deusek inoiz beiratu bekatari izatetik.

Gaitzago dut mina, gozoa gaitzena; jasaten, gainditzen, garaitzen dueña: ni baitan Z u , Jauna.

Legeak zuen erakaspena hausten nuen guzietan, okaztagarri aurkitzen nintzen Jainkoaren begietan, nitaz betiko etsi zuela iduritzen baitzitzaidan; desgustaturik damuz betea egon izan naiz bortzetan, ez sorturikan Jainkoaz deusik ez dakiten tokietan. «Iratzeder»

ON GUZTIEN... O n guztien Iturria, Z u k daukazu ezarria oinen pean harria, ezpainetan irria.

Orduko apaiz suhar zintzoek halako arak zituzten, etzen maitasun gozo handirik haien ahotik isurtzen; haiek Jaunari eman itxurak ari ninduen itsutzen, zeruko edertasunak berak hotz-hotza ninduen uzten, gaztiguaren labe gorria baizik ez nuen ikusten. Orain ez dakit, Jauna, Z u edo ni aldatu ote naizen, ez zara egun ene gogoan lengo itxuraz agertzen; gertatzen denaz, o Nagusia, gartsuki nintzen aspertzen... gure arteko hoztasun hartaz hasia nintzen aspertzen: Jainko maitea.ordu zen noizbait lagunak egin gintezen!

O n guztien Eguzkia, Kristok zaitu zu jaikia guregan biztuz ongia eta kenduz gaizkia.

Zure laguna eginez geroz niretzat ez da nekerik, zure begira samurrak eman ñau fidantziaz beterik; deusen galderik ez dizut bada egiten ene baitarik, ez gaztigua urrun dezazun, ez eta sari eskarik; gaurkoz ez dizut deusik eskatzen, amodioaz besterik.

O n guztien Itsasoa, Zuregana kantuz doa bihotz harnean leloa, maitasunen geroa.

Inoiz bakerik goza gabeko ene gogo bihurria, bihotzak edan duen ur onak hil du egarria, ur on guzien Jabeak berak emanikan neurria; horra egi bat amodioak gure bistan ezarria: H a r é n oinetan sortzen zaigula bakearen iturria.

O n guztien Gaina, denok amets daukaguna, Z u zaitugu, Z u , Jauna on guztiez hain ona.

«Xalbador» «Iratzeder» NORK DAKI?

JAINKOA E T A NI Fede handiko gurasoengandik sortu bainintzan mundura, Jainko legean hezi ninduten heltzean adimendura; hain zen beroa denbora hartako eliz gizonen gar hura, ziotelarik gaizki eginak zeramala ifernura, muinetaraino sartu zitzaidan Jaungoikoaren beldurra. Entzuleei behar diotet hau esan haste-hastetik: errexenera nintzen lerrakor gauza guzien gainetik;

Zeru sapaian emeki emeki zenbat hodei ibilki ibilki... Norantza goazen nork daki, nork daki? Z u k dakizu, Jainkoa, Z u k nahian bait doa, norantza doan geroa... Zuk dakizu, Jainkoa.

IZAN BIHOTZ

120

IV.

Norantza goazen nork daki, nork daki?

Eguzki argia, ene argi, zatoz! Besoak zabalik zaizu ene bihotz... Baina ezin ase zuk ñire ixira: ezin egon nauzu soilikan begira. Gorago behar dut. Noan neurririkan ez duen argira. A r g i a . . . Argia ez. Bera zaigu dena: argi ta ikuskai ta gainera ikusle, Hirutan bat dena.

Norantza goazen nork daki, nork daki? Z u k dakizu, Jainkoa, Z u k bizturik bait doa, gizaldien gogoa... Z u k dakizu, Jainkoa. Zeru sapaian emeki emeki zenbat hodei ibilki ibilki... «Iratzeder»

1. Ezerez, huts, ilun gauza denak gauean: sorkunde berri bat eguna hastean. Argiaren hatsak uki gaudiari... So nago gauza denen agerkundeari. Ilunbe hartatik hantxe zaizkit ager lehenengo mendiak, gero soro musker. Eguna jaio da. Zenbat margo eder! Argiak bizteke ez da geldi ezer. Zenbat ederrago argi suspergarri, hainbat ederrago ager zait Izadi. Udazken-goizetan zuria argia, orobat orduan mendien garbia. Inoiz baina, baita -ilunabarreanhodei odol gorri... Argiak bait ditu su-garretan jarri. A r g i ! Gauza denak, zu zarenoi zaizkigu: Ederra bazara, eder ikusten dugu. Zure dirdir eder, bizi, bizgarria ez balitz... non ote gauzaren bizia? 2. Ñire gogamena ihes doakit argia bera den Jaunaren ondotik. E z nago lurreko argia ukatzeko.

121

Baina gauza guztiak ederragotzeko, txinpart bat nahi nuke jainkotiarrago, dirdir bikainean gauzak ikus ditzadan izate hobean.

Z u k dakizu, Jainkoa, Zeuganaino bait doa, bakoitzaren mintzoa... Z u k dakizu, Jainkoa.

GOIZ ARGI

OTOITZAK

3. Ñire bihotzeko gaudi ilun honetan inoiz biztu bekit zorion hutsetan argi-ikuskai hori orain sinesmenez, ilun, antz irudi; gero zaitzadala aurpegiz-aurpegi. Zatozkit, o i ! argi-dirdai zaituguna! Nigan biztu ezazu zerutar eguna. Izan hutsarekin, zure Izatean bizi nadin, bizi, Z u r i begira, maitale, goi-argi betean! Lekuona, J.M.

HURBIL Hurbil zauzkagu. Hurbil zauzkagu. Zu hurbil zauzkagu. Ezinezkoa da patxadaz izan ezik. Janari larregia da. Astiro. Hitzak ausnarturik. B a i , ausnartu beharrekoa zara! H u r b i l zauzkagu.

122

IZAN BIHOTZ

Beti zauzkagu hurbil. Jakitun gaudela nahiz ez jakinean, zure izatea onartzen dugularik nahiz ez onartu, gure aitorra egin Z u r i , nahiz isilik egon. Hurbil bizitzako esparru zabaletan: familian, lanean.

IV.

OTOITZAK

Zuri eta lagunurkoari atea ixten diogun ordu iluna! Z u hurbil zaitugu. Hurbil. Hurbil! Beti dohainik.

H u r b i l , Z u , une sendoetan, bizitza egon ezinka, galapan doanean: maitasunaz elkartu orduan, den-dena eman duenaren bakardadean, semea jaio orduko poztasunean, eta galdu orduko minetan, dirurik ezaren esturetan, senar-emazteen zorionean, gaisotasun luzean, heriotzean...

E z zaitu inork adoregabetzen...

H u r b i l , Z u , askatasun bideetarako, zirt edo zart egin behar denean: greb'an, herri kontzientziakeran, langabezian, sindikatoak irabazi orduan, auzoetako ekinaldietan, errejistroan, panfleto zabalketan, protesta jarri-aldietan, hauteskundeetan...

Egunez eta gauez, eremutan zehar lagun egiten digun hodeia zara Z u .

H u r b i l , Z u , ordu ilunetan, heriotzea garaile delarik bizitza hiltzen denean: gorrotoan, kalte-ordainean, urruntzean, nekaldian, joko lohian, bonburukerian, iraultzaren aurkako norberekerian, borroka lana uzterakoan, sexo-arloa gaitzetsikeran, zentzurik gabeko bizitzan, agintekeriaren grinetan...

Zu zaitugu. Zu,, Loidi, P.

HODEIA

Urezko lurruna. Aurpegirik eta ahotsik gabekoa. Zergatik ez zara inguru ziurretakoa? A r g i jakin nahi genuke nolakoa zaren, zientziaren arauera. Zure izatearen berezitasunak ezagutu. Behar beharrezkoa da guretzat! Hodeia, bai, ziurtasunik gabea. Ikutu ezinezkoa. Geldirik ez dagoena. Ibilian garabiltzazu bidean gau eta egun. Egunez iluna zara eta gure eta eguzkiaren bitartean zaude. Euritakoa beharrezko dugu eguraldi ona une baterako bakarrik bait da.

124

IV.

IZAN BIHOTZ

Oskarbi bati ere ez diozu errespeturik. Bazter polit bat bera ere ez duzu baketan uzten, oasisen bat edota eremuan etxeak egin eta bizi tokia izan dezagun. Hondatzaile eta nahastari bat besterik ez zara. Gauetan argitsu jarten zara, indarretxeak indarrik eman ez arren, argi egiten duzu Z u k , bai, argi, nahiz eta mundu osoak bere argiak itzali. Kontra egiten duzuna zara Z u , aurkalaria, senetik kanpo zaudena zara, une pozgarriak hondatzeko agertzen zarena eta bakartasun ilunetan, usté barik, lagun egiten duzuna. Hodeia, hodeia. zara Z u . Loidi, P.

OTOITZAK

GU BIOK BAT GARA Zure bizitza eta ni Bat gara. Z u itsaso zabala eta ni olatua: Bat gara. Z u sugarra, ni txingarra: Bat gara. Z u lorea, ni usai gozoa: Bat gara. Z u aita, ni semea: Bat gara. Z u maitea, ni maitalea: Bat gara. Z u espiritua, ni izadia: Bat gara. Zu'irakaslea, ni ikaslea: Bat gara. E t a gu biok, Bat garenez: Bat izan ginen eta beti izango gara Bat. Yoganada, P.

ÑIRE BEGIAK POZEZ BETERIK Aita, EGIN G A B E K O BIDEA Zeure izatea agertuz, argia eman zenidan, eta lotuta ninduten kateak hautsi egin zenituen. Zeure graziaz ñire barruko egarri bizia asetu egin duzu. Ulertezina zait zure graziaren mirari hau. Ñire adore guztia ezin egoneko gogo horretan ahalegintzen da Neuk nahi dut: maitasunaren borborrak gainezka egiten dit. Ñire gogo guztia zeuregana doa eta hauxe diotsut: Jauna! Gorputza ikaraz beterik, esan ezinka ahoa, Z u gurtzen nagokizula, zure eskuaren jabe eginik, ñire bihotza lorearen antzera zabaltzen da. Ñire begiak pozez beterik, eta negarra dariela; maitasuna mugagabea da, bai egunez, bai gauez, etengabeko jarraipen bizian. Argizaria sutan bezala, horrelaxe urtzen da Zugan ñire bihotza. Neure bizitzaz gurtzen zaitut eta negar egiten, eta ahuspeztu egiten naiz, eta dantzan dihardut, eta deiadarka eta oihuka naukazu. Manikka, T.

A t z o ez zen inor joan gaur ere inortxo ez doa, bihar ere ez da, ez, inor joango Jainkoarengana ni gaur hemen noan bidé honetatik. Bakoitzarentzat, gizon-emakume bakoitzarentzat, eguzkiak argi berri bat du gorderik... eta egin gabeko bidea Jainkoak. Felipe, L.

ZURE IZENA Jainkoa, horra hor Z u r i deitzeko darabilgun izena, hilda dirudi eta esanahia ia galdurik,

I 126

IV.

IZAN BIHOTZ

hustuta eta balio gaberik dago beste edozein hitz bezala. Hauxe eskatzen dizugu: bere lehengo indarra izan dezala berriren berri, promesa ugariak dituen izenen antzera, hitz bizi baten antzera. E t a , hórrela, jakin dezagula Z u Z e u zarena zarela gurekin: itxaropengarria, ezkutua baina hurbil-hurbila, orain eta betikotasunean.

OTOITZAK

127

abesti txepelak dirá osotasun gabeko bertso hauen antzera. Z u , Jainkoa zarenez, zeure ahotsa ixten zoaz ur gardenetan eta isiltasun garbian eta izarren hizkuntzaz zuzentzen didazu beti zeure hitza. Betiko lagunak maitatzen diren erara maitatzen zaitut nik eta horrelaxe, berezko hitzez hornituta doakizu ñire hitza, latinera guztian baino egokiago ulertuko duzulakoan. Badakizu bihotz zabalekoa naizela eta gauza haundirik ez dúdala esateko. Ertzik ez duen ñire mundutxoaz dihardut hizketan, hondamendira naraman alperkeriaz eta usapal bihurtzen nauten ñire zotinak direla eta. E z dut gauza haundirik erakusteko: oraindik bizirik dudan maitasun apurtxo bat bakarrik eta ástiro-astiro idazten ditudan bertsook. Jakitun nago, bai, nahi duzun guztia ahal duzula eta lagunik leialena Z e u zarela: horrexegatik, zuretzat denean, etengabeko hitz jarioa sortzen zait. Bizitza eskertzeko egiten dizut hitz: eskatu gabeko bizitza eman zenidalako, kokoen antzeko apala den bizitza hau eskertzeko. Harrokeria gabeko elkarrizketa nahi dut Zurekin, berba zaharrez osaturiko literatura gaberik, une bakoitzean datorkidana esanez. Ulertzen dakizuna zara eta irribarre bigunekoa. Ñire makaltasunen berri ondo dakizu Z u k eta lagun barkamena beti duzu prest!

Oosterhuis, H.

ETORRI DATOR, BADATOR, BETI DATOR E z al dituzu entzun isileko bere pausuak? Etorri dator, badator, beti dator. Une bakoitzean, sasoi denetan, egun guztietan, gauero, etorri dator, badator, beti dator. Hamaikatxo eratara kantatu ditut hainbeste abesti; baina beti nota berdinak erabiliz: etorri dator, badator, beti dator. A p i r i l eguzkitsuaren usai gozozko egunetan, mendietako bidé zidorretatik, etorri dator, badator, beti dator. Uztaileko estutasunezko gau ilun eta euritsuetan, hodeien trumoihots gainean jesarrita, etorri dator, badator, beti dator. Ñire pena eta doluminetan, bere pausuek ñire bihotza zapaltzen dute, eta bere urrezko oinen ikutuak poztasun diztiratsua sortarazten dit.

Teijeiro, M.M.

JAINKO BERRIA

Tagore, R.

Berak «Aita» esan zuenean mundua galdezka jarri zen: gaurko egunak zergatik egunsenti bi? Hitzak klaskada bat eman zuen haizean zehar bengala baten antzera eta zuhaitz guztiek fruitudun izatea nahi zuten eta txoriek gaua baino lehen erabaki zuten maitemintzea. Gizaldiak ziren munduak horrelako jairik ospatu ez zuela: liliak tronpetak ziruditen eta hitz hura eskutik eskura zihoan maiteminduriko neskatila bat bezala. A u r k i t u berri zen mundu horren lorratzetan zebiltzan gizonak eta den-denek ezinezkoa zeritzaten hari,

ESTUALDIAN BILA E T A DEIKA Jainko Jauna: Neure bidea egitean ikusi zaitut, bai, baina ez zaitut matematika erara ezagutzen. Gizakien hizkuntzan bakarrik dakit hitzegiten zure gauzen isiltasun maitagarriak eraginda: denborarik gabeko lore zorabiatua, hain zaharra egin den eta herdoilez josirik dagoen ilargia eta gaueko flautaz hornituriko zapuak

¡I

128

IV.

IZAN BIHOTZ

baina beren ustetan, amets hutsa izanda ere, edertasun mailara heltzeko bestekoa bazen. Ordura arte gizon-emakumeek beren gisako jainko gogaikarriak asmatu zituzten, faraoi serio eta izugarriak, sardaz hornituriko euliharrapatzaileak. Gizakiek larunbatez ezertxo egin orduko tximistaka hasten diren jainkoak, edo intzentsu apur bat déla eta borrokan egiten dutenak, eskola umeen antzera, jainko norberekoi eta zekenak, beraiek ezer egin gaberik maitasun agindua eskatzen dutenak, opera abeslarien antzeko harroputzak, beren aintzan jarritako oilarrak, ondo loditutako zekorrak engainagarri dituzten jainkoak. Eta hona hemen, bat batean, ekaitz egilea jaitsi —jaitsi?— egiten da eta «Aita» izatera datorkigu, maitasun gurdian uztartzen zaigu eta zelaian gurekin eseri da tortila jatera. Haundikeria gutxi duen Jainko berria dugu, tabernetan ere gaizki jausten ez dena eta bihotza zabalik edukitzea bakarrik eskatzen diguna. Egun hartan gizon-emakumeak zoriontsu izan ziren zoriontasuna lurpean bilatuko zutelakoan, egiten zuten haitzurketari utzi ziotelako.

OTOITZAK

129

ZURE BILA ETA BILA NABIL, JAUNA HAIN DAUZKAT ORAIN...

Hain dauzkat orain denak nik ezin eginak... Kezkarik, buru-minik ez dut gehiago nik. Z u , Jauna, Z u niregan ager eta izan. A r g i ñire bihotza: niregan'^Zu mintza. Hain dauzkat orain denak nik ezin eginak... Sarritan dut zure eskua gauez bilatua: Zurekin badut bake; ñora ez noake? Kezkarik, buru-minik ez dut gehiago nik. «Iratzeder»

E z ziren zoriontsu zoriontsuak zirelako, ez; eta bai, maitatzen zutelako eta maitatuak zirelako, beren bihotzek etxe bat zutelako eta beren Jainkoak eskuak bero zituelako baizik.

UHINA I

Martin Descalzo, J.L. Ñire zain eta hezurrek dute berrogei-ta zortzi urte; bihotza beti dagokit gazte, Jaunarengana igon arte. Itsas-uhina doan bezala iruditzen zait banoala: uhinez uhin, uhin ahula itsasoan bait nabila. L a n , minak eta pausuak oro niri zaizkit ur-itsaso: elkarri jarraitu, ihes eta jo, uhin dantzak bait doazkio.

131)

IV.

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

BIHOTZEAN NORK E Z DU?

Itsas uhina doan bezala iruditzen zait banoala.

Bihotzean nork ez du zenbait etsimendu!

Itsasopeko ur-haizeen indarrez badabil uhin dantza eta bakoitza ur-bide batez dantza guztiak garabiltza.

Ametsetan zeukana nork ez du galdu? E z da inoiz mundua nahi dugun mundu.

Itsas uhina doan bezala iruditzen zait banoala.

Bihotzean nork ez du zenbait etsimendu!

Sarritan uhinetan kasik itoa ur-haizeak narabila; baina badakit, ñire Jainkoa, ur-bide Z u zaitudala.

Etsimendu gainetik dator esperantza; garaitáz da baketzen gizonen bihotza.

Itsas-uhina doan bezala iruditzen zait banoala. Uhinez uhin, uhin ahula Jaunagana bait nabila.

Bihotzean nork ez du zenbait etsimendu! Gaua gabe ez bait da izarrik ageri, etsituak, saltoka, kanta gauaz argiari.

A r g i denean zure zerua, kantuz noa zerutua. Beltzituten denean ez nago tristatua: bihotzean dut kantua.

«Iratzedei

Uhinak joka altxatzearekin, airatzen naiz uhin arin. Bere-bere ñau Jaunak egin, uhinei nagusi nadin.

A Z K E N E K O HARKAITZEN MUGA

L u r umea naiz, ez naiz aingeru, banintz ere dena zeru. Baina ahotan badut sarritan hainbat bertsu, goiko kantu, goiko musu. Uhinak joka altxatzearekin, airatzen naiz uhin arin. Besteek bezala nik ere barne-barnean sentitzen dut bihotzmina, airaldi batez utzirik dena Z u r i buruz noa, Jauna. Uhinak joka altxatzearekin, airatzen naiz uhin arin. «Iratzeder»

Egun hori datorkeen artean ludi mugaren haruntzak ez du sarrera estu bihotzean. Ezaren bidetik haruntza noa ibar isilean. Ezetz esanez baiezten noa argi zabalean. Izan hutsezko naizelakoan ausnartzen dutela ñire mugetan mugarik-ezak sortu ohi duen barruko susmo urrunekoa: gauzen haruntzagoko zelai berrian, gauzen honuntzagoko mugaren-mugan. Eta gaur ñire baitan naizelarik

132

I Z A N BIHOTZ. IV.

dagidan aitormen honek egunero sortuko ahal dit itsas-barrurago ausartu beharra: entzun ahal izango da barru-eskema bizi baten ezin-utzizko deiadarra: nigan osagai den bizi-nahi baten iraun gogoa.

OTOITZAK

133

zentzu jator eta itxaropentsu bat eman nahirik, bizitzeko arrazoibide burutsuak eskuratzeko antsiz, maiz noraezean aurkitzen gara, elkorturik, herdoiturik, lausoturik, eta ... eta gure mendietako eta soroetako lurrak, uraren premia sentizen duten bezala, halaxe guk ere Z U nahi zaitugu, egarriz, irrikaz, maitasunez...

Lekuona, J.M.

ZURE BILA, JAUNA! «Jainko, ñire Jainko zaitut, goizetik biiatzen zaitut» (62. Sal) . Ñire pozaren sakonetik, ñire minaren garraztasunetik, ñire adinaren pisutik, ñire adin gaztearen indarretatik, ñire ezin eta ahalkearen ahuleriatik, ñire lanetik eta izerditi, ñire sukalde eta labe goriaren ondotik, ñire maitasun bero eta liluragarritik, ñire adiskide maitearen bihotzaren ondotik, ñire giza maitasunik gabeko bakardadetik, ezinez baina usté osoz bizi nahi genukeen elkartetik, ñire aitatasun eta amatasunetik, ñire lagunarte eta familiatik, ñire fededun lagunen elkartetik, politika giroko borroketatik, langileriak esku artean dakartzan eskakizuneta tik, lurraren emankortasuna itxaroten duen nekaza ritzatik ... ordu, egun, goiz, gau... une guztietatik ...Biiatzen Zaitut!

«Zure egarriz daukat gogoa, lur idor, lehor, urgabe iduria.. egarriz zu biiatzen zaitut»... • Bizitzaren misterio sakonenetik, gure eguneroko bizitzari

Badakigu, Jauna, beste mila ur eskaintzen zaigula gure bizitzako bidé bazter guztietan... M i l a iturri ditugu bazterretan: Materialismoaren iturria... indarkeriaren iturria... lasai bizitzearen iturria... teknika indartsuaren iturria... y kontsumokeriaren iturria... . E t a , iturri denak deika dauzkat: «Zatoz niregana, ñire etxera, ñire sailera... eta aseko zara». «zatoz, eta eros ezazu, pozik bizi zaitezen...» «zatoz, eta atsegin har, lasai gel zaitezen»... «zatoz, eta jan eta edan, beterik geldituko bait zara»... «zatoz, eta onar gure teknikabideak, dena soluzionaturik edukiko duzu»... «zatoz, eta ikas indarrez besteak menperatzen, zu zeurean lasai bizi zaitezen»... • Jauna: hauek izan daitezke gure sasijainkotxoak! Z U ez zaitugu behar! Z U gure mundutik urruti zaude! Z U zeruetan zaude! Z U ez zara gure teknikan, gure aurrerapenetan sartu! Z U gugandik urrun zaude! G u r i , hurbileko gauzak, hurbileko errezetak, hurbileko botikak, hurbileko atseginak, hurbileko gozamenak, hurbileko zeruak, hurbileko konponbideak... komeni eta atsegin zaizkigu! Z U gure Jainkoa izango zara baina, guk badugu gure jainkotxoak sortzeko ahalmenik... E z dakigu haserretuko ote zaren... baina, gu pozik gaude guk geuk, zure premiarik gabe, sortutako jainkotxoekin... E z dugu zure beharrik! Guk geure ustez ez dugu zure beharrik, baina hará gure sasijainkotxoen fruituak... E z ornen dugu zure beharrik, Ebanjelioaren beharrik, Jesusen beharrik... baina gure sasijainkotxoek ez digute on haundirik ekartzen!

134

IV.

IZAN BIHOTZ

Bátela bakoitzeko marinel bat zihoak (Gorputzeko lemazain tankera gogoak).

• Z U gure A i t a zarela ahazten dugunean, beste gizon eta emakumeak ez ditugu senidetzat hartzen, eta, beharbada, etsaitzat hartzen ditugu... • Z U gure Jainko A i t a zarela ahazten dugunean, beste zenbait jainkotxo sortzen ditugu geure moldeetara, geure neurrira, geure gisara... E z dugu zure maitasunean bizi nahi, ez dugu elkarrenganako maitasunean bizi nahi... Nahiago dugu guk geuk sortutako jainkotxoen mo rrontzan bizi! B A I ! Baditugu gure idoloak, gure sasijainkoak: dirua déla, atseginkeria déla, kontsumokeria déla, teknika indarra déla, indarkeria déla, arrazakeria déla... ... eta hauen morrontzan pozik gaude!

Nirnirka argi. Izkainetik A r k a n u sorginak... Haraxe jo ta han murgil nahi giza aseezinak! Oskorriren ederrak damaion indarrez arraun ta amets doala bertara beharrez, uhirikada geldien musu limurkoiak ezin itzali zizkak joran ortzikoiak. Irri bitsez kantari hizlaminen deiak ezin losortu ere heren haruntz lehiak.

B A I N A . . . azken batetan, pozik sortu gabe bizi gara, zorionik gure barruetan sortu gabe, eskuak luzatzen ikasi gabe, argi eder batzuk gure bizitzan biztu gabe... Gure sasijainkoz beteta, eta bizi-zentzuz hustuta; «gauzaz» beteta, espirituz agortuta; teknikaz inguratuta, gizabidez murriztuta; gozamenkeriaz igurtzita, maitasunez hoztuta...

Urrun ur axalean hará han zuri-zuri, oskorriraltu nahi duen kaioa iduri. Oskorriren ederrak damaion indarrez arraun ta amets doala bertara beharrez,

«Jainko, ñire Jainko zaitut, goizetik biiatzen zaitut».

zein zoro ta zein eder gezal urdurian ontziska inoiz estali, inoiz agirían.

Bereciartua, I

Baina, itsas irakine, zemai eta orro, txalupa irentsi nahiz asaldatze ezkero,

ARRAUN T A AMETS

ta Oskorri itzaliko ekaitzak balio, ene! hondabeharra ez al letorkio?

Kulunka urdurian, uhinetan bakar, ontziska arriskatu bat gaitu bizi zehar.

OTOITZAK

135

136

IZAN B I H O T Z

IV.

OTOITZAK

BERANDU MAITE IZAN ZAITUT

Zirimolak liraulkek; ta itsas amilak har; ta gaur lagunek ahantz lezakete bihar...

Berandu maite izan zaitut, hain aintzinako eta hain oraingo edertasun hori, berandu izan zaitut maite!

Arantzazu mendiko izar A n d r a M a r i , euskal itsasgizonen zerutar zaindari:

Z u neure barruan zeunden, ni, kanpoan. Kanpotik nenbilen zure bila eta zure eskuetatik irteniko ondasuna eta edertasuna zen ñire poza.

zaindu txalupa iluna, zure eskutik ez ken. Arraun ta amets doana etzazu utz galtzen. Mitxelena, S.

JAUNA, NON BILATU ZU? Jauna, hemen egon beharrean kanpotik bazabiltza, non bilatu zu? E t a , nonnahi bazaude, nolatan ez gara oraindik elkartu? Heldu ezinezko argitasunean bizi zara Z u . Baina non aurkitzen da heldu ezinezko argitasun hori? Nork eramango ñau bertaraino ikus zaitzadan? Eta gero, zein seinale edo ezaugarritan bilatuko zaitut? E z zaitut inoiztxo ere ikusi, neure Jaun eta Jainkoa; ez, ez dut zure aurpegirik ezagutzen... Zure bila joan ezin naitekeenez Zeuk erakutsi ezik, eta Z e u agertu ezik aurkitu ezin zaitudanez, erakuts iezadazu Z u bilatzeko bidea eta ager zakizkio bila dabilenari. Egarri biziz bilatuko zaitut; bila nabilkizula asetuko nauzu: maitasunaren bideetatik elkartuko gara, eta elkartzen garenean maitatuko zaitut. Anselmo, S.

Z u nirekin zeunden eta ni ez nengoen Zurekin, ez nirekin. M u ñ d u k o gauzek urrin lotzen ninduten. E z zintudan ez ikusten ez sentitzen. eta zure beharrizanik ere ez nuen. Zure edertasuna agertu zenuen eta ñire itsutasuna urrundu egin zen. Zure usain gozoá zabaldu Z u k eta amasa garbia hartu nik eta zure antsiz nago. Zure zale egin naiz eta gose egarritan nagokizu. Besarkatu egin nauzu eta zure baketan sarturik nago. Agustín,

S (aldaketatxo batzurekin)

ZURE AURPEGIA IKUSI NAHIAN Z u zara ñire itxaropena. Entzun iezadazu eta ez naiz kikilduko. Entzun iezadazu eta zure bila jarraituko dut. Egunetik egunera, ordutik ordura zure bila. Z u bilatu, bai bakardadean, bai lagun artean. Ikasi eta otoitz egin. Elkarrizketan jardun eta lanean ekin. Hautsi kateak. Gizon-emakume berriak eraiki. Askatasun bideetan haustu arte borrokatu. Egin borrokan eta maitatu...

138

IZAN BIHOTZ

IV.

OTOITZAK

139

Berak eusten ñau ñire itxaropenean, Berak hegoak ematen dizkie ñire goralpenei, Berak erantzuten ñire eskakizun sakonei!

Ene Jainko, bila nabilkizu! Zure aurpegia ikusi nahian dihardut! Ikusi nahian zure arpegia! Udaberriko goiz batean irten zintzaizkidan bidera. Eskutik heldu eta elkarrekin egon ginen.

• N i k zure Hitza kanta dezaket, zure Hitzarekin negar egin, zure Hitza lagun, otoitz egin dezaket! Eta zure Hitza ñire baitan, baretzen ñauen U R A da, kementzen ñauen U R A da. O G I A da zure Hitza: hazi, mantendu eta ase egiten ñauen O G I A . S U A da zure Hitza: ,1 garbitu, berotu, argitu nazakeen S U A !

Unetxo batez ikusi zintudan eta sentitu ere bai. Gehiago nahi zaitut ezagutu eta hurbilago eduki. E z iezadazu aterik itxi. Zabal iezadazu eta utzi sartzen. D e i k a nagokizu. Zabal ikus zaitzadan eta Zurekin egon. Oso-osorik aldatuko naiz: giltzurrun eta bihotz, esku eta buru.

. E t a H I T Z A H A R A G I egin zen, ni H A R A G I izan nadin! Utz nazazu, zure Hitza lagun, negar egin dezadan, eta otoitz, eta maitatu, eta kanta dezadan! ESKERRIK ASKO, ZURE HITZAGATIK!

Loidi, P.

ZURE HITZA Bereciartua, I Jaunaren hitza gure argia, gure bidea, gure bizia! MIRESGARRI ZARA!

• N i zure semea naiz! E z nazakezu utzi: zure naiz, eta Z u k bakarrik eman dezakezu erantzuna ñire oihuen, ñire zalantzen eta ñire ametsen aurrean.

Maite zaitugu, gure Jainko! Gure sortzaile zarelako! (8. Sal) • Jauna, gure Jauna! Bai miragarri zure izena lurbira osoan, mundu osoan! Zeruen gainetik gora dago zure haunditasuna! • Zure behatzen lana den ortzia, gure zeru ederrak, ilargi eta izarrak, mendi eta basoak ikustean... Zer da gizona, Z u hartaz oroi zaitezen? Zer gizasemea, Z u hartaz axola zaitezen?

• Z u k zure Hitza bidaltzen didadu, eta ñire eguneroko egoeran Berak estutzen ñ a u , Berak epaitzen ñ a u , Berak argitzen,

•

IV. 140

141

OTOITZAK

IZAN BIHOTZ

Zeure aurrean izango nauzu, aurrez aurre, eskuak bat eginik, hitz ororen ene Jaun.

• Aingeruak baino doi-doi txikiago egin duzu zure maitasunean... Zure esku-lan guztien buru ipini duzu, guztia oinperatu diozu: ardi eta idi guztiak, lurreko abere guztiak, hegazti eta arrainak. • Jauna, Gure Jauna! Bai miragarria zarela!

Zeure aurrean izango nauzu aurrez aurre, zure zeru handiarenpean, bakardade eta isilpean, bihotz apalean. Bereciartua, I.

Lan tresna eta borroka, eta arineketazko mundu honetan, izango ote naiz aurrez aurre zure aurrean?

JAINKO EGARRIZ! Tagore, R. Zu zaitut, Jauna, ñire argi! Zure bideak erakutsi! (62. Sal) • Jainko, ñire Jainko zaitut. goizetik biiatzen zaitut, etengabe Zure bila nabilkizu: zure egarriz daukat gogoa, zure irrikaz dago ñire barrua: lur lehora, idorra, urgabea bezala naiz zure aurrean... Euri gozoa zaitut, zure egarri naiz. • Hobe bait da bizia baino zure maitasuna! Bizi naizen artean goretsi nahi zaitut! Zutaz oroitzen naiz gauean, Z u gogoematen zaitut etengabean, Z u gertatu bait zara ñire laguntzailea, pozez oihu egiten dut zure hegalen itzalean. • Ñire gogoa Zuri itsatsia dago, zure eskuinak eutsita nago Jainko, ñire Jainko zaitut! Goizetik biiatzen zaitut. Bereciartua, I.

AURREZ AURRE Zeure aurrean izango nauzu aurrez aurre, ene bizitzaren Jaun.

BERRIRO GAUR LEHENENGO ALDIZ Zurean hainbat urtez lanean, Zurekin autuan eta mahaikide zure mahaian zure senide bat gehiago bezala... Eta zutaz ez dakit ezer. E z bait ditut zure aurpegiko urratsak ezagutzen, ez bait ditut zure ahotsaren doinuak gogoratzen. A i , ene! Hain egunerokoa izanik eta hain hurbila, etorriberri zatzaizkit oraindik. Hain berri eta erabili gabeko, gaur zure eskua lehendabizi estutu banu bezala, oraintxe somatu bait dut zurekin izatearen zorabiozko eta orekazko grina.

142

IV.

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

143

JAINKOZKO ARGITAN!

Zurean hainbat urtez lanean, eta mahaikide zure mahaian eta oraindik berri zatzaizkit, ene Jainko! Loidi, P.

JAINKOZKO ITSASOAN! 1. Jauna: gaur ez gara haur sentitzen! gaur pertsona helduak, haziak gara. E t a , gure bihotzaren hondotik, gure Bataioa berritzera gatoz. 2. Z u zara, Jauna, gure iturria, gure itsasoa, Z u zaitugu gure ibaia: Z u zara ur ederra eta indartsua, Zugan ase genezake gure egarria! Zugan mulgildurik, itsaso eder eta zabal bait zara guretzat, Zugan mulgidurik Z u k beteko gaituzu, bizitzeko zentzuz eta indarrez. Zugan murgildurik bekatuetatik garbituko gara. Itsasoan sartzen garenean urak inguratzen eta garbitzen gaituen bezalaxe, Z u k halaxe inguratzen gaituzu, eta garbitzen... 3. Baina, beste gauzek ere inguratzen gaituzte. Zutaz ahazteraino inguratzen, zoritxarrez! Kezkak, premiak, diruzalekeriak, erosokeriak, lasaikeriak, errazkeriak, materialismoak, setakeriak, egoismoak... Iturri faltso asko eskaintzen zaigu! Zure iturrira jo nahi genuke beti! Zure uretan edan nahi genuke beti! Zure itsasoan sartuta bizi nahi genuke beti! Gure umetan hartutako bataioko uretan sartuta bizi nahi genuke! Bereciartua, I.

1. Zein ederra eta alaia den argia! Zein pozgarria goiz argia, goiz eguzkia! Zein gozoa eta maitekorra sukaldeko sua! Zein zoragarriak gure mendi eta basoak, edurrez jantziak eta eguzkiak berotuak! Zein baketsua gure izadia, Jauna, eguzkiaren eta euriaren indarrez orlegiz jantziak, erne-indarrez beteak! Zein alaiak txorien abestiak goiz argitan, Jaun ona.

2. Zein ederra, pozgarria, alaia eta itxaropentsua Z u sinestea, zure argitan bizitzea, Jauna! Zein gozoa, zure sutan elkar berotzea, zure argitan egia ikustea, eta egian bizitzea, eskuak elkarri emanez! Zein ederra, pozgarria, alaia eta itxaropentsua Z u gure eguzki zarela sinestea eta aitortzea! Eta eguzkiaren argitan gure bideak egitea, eta ilunbeari ihes egitea!

3. Z u , JesĂşs, Z u zaitugu gure argi, gure eguzki, gure su! Ilunbeak, egun beltzak, ordu ilunak, jarrera beltzak, dei ilunak gure mundu honetan baldin baditugu ere, zein premiazkoa dugun beti argira biltzea, zein arnasbide ederra zure sutan berotzea, zure su beroan elkar berotzea, zure eguzki argitan bidĂŠ zuzenak aurkitzea! Z e i n beharrezko dugun gure eskuetan argia hartzea: Bataio egunez gure gurasoek hartu zuten argia, gaur guk hartzea, eta ondorengoei ematea! izan Z u , JesĂşs, gure argi gure eguzki gure su beroa! Bereciartua, l.

144

IZAN BIHOTZ

ITXAROPENA GALTZORIAN BILA ETA BILA B i l a eta bila nabil. itxaropena galtzorian, zer edo hura, neuk ere ez dakit zer misteriotsua, begiak izozten dizkidan hiltzori hau ulertaraziko didan ez dakit zer.

OTOITZAK

Ñire eskua jaso eta moztu egiten didazu. Begiak zabaldu eta ateratzen dizkidazu. Egarri naiz, eta zure hondarrak gatz bihurtu. Hauxe da gizaki izatea: beldurra esku beteka. Betirako, ihesle izan -eta ez izan-, Katezko hego haundiak dituen Aingeru.

Itxaropena galtzorian, etzanik dauden itzalak esnarazten, ezagutzen ditudan hilak, lotazko barrenguretan, zerbaiten bila eta bila nabil, neuk ere ez dakit non, jakingo bazenute ñola. Bazait iruditzen noizbait, somatzen dúdala, neuk ere ez dakit zer, jaso eta ukitu egiten dúdala. bihotza daukala eta bizirik dagoela, ez dakit zer odol edo saretan, arrain-gorri baten antzean. Itxaropena galtzorian diot oratzen, eskubila ixten, haizea baino ez estutzen... Itxaropena galtzorian, darrait eta darrait bila sakontasunean, zergatik jakiteke. Bekokia zerurantza jaso nuen: begiratu eta zergatik, ene Jainko!, zalantzan nintzen geratu: nork ote dakien, zalantzatan, neuk baneki, neuk ere ez dakit zer, ezer ere ez eta izan dena. Itxaropena galtzorian, horra hor koxka, gero eta gehiago ziorik gabe eta iruntsiago neuk ere ez dakit zertan, zer gabe, ene Jainko, bila, hura berbera, ene gizaki, zeuek bezala. Otero, Blas de

GIZAKIA Heriotzarekin murgildurik borroka bizian dihardut, hondamendi ondoan oihuka Jainkoari. Eta bere isiltasunak, oihartzun eginez ñire ahotsa itotzen du. Ene Jainko! H i l behar baldin badut iratzarririk izan nahi zaitut. Eta gauez gau, noiz ez dakit, ene ahotsa entzungo dut. Ene Jainko, hitz besterik ez dagit Z u ikustearen itzala errepikatuz.

Otero, B. de

GIZAKIAREN BLZTINGILEA Gizakiaren buztingile, esku langile: lehe^biziko lupetzarte sakonetik deitzen dituzu txoriak lehen argi-txintara, lehen abereak, larratzera. Goizez biiatzen zaitut, egina argi zehatzez, inguru garbiz eta lur goiztiarrez, goizez aurkitzen bizitzaren ibai zaratatsuan G a r , Sorkari, Helburu. Zuhaitzak soina hartzen du eta urak soinu. larrosa artean oraintsukoa zure esku, sendotua munduaren ugaritasuna eguerdian bihotzez zaudela gauza bakoitzean. Putz egiten ez baduzu, ez da haizerik, harnean baldin ez bazara ezta ere mendirik, ez beretan indartzen ez zaren bakardaderik. Dena da presentzia eta dohain. H a u bizitza hau: Z u argitasunagatik, gizakia heriotzeagatik. B u k a bedi bekatua! Hona ñola den Z u baztertzea hainbeste gerra artean halako edertasunik uztea! Ez zaitzala, Jainko, gizakiak behartu eta egunen batean Z u k damu hartu hari lurreko giltzak emateagatik. Liturgia de las Horas

IV.

IZAN BIHOTZ

146

147

OTOITZAK

ESKUAN ESKUA...

EGIN BEDI, NIREGAN, ZURE NAHIA

Jaun goikoaren eskuan dut gau-egun eskua. Hargatik haizen artean ez naiz kezkek hartua.

ETOR ZINTEZKE

Entzunik ere karraskan galernaren ulua, bihotza daukat bakean eta zutik burua.

Eta orain, Jauna, etor zintezke.

Jaun goikoaren eskuan dut gau-egun eskua: Harek menderen mendetan gar-j'aiatzen du mundua.

Eseri naiz, jaio ninduzunean seinalaturiko muga urrun hartan. Baina nik ez dut nahi mugan atsedenik. eta etor zintezke.

«Iratzeder»

AITA Obeditu dizut. Beti joan naiz bai. ta egun hemen nago nekaturik arras, Z u noiz etorriko.

Áita: zeure eskuetan jartzen dut ene burua. Egin ezazu nitaz nahi duzuna. Denetarako nago prest. Dena onartzen dut, gizadian eta nigan zure nahia aurrera joanez geroz.

Bitartean ongi loa dut nahiago, zure lege krudela pentsatzea baino.

Argitu ñire bizitza Jesusen argiaz. E z zen etorri zerbitua izatera, zerbitzatzera baino. Ñire bizitza eta H a r é n bizitza gauza batetan bat izan daitezela: zerbitzuan. Munduko alorrean hiltzen den gari hazia. Bene-benetan, hala izan bedi.

Hemen, eserita nekean, deusezaren atean, edo tormentuaren edota zeruaren (bidearen ertzean) edo Jaungoikoaren edo deabruaren edota bakearen (baina ez sekula neronen bizitzaren) edota ez dakit zeren atadi aurrean.

Zugan jartzen dut ñire bizia. Eman ematen dizut. Zeuk gida ezazu. Jesús eraman zuen Espíritu berbera emaidazu. Zure eskuetan jartzen naiz, Zeuk nahi duzuna egin dezadan, usté oso-osoz zure eskuetan jartzen naiz... Z u zarelako ÑIRE AITA.

Etor zintezke gaur.

Foucauld, Ch. de

Azurmendi, 3.

148

IZAN BIHOTZ

IV.

OTOITZAK

ZINTZO J O K A T Z E N DUZU

149

Maite zaitut. Jauna, zintzo jokatzen bait duzu: azpikeriarik gabe -mizkeriarik gabe-; zure bakar-joko harrigarria pausurik pausu uzten bait duzu irten dadin, maltzurkeriarik gabe -utopiarik gabekartaz karta, tranparik gabe.

• Nikodemo bezala, aurpegi eman gabe Zure bila dabiltzaneai: . EMAIEZU AUSARDIA, JAUNA. • Pilatoren antzera, egiaz galdetzen dutenei eta erantzunik itxaroten ez dutenei: .EMAIEZUARGI GEHIAGO, JAUNA. • Fariseanen antzera, itxurazko erlijiotasunez konformatzen direnei: . EMAIEZU MAITASUN GEHIAGO, JAUNA. Felipe, L. • Tomasen antzera, ukitzen dutena bakarrik sinesten dutenei: ¿ . EMAIEZU FEDE GEHIAGO, JAUNA.

ENTZUN, JAUNA! «Zabal bihotzok errukirako, sendo bihotzok borrokarako» I

• Jerusalengo emakumeen antzera, beti hil-kanpaiak jotzen dabiltzanei: .EMAIEZU EKINTZAILEAGOAK IZATEA JAUNA. • Zorion gosez beterik dabiltzan taldeei: . EMAIEZU ZURE HITZAREN OGI BIZIA,

Bereciartua, I.

• Z u k , Jauna, esan diguzu: «Mundura sua ekartzera etorri naiz». . Z u k ñora bidaltzen gaituzun, guk han erre egin nahi dugu.

ZUZEN E Z A Z U , JAUNA, ÑIRE BEGIRADA • Z u k , Jauna, esan diguzu: «Ez naiz bakea ekartzera etorri, ezpata baizik». . Jauna, ez gaitezela lasai bizi. • Z u k , Jauna, esan diguzu: «Ñire hitzean irauten baduzue, ñire ikasle izango zarete». . Ebanjelioa bakarrik izan bedi gure indarra. • Z u k , Jauna, esaten diguzu: «Beren fruituetatik ezagutuko dituzue». . Gure fruituak onak izan daitezela beti. • Z u k , Jauna, esaten diguzu: «Ñire jarraitzailea, harkaitz gainean eraikitzen duenaren antzeko da». . Harkaitz sendo izan nahi dugu, Jauna, ez hondar arina.

JAUNA.

Zerorrek jar dezazunean ñire sinesmena frogapean eta lainoperik estuenean ibileraz nazazunean, ñire aurrean egia guztia ezabaturik nahiz eta ñire oinak zalantza egin, egizu ñire begirada, lasai-argitsua, nirekin zaramatzadanaren eta baketan nagoenaren aitormen bizi izan dadin. Zerorrek jar dezazunean ñire ustea frogapean haizea kutsatzen joan dakidan utziz, eta ñire oinpean lurra arrakaltzen dagoenaren usteak

150

IV.

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

FIDA NAITEKE!

zentzugabe nazanean, ñire begiradak denei gogora diezaiela, ez dagoela inor ez déla ezer Zugandik ni apartatzeko indarrik duenik, Zeugan bait gabiltza, Zeugan bait dugu amasa hartzen, Zeugan bait gara izan...

• Jauna: badugu federik! Sinesten dugu! Baina, zer sinesten dugu? ñor sinesten dugu? zertan jartzen dugu gure fedea? norengan jartzen dugu fedea? Denek dei egiten digute, esanez: nitaz fida zaitezte! D1RUAK dei egiten digu, INDARKERIAK dei egiten digu, AG1NTEAK dei egiten digu... . Eta esaten digute: Gutaz fida zaitezte: ' diruarekin dena eduki dezakezue! etxeak, kotxeak, jantziak, tresnak... eta zoriontsu izango zarete!

Eta Zerorrek noizbait uzten baldin baduzu gorrotoak ni zipriztintzea, eta niri lakioak jartzea, eta ñire asmoak okertzea, zure Semearen begiradak bañan dezala ñire begien ordez baretasun eta maitasuna. Cámara,

BILDUMA IREKIA Esanen jarraitzen natzaio: Zuzentasuna. Lege eta Ohiturak arren, D i r u eta Limosnak arren, Zuzentasuna.

Indarkeriarekin Ñ O R izango zara, besteak menpera ditzakezu, negozioa aurrera aterako duzu, besteen izerditik biziko zara, baina hori ere zure onerako da! Agintearekin besteen gainetik jarriko zara zure etsaiak azpiratuko dituzu, zure erara jarriko dituzu besteak, denen gainetik jasoko duzu zeure burua! Zer gehiago behar duzu? Belaunika zaitez gure aurrean! Izan fede gure indarretan!

Apaltasuna, benetako neu jatorra izan nadin; Askatasuna, gizaki jatorra izan nadin; eta Pobretasuna, askea izan nadin.

• B a i , gu gara zure jainko! E z duzu beste jainkoren beharrik! G u k emango dizugu paradisua, mundu honetako paradisua, ez dago besterik! Zatoz guregana!

Sinesmena, Kristau Sinesmena, ibili ahal izateko gauez, eta baita ere goizez, goizez batez ere. E t a dena den, senideok, esanean jarraitzen natzaio: Esperantza! Casaldaliga, P.

• Z u k , Jauna, bestelako hitzak dituzu! Z u k ez duzu hórrela pentsatzen! Z u k beste hau esaten diguzu: . Diruz eta indarrez atsegina, etxea, jakiak eros ditzakezu, baina zoriontasuna ez!

152

IV.

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

Badugu eskurik, ez gizonik, eta daudentxoak eskuak loturik?

. Diruz eta indarrez pertsonak, morroiak. emakumea eros ditzakezu. baina maitasuna ez! • Diruz eta indarrez botikak, pastilak, drogak eros ditzakezu, baina osasuna ez! . Diruz eta indarrez liburuak, maisuak, anderenoak eros ditzakezu, baina egiazko jakinduria ez!

Jesús: ez duzu eskurik, zurerik, bai, gurerik, senidetasunerako, justiziarako badugu ahalmenik. Gure artean, aurrerantzean ez goserik, ez tirorik, ez hondamenik ' sor ez dadin, badugu eskurik... Jesús: ez duzu eskurik, zurerik, bai, gurerik! Gureak zure dituzularik!

. Diruz eta indarrez eros ditzakezu apaizak, eliza, legeak, baina fedea ez! . Diruz eta indarrez lurra eros dezakezu, sasijainkoak eros ditzakezu, baina zerua ez, Jainkoa ez, Jesukristo ez!

;

• N I zureganatzeko, Z U E K NIreganatzeko maitasunaren bidea besterik, hori besterik ez dago!

Badirudi oinak lotu zaizkizula! Z u k , J E S U S , ez bait duzu aurkitzen, ez biderik ikusten, gure oinak ez badira ibiltzen jartzen.

Bereciartua, I.

JESUS: Z U E T A G U Askatasun bideak, maitasun urratsak... ez badira urratzen, ñola ikusi guk Z u gure artean ibiltzen?

Badirudi ez duzula eskurik! G u k , Jesús, guk badugu, bai, eskurik! Ikus gure lanak... Bada etxegintza ederrik, dorre luzerik, izarretarainoko tresnarik, atomika indarrik... Baina, ez dugu gizonik! Ikus gure lanak! Badugu eskurik, eta egin, ez dugu gizonik egin! Bada bazterretan gizonik, tristerik, ez lan, ez ogirik, batzuk aserik, asko goserik...

Jesús: ez duzu oinik, zurerik, bai, gurerik, maitasun eta askatasun bideak eginik, Z u ibiliko bait zara gure oinen urratsetatik... Gure historian sumatu dugu zure eskuen gozoa zure eskuen indarra! Gure historian nabari dugu zure oinen pausoa, zure oin beroen sugarra!

15.1

154

IZAN B I H O T Z

IV.

G u gaituzu orain eta hemen, zure oin eta esku: historia egiten eta zertzen, badugu Zugan eta historian leku!

EZ DA HARROPUZTEN, JAUNA, ÑIRE BIHOTZA E z da harropuzten, Jauna, ñire bihotza.

Bereciartua, I.

E z dut milioien jabe izan nahi, ez eta liderra, ez lehen ministrada.

ZUGANDIK URRUN EZ DAGO NIRETZAT ZORIONIK

E z dut jendaurreko jarlekurik amesten, ez nabil kondekorazioen atzetik.

Zugan ezik -esan nion n i k ez dago niretzat zorionik. E z ditut nik zinema izarrak gurtzen, ez eta politika buruak, gutxiago nagusitzarrak. Ez ez ez ez

gara beraien egunkarien harpidedun, eta beraien alderdietan izendun, gara sloganez mintzatzen, dugu beraien aginterik jarraitzen.

Ez ez Ez ez

ditugu beraien saioak entzuten, beraien iragarpenik sinesten. gara beraien apainkeriaz jazten, dugu beraien etekinik erosten.

OTOITZAK

E z daukat ondasunik, ez txeke liburuskarik, eta bizitza asegurorik gabe ere ziur nago, bere amaren besoetan lotan haurra antzo.

Izan beza Israelek bere ustea Jaunagan (eta ez bere liderrengan). Cardenal, E.

ZEU BEHAR ZAITUT, EZ DUT BESTE INOR BEHAR! Z e u behar zaitut, ez dut beste inor behar! U t z iezadazu ñire bihotzak behin eta berriz esan dezadan. G a u eta egun zentzugabetzen nauten beste gurari guztiak gezurrezko eta huts dirá barru barrutik.

E z gara beraien kide lagunarteetan, ez dugu jaten haien jantokietan. E z ditut amesten haien menurik, ez dut dastatuko haien libaziorik.

Gauak argiaren erregua bere ilunbetan ezkutatzen duen antzera ñire oharkabearen ilunbetan oihu hau oihukatzen dut: Z e u behar zaitut, ez dut beste inor behar!

L u r Aginduan Jauna dut ñire saila, arlo ederra jo dut aukeran, Lur Aginduaren solo banaketan. Beti zauzkat aurrean eta pozez jauzika dauzkat gangail guztiak. Gauean ere, lotan nagoelarik, eta oharmenik gabe ere onetsi egingo zaitut!

Bakeak bere ahalmenaz jotzen duenean, ekaitzak bakea biiatzen duen antzera, halaxe jotzen du ñire errebeldetasunak zure maitasuna, eta oihukatzen du: Z e u behar zaitut, ez dut beste inor behar! Cardenal, E.

Tagore, R.

156

IV.

IZAN BIHOTZ

hortik kanpo ez bait da gizonik, ez kristaurik... maitatu eta maitatua izatearen sorburu zoragarri... premia hori ase gabe ez bait da gizonik, ez kristaurik!

BEHAR NAUZU, JAUNA Jauna: Zure ahalmenkak du gizonaren lana emankor egiten; eta gizonaren eskuek dute zure lana egunez egun osatzen. • Mahasti sail bat ezarri zenigun, esanez: LANDU EZAZUE... Mahai huts bat erakutsi zenigun, esanez: OGIZ BETE EZAZUE... • Borroka zelai batetan jarri gintuzun, esanez: B A K E A SOR E Z A Z U E . . . Eremura goizean goiz eraman gintuzun, esanez: HIRIA ERAIKI EZAZUE... • Lanabesak eskuetan jarri zenizkigun, esanez: SORKUNTZA ORDU A DUZUE... Entzun orain gizonek une honetan zure alorrean egiten diharduten lañaren hotsa! Bereciartua, I.

GURE JAINKOA! I. • Gure Jainkoa! Elkarteko Jainkoa! Gure bizitzaren gaurkoa, eta gerokoa, gure ezinen betegarri, gure lañen osagarri... gure bizitzaren gailur, eta heriotzaren garaile ziur! • Gure Jainkoa! Elkarteko Jainkoa! Familiako elkartearen oinarri, elkarte ororen bizigarri, maitasunaren iturri, elkarterako deigarri...

OTOITZAK

• Gure Jainkoa! Elkarteko Jainkoa! Historia luze baten bihotzean gizonok dugu zure egarria, egarria eta antsia... Zentzubidea Z U zaitugu, bidé zentzuzkoa gurutz bideetan, bidé nahasietan, norabidea Z U bizitzako baso ilunean! 5

• Gure Jainkoa! Elkarteko Jainkoa! Maite, gure historia maite duzu, Jesús guri emateraino maite gaituzu! B E R A gabe bizi gaitezke izu, B E R A R E K I N denak du zentzu, denak zentzu! • Gure Jainkoa! Elkarteko Jainkoa! Berri Onaren Jainkoa! Zorionbideen Jainkoa! Behartsuak, errukitsuak dituzu maite; barkatzaileak, negar dagitenak zure bihotz hondoan daude; banatzen, jasotzen dakitenak dituzu adiskide, justiziagatik erasotuak gizonen alde... Z U denentzat Z O R I O N B I D E !

II. Goiko eta beheko Jainko! Jainkoa, gure Jainkoa! Gure Jaun goikoa! Hala esaten dizugu, hala erakutsi digute

158

IZAN BIHOTZ

«Gure Jainkoa»: hitz honek bete du gure ahoa, halakoxea izan bait da gure barne osoa, gure eguneroko hotz-beroa, gure ezina eta amodioa... E z dakit betetzen ote gaituen... ni eta lagun hurkoa! Jainkoa! Oso Goikoa...

Goian bazaude, goian bakarrik, hemen gauzkazu erbesteraturik, umezurtz izanik, lurrean lurrari loturik, begiak lausoturik, senide izan ezinik... G o i k o a , oso Goikoa, urrutikoa, zeruetakoa, ez lurrekoa... Hemengoa? Gure auzokoa? Gure etxekoa?

Hala pentsatu dugu Zutaz, baina ez geunden lasai... E z ote gu maitatzeko zai? E z ote zara arduratzen gutaz?

« A I T A » esan nahi dizugu, hori Jesusek erakutsi bait digu: Zeruetako A i t a , baina hemen gaudenon eta Zugana deituak gaudenon A i t a ! Txikien eta pobreen A i t a , otzanen eta errukitsuen A i t a , langabetuen eta drogazaleen A i t a . erasotuen eta bakegileen A i t a , bihotz eta begi garbi direnen A i t a , hemengo bizitza maite dugunon, eta betirakoa itxaro dugunon A i t a . . .

Eskerrik asko, A i t a , Jesusengan zure aurpegia erakutsi diguzulako!

IV.

OTOITZAK

III. Nolako Jainkoa? Jainkoa, gure Jainkoa! Gure Jaun goikoa, urrutikoa, zeruetakoa, ez lurrekoa, ez hemengoa, ez gure artekoa, gure auzokoa... Horrelakoa ote zaitugu?... Z u hor jarri zaitugu, zeru goian: Z u hor oso ondo zaude, baduzu zure tokia, zure etxea hor duzu: guk geure etxea hemen egingo dugu, i guk geure lana geure erara egingo dugu, guk geure ondasunak geure legera erabiliko ditugu, gure negozioak geureak ditugu, gure bizitza geurea da... Zaude Z u zeure zeru horretan, gauden gu geure lur honetan, Zuk baduzu zeure tokia, G u k badugu geurea... eta kito! E z zaitugu nahastu nahi gure zereginetan: Z u ongi zaude zeure zeru goi horretan! Zuri dagozkizunak eskaintzen dizkizugu: iganderoko Mezak, lege batzuk, agindu batzuk, limosna batzuk... H o r i dena Zuretzat duzu! Horrekin zure adiskide gaituzu! E z ote zaude pozik gurekin? Beste guztia utzi ezazu gure esku: Zertan sartu behar duzu gure bizitzan! Z u gurekin sartzen ez bazara, gu konforme gaude Zurekin! Z u gurekin sartzen bazara, guregandik bota egingo zaitugu! ahaztu egingo zaitugu! ukatu egingo zaitugu! Jaun goikoa: zaude goi horretan! Beharbada, Jauna, hórrela pentsatu dugu Zutaz! Baina, ez geunden lasai!

ÍW

IZAN BIHOTZ

Ez ote zara gutaz arduratzen? Gutaz arduratzen ez bazara, ñola deitzen zaitu Jesusek AITA?

OTOITZAK

DAMU DUT, JAUNA BARKA, JAUNA

Zeruetako A i t a zaitugu, hemen gaudenon A i t a , lan egiten dugunon A i t a , nekatzen garenon A i t a , maitatzen dakigunon A i t a , ezberdin garenon A i t a . minez gaudenon A i t a , pozik gaudenon A i t a . . . denon A i t a !

Jauna, ñire beharrizan haundiagatik, ezer ez naizela jakinik eta zure ontasuna bitarteko harturik, hemen nauzu erreguka.

Senide nahi gaituzunon A i t a ! Bidegabekeririk nahi ez duzun A i t a ! Txikien eta baztertuen A i t a , batez ere! Lana eta ondasunak banatzen dakigunon A i t a ! Zure ondoan morroirik ikusi nahi ez duzun A i t a ! Hemengo bizitza denontzat ederragoa, denontzat eramangarriagoa, denontzat pozgarriagoa... egin nahi dugunon A i t a ! Hemengo bitzaren betea Zugan aurkituko dugula itxaroten dugunon A i t a ! Zaude, Jauna, gure artean, B i z i , Jauna, gure artean, Senti zaitzagula gure artean, gure arteko bizitza argiz eta lorez bete dezagun, fedez eta maitasunez igurtzi dezagun! Jaun goikoa: zaude gure artean! Bereciartua, I.

Begira ñire bizitza: Ezer balio ez duten egiteak... Sinesmen epel bat... Bekatu ugari... E t a hainbeste meriturekin, ñola ausartzen naiz zure ondoan egoteko gogoa izaten? Ez, ardorik edan gabe ezin da moskortu! Ene Jaungoiko, Z u iraindu eta gero ñola poztu naiteke eta, era berean, ñola ez poztu, B I Z I zarela jakinik? Ñola erabili ahoan zure izena nik, bekatari honek, eta ñola gelditu, E R R U K I T S U zaren horri erregutu barik?... Zugana jasoten ditut bekatuz beteriko eskuok eta itxaropenez beteriko begiok. Onar nazazu, B I H O Z B E R A zaren horrek, eta barka ñire bekatuak, ahula bait naiz. Yahya-ibn Mo'adh

EZ DIET ZINTZOEI DEITZEN Hauxe dio Jaunak: Zintzoei ez diet deitzen, gaiztoei egiten diet dei.

162

IZAN BIHOTZ

IV.

Zintzoek nahiko dute beren ontasuna. Birtuteak, baloreak, merituak, konpromisuz beteriko bizitza bat dute, urrezko liburu batean idatzita! Zertarako behar naute?

163

OTOITZAK

Barru-barruan ateo bat naiz eta Z U . . . nik noiz sinestuko itxaroten! Loidi, P.

ARDI GALDUA

Gaiztoentzat bakarrik daukat zerbait. Onak izango direla mila aldiz agindu arren, bekatu egiten jarraitzen dutenentzat.

Zatoz, Jesús, bila nazazu, bila ezazu ardi galdua.

Eremu bat, denda bat eta ñire adiskidetasuna eskaintzen diet.

Zatoz, artzain ona, utzi larogeita hemeretziak eta bila ezazu galdurik dabilena.

Daukadan guztia da. Neurea den guztia ematen diet. Zintzo direnentzat ezer ere ez zait gelditzen.

Zatoz, Jauna, urrun nago, otsoek inguraturik.

E t a Jesusek, plazako zuhaitz batetara igo eta hauxe dio oihu haundiz:

B i l a nazazu, A u r k i nazazu. Onar nazazu. Eraman nazazu.

Emagalduak zuen aurretik sartuko dirá Jaungoikoaren erreinuan.

Bai, biiatzen duzuna aurkitu, besoetan hartu eta eramaten badakizu.

Loidi, P.

Zatoz eta eraman nazazu zure urratsen atzetik. Zatoz, Jauna. Izango dugu askatasuna lurrean eta poza zeruetan.

ATEOA Sotanoan ateo bat daukat, ateo bat etxe barruan, ez du sinesten benetan, Zugan usté osorik ez du jartzen.

Anbrosio, S.

Sinesten du Zugan, baina ez guztiz. Baietz dio, baina «beharbada» esan nahi dizu. Entzuten dizu, baina hitza ahoan duzula ihes egiten dizu.

APURTU DITUZU ÑIRE L O T U R A K

Barru-barruan ateo bat daramat lehorra, iluna, orria zuritan izenpetzen ez dakiena, beti gordetzen du zerbait beretzat.

Ene Jaungoiko, esker onez gogoratzen zaitut eta niri didazun maitasuna goraipatzen dut.

164

IZAN BIHOTZ

Bete daitezela ñire hezurrak zure maitasunaz eta esan bezate: «Zeu zaude nigandik hurbilen. beste inork baino maiteago ñau J a u n a k » .

OTOITZAK

165

B A R K A M E N OTOITZA Jainkoaren eta zuen aurrean aitortzen dut, Jainkoaren asmoari, lagunurkoaren eraiketari eta ñire aurrerapideari eragozpenak jarri dizkiodala, ñire ekintza gaiztoez eta eginbeharrak ez eginez.

Ñire loturak apurtu egin dituzu. Taldean iragarriko dut ñola egin duzun eta lagun guztiek esango dute: B E D E I N K A P E N A da benetan gure Jainkoa. Bera sartzen denean, heriotzak ihes egiten du eta bizia oparo sortzen da.

Horretarako Jainkoaren barkamena eta aupada behar ditut. Agustín,

S. Horregatik bizitzaren zoriontasuna lortu duten sinestedun guztiei -batez ere Mariari, Jesusen A m a r i eta zuoi, ñire lagunoi, Aitaren aurrean erregu dezazuela eskatzen dizuet, Jesukristo gure Jaunaren bitartez.

ETXERA ITZULTZEA Egunero zure altzora bihurtzea. Ihes egin eta berriro etortzea. Etorri eta joan.

Hebraiar errituala

Gure bizitza zure etxetik eta zure adiskidetasunetik amaigabeko ihes egitea da. Ondasunak hartu eta bagoaz, eta emagalduekin alferrik galtzen ditugu. Denbora eta bizia gastatzen ditugu, gure gaitasunak diru eta indarrak, maitasuna alferrik gastatzen dugu. Eta zure soroak ez ditugu goldatzen, zure eta gure etxaguntza ez dugu jorratzen, eta gose gara... Goseagatik gogoratzen gara Zutaz. Hau bai lotsaria! Goseak, bakardadeak, dirurik ezak dakarkigu Zugana joateko gogoa: Urdaila, Bihotza, Patrikera hutsa... Loidi, P.

IZAN BIHOTZ

166

GORA ZU, JAUNA

ÑIRE BIHOTZAK, ESKERTSU K A N T A T Z E N DU Jauna, ñire bihotza, eskerronez gainezka dago zure dohain eta onespenak hainbat bait dirá. Bihotz eta ezpainen abestia ez litzateke nahiko izango ñire bizia zure zerbitzuan jarriko ez banu, ñire egiteek Zuri aitor egiteko. Zuri eskerrak eta gorespena, Z u k ezerezetik atera eta aukeratu nauzu, zure maitasun eta aurpegiaz zoriontsu egin nauzu. E z zaitut ondo ezagutzen, ñire beharrizanak ere ez ditut ezagutzen. Baina Z u k , A i t a . osorik ezagutzen gaituzu. Z u k maite nauzun beste, ezin maite neure burua. Z u k Jauna, bihotz bakarraz sortu nauzu, Zuretzat izan nadin, Zuretzat bakarrik. Jauna, zure aurrean egotea, izan leikeen gauzarik atseginena da. Une honetan, zure aurrean aurkitzen naiz. Nahi duzunean eta nahi duzun eran, onar nazazu. Egizu nirekin Zeuk nahi duzuna. Z u nirea zara eta ni Zurea naiz. Hauts apur batez, zure antzeko egin nauzu eta zure seme-alaba. Aintza, gorapen eta ospe Z u r i gizaldi eta gizaldietan. Sundar Singh

ESKERRIK ASKO Aita, eskerrik asko irakatsi didazunagatik, emandako guztiagatik, egin nauzulako, zarenagatik. Eskerrik asko, Aita, zeure seme-alabek, ñire guraso, lagun, adiskide, testigu, profeta, irakasleek eta herriak irakatsi,

OTOITZAK

eman, izan, egindako guztiagatik. Egizu, A i t a , nik ere, dakidana zabaldu, dudana eman, dezakedanean ekin eta naizena eskain dezadala elkartean, behartsuen zerbitzuan. Zeuk hasi duzu... Zeuk amaitu. Kortazar, J.M.

JAUNA, ESKERRAK Jauna, eskerrak, indartsuak izan bait gaitezke. Jauna, eskerrak, zintzoak izan bait gaitezke. Jauna, eskerrak, alaiak izan bait gaitezke. Jauna, eskerrak, ematen diguzun biziagatik. Jauna, eskerrak, aske nahi gaituzulako. Jauna, eskerrak, ardurak ematen dizkiguzulako. Jauna, eskerrak, lagun izateko gai garelako. Jauna, eskerrak, hórrela gizon-emakume anaikorren mundua egin genezakeelako. Anonimoa

TOKI GUZTIETAN ZAUDE T o k i guztietan zaude, ezkutuan, hurbil eta mintzalari;

168

IZAN BIHOTZ

IV.

isiltasuna begira daukazu; ikusten zaituzten gizon-emakumeak badira eta Zurekin bizi dirá. Haragizko gizon-emakumeak, argi eta harriz eginak, harkaitz eta odolez, gizatalde amaigabeak, zure herri eta zure hiria, hemen, lurrean.

OTOITZAK

Jauna, eskerrak ematen dizkizut inguruan hartu nauzulako, ñire zalantza eta buru gogorkeria eta guzti ere, kopetan dudan zure egunsentiko argiagatik, Zeu zarelako, eta ñire arimak zure izena goratzen du. Champourcin, E. de

NI N E U G U Z T I A K J A U N A R I A B E S T E N D I O

Zure presentzia eskertzen dugu, aintzinakoa, apala, zintzoa, higikorra. Zure presentzia sinesten dugu eta berarekin bizi gara, geure ogiaz bizi garen bezala, bakearen dohaia antsiz itxaroten dugun eran. Oosterhuis, H.

MAGNIFICAT Jauna, eskerrak ematen dizkizut, bekokian dudan zure egunsentiko argiagatik, eurietako eguzkiagatik, zure suaren guraria niregan sortu zelako; laino ilun horregatik, han estaltzen bait duzu zure aintza ez dena, zure zauriaren aintza, zure esku irekiaren aintza, zure isiltasunarena. Eskerrak bultzakadagatik, Z u k itxaroten ninduzun bidera eraman ninduen bultzakadagatik, hantxe bota zenuen etxe hauskorra, ni ñire egiari bizkarra emanez bizi nintzen etxe hauskorra. Ñire begietan munduaren huskeria ikusi duzu, eta bularra zikintzen digun diru gose larria eta Zeuk, gu salbatzera etortzea, ontzat hartu zenuen udazkeneko orri arte samurrean. Egun hartako goiza! Eta zure ahotsa ahotsen artean... Z u maitatzean, isildu egiten ziren, orri kirrizkarien isiltasun gozoan, enbor murriztuaren pena isilean.

N i neu guztiak Jaunari abesten dio. Abestu, eta pozez, dardaraz nago. E z dut gordetzen hau. Orain ez naiz beldur. Jautia, zoriontsu naiz. Z u k salbatu nauzu! Jaunak hil eta bizierazi, heriotz eta biziaren nagusia da. Behartsuari aberasten laguntzen dio eta zapaldua jaiki dadila nahi du. Hautsetatik jasotzen du behartsua eta eskekoaren mina urruntzen du. Beste gizon-emakume guztien artean, gizaki denaren usté ona ematen dio eta duintasuna itzultzen. Chalet, F.

HAZI NAHI DUT, JAUNA! JAINKO AITA: Gutako bakoitzak, gure edadea, gure adina daukagu. Denok ohartzen gara: gure kristau fedea gaur ez da txikitan bezalakoa... Gure gurasoek, beren fedeak eta maitasunak eraginda, gure izenean eta gure onez egin zutena berritu nahi genuke. NIK N E U K , N A I Z E N A N A I Z E N H O N E K , ñire izenean egin nahi nuke ñire aitormen hau, hemen dauden lagun hauekin bateratuta...

J A U N A : ez naiz haur, denboraldi hori utzi nuen. Bizitzaren bihotzean sartuta nago:

170

IZAN BIHOTZ

ñire lagunak eta ñire lanak ditut, familia batetan eta herri batetan nago, ñire erantzukizunak, ñire responsabilidadeak eskuartean ditut egunero. Eta ñire egoera honetatik, zure eta gure Jesusengan jartzen ditut ñire begiok, eta, Jesusekin batera, Zuregana, A i t a , jasotzen ditut ñire buru-bihotzak.

AITA: sinesten zaitut, maite zaitut, onartzen zaitut. Z u gabe, ñire bizitzak eta ñire etorkizunak beltz lirateke, lehiorik gabeko etxea bezalatsu, aterik gabeko etxe iluna bezalatsu. JESUS: harrigarria zaitugu, Aitaren maitale sutsua, gizonen aldekoa, txikienak eta baztartuenak, ahaztuenak eta behartsuenak maite dituzu. JESUS: zure garaiko indarren aurrean libre sentitu zinen, gorrotoaren ordez maitasuna jarri zenuen, bengantzaren ordez barkamena, etsipenaren lekuan itxaropena, heriotzaren aurrean Aitarengan konfidantza betea, - A i t a k biztu bait zintuen-. J E S U S : harrigarria zara, zaila... baina... baita zoragarria ere! Maite zaitut. Sinesten zaitut!

Eskerrik asko, Jauna, ez bait gaituzu bakarrik uzten. Zure A R N A S A , zure E S P I R I T U A agintzen eta eskaintzen diguzu. Indar hori gabe, ñola bizi gaitezke ilusioz beteta? Ñola bizi daiteke hainbeste kristau indar hori gabe? Bultza gaitzazu etengabe indar horren eraginez, gizon-emakume berri izan gaitezen. Baina, bestelako indarrak ere badira, Jauna! Z i r i k a eta zirika bazter guztietatik. Bekatura, Zure bideetatik urruntzera, morrontzara makurtzen gaituzte: materialismora, setakeriara.

171

OTOITZAK

gogorkeriara, gorrotora, haundinahira, lasaikeriara... Jarrera eta jokaera horiei uko egin nahi diegu. Kate horiek hautsirik maitasunaren askatasunean bizi nahi genuke! Eta bidé honetatik lagundu nahi diegu besteei ere. Gure bizitza etengabe berritzen eraman nahi genuke. Eta, ahal dugun neurrian, gure ingurugiroa ere 'hobetu nahi genuke, Zure bideetatik elkarrekin ibiliz. E l k a r maitasuna baloratuz, barkamena eta senidetasuna, justizia eta askatasuna, elkartasuna eta poza, alaitasuna eta itxaropena zabalduz. Bereciartua, 1.

«BAZKO UDABERRIA» • Neguaren hotzak eta gogorrak udaberriko indar berri dakar! . UDABERRIA: bizi berriaren jaia! Bizi berriaren esnatzea! heriotzetik bizitzara esnatzea! hotzetik berora iratzartzea! BAZKO A: bekatuaren eta heriotzaren negutik salbamenaren eta argiaren pozetara igarotzea! Zein ederra eta alaia den argia! Zein pozgarria goiz argia, goiz eguzkia! Zein alaia udaberriko argia, udaberriko txori abestiak, udaberriko bizitzaren esnatzea! Z e i n gogorra eta hotza negua! Z e i n gogorra eta hotza heriotza! Argia baino are gehiago iluna! Poza baino are gehiago etsipena!

172

IV.

IZAN BIHOTZ

Baina, badator udaberria, eta dena berritzen da: iluna argitzen da, eguna luzatzen da, zelaiak indar berriz jazten dirá, gure zuhaitzak kimu berriak ematen dituzte, isilik zeuden txoriak kantuari ekiten diote, isilik zegoen bizitzak bizi aztarnak ematen ditu... H i l zen Jesús, -hura bai izan zela negu gorria-, baina badator udaberria. badator Bazko eguna, eta dena argitzen da: apostoluen gaua argiturik geratzen da, ikasleen iluna egun argi bihurtzen da, etsipena itxaropen bilakatzen da, negarra poz, ezina ahalmen, Koldarkeria ausardia... Kristo biztu da! Udaberria jaio da! Argia sortu da! Eta... dena berritu da! Eta zuhaitzetan hosto berriak, lore berriak erneko dirá, eta fruitu emango dute! Eta gure baratzek indar berri bat hartuko dute, eta gizonaren lana lagun, fruitu berriak emango dituzte! Eta lehen kristauak indar berriz jantziko dirá! Beldurtiak. ausartak egingo dirá! Beldurrik gabe beren fede testigantza bazter guztietan emango dute. Kristo biztu da, Kristo bizi da! Kristo gure Udaberri da! Udaberri fruituak eman ditzagun. Bereciartua, I.

OTOITZAK

GURE BIDERAKUSLE, JAUNA, IZAN ZAITEZ OI E N E B I H O T Z B A R N E K O . . .

O i ene bihotz barneko Jainko maite-maitea, noiz izango naiz betiko Zutaz bete-betea? O i ene bihotz barneko Jainko maite-maitea! Noiz izango dut bihotza oso-oso zurea? Noiz izango dut bihotza amodioz errea? N i r i nahiz egin uko, Z u r i oihuz banago: noiz ote naiz hegaz joango niregandik gorago? Noiz nauzu oso-osorik mundukeriaz hustuko? Eta noiz bero-beroki goi-argiz zoratuko? Emaidazu zure bihotz zabalaren zabala, ez nagokizun beti hotz orain nagoen bezala. Noiz dut zinez sinestuko nigan bizi zarela, isuririk niretzako zure Jainko odola. Piztu ezazu, niregan Zuk zenuen Gogoa, noizbait eskain diezazudan naizen, naiten osoa E z dut emana oraino beharko nuken guzia, gurutzean ez naizen bitartean amodioz josia.

173

IV.

IZAN BIHOTZ

174

U r r a ezazu ta zeharka ñire bihotz lehorra urtu dadin odol-xortaka zure bihotz barnera.

beti aurrera, beti gorantza ahalegintzeko. Kortazar, J.M.

E z naiz egongo zeru minez, ez naiz egongo gehiago: aspaldi baitut negarrez Zuganaino hel gogo.

GAUZA BAT Gauza bat eskatzen dit eskatu bihotzak, hartan bai ditu bere solas eta pozak.

O i ene bihotz barneko Jainko maite-maitea, zer zoriona betiko Z u r i begira egotea! «Iratzeder»

138.

OTOITZAK

SALMOAREN OTOITZA

Jainko Jauna, Z u k ezagutzen dituzu gure gogorakizunak, eta gure bideak ez zaizkizu ezkutuak. Z u k babesten duzu gure bizitza, betidanik eta egunero guregana duzun begiratu xamurrez. A r g i itzazu gure bideak zure Seme Jesukristoren bidez, eta eraman gaitzazu betiko bizitzara daraman bidetik. «Salmoekin

Apaolaza, A. otoitzean», 480 or.

EMAIDAZU Eguneroko ekintzak eta ekintzak, eta askotxu, onak: emaidazu kemena horietan jator jokatzeko, emaidazu zabaltasuna tokian tokikoa orduan ordukoa jartzeko, emaidazu argia arruntkeria eta zereginean ez erortzeko.

Bihotzak gauza bat, Z u k , aitzitik, beste bat. Gehiegi gogor zara nirefpozarentzat. O i n azpian bihotz hau, Z u alai, Z u argi... O d o l berri berotan, bernak zarta gorri. O i , zer azkeneraino zabiltzan triskari, ñire pozaren mahatsa lehertu eta iresi! Tolara-zanpalari ardo-lorez jantzi, zanpalari gogotsu, zanpa-zanpalari: Zapaldu ñire poza, zapaldu plist-plast. Zure pozaren poza gozoagoa zait. Gandiaga, B.

EMAIDAZU ZURE INDARRA Aita, egizu Z u k ikusten duzuna ñire begiek ikus dezatela. Egizu, sortutako guztian zure ahotsaren abarrotsa ñire belarriek entzun dezatela. Egizu, saminduraz itota dauden gizon-emakumeentzat eztizko bainu bat izan dadila ñire hitzegitea.

176

IZAN BIHOTZ

Egizu, ñire ezpainek zure maitasun eta alaitasuna baino ez dezatela kanta. A i t a maitea, eraman ezazu aurrera, ñire bitartez, egiaren eginbeharra. Izan ñire eskuak gizon-emakume guztien zerbitzutan lanpetuta. Egizu. Zure bila dabiltzan gizon-emakumeengan Zureganako maitasunezko haziak etengabe zabal ditzala ñire abotsak. Egizu, ñire oinak beti zuzentasunaren bidetik joan daitezela. Ñire ezjakintasunetik zure argirantz eraman nazazu. Aita, zuzen ñire bihotza eta bizidun guztienganako begikotasuna sentí dezadala. Zure hitza ñire hitzaren maisua izan dadila. Pentsa ñire pentsamenduekin, ñire pentsamenduak zure pentsamenduak bait dirá, ñire eskua zure eskua bait da, ñire oinak zure oinak bait dirá, ñire bizitza zure indarra bait da gizon-emakumeen artean zuzentasuna izan dadin. Yoganada, P.

NI NAIZ ZURE ASKAPENA

Goizero saltoka jaisten dituzu eskailerak eta zelaitik korrika zatoz. urrunean antzematen nauzunean. Goizero hitzik gabe uzten nauzu, nireganatzen zara eta gorputz osoa inguratzen didazu besarkada sendo bero batez. Goizero musika banda bat kontratatzen duzu eta ñire omenez jaiegun bat prestatzen, mundu guztian zehar. Goizero esaten didazu belarrira udaberriko ahotsaz: garir, ezerezetik has zaitezke berriro. Loidi, P.

JAINKOA BAINO E Z ZEN IKUSTEN Semearen esku gogorra jaitsi zen amaren aurpegi bigunaren kontra errukirik gabe.

Ñor da ñire ama, eta nortzuk ñire senideak? Eta amaren bihotzaren taupada une batez gelditu egin zen. Eta odola ere gelditu zen. Eta aurpegia igeltsua bezain zuria geratu zen, hatzamarren ezaugarriak argiago... Agusti, S.

Goizero irteten zara balkoira eta hodeiertza begiztatzen duzu, itzultzen ote naizen.

177

E t a larru finean utzi zituen bost hatzamar indartsuen bost marra luze.

Esan iezadazu, Jauna, niretzat zer zaren. Esan ñire erraiei: ni naiz zure askapena. Esan denek entzun dezaten. Ñire bihotzaren belarriak zure aurrean daude. Zabal itzazu eta esan: N i naiz zure askapena. Ahots horren bila irten eta iritsi! Zure ahotsaren bila irten nahi dut. Zure ahoa ez iezadazu itxi, ez zaitez geldi ixil. Berriro esan iezadazu: N i naiz zure askapena.

GOIZERO

OTOITZAK

Eta emakumeak sinestedun jarraitu zuen, aurrera joanez zalantzarik gabe. Basamortu mugagabeko gau ilunean... Eta hain zuri zegoen bere aurpegian, hain gardenean, Jainkoa baino ez zen ikusten... Loidi, P.

178

IZAN BIHOTZ

IV.

EZAGUTZEN DUZU Z E R E Z K O A K GAREN Ezaguzten duzu zerezkoak garen. Badakizu buztinezkoak garela. Bekatuak larritzen gaitu. Ezin gaitezke hartaz aska. Z u k buztinezko onartzen gaituzu. Gureganako samurtasuna sentitzen duzu. Ezerezetik has gaitezke egunero berriro. E z ezazu bertanbehera utzi zure eskuen zeregina. Loidi, P.

E M A N ZENIDAN IZENA

OTOITZAK

nahiko da niretzat. N i ez naiz beti horrelakoa izan. Eta ez dut beti otoitzik egin eraman nintzazun. Ñire bidea ikusi eta aukeratu egin nahi nuen, baina orain, eraman nazazu, beti aurrera. Ospe egunak irrikatzen nituen eta, beldur izan arren, ñire nahia haundikeriak gidatzen zuen: iragan diren egun horiek ez izan gogoan! Hain oparo bedeinkatu ñauen zure indarrak, ni ñola eraman beti aurrera jakingo du, lautada eta zingira artetik, haitz latz eta uholdeen orroen artetik. Gaua iragan arte e t á g o i z e a n irribarrezka aurkitu arte, orain déla denbora asko maite nituen aingeru aurpegi horiek, garai batez galduta eduki nituenak. Eraman nazazu, argi kuttuna, eraman nazazu, beti aurrera. Newman, Kardenala

E z dakit zein den ñire izena... Z u k badakizu, Jauna. Zure bihotzean dagoen izena ezagutzen duzu. E t a nirea bakarrik da; zure maitasunak betirako emango didan izena zure ahotsari erantzuten badiot. Ahoska ezazu hitz hori, nahiz pozezkoa, nahiz saminezkoa izan... D e i nazazu eman zenidan izenaz, Jauna! Champourcin, E. de

ILUNBEAN ZEHAR, E R A M A N NAZAZU Inguratzen nauten ilunbean zehar eraman nazazu, beti aurrera. Iluna da gaua eta etxetik urrun nago: eraman nazazu, beti aurrera. G i d a ñire urratsak: ezin dut ikusi han behean ikus litekeena: urrats bakar bat, bakoitzean,

179

EMAIDAZU BIZIA, JAUNA Dabidek bizia eskatu zizun eta Z u k bizia eman zenion, urre garbizko koroa bat bezala; bizia eskatzen dizut, ñire Jainkoa, eta horrekin nahiko dut, urrezko koroak baino gehiago; zure presentziaren bizia eskatzen dizut; ez nazazu utzi izar gabeko bakardadean; eman iezazkidazu jaiotzak galburuek garauak ematen dituzten bezala hamaika eta hamaika; emaidazu berritasuna ñire bizitzarentzat, zentzua ñire hitzentzat, jakinduria bat ñire belarrientzat; egidazu, argipean bizi nadila, bizkarra ematen diotenek eskuak itzalirik dituzte eta; emaidazu bizinahia etengabeko egunsenti bat bezalakoa izango balitz bizia, oskorriaren aurrean geraturik,

180

IV.

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

ZURE BOSTEKOA ÑIRE ZORIGAITZEAN

gautik irteten, eguna hasten. Emaiduzu bizia, Jauna, ñire bizitzarako koroatze bat bezala, emaidazu bizia. lzagirre, P.

ZAURITU ÑIRE BIHOTZAREN ZIKOIZKERIA Ñire otoitza, Jauna, hauxe da: zauritu, zauritu ñire bihotzean zikoizkeriaren sustraía. Emaidazu indarra, ñire poz eta damuak arin eraman ditzadan. Emaidazu indarra, ñire maitasunak fruitu baliotsuak eman ditzan. Emaidazu indarra, behartsua inoiz ere bazter ez dezadan, belauna sekula ere makur ez dezadan indartsuen aurrean. Emaidazu indarra, ñire pentsamendua jaso dezadan eguneroko huskerien gainetik. Emaidazu, azken batean, indarra, ñire indarra zure nahierara maitemindurik, azpira dezadan. Tagore, R.

OTOITZA Zatoz, sartu, ez dut onartzea beste erremediorik. Denak doazenean, Z e u zara datorrena, denek irteten direnean, geratzen dena, dena itzaltzen denean, bizten dena. Inoiz ere hutsik egiten ez d u e ñ a . Begira nazazu hemen, aulki batean jesarrita eta marrazten... Denak doaz, erdi asperturik. Egizu behetik datozen gauzetara ohituratu nadin. Emaidazu axolagabetasun salbatzailea. Egizu beste mirari bat: emaidazu irria, bihur nazazu pailazoa, Jauna. egidazu pailazoa. Fuertes, G.

E z dezala nik inoiz eska arriskurik gabe bizitzea, arriskuei aurpegia emateko adorea baizik. E z dezadala nahi samin guztietatik aske egotea, ñire bihotzak samin hori menperatzea baizik. E z ditzadala bila lagunak bizitzako alorrean, nigan indar gehiago baizik. E z dezadala antsia, dardaraz, Z u k salbatzea, ñire askatasuna eskuratzeko itxaropen sendoa baizik. E z nadin hain koldarra izan, Jauna, zure errukia ñire garaipenean desiratzeko, zure bostekoa ñire zorigaitzean baizik. *

Tagore, R.

BIDAL GURI ZOROAK Jainkoa, bidal guri zoroak errotik konprometitzen direnak, beren buruaz ahazten direnak, ahoz baino gehiago maitatzen dutenak, beren bizia benetan eta oso osorik eskaintzen dutenak. Emaizkiguzu zoroak, jota daudenak, amorratuak, lehiatsuak, grinatsuak; pobretasunean, oinarri finkorik gabe, beren etorkizuna zein izango den jakin gabe bizitzeko gai direnak; eman guri zoroak, jendetzaren arteko beste bat bezala, beren nagusitasuna beren probetxurako erabili beharrean azaltzeko gai direnak. Emaizkiguzu zoroak, gaurreguneko zoroak, bizikera apalez txunditurik daudenak, langilegoaren benetako askatzaileak, bakezaleak, kontzientziaz garbiak, azpikerian inoiz ez erortzeko ausartak; edozein zeregin onartzeko, edonora joateko prest daudenak; askeak eta esanekoak,

182

IV.

IZAN BIHOTZ

berezkoak eta tinkoak, samurrak eta sendoak. Emaizkiguzu zoroak, Jauna, emaizkiguzu zoroak.

OTOITZAK

JUSTIZIA ETA ASKAPENA 45. SALMOAREN OTOITZA

Lebrel, L.J.

ZEUK ASKA GAITZAZU (11.

Salmoa)

Zeuk aska gaitzazu, beren alderdiek ez bait gaituzte askatuko. Batzuek besteak losintxatzen. E t a batzuk besteetaz baliatzen. Beren gezurrak milaka irratik zabaltzen dituzte. Gezurrak asmatzeko bulegoak dituzte. Horiek zera diote: «Propagandaren bidez nagusituko gara. Propaganda gure alde dago». Txiroen morrontzagatik, zapalduen intziriagatik, oraintxe bertan altxatuko naiz, dio Jaunak, irrikatzen duten askatasuna emango diet. Baina Jaunaren hitzak garbiak dirá, eta ez propaganda hutsa. Nonnahi dirá beren armamentuak. Beren ametrailadora eta tankeek inguratzen gaituzte. Medailaz beteriko hiltzaileek iraindu egiten gaituzte. Beren klubetan topo egiten dutenek guk txaboletan negar egiten dugun bitartean. Beren bizitza osoa jatordu eta jaietan ematen dutenek.

Goi-goiko Jauna Z u k dena dezakezu: atzerrien gain eta lurraren gain nagusi zara. Zure Semeak gure giza izatea hartu duelarik, harrigarriro gure artean gertatu zara, eta Eliza «Harriaren» gainean eraiki duzu. Geldierazi gaur ere gure artean guduak, txehatu fusilak, kiskali pistolak eta metrailetak, ken gure artetik gorrotoak eta ezin-ikusiak; befbrkigu zure ur-besangetatik bizi berria, egunen batez «zure herri» izan gaitezen inongo beldurrik gabe. «Salmoarekin

Apaolaza, A. otoizean», 160 or.

33. SALMOAREN OTOITZA Jesús Jauna, Z u zaitugu behartsuen eta apalen salbatzailea, atsekabetuen poz-emailea. Entzun gaitzazu zure bihotz onez; ager iezaguzu zorion bidea. Dasta dezagula Zurekin batean zein samur den Jainkoaren onginahia, eta goretsiko dugu Zurekin batean, gizaldien gizaldietan.

Cardenal, E. «Salmoarekin

Apaolaza, A. otoitzean», 122 or.

OINAZEAREN L E G E A N Oinazearen legean ikasitako bizitza ez da hilko eta itzaliko sekulan.

184

IZAN BIHOTZ

185

OTOITZAK

ai sospetxaren iluna! okerrago litzakeela oinazea hil eta bakar-bakarrik gelditzea sentimendurik gabeko hoztasun ikaragarri batean...

Gauerdiko isiltasunean agertzen zaigun leial hori beti izango dugu gure ibilaldietako laguna. Gorputz nekatuak atsedena nahiko lukeenean, norberaren sentimendu ahaztuetatik badatorkigu tristuraren besoetan, irribartsu, eta bihotzean esertzen da eskubidez tokatzen zaion lekuan.

Oinazearen burniak irekitako zauriak ez dirรก sendatuko inoiz sekula. Lele, X.

EGUNSENTIAN

Noizbait pentsatu izan dut... Baina ez da zilegi oinazea itotzea, ez da zilegi belarriak itxi eta ez entzun nahi izatea.

Laister etorriko naiz zuregana. Z u gizon zaren hori. ร karri dizut eskatu zenidan lokarri laztangarria, maitasuna. Kementsu eta egitsu. H a r zazu zugan betetasuna. A i t a batek bezala ez dizut ematen, adiskide bezala baizik.

Egunaren ordaina baldin bada, onar dezagun. Kastigu bat baldin balitz, ez dezagun ihesik egin. Oinazeak, gauean, gizonaren barrunberik ilunenak garbitu eta sendatzen bait ditu. Bizitzaren prezio garestia da oinazea, pauso oker guztien kontzientzia, kontzientiz ondo merezia eta ondo desiatua. Gauerdiko ordu larrietan orratz bat bezala bihotzean sartzen zaiguna, oinazea...

Zure bizitzan bakardade zabal bat sentitzen duzun adiskide hori, hutsunea urratu bakardadea bete begiak argiz liluratu... bihotzetik samina urrundu nahi dizut.

Eta pozik bizi naiz, halaz guztiz ere, lagun gogor hau nirekin dudanean, inoiz pentsatu izan bait dut,

Orduantxe gogo zabalak estutzen hasiko dirรก, zureak eta nireak. Zure presentzia eta nirea

รก

186

IZAN BIHOTZ

IV.

OTOITZAK

1X7

Eta ez zuen bere buruaren gainean neska batek ñire anaiagatik alferrik negar egingo.

bat egingo dirá eragozpen guztiak bentzituaz. Gure poz eta minaren sentiduan sakonduko dugu, gertakizunen oinarri eta ondorioak ikusiak.

E z zen mundu hau holakoa izango, ez, eta guk dakigu hitz honek esaten ez duen zer esango lukeen gure hitza zure justizia balitz. Izango baitzan ñire hitza zurea ez bezalakoa, eta ez zuen kreatura galdu baten oihartzun báñala urik ez daukan desertuan sortuko, eta ez nuen holakoa egingo hitza gizonok gurutzera eramanaren kulpa izatekoa.

Adiskidetasunetik indartsuagoak aterako gara, gizon guztien aterpe izateko. Orduan gizonen nahiak gugan kabituko dirá, negarrak txukatuko, eta maitasunaren ur berria gugan irristatuko lurbira osoa garbituaz.

Zure begiak balira nireok, Jauna, harri batekin, aizto batekin, lotsa batekin itsutu nahiko nuke beharko ñire begiratu zurea. Bafha ezin, baina inola ezin. Aingeru bat egin baninduzu behintzat ñire hegoak norbaiti emanda hiltzeko... Baina gizon. Eta nork nahi du gaur gizon bat ezertarako!

Aberastasunak ugaritzen hasiko dirá denon zerbitzurako jarriaz. Bai. Laister etorriko naiz zuregana.

Azurmendi, J.

ITXAROPENEZ Lete, X.

OTOITZA Z u bezain ahaltsu banintza ni, Jauna, ez litzateke munduan tristurarik izango, ez litzateke ume itsurik jaioko, ez litzateke maitasuna nekatuko, ez litzateke ilunbea triste izango eta tristeago argia, eta ni Z u bezain ona banintza onago izango nintzateke Z u baino; Jauna, ez nuen andre konkordunik egingo, eta ez umerik hiltzen utziko eta ez herririk agonian eta ez begien argirik zahartzen eta ez amarik haur hila bihotzaren gainean duela bakarrik abandonatuko.

Neska bat autobusaren zai dago. Kitarra eskuetan du. Neska pobre bat da, eta aberatsa da. « S E R T A O » aldeko neska da: eta herrialde hori oso «mixerablea» da. Eta kantari hasten da: « Ñ I R E S E R T A O A U T Z I N U E N , pobreegia zelako... Ñ I R E S E R T A O A U T Z I N U E N , bere hauts eta harriekin. E Z N U E N G E H I A G O G O S E A K BIZI N A H I . E Z N U E N G E H I A G O A N K A H U T S I K IBILI N A H I . ÑIRE S E R T A O A UTZI N U E N HIRI H A U N D I A N S A R T Z E K O . . . Hiria ederra da, bere argi eta etxe haundiekin... Hiria aberatsa da, bere lantoki eta merkatuekin... H i r i a garbia da, bere kale zabal eta ondo jantzitako jendeekin...

188

IZAN BIHOTZ

IV.

B A I N A , ñire S E R T A O r a itzultzen naiz: hemen argiak daude, baina ez dago maitasunik! NI ogirik gabe bizi naiteke, NI oinetakorik gabe bizi naiteke, NI etxe gabe bizi naiteke, NI diru gabe bizi naiteke... baina, I T X A R O P E N I K G A B E E Z , E Z ! » . . . Bereciartua, I.

ZURE BAKEA Zatoz, Jauna, ez egin irripar, gure artean zaudela esanez! Ezagutzen ez zaituztenak milioika dirá! Eta zer balio du Z U ezagutzeak? Zertarako balio du Z u gure artera etortzeak, gure bizitza berdin baldin badoa? A l d a gaitzazu, Berri gaitzazu. Zure mezua gure haragi egin dadin, gure odolaren odol egin dadin, gure bizitz arrazoi izan dadin. «Konzientzia paketsu batetan» bizitzetik atera gaitzazu! Zure mezua izan bedi guretzat eskakizun haundikoa, inkomodoa... hórrela bakarrik ekarriko bait digu bake sakona, bestelako bakea, zure bakea! H. Cámara

E G U N BAT E T O R R I K O DA Ogia, haizea, itsasoa eta maitasuna egunero behar ditut bizitzeko. Ukatzen zaizkigun gauza horiek. Ukatzen zaizkigun gauza horiek. Ukatzen zaizkigun gauza horiek.

OTOITZAK

189

Egunero behar ditut bizitzeko Behar D I T U G U . Sinesten dut, sinestu egin nahi dut egun batez gizon-emakume guztiontzat iritsiko ditugula. Arrazoi gabeko itxaropen honetan bizitzeak badu bere erokeria haundi bat, baina badu, baita ere, beste ezerk eman ez diezagukeen edertasun bizikor bat. Ilunbean amiltzen gareñean eta begiak itsuturik nora-ezean gabiltzanean, ezbide dirudi sinesteak. Baina ezinaren sabeletik, hortxe, beste aldean bezala, itxaropenak bere abestia daragi, eta bitartean, ziur dakit, ez gara oraindik guztiz h i l . Nork daki bizitza mundukor hau zer egokera hobeagotara alda litekeen. Nork daki gizonaren nahimena noraino irits daitekeen. Agian egunen batean sistema eta moldekizun txar hauek apurtzean, agian, nork daki, biziberritu egingo gara. Egun hartan leiho bakoitzean txori batek abestuko du eta maitasunaren irriak bihotzak berotuko ditu. Egun hartan... Nork daki zer gerta daitekeen egun hartan. hete, X.

190

IV.

IZAN BIHOTZ

JAINKOA HIL DA Jainkoa hil da bihotz askotan. Hileta hotsa sentitzen dut nonnahi. - T e n p l u santuan ere b a i Batzuek azkena eman diote bortxazko heriotzaz. Besteek, berriz, ahantzi dute ardurarik-ezazko hotzaz. Egiaz dugu ostiral santu: barru askotan hezur-mendia; kalbarioko etena, Jaungoikoaren azkena. Jainkoa hil da bihotz askotan, badenik ere oroitu gabe bizi diren askorentzat, batez ere gaizkileentzat... Horien jokaerak adierazten ditu: mundua ez da inoren bihotz, mundua ez da inoren hitza, ez da inoren ardatzez eiho gure bizitza... Ertzaz haruntzik ez duen mundu itxia: eguzkipean erabaki ohi txarra eta onaren auzia, zigorra eta saria. A i t a gabeko mundu umezurtz, mundu itxia. Jainkoa hil dute herri askotan bera delako jakin-ezaren tapaki, gizon nagien osaki, kalte emateko aitzaki, lokartutzeko opio. Bestalde, berriz, ñola daiteke hainbeste negar Jainkorik bada? Nondik gerrate, heriotz astun, on izateko hainbeste traba Jainkorik bada? Aberatsen mahaikide ornen... (Birao zakar hau barkatu) Baina askotan (gurea da errua) hori ez al da gertatu?

OTOITZAK

Jainkoa hil dute aurrerapenak, bihotz sentipenak, mindura zuzenak... Bedeinkatzen ditut denak! H i l bitez betiko hilkor ziren eranspenak. E z den gauzarik ez dezala adieraz Jainkoaren izenak. «Jainkoa hil da» diotenekin behar dut mintza elkarrizketa batean, arrisku artean; maitasun berak horretaratzen ñau onginahi betean. Bizitza berri bat sortzera doa. T'egun sentían, nahi nuke nigandik irten, inoiz galdezka, inoiz azalduz sinesmen-kezka, sagaratua non aurkitu, korapiloa non eten... Gaurko giroko ahots zabalak hau esaten dit: «Sagaratuaren leku, ez aldare aurrean, baizikan munduan duzu: hor gizartean, behartsu artean, hori eta zuri, beltzen artean, berdin izateko arrazek dagiten borroka latzean. Hirietako giza piloen amets berritan, edertilarien bihozkada argitan... Hau da Jainkoa aurkitzea: giza uretan murgiltzea». Leial izan nahi dut pentsamen hauekin. Lehenago ere Jainkozalea, lagunurkoa maite-ezean, gezurti zela banekin. Lekuona, J.M.

ARTASOROKO BIGARREN SALMOA Ta inguruan, gauzak. Inguruan aide bat mandatuz betea.

IZAN B I H O T Z

192

OTOITZAK

Lurrean bizi dut lurraren esistentziaz ohar arazi ninduen bizitza; lurraren zurrumurruetara begi eta belarri zabalez ernai jartzen zaidan bizitza; lurreko esistentziaz kezka arazten 単auan bizitza; pentsakor eta aztertzaile zerura begira geratzen zaidan bizitza. Lurrean, abioiak dardaratzen duten aide honen pean bizi dut lurrera karga: kableei altuan eusteko burdinak altxatzen dituen lurretik datorkit zirrara bizitzazkoa; bideek daramazkidate pausoak nora-larrosa beteko lurrean.

Aldean jantzi bat gauzak eta gizonek ondua. T a alderago gorputz bat gizon eta emakume artetik jasoa. T a arima bat barrurago ta, Jainkoa. T a neu gauzekin aritzeko eta gizonekin eta Jainkoarekin. T a neu, lurraz eta itsasoaz ta izarretaz hitz bat, iritzi bat eman ahal izateko gauza. Neu eguzkipean neu laino artean, neu - m a i l a - , katean gizonekin, gauzekin Jainkoarekin hartu-eman berezko ezin bestezko batean.

Gandiaga, B.

L U R R A H A R T U DUT

Neu, gauzetatik Jaunagainoko zubi, neure lur txikian. Gandiaga, B.

ARTASOKO ZAZPIGARREN SALMOA Lurrean bai, lurrean bizi naiz. Lurrean dut bizi gaia eta bizi lekua. Lurrean zutitzen naiz goiz oro lurreko arbolen artean, lurreko gizonen artean, lurreko abereen artean, eguzkiaren, euriaren edo lainoaren azpitan aritzeko.

Lurra hartu dut esku barruan, eskutada lurra, herriko neure lurra, neure asaben lurra, lurreko neure lurraren lur puska ziurra. Harriaren arreba lurra hartu dut esku barruan, euskaldunen ama lur, uraren kideko lur, suaren sostengu lur, zuraren orpoko lurra. L u r hotza, lur beroa; lur hila, lur bizia; lur nabar, lur argia; lur astun, lur arina; lur samin, lur atsegin;

194

IV.

IZAN BIHOTZ

195

OTOITZAK

deika dagola Zuri eskainiz euskal bihotzen otoitza. Etsipenera ari direnak aiten fedeak bitz bitza, ez dadin zabal euskal lurrera fedegabeen gau beltza. Eskutan duzu euskal geroa: gutaz erruki, Jainkoa.

lur gogor, lur gozatsu; lur iraindu, lur maite; lur jator samurra. Lurra hartu dut eskuan mun emateko, besarkatzeko, bularrean herstutzeko luzaro. E t a gero,

«Iratzeder»

neure burua baino gorago jasoz eskua, burutik behera utzi dut sorbaldaz behera jausten, neure lur guztiz behera, lurrezko bataioaren senaletan.

GORA BIHOTZAK! Egiyi beltzak Euskalerrian bait ditugu denok orain, argiraino gaitzan eraman Kristorengan gauden anai. Gandiaga, B.

EUSKALERRIARENTZAT OTOITZA Euskalerriak, euskal jendeak egin dituzun Jainkoa, eman diguzu mundu hau baino bihotz bat handiagoa. Euskaldun sena beroa dugu beroa eta osoa, batzuk besteekin etsaitzeraino nahi gauzetan bait doa. E l k a r jatetik gorde gaitzazu euskal semeak, Jainkoa. Gure nahiak baino gorago Z u r i begira ibilki, Euskalerria barnetik maitez denak bat gauden gizonki. Amaituz geroz, euskaldungoa ezerk ezin du desengin. Gure arteko guduez farrez dagon deabruak badaki. E l k a r jatetik gorde gaitzazu euskal semeak, Jainkoa. Arantzazutik Belokeraino goiko A m a r e n bihotza

G o r a bihotzak! E z ilundu: Kristo dugu beti Jainko. Harek mundua garaitu du eta berriz garaituko. E z gaituzte besteek hilko gu, ez badugu elkar jaten. Bat egiten baldin badugu, ñor da guri nausituko? G o r a bihotzak! E z ilundu... Gizonentzat hori da zaila: guztiek bat egitea. Hortarako eman dezala gugan Kristok sinestea. G o r a bihotzak! E z ilundu... Ñola burua makurtu elkarri, hor ez bada Kristo Jauna. E z badugu Kristo lokarri, ñola egin batasuna? G o r a bihotzak! E z ilundu: Kristo dugu beti Jainko. Harek mundua garaitu du eta berriz garaituko. «Iratzeder»

IZAN B I H O T Z

ESAIDAZUE

ZERU-LURREN JAINKOA, SALBA GAITZAZU

Zer den galdetzen dut lana, zer den justizia, esperantza, maitasuna. Zer diren gizonak. Zer den aide argia, zer den ogia, lur landu biguna, haurren heriotza, esaidazue zer diren. Galdetzen dizuet guztioi zer den pobreen kulpa inoiz inork barkatu nahi ez d u e 単 a . Belaunbikaturik dizuet galdetzen guztioi, arren, esan zaidazuela noiz argituko duen egun berriaren goiza. Azurmendi, J.

ETXABOLA Pobreok etxaboletan ez dugu argirik, eta begiotan min, bai. E z baitakigu ikusten. Ta ez ta ez

OTOITZAK

Zeru-lurren Jainko Santua, zure aintzaz beterik badago zerua, ez zaitez ahaztu munduaz. Hosanna zeru-lurrak. A s k a gaitzazu gartzeletatik, infernutik. Eta komisaldegietatik, infernutik. A s k a gaitzazu metraileta danbadetatik, salba gaitzazu deabruengandik. Salba gaitzazu gartzeletatik, infernutik. Eta komisaldegietatik, infernutik; beren burua salduta dutenen agintari ustelduengandik, herri ahaltsu inperialistetatik. Bedeinkatuak zure izenean datozenak, bedeinkatua bere herria askatu zuen Semea, eta bere leinu zuzentasun egilea; beraiengan ezagutuko dugu geure burua. Gaiztakeria ezabatzen duzun Jainkoaren bildotsa: ez ezazu utzi ahotsa ken diezaguten, tortura gaitzaten, gosez hil gaitzaten. Jainkoaren bildotsa, isil itzazu beren metraileten ahoak. Barreiro, R.

ESKERRIK ASKO ASKAPENAGATIK

argia hotza denez gero dugu leihorik, diruak gordetzeko dugu behar aterik.

A r g i gutxitxo dugu, bai. etxabola gurean. Bihar-edo noizbait justizia egingo den itxaropenaren argi gutxitxoa. Azurmendi, J.

Jauna, gure Jainko eta gure adiskide, badakigu, bai, ondo dakigu gure ondoan zaudela, gure ondoan borrokatzen zarela, gure gaiztakeria eta bekatuak eta guzti, gure azpikeriak arren, gure alperkeria eta guzti, gure ekintza apaltxoak eta guzti; hau guzti hau arren gurekin zaudelako. Guzti horregatik, Jauna, gure Jainko eta gure adiskide, mila esker ematen dizkizugu. Bedeinkatua zu, askatasuna garelako,

IV.

IZAN BIHOTZ

198

199

ERREBELDETASUNAREN OTOITZA

beste nebarreba txikien nebarreba txikiak garelako, gero eta gehjago maite nahi zaitugulako, ezer gutxi diren beste pobre eta behartsu batzurekin bat eginik ditugulako gure bihotzak; zapaldurik daudenen begiek hurbil sentitzen eta ikusten gaituztelako; agintariek zerbitzaritzat gaituztelako; bihotz gazteak zure zain daudelako; iraultza horiek Z u gabe aurrera ezin egin dezaketelako; iraultza hori bihotz gazteon eskuetan dagoelako, bere lanean, bere jakiturian... Eskerrik asko gure balio nagusia dirua ez delako; nahiz eta gure buruak zanpatu, gure bihotzak zanpatzeko adina ez dago inor; jakin ere badakigulako gure laguntza zeru eta lurrak egin zenituen Horren izenean dagoela... Amen. Muñoz,

OTOITZAK

Apal-apalik natorkizu, Jauna, errebeldia eskatzera. Beti izan nahi dut egizalea. E z dut neure burua ezeren truke, ez inori, saldu nahi. Azaleko poza bilatzeko, eta nahiz eta injustizian, bakea onartzeko tentaldiari eutsi nahi diot. Egizu sekula ados egon ez nadin hutsegitearekin, injustizia eta gorrotoarekin. E z nadila inoiz bat etor munduko gezurrarekin, baizit eta mundu hau maitasunez hobetze lanegiteko adorea izan dezadala. B i h u í nazazu zure Erreinuaren langile aspergabea, zure hitz hau entzuteko gai izanik: «Izango duzu atsekaberik munduan, baina izan bihotz: N i k garaitu dut m u n d u a » (Jn 16, 33).

García Salve

ETORKIZUNA BEHARTSUENA DA ZUK E M A N ZENIGUN BIZIA Eskerrik asko, Jauna, ñire ondarea ondaregabekoekin bait dago. Sufritu egiten dute eta boterearen zama astuna jasan; beren aurpegia ezkutatzen dute, negar-zotinak ilunbetan itotzen dituztelarik.

Elkarrekin bizi izateko eman zenigun bizia eta guk dena alperrik galtzen dugu heriotzeaz, gerrateaz, norgehiagokaz eta axolagabekeriaz. Z u k zuhaitzak eta basoak eman zenizkigun eta guk moztu eta suntsitu egiten ditugu.

Eskerrik asko, beren atsekabearen taupada bakoitzak zure gaueko sekreturik sakonenean pil-pil egin duelako, eta irain bakoitza zure isiltasunean entzun izan delako.

Z u k txoriei udaberria eta arrainei ibaiak eman zenizkien; guk, berriz, industria hondakinez kutsatu egiten ditugu. Udaberria hil zorian dago, ibaiak hustutzen doaz eta haizea kirastu egiten da. Z u k izadiaren oreka eman zenigun, baina guk desorekatu egin dugu eta hondamendirantz goaz.

Etorkizuna beraiena da. O , Eguzkia! jaiki zaitez odoletan dauden bihotzen gainera. Sor bitez* beraiengan egunero goizeko lorak. Haustu bitez harropuzkeriazko argizuziak.

Gure aldia aurrera doa, Jauna. Emaiguzu zure denbora, bizi ahal izan gaitezen. Emaiguzu heriotzari ez, baino bizitzari zerbitzu egiteko adorea. Emaiguzu zure etorkizuna, guri eta gure seme-alabei. Tagore, R.

Moltmann, J.

2(K)

IZAN BIHOTZ

IV.

OTOITZAK

201

NIK POZALDIA IRAGARTZEN DIZUET

BAKEAREN ZERBITZARI Jauna, egin gaitzazu zure bakearen zerbitzari. Gorrotoa nagusi den lekuan, guk maitasuna jar dezagula, iraina nagusi den lekuan, barkamena jar dezagula, haserrea nagusi den lekuan, batasuna jar dezagula, gezurra nagusi den lekuan, egia jar dezagula, zalantza nagusi den lekuan, sinesmena jar dezagula, etsipena nagusi den lekuan, itxaropena jar dezagula, ilunbea nagusi den lekuan, argia jar dezagula, tristura nagusi den lekuan, poztasuna jar dezagula. Gure jokabide izan dadila, Jauna, ez gu poztuak izatea, poztu dezagula baizik, ez gu onartuak izatea, onar dezagula baizik, ez gu maitatuak izatea, maita dezagula baizik.

Behartsuak beren beharrizanarekin eta besterik ere ez; hil zorian daudenak beren azkenarekin eta besterik ezer ez; itsasoko ur gainetatik ibili daitezke. Makina mordo baten jabeak, gaiztakeria, urre gorri, gorroto eta harrokeriaz beterikoak hondamenera doaz. G u d a ostean lur jota eta ezer barik gelditu zen norbaiti dei egingo diogu. Honi'; Jainkoak. berriro bizia emango dio.

Izan ere, Z u k erakutsi diguzu, ematea déla, hartzaile izateko bidé; norberaz ahaztea déla, nork bere burua aurkitzeko bidé; barkatzea déla, barkamena iristeko bidé; eta hiltzea déla guretzat, betiko bizitzara berbizteko bidé. Asisko San Frantzisko

Jainkoak emaniko bizia hil zuen eta lurraren doilorkeriak ekandu txarretan galdu zen norbaiti ere, dei egingo diogu. H o n i . Jainkoak, berriro emango dio bizia. Lehenengo minutuan bizi eta hil zen bati ere dei egingo diogu. Irribarre egin nahi eta ezpainik gabe jaio zen bati ere. Honelakoak poztuak izango dirá. Honelakoak Jainkoaren eskuin aldean jarriko dirá.

BEHARTSU, APAL E T A GALDUENAK Zure oinek behartsu, apal eta galdu guztien artean dute atsedena. Zure aurrean makurtu nahi dut, baina ñire apaltze hau behartsu, apal eta galduen artean daukazun atsedeneraino ez da heltzen. Harrokeria ezin daiteke errukarrien jantziez eta behartsu, apal eta gelduen artean zabiltzan Zureganaino hurbildu. Ñire bihotzak ez daki bere bidea aurkitzen, bakartien bidea, Z u behartsu, apal eta galduen artean zoazen bidea. Tagore, R.

Lima, J. de

2(12

IZAN BIHOTZ

IV.

H. HIL ETA BIZTU ZARELA, JAUNA UTZI NUEN... Utzi nuen gurutzea segur nintzen aurkitzea. Bidez ala tokiz alda, han bezala hor ere da. U t z i nuen gurutzea galdu bazen, ze galtzea!

203

OTOITZAK

Gurutzea gabe ez da gizonentzat zeruratzerik. Gurutzea gabe bekatua nagusi da eta bekatuak gauza guztiak daramatza betiko heriotzera. Gurutzearekin, ordea, zeren beldur izan gaitezke? Gurutzeak du, Jesús dilindan zeukala, gurutzeak du mundua aurrera eraman, infernua erraustu, bekatua ezeztatu, heriotzea gainditu. Non gurutzea, hor bekaturik ez. Non gurutzea, hor Jainkoaren indarra, hor betiko bizia. Kurutzea denei nagusi da: zeruaren eta lurraren artean ezarria izan da betiko. Hura da zeruratzaile bakarra. Gurutzeak gauza guztiak Jainkoztutzen ditu. Dohatsuak gurutzearen gerizpetan elkar maite dutenak, hil ondoren ere gozatuko dute beren amodioa, Jainkoarengan neurririk gabe eta betiko betikotasunean zabaldua. Oí" agur, Gurutzea, Jainkoaren odolak bustia, Jainkoaren hezurrek apaindua! A g u r zuri, Gurutzea, esperantza bakarra! «Iratzeder»

Gurutzetik dugu-eta denengatik bizi hauta.

E Z A G U T Z E N E Z BANAUZU Ezagutzen ez banauzu ez horregatik harritu. Haragiaren lege da zerorren esku latzean apurtzen baldin baduzu apurtuta gelditzea. Barkatu zure legea.

U t z i nuen gurutzea: nahigabeen onartzea. Gurutzea zer gozoa: besoetan du Jainkoa.

Ezagutzen ez banauzu, ez horregatik sumindu. Aspaldiko ume zuria, zure itzal bainaiz belztu.

Goazen beraz lainoz laino gurutzeaz Argiraino. «Iratzeder»

GURUTZEA H a r é n besoak, bi beso gorriak guztiok ditugu gure bidean aurkituko. E z iragan, ez egon hotz: har itzazue eta besarka...

Nahi banauzu akabatu - j o , ebaki, bihurritu, hestekatu, torturatu... herioztu-, akabatu nazakezu. Batere juzgatu gabe, gainera. Bihotzaren bihotzetik nik eskertuko baitizut. Eta damutuko zara zeu, zeren Jaungoiko amoltsu,

204

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

dakizuna neronek bezain ongi ñire saminen mina, bi egur elkartuk egindako gurutze apala, gurutze zitala, barneraino adoratua ta zeruraino madarikatua, sentitzen didazuna borondate biren nahasmendu zikina, ezin saihestuzko borrokaren borrokatu ezina, obligazten ñauen ez dakit ñongo eragina errendatzen ñire kemenak gaitzera eta ñire arima, ñire arima, gurutze apala ezagutzen duzuna errukiz ñire arima, onar zaidazu Aitagure zail hau.

zeren Jesús amoretsu, zeren Kristo bedeinkatu kalbarioan sofritu, eta horrelako beste zenbait apaizen predikuetan ñola beti izan zaren zu, gero damutuko zaizu baina orain, satisfatu zure grina eta ñire mina konplitu. O i n arinak prestu dauzkat bizitzaren bidea finitzeko aiduru. Hogei urte motxetan iritsi natzaizu. Mingain egarriz errean ez dizut keja bat lehertu. Baina izerdia, gorrotoarena da. Gaur ditu ñire urte hogeiak konplitu.

Azurmendi, J.

Azurmendi. J.

ITXAROPENAREN A M A Bizitza sortarazi zenuelako Itxaropenaren A m a .

OTOITZA Gurutze apala, bi egur elkartuk egina, gizonon bi zorteen zurezko imajina, oren triste hilen lekuko bakar ta jakina, ezagun didazuna, ñire ilusio birjina, dakizuna ñire bekatu-bide antsikabe nahiz grina, ñire amets gaizto biren deitura desberdina, mila, mila desesperoen gorroto irakina... Gurutze apala, gogo sarraski honen lekuko bakarra,

Heriotzea bizi zenuelako Itxaropenaren A m a . Bazkoa sinestu zenuelako, Bazkoa haztatu zenuelako, Bazkoa jan zenuelako, Bazkoa hil zenuelako, Bazkoan Bazkoa zarelako, Itxaropenaren A m a . Casaldaliga, P.

GURUTZE APALAGOA A p a l a , apain gabea. Haundikeriarik gabe, gehigarri eta apaindurarik gabea,

206

IZAN BIHOTZ

IV,

207

OTOITZAK

eta Gizon Berria izatera etorri zena enbor zahar eginik. A i t a , zure agurra, gaur, gurutzea; gure bizitza, gaur, gurutzea; gure etorkizuna, gaur, gurutzea; gure egitaraua, gaur, gurutzea; gure ziurtasuna, gaur, gurutzea; gure bekatua, gaur, gurutzea; gure indarra, gaur, gurutzea; gure poztasuna, gaur, gurutzea; gure itxaropena, gaur, gurutzea; gure Kristo, gaur, gurutzea. A i t a , Z u , gaur gurutzea.

enborrak biluzik eta zuzen-zuzen ikus daitezen. Besoak lurra besarkatzen, haztamakila zerurantz begiratzen. Ezaugarri hau, agindu bien arteko giza orka hau apurtu ez dadin, apaindurarik ez. A p a l a , apain gabea, arotz jauna, egizu gurutze xehea. Felipe, L.

Regal, M.

GURE KRISTO, GAUR, GURUTZEA DA Aita, Z u Jesusen bidelagun izan zinen bizitzan eta heriotzan; bere beso eta bere hitza, zapalkerien aurka jartzen zuenean, -eta hau sarritan egin zueneta gizon bat zapaltzeko gai ziren guztien aurka, Z u Berarekin izan zinen: legenardun batekin, zergalari batekin (hau bere aldiko jauntxo bat zen), edo haur koitadu baten aurrean, emagaldu baten aurrean, lege edo erlijiozko lanetan, estu eta larri dabilen baten aurrean. Z u k bere zerbitzua babestu zenuen; baina ez zenion gurutzea aldendu, ez gorputz hautsia, ez une larriak, ez oihu etsiak, ez hondapena, eta hala eta guztiz ere, Zeugan jarri zuen bere itxaropena. Zure agurra hartzen utz iezaguzu, zure agurra, gaur, zuretzat eta elkarrentzat. I... gaurko agurra, gurutzea da, eta bertan Hitza, isilik, eta bertan Bizitza, hilik, eta bertan Onespena, madarikaturik, eta bertan Barkatzaile dena, zigorturik, Salbatzaile dena, hondaturik

ZURE ESKUETAN ALDATZEN DA MUNDUA Z u k diozu: ÂŤNi naiz biztuera eta biziaÂť eta gure begien aurrean dena aldatzen da. Zure eskuetan, Jauna, mundua aldatzen da. Gorrotoaren tokia den gure lurra, zure erreinuaren hazi bihurtzen da. Bere ildoan egiten duzu Z u k lan. Hain iragankor den gure poza, betiko pozaren hazi bihurtzen da. Bere argitik Z u k eguzki diztiratsua aterako duzu. Heriotza ez da azkena, bukaera horretan Z u k hasiera ereiten duzulako. Bizitza eta heriotzea borroka gogorrean. Bizitza nagusi, Z u berarekin bat zarelako. Eta guk Zurekin irabazle irteten gara. Zuregan lurra biztu zen. Zuregan zerua biztu zen. Zuregan dena hondatzen da eta irauten duen bakarra, bizitza da. Loidi, P.

208

IZAN BIHOTZ

209

OTOITZAK

KRISTO BERBIZTU DELA SINESTEN DUGU

EZIN IZANGO DUTE HIL

Kristo berbiztu delako, bizitza sinesten dugu, betiko! Kristo berbiztu delako, heriotzea ez dugu sinesten. Bizi nahi duenarentzat, inolako heriotzerik, ez! Kristo berbiztu delako, gizon duintasunez beteta dagoela sinesten dugu, eta asmatu ahal dugun guztia, ez dĂŠla berarentzat haundiegia. Kristo berbiztu delako, biztutakoen biziari hasiera eman ahal diogu ahal bait lasterren!

Hankaz gora jarri nahi izango dute eta ezinezkoa izango da. Oso-osoan hautsi nahi izango dute eta ezin lortu. H i l nahi izango dute eta ezin hil. Zatitu, haustu, belztu, zapaldu eta indar gabe utzi nahi izango dute, baina, dena bukaturik dagoela ustean, oinaze gorri hauen hirugarren egunera, A S K A T A S U N A oihuka itzuliko da. Eta ezin izango dute hil! Romualdo, J.

Kristo berbiztu delako, Beragan sinesten dugu. Kristo berbiztu delako, oraingoaren indarra, etorkizuna da. Kristo berbiztu delako, mundua aurrera doa eta orain arte lortutakoa, irabazleen interesak ere ez dute geldituko.

HILDAKO BATEN ALDE OTOITZA Eskerrak, Jauna, gure artekoa izan eta berehala gure ondotik joan zaigun senide honengatik. Eskerrak ematen dizkizugu, berak eman zigun maitasunagatik eta bere inguruan zabaldu zuen bakeagatik. Eskerrak ematen dizkizugu bere oinaze eta minetan iraupena agertu zuelako eta bere ezerezean maite izan genuelako.

Kristo berbiztu delako, betiereko iraultza daramagu eta bere oinarrietatik mundua aldatu beharra dago.

Jauna, bere bizitzako ezer gal ez dadila eskatzen dizugu; eta bere atzetik datozenak, beretzat errespetagarri izan zen guztia errespeta dezatela eta hilda dagoenez gero, bere ekintza onak guztiontzat eredu izan daitezela.

Kristo berbiztu delako, klaserik gabeko hiria eraiki behar da, bertan gizona gizonarentzat otso izan beharrean, lagun eta anaia izan dadin. Kristo berbiztu delako, maitasun bat, etxe bat dago, denontzat!

Bere seme-alabengan -bere bihotzetan eta bizitzeko gurarian, bere pentsaera eta bere barneanbizitzen jarrai dezala nahi dugu. Bera bizi zen bitartean bere inguruan elkarturik geundenok, aurrerantzean elkartuago bizi gaitezela.

Kristo berbiztu delako, Lur Berria sinesten dugu. Eta sinestu eta itxaroten dugulako, ez daukagu ezer gorde beharrik.

Eta elkarte honetan, lur honetako adiskidetasun eta bake guztietan bezala, heriotzera arte gurekin leiala izango zarenaren zure hitza beteta ikus dezagula.

Eta dena irabazteko biderik ziurrena, gauza batengatik, dena galtzea dĂŠla sinesten dugu. Loidi, P.

Oosterhuis, H.

210

IZAN BIHOTZ

IV.

HARRIDURA HAUNDIA Izango da une batetan jakitea, bizi ginen lurra ez dugula utzi lur horrek bere kantu eta inguru miresgarriekin jarraitzen eta laguntzen digula. Denbora ezberdinean bikain egindako lurra.

OTOITZAK

211

Z u k eskutik hartuko nauzu eta zure etxea erakutsiko didazu astiro-astiro. Hitzik egitera ere ez nintzen ausartzen. Ezer esaten ez duzun bezala esango didazu: « H e m e n elkarrekin egoteko ordua huen, mutil». N i k aurpegira begiratuko dizut harrituta eta zure begiak diztiratsu ikusiko ditut, Z u k malkoak eutsi ezinik.

Lurra ziur, noski, holakoxea zen egina egin zuenagatik. E z genuelako merezi beharbada, ahaztu zitzaigun ikuspegia. Gorroto begirada, maitasun bihurtua. Agurra, usté gabeko etorrera egina, hautsa baratze egina. Takada laztan egina,takada biguna.

E t a ñire azalpen eta historioak ihes egingo dute. E t a ñire hutsak betiko ahaztuta geldituko dirá ordipenaren barrutian.

Minutu batetan, agian, Bazkoa hiru egunak egiztatu dirá. Nora joango gara? E z dugu joan beharrik izango: gelditu egingo gara, beste era batetara bizi, baina bizirik, oraindik izenik ez dakigun lekuetan, beren mugak oraindik ezagutzen ez ditugularik, baina egonda geunden toki zoragarriak, egonda geunden, baina konturatu gabe. E z ginela hil geureganatzea izango da harridura haundia. Souviron, J.M.

E t a ura kapitalismoaren aurretik eta eguzkia turismoa baino lehenago bezala, dohaina zarela konturatzen hasiko naiz. Á z k e n batetan, ulertzen hasiko naiz seme galduaren parábola! Eta bihotzean zintzilik geldituko zait betidanik esaten diharduzun eta niregana heltzen den betiko hitz bat: «Seme». E t a nabarituko dut, lehenengo aldiz!, igarotzen ez den alaitasun bat. Loidi, P.

ZER ESANGO DIDAZU? Zure aurrera heltzen naizenean eta aurrez aurre aurki zaitzadanean zer esango didazu, ene Jainko? « E d e r t o , seme» N i mutu geldituko naiz arrazoi batzuk neramatzan.

IZAN BIHOTZ

212

ZATOZ, ESPIRITUA!

213

Zuk bezala, nik ere marka dezadan! Espíritu zakar eta gozoa, zeure ekaitzez ezereztu nazazu et zeure nahia nigan bete ezazu. Eta Jainkoaren mirariak bete daitezen, itsutu nazazu eta zure aintzak dirdir egin dezan, argi nazazu.

Z A T O Z , ESPIRITUA! Indarrez beteriko Espiritua zaren Horrek, indarra zeure menpean daukazuna! Z u k , dena ahal dezakezuna, Z u gabe ezer ezin dut egin. N i Z u r i eskainita nagokizun bezala, zeure esku zabaltasunez, Zugandik indarra eta ahalmena hartzen ditut. N i k indarraren Espiritua deitzen dizut, eta entzun ñire abestia; zatoz, zatoz, zatoz! Zatoz, zeurea naizelako! Espiritua, ni zurea eta Z u nirea. Zatoz!

Heriotze eta ezerezean, zeure borondate sortzaileak irentsi, berritu eta biztu nazala. Ñire intuizioa bizkor ezazu, ñire begi ninietan atseden har ezazu, ñire geldikeria astin ezazu, zeu bezala ugaritu nazazu, urrunera eta alde guztietarantz ikus dezaten; ñire gorputza betazalez bete ezazu, itxaron aldiak, deiak, erditzeak eta sortzeak, belaunaldi eta gizaldiez ohar nadin. Sabel guztietatik sortuko naiz, eta ur eta lurren gainetatik betikotasunez hégaz egingo dut. Askatu nazazu, Espíritu poz emaile! Bota amasa ñire hilobiaren lur gainera. Espíritu Poz emaile, ñire gau leunetan jaitsitzen den txori bakarra zaren H o r i , zulatu ñire begiak, gehiago ikus dezadan, Z u zaren batasunean sar nadin eta ñire txikitasunetik igo ondoren Zurekin bat izan nadin.

Fang, aztia

135. SALMOAREN OTOITZA Eskerrak Z u r i , zeruko A i t a , ona zarelako eta Jesukristogan betiko zure maitasuna hain haundikiro agertu diguzulako. Bidal iezaguzu zure Espiritua, zure maitasun amai gabea gure artean elkarrekin bizi dezagun, eta gure eguneroko bizitza osoa Zuretzat esker kantu bihur dezagun. Apaolaza, A. «Salmoekin otoitzean»,

OTOITZAK

Lima, J. de

HERRIARENA DA ESPIRITUA 135 or.

Z e buru borobila duen berorrek, «monseñor» Jauna! Baina usoak ez du behar aparteko zelairik, hará jaitsi eta bertan gelditzeko. Guztiz erratua dago berori, «monseñor», espiritua ez du inork engainatzen, ez bere etxean menperatzen; uso bat da bera, uso ibilkaria. Nahi duen tokian gelditzen da.

ESPIRITU POZ EMAILEA Suzko mingaina zaren Espiritua, erre nazazu! Erre diren zuzien arteko hautsetara jaurti ezazu zeure amasa, munduan zehar zabaldu daitezen eta zure amasa ugaritzen joan dadin. Zeure gar bihur nazazu! Z u k bezala nik ere erre dezadan,

Lurra lantzen duenak eta alogeran dabilenak buru egokia dute Espirituarentzat. Eta oso egokia baita etxekoandreak ere.

214

IZAN BIHOTZ

Espiritua askatasunean bizi da, ba ote zekien berorrek? Benetan tamalgarria, guzti hori seminario urteetan ez ikastea! Badira sekula ikasten ez diren ikasgaiak hitzaurrean aurkitzen bait dirá.

OTOITZAK

215

ESPIRITUAK ZORO EGINGO GAITU Espirituak egingo gaitu zoro. B a i , Espirituak. Espiritua den tokian ez dago tristurarik, ez dago seriokeriarik, ez dago legerik, ez dago paternalismorik, ez dago eskemarik, ez dago biderik. E z dago ezer santutu beharrik!

Espiritua ez da zaintzen dirutza bezala akzioetan, banketxeetan, jakiturietan, tituluetan, duintasun eta bonete barruetan. Espirituaren neurri eta muga ez dirá «fans» eta jarraitzaileen taldeak.

Espiritua den lekuan, han da bizia eta fian dirá zoroak. Ekaitza datorrela! Lurreratu egiten gaituela! BENETAN, LURRERATU!

Uso hau ez dago salgai. Inork ezin har dezake beretzat: ez gotzaiek, ez teologoek, ez parrokoek, ez apaizek, ez fraileek, ez Ekintza Katolikuko lehendakariek, ez karismatikoek, ez profetek, ez kontestatarioek, ez elkarteetako buruek, ez katekistek, ez kanonigoek, ez «monseñor»ek, ez beren idazkariek. Inork ezin sar dezake poltsikoan, ezta lotu ere kaiola barruan. E t a berak dauka azken hitza, ba ote zekien berorrek? A z k e n hitza berea da!

Loidi, P.

Eta nahi duen tokian egiten du leku, ez dauka aparteko zelaien beharrizanik. Zein borobila den berorren burua, «monseñor»! Tamalgarria berorren gazte-urteetan gauza hauek ikasi barik gelditzea! Loidi, P.

216

IV.

IZAN BIHOTZ

JESUKRISTO GURE JAUNAREN BITARTEZ EZ NAIZ GEHIAGO i

E z naiz gehiago bertso kantutan ibilki; baina bihotza berdin bizi zait alaiki, Kristoren lagun doanarentzat bait daki bizia zenbateraino den olerki.

OTOITZAK

217

ñire Itxaropenaren arrazoi, Z u , Jauna. Z u ñire Agintzarien lurra, Z u zaitut ñire Bazkoaren Bazkoa, Z u , gure aintza, beti-betirako Jesús, Jauna! Casaldaliga, P.

Kristorekin egin ta jasan guztiak isilka dabiltza zeruko bertso-haziak; han lora ditzan olerki zoragarriak gutariko bakoitzaren biziak.

NEGAR M A L K O A K G O R A L T Z E R A ETORRI ZINEN Kristo: negar malkoak goraltzera etorri zinen... ez txukatzera... Zauriak zabaltzera etorri zinen... ez ixtera. Sua biztera etorri zinen... ez'itzaltzera... Zera esatera etorri zinen: Isur daitezela negarra, odola eta sua... ura bezala!

Jaun Zerukoak Euskalerria maite du. H a r é n nahia zinez egingo bagenu jakingo luke bai, ibiliz jende eta mundu, ñola gu lagundu. Hoakit, bihotza, Jaunak nahien nahian den olerkirik olerkiena sortzean, ohart-gabeko bertso isil hoiek ditzadan zerura nik eman. «Iratzeder»

Felipe, L.

JESUSJAUNA!

GIZONA DA GARRANTZIZKOENA

Z u zara, Jesús, ñire Indar eta Galera. Z u ñire Aberastasun eta Ezeukitzea. Z u , Jesús, ñire Zuzentasuna. Z u ñire Guda eta ñire Bake. Ñire Herio eta ñire B i z i . Z u , Jauna. Ñire oihuen hitza, ñire itxaroaren isila, ñire ametsen testigua, ñire gurutzearen gurutzea! Ñire garraztasunaren oinarri, ñire neurekeriaren barkamen, ñire auziko erailketa, ñire negar gaisoaren Epaile,

Salbatu egin behar da aberatsa, salbatu bere aberastasunaren agintaritzapetik, bere aberastasunaren azpian gizon bat dagoelako zeruetako erreinuan, gizandien erreinuan sartu behar duen gizon bat. Baina pobrea ere salbatu egin behar da, bere ezeukitasunaren uztarpean beste gizon bat dagoelako, bera ere gizandi izateko jaioa. Aberatsa eta pobrea salbatu behar dirá... E r a i l egin behar dirá aberatsa eta pobrea, Gizona sor dadin. Gizona, Gizona da garrantzizkoena. E z da ezer ardura, ez aberatsak, ez pobreak, ez proletarioak, ez diplomatikoak,

218

ez ez ez ez ez ez

IV.

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

Ñire bihotz osoa, giza txingar bizia, ezertxo ere ez dena zure maitasuna gabe, Z u gabe hutsa, zure bila dabil gauez, asmatzen dut zure bila dabilela bidé urratzean lasaitasun eta alaitasunez esku beteak zabaltzen dituen itsu bat bezala.

industrialak, gotzaiburuak, merkatariak, gudariak, artegileak, beste edozein zereginetan dabiltzanak.

Gure lanbidea ez da gure Helburua. «Ez dago beste lanbide ez zereginik, gizonari Gizon izaten irakasten diona izan ezik». Gizona da garrantzizkoena. Gizona hor, gauaren menpean eta misterioaren aurrean biluzik, bere trajedia bizkarrean duela, bere benetako trajediaz bere trajedia bakarraz... galdezka gabiltzanean, haizeari oihuka gabiltzanean sortu eta jagiten denaz: Ñor naiz ni? Eta haizeak ez du erantzuten. E t a inork ez du erantzuten. Ñor da Gizona? Beharbada Kristo izango da... Kristo ez delako h i l . . . Eta Kristo ez da Errege, «kristeruek» eta politiko katoliku eta engainatzaileek nahi dutenez... Kristo Gizona da... Gizonaren odola edozein Gizonena. H a u baieztatu egiten dut. E z dut itauntzen. E z ote dezaket nik baieztatu...?

Panero, L.

KRISTO, MAITE ZAITUT Kristo, maite zaitut, ez izaj batetik jaitsi zinelako; gizona odolez, negarrez, atsekabez... egina zegoena irakatsi zenidalakp baizik. B a i . . . Zeuk irakatsi zenigun gizona Jainko zela, Jainko gixajo gurutzetu bat, Z u bezala, eta, Golgota mendian, zure ezkerretara dagoen hura, lapur gaiztoa ere, Jainko da. Felipe, L.

EZ DUZU ESKURIK Felipe, L.

Jesús, ez duzu ezkurik; geure eskuak bakarrik dituzu, justizia biziko den mundu berri bat eraikitzeko.

ESKU ITSUAK Ñire biziaren ezjakinean izarren argiak joa, bidé urratzean, eskuak itzalean luzatzen dituen itsu bat bezala, naizen guztia, Kristo neurea, ñire bihotz guztia, oso osoa, garbi eta sutsua geroko bizian finkatzen da, janaritu, loratu eta berdetzen duen barruko gunean zuhaitza tinkatzen den bezala.

Jesús, ez duzu oinik; geure oinak bakarrik dituzu, zapalduak askatasun bidean jartzeko. Jesús, ez duzu ezpainik; geure ezpainak baino ez dituzu, pobreei askatasunaren berri ona zabaltzeko. Jesús, ez duzu bitartekorik; geure ekintza baino ez duzu gizon-emakume guztiak anai-arrebak izan daitezen

220

IV.

IZAN BIHOTZ

Jesús, zure Ebanjelioa geu gara, jendeak iralcur dezakeen Ebanjelio bakarra, geure bizitzak ekintza eta hitz eraginkorrak badira.

OTOITZAK

221

ETA ABAR

«FEDE E T A JUSTIZIA» K R E D O A Jesús, gure ahalmenak eta gauza guztiak ongi egiteko zure gogo bizia emaiguzu.

JESUS SINESTEN D U G U , gizon aske eta solidarioa gizakiaren eta historia osoaren bidea eta helburua.

Anonimoa

Lurreko azkenengoen alde, eta hauen bidez, gizon eta emakume guztien alde hartu zuen konpromezuagatik, botere zibil eta erlijiosoak gurutzean indarkeriaz eraila.

ZURE BERRI ONA I K A R A G A R R I A DA Kristo, Berri Ona bizi zuen apaiz bati entzun diot zure Berri Ona. Txikiak, pobreak, poz garretan jarri ziren; haundiak, aberatsak, erresuminduta atera ziren, eta nik zera pentsatu nuen: nahiko litzateke Berri Ona pixka bat iragartzea elizetara datozenak bertatik urrundu daitezen eta elizak ezagutzen ez dituztenek bete ditzaten. Kristau batentzat ezaugarri txarra zela pentsatu nuen, «jende onaren» oneritzia izatea.

Fede^eta justiziaren profeta, Bera biztueragatik Gizadiaren Aurrelari bihurtu zen, Jainkoaren aintzarako eta mundu osoaren salbamenerako. JESUSEN J A I N K O A G A N SINESTEN D U G U , bere A i t a eta geüre A i t a , ondasun guztiaren iturri eta gaitz guztiaren etsai, eta gure eskuetan jarri du kreazioa denen onerako egin dezagun.

Beharrezko litzateke, ñire ustez, atzamarrez izendatu genitzatela zoro eta iraultzailetzat joaz. Beharrezko litzateke, ñire ustez, guri saltsak sortzea gure aurka salakuntzak firmatzea, gu aurretik kentzen ahalegintzea.

Bere erreinuari hasiera emateko, bere Seme Jesús bidali digu, jainko eta jauntxo gehiagorik egon ez dadin, eta denok aske eta solidarioak izan gaitezen. ESPIRITU SANTU A R E N G A N SINESTEN D U G U , Jesús betetzen zuen justizia eta maitasun Espiritua, bere lana jarrai dezagun, gure artera isuria, banaketa eta ezberdintasun gabeko mundu berri bat eraiki dezagun.

Gaur arratsaldez, Jauna, beldur naiz, beldur naiz zure Berri Ona ikaragarria déla badakidalako: erraza da iragarketa entzutea, nahiko erraza da, beraz, ez nabarmentzea, baina bizi egitea... bizi egitea benetan gogorra da.

JESUSEN E L K A R T E A D E N E L I Z A N SINESTEN D U G U , era berean santu eta bekataria, mundu guztira Berri Ona zabaltzera, eta fede eta justiziaren ezaugarria izatera bidalia.

Quoist, M.

GIZAKI BAKOITZARENTZAT NEURRI GABEKO ETORKIZUNA D A G O E L A HOTSEGITEN DUGU, oinaze eta injustiziaren gainetik, gaitza gainditua izan delako eta heriotzea ere Jesusek garaitu duelako. Amen. Loidi, P.

222

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

223

Emaidazu M A I T A S U N A . Lur hotz eta bakarti honetan neuk ere maitasun gutxi nabaritzen dut.

ZABAL ZURE H E G A L A K Zure dendaren estalpea zabal ezazu. Zure senarrak eta seme-alabek lekua egin dezatela. Elkartea egin behar dugu.

Emaidazu J A R R A I P E N A . G i r o eroso eta azalezko honetan neu ere erraz nekatzen naiz.

Anai-arreba gehiago, seme-alaba gehiago, familiako gehiago eduki behar dugu. Gertatu egin behar gara.

Bihotz berri nazazu lehenengo neu. nik beste batzuei Berri Ona diezaiedan. Eskerrik asko, Jesús. Txunditurik aurkitzen naiz zure konfiantzaz.

Hemen bakoitzak bere etxea du. Elkartea egiteko, ohitura hori apurtu egin behar da.

Loidi, P.

Eskupekorik batere ez. Banatu zure denda eta motxila eta ez beldurtu lo zakua uzten.

ÑIRE T A L D E A R E N A L D E OTOITZA «Bi edo hiru ñire izenean elkartzen direnean, han nago ni beraien artean».

Denentzat dago, banatzen denean.

Hitz hauek dirá gure indarra. G u zure izenean biltzen gara. Taldea gara, zeuk deitzen gaituzulako.

Loidi, P.

BIDALIAREN OTOITZA

Z u k ñire izena eta ñire lagunena ahoskatu duzu. T x o , zatoz, «jarrai iezadazu».

Zoazte mundu zabalera... Hitz hauek niretzat esanak dirá. Zure jarraitzailea naiz. Misioan zure jarraitzailea naiz. Eskerrik asko Jesús. Txunditurik aurkitzen naiz zure konfiantzaz.

Z u k elkarte batetan bildu gaituzu. « Z u e k ñire adiskideak zarete». Z u k mendi gaina erakutsi diguzu. « A u r r e r a , eraman erraza bait da ñire uztarria eta arina ñire zama».

U z t a ugaria da, langileak gutxi, ordea. Euretariko bat izan nahi dut.

Z u gure talde buru jarri zara. «Egunik egun zuekin nago».

Bihotz-berri nazazu lehenengo neu, nik beste batzuei Berri Ona zabal diezaiedan.

Orain, ibilbidearen erdian, barne-barnenetik diotsugu: Gutariko bakoitzagan hasi duzun lana amai ezazu.

Emaidazu A U S A R D I A . Bere burua nahikotzat duen mundu honetan lotsa eta beldur naiz.

Egin gaitzazu lur on, gozatsu, sakon, zure hazia barnera sartu eta fruitua eman dezan.

Emaidazu I T X A R O P E N A , Gizarte itxi eta susmagarri honetan neuk ere konfiantza gutxi dut pertsonengan.

Egin gaitzazu sentibera zure abotsera, ez hotz eta ez itxi, fariseo berriak bezala.

224

IV.

IZAN BIHOTZ

Muga gabeko ikuspegi bat. bizitzeko gogo berri bat... ematen duzu. Gure bihotz taupadak beren senean jartzen dituzu, ondo eta pauso onez ibil gaitezen.

Zure maitasunean bat egin gaitzazu, talde bero eta eraginkor izan gaitezen. Gutariko bakoitzagan hasi duzun lana buka ezazu. Buka ezazu, Jesús, nigan eta ñire lagunengan. Loidi,

GEHIAGO E M A T E K O OTOITZA Jesús, Z u k dena eman zenuen. Nik gehiago eman nahi dut, zail egiten zait, ordea, galtzen irtengo ote naizen beldur bait naiz. Orbelezko ondasunen alde borrokatu naiz: dirua, erosotasuna, lasai bizitzea, giza maila, fama, boterea, arrakasta...

OTOITZAK

Eskatzen duzun baino askoz gehiago ematen duzula ager iezadazu, eta sar iezadazu kemena, gehiago emateko kemena. Ñire gauzetatik emateko, ñire denboratik emateko, ñire izatetik emateko. Isur iezadazu zure indarra hórrela izan dadin. y

Loidi,

IBILTARI BATEN HISTORIA (Abraham)

Orain beldur naiz: Zuk ukapen batzuk eskatuko dizkidazu agian.

Irten zen Abraham basamortutik ibiltera eta hondarra besterik ez zegoen. Gau ta egun askotan ibili zen. Urrunera begiratzen ikasi zuen oso urrunera.

Kanporatu iezadazu beldurra eta sartu adorea. Eskatzen duzun baino askoz gehiago ematen duzula ager iezadazu.

Bere begiak oso sakonak ziren; basamortu sakonean zegoen azken hondar multzoko Agindutako Lurra bezala.

Barruko sukarrak osatzen dituzu. Tontorrik sakonenak kentzen dituzu.

Zeru mugaren antzera, bere begirada luzea egin zen. Azkenean begirada zintzilik ipini eta lurra zapaltzen ikasi zuen.

Begirada argi bat, bihotz oparo bat ematen duzu. A n a i a diren adiskide zintzoak, familia berri bat... ematen duzu.

Oraingotasunean hondar iheskorrean ezartzen zuen gauero etorkizunaren oihal-etxea.

Justizia nahiak, gizarte berri baten alde borrokatzeko gurariak... ematen dituzu.

Eta goizero oihu egiten zuen: Lurra, lurra! itsas haundian galduriko itsasgizona bezala.

226

IV.

IZAN BIHOTZ

Eta berria iragartzen zuen egunero. Eta zaharra, garbi eta arrazoizkoa madarikatzen zuen. Nora zihoan jakin gabe Abrahan bere heriotzera arte ibili zen Agindutako Lurraren bila. Eta bere gainean zeraman Agindutako Lurra. Loidi, P.

GOGOETAK MAITASUNAZ

OTOITZAK

LASTER MORROI B A TIZANGO D A . Bere buruaren morroi da. Bere irritsen morroi da. Bere gorputzaren morroi da. Zerbitzen dakienak, ondasunak banatzen dakienak, besteentzat irekia denak, bere egoismotik askatzen ikasi du, bere buruaren mugetatik askatzen ikasi du. Garbia da.

Amets egitea erraza da... Maitatzea zaila da. i-

Gure etsaiak zergatik maitatu behar ditugu? Etsai bat adiskide egiteko indarra, maitasunean bakarrik dago. Etsaiak ez ditugu galduko, gorrotoari gorrotoz erantzunez: etsaiengandik ihes egingo dugu, etsaikeria menperatuz. Gorrotoak, izatez eta berez, sakabanatu eta desegin egin ohi du. Maitasunak, izatez eta berez, sortu eta bildu egin ohi du. M. Luter King

Maitasuna ez da ematea bakarrik; hartzeko jarreran irekita bizitzea da: hori ere bai. Hartzen jakitea ere maitasuna da!

R. Tagore

Amets egin nuen, eta bizitza alaitasuna déla ikusi nuen. Esnatu nintzen, eta bizitza zerbitzua déla ikusi nuen. Zerbitzen jarri nintzen, eta bizitza alaitasuna déla ikusi nuen. R. Tagore

BESTEAK E T A NI...

AITA: ez nago bakarrik munduan, besteak ere hor daude. Batzuk maite naute, eta beste batzuk ez dirá nitaz arduratzen; batzuk laguntzen naute, eta beste batzuk izorratu egiten naute; batzuk bihotzean naramate, eta beste batzuk begitan naukate.

Inor ezin daiteke zoriontsu izan bakarka! Pisu bat daramat ñire bihotzean: eman gabe utzitako ondasunen pisua, alegia.

Beretzat bakarrik bizi dena, bereaz bakarrik arduratzen dena, ikuspegi motzean bizi dena, besteetaz arduratu gabe «instalatuta» bizi dena...

maite nautenak, ezagutzen ditudanak, konprenitzen nautenak maite nahi nituzke.

Z u k dakizu, Jauna, zein aspergarri, eta nekagarri ditudan besteak:

228

IZAN BIHOTZ

ezin ditut eraman, ezin ditut onartu, zail egiten zait beren ideiak onartzea, beren pentsaera onartzea, diotena entzutea...

IV.

IZAN NADIN

HURBILEKO BAKARDADEAN

Z U bait zaude hauengan, hauekin sufritzen duzu: amak erail duen semetxoarekin sufritzen duzu, diruagatik saldua izan den gizonarekin, errugabe izanik ere lotuta dagoenarekin, gazteen irribar gaiztoz baztertutako zaharrekin, konprensiorik gabe gutxietsitako gazteekin, saldukeriaz liluratua eta zokoratua izan den nesk kin... hauekin sufritzen duzu Z U K , Jauna!

Z u k dakizu, Jauna, zenbat honelako egin dudan nik. Zuk eman didazu bihotz bat maite dezadan, adimen bat konpreni dezadan, eramanpen indarra entzuten jakin dezadan: Indartu nazazu besteenganako maitasunean: denen alde egiten dizut otoitz: hurbileko eta urrutiko, adiskide eta etsai, fede haundiko eta eskaseko, etsita daudenak... denak ditut gogoan! IZAN NADIN LAGUN MINEZ DAGOENARAKIN, IZAN NADIN ADISKIDE ZALANTZATAN DAGOENAREKIN,

229

DAGOENAREKIN. Bereciartua, 1.

II. Zuk, A i t a , besteak maitatzeko esaten didazu: besteak: aspergarri zaizkidanak, bizkarrean jotzen nautenak, esker gaiztoko direnak, nik bezala pentsatzen ez dutenak!

OTOITZAK

ELKARTEA

Kantu egin nahi genioke gure elkarteari! Eta gure herriko bizitzari, gure langileen izerdiari, gure politikoen ahaleginei, kulturgileen saioei, nekazarien nekeei... Kantu egin nahi genioke, gure'herrian kristau elkarteari! Kantu egin nahi genieke jendeen ametsei, zaharren itxaropenei, gazteen indarrei... Herri lanetan sarturik, ahaleginetan eta ezinetan, mamitu nahi lituzketen denen helburuei... Kantu egin nahi genieke, kristau elkartetik, haiekin loturik, irekitzen ari diren ikuspegiei, bideei...

Zein ona dugun Jainkoa, egunero ematen bait digu eguzkiaren beroa, euriaren gozoa... Hortik sortuko bait da uzta oparoa! Zein ona den gizona maitasunaren bideetan, bere eskua luzatzean... justizian eta bakean! Jainkoaren irudiko denez, Bere antzera jokatzen duenean! Eguzkiaren argia, eta lainoetatiko euria ez bait da aberatsen baratza itsia, ezta berentzat esparru bakartia...

230

IZAN BIHOTZ

OTOITZAK

231

MAHAI INGURUAN

Eguzkiaren argia, Kristoren A r g i a , zergatik ote batzuentzat esparru galerazia?

Mahai baten inguruan, eskuak eta bihotzak loturik, fedeak elkarrengana bildurik, Hitza eta Ogia banatzen dugu gure fede honen hazkarri, Hitzaren eta Ogiaren irudipean Kristo dugularik oinarri!

O i Jesusen Argia, kristau elkartearen bizi iturria! Zergatik, mugaz eta hesiz, besteentzat itxia? Gure elkarteetan, zenbat laino eta terral! Ez bait dugu bihotza zabal! Kanporatzeko gaude makal! Etxe harnean bero eta lasai, kanpotik gizonak zai: egiaren eta argiaren egarritan ernai... E z dugu haien bihotzetara hurbildu nahi!

O i elkartea, egarri ezin asea! Maite dugu etxeko lagunartea, otoitz bidea, geure geurea... Baina hor dugu kalea, gizon-emakumez betea, badute egiaren gosea... eta intzirika daude non aurkituko bidea! Eta guk hor dugu elkartea, itxirik atea! Nolaz egin gizartea ez bait dugu haiekin maitasunezko katea? O i elkartea, egarri ezin asea! Zabal zure besoak kanpora,

Mahai baten inguruan, pozak eta minak bizirik, fedeak elkarrengana bildurik, A R N A S A guregana nahi dugu, gure bideetan lagungarri, A R N A S A K gu bizituriko, elkarbizitza dezagun eraiki! Mahai baten inguruan, gizon-emakumeak elkarturik, fedeak elkarrengana bildurik, K E Z K A bizi nahi dugu gure bizien eusgarri, K E Z K A bait da egiaz gure urratsen indargarri! Mahai baten inguruan, herriaren bihotza sentiturik, fedeak elkarrengana bildurik, F E D E mina dugu biziki gure ahaleginen gidari, F E D E mina herri giroan helburuetan aintzindari! Mahai baten inguruan: Hitza eta Ogia, gure jakia, pozak eta minak, gure ahaleginak, gure fede minak... herriarentzat herri minez, pozez eta nekez... hor gabiltza herriaren bihotzean, mahai baten inguruan!

lanera, etxera, bulegoetara, soroetara, ... edonora... Hor aurkituko bait duzu, epe motxera, luzarora, zure egarriaren asea bere neurrira! Bereciartua, 1.

Bereciartua, I.

232

IZAN BIHOTZ

«FEDEAN» ESKUAK EMANIK • Euskal Herriko lurretan udaberria loretan... Euskal Herriko fededunengan, udaberririk bai ote gure bideetan? Hemen gaudenok ez dugu, ez dugu denok elkar ezagutzen, banaka batzurekin gara gu elkartzen. Ez dugu elkar ezagutzen eta bidé bat goaz egiten: .Jesusen bideak goaz asmatzen... E z dugu denok elkar ezagutzen: fedeak gaitu biltzen, fedeak gaitu ezagutzen, fedeak gaitu gu elkartzen! Eskuak emanik bero eta estu, gure fede honek gaitzala gu bildu! • Badugu elkarren premiarik! bakardadean eta taldean, pozetan eta minetan, bidé nahasi eta argietan... badugu elkarren premiarik gure bideetan! . Amaren gozoa behar du haurrak, aitaren indarra du indar... Behar du gaztetxoak lagunaren gozorik, behar du gazteak maitearen begiraturik! • Behar du adinekoak eta helduak maitasun gozo premiarik... Osasuntsuak eta gaisoak edan nahi du iturri horretatik! Behar zaitut, behar nauzu, bizitzako bideetan, fedearen bideetan! Eskuak emanik bero eta estu, elkarren premia dezagun kantatu! • Udaberriko lore eta landare! neguko loa eta hotza jasan duzue! Orain, indarberriturik. izadiaren apaingarri zarete.

IV.

OTOITZAK

Jainkoaren irudi, gure bihotzentzat deigarri. fede bideetan lagungarri! . Fedearen landare! Jesús, amaigabeko udaberrian loretu zaitez negu beltzaren atzaparretatik zaitez aske, udaberriko fruituak gure herrian sor daitezke! Eskuak emanik bero eta estu, fede udaberria dezagun abestu! Bereciartua, I.

ZUTIK! IBIL! ...Behin, eta geroztik ere bai, erruz, anka moztu zioten gizon bat bazen... Bazter guztietatik ñire bideetan hesiak aurkitzen ditut, Jauna. Batzuek eragozpenak jartzen dizkidate: besteek egurra eman didate, eta zigortu ere bai... Lagunekin bidea egitea zer den ez dakit, bizitzan banoa, baina bakarrik... A n k a k moztu dizkidate... erruz... eta ñire lekuari loturik ezin naiteke mugi. Gauzak ongi egin nahi nituen, baina, bost axola jendeari: esan, esan nien garbi, baina, itzal haundiko sendagile on haiengan, berauen eskuetan, jar nadila usté osoz esan zidaten... eta ankak moztu! Zenbakitzat hartu ninduten, nik ez nuen ez aurpegirik, ez bihotzik: ez nintzen ñor! Eta orain, anka artifiziala dut: eta... konpondu nautelakoan daude.

234

IV.

IZAN BIHOTZ

Baina, ñire ondora etor daitekeen norbaiten itxaropenetan nago, bihotzera esan diezadan: « Z U T I K ! IBIL!»... eta goazen elkarrekin oraindik maitasun epea bait da.

OTOITZAK

235

• Haurren antzeko nahi dugu izan. Jauna, berauek bait dirá munduko itxaropena indartzen duen ur garbia! Bereciartua, l.

Bereciartua, l. GIZAKI NAIZ HAURRAK BEZALA... • Haurren antzeko izan nahi dugu, Jauna! Beldurti eta eragile haurren antzera, jira-biraka aurrera, beti aurrera egin dezan gure munduak... Eta irribarre nahi dugu ezpainetan, haurren beso zabalak, -gosearen atzaparra gainean daramatenen besoak ere b a i egunero itxaropena erein dezagun gure artean. • E t a landu gabeko begiak nahi ditugu, gaitza baino haruntzago doazen begiak, haurren begien antzekoak, itxuraz gaindi ikus dezagun, lausotu gabeko begiak. • E t a bizitzaren aurrean segurantzia gabe bizi nahi dugu: bere bizitza, jakin gabe ere, bete-betean bizi duen haurraren antzera, bizitza bizi nahi dugu, esku artean hautsi daitekeen adiskidetasun erregaliaren antzeko bait da... bizitza! • Eta salto egin nahi dugu, sortu eta alaitasunez lehertu, eta jolas egin, beste haur edo personekin, amets eta amets egiten duen haurraren antzera, gorroto eta miseri bonbak leher ez daitezen gure artean.

Gizaki gara, Jauna, eta ez da gutxi: ondasun guztien gainetik, y artelan guztien gainetik, makina aldrebesenak baino haruntzago, imaginagarri daitekeenaren gainetik balio du gizakiak... Denok ditugu óndasun ezkutuak, baina gutxitan aitortu nahi ditugu. Gure merituak azpimarkatzen ditugu, eta besteenetan ez ditugu gure begiak jartzen. Baina, denok ditugu ikusten diren ondasunak baino gehiago. Lagun iezaguzu, Jauna, gauzak bait liran inor erabil ez dezagun, inor gaiztotzat jo ez dezagun, bakoitza den horretan har dezagun... ez ikusi arren, denok bait gara ñor izatearen altxorraren jabe. Telebistaren indarrez, egurraren golpez, tiroketaren hiltzez, ezjakintasunaren ezjakinez, ... eta abarrez... ñor izatearen hiltzeari E Z ! Denok bait gara ñor izatearen altxorraren jabe. Bereciartua, I.

236

IV.

IZAN B I H O T Z

ezker eskuin. zure hegoei eragin eta eragin... Ez ihes egin! Bada gure herrian hainhat zeregin! E z ihes egin! Hor behean gaitezen bizi elkarrekin!

B A K E USO Uso bat atera zen. uso zuria, bere babesetik, eta hegatan presaka, abiada bizian. gure kaleetatik egin zuen ihes... gure bideetatik, gure hiri zuhaiztietatik egin zuen ihes... Hegoak pisuak zituen. lokatzez pisu, beldurrez izu, gorriz, odol gorriz itsu... begiak lausoturik, odol gorriz zikindurik! Eta, norabiderik gabe, haruntz eta honuntz, hegakada zuzen eta okerrez, zeruetan korapiloak eginez... odol gorrizko usoa norabiderik gabe haruntz honuntz minez negarrez... E z zuen inorekin topo egiten. Haizeak bakarrik aurpegi zion ematen. «Hitz egiterik ba ote posible?» E t a . . . zeru goietako haizeak -polbora kutsua bait zuen behekoakbere bihotza zabalduz elkarrizketarako tartea zuen eskaintzen... Eta usoak haizearekin du topo egiten. Haize zenbat zaitudan maite! - d i o usoakH o r behean ez dugu elkar maite, elkarrengandik bizi gara aparte: dena da tiro eta kate; uztarri eta soka elkarrekin daude: gure artean ez dago bake! U s o ! zein zaitudan atsegin! ñire besoetan zabiltz arin, gora eta behera,

OTOITZAK

Ñire lagun haizeak, polboraz nazkaturik, erdi hilik, baina ez etsirik, aldika-aldika behetik gora, aldika-aldika goitik behera datoz berritzera, doaz indartzera! >•

Uso maite, bakearen uso: begiak dituzu lauso, baina zaitez bake uso: emaitzazu hainbat pauso hegoak bait dituzu bizkorrak oso... E z egin ihesik! Bada gure herrian zure beharrik! Zatoz eta zoaz! Indarberriturik! U s o maite, bakearen uso: begiak dituzu lauso, odolez lauso... Baina, ekin, eta zaitez bake uso, hegoak bait dituzu bizkorrak oso! Uso maite! Haizeak diotsazu, haizeak zure lagunak: hartu niretik, hartu arnas, Jainkoak emanik indar, lanean has! Gure herrian ken, hainbat nahas-mahas, uso eta haize has gaitezen Jainko indarrez senideekin bizitzen! Uso! Hartu arnas, eta lanean has! Bereciartua, I.

IZAN BIHOTZ

238

GURE HAURRA JO EGIN DUTE! Jauna! Gaur gure haurra jo egin dute! Eta harriturik gaude, mindurik, haserreturik, hortzak estuturik... eta jarri, joa izan den haurraren aldetik jarri gara...

IV.

OTOITZAK

239

Kendu ordez ematen dakikeenik? Bizitza odolez hustu ordez betetzen erakus dezakeenik? E z ote inor, Jauna? Zatoz, Jesús, gure artera! Zatoz, gogorkeri ezarekin, bake mezuarekin, maitasunaren beroarekin, senidetasun lokarriekin... Zatoz! Bereciartua, I.

Eta hórrela goaz, pausoka pausoka, kolpeetara ohitzen... gogorkeriara ohitzen... egur ematera ohitzen... ... eta normalena déla aitortzen dugu. Haurra jotzen dugu: makilaz, eskuz, zigorrez, hoztasunez, testigantza setatsuz, beldurrez... ... eta gaztetxoa jotzen dugu: zigorrez, etorkizun beltzez, gerorako katez, «gauzak» eginak emanez tamalez... ... eta gaztea jotzen dugu: langabeziaz, drogaz, idealik ezaz, gogorkeri az, etorkizun ateak itxiaz... Gizarte gogorra dugu, egiaz! E z ote dugu inor gure artean maitatzen erakutsiko digunik, barkatzen lagunduko digunik, elkar balioztatzen jakinaraziko digunik, bizitza errespetatzen irakatsiko digunik...? E z ote inor?... Kolpe ordez eskua ematen jakin dezakeenik? Tiro ordez loreak eskain ditzakeeni?

AURKIBIDE OROKORRA

AURKIBIDE OROKORRA Aurkezpena I. A B E S T I A K Zatoz bai Zatoz Jauna G a u ta egunez Zure hitza entzutera Kanta maitasunari Igandetan Elizan Zein gozo ta eder den Zure etxera goaz, Jauna Emaiguzu zure argi N i naiz, Jauna Zabaldu itzazu Jauna ñire bila Kanta Jaunari Kanta dezagun denok H a u da eguna Izarren kantua Z u r i , Jauna Z u k egina da mundua Haundia, Jauna Jainkoaren egarria Hemen gabiltz munduan zehar Jesús, gure bihotz barruan Z u gabe, Jesús ñora? Eskerrik asko Biztu zaigu Biztu da Kristo Haizean dabilena Mundua eder egin duzulako J e s ú s , munduko argia Egunsentia Ibiltaria Goazen elkarturik Norbait zegon begira Kantari dator Arratsean

'•

9 9 10 U H 12 12 13 13 14 14 14 15 15 16 16 16 17 18 18 19 19 20 20 21 21 22 22 23 24 24 25 26 26 27

G i z a arrantzale Zugan bizi nahi dut Ogizerutik Ostian bizi zara Jauna dut artzain Eskeintza Bazko ereserkia Aintza, Aintza, Aleluia B a i , eskerrak eman Bazko Alleluia Gure ondoan, Jauna Mundu berri bat Gurekin egon zaitez G o r a ta gora beti Txarnarra txartxo bat E z Jaia, ez dantza O gu hemen Poeta horiek Gazte gara, gazte Egun berria Mendian larrartean Izarren hautsa N i bizi naizen lurrean Haurbati Irabazi dugu Ekaitza U r a k dakarrena San Simón eta San Juda Egun da Santi Mamina E l i z bat pobrea Gure bidé galduak Txoritxikia la guriak egin du Hartu A i t a Errepikapenak Hegoak ebaki banizkio Artasoko laugarren salmua Magníficat E z dut nahi G o r a Jainkoa Aingerubatek A g u r Jainkoaren A m a Birjina maite A m a maite Maria Zatoz gogo gure Hiltzaile bat bezala Jainko gizon eginari Gurutze maite

241

28 28 29 29 30 31 31 32 33 33 33 34 34 35 35 36 36 37 38 38 39 40 41 42 42 43 43 44 44 45 46 46 47 47 48 48 49 49 50 50 51 52 53 53 53 54 55 56

242

AURKIBIDE O R O K O R R A

AURKIBIDE OROKORRA

Z u k eman Jauna Salbatzailea Zatozte kristauok Gabon gaba O i gurutzea Jesús maite zen Senide hau igero zaigu Jesús gure Jaun maite A z k e n afari Gomarchingin Zertaz mintzo zinaten Eskerrak bihotzetik A l l e l u i a , bidez bidé Kristo gure errege Agurra Itxaropen abestia

56 57 57 58 58 59 59 60 60 61 62 62 63 63 64 64

II. B I B L I A N A T A L A K 8. Salmoa 14(15). Salmoa 22(23). Salmoa 26(27). Salmoa 50(51). Salmoa 62 (63). Salmoa 71 (72). Salmoa 83 (84). Salmoa 85 (86). Salmoa 97 (98). Salmoa 99 (100). Salmoa 110(111). Salmoa 112(113). Salmoa 117 (118). Salmoa 120(121). Salmoa 129 (130). Salmoa 138 (139). Salmoa 150. Salmoa AnarenKantika(l.Sm2,1-10) Zuzentasunaren Jainkoa ( A m 5,7-15) Egiazkokultua(Am.5,21-24) Bokazioa(Jr. 1,4-10) Zertan egon harro (Jr. 9,22-23) Biolentziunerakootoitza(Jr. 14,17-21) Jaunak ezagutzen gaitu (Jr. 17,7-28) Jeremiasen I. aitorkuntza (Jr 11,18-12,6) Jeremiasen II. aitorkuntza (Jr. 15,10-21) Jeremiasen III. aitorkuntza (Jr. 17,14-18) Jeremiasen I V . aitorkuntza (Jr. 18,18-23) Jeremiasen azken aitorkuntza (Jr. 20,7-18)

65 67 67 68 68 69 70 71 72 73 73 74 74 75 76 77 77 78 79 79 80 81 81 82 82 83 83 85 86 86 87

243

Bakearen Jainkoa (Is 2,2-5) Lagunarenmahastia(Is5,1-7) Etorriko da eguna (Is 9,1-6) Bakeegunak(Isll,l-9) Jauna dugu indar eta kemen(Is. 12,1-6) Bizidunen Jainko (Is 38,10-14.17-20)' Jainkoa lagun (Is 41,17-20) E z izan beldur (Is 43,1-3) Baraua (Is 58,4-11) Zerbitzanaren I. Kantika: aurkezpena (Is42,1-9) Zerbitzanaren II. Kantika(Is49,1-13) Zerbitzanaren III. Kantika: Usté osoa nakaldian (Is 50, 4-9) Zerbitzanaren azken Kantika (Is 52,13-53,12) Bihotz berritzearen kantika (Ez 36,24-28) G o f a beti Jauna (Dn 3,57-88.56) Mariaren kantika (Lk. 1,46-55) Zakariasen kantika (Lk. 1,68-79) Simeonen kantika (Lk 2,29-32) Bedeinkatua Jainkoa ( E f 1,3-10) Jesús, gizonen artean gizon (Flp. 2,6-11) Jesús dugu buru b a k a r ( K o l 1,12-20)

97 97 99 100 101 101 102 102 103 103

III. L I T U R G I A R A K O T E S T U A K Sinismenaren baieztapena Bataio eguneko konpromisuen berriztapena A m a baten otoitza (bataio egunean) A i t a baten otoitza (bataio egunean) Hildako bati azken agurra Gaixoenoliodura(hilda edo senik gabe dagoenean) Gaixoenoliodura(ezagueraz dagoenean)

105 107 107 108 109 109 110 111

IV.

88 89 90 91 91 92 93 93 94 95 96

OTOITZAK

A. G U R E AITA Non-nahi zaude. Gandiaga, B Z u lagun. «Iratzeder» E z banaiz. «Iratzeder» Zure minak... «Iratzeder» O n guztien... «Iratzeder» Jainkoa eta ni. «Xalbador» Nork daki? «Iratzeder» Goiz-argi. Lekuona, J . M Hurbil. L o i d i , P Hodeia. L o i d i , P Ñire begiak pozez beterik. M a n i k k a , T G u biok bat gara. Yoganada,P Egin gabeko bidea. Felipe, L

115 H5 H5 117 117 118 118 119 120 121 123 124 125 125

244

AURKIBIDE OROKORRA

Zure izena. Oosterhuis, H Etorri dator. badator, beti dator. Tagore, R Estualdian bila eta deika. Teijeiro. M . M Jainko berria. Martin Descalzo, J . L

125 126 126 127

B. Z U R E B I L A E T A B I L A N A B I L , J A U N A Hain dauzkat orain. «Iratzeder» Uhina «Iratzeder» Bihotzean nork ezdu...? «Iratzeder» Azkenekoarkaitzen muga. Lekuona, J . M Zure bila, Jauna. Bereciartua, 1 A r r e u n eta amets. Mitxelena, S Jauna, non bilatu zu? Anselmo, S Berandu maite izan zaitut. Agustín, S Zure aurpegia ikusi nahian. L o i d i . P Zure hitza. Bereciartua ,1 Miresgarriazara. Bereciartua. 1 Jainko egarriz! Bereciartua, 1 Aurrez aurre. Tagore, R Berriro gaur lehenengo aldiz. L o i d i , P Jainkozko itsasoan. Bereciartua, 1 Jainkozko argitan. Bereciartua, 1 Itxaropena galzorian bila eta bila. Otero, Blas de Gizakia. Otero, B . de Gizakiaren buztingilea. Liturgia de las Horas

129 129 129 131 131 132 134 136 137 137 138 139 140 140 141 142 143 144 144 145

C. E G I N B E D I N I R E G A N Z U R E N A H I A Etor zintezke. Azurmendi, J Eskuan eskua. «Iratzeder» A i t a . Foucauld, Charles de Zintzo jokatzen duzu. Felipe, L Entzun, Jauna! Bereciartua, 1 Zuzen ezazu, Jauna, ñire begirada. C á m a r a . H Bilduma irekia. Casaldaliga, P Fida naiteke! Bereciartua, 1 Jesús: Z u eta gu. Bereciartua, 1 Zugandikurrunezdagoneretzatzoionik. Cardenal, E . E z da harropuzten, Jauna, ñire bihotza. Cardenal, E . ... Zeu behar zaitut, ez dut beste inor behar! Tagore, R . ... Behar nauzu, Jauna. Bereciartua, 1 G u r e Jainkoa! Bereciartua, 1

146 146 147 147 148 148 149 150 151 152 154 155 155 156 156

D. D A M U DUT. J A U N A P B a r k a , Jauna. Yahya-ibn Mo'adh E z diet zintzoei deitzen. L o i d i , P Ateoa. Loidi, P A r d i galdua. Anbrosio, S A p u r t u dituzu ñire loturak. Agustín, S Etxera itzultzea. L o i d i , P Barkamen otoitza. Hebraiarerrituala

161 161 161 162 163 163 164 165

245

E. G O R A Z U , J A U N A Ñire bihotzak, eskertsu kantatzen du. Sundar Singh Eskerrik asko. K o r t a z a r . J . M Jauna, eskerrak. A n o n i m o a T o k i guztietan zaude. Oosterhuis, H Magníficat. Champurcin, E . de N i neu guztiak Jaunari abesten dio. Chalet, A Hazi nahi dut, Jauna. Bereciartua, 1 «Bazko udaberria». Bereciartua, 1

166 166 166 167 167 168 169 169 171

F. G U R E B I D E R A K U S L E , J A U N A , I Z A N Z A I TEZ O i ene bihotz barneko... «Iratzeder» 138. Salmoaren otoitza. Apaolaza, A Emaidazu. Kortazar, J . M Gauza bat. Gandiaga, B Emaidazu zure indarra. Yoganada, P N i haiz zure askapena. Agustín, S Goizero. L o i d i , P Jainkoa bino ez zen ikusten. L o i d i , P Ezagutzen duzu zerezkoakgaren. L o i d i . P Eman zenidan izena. Champourcin, E . de Ilunbean zehar, eraman nazazu. Newwman kardenala Emaidazu bizia, Jauna. Izagirre, R Zauritu ñire bihotzaren zikoizkeria. Tagore, R Otoitza. Fuertes, G Zure bostekoa ñire zorigaitzean. Tagore, R Bidal guri zoroak. Lebret, L . J Zeuk aska gaitzazu (11 salmoa). Cardenal, E

173 173 174 174 175 175 176 176 177 178 178 178 179 180 180 181 181 182

G. JUSTIZIA E T A A S K A P E N A 45. Salmoaren otoitza. Apaolaza, A 33. Salmoaren otoitza. Apaolaza, A Oinazearen legean. Lete, X Egunsentian. Lete, X Otoitza. Azurmendi, J Itxaropenez. Bereciartua, 1 Zure bakea. C á m a r a , H Egun bat etorriko da. Lete, X Jainkoahilda. Lekuona, J . M Artasoko bigarren salmoa. Gandiaga, B Artasoko zazpigarren salmoa. Gandiaga, B Lurra hartu dut. Gandiaga, B Euskalerriarentzat otoitza. «Iratzeder» G o r a bihotzak! «Iratzeder» Esaidazue. Azurmendi, J Etxabola. Azurmendi, J Zeru-Lurren Jainkoa, seiba gaitzazu. Barreiro, R Eskerrik asko askapenagatik. M u ñ o z , H

183 183 183 183 185 186 187 188 188 190 191 192 193 194 195 196 196 197 197

246

AURKIBIDE O R O K O R R A

AURKIBIDE OROKORRA

Etorkizuna behartsuena da. Tagore, R Errebeldetasunaren otoitza. G a r d a Salve Z u k eman zenigun bizia. Moltmann, J Bakearen zerbitzari. Frantzisko, S Behartsu, apal eta galduenak. Tagore, R Nikpozaldiairagartzendizuet. L i m a , J . de

198 199 199 200 200 201

H. HIL ETA BIZTU Z A R E L A , J A U N A U t z i nuen... «Iratzeder» Gurutzea. «Iratzeder» Ezagutzen ez banauzu. Azurmendi, J Otoitza. Azurmendi, J Itxaropenaren ama. Casaldaliga, P Gurutze apalagoa. Felipe, L Gure Kristo, gaur, gurutzea da. Regal, M Zure eskuetan aldatzen da mundua. L o i d i , P Ezin izango dute hil. Romualdo, J H i l d a k o baten alde otoitza. Oosterhuis, H Kristo berbiztu déla sinesten dugu. L o i d i , P Harridura haundia. Souviron, J . M Zer esango didazu? L o i d i , P

202 202 202 203 204 205 205 206 207 208 208 209 210 210

I. Z A T O Z E S P I R I T U A Zatoz, Espíritu. Fang, aztia 135. Salmoaren otoitza. Apaolaza, A Espíritu poz emailea. L i m a . J . de Herriarena da Espiritua. L o i d i , P Espirituak zoro egingo gaitu. L o i d i , P

212 212 212 212 213 215

J. J E S U K R I S T O G U R E K A U N A R E N B I T A R T E Z E z naiz gehiago. «Iratzeder» Jesús Jauna! Casaldaliga, P Negar malkoak goraltzera etorri zinen. Felipe, L Gizona da garrantzizkoena. Felipe, L Esku itsuak. Panero, L Kristo, maite zaitut. Felipe, L E z duzu eskurik. Anonimoa Zure berri ona ikaragarria d a . Q u o i s t , M

216 216 216 217 217 218 219 219 220

K.ETAABAR «Fede eta Justizia» Kredoa. L o i d i , P Zabal zure hagalak. L o i d i , P Bidaliaren otoitza. L o i d i , P Ñire taldearen alde otoitza. L o i d i , P Gehiago emateko otoitza. L o i d i , P Ibiltari baten historia. L o i d i , P Gogoetak maitasunaz. Luter King, M Besteak eta ni. Bereciartua, 1 Elkartea. Bereciartua, 1 Mahai inguruan. Bereciartua, 1 «Fedean» eskuak emanik. Bereciartua, 1

221 221 222 222 223 224 225 226 227 229 231 232

Zutik! Ibil! Bereciartua, 1 Haurrakbezala... Bereciartua, 1 Gizaki naiz. Bereciartua, 1 Bake uso. Bereciartua, 1 Gure haurra jo egin dute! Bereciartua,1

247

233 234 235 236 238

Patxi Loidi Xabier Eskauriatza lose M . Kortazar *単aki Jauregi Aitor Etxebarria

IZAN BIHOTZ!

atz

Kantuak Biblia atalak Liturgiarako testuak Otoitzak

Patxi Loidi Xabier Eskauriatza lose M . Kortazar 単aki Jauregi Aitor Etxebarria x

IZAN BIHOTZ!

atz

Kantuak Biblia atalak Liturgiarako testuak Otoitzak