Lukasekin otoitzean by Arratia Eliza

Lukasekin otoitzean

Uribarriko Andra Mari Eliza Durango 2007

ÂŠ Uribarriko Andra Mari Eliza ISBN: 84-96536-62-9 Lege Gordailua: Diseinua, maketazioa eta ekoizpena: J. Berriotxoa. Erroteta - www.erroteta.com Azaleko argazkia: Palenqueko lagunak Argitalpena: Uribarriko Andra Mari Eliza Kanpatorrosteta, 9 48200 DURANGO Bizkaia Tel.: 94 620 00 98 www.tabira.tk Inprimaketa: Printed in EU.

Lukasekin otoitzean

Uribarriko Andra Mari Eliza Durango 2007

Aurkibidea Abendu Aldia ..................................................................................................... Abendu aldiko I. Domekea .............................................................................. Abendu aldiko II. Domekea ............................................................................. Abendu aldiko III. Domekea ............................................................................ Abendu aldiko IV. Domekea.............................................................................

7 9 11 14 16

Gabon Aldia........................................................................................................ Gabon-Zortziurreneko Domekea Familia Santua ......................................... Jaunaren Agerkundea. Urtarrilak, 6.................................................................. Jaunaren Bateoa ...................................................................................................

19 21 24 27

Garizuma Aldia ................................................................................................. Garizumako I. Domekea.................................................................................... Garizumako II. Domekea ................................................................................. Garizumako III. Domekea ................................................................................ Garizumako IV. Domekea ................................................................................ Garizumako V. Domekea ................................................................................. Jaunaren Nekaldiko Erramu Domekea............................................................

29 31 33 36 39 42 44

Pazko Aldia......................................................................................................... Jaunaren Biztuerako Pazko-Domekea. Pazko Eguneko Meza..................... Pazkoko II. Domekea......................................................................................... Pazkoko III. Domekea ...................................................................................... Pazkoko IV. Domekea ....................................................................................... Pazkoko V. Domekea ........................................................................................ Pazkoko VI. Domekea ...................................................................................... Jaunaren Igokundea ............................................................................................ Pentekoste Domekea .......................................................................................... Hirutasun Guztiz Santuaren Festaburua ........................................................ Kristoren Gorputz-Odol Santuak. Gorpuzti Eguna .....................................

55 57 60 63 66 68 70 73 76 79 82

Urtean Zeharreko Domekak......................................................................... Urtean Zeharreko II. Domekea........................................................................ Urtean Zeharreko III. Domekea ...................................................................... Urtean Zeharreko IV. Domekea....................................................................... Urtean Zeharreko V. Domekea......................................................................... Urtean Zeharreko VI. Domekea ...................................................................... Urtean Zeharreko VII. Domekea..................................................................... Urtean Zeharreko VIII. Domekea ................................................................... Urtean Zeharreko IX. Domekea ...................................................................... Urtean Zeharreko X. Domekea........................................................................ Urtean Zeharreko XI. Domekea ...................................................................... Urtean Zeharreko XII. Domekea..................................................................... Urtean Zeharreko XIII. Domekea ................................................................... Urtean Zeharreko XIV. Domekea.................................................................... Urtean Zeharreko XV. Domekea ..................................................................... Urtean Zeharreko XVI. Domekea ................................................................... Urtean Zeharreko XVII. Domekea.................................................................. Urtean Zeharreko XVIII. Domekea................................................................ Urtean Zeharreko XIX. Domekea ................................................................... Urtean Zeharreko XX. Domekea..................................................................... Urtean Zeharreko XXI. Domekea ................................................................... Urtean Zeharreko XXII. Domekea ................................................................. Urtean Zeharreko XXIII. Domekea................................................................ Urtean Zeharreko XXIV. Domekea................................................................. Urtean Zeharreko XXV. Domekea .................................................................. Urtean Zeharreko XXVI. Domekea................................................................ Urtean Zeharreko XXVII. Domekea .............................................................. Urtean Zeharreko XXVIII. Domekea............................................................. Urtean Zeharreko XXIX. Domekea................................................................ Urtean Zeharreko XXX. Domekea ................................................................. Urtean Zeharreko XXXI. Domekea................................................................ Urtean Zeharreko XXXII. Domekea .............................................................. Urtean Zeharreko XXXIII. Domekea............................................................. Urtean Zeharreko Azkenengo Domekea. Jesukristo Gure Jauna. Diran Guztien Errege.........................................................................................

85 87 90 93 96 99 101 103 105 107 109 112 114 117 119 121 123 126 128 130 132 134 136 139 142 145 148 150 152 154 156 159 162 164

ABENDU ALDIA

Jaso burua: zuen askatasuna gertu dago Abenduko 1. domekea

ABENDU ALDIKO I. DOMEKEA Jer emias Pr ofetar en libur utik (Jr. 33, 14-16) Begira, badatoz egunak –dino Jaunak–, eta egun horreetan beteko dot, Nik Israel-etxeari eta Juda-etxeari emondako berbea. Egun hareetan eta ordu haretan legezko muskil bat sortuazoko deutsot Dabidi, eta eskubidea eta zuzenbidea ezarriko ditu lurrean. Egun hareetan Juda salbatuko da, eta Jerusalenen nasai biziko dira. Hona hemen, herriari emongo jakon izena: “Jauna-gure-zuzentasun”.

Erantzun-salmoa Sal 24, 4-5. 8-9. 10 eta 14 JAUNA, ZUGANA JASOTEN DOT BIHOTZA. Erakutsi niri, Jauna, zure bideak, adierazo zure bidezidorrak. Eroan nagizu zure egi bidetik, eta argitu, Zeu zaralako nire Jainko salbatzaile, Zeu zaitut egun osoan nire itxaropide. On eta zuzen da Jauna, horregaitik erakusten deutse hobendunei bidea. Apalak sen-bidez daroaz, erakusten deutse apalei bere bidea. Jaunaren bidexka guztiak grazia eta leialtasuna, Haren ituna eta aginduak gordeten dituenentzat. Etxeko ditu Jaunak bildur deutsoenak, erakusten deutse bere ituna.

San Paulo Apostoluak Tesalonikar rei (1 Tes 3, 12-4,2) Senideok: Jaunak gehitu eta ugaritu dagiala zuok alkarrentzat eta danontzat dozuen maitasuna, ugaria dan lez guk zuontzat dogun maitasuna. Holan sendotu dagizala Berak zuen bihotzak; Jesus gure Jauna ber santuekin etorri daitenean, santu eta esankizun barik aurkeztu zaitezen, gure Aita Jaungoikoaren aurrean. Azkenik, senideok, eskabide hau egiten deutsuet Jesusegan: ikasi zenduen nigandik zelan bizi, Jaungoikoari atsegin emoteko; holantxe egin, bada, eta jarraitu horretan aurrera. Badakizuez guk Jesus Jaunaren izenean emon geuntsuezan irakatsiak.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 21, 25-28. 34-36) Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: â&#x20AC;&#x153;Ezaugarriak izango dira eguzkian, iretargian eta izarretan; estu ibiliko dira lurrean herrialdeak, itsasoaren orroaz eta olatuen indarrez zoratuta. Gizakiak arnasa barik geldituko dira, munduari gainera datorkonaren bildurrez, zeruko indarrak ere dardaratu egingo dira-ta. Orduan, ikusiko dozue Gizonaren Semea indartsu eta aintza handitan etorten hodei baten. Guzti hori jazotzen hasten danean, zutundu zaiteze eta jaso zuen buruak: hurrean da zuen askatasuna. Egon zuhur; ez beitez moteldu zuen bihotzak hordikeriaz, mozkorkeriaz, eta bizitza honetako arduretan; ez bekizue eguna ustekabean gainera jausi, sarea lez etorriko dalako lurrean bizi diran guztien gainera. Egon, ba, beti zuhur, eta egin otoitz, etorri behar daben guzti horreei ihes egin ahal deioezuen, eta zutunik egon ahal zaitezen, Gizonaren Semearen aurreanâ&#x20AC;?.

ABENDU ALDIKO II. DOMEKEA Bar uk Pr ofetar en libur utik (Ba 5, 1-9) Jerusalen, erantzi dolu eta atsekabetako soinekoak, jantzi, betiko, Jainkoaren aintzaren ederra. Batu zure gorputza Jainkoak emoten deutsun zuzentasunaren soingainekoz, eta ezarri buruan betiko aintzazko koroia. Agertuko deustulako Jainkoak zure diztira zerupean bizi diran guztiei. Jainkoak izen hau emongo deutsu behin eta betiko: â&#x20AC;&#x153;Bakea Zuzentasunean, Ospea Jainko-zaletasuneanâ&#x20AC;?. Jagi zaitez, Jerusalen, igo gainetara; begira sortaldera eta ikusi zure semeak, sortaldetik sartelderaino Santuaren berbeak batutakoak, pozarren, Juangoikoa eurakaz gogoratu dalako. Oinez urten eben, arerioak eroanda; baina Jainkoak aintzatan ekarten deutsuz, errege-gurdian lez. Jainkoak erabaki dau, mendi-goi guztiak eta tontorrak lautzea, zulo-uneak betetzea, lurra bardintzeraino; Israel nasai etorri daiten, Jainkoaren aintzak zuzendurik. Basoei eta usain oneko zugatzei Israeli gerizea emoteko agindu deutse. Pozetan eroango dau Jaungoikoak Israel, Bere aintzaren argiz, Bere zintzorasunez eta errukiz.

Erantzun-salmoa Sal 125, 1-2ab. 2cd-3. 4-5. 6 GUGAZ HANDIKIRO JOKATU DAU JAUNAK: HAU DA POZA DAUKAGUNA! Jaunak Siongo atxilotuak erakartean, bagengozan amets antzean. Orduan bete jakun ahoa barrez, gure mihina goratzarrez. Atzerrietan orduan esan eben: â&#x20AC;&#x153;Jauna handikiro jokatua dabeâ&#x20AC;?. Gugaz handikiro jokatu dau Jaunak: Hau da poza daukaguna! Bihurtu, Jauna, gure zoria, Tegebeko errekako urak bezala. Malkoz erein baeben, pozez batuko dabe. Haruntzakoan hor doaz negarrez, ereiteko gari zorroa eroanez. Pozik etorriko dira honanzkoan, Gari eskukadak ekarriz.

San Paulo Apostoluak Filipotar r ei (F lp 1, 4-6. 8-11) Senideok: Zuen alde otoitz egiten dodanean, pozik eskatzen deutsat Jaungoikoari, zuek laguntzaile izan zaituedalako Ebanjelioko eginkizunean, lehenengo egunetik orain arte. Badot ustea, eginbide hau zuokan hasi dauanak amaitu ere egingo dauala Jesukristoren egunera arte. Testigu dot Jainkoa, zelako kristau maitasun haundiz maite zaituedan. Eta hauxe da nire otoitza: gero eta handiago egin daitela zuen maitasun alkartea, ezagutze sakon eta zentzun betean, onena aukeratu dagizuen; holan, garbi-garbi eta akats barik helduko zaree Kristoren egunera, zintzotasunezko frutuz beterik, Kristo Jesusen bitartez, Jainkoaren aintza eta gorespenerako.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 3, 1-6) Tiberio errege nagusi zala, haren erregetzaren hamabosgarren urtean, Pontzio Pilato Judeako agintari zala, eta Herodes Galilean erregeordeko egoala, eta Filipo –haren anaia– Iturea eta Trakoni lurraldean erregeordeko, eta Lisania Abilenen erregeordeko, eta Anas eta Kaifas abade nagusi zirala, Jaungoikoaren berbea etorri jakon basamortuan Zakariasen seme Joani. Eta Jordan inguru guztian, bihozbarritzeko bateoa iragarten hasi zan, pekatuen parkamenerako, Isaias profetaren liburuan idatzita dagoan lez “Abots bat oihuka dabil basamortuan urratu egizue bidea Jaunarentzat, zuzendu Haren bidezidorrak; goratu daitezala ibarrak, beheratu mendi eta tontorrak; bardindu daitezala konkorrak, zelaitu aldatsak. Eta ikusiko dabe guztiek Jaungoikoaren salbamena”.

ABENDU ALDIKO III. DOMEKEA Sof onias Pr ofetar en libur utik (So 3, 14-18a) Egin poz-irrintzi, Siongo alaba! Egin oihu alai, Israel! Poztu zaitez, bihotz bihotzez, Jerusalengo alaba! Urratu dau Jaunak zure kontrako erabagia, atzera eragin deutse zure arerioei. Jauna izango da Israelgo errege zure erdian; ez dozu gehiago bildurrik izango. Egun haretan, hau esango jako Jerusaleni: “Ez izan bildurrik, Sion! Ez beitez jausi zure eskuak! Jauna, zure Jaungoikoa, zure erdian dago, gudari salbatzaile! Pozaren pozez alaitzen da zugaitik; maite zaitu eta pozik saltoka dabil, jaiegunetan lez”.

Erantzun-salmoa Is 12, 2-6 GORA TA GORA DAUKAT BIHOTZA NIK KANTARI GORA TA GORA JAUN ONARI. Hara, Jainkoa da nire salbatzaile; badot uste on eta ez naz bildur. Jauna da-ta nire indar eta kemen, Bera izan da nire salbamen. “Atarako dituzue urak pozetan, salbamenaren iturrietan. Eskerrak Jaunari, Haren izena oihu egizue. Ezagutuazo herrietan Haren eginen bikainak, iragarri egizue Haren izen garaia.

Kanta Jaunari, harrigarriak egin ditu-ta, ezagutu begie hau lurbira osoan. Sionen bizi zareenok, goratu egizue irrintzika, haundi dago-ta Israelgo Santua zuen erdian”.

San Paulo Apostoluak Filipotar r ei (F lp 4, 4-7) Senideok: Zagoze beti pozik Jaunagan; barriro dinotsuet: zagoze pozik. Ezaguna izan bedi gizon guztientzat zuen bihotz zabala. Hurrean da Jauna. Ez euki ezeren kezkarik; hori barik, beti eta beti zuen esker oneko otoitz eta eskarietan agertu zuen eskabideak Jaungoikoari. Eta gogoeta guztiak baino handiagoa dan Jaungoikoaren bakeak gordeko ditu zuen bihotzak eta zuen gogapenak Kristo Jesusi lotuta.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 3, 10-18) Aldi haretan, honan itauntzen eutson jenteak Joani: “Zer egin behar dogu?” Eta harek erantzun: “Soineko bi daukazanak, emon begio bat ez daukanari; eta jatekorik daukanak, bardin egin begi”. Etorri jakozan zergalari batzuk ere, bateoa hartzera, eta itaundu eutsoen: “Maisu, zer egin behar dogu?” Eta berak esan eutsen: “Ez eskatu erabagita dagoana baino gehiago”. Gudari batzuk itandu eutsoen: “Eta guk zer egin behar dogu?” Berak erantzun: “Ez behartu inor gogorkeriaz; ez ibili salaketan, dirua atarateko; konforme izan, daukazuen irabaziagaz”. Herria kezkatan egoan, eta euren barruan itaunka, Joan hori ez ete zan Kristo berbera. Joanek honan erantzun eutsen guztiei: “Nik urez bateatzen zaituet; baina badator ni baino ahaltsuagoa dana, ni ez naz-ta inor Haren oinetakoen lokarriak askatzeko ere. Harek Espiritu Santuaz eta suz bateatuko zaitue. Eskuan dauka sardea, larraina garbitzeko eta garia bere garautegian batzeko; lastoa, barriz, amatatu ezin leiteken sutan erreko dau”. Honeek eta beste gauza asko esanez, barri ona irakasten eutson herriari.

ABENDU ALDIKO IV. DOMEKEA Mikeas Pr ofetar en libur utik (Mik 5, 2-5) Hauxe dino Jaunak: “Zu, Efratako Belen, Judako herritxoetan txiki hori, zeugandik jaioko da Israelgo agintaria, Aspaldikoa da haren sortzea, betiko egunetakoa. Horregaitik, itzi egingo ditu Jaunak, amak umea ekarri arte. Orduan, haren anai “hondarrak” Israelgo semeetara bihurtuko dira. Zutunduko da, eta Jaunaren indarrez larratuko ditu, Jaunaren, euren Jaungoikoaren, izen haundiz. Nasai biziko dira, haundi agertuko da-ta lurraren mugetaraino; eta bera izango da gure bakea”.

Erantzun-salmoa 79 Salmoa JAUNA, ZURE MAITASUNA ERAKUTSI EIGUZU, ZURE SALBAMENA, EMOIGUZU. Israelgo Artzain, entzun eiguzu, Kerubin gainean jesarri zara, zure indarrari eragiozu, zatoz eta salbatu gagizuz. Bihurtu zakiguz, gudari taldeen Jainko, begira zerutik, ikusi, mahatsondo honi agertu zakioz zeure eskuz aldatu dozun aldaska honi, Zeuk indartu dozun landareari.

Emoiozu eskua, aukeratu dozun gizonari, Zeuk indartu dozun giza semeari. Ez gara Zugandik urrunduko, emoiguzu bizia eta zure izena dogu deituko.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 1, 39-45) Aldi haretan, Maria jagi eta bizi-bizi mendialdera joan zan, Judeako herri batera; eta Zakariasenean sartu, eta Isabeli agur egin eutson: Mariaren agurra entzun ebaneko, Isabeli salto egin eutson umeak sabelean. Isabel Espiritu Santuaz bete zan, eta honan esan eban oihu handiz: Bedeinkatua zu emakumeen artean, eta bedeinkatua zure sabeleko frutua. Nondik niri neure Jaunaren Ama nigana etortea? Zure agurra, nire belarrietara heldu orduko, salto egin deust umeak pozez sabelean. Zorionekoa zu, sinistu dozulako: Jaunak beteko dau esan deutsuna!

GABON ALDIA

Maria, Jose eta Umea aurkitu ebezan Jaunaren Natibitatea

GABON-ZORTZIURRENEKO DOMEKEA FAMILIA SANTUA Siraken libur utik (Sir 3, 3-7. 14-17a) Goresgarriago egiten dau Jaunak aita, seme-alabak baino; eta amari eskubidea emoten deutso bere umeen gainean. Aita goratzen dauanak bere pekatuak ordaintzen ditu; eta ama goratzen dauanak, ondasunak pilatzen. Aita goratzen dauanak poza izango dau bere seme-alabengan; eta otoitz egunean, entzun egingo jako. Aita goratzen dauana luzaro biziko da; eta Jaunak entzuten deutso amari atsegin emoten deutsonari. Ene seme, iraun zure aita goratzen, eta ez itzi bertan behera, bizi dan artean. Burua galtzen badau ere, izan zakioz bihotz haundiko eta ez egizu nahigabetu, bizi zaran artean; aitari emondako laguntza ez da ahaztuko, pekatuen ordain izango dozu; zoritxar egunean, gogoan hartuko deutsu Jaunak.

Erantzun-salmoa Sal 127, 1-2. 3. 4-5 DOHATSU JAUNAREN BILDUR DANA, HAREN BIDEETAN DABILENA! Dohatsu, Jaunaren bildur dana, Haren bideetan dabilena. Zeure eskuen lana dozu jango, zoriontsu izango zara, eta ondo jatzu joango. Zure emaztea mahasti emonkorraren antzean, zure etxe barruan; zure semeak olibondo kimuen antzean, zure mahai inguruan. Begira, holan izango da bedeinkatua gizona, Jaunari bildur deutsona: â&#x20AC;&#x153;Jaunak Siondik bedeinkatu zagizala, Jerusalen dokatsu ikusiz beti bizi zaitezalaâ&#x20AC;?.

San Paulo Apostoluak K olosar r ei (K ol 3, 12-21) Senideok: Jantzi zaiteze bihotz errukitsuz, onberatasunez, apaltasunez, egokitasunez, eroapenez, Jaungoikoaren herri aukeratu, santu eta maitea zareen ezkero. Eroaizue ondo alkar, eta parkatu batak besteari, inork inorentzat ezer baleuko. Jaunak parkatu deutsuen lez, parkatu zuok ere. Guzti horreen gainetik, izan egizue maitasuna, horixe dalako lokarririk bikainena. Kristoren bakeak agindu begi zuen bihotzetan, bake horretara deituak zareen ezkero gorputz batean; eta izan esker onekoak. Ugari bizi bedi zuekan Kristoren berbea: jakituriarik osoenean, alkar argituz eta berotuz; salmoak, goratzarreak eta goi-arnasazko abestiak Jaungoikoari bihotzez eta esker onez kantari. Edozer esaten edo egiten dozuela, egizue dana Jesukristo Jaunaren izenean, Beronen bidez Jaungoiko Aitari eskerrak emonez. Emazteok, egon zaiteze zeuon senarren menpean, Jaunagan egoki dan legez. Senarrok, maitatu egizuez zeuon emazteak, eta ez izan gogorrak eurekaz. Seme-alabok, egin zuen gurasoen esana, gauza guztietan, Jaunak horixe nahi dau-ta. Gurasuok, ez hasarrerazo zuen seme-alabak, gogoa galdu ez dagien.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 2, 41-52) Jesusen gurasoak Jerusalenera joaten ziran urtero, Pazko-jaietan. Jesusek hamabi urte bete zituanean, Jerusalenera igo eben jaietara, ohiturea zan lez. Jaiegunak amaitu ziranean, etxera bihurtu ziran; Jesus umea, ostera, Jerusalenen gelditu zan, bere gurasoak ez ekiela. Eta lagunen artean etorrelakoan, egun beteko bidea egin ondoren, Haren bila hasi ziran taldeko ahaide eta ezagunen artean. Baina aurkitu ez, eta Jerusalenera bihurti ziran Haren bila. Hiru egun barru, jauretxean aurkitu eben, irakasleen erdian jesarrita, hareei entzuten eta itaunka. Entzuten eutsoen guztiak harrituta egozan haren adimenagaz eta emoten ebazan erantzunakaz. Gurasoak, ikusi ebenean, harrituta gelditu ziran. Amak honan esan eutson: â&#x20AC;&#x153;Seme, baina zergaitik egin deuskuzu hori? Hara zelako atsekabez ibili garean aita eta biok zure bila!â&#x20AC;? Harek, orduan: â&#x20AC;&#x153;Zergaitik ibili zaree nire bila? Ez zenkien Nik neure Aitaren etxean egon behar nebana ala?â&#x20AC;? Hareek, ostera, ez eben ulertu Jesusek esan nahi ebana. Jesus Nazaretera jatsi zan eurakaz, eta euren menpean jarraitu eban. Haren amak bere bihotzean gordetan zituan gauza guztiok. Jesus, barriz, aurrera joian jakintzan, gorpuzkeran eta grazian, Jainkoaren eta gizonen begietan.

JAUNAREN AGERKUNDEA Urtarrilak, 6 Isaias Pr ofetar en libur utik (Is. 60, 1-6) Jagi zaitez eta argitu, Jerusalen, badator zure argia; zure gainean agiri da Jaunaren aintza. Begira, lainoak estalduta dauka lurra, eta ilunpeak inguraturik daukaz herriak. Zure gainean, ostera, Jauna jagiko da, eta Haren aintza agertuko da zure gainean. Zure argitara etorriko dira herriak, zure egunsentira erregeak. Jaso egizuz begiak zeure inguruan, eta ikusi guzti horreek alkartu dira eta zeugana datoz; zure semeak urrutitik datoz, besoetan dakarrez zure alabak. Hori ikustean, gainezka poztuko zara; harritu ta zabaldu egingo jatzu bihotza, itsasoko aberastasunak zugana etorriko dira-ta, eta atzerrietako ondasunak zeuri ekarriko deutsuez. Ganbelu-taldeak estalduko zaitue, Madian-go eta Efa-ko dromedarioak. Saba-tik datoz guztiak, urrea ta intsentsua dakarrezala, eta Jaunari gora ta gora dinotsoela.

Erantzun-salmoa ARGIAK ARGIZ BETE GAITU... Emoiozu, Jainko, zure auzia erregeri, zure zuzentasuna errege-semeari. Zaindu begi zure herria zuzentasunez, eta zure gizajoak zuzenbidez. Zuzentasuna garatuko da haren egunetan, bakea ugari iretargia amatatu artean. Nagusi izan bedi itsasotik itsasoraino, Ibaitik lehor-mugaraino. Tarsis-ko eta ugarteetako erregeak ekarriko deutsoez esku-ikusiak, Arabia-ko eta Saba-ko erregeak, opariak. Errege guztiak dabe ahuspez agurtuko, atzerri guztiak zerbiduko. Onik atarako daualako, oihuka diharduan jende behartsua, eta laguntzailerik ez dauan zoritxarrekoa. Apalarentzat eta behartsuarentzat izango dau errukia, salbauko dau behartsuen bizia.

San Paulo Apostoluak Efesotar r ei (Ef 3, 2-6) Senideok: Entzun dozue, Jainkoaren grazia zuen artean zabaltzeko eginkizuna emon jatala. Goi-agerpenez ezagutuazo jatalako niri Kristoren misterioa: lehengo denporetan gizonei jakinazo jaken misterioa, orain Espirituaren bitartez Haren apostolu santuei eta profetei agertua izan jaken lez: hau da, Jesukristogan ondare beraren kide dirala atzerritarrak ere, barri onaren bidez: gorputz beraren atal eta agintzari beraren oinordekide.

Jesukristoren Ebanjelioa San Mateoren libur utik (Mt. 2, 1-12) Herodes erregearen egunetan jaio zan Jesus Judako Belenen. Eta orduan Mago batzuk etorri ziran sortaldetik Jerusalenera, itaunka: “Non da jaiobarri dan judutarren erregea? Haren izarra ikusi dogu sortaldean, eta hemen gatoz Bera gurtzera”. Hori entzunik, larritu egin zan Herodes, eta Jerusalen guztia haregaz batera. Eta abade nagusiak eta idazlariak batu, eta Kristo non jaiotekoa zan itaundu eutsen. Hareek erantzun: “Judako Belenen. Holan dauko profeteak idatzirik: “Eta zu, Belen, Judako bazter hori, ez zara, ezelan ere, Judako herri nagusietan txikiena; zeugandik urtengo daualako agintari batek, eta nire herri Israelen artzain izango da"”. Orduan Herodesek, Mago hareei ixilka dei egin eutsen, izarra noiz agertu jaken ahal zanik eta ondoen jakiteko; eta Belenera bialdu zituan, esanez: “Zoaze, eta jakin arduraz umearen barri; eta aurkitzen dozuenean, esaidazue niri, neuk ere joanda gurtu dagidan”. Hareek, erregeri entzun ondoren, joan egin ziran. Eta bapatean, sortaldean ikusitako izarra aurretik jarri jaken, umea egoan lekuaren gainean gelditu arte. Izarra ikusitakoan, berebiziko poza hartu eben. Eta, etxean sarturik, umea aurkitu eben, Maria bere amagaz; eta ahuspez jarririk, gurtu egin eben. Eta, euren kutxak edegita, erregaluak emon eutsoezan urrea, intsentsua eta mirrea. Eta Herodesengana ez bihurtzeko albistea amesetan harturik, beste bide batetik joan ziran euren lurraldera.

JAUNAREN BATEOA Isaias pr ofetar en libur utik (Is 42, 1-4.6-7) Hauxe dino Jaunak: â&#x20AC;&#x153;Hona hemen neuk eusten deutsodan nire zerbitzaria, atsegin jatan neure aukeratua. Beronengan ipini dot neure espiritua: beronek ekarriko deutse zuzenbidea atzerriei. Ez da deiadarka ibiliko, ez dau oihuka berba egingo, ez dau kaleetan entzunazoko bere berbotsa. Kainabera arrakaldua ez dau hausiko, ozta-ozta biztuta dagoan metxea ez dau amatatuko. Zuzenbidea ekarriko dau; ez da nekatuko, ez aspertuko, zuzenbidea lurrean ezarri arte, ugarteek itxaroten daben haren legea jarri arte. Nik, Jaunak, zuzentasunez dei egin deutsut, eskutik hartu zaitut; herri baten alkargo izateko, atzerrien argi izateko aukeratu zaitut, itsuen begiak zabaldu daizuzan, giltzapetuak espetxetik atara eta kartzelako ilunpean dagozanak askatu daizuzan.â&#x20AC;?

Erantzun-salmoa Sal 28, 1-10 JAUNAREN HITZA GURE ARGIA, GURE BIDEA, GURE BIZIA. Emon, Jainko-semeok, Jaunari, emon ospe eta indar Jaunari. Emon ospe Jaunari bere izenaren ederrez, gurtu Jauna apainduria deunez. Horra Jaunaren berbotsa ur-gainean:

Jauna ur ugarien gainean. Jaunaren berbotsa indartsu, Jaunaren berbotsa ospetsu. Jainko itzalgarriaren abarrotsa durundan, Haren jauretxean danak dinoe: Gora! Jarri da uriola-gainean, Jauna errege jarriko betierean.

Apostoluen Eginetatik (Ap Eg 10, 34-38) Egun hareetan, Pedrok honan esan eban: Garbi ikusten dot, Jaungoikoak ez dauala bereizkeriarik egiten; hori barik, ondo hartzen dauala Bere bildur dana eta zuzen dabilana, edozein herritakoa izanda ere. Berak bialdu eutsen Israelgo semeei bere berbea, eta guztien Jauna dan Jesukristok ekarriko eban bakearen barri ona emon eutsen. Badakizue zer jazo zan, Galileatik hasi eta Judea osoan, Joanek irakatsitako bateoaren ondoren: hau da, Nazareteko Jesusena, Jaungoikoak Espiritu Santuaren indarrez igurtzi, eta on egiten eta deabruak hartutako guztiak osatzen igaro zan harena, Jaungoikoa Haregaz egoalako.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 3, 15-22) Aldi haretan, herria kezkatan egoan, eta euren barruan itaunka, Joan hori ez ete zan Kristo berbera. Joanek honan erantzun eutsen guztiei: “Nik urez bateatzen zaituet; baina badator ni baino ahaltsuagoa dana, ni ez naz-ta nor Haren oinetakoen lokarriak askatzeko ere. Harek Espiritu Santuaz eta suz bateatuko zaitue”. Herri guztia bateatzen egoan baten, Jesus ere bateatu egin zan. Eta otoitzean egoala, zerua zabaldu zan, eta Espiritu Santua jatsi jakon gainera, usoirudian. Eta zeruko abots batek honan esaten eban: “Zeu zara nire Semea, nire Maitea; Zeugan dot nire atsegina”.

GARIZUMA ALDIA

Espirituak basamortutik eroaten eban, eta bitartean tentazioak eukazan Garizumako 1. domekea

GARIZUMAKO I. DOMEKEA Deuter onomio libur utik (Dt 26, 4-10) Moisesek honan berba egin eutson herriari: “Abadeak, zure eskutik lehenengo frutuak hartu eta Jaunaren, zure Jainkoaren, altara aurrean jarriko ditu. Orduan, Jaunaren, zure Jainkoaren aurrean, hauxe esango dozu: "Nire aita harantz-honantz ebilen aramear bat zan; Egiptora jaitsirik, arrotz bizi izan zan han, lagun bakar batzukaz; baina gero herri haundi egin zan, jentez eta indarrez. Egiptoarrek txarto erabili eta atsekabetu egin ginduezan, eta buztarri latza ezarri euskuen. Orduan guk Jaunari, gure asaben Jainkoari, deiadar egin geuntson, eta Jaunak entzun eban gure deiadarra. Gure atsekabe, neke eta estualdia ikusirik, esku bizkorrez eta beso zabalez atara ginduzan Egiptotik, beldur ikara, ezaugarri eta egintza harrigarrien artean. Orain gagozan toki honetara ekarri ginduzan, eta lur hau emon euskun, esnea eta eztia darion lurra. Horregaitik ekarri dodaz hona, Zuk, Jaun horrek, emon deustazun lurraren lehenengo frutuak”. Jaunaren, zure Jainkoaren aurrean, itziko dozuz, eta Jauna, zure Jainkoa, ahuspez gurtuko dozu”.

Erantzun-salmoa Sal 90, 1-2. 10-11. 12-13. 14-15 ZAGOZ NIREKIN, JAUNA, LARRIALDIAN. Goi-goikoaren babespean zagozana, guztiz Ahaltsuaren gerizpean bizi zareana, esaiozu Jaunari: “Zeu zaitut ihesleku eta gaztelu, ene Jainko, Zeugan nago sendo”. Ez jatzu gatxik ondoratuko, ez izurririk zure txabolara hurreratuko. Agindu deutselako aingeruei zutaz, zaindu zagiezala bide guztietan. Eroango zaitue eskuetan, zure oinak harririk jo ez dagian. Suge eta sugegorri-gainean dozu oina jarriko, lehoia eta herensugea azpian zapalduko. “Neuri lotu jatan ezkero, onik atarako dot, nire izena ezagutu dauan ezkero, babestuko dot. Deituko nau eta Nik hari entzungo, beragaz izango nau larrialdirako, askatuko dot eta ospetsu egingo”.

San Paulo Apostoluak Er r omatar r ei (Er m 10, 8-13) Senideok: Hauxe dino Liburu Santuak: “Zeure ondoan dozu berbea: zeure ahoan eta bihotzean. Berba hori da guk iragarten dogun sinismenaren barria. Izan ere, zeure ahoz autortzen badozu Jesus Jauna dala, eta zeure bihotzean sinisten badozu Jaungoikoak hilen artetik biztu ebala, salbatuko zara. Bihotzez sinisteak zuzentasuna dakarsku; eta ahoz autortzeak, salbamena. Liburu Santuak honan dino: “Haregan sinisten dauana ez da lotsatan geldituko”. Ez dago bereizkuntza egiterik, judutar izan zein greziar izan; bat bera da guztien Jauna, Berari dei egiten deutsen guztientzat eskuzabala. Izan ere, Jaunaren izenari dei egiten deutson guztiak lortuko dau salbamena”.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 4, 1- 13) Aldi haretan, Espiritu Santuaz beterik bihurtu zan Jesus Jordanetik; Espirituak erabili eban basamortuan berrogei egunez, eta deabruak tentaldian jarri eban. Ez eban ezer jan egun hareetan; eta azkenean gosetu egin zan. Deabruak esan eutson: “Jaungoikoaren Seme bazara, esaiozu harri honi ogi bihurtu daitela”. Eta Jesusek erantzun: “ldatzita dago: "Gizona ez da ogiz bakarrik bizi"”. Gero leku goi batera eroan eta deabruak lurreko erreinu guztiak erakutsi eutsozan une baten, eta esan eutson: “Guzti horreen agintea eta aintza emongo deutsut; izan ere, neuri emon deusteez, eta nik neuk nahi dodanari emoten deutsadaz; beraz, gurtzen banozu, zeurea izango da dana”. Jesusek erantzun: “Idatzita dago: Jauna, zure Jaungoikoa, gurtuko dozu, eta Bera bakarrik zerbitzatuko"”. Orduan, Jerusalenera eroan eta jauretxeko teilatu ertzean ipini eban, eta esan eutson: “Jaungoikoaren Seme bazara, bota egizu zeure burua hemendik behera; idatzita dago-ta: "Bere aingeruei aginduko deutse zu zaindu eta onik atarateko", eta "eroango zaitue eskuetan, zure oinak jo ez dagian harrietan"”. Honan erantzun eutson Jesusek: “Aginduta dago: "Ez tentatu Jauna, zure Jaungoikoa"”. Eta tentaldiak amaituta, alde egin eban deabruak, beste batera arte.

GARIZUMAKO II. DOMEKEA Hasiera libur utik (Has 15, 5-12. 17-18) Egun hareetan, Jaunak kanpora atara eban Abrahan eta esan eutson: “Begira zerura, eta kontatu egizuz izarrak, ahal badozu ”. Eta gainera esan eutson: “Horrenbeste izango dira zure ondorengoak”. Abrahanek sinistu egin eutson Jaunari, eta Jaunak aintzat hartu eutson zuzentasunerako. Eta esan eutson: “Neu naz Jauna, Kaldeako Ur herritik zu atara zaitudana, lurralde honen jabe egiteko”. Eta Abrahanek: “Jainko Jauna, nondik ezagutuko dot jabe izango nazana?” Jainkoak erantzun: “Ekarri egidazuz hiru urteko behi bat, hiru urteko ahari bat, usapal bat eta usakume bat”. Ekarri zituan Abranek guzti honeek, eta erdibitu egin zituan, eta erdi bakoitza beste erdiaren aurrean ipini eban; baina hegaztiak ez zituan erdibitu. Hegazti harrapariak hildako piztietara etozan, eta Abrahanek uxatu egiten ebazan. Eguzkia sartzean, Abrahan logura haundiak hartu eban, eta ikara handi bat jausi jakon gainera. Eguzkia sartu eta ilun egin zanean, laba bat agertu zan ketan, eta zuzi bat sutan, zati hareen artetik igarotzen. Egun hareetan Jaunak alkargoa egin eban Abranegaz, esanez: “Zure ondorengoei emongo deutset lurralde hau, Egiptoko ibaitik Eufrates ibai handiraino”.

Erantzun-salmoa Sal 26, 7-14 JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN. Jauna dot argi eta salbamen, nork ni bildurtu? Jauna biziaren babes, nork ni izutu? Jauna, nire deiadar hotsa entzun egizu, erruki zakidaz eta aditu nagizu. Zuk esana bihotzean dot entzuten: “Bilatu egizue nire aurpegia”.

Zure aurpegi bila naiabiltzu, Jauna, ez niri ezkutatu aurpegi hori, zure morroi hau hasarrez ez baztertuta utzi. Laguntza zaitut, ez nagizula hondatu, Jainko nire salbamen, eskutik ez nagizu askatu. Jaunaren ontasuna ikusi ustean nago bizien lurrean. Itxaron Jaunagan eta adore izan, bizkortu bekizu bihotza eta itxaron Jaunagan.

San Paulo Apostoluak Filipotar r ei (F lp 3,17-4,1) Senideok: Izan zaiteze guztiok neure antzeko, eta begiratu nigan daukazuen eredura dabiltzanei. Asko dira -askotan esan deutsuet, eta orain negarrez dinotsuet- Kristoren kurutzearen arerio lez dabizanak: horreen azkena hondamendia da; horreen jainkoa, sabela; horreen harrokeria, euren lotsarietan dago; lurreko gauzetan horreen egarria. Guk zeruan dogu geure herria; eta itxaron ere, handik itxaroten dogu Salbatzailea, Jesukristo gure Jauna. Berak aldatuko dau gure gorputz ezerez hau, Bere gorputz aintzatsuaren antzeko eginez; gauza guztiak menperatzeko daukan indarraz. Holan, bada, ene senide maite eta bihotzekook, nire poza eta koroia zareenok, iraun egizue holantxe Jaunari leial, ene maiteok.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 9, 28b-36) Aldi haretan, hartu zituan Jesusek Beragaz Pedro, Santiago eta Joan, eta mendira igo zan, otoitz egiteko. Otoitzean egoala, Haren aurpegia antzaldatu eta Haren jantzia zuri distiratsu egin zan. Honetan, gizon bi egozan Haregaz berbetan: Moises eta Elias ziran, aintzatan agertuak; eta Jesusek Jerusalenen jasan behar eban heriotzaren gainean berba egiten eben. Pedro eta lagunak loguraz erreta egozan; baina itzartu ziran eta Jesusen aintza eta Beronegaz egozan gizon biak ikusi ebezan. Honeek Harengandik alde egiterakoan, Pedrok badinotso Jesusi: “Maisu, bai ederto gagozala gu hemen! Egin daiguzan hiru txabola: bata Zuretzat, bestea Moisesentzat, eta bestea Eliasentzat”. Ez ekian zer inoan ere. Hau esaten egoala, hodei bat sortu zan, eta estaldu egin zituan, eta hodeian sartzean bildurrak hartu zituan. Hodeitik abots bat entzun zan: “Hauxe da nire Semea, nire Aukeratua. Entzun egiozue”. Abotsa isiltzean, Jesus bakarrik egoan. Ikasleak isilik egon ziran, eta egun hareetan ez eutsoen inori esan ikusitakorik ezer.

GARIZUMAKO III. DOMEKEA Ur teera libur utik (Ur 3, 1-15) Egun hareetan, Moises, bere aitaginarreba Jetroren, Madiango abadearen, ardiak zaintzen ebilen; basoaren beste aldera eroan ebazan, eta Horebera, Jainkoaren mendira, heldu zan. Han Jaunaren aingerua agertu jakon, sasi artetik urteten eban sugar baten. Moisesek begiratu eban, eta sasia, sutan egon arren, ez zan erreten. Orduan Moisesek esan eban: “Banoa gauza harrigarri hau ikusten: zelan ez dan sasia erreten”. Ikusi eban Jaunak, bajoiala begiratzera, eta dei egin eutson sasi artetik, eta esan: “Moises, Moises!” Honek erantzun: “Hemen nozu!” Eta Jaunak: “Ez hurreratu; kendu oinetakoak, lur santua da-ta zu zagozan tokia”. Eta esan eutson gainera: “Ni zure gurasoen Jainkoa naz, Abrahanen Jainkoa, Isaaken Jainkoa, eta Jakoben Jainkoa”.Orduan Moisesek aurpegia estaldu eban, Jainkoari begiratzeko bildurrez. Jaunak esan eutson: “Ikusi dodaz Egipton dagoan nire herriaren nekeak, entzun dodaz hareen marmarrak, euren langilezainen aurka; ezagutu dodaz hareen oinazeak. Beraz, jaitsi egin behar dot, egiptoarren eskuetatik nire herria atarateko, eta lur haretatik lur on eta zabalera igonazoteko, esnea eta eztia darion lurraldera”. Moisesek esan eutson Jainkoari: “Bai, Jauna, joango naz israeldarrakana, eta esango deutset: "Zuen gurasoen Jaungoikoak bialdu nau zuokana". Eta hareek itauntzen badeuste: "Zelan dau izena?", nik zer erantzun behar deutset?” Jaungoikoak Moisesi: “Nazana naz Ni. Eta hauxe esango deutsezu israeldarrei: "Ni-naz"-ek bialdu nau zuokana”. Jainkoak gainera esan eutson Moisesi: “Honan berba egin behar deutsezu israeldarrei: "Jaunak, zuen gurasoen Jainkoak, Abrahanen Jainkoak, Isaaken Jainkoak, Jakoben Jainkoak, bialdu nau zuokana. Hauxe da nire izena betiko; holantxe deituko deustazue gizaldien gizaldietan"”.

Erantzun-salmoa Sal 102, 1-11 ERRUKI HUTSA DOGU JAUNA, ERRUKIA TA MAITASUNA. Ene arima, goratu egizu Jauna, Nire barru osoak Haren izen deuna. Ene arima, goratu egizu Jauna, Eta ez ahaztu Harek zuri egina. Berak parkatzen ditu zure hobenak, Osatzen zure gatxak danak; Askatzen dau heriotzatik bizia, Emoten deutso koroitzat grazia eta errukia. Jaunak egintza zuzenak ditu egiten, Zapaldu guztiei eurena deutse bihurtzen. Erakutsi zeuntson bidea Moisesi, Berak eginak Israel-seme guztiei. Errukior da Jauna eta bihozbera, Hasarre gatxa eta guztiz onbera. Zerua lurretik goi dagoan heinean, Goi da Haren maitasuna bildur deutsoenen gainean.

San Paulo Apostoluak K orintotar r ei (1 K or 10, 1-6. 10-12) Senideok: ez zaituet ezjakinean euki gura; gure asabak danak egon ziran hodeipean eta danak igaro eben Itsaso Gorria. Danak hartu eben bateoa hodeian eta itsasoan, Moisesegaz bat egiteko. Danak jan eben espirituzko janari bera, eta danak edan espirituzko edari bera; izan ere, eurekaz batera joian espirituzko harkaitzetik edaten eben eta; harkaitz hori Kristo zan. Hala ere, euretariko asko eta asko, ez jakozan atsegin izan Jainkoari, eta hilik gelditu ziran basamortuan.

Hau guztia guretzat ikasbide izateko gertatu zan, gaiztakeriaren guraririk izan ez dagigun, hareek izan eben lez. Ez dagizuela marmarrean jardun, euretariko batzuk jardun eben lez, eta heriotza emoilearen eskuz hil ziran. Guzti hau, geure ikasbiderako jazoten jaken; eta gu, azken aldi honetan bizi garanok zentzarazoteko idatzi zan. Beraz, zutik dagoala uste duanak, bego zuhur, jausi ez daiten.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 13, 1-19) Aldi haretan, etorri jakozan Jesusi batzuk, Galilear batzuei jazotakoaren barri eomoten: Pilatok galilear hareen odola euren opariekin nahastu egin ei ebala. Jesusek erantzun eutsen: Uste dozue galilear horreek beste galilearrak baino pekatariago zirala, heriotza hori izan ebelako? Ez horixe! Eta zuek ere, bihozbarritzen ez bazaree, bardin hilko zaree danok. â&#x20AC;&#x153;Eta Siloeko dorreak azpian harrapatuta hil ziran hamazortzi hareek, gainerako jerusalemdarrak baino pekatariago zirala uste al dozue? Ez horixe! Eta zuek ere, bihozbarritzen ez bazaree, danok hilko zareeâ&#x20AC;?. Gero, parabola hau esan eutsen Jesusek: â&#x20AC;&#x153;Gizon batek pikondo bat eukan bere mahastian landatua. Joan zan piku bila eta ez eban aurkitu. Orduan, mahastizainari esan eutson: Begira, badira hiru urte pikondo honetara piku bila natorrela, eta ez dot aurkitzen. Ebagi egizu. Zertarako egongo da hor lurra alferrik jaten? Baina mahastizainak erantzun eutson: Jauna, itzi egizu aurtengoz; bitartean, hondoa aitzurtu eta ongarria botako deutsat ea aurrerakoan fruiturik emoten dauan; eta bestela, moztuâ&#x20AC;?.

GARIZUMAKO IV. DOMEKEA Josueren liburutik (Jos 5, 9-12) Egun hareetan, Jaunak honan esan eutson Josueri: â&#x20AC;&#x153;Gaur kendu deutsuet Ejiptoko lotsariaâ&#x20AC;?. Israeldarrak Gilgal-en etxolatu ziran, eta hantxe ospatu eben Pazkoa, hilaren hamalauko arratsaldean, Jeriko-ko zelaian. Pazko-biharamonean, egun horretan bertan, lurraren frutuetatik jan eben; ogi-hilak eta gari-garau erreak. Lurreko frutuetatik jaten hasi ziranean, atertu egin zan mana. Israeldarrak ez eben gehiago manarik jan, eta urte haretan Kanaan-lurreko grutuz janaritu ziran.

Erantzun-salmoa Sal 33, 2-7 DASTATU EGIZUE ETA IKUSI ZEIN SAMUR DAN JAUNA. Bedeinkatu dagidan aldi oro Jauna nire ahoan beti Haren gores pena Gailendu bekit bihotza Jaunarekin, poztu beitez apalak hori entzutearekin. Handietsi nirekin Jauna, ospatu daigun batera Haren izena. Jaunaren bila nenbilen eta entzun ninduan bildur guztietatik atara ninduan. Begitu egiozue alaitu zaitezen, zuen aurpegiak lotsatu ez daitezen. Dohakabe honek oihu egin eban, eta Jaunak entzun. estualdi danetatik atara dau bere eskuz.

San Paulo Apostoluak K orintoar r ei (2 K or 5, 17-21) Senideok: Kristorena dana, sorkari barri da; zaharrarenak egin dau, barria, hasi da. Eta guzti hau Jaungoikoagandik dator Kristoren bitartez bere adiskide egin gaitu-ta, eta adiskidetzeko zerbitzua geuri ezarri deusku. Izan ere, Jaungoikoak mundua Beragaz adiskidetzen ziharduan Kristogan, gizonei pekatuen kontua eskatu barik; eta geuri emon euskun adiskidetzearen hitza. Guk Kristoren ordezko lez dihardugu, beraz; Jaungoikoak geure ahoz iragarriko, baleutsue lez. Jaungoikoaren izenean eskatzen deutsuegu; adiskidetu zaiteze Jaungoikoagaz. Pekaturik ezagutu ez eban Ha, Jaungoikoak gugaitik pekatu bihurtu eban, guk Haregaz bat eginda Jaungoikoaren salbamena lortu daigun.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 15, 1-3.11-32) Aldi haretan, zergalariak eta pekatariak piloka hurreratu ohi jakozan Jesusi entzuten. Eta farisearrak eta idazlariak alkarregaz marmarrean hasi ziran esanez â&#x20AC;&#x153;Honek ondo hartzen ditu pekatariak, eta jan ere egiten dau eurakazâ&#x20AC;?. Orduan Jesusek parabola hau esan eutsen: â&#x20AC;&#x153;Gizon batek seme bi eukazan; gazteenak esan eutsan aitari: "Aita, emoidazu dagokidan senipartea ondasunetatik" Eta aitak banandu egin eutsezan ondasunak. Egun gitxi barru, seme gazteena, bere gauza guztiak batu eta urrunera joan zan; eta nasaikerian bizi izanez, ondasun guztiak jan zituan. Eukan guztia eralgi ondoren, gosete handi bat sortu zan lurralde haretan eta beharrizana sentitzen hasi zan mutila. Orduan herri haretako bategana joan eta haren morroi jarri zan, eta harek bere larreetara txerrizain bialdu eban. Txerriek jaten eben ezkurrez bete nahi izaten eban sabela, baina inok ez eutson emoten. Orduan bere barrura bihurtu eta esan eban: "Hamaika morroi bada gure aitarenean nahiko ogi daukala eta ni hemen goseak hilten! Jagi eta banoa neure aitagana, eta esango deutsat: Aita, pekatu egin dot zeruaren aurka eta

zure aurka; ez dot gehiago zure seme izenik merezi; hartu naizu zure morroietako bat lezâ&#x20AC;?. Eta jagi, eta bere aitagana abiatu zan. Oraindino urrun egoala ikusi eban aitak, eta erruki izan eban; joan zan arineketan haregana, besarkatu eban eta mosuka hasi jakon. Semeak esan eutson: Aita, pekatu egin dot zeruaren aurka eta zure aurka, ez dot gehiago zure seme izenik mereziâ&#x20AC;?. Aitak, ostera honan esan eutsen bere morroiei: "Ekarri behingoan soinekorik ederrena, eta jantzi egiozue; ipini egiozue eraztuna eskuan, eta jantzi oinetakoak; ekarri zekor gizena, eta hil; jan daigun, eta jai egin: nire seme hau hilda egoan eta biztu egin da-ta; galduta egoan, eta aurkitu egin dogu-ta." Eta hasi ziran jai egiten. Seme zaharrena soloan zan. Eta handik etxera hurreratzekoan, soinu eta dantzak entzun zituan eta: morroi bati dei eginda, ha zer zan itaundu eutson. Morroiak erantzun: "Zure anaia etorri da, eta aitak zekor gizena hil dau, semea onik aurkitu daualako". Ha hasarratu egin zan, eta ez eban sartu gura. Eta aita, urtenda, sartzeko erreguka hasi jakon. Baina semeak erantzun eutson aitari: "Horrenbeste urtetan zure zerbitzuan egon, zure esanik behin ere egin barik itzi ez, eta aumatxo bat ere ez deustazu sekula emon lagunartean jateko; eta emagalduakaz bere ondasuna janda, zure seme hori etorri danean, zekor gizena hil deutsazu". Aitak orduan: "Seme, zu beti neugaz zagoz, eta nirea dan guztia zeurea dozu; jai egin behar genduan eta poztu, zure anaia hau hilda egoan eta biztu egin da-ta; galduta egoan, eta aurkitu egin dogu-ta"â&#x20AC;?.

GARIZUMAKO V. DOMEKEA Isaias Pr ofetar en libur utik (Is 43, 16-21) Hauxe dino Jaunak, itsasoan bide bat zabaldu ebanak, ur handietan bidezidor bat egin ebanak; gurdi eta zaldi, guda talde eta buruzagi eroan zituanak; danak jausi dira-ta, ez jagiteko, amatatu egin dira, amaitu dan metxea lez: â&#x20AC;&#x153;Ez gomutatu lehengo gauzarik, ez gogoan hartu aspaldikorik. Begira, gauza barriak egiten dihardut, hasi dira; ez dozue ikusten ala? Bide bat zabalduko dot basoan; ibaiak basamortuan. Basapiztiak, otsoak eta ostrukak goratuko nabe, errekak sortuazoko dodazalako basamortuan eta ibaiak basoan, ase daiten nire herri aukeratuaren egarria: nire gorespenak kantatzeko Neuk eratu dodan herriaren egarriaâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 125, 1-6 GUGAZ HANDIKIRO JOKATU DAU JAUNAK: HAU DA POZA DAUKAGUNA! Jaunak Siongo atxilotuak erakartean, bagengozan amets antzean. Orduan bete jakun ahoa barrez, gure mihina goratzarrez. Atzerrietan orduan esan eben: “Jauna handikiro jokatua dabe”. Gugaz handikiro jokatu dau Jaunak hau da poza daukaguna! Bihurtu, Jauna, gure zoria, Negebeko errekako urak bezala. Malkoz erein baeben, pozez batuko dabe. Haruntzakoan hor doaz negarrez, ereiteko gari zorroa eroanez.

Jesukristor en Ebanjelioa San Joanen libur utik (Jn 8, 1-11) Aldi haretan, Jesus Olio mendira joan zan. Egunsentian jauretxera agertu zan barriro eta herri guztia etorri jakon; Jesus jesarri eta irakasten hasi zan. Idazlari eta farisearrek ezkontza nahasten aurkitutako emakume bat ekarri eutsoen, eta, erdian ipinita, esan eutsoen: “Maisu, emakume hau ezkontza nahasten aurkitu dogu; eta Moisesek holakoak harrika hilteko agindu eban Legean. Zuk zer dinozu?”. Azpikeriaz esaten eutsoen hori, zertan salatu izateko. Jesus, ostera, makurtu eta lurrean idazten hasi zan atzamarraz. Baina itaunka ekioen ezkero, zutundu eta esan eutsen: “Zuen artean pekaturik ez daukanak bota deiola lehelengo harria”. Eta barriro ere makurtu, eta lurrean idazten jarraitu eban. Hori entzun ebenean, zaharrenengandik hasita, banan-banan joaten hasi ziran danak; eta Jesus bakarrik gelditu zan, emakumea aurrean ebala. Jesusek zutundu eta esan eutson: “Emakume, non dira zu salatzen zinduezanak? Ez zaitu inork kondenatu?” Eta emakumeak: “Inork ere ez, Jauna”. Eta Jesusek: “Ezta Neuk ere ez zaitut kondenetan. Zoaz, eta hemendik aurrera ez egin pekaturik”.

JAUNAREN NEKALDIKO ERRAMU DOMEKEA Isaias Pr ofetar en libur utik (Is 50, 4-7) Ikasi baten mihina emon deust nire Jaunak, berba bizkorgarria emon deiedan nekatuei; belarria zuhur jarten deust goizero, ikasiak lez entzun dagidan. Jaunak belarria edegi deust, eta nik ez deutsat gogorrik egin; ez dot atzera egin. Bizkarra ipini deutset joten ninduenei; matrailea, bizarretik tiraka ebilkidazanei. Ez deutset aurpegia alboratu irain eta txistuei. Neure Jauna neban laguntzaile; horregaitik ez nintzan lotsatu; horregaitik ipini neban aurpegia, harri gogor lez; eta badakit ez nazana lotsagarri geldituko.

Erantzun-salmoa Sal 21,8-9. 17-18a. 19-20. 23-24 ENE JAINKO, ENE JAINKO, ZERGAITIK ITZI NOZU ESKUTIK?

Ikusten nabenak holan dabilkidaz barreka, Ezpain kinoka eta buru eraginka â&#x20AC;&#x153;Jaunagan dau uste on, salbatu begi; maite badau, onik atara begiâ&#x20AC;?. Txakur taldeak nauka inguraturik, gaizto taldeak erdian harturik. Esku-oinak zulatu deustez, hazur guztiak zenbatu daikedaz. Nire jantziak eurentzat banatzen dabez, nire soinekoa zotz egin dabe.

Zu, ostera, Jauna, ez egon urrun, Zu, neure indar, zatorkidaz arin lagun. Nire senideei zure izena deutset iragarriko, batzarraren erdian zaitut goretsiko. “Goratu egizue Jauna, bildur deutsazuenok, Jakoben seme guztiok, ospatu egizue, izan Haren bildur, Israelen seme guztiok”.

San Paulo Apostoluak Filipotar r ei (F lp 2, 6-11) Kristo Jesusek, Jainkoaren izaera bereko izanarren, ez eutson gogor eutsi Jainkoagaz bardin izateari; bestela baino: bereaz hustu egin zan, morroi izaerea hartuz, eta beste edozein lez agertuz. Eta gizon lez agerturik, apaldu egin eban bere burua, menpeko eginez heriotzaraino, kurutzeko heriotzaraino. Horregaitik, Jainkoak goratu egin eban, eta izen guztien gaineko izena emon eutson, Jesusen izenera belaun guztiak makurtu daitezan, zeruan, lurrean eta lurpean, eta mihin guztiak autortu dagien: “Jesukristo Jauna da”, Aita Jainkoaren aintzarako.

(Irakurgai laburragoa egin nahi bada, kako artean emoten diran zatiak itzi daitekez)

K Jesukristo gur e Jaunar en Nekaldia San Lukasen libur utik Baneukan gogoa Pazko afari hau zuekin jateko, nire nekaldi aurretik. K {[Ordua etorri zanean, jarri zan Jesus mahaian bere apostoluekin, eta esan eutsen: † “Baneukan gogoa Pazko afari hau zuekin jateko, nire nekaldi aurretik. Benetan dinotsuet: ez dot barriro jango, Jaungoikoaren erreinuan bete arte”. K Eta edalontzi bat hartu, eskerrak emon, eta esan eutsen: † “Hartu eta banandu zuen artean. Egia dinotsuet, ez dot gehiago ardaorik edango, Jaungoikoaren erreinua etorri arte”. Egizue hau neure oroigarri. K Gero ogia hartu eta esker otoitza eginez, zatitu eban eta emon eutsen, esanez: † “Hau neure gorputza da, zuentzat emoten dana. Egizue hau neure oroigarri”. K Afalondoan bardin egin eban, edalontzia hartuta, esanez: † “Edalontzi hau itun barria da, zuentzat isurtzen dan neure odoletan seilatua. Zoritxarrekoa, Gizonaren Semea salduko dauana! † Begira, ostera: Ni saltzen nauanak, Neugaz batera dauka eskua mahaian. Gizonaren Semea badoa, erabagita dagoanez; baina zoritxarrekoa, Ha salduko dauana!”. K Hareek alkarri itaunka hasi ziran, zein izan ete eitekean euren artean hori egitera joiana. Ni zuen artean zerbitzari lez nago. K Eztabaidea sortu zan ikasleen artean, nor ete zan handiena euren artean. Jesusek esan eutsen: † “Herrietako erregeak menpean daukez euren herriak; eta menperatzaile direnak "ongile" izenez deituak izan nahi dabe. Zuok, ostera, ez holakorik egin, bestetara baino: zuotariko haundiena izan bedi txikiena lez, eta agintari dana zerbitzari lez. Izan ere, nor da haundiago, mahaian jesarrita da-

goana, ala zerbitzen dabilena? Ez ete da mahaian jesarrita dagoana? Horra, bada: Ni zuen artean zerbitzari lez nago. Zuek Neugaz iraun dozue nire estualdietan, eta zuoi emoten deutsuet erreinua, Aitak Niri emon eustan lez; nire mahaian jan eta edango dozue nire erreinuan, eta jaun aulkietan jesarriko zaree, Israelgo hamabi leinuen epaile”. Zuk, bihozbarritzen zarenean, sendotu egizuz zure anaiak. K Eta esan eban gainera: † “Simon, Simon! Satanas zuen bila dabil, garia galbahean lez zuek astintzeko; baina Nik otoitz egin dot zure alde, zure fedea amatatu ez daiten. Eta zuk, bihozbarritzen zaranean, sendotu egizuz zure anaiak”. K Pedrok, orduan: † “Jauna, prest nago ni, Zugaz kartzelara eta heriotzara ere joateko”. K Jesusek erantzun eutson: † “Benetan dinotsut, Pedro: gaur oilarrak jo baino lehenago, hiru bider ukatuko dozu Ni ezagutzen nozuna”. Nigan betebeharra da idatzirik dagoana. K Eta guztiei esan eutsen: † “Ezer falta izan zenduen, diru sakel barik, eta bide zorro eta oinetako barik bialdu zinduedazanean?”. K Hareek erantzun eutsoen: S “Ezer ere ez”. K Jesusek barriro: † “Orain, ostera, diru sakela daukanak, hartu dagiala; bardin, diru zorroa ere; ezpatarik ez daukanak, saldu dagiala soinekoa, eta erosi ezpatea. Benetan dinotsuet: Nigan betebeharra dala idatzirik dagoan hau: “Gaizkiletzat hartu eben”. Nigaitik esanak laster beteko dira”. K Hareek esan eutsoen: S “Jauna, hemen badagoz ezpata bi”. K Jesusek erantzun: † “Nahikoa da!” Larria sartu jakon Jesusi, eta gehiago otoitz egiten eban.

K Urten eban Jesusek, eta, ohi ebanez, Orio mendira joan zan; ikasleak ere jarraitu eutsoen. Heldu ziranean, esan eutsen: † “Egizue otoitz, tentaldian jausi ez zaitezen”. K Berak, hareekandik aldendu, eta harrikada bat bide joanda, belauniko, honan egiten eban otoitz † Aita, nahi badozu, kendu Nigandik kaliza hau; baina ez bedi nire borondatea egin, zeurea baino”. K Honetan, aingeru bat agertu jakon zerutik, indarra emoten. Larria sartu jakon Jesusi, eta gehiago otoitz egiten eban. Odol tanten antzeko izerdia erion lurreraino. Otoitzetik zutundu eta ikasleakana joan zan, eta atsekabearen atsekabez loak hartuta aurkitu zituan. Eta esan eutsen: † “Lo zagoze? Jagi zaiteze eta egin otoitz, tentaldian jausi ez zaitezen”. Judas, musu bategaz saltzen dozu Gizonaren Semea? K Oraindino berbetan egoala, gizatalde bat agertu zan; Judas eritxon. Hamabietako bat etorren aurretik; hurreratu jakon Jesusi, eta musu emon eutson. Jesusek esan eutson. † “Judas, musu bategaz saltzen dozu Gizonaren Semea?” K Haregaz egozanak, zer etorren ikusirik, honan inoen: S “Jauna, joko doguz ezpataz?” K Eta euretariko batek, abade nagusiaren morroia jo, eta eskumako belarria ebagi eutson. Jesusek orduan. † “Nahikoa da. Itzi!”. K Eta belarria ikutuz, osatu egin eban. Eta esan eutsen, bila etorkozan abade nagusi, jauretxeko agintari eta herriko zaharrei. † “Lapur batengana lez etorri zaree, ezpata eta makilakaz. Egunero ninduzuen zuen artean, jauretxean, eta ez zeunsten eskurik ezarri. Baina hauxe da zuen ordua, ilunpearen nagusialdia”. Kanpora urtenda, Pedrok negarrari emon eutson, garratz.

K Hareek lotu eben, eurakaz eroan eta abade nagusiaren etxean sartu eben. Pedrok urrinetik jarraitu eutson. Barruko atari erdian sua biztu eben; eta inguruan jesarrita egozala, Pedro ere euren artean jesarri zan. Neskame batek, sutondoan jesarrita ikusi ebanean, berari begira-begira jarrita, esan eutson: S “Hau ere Horregaz egoan”. K Baina Pedrok ukatu egin eban S “Emakume, nik ez dot Hori ezagutzen!”. K Geroxeago, beste batek ikusi eta esan eutson: S “Zu ere horreen artekoa zara”. K Eta Pedrok: S “Ez, gizona! Ni ez!” K Handik ordubetera edo, beste batek gogor egiten eutson: S “Edozelan ere, hau Horregaz egoan; galilearra da gainera”. K Pedrok erantzun eban: S “Ez dakit zer dinozun, gizona!” K Eta oraindino berbetan egoala, oilarrak jo eban. Jaunak, bihurturik, begiratu eutson Pedrori; eta Pedrori Jaunak esandakoa etorri jakon gogora: “gaur oilarrak jo baino lehenago, zuk hiru bider ukatuko nozu”. Eta kanpora urtenda, negarrari emon eutson, garratz. Igarri egik: nok jo hau? K Jesus jagoten egozanak, burlaka eta joka erabilen; eta begiak zapiz estaldurik itauntzen eutsoen: S “Egik profetarena; igarri egik: nok jo hau?” K Eta beste era askotara irainak egiten eutsoezan. Batzarraren aurrera eroan eben. K Eguna argitu ebanean, herriko zaharrak, abade nagusiak eta idazlariak batzarrean batu ziran. Eta Batzarraren aurrera eroan eta esan eutsoen Jesusi: S “Zu Mesias bazara, esaiguzu”.

K Eta berak erantzun: † “Esaten badeutsuet, ez deustazue sinistuko; eta itauntzen badeutsuet, ez deustazue erantzungo. Baina hemendik aurrera Gizonaren Semea Jaungoiko Ahalguztidunaren eskuinaldean jarrita egongo da”. K Eta danak esan eben: S “Orduan, Jaungoikoaren Semea zara Zu?”. K Jesusek erantzun: † “Zeuok dinozue: Neu naz”. K Eta hareek, orduan: S “Ba ete daukagu beste testigantzaren beharrizanik? Geuk entzun dogu Beronen ahotik”.]} K Jagi ziran danak -herriko zahar, abade nagusi eta idazlariak-, eta Pilatogana eroan eben Jesus. Nik ez deutsat errurik aurkitzen gizon honi. K Eta salatzen hasi jakozan, esanez: S “Gure herria nahastatzen aurkitu dogu hau, eta Zesarri ordaindu beharra ukatzen, eta Bera Mesias eta errege dala esaten”. K Pilatok itaundu eutson: S “Zu judutarren erregea zara?” K Jesusek erantzun eutson: † “Zeuk dinozu”. K Orduan Pilatok abade nagusiei eta jente taldeari honan esan eutsen: S “Nik ez deutsot errurik aurkitzen gizon honi”. K Baina hareek zorrotzago esaten eutsoen: S “Herria nahastetan dabil bere irakatsiekin Judea guztian, Galileatik hasi eta honaino”. K Hori entzutean, Pilatok ea galilearra zan itaundu eban. Eta Herodesen menpekoa zala jakin ebanean, harengana bialdu eban, ha ere Jerusalenen egoalako egun hareetan. Herodesek eta honen gudariak gutxietsi egin eben.

K Biziro poztu zan Herodes, Jesus ikustean, aspalditxoan Ha ikusi guran egoalako, Haretaz entzuna eukanagaitik eta mirariren bat ikusiko ebala uste ebalako. Itaun asko egin eutson; baina Jesusek ez eutson berbarik ere erantzun. Abade nagusiak eta idazlariak han ziharduen, salatu eta salatu. Herodesek, bere gudariekin, gutxiespen eta burlarik asko egin ondoren, soineko zuri bat jantzi eta Pilatogana bialdu eban barriro. Egun hareetan adiskidetu egin ziran Pilato eta Herodes, artean alkarren arerio ziran eta. Pilatok jesus hareen eskuetan itzi eban. K Deitu eutsen Pilatok abade nagusi, agintari eta herriari, eta esan eutsen: S “Gizon hau herriaren nahastaile lez ekarri deustazue; itaunak egin deutsadaz zuen aurrean, eta nik ez deutsat errurik aurkitzen gizon honi, zuek salatzen deutsazuezan gauzetan. Herodesek ere ez, barriro gugana bialdu dau-ta. Ikusten dozue, ez jakola ezer aurkitu, heriotzea merezidu dauanik. Beraz, zigorkatu ondoren, askatu egingo dot”. K Preso bat askatu behar izaten eutsen Jai Nagusian. Baina guztiak, aho batez, honan esan eutsoen, deadarka S “Kendu hori, eta askatu eiguzu Barrabas!”. K (Hau, herrian izandako matxinadeagaitik eta heriotza bategaitik euken espetxean). Pilatok, Jesus askatu guraz, barriro berba egin eutsen. Baina hareek deiadarka jarraitu eben. S “Josi hori! Josi kurutzean!”. K Hirugarren aldiz esan eutsen: S “Ze oker egin dau, ba, Honek? Heriotza merezi dauanik ezer ez deutsat aurkitu. Horregaitik, zigorkatu ondoren, askatu egingo dot”. K Baina hareek, oraindino gehiago ekiten eutsoen deadarka, kurutzean josi egiala; eta hareen deiadarrak geroa eta haundiagoak ziran. Pilatok hareen eskabidea bete eitela erabagi eban. Askatu eban hareek eskatzen ebena –matxinada eta heriotzagaitik espetxean egoana–, eta Jesus euren eskuetan itzi eban. Jerusalengo alabak, ez egin negarrik Nigaitik.

K Jesus eroiela, solotik etorren Simon izeneko Zirinear bat hartu eben, eta kurutzea leporatu eutsoen, Jesusen atzetik eroateko. Gizatalde handia joian Haren atzetik; baita emakumeak ere, bular joka eta negarrez Haregaitik. Bihurtu zan Jesus hareekana, eta esan eutsen: † “Jerusalengo alabak: ez egin negarrik Nigaitik; egizue negar zeuokaitik eta zeuon umeakaitik, etorriko diralako honan esango dan egunak: "Zorionekoak agorrak, umerik ekarri ez daben sabelak, eta umerik hazi ez daben bularrak!". Orduan, hasiko dira mendiei esaten: "Jausi zaiteze gure gainera", eta menditxuei: "Estaldu gagizuez". Egur hezeagaz hau egiten badabe, zer ez ete da jazoko igarragaz?” K Baeroiezan beste gaizkile bi ere, Jesusegaz batera, hilteko. Aita, parkatu egiezu, ez dakielako zer egiten daben. K Buru-hazurtegi deritxon lekura heldu ziranean, hantxe josi eben Jesus kurutzean, eta gaizkile bi Beragaz batera, bata eskumatan, eta bestea ezkerretan. Jesusek honan inoan † “Aita, parkatu egiezu, ez dakielako zer egiten daben”. K Zotz egin ebezan Haren jantziak, zer zeinentzat. Hau da judutarren erregea. K Herria begira egoan. Agintariak zeinuka ebilkozan, eta esaten eben: S “Besteak salbatu jozak; salbatu dagiala bere burua, Jainkoaren Mesias eta Aukeratua badok”. K Gudariak ere burla egiten eutsoen, ozpina emonez eta esanez: S “Judutarren erregea bahaz, salbatu egik eure burua!” K Gainean idazkun bat ipini eutsoen, grekoz, latinez eta heberkeraz idatzirik: “HAU DA JUDUEN ERREGEA”. Gaur Neugaz izango zara paradisuan.

K Kurutzetik dingilizka egozan gaizkile bietako bata irainka ebilkon: S “Hi ez haz, ba, Mesias? Salbatu egik eure burua, eta salbatu gaizak gu!” K Baina besteak honan esan eutson, hasarre: S “Hik ere, zigorpe berean egonda, ez deutsok bildurrik Jainkoari? Guk ondo merezita jaukaguk, geure eginakaitik; Honek, ostera, ez jok ezelako txarrik egin”. K Gero esan eban: S “Jesus, gomutau zaitez nitaz, zeure erreinura heltzean”. . K Eta Jesusek berari † “Benetan dinotsut: Gaur Neugaz egongo zara paradisuan”. Aita, zeure eskuetan izten dot nire espiritua! K Eguerdi ingurua zan, eta lurralde guzti ha ilunetan gelditu zan, arratsalde erdira arte; eguzkia ilundu egin zan, eta jauretxeko oihala erdi bi egin. Eta Jesusek, deiadar haundiz, honan esan eban: † “Aita, zeure eskuetan izten dot nire espiritua!” K Eta hori esanda, azken arnasea emon eban. (Hemen, belauniko jarri eta egonalditxo bat egiten da.) K Gudari ehuntariak, jazo zana ikusirik, honan goresten eban Jaungoikoa: S “Gizon hau, benetan, zintzoa zan!” K Eta zer ikusiko joan zan jente guztia bular joka etorren, jazo zana ikusirik. Han egozan, urrunetik begira, Haren ezagun guztiak, eta Galileatik Hari jarraituz etorritako emakumeak, hori danori ikusten. Josek, lehen inor lurperatu bako hilobian ipini eban Jesusen gorpua. K {[Orduan, Batzarreko bat, Jose eritxona –gizon on eta zintzoa, judutarren erabagiak eta eginak ontzat hartu ez zituana, Judeako Arimatea herrikoa, eta Jaungoikoaren erreinua itxaroten ebana–, Pilatogana joan zan, Jesusen gorpua eskatzeko. Jatsi eban kurutzetik, eta izara baten batuta, lehen inor lurperatu bako hilobian ipini eban. Prestaera eguna zan, eta zapatua astera joian.

Jesusegaz Galileatik etorritako emakumeak Joseri jarraitu eutsoen, hilobia, eta Haren gorpua zelan jarten eben ikusi nahiez. Bihurtu ziran, eta gantzu usain gozodunak eta mirrea gertau ebezan. Zapatuan, barriz, geldi egon ziran, aginduta egoan lez.]}

PAZKO ALDIA

Bera hildakoen artetik biztu behar zan Jaunaren Biztuerako pazko-domekea

JAUNAREN BIZTUERAKO PAZKO-DOMEKEA PAZKO EGUNEKO MEZA Apostoluen Eginetatik (Ap Eg 10, 34a. 37-43) Egun hareetan, Pedrok honan esan eban: â&#x20AC;&#x153;Badakizue zer jazo zan, Galileatik hasi era Judea osoan, Joanek irakatsitako bateo ondoren: hau da, Nazareteko Jesusena, Jaungoikoak Espiritu Santuaren indarrez igurtzi, eta on egiten eta deabruak hartutako guztiak osatzen igaro zan harena, Jaungoikoa Haregaz egoalako. Geu gara, judeguen lurretan eta Jerusalenen egindako guztien testigu. Hareek hage batetik eskegi eta hil egin eben. Baina, hirugarren egunean, Jaungoikoak biztu egin eban, eta agertzea emon eutson: ez, ostera, herri osoan, Jaunak aurretiaz aukeratutako testiguei baino: geuri, Ha hilen artetik biztu ta gero, Beragaz jan eta edan genduanoi. Eta agindu euskun, herriari irakatsi eta autortzeko Bera dala Jaungoikoak bizien eta, hilen epaile ipini dauana. Profeta guztiak igiten deutsoe autormen: Haregan sinisten daben guztiak hartzen dabela, Beraren izenean, pekatuen barkamenaâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 117, 1.-2. 16bc-17. 22-23 HAU DA JAUNAK EGIN DAUAN EGUNA, GU POZTEKO ETA ALAITZEKO EGUNA. edo ALELUIA, ALELUIA, ALELUIA. Eskerrak Jaunari, ona da-ta, Haren maitasuna betikoa da-ta. lsrael-etxeak hau esan begi “Haren maitasuna betikoa”. “Jaunaren eskumeak jaso nau, Jaunaren eskumeak bizkor jokatu dau. Ez naz hilgo, bizi baino, Jaunaren eginak nik oihu egingo. Etxegileak baztertutako harria berori bihurtu da giltzarria. Jaunak egin dau hori, gure begien harrigarri.

San Paulo Apostoluak K olosar r ei (K ol 3, 1-4) Senideok: Kristogaz berbiztu zareen ezekro, ibili zaiteze goi-hondasunen bila, Kristo han dago-ta, Jaungoikoaren eskoi-aldean jarrita. Bilatu egizuez goiko hondasunak, eta ez lurrekoak. Hilda zagoze, eta zuen bizia Kristogaz Jaungoikoagan ezkutaturik dago. Gure bizia dan Kristo agertu daitenean, zuok ere agertuko zaree aintzaz, Beragaz batera.

Jesukristoren Ebanjelioa San Joanen liburutik Jn 20, 1-9 Astearen lehenengo egunean, Maria Magdalena hilobira joan zan goizean goizetik, oraindino ilun egoala; eta harria hilobitik kenduta ikusi eban. Arineketa baten, Simon Pedrogana eta Jesusek maite eban beste ikasle haregana joan, eta esan eutsen: â&#x20AC;&#x153;Hilobitik eroan egin dabe Jauna, eta ez dakigu non jarri dabenâ&#x20AC;?. Urten eben Pedrok eta beste ikasleak, eta hilobira abiatu zira. Biak batera joiazan arineketan; baina beste ikasle harek, Pedro baino bizkorrago ibilita, aurrea hartu eutson, eta lehenago heldu zan hilobira. Begitu eban eta lurrean oihalak ikusi ebazan, baina ez zan sartu. Heldu zan atzetik Pedro ere, sartu zan hilobian, eta ikusi ebazan oihalak lurrean; buru-ganean eukitako zapia, ostera, ez egoan oihalakaz batera, alde baten batuta baino. Orduan, sartu zan hilobian lehenengo heldutako ikasle ha ere; ikusi, eta sinistu egin eban; ordura arte ez ebelako ulertu Liburu Santuak dinoana: â&#x20AC;&#x153;Biztu egin behar ebala hilen artetikâ&#x20AC;?.

PAZKOKO II. DOMEKEA Apostoluen Eginetatik (Ap Eg 5, 12-16) Apostoluen eskuz herrian mirari eta harrigarri asko egiten zan. Fededunak, alkar hartuta, Salomonen Aterpean batzen ziran. Besteak ez ziran ausartzen hareekana hurreratzen, herriak goratu egiten bazituan ere. Jaunagan sinisten eben lagun barriak gero eta gehiago ugaritzen joiazan, bai gizonak eta bai emakumeak. Gaixoak kaleetara ataraten ebezan, zerraldo eta esku-oheetan etzunda; Pedro etorrenean, honen kerizeak behintzat hareetakoren bat ikutu egian. Inguruko herrietatik ere jente asko etorten zan Jerusalenera, gaixoak eta espiritu lohien menpean egozanak ekarten zituela; eta guztiak osatzen ziran.

Erantzun-salmoa 117. Salmoa ESKERRAK JAUNARI HAREN MAITASUNA BETIKOA DA-TA. Israel etxeak esan begi “Haren maitasuna betikoa”. Aaron etxeak esan begi “Haren maitasuna betikoa”. Esan begie Jaunaren bildur diranak “Haren maitasuna betikoa”. Etxegileak baztertutako harria berori bihurtu da giltzarria. Jaunak egin dau hori, gure begien harrigarri. Hau da Jaunak egin dauan eguna, gu pozteko eta alaitzeko eguna. Emon, Jauna, salbamena, emon, Jauna, zoriona. Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena,

bedeinkatzen zaitugu Jaunaren etxean. Jainkoa da Jauna, guri argi egin deuskuna.

Apokalipsi libur utik (1, 9-19) Ni, Joan, zuen anaia, eta nekeetan, erreinuan eta Jesusenganako itxaropenean zuon lagun nazan hau, Patmos uhartean nengoan erbesteratuta, Jainkoaren berbea iragarteagaitik, eta Jesusen autormena egiteagaitik. Domeka baten, Espirituak hartu ninduan, eta nire atzean turuta lango hots handiko abotsa entzun neban, honan esaten: “Idatzi egizu, liburu baten, ikusiko dozuna, eta bialdu Asiako zazpi Elizetara”. Bihurtu nintzan, nork berba egiten eustan ikusteko; eta bihurturik, urrezko zazpi argimutil ikusi nebazan, eta hareen erdian gizon antzeko bat, soineko luzez jantzita, eta bular aldea urrezko ugelez lotuta. Ha ikusi nebanean, hilda lez jausi nintzan Haren oinetara. Harek bere eskumako eskua gainean jarri eustan, esanez: “Ez izan bildurrik! Neu naz lehenengoa eta azkenekoa, bizi dana; hilda egon nintzan, eta ikusten dozu: orain bizirik nago gizaldien gizaldietarako; eta Neuk daukadaz heriotzaren eta infernuaren giltzak. Idatzi egizuz, ba, ikusiko dozuzan guztiak: orain diranak, eta gero izango diranak”.

Jesukristor en Ebanjelioa San Joanen libur utik (Jn 20, 19-31) Astearen lehenengo egunaren iluntzean, etxe baten batuta egozan ikasleak, ateak itxita, judeguen bildurrez. Sartu zan Jesus, eta euren erdian zutunik, esan eutsen: “Bakea zuekin”. Hori esanda, eskuak eta saihetsa erakutsi eutsezan. Eta ikasleak pozez beterik gelditu ziran, Jauna ikustean. Jesusek, barriro ere: “Bakea zuekin. Aitak Ni bialdu nauan lez, Neuk ere bialtzen zaituet zuek”. Eta hori esanez, hareen ganera arnasa egin eta esan eutsen: “Hartu egizue Espiritu Santua: zuek pekatuak parkatzen deutsazuezanei, parkatuta gelditzen jakez; eta lotzen deutsazuezanei, lotuta gelditzen jakez”. Tomas, ostera, Hamabietako bat, Bikotxa eritxona, ez egoan besteakaz batera, Jesus etorri zanean. Beste ikasleak esan eutsoen: “Jauna ikusi dogu”. Tomasek, ostera: “Haren eskuetan iltze zuloak ikusten ez badodaz, nire atzamarra Haren iltze zuloetan sartzen ez badot, eta nire eskua Haren saihetsean, ez dot sinistuko”. Handik zortzi egunera, barriro ere barruan egozan ikasleak, eta Tomas eurakaz. Sartu zan Jesus, ateak itxita egozala, eta euren erdian zutunik, esan eutsen “Bakea zuekin”. Gero Tomasi: “Ekarzu atzamar hori, hona hemen nire eskuak; ekarzu esku hori, eta sartu egizu nire saihetsean; eta ez izan sinisgogor, sinistedun baino”. Tomasek erantzun eutson: “Ene Jauna eta ene Jaungoikoa!” Eta Jesusek: “Ikusi dozulako sinistu dozu? Zorionekoak, ikusi barik sinisten dabenak”. Beste ezaugarri asko ere egin zituan Jesusek bere ikasleen aurrean; baina ez dagoz idatzita liburu honetan; idatzita dagozanak honetarakoxe dagoz idatzita: Jesus -Jaungoikoaren Semea-, Mesias dala sinistu dagizuen, eta hori sinisturik, Haren izenean bizia izan dagizuen”.

PAZKOKO III. DOMEKEA Apostoluen Eginetatik (Ap Eg 5, 27b-32. 40b-41) Egun hareetan, Abade nagusiak honan itaundu eutsen apostoluei: "Ez geuntsuen, bada, zorrotz agindu, Horren izenean ez irakasteko? Zuok, barriz, Jerusalen osoa bete dozue zeuon irakatsiz, eta gizon horren odolaren erantzukizuna geuri ezarri nahi deuskuzue". Pedrok eta apostoluek erantzun eben: "Jaungoikoaren esana egin behar da lehenengo, ez gizonena. Gure asaben Jaungoikoak biztu egin eban, zuok habetik dingilizka hil zenduen Jesus, Jaungoikoak goratu egin dau bere eskumeaz, eta Buruzagi eta Salbatzaile egin, Israeli bihozbarritzea eta pekatuen parkamena emoteko. Geu gara gauza horreen testigu, baita Jaungoikoak bere esana egiten dabenei emoten deutsen Espiritu Santua ere". Jesusen izenean berba egitea galazo egin eutseen, eta joaten itzi. Apostoluak pozarren urten eben batzarretik, Jesusen izenagaitik irainak jasateko duin aurkitu ebezalako.

Erantzun-salmoa Sal 29, 2-13 KANTA JAUNARI, LUR GUZTIA... edo GORATUKO ZAITUT, JAUNA, ONIK ATARA NOZULAKO. Goratuko zaitut, Jauna, onik atara nozulako, arerioak nitzaz poztuten utzi ez dituzulako. Jauna, leizetik nire bizia atara dozu, zulora doazanakandik bizirik gorde nozu. Eresi egiozue, zintzook, Jaunari, emon eskerrak Haren izen santuari. Une bateko da Haren hasarrea, bizi guztirako Haren on izatea. Negarra dator arratsaldean, baina poza goizean.

Entzun niri, eta nitzaz erruki, Jauna, izan zakidaz Laguntzaile, Jauna. Negarra, dantza bihurtu deustazu, Jauna, ene Jainko, eskerrak nik Zuri beti.

Apokalipsi libur utik (Ap 5, 11-1) Nik, Joanek, begiratu neban eta aingeru askoren abotsa entzun neban; milaka eta miloika ziran aulkiaren eta bizidunen eta zaharren inguruan; eta hots handiz honan inoen: “Indarra eta aberastasuna, jakituria eta ahalmena, ospea, aintza eta gorespena hartzeko bada nor hila izan dan Bildotsa”. Eta zeruko eta lur gaineko, lurpeko eta itsasoko, eta euretan diran izaki guztiei, hauxe entzun neutsen: “Errege aulkian dagoanari eta Bildotsari, gorespena, ospea, aintza eta agintea gizaldi eta gizaldietan”. Eta lau bizidunak erantzun eben: “Amen”. Eta zaharrak, ahuspezturik, gurtu egin eben gizaldi eta gizaldietan bizi dana. Irakurgai laburragoa egin nahi bada, [ ] kako artean emoten dan zatia itzi daiteke.

Jesukristoren Ebanjelioa San Joanen liburutik (Jn 21, 19) Aldi haretan, Jesus Tiberiades itsas bazterrean agertu jaken bere irakasleei. Eta honan agertu jaken. Alkarregaz egozan: Simon Pedro, Bikotxa eritxon Tomas, Natanael Galileako kanatarra, Zebedeoren semeak, eta ikasleetako beste bi. Pedrok esan eutsen “Arrantzura noa”. Hareek erantzun: “Bagoaz geu ere zugaz”. Urten eben, eta ontzira igo. Baina gau haretan ez eben bat ere hartu. Egunsentian, Jesus ur ertzean agertu zan; baina ikasleak ez ziran konturatu Jesus zanik. Jesusek esan eutsen: “Mutilak, badozue arrainik?”. Eta hareek “Ez!”. Jesusek orduan: “Bota sarea ontziaren eskoi-aldera, eta aurkituko dozue”. Bota eben, ba, eta ezin eben atara, arrainketaren handiaz.

Orduan, Jesusek hain maite eban ikasle harek esan eutson Pedrori: “Jauna da”. Simon Pedrok, Jauna zala entzun ebaneko, lotu eban soinekoa (beste jantzirik ez eukan) eta salto egin eban itsasora. Beste ikasleak ontzian etorri ziran, sarea arrainekin arrastaka ekarrela (lehorretik ehunen bat metrotara baino ez egozan-ta). Lehorrera jaitsi ziranean, sua aurkitu eben, eta su gainean arrain bat, eta ogia. Jesusek esan eutsen: “Ekarri arrain batzuk, hartu barri horreetatik”. Igo eban ontzira Simon Pedrok, eta lehorreraino ekarri eban sarea, ehun eta berrogeita hamahiru arrain haundiz beteta; eta hainbeste izan arren, ez zan urratu sarea. Jesusek esan eutsen: “Zatoze eta jan”. Eta ikasleetako inor ez zan ausartu, Hari “nor zara Zu” itaunduten, baekielako Jesus zana. Orduan Jesusek, hurreraturik, hartu eban ogia eta emon eutsen; baita arraina ere. Hauxe izan zan, Jesusek ikasleei egindako hirugarren agerraldia, hilen artetik biztu ondoren. [Hareekin jan eta gero, itaundu eutson Pedrori “Simon, Joanen seme, honeek baino gehiago maite nozu?” Pedrok erantzun: “Bai, Jauna, Zuk badakizu maite zaitudana”. Jesusek orduan: “Zaindu egizuz nire bildotsak”. Barriro itaundu eutson: “Simon, Joanen seme, maite nozu?” Pedrok erantzun: “Bai, Jauna, Zuk badakizu maite zaitudana”. Eta Jesusek: “Zaindu egizuz nire ardiak”. Hirugarrenez itaundu eutson: “Simon, Joanen seme, maite nozu?” Hirugarrenez “maite nozu” itaundu eutsola-ta, tristetu egin zan Pedro, eta erantzun eutson “Jauna, Zuk dana dakizu; Zuk badakizu maite zaitudana”. Jesusek orduan: “Zaindu egizuz nire ardiak. Bene-benetan dinotsut: gazte zinanean, zeuk lotzen zenduan gerrikoa, eta nahi zenduan tokira joaten zinan. Zahartutakoan, ostera, besoak zabaldu beharko dozuz, eta gerrikoa beste batek lotuko deutsu, eta zeuk nahi ez dozun tokira eroango zaitu”. Hori esan eutson, zelako heriotzeaz Jaungoikoa goratuko eban adierazoteko. Eta gero esan eutson “Jarraitu Niri”.

PAZKOKO IV. DOMEKEA Apostoluen Eginetatik (Ap Eg 13, 14. 43-52) Egun hareetan, Paulo eta Bernabe, Perjen zehar, Pisidiako Antiokiara heldu ziran; zapatuz sinagogan sartu eta han jesarri ziran. Judegu eta Jaungoikoa gurtzen eben proselito askok jarraitu eutsen; eta Paulok eta Bernabek, hareekin berba eginez, berotu egin ebezan, Jaungoikoaren graziari zintzo jarraitu egioen. Hurrengo zapatuan, ia herri osoa batu zan Jaungoikoaren berbea entzuteko. Jentetza ha ikusita, judeguak bekaitzez bete ziran, eta irainka erantzuten eutsoen Paulok esaten ebanari. Orduan, Paulok eta Bernabek adoretsu berba egin eben: â&#x20AC;&#x153;Beharrezkoa genduan, lehenengo zuoi iragartea Jaungoikoaren berbea; baina berba hau ezetsi eta zuok betiko bizitzarako gai ez zareela erabagiten dozuen ezkero, atzerrietara goaz, Jaunak hauxe agindu deusku-ta: "Atzerrien argitzat jarten zaitut, lurraren bazterreraino nire salbamena izan zaitezan"â&#x20AC;?. Jentilak poztu egin ziran hau entzutean, eta Jaunaren berbea goresten eben; eta betiko bizitzarako ziranak sinistu egin eben. Jaunaren berbea zabaltzen joian herrialde guzti haretan. Baina judeguak berotu egin ebezan handikien arteko emakume jainkozale batzuk eta herriko jauntxoak; eta Paulo eta Bernaberen kontra erasoaldia sortu eben, eta euren mugetatik bota egin ebezan. Honeek, euren oinetako hutsa hareen aurka astinduta, Ikoniora joan ziran. Ikasleak, barriz, pozez eta Espiritu Santuaz beterik gelditu ziran.

Erantzun-salmoa Sal 99, 2. 3. 5 JAUNAREN HERRI GARA ETA HAREN LARRAKO ARTALDE. edo ALELUIA. Lurtar guztiok, egin irrintzi Jaunari, Jaunari zerbitzu alai egiozue, Haren aurrera pozez oihuka sartu zaiteze. Jakizue Jauna dala Jainko, Berak egin gaitu, Berarenak gara, Beraren herri eta larreko artalde. Onbera dalako Jauna, Haren maitasuna betiraino, Haren leialtasuna mendeen mendeetaraino.

Apokalipsis libur utik (Apk 7,9.14b-17) Nik, Joanek, talde handi bat ikusi neban, inok zenbatu ezin-halakoa, enda eta leinu, herri eta hizkuntza guztietakoa, haulkiaren eta Bildotsaren aurrean zutunik, zuriz jantzita, eta palma-adarrak eskuetan. Eta zaharretako batek esan eustan: “Honeek nekaldi handitik datozenak dira. Bildotsaren odoletan garbitu eta zuritu dabez euren jantziak. Horregaitik dagoz Jaungoikoaren haulki-aurrean, eta gau eta egun gurtu egiten dabe bere jauretxean; eta haulkian jesarrita dagoana euren artean biziko da. “Ez dabe izango gehiago ez goserik, ez egarririk; ez ditu joko, ez eguzkiak, ez sargoriak”. Haulki-aurrean dagoan bildotsa “izango dabelako artzain, eta Berak eraongo ditu ur bizien iturrietara. Eta Jaungoikoak sikatuko ditu hareen begietako negarranpuluak”.

Jesukristor en Ebanjelioa San Joanen libur utik (Jn 10, 27-30) Aldi haretan, Jesusek honan esan eban: “Nire ardiak entzuten dabe nire abotsa; Nik ezagutzen dodaz, eta eurak atzetik jatortaz. Eta betiko bizia emoten deutset; ez dira betiko galduko, eta ez deustaz inork eskutik kenduko. Horreek emon eustazan Aita, beste danak baino haundiagoa da; eta inork ere ezin daikez kendu nire Aitaren eskuetatik. Aita eta biok bat gara”.

PAZKOKO V. DOMEKEA Apostoluen Eginetatik (14, 20b-27) Egun hareetan, Paulo eta Bernabe Listrara, Ikoniora eta Antiokiara bihurtu ziran; Ikasleen gogoak bizkortzen ebazan bide batez, fedean sendo irauteko adorea emonez. â&#x20AC;&#x153;Larrialdi asko eroan behar dogu, esaten eutsen, Jainkoaren erreinuan sartzekoâ&#x20AC;?. Eliz alkarte bakoitzean arduradunak izendatu zituen eta, otoitz eta barau egin ondoren, Jaunaren eskuetan izten ebezan. Ondoren, Pisidian zehar, Panfiliara iritsi ziren. Eta, Pergen mezua iragarri ondoren, Ataliara jaitsi ziren. Han ontzia hartu eben Antiokiarako, handik izan ziran-ta bialduak, hain zuzen ere, Jaungoikoaren eginkizunerako. Heldu zirenean, alkartea batu eben, eta euren bidez Jaungoikoak egindako guztia azaldu eutsoen, baita zelan Jaungoikoak sinismen atea jentilei zabaldu eutsen ere.

Erantzun-salmoa (Sal 144, 8-13) BEDEINKATUA JAUNA, GURE JAINKOA. Samurra da Jauna eta errukiorra, Hasarre-gatxa eta guztiz onbera. Ona da Jauna guztientzat, Errukior Berak egin dituenentzat. Jauna, zure lan guztiak ospatu zagiezala, zure zintzoak bedeinkatu zagiezala. Zure erregetza ze bikain dan autortu begie, zure ahal-izateaz hitz egin begie.

Ezagutuazo begie gizasemeei zure bizkortasuna, zure erregetza ospetsuaren bikaintasuna. Zure erregetza, mende guztietako erregetza, gizaldiz gizaldi zure nagusitza.

Jesukristor en Ebanjelioa San Joanen libur utik (Jn 13, 31-35) Judasek afaltegitik urten ebanean, Jesusek honan esan eban: Oraintxe izan da goratua Gizonaren Semea, eta Jaungoikoa goratua izan da Haregan. (Jaungoikoaren aintza agertu dalako Haregan, Jaungoikoak Berak agertuko dau Gizonaren Semearen aintza; eta laster gainera). Ene semeok, orain ez nago luzarorako zuekin. Agindu barri bat emoten deutsuet: maite egizue alkar. Bai, Nik maite izan zaituedan lez, zuok ere maite egizue alkar. Honetan ezagutuko dabe guztiek nire ikasleak zareena: alkar maite badozue.

PAZKOKO VI. DOMEKEA Apostoluen Eginetatik (Ap Eg 15, 1-2. 22-29) Egun hareetan, Judeatik jaitsitako batzuk irakaspen hau emoten eutseen senideei: “Moisesen Legearen eraz erdaintzen ez bazaree, ezin zeintekeze salbatu”. Hortik nahaste eta eztabaida itzelak sortu ziran, Paulo eta Bernaberen aurka. Eta Paulo, Bernabe eta beste batzuk Jerusalenera igo egiela erabagi eben, apostolu eta arduradunekin auzia garbitzeko. Apostoluak eta arduradunak, alkarte osoagaz batera, euren arteko batzuk aukeratzea erabagi eben, eta Paulo eta Bernabegaz Antiokiara bialtzea: Barsaba eritxon Judas eta Silas aukeratu ebezan, biak lotsa handiko gizonak senideen artean. Eta honeen bidez eskutitz hau bialdu eben: “Apostoluak, arduradunak eta senideak, Antiokian, Sirian eta Zilizian zagozen jentil izandako senideoi, agur! Jakin dogu, gutariko batzuk, guk agindu barik zuokana joanda, euren berbaz kezkatan jarri eta nahastatu egin zaituela. Horregaitik gogo batez erabagi dogu, gizon batzuk aukeratu eta zuokana bialtzea, gure Paulo eta Bernabe maiteakaz, Jesukristo gure Jaunaren izenagaitik euren biziak eskeini dabezanokaz. Beraz, Judas eta Silas bialtzen deutsueguz, eta eurok esango deutsuez berbaz gauza berberok. Espiritu Santuak eta guk erabagi dogu, behar-beharrezko dana baino beste kargarik zuoi ez ezartea ez zaitezela lohitu sasi-jainkoak zerbitzatuz, ez dagizuela jan ez odolik, ez itotako abererik, eta itzi dagizuela lohikeria. Ondo egingo dozue, holakoetatik alde eginez. Ondo izan”.

Erantzun-salmoa (Sal 66, 2-8) JAUNARI KANTA, ONA DA-TA, HAIN DA HAUNDIA BERE BETIKO ERRUKIA.

Erruki bekigu Jainkoa, bedeinkatu gaizala, agertu deigula aurpegi alaia; ezagutu dagien lurrean zure bidea,

herri guztietan Zugandiko salbamena. Poztu beitez kantari atzerriak, zuzenbidez daroazulako izadia; zintzo dozuzalako gidatzen herriak, eta zaintzen lurrean atzerriak. Ene Jainko, ospatu zagiezala herriek, ospatu zagiezala herri guztiek. Jainkoak bedeinkatu gaizala, lur bazter guztiak bildur izan deioela.

Apokalipsis libur utik (Apk 21, 10-23) Ni, Joan, hartu ninduan aingeruak, eta espirituz mendi handi goi batera eroan ninduan, eta Jerusalen huri santua erakutsi eustan, zerutik Jainkoagandik jaisten, Jainkoaren aintza beragaz ebala. Haren diztira harribitxiaren antzekoa zan, kristal-argizko jaspe-harriaren antzekoa. Harresi handi eta goi bat eukan, hamabi ategaz, eta ateetan hamabi aingeru eta hamabi izen idatzita: Israeldarren leinuen izenak. Sortaldean hiru ate; iparraldean hiru ate; hegoaldean hiru ate; eta sartaldean hiru ate. Huriaren harresiak hamabi oinarri zituan, eta eurotan hamabi izen: Bildotsaren hamabi apostoluenak. Ez neban han jauretxerik ikusi; Jauna, Jaungoiko ahalguztiduna, eta Bildotsa ditu bere jauretxe. Huriak ez dauko ez eguzki, ez iretargi-beharrik, argitan egoteko; Jaungoikoaren aintzak argitzen dau, eta Bildotsa dau bere argi-ontzi.

Jesukristor en Ebanjelioa San Joanen libur utik (Jn 14, 23-29) Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: â&#x20AC;&#x153;Ni maite nauanak, beteko dau nire berbea; nire Aitak maite izango dau, eta harengana etorriko gara, eta beragan egingo dogu bizilekua. Ni maite ez nauanak, ez ditu beteten nire berbak. Eta entzuten dozuen berbea, ez da neurea, Ni bialdu ninduan Aitarena baino. Oraindino zuen artean nagoala esan deutsuet hau. Baina Aitak nire izenean bialduko deutsuen laguntzaileak, Espiritu Santuak, Berak irakatsiko deutsue dana, eta gomutauazoko Nik esan deutsuedan guztia.

Bakea izten deutsuet, neure bakea emoten; ez deutsuet emoten munduak lez. Ez izan bildurrik zuen bihotzetan; ez larritu. Entzun dozue Nik esana "Banoa, baina barriro etorriko naiatzue". Maite izango baninduzue, poztu egingo zintzatekeze, Aitagana noalako, Aita Ni baino handiagoa da-ta. Orain esan deutsuet, hori jazo aurretik; jazotean, sinistu dagizuenâ&#x20AC;?.

JAUNAREN IGOKUNDEA Apostoluen Eginetatik (1, 1-11) Teofilo maite hori: Nire lehenengo liburuan idatzi neban Jesusek hasieratik egin eta irakatsi eban guztia, Espiritu Santuak eraginda aukeratutako apostoluei aginduak emon ondoren, zeruetara igo zan arte. Jesus, bere Nekaldiaren ostean, bere apostoluei agertu jaken, bizirik egoala argi erakutsiz; eta, berrogei egunez agertuz, Jaungoikoaren erreinuaren gainean berba egin eutsen. Beragaz jaten egozan baten, honan esan eutsen: “Ez egizue Jerusalendik urten. Zagoze bertan, Aitak agindu eta zuok Niri entzundako agintzariaren zain. Joanek urez bateatu eban; zuok, ostera, Espiritu Santuaz izango zaree bateatuak, hemendik egun gitxi barru”. Batuta egozanak itaundu eutsoen: “Jauna, orain eregiko dozu barriro Israelgo erreinua?” Eta Jesusek: “Ez jagotzue zuoi, Aitak Bere esku daukazan uneak eta sasoiak jakitea. Espiritu Santua etorri dakizuenean, indarra hartuko dozue, nire autorle izateko, Jerusalenen, Judea guztian, Samarian eta lurraren azken-mugaraino”. Hori esanda, igon egin eban, hareek begira egozala; eta hodei batek gorde eutsen begien aurretik. Zerura zelan joian begira-begira egozala, zuriz jantzitako gizon bi aurkeztu jakezan, eta esan eutseen: “Galilearrok, zetan zagoze hor, zerura begira? Zuok itzi eta zerura igon dauan Jesus hori, barriro etorriko da, joaten ikusi dozuen lez”.

Erantzun-salmoa Sal 46, 2-9 GORA TA GORA BETI, EKIN DANOK KANTARI... edo ALELUIA. Herri guztiok, txalo jo egizue, Jainkoari irrintzi egiozue. Goi-goiko Jauna, izan ere, ikaragarri, lurbira osoan errege haundi. Oihu alaien artean igo da Jainkoa, turuta soinuz Jauna. Eresi Jainkoari, eresi, eresi gure erregeri, eresi. Jainkoa dalako lurbira osoan errege, egiozue jator goratzarre. Jainkoa errege da atzerrietan, jesarrita dago Jainkoa bere aulki santuan.

San Paulo Apostoluak Efesotar r ei (Ef 1, 17-23) Senideok: Jesukristo gure Jaunaren Jaungoikoak, aintzaren Aitak, emon deizuela jakituriazko eta goi-argizko espiritua, Bera ezagutzeko. Argitu begiz zuen bihotzeko begiak, holan jakin dagizuen zelakoa dan Haren deiaren itxaropena, zelakoak Haren aintzaren aberastasunak, Berak santuei oinordekotzan emonak; zelakoa Haren ahalmenaren haundia, sinisten dogunontzat. Ahalmen eta indar guzti hori Kristogan agertu dau, Berau hilen artetik biztuazotean eta zeruan Bere eskumaldean jesarriazotean: agintaritza, nagusitza, ahalmen eta jauntasun guztien gainetik, eta nahiz oraingo gizaldian, naiz gerokoan, aitatu daitekezan izen guztien gainetik jesarriazotean. â&#x20AC;&#x153;Gauza guztiak oinpean jarri eutsozanâ&#x20AC;?, eta Bera, guztien gainetik, buru ezarri deutso Elizeari. Elizea, barriz, bere gorputza da, guztietan guztia beteten dauanaren betea.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 24, 46-53) Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: â&#x20AC;&#x153;Holantxe egoan idatzita: Mesiasek nekaldia jasan behar dau, eta hirugarren egunean biztu egingo da hilen artetik; Berorren izenean iragarriko jake bihozbarritzea eta pekatuen parkamena jente guztiei, Jerusalendik hasita. Zeuok zaree gauza honeen testigu. Nik neure Aitaren agintzaria bialduko deutsuet. Zuok, zagoze urian, goitik indarrez jantziko zaituen arteâ&#x20AC;?. Gero, Betania aldera atara ebazan; eta eskuak jasorik, bedeinkatu egin ebazan. Eta bedeinkatzen zituan bitartean, aldendu egin zan hareekandik, eta zeruetara eroan eben. Hareek, Jesus ahuspez gurtu ondoren, pozez beterik Jerusalenera bihurtu ziran, eta beti jauretxean egozan, Jaungoikoa goratzen.

PENTEKOSTE DOMEKEA Apostoluen Eginetatik (Ap Eg 2, 1-11) Heldu zan Mendekoste Eguna, eta ikasle guztiak alkarregaz leku berean batuta egozan; bat-batean, zerutik hots bat etorri zan, haize bolada indartsu batena langoa, eta hareek egozan etxe dana bete eban. Suzkoak lango mihin batzuk agertu jakezan, eta banan-banan bakoitzaren gainean gelditu. Guztiak Espiritu Santuaz bete ziran, eta hizkuntza arrotzetan berbetan hasi, bakoitzari Espirituak emoten eutson lez. Bazan egun hareetan Jerusalenen judegu Jainkozalerik asko, zerupean diran herri guztietakoak. Hots hori entzun zanean, jentetza handia batu zan, eta harrituta gelditu ziran, bakoitzak norberaren hizkuntzan berba egiten entzuten ebezalako. Harri eta zur eginik, honan inoen: Ez ete dira, ba, galilearrak berbetan dabizan guztiok? Zelan entzuten deutsegu, ba, bakoitzak geure jatorrizko hizkuntzan? Gure artean badagoz partiarrak, mediarrak, elamdarrak; badagoz Mesopotamian, Judean, Kapadozian, Ponton, Asian, Frigian, Panfilian, Egipton eta Zirene ondoko Libian bizi diranak; badagoz erromatarrak, judeguak, eta proselitoak, greziarrak eta arabiarrak; eta danei geure hizkuntzan entzuten deutsegu Jaungoikoaren mirariak adierazotenâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 103, l ab eta 21. 29-30. 31 eta 34 BIALDU EGIZU, JAUNA, ZURE ARNASA, ETA BARRIZTAU LUR-AZALA. edo ALELUIA. Ene arima, goratu egizu Jauna! Guztiz haundi zaitut, Jauna, ene Jainkoa! Bai ugari dirala, Jauna, Zuk eginak, zuhurtasunez eginak zeharo,

lurra zure sorkariz betea dago. Aurpegia gordeten badozu, ikara dira, arnasea kentzen badeutsezu, hilten, euren hutsetara bihurtzen. Zure arnasea bialtzen badozu, izatea emoten deutsezu; lur-azala barriztatzen dozu. Izan bedi Jaunaren ospea sekuletan, poztu bedi Jauna Berak eginetan. Atsegin bekio nire olerkia, nire poza da Jainkoa.

Espiritu Santuak dana erakutsiko deutsue Pentekoste jaia

San Paulo Apostoluak K orintotar r ei (1 K or 12, 3b-7.12-13) Senideok: Ezin dau inork esan: “Jauna da Jesus!”, Espiritu Santuaren eraginez izan ezik. Era askotakoak dira dohaiak, baina bat-bera Espiritua; era askotakoak, serbitzuak, baina bat-bera Jauna; era askotakoak eginkizunak, baina bat-bera guztiakan dana egiten dauan Jaungoikoa. Bakotxari guztien onerako emoten jako Espirituaren argitasuna. Gorputzak, bat izanarren, zati asko dituan lez, eta gorputzeko zatu guztiak, asko izanarren, gorputz bat diran lez, bardin Kristo ere. Gu guztiok –judutar nahiz greziar, mnepeko nahiz askatu– Espiritu berberagan bateatuak izan gara, gorputz bakar bat izateko. Eta guztiok Espiritu bakarretik edan dogu.

Jesukristor en Ebanjelioa San Joanen libur utik (Jn 20, 19-23) Astearen lehenengo egunaren iluntzean, etxe baten batuta egozan ikasleak, ateak itxita, judeguen bildurrez. Sartu zan Jesus, eta euren erdian zutunik, esan eutsen: “Bakea zuekin”. Hori esanda, eskuak eta saihetsa erakutsi eutsezan. Eta ikasleak pozez beterik gelditu ziran, Jauna ikustean. Jesusek, barriro ere: “Bakea zuekin. Aitak Ni bialdu nauan lez, Neuk ere bialtzen zaituet zuek”. Eta hori esanez, hareen gainera arnasa egin eta esan eutsen: “Hartu egizue Espiritu Santua: zuek pekatuak parkatzen deutsazuezanei, parkatuta gelditzen jakez; eta lotzen deutsazuezanei, lotuta gelditzen jakez”.

HIRUTASUN GUZTIZ SANTUAREN FESTABURUA Esaera Zahar r en libur utik (Es Za 8, 22-31) Hauxe dino Jaungoikoaren Jakituriak: â&#x20AC;&#x153;Bere asmoen hasieran sortu ninduan Jaunak, bere aspaldiko egintzen hasieran. Aspaldian nengoan ni eratuta, lurra izaten hasi baino lehenago. Ur handirik ez zanean sortu ninduan, iturririk ez zanean. Mendiak oinarrietan gogortu aurretik; muinoak baino lehenago sortu ninduan. Lurra eta bedarra, eta munduaren hauts gaiak oraindino egin barik eukazan. Zerua eratzen ziharduanean, han nintzan ni; ur handi gainetik ortzia ezarri ebanean; zerua goian ipinten ebanean, eta ur handiko iturriak antolatzen. Itsasoari bere mugea ipini eutsonean, urak euren neurritik urten ez egien; lurrari bere oinarria sendotu eutsonean, Haregaz nintzan ni, hargin maisu lez, egunero Berari poz emonez, beti Beraren aurrean jolasean; lurbiraren gainean olgetan neban, eta gizonakaz neukazan nire atseginakâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 8, 4-9 JAUNA, GURE JAUNA, BAI MIRAGARRIA ZURE IZENA LURBIRA OSOAN!

Zure atzamarren lana dan zerua ikustean, han ipini dituzun ilargi eta izarrak ikustean, zer da gizona, Zu haretzaz gomutatu zaitezan? Edota gizasemea, Zu haretzaz arduratu zaitezan? Aingeruak baino doi-doi txikiago egin dozu, ospez eta aintzaz koroitu dozu. Zure eskulan guztien buru ipini dozu, guztia oinperatu deutsazu. Ardi eta idi guztiak, gainera lurreko abere guztiak; eguratseko hegazti eta itsasoko arrainak, itsas bidexketan dabizanak.

San Paulo Apostoluak Er r omatar r ei (Er m 5, 1-5) Senideok: Fedearen bidez zuzentasuna lortu dogun ezkero, bakean gagoz Jaungoikoagaz, Jesukristo gure Jaunaren bitartez. Beroni esker zabaldu jakun, sinismenaren bidez, bizi garan grazia honetarako sarrerea, eta harroturik gabiltz, Jainko-semeen aintzaren itxaropenean. Ez hori bakarrik; estualdietan ere harrotu egiten gara, jakinik estualdiak eroapena dakarrela, eroapenak onbide sendoa, eta onbide sendoak itxaropena. Eta itxaropenak ez dau huts egiten, Jaungoikoaren maitasuna gure bihotzetara isurita dago-ta, emon jakun Espiritu Santuaren bitartez.

Jesukristor en Ebanjelioa San Joanen libur utik (Jn 16, 12-15) Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: â&#x20AC;&#x153;Gauza asko daukadaz zuoi esateko; baina orain ezin dozuez jaso; egiaren Espiritua datorrenean, ostera, Berak zuzenduko zaitue egi osoraino. Izan ere, Harek ez dau

bere buruz ezer esango; entzundakoa esango deutsue, eta etorkizuna adierazoko. Berak goratuko nau, Neuretik hartuko daualako, eta zuoi adierazoko deutsue. Aitak daukan guztia neurea da; horregaitik esan deutsuet: Neuretik hartuko dauala, eta zuoi adierazokoâ&#x20AC;?.

Aintza Aitari, Semeari eta Espiritu Santuari Hirutasun Guztiz Santuaren Festaburua

KRISTOREN GORPUTZ-ODOL SANTUAK GORPUZTI EGUNA Hasiera libur utik (Has 14, 18-20) Egun hareetan, Melkisedekek, Salengo erregeak, ogia eta ardaoa eskeini zituan –goi-goiko Jainkoaren abadea zalako–, eta bedeinkatu eban Abrahan, esanez: “Bedeinkatu begi Abrahan goi-goiko Jainkoak, zeru-lurren egileak. Eta bedeinkatua izan bedi goi-goiko Jainkoa, zure arerioak zeure esku jarri deutsuzana”. Eta Abrahanek guztiaren hamarrenak emon eutsozan.

Erantzun-salmoa Sal 109, 1-4 JAUNARI KANTA, ONA DA-TA, HAIN DAU HANDIA BERE BETIKO ERRUKIA.

Hona Jaunak esana nire Jaunari: “Jesarri zakidaz eskuman, zure arerioak oin aulki jarten deutsadazan bitartean”. Siondik zabalduko dau Jaunak zure aginte makilearen indarra: “Izan zaitez nagusi zure arerioen artean”.

San Paulo Apostoluak korintotar r ei (1 K or 11, 23-26) Senideok: Jaunagandik hartuta daukat nik, neuk zuoi emon deutsuedan hau: Jesus Jaunak, saltzekoa zan gau haretan, ogia hartu eta, eskerroneko otoitza eginda, zatitu egin ebala, esanez: “Hau neure gorputza da, zuentzat emoten dana. Egizue hau neure gomutagarri”. Bardin egin eban kalizagaz ere, afal ostean, berbok esanez: “Kaliza hau itun barria da nire odolean; egizue hau, edaten dozuen bakoitzean, neure gomutagarri”. Beraz, ogi honetatik jaten, eta kaliza honetatik edaten dozuen bakoitzean, Jaunaren heriotza iragarten dozue, Bera etorri arte.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 9, 11b-17) Aldi haretan, Jesusek Jainkoaren erreinuaz berba egiten eutsen, eta osatu beharra eukenak osatu egiten ebazan. Eguna bajoian, eta Hamabiak etorri jakozan, esanez: “Bialdu egizu jentea; doazela inguruetako auzo eta herrietara, eta bilatu dagiela ostatua eta jatekoa, hau bakarlekua da-ta”. Jesusek esan eutsen: “Emoiozue zeuok jaten”. Eta hareek erantzun: “Ez daukagu-ta, bost ogi eta arrain bi baino! Geu joaten ez bagara, jente guzti honentzako jatekoa erosten…” (Bost bat mila gizon ziran-ta). Jesusek esan eutsen bere ikasleei: “Jarriazo egizuez taldetan, berrogeita hamarnaka”. Halan egin eben, eta danak jesarri ziran. Jesusek bost ogiak eta arrain biak harturik, begiak zerura jaso, eta bedeinkapen otoitza hareen gainean egin ondoren, zatitu ebazan eta bere ikasleei emon eutsezan, jenteari banatzeko. Danak jan eben, ase arte; eta gelditutako hondakinez hamabi otzarakada batu ebezan.

URTEAN ZEHARREKO DOMEKAK

Zu zara nire semea, maitatua, gehien maite dodana Urtean zeharreko 1. domekea

URTEAN ZEHARREKO II. DOMEKEA Isaias Pr ofetar en libur utik (Is 62 1-5) Sionen maitez ez naz isilduko, Jerusalenen maitez ez naz geldi egongo, harik eta Haren zuzentasuna distira lez argituko dan arte, Haren salbamena zuzia lez biztuko dan arte. Ikusiko dabe herriek zure zuzentasuna, erregeak zure ospea; izen barria jarriko jatzu, Jaunaren ahoak emona. Koroi eder izango zara Jaunaren eskuan, errege-burukoa zeure Jainkoaren eskuan. Ez deutsue deituko barriro “Bertan behera itzia”, ezta zure lurraldeari ere “Hondamendia”. “Neure atsegina” deituko deutsue zuri, eta “Senarduna” zure lurraldeari. Atsegin izango daualako zugan Jaunak, eta senarduna, izango da zure lurraldea. Mutil gaztea neskatileagaz ezkontzen dan lez, zure jasotzailea holantxe ezkonduko da zugaz; senarrak emazteagaz, hartzen dauan poza . hartuko dau zure Jainkoak zugaz.

Erantzun-salmoa 95. Salmoa JAUNA, ZURE MAITASUNA ABESTUKO DOT BETIREN BETI.

Kanta Jaunari kantu barri, kanta, lur osoa, Jaunari. Kanta. Jaunari,bedeinkatu Haren izena, iragarri egunetik egunera, Haregandiko salbamena. Herrietako sendiak, emon Jaunari, emon Jaunari ospe eta goraldi. Emon ospe Jaunari bere izenaren ederrez, sartu zaiteze Haren atarietan opariak eroanez. Ahuspez gurtu Jauna jantzi gurenean, ikaratu zaitez, lurbira guztia, Haren aurrean. Esaizue atzerrietan: â&#x20AC;&#x153;Jauna errege da, herriak zuzenbidez epaitzen dituâ&#x20AC;?.

San Paulo Apostoluak K orintotar r ei (1 K or 12, 4-11) Senideok: Era askotakoak dira dohainak, baina bat bera Espiritua; era askotakoak zerbitzuak, baina bat bera guztiakan dana egiten dauan Jaungoikoa. Bakoitzari guztien onerako emoten jako Espirituaren argitasuna. Eta honan, jakintsu berba egitea emoten jako bati, Espirituaren bidez; besteari, Espiritu beraren arabera, berba egokiz irakastea; besteari, sinistea, Espiritu beraren egitez; besteari, Espiritu beraren egitez, gaixoak osatzea; besteari, mirariak egitea; besteari, profeta dohina; besteari, espirituak bereiztea; besteari, hizkuntza ezkutuetan berba egitea; besteari, hizkuntza horreen esanaia adierazotea. Guzti hori, ostera, Espiritu batek berak egiten dau, Berak nahi dauan lez bakoitzari banatuz.

Jesukristor en Ebanjelioa San Joanen libur utik (Jn. 2, 1-12) Aldi haretan, ezteguak ziran Galileako Kanan, eta Jesusen Ama han zan. Jesus ere deitua izan zan, bere ikasleakaz. Ardaoa amaitu zan, eta esan eutson Jesusi bere Amak: “Ez dauke ardaorik”. Eta Jesusek erantzun: “Eta guri zer ardura deusku, emakume? Nire ordua ez da oraindino etorri”. Orduan, amak morroiei: “Egizue Berak esaten deutsuena”. Harrizko sei ontzi egozan han, judeguen ohituraz eskuak garbitzeko ipinita, ontzi bakoitza ehunen bat litrotakoa. Jesusek esan eutsen: “Bete egizuez ontziak urez”. Eta hareek goraino bete ebezan. Jesusek barriro: “Atara orain, eta eroan mahaizainari”. Eta hareek eroan eutsoezan. Probatu eban mahaizainak ardao bihurtutako ura, nondik ekarren jakin barik (morroiek, bai, baekien, eurek atara ebelako); orduan, ezkonbarriari deituta, esan eutson: “Ardao ona guztiak hasieran ataraten dabe; eta edanda dagozanean, orduan txarra. Zuk, ostera, oraintxe arte gorde dozu ardao ona”. Holan, Galileako Kanan egin zituan Jesusek bere lehenengo ezaugarriak; bere aintza agertu eban, eta sinistu eben Harengan bere ikasleak. Ondoren, Kafarnaunera jatsi zan, eta Beragaz bere ama, bere senideak eta bere ikasleak; eta han egon ziran, baina ez egun asko.

URTEAN ZEHARREKO III. DOMEKEA Nehemiasen libur utik (8, 1-4a. 5-6. 8-10) Egun hareetan: Zazpigarren hilaren lehenengo egunean, Esdras abadeak lege liburua ekarri eban, gizon eta emakumeen eta ezaguerea euken guztien batzarrera. Eta Ur-atearen aurreko plazan, goizetik eguerdiraino ekin eutsan handik irakurten, gizon, emakume eta ezaguerarik euken guztiei; eta herri osoa zuhur egoan, lege liburukoak entzutean. Hatarako, zurezko oholtza bat eginda euken, eta hantxe egoan zutunik Esdras lebitarra. Esdrasek, danak baino gorago egoalako guztiak ikusten ebela, zabaldu eban liburua, eta zabalduaz batera, zutunik jarri zan herri osoa. Gero, Esdrasek Jaungoiko handiaren goramenezko otoitza esan eban, eta herri osoak, eskuak jasorik, “Amen, Amen” erantzun eban, eta bertan makurtu eta ahuspez gurtu eben Jaungoikoa. Lebitarrak argi eta garbi irakurten eben Jaungoikoaren Lege-liburua, irakurri ahala azalduaz, ulertu egien. Eta Nehemias Agintari nagusiak, eta Esdras abade idazlariak, eta herriari irakasten eutsen lebitarrak, hauxe inotsen herri osoari: –Gaurko egun hau gure Jaungoiko Jaunari eskeinia dogu; ez egon larri, ez negarrik egin; (herri guztia, legeko berbak entzutean, negarrez egoan-ta). Gehiago ere esan eutsen: –Zoaze, jan haragi guria eta edan ardao gozoa, eta bialdu zati bana, eurentzat gertatu ez dabenei: gaurko eguna Jaungoiko Jaunari eskeinita dago-ta. Ez zaiteze atsekabetu, zuen indarra Jaunagan poz hartzea da-ta.

Erantzun-salmoa Sal 18, 8-15 JAUNAREN HITZA GURE ARGIA, GURE BIDEA, GURE BIZIA. Jainko-legea bikaina da, bihotz-gogoen bizkorgarri. Jaunaren hitza sendoa da, ezikasien jakituri.

Harek aginduak beti zuzen, bihotzarentzat alaitasun. Jaunak esanak dira garden, begi bientzat argitasun. Jaunaren nahia ze garbia, iraungarri ta betikoa. Haren epaia ze egia, okerbiderik bagakoa. Onartu, ahoz Nik esanak; onartu nire gogamenak. Zeu zaitut harkaitz, nire Jauna. Zeu zaitut nire salbamena.

San Paulo Apostoluak K orintotar r ei (1 K or. 12, 12-30) Senideok: Bat izanda ere, gorputzak atal asko dituen lez, eta gorputzeko atal guztiak asko izanda ere, gorputz bat diran lez, Kristo ere holantxe. Gu guztiok ere, nahiz judu nahiz atzerritar, menpeko nahiz jabe, Espiritu batengan bateatuak izan gara, gorputz bat bakarra egiteko; eta guztiok Espiritu batetik edan dogu. Gorputza, izan ere, ez da atal bat bakarra, asko baino. [Oinak esango baleu: “eskua ez nazan ezkero, ez naz gorputzarena”, ez legoke horregaitik gorputzarena izan barik. Eta belarriak esango baleu: “begia ez nazan ezkero, ez naz gorputzarena”, ez leuke horregaitik gorputzarena ez izaterik. Gorputz guztia begi balitz, entzutea non? Eta dana belarri balitz, usain hartzea non? Orain, ostera, Berak zelan nahi eta halantxe ipini Jaungoikoak atal bakoitza gorputzean. Izan ere, danak atal bat balira, non legoke gorputza? Orain, barriz, atalak asko dira; baina gorputza bat. Begiak ezin deutso eskuari esan: “Ez dot zure beharrik”. Ezta buruak ere oinei: “Ez dot zuen beharrik”. Gehiago oraindik, makalenak dirudien gorputz atalak, hareexek dira beharrenak; eta gure gorputzean ezainentzat doguzanak, hareexek estaltzen doguz lotsa handiagoz; eta lotsagarrienak begirune gehiagoz erabilten doguz; berez eder emoten dabenak, ez dauke horren beharrik. Halan, Jaungoikoak ezarri deutsoz legeak gorputzari, berez ez euken atalei begirunerik haundiena emonez, gorputzean burrukarik izan ez daiten, eta atal guztiak alkarren ardura izan dagien. Holan, atal batek minik dauanean, min hartzen dabe beste guztiek haregaz; eta atal batek omenik artzen dauanean, poz hartzen dabe beste guztiek ere.]

Zuok, bada, Kristoren gorputza zaree, eta zuetako bakoitza gorputz horren atal. Jaungoikoak, Elizan, batzuk Apostolu jarri ditu lehenengo, igarle bigarren, irakasle hirugarren. Hurrengo, mirariak datoz; gero gaixoak osatzeko dohaina, laguntzarakoa, buru egitekoa, edozein hizkuntza ulertzekoa. Guztiak ete dira, bada, Apostolu?, guztiak igarle?, guztiak irakasle?, guztiak mirarigile?, guztiek ete dauke osatzeko doairik?, guztiek ete dauke edozein hizkuntza egiten, edo aditzera emoten?

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (1, 1-4; 4, 14-21) Asko ahalegindu dira gure artean jazorikoen barriak zuzen emoten, hasieratik testigu-ikusle eta berbearen zabaltzaile izanikoak emon euskuenez. Neuri ere gogoak emon deust, lehenengotatik hasita, danaren argibideak zehatz atarata gero, Zuri, Teofilo agurgarri horri, ahalik egokien idaztea, irakatsi jatzuzanak egi-egiak dirala jakin dagizun. Aldi haretan: Jesus, Espirituak eraginda, Galileara bihurtu zan, eta Haren entzutea behingoan zabaldu zan lurralde haretan guztian. Sinagogetan irakasten eban, guztiak goratzen ebela. Halan joan zan Nazaretera, Bera hazi zan herrira, eta zapatuz ohi eban lez, Sinagogan sartu zan, eta irakasteko zutunik jarri. Isaias Profetaren liburua emon eutsoen; eta Berak, liburua zabaldu eta honako hau idatzita egoan zatia aurkitu eban: â&#x20AC;&#x153;Jaunaren Espiritua dot neure gainean. Horregaitik igurtzi nau eta behartsuei Barri Ona eroaten bialdu nau, katibuei askatasuna iragarten eta itsuei ikusmena; zapalduak askatuta izten eta Jaunaren grazi urtea iragartenâ&#x20AC;?. Eta liburua batu, laguntzaileari emon, eta jesarri egin zan. Sinagogako guztien begiak begira-begira egozan Harengana. Bera, barriz, honantxe hasi jaken esaten: â&#x20AC;&#x201C;Gaur berton bete da, entzun dozuen Liburu Santuetako esan hau.

URTEAN ZEHARREKO IV. DOMEKEA Jer emias Pr ofetar en libur utik (Jer 1, 4-5. 17-19) Josiasen egunetan, Jaunaren berbea etorri jatan, eta hauxe esan eustan: â&#x20AC;&#x153;Sabelean sortu baino lehenagotik ezagutzen zaitut eta amaren sabeletik urten baino lehenago neuretzat aukeratu zindudazan, eta herrientzako profeta ezarri. Lotu egizu, bada, gerria; zoaz eta esaiezu Nik agintzen deutsudana. Ez izan hareen bildurrik; bestela Neuk sartuko deutsut hareen bildurra. Begira, nik gaztelu jarten zaitut gaur, burdinezko zutabe eta brontzezko hesi, herrialde guzti honen aurrean, Judako erregeen eta lehen agintarien aurrean, abadeen eta herritarren aurrean. Borrokan egingo deutsue, baina ez zaitue menperatuko, Ni zeugaz nagoalako, zu salbatzekoâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 10, 1-2. 3-4. 5-6ab. 15ab eta 17 NIRE AHOAK IRAGARRIKO DAU, JAUNA, ZURE SALBAMENA. Zeugana joten dot, Jauna, ez nadila lotsatu sekula. Zuzena zaran ezkero, askatu eta onik atara nagizu, bihurtu nigana belarri hori, eta salbatu nagizu.

Izan zakidaz gorde harkaitz, gaztelu sendo ni salbatzeko, nire harkaitz eta gaztelu Zeu zaitudalako. Ene Jainko, askatu nagizu gaiztoaren eskutik, bihurrien eta zapaltzaileen ukabiletik. Zeu zaitut, Jauna, nire uste ona, Zeu, Jauna, gazte nintzanetik nire itxaropena. Zeugan sendotu naz amaren sabeletik, amaren erraietatik laguntzaile zindudazan. Nire ahoak zure zuzentasuna iragarriko dau, zure salbamena egun osoan. Zeuk deustazu, Jauna, gazte nintzanetik irakatsi, orain arte ditut zure mirariak iragarri.

San Paulo Apostoluak K orintotar r ei (1 K or 12, 31-13,13) Senideok: [Bilatu egizuez dohainik onenak. Eta oraindino beste bide bikainago bat adierazoko deutsuet. Nik gizonen eta aingeruen hizkuntzetan berba egingo baneu ere, maitasunik ez badaukat, lapiko soinulari eta kanpai tintinlari baino ez naz. Igartzeko dohaina euki arren, eta ezkutuki eta jakingarri guztiak jakin arren, eta mendiak aldatzeko adinako sinismen osoa euki arren, maitasunik ez badaukat, ez naz ezer. Eta daukadan guztia behartsuen artean banandu arren, eta neure gorputza erreteraino emon arren ere, maitasunik ez badaukat, guzti hori ez dot ezertarako. Maitasuna eroapen haundikoa da, bihozbera; maitasunak ez dauka bekaitzik, ez handiusterik; maitasuna ez da harroa, ez da era bakoa, ez da berekoia, ez hasarrekorra; ez dau kaltea gogoan hartzen, ez da bidebakokeriaz poztuten, egiagaz baino, dana parkatzen dau, dana sinisten, dana itxaroten, dana ondo eroaten. Maitasuna ez da sekulan amatatzen; goi-agerpenak, bai, amaituko dira; hizkuntzak isilduko dira, eta jakintza amaituko da. Erdizkakoak dira gure jakintza eta gure agerpenak. Osoa datorkenean, ostera, baztertu egingo da erdizkakoa. Ume nintzanean, ume lez berba egiten neban, ume lez sentitzen

neban, eta ume lez erizten. Gizon egin nazanean, ostera, itzi egin ditut ume gauzak. Orain ispiluan eta ilun antzean ikusten dogu; orduan, barriz, aurrez aurre. Orain erdizka ezagutzen dot; orduan, barriz, Jainkoak ni ezagutzen nauan lez ezagutuko dot nik. Orain sinismenak, itxaropenak, maitasunak, hirurok diraue; baina hirurotan, maitasuna da nagusi.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 4, 21-30) Aldi haretan, Jesus honan hasi jaken berba egiten: “Gaur bete da, orain entzun dozuen Liburu Santuko berba hau”. Eta guztiak autormena egiten eutsoen, eta harrituta egozan, Haren ahotik graziazko berbak urteten eben-ta; eta honan inoen: “Hau ez da, ba, Joseren semea?”. Eta Jesusek honan berba egin eutsen: “Harako esaerea gogoratuazoko deustazue, laster: "Osagile, osatu egizu zeure burua". Kafarnaunen egin ei dozuzanak egin hemen ere, zeure herrian”. Eta gero esan eutsen: “Benetan dinotsuet, ez da profetarik, bere herrian ondo ikusia danik. Egia dinotsuet: Bazan emakume alargunik asko Eliasen egunetan, hiru urte eta sei hilabete zerua itxita egonik lurralde guztian gosete gorria izan zanean; baina ez jakon hareetako inori bialdu Elias, Sidonen dagoan Sareptako emakume alargunari baino. Eta bazan legenardunik asko Israelen, Eliseo profetaren egunen; baina ez zan hareetako inor osatu, Siriako Naaman baino. Berbok entzunda, hasarre biziak hartu zituan sinagogan egozan guztiak. Eta jagi eta herritik kanpora atara eben, eta herria eregita egoan mendiko amildegira eroan eben, handik behera botateko asmotan. Bera, ostera, euren erditik igaro eta bere bidetik joan zan.

URTEAN ZEHARREKO V. DOMEKEA Isaias pr ofetear en libur utik (Is 6, 1-2a. 3-8) Uzias erregea hil zan urtean, Jauna ikusi neban, errege aulki garai eta goienean jesarrita; eta Haren jantzi barrenak jauretxea beteten eban. Haren gainean serafinak egozan zutunik, bakoitzak sei hego zituala. Oihu haundiz, honan esaten eutsoen alkarri: “Santu, santu, santua Jauna, diran guztien Jainkoa; lur osoa Haren aintzaz beterik dago!” Oihu haregaz ateak dardar egin eben euren orpoetan, eta jauretxea kez bete zan. Eta nik esan neban: “Ai ene, galdua naz! Ezpan zikineko gizona izanik eta ezpan zikineko herriaren erdian nagoana, nire begiak Erregea, diran guztien Jauna, ikusi dabe”. Baina, serafinetako bat etorri jatan hegaz, ikatz iziotua eskuetan eukala, altaratik urkuluz hartuta, eta haregaz ahoa ikutu eustan, esanez: “Hara, honek ikutu ditu zure ezpanak; eta horra hor kenduta zure errua, eta parkatuta zure pekatua”. Eta Jaunaren Berbea entzun neban esaten: “Nor bialduko dot? Nor joango da gure izenean?” Eta nik erantzun: “Hona hemen ni, bialdu nagizu”.

Erantzun--salmoa Sal 137, 1-8 ERESI EGINGO DEUTSUT, JAUNA, AINGERUEN AURREAN. Jauna, bihotz bihotzez dautsudaz eskerrak emongo, nire hitzak entzun dituzulako. Eresi egingo deutsut aingeruen aurrean, ahuspeztuko naz zure jauretxe santuan. Eskerrak emongo deutsadaz zure izenari, ona eta leiala zara-ta: Goratu dituzulako handikiro zure hitza eta zure izena.

Hots egin neutsunean, entzun zeunstan, eta nire bihotzean kemena indartu zenduan. Eskerrak emon begitsuez, Jauna, lurreko erregeek, zure ahoko hitzak entzutean. Ospatu begiez Jaunaren bideak: â&#x20AC;&#x153;Haundia da Jaunaren dirdaia, benetanâ&#x20AC;?. Zure eskumeak nau salbatzen, burutuko dau Jaunak nire alde hasia; betiko dago, Jauna, zure maitasuna, ez eskutik itzi zeure eskuz egin dozuna.

San Paulo apostoluak K orintotar r ei (1 K or 15, 1-11) Senideok: Hauxe zan, neuk hartu neban lez zuoi lehenengotatik emondakoa: Kristo gure pekatuakaitik hil zala, Liburu Santuek esan eben lez, hobiratua izan zala, eta hirugarren egunean biztu, Liburu Santuak esan eben lez; Pedrori agertu jakola, eta gero Hamabiei. Gero, bostehun eta gehiago senideri batera agertu jaken â&#x20AC;&#x201C;eurotarik gehienak bizi dira oraindino, eta besteak hil ziranâ&#x20AC;&#x201C;. Gero, Santiagori agertu jakon, gero apostolu guztiei; azkenik, zazpiki bati lez niri ere agertu jatan. Holan bada, bai hareek eta bai nik hauxe iragarten dogu; eta zuek hori sinisten dozue.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 5, 1-11) Aldi haretan, Jesus Genesareteko itsas bazterrean egoala, eta herriak, Jaungoikoaren berbea entzun nahiez, estu inguratzen ebala, txalupa bi ikusi zituan itsasertzean geldi; arrantzaleak sareak garbitzen ebizan lehorrean. Sartu zan txalupa hareetako baten, Simonenean, eta lurretik apur bat urrintzeko eskatu eutson. Eta, jesarrita, txalupatik jenteari irakasten jardun eban. Berbaldia amaitu ebanean, esan eutson Simoni: “Jo itsas-zabalera, eta bota zuen sareak arrantzurako”. Simonek orduan: “Maisu, gau guztian horretantxe ibili gara, eta ez dogu ezer atara; hala ere, zeuk dinozun ezkero, botako ditut sareak”. Eta, hasi baziran hasi ziran, itzelezko arrantzua egin eben, sareak urratzeraino. Beste txalupa lagunei keinu egin eutsen, laguntzen etorteko. Etorri ziran, eta txalupa biak bete ebezan, ia hondatzeraino. Hori ikusi ebanean, Simon Pedro Jesusen oinetan ahuspeztu zan eta esan eutson: “Alde egizu, Jauna, nire ondotik, pekatari naz-ta”. Ikareak hartuta egozan, egon ere, bera eta lagun guztiak, ataratako arrantzuagaitik; eta bardin jazoten jaken Simonen lagun ziran Zebedeoren semeei, Santiago eta Joani. Eta Jesusek honan esan eutson Simoni: “Ez izan bildurrik; hemendik aurrera giza arrantzale izango zara”. Hareek, txalupak lehorrera ekarri, eta danak itzita, jarraitu egin eutsoen.

URTEAN ZEHARREKO VI. DOMEKEA Jer emias Pr ofetar en libur utik (Jr 17, 5-8) Hauxe dino Jaunak: â&#x20AC;&#x153;Madarikatua, bere itxaropena gizonagan dauana, bere indarra haragian bilatzen eta bihotza Jaunagandik urruntzen dauana. Kardulatza basamortuan lez izango da; hona etorten bajako ere, ez dau ikusiko; basamortu errean bizi izango da, inor bizi ez dan lur gazian. Bedeinkatua, Jaunagan ustea dauan gizona, bere itxaropena Jaunagan dauana. Ur ertzetan landatutako zuhaitza lakoa da, ur bizien ondoan botako dau bere zuztarra; ez dau beroaren bildurrik, bere orriak beti hezerik; lehor urtean ez deutso ardurarik; ez deutso itziko frutua emoteariâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 1, 1-6 JAUNAREN HITZA, GURE ARGIA, GURE BIDEA, BURE BIZIA. Bai dohatsu, gaiztoen asmoari jarraitzen ez deutsona, hobendunen bidean ez dabilana, lotsabakoen batzarrean jarten ez dana. Ostera, Jaunaren legean atsegin dauana, gau eta egun Haren legea hausnartzen dauana. Ur ertzean aldaturiko zuhaitza lakoa izango da, bere sasoian emoten dau frutua; eta orririk igartzen ez jako: zeregin guztietan ondo joako. Ez horrela gaiztoak, ez horrela, haizeak daroan lastoa bezala izango dira.

San Paulo Apostoluak Korintotarrei (1 Kor 15, 12.16-20) Senideok: Kristo hilen artetik biztu zala iragarten dan ezkero, zelan esaten dabe zuetako batzuk, hilak ez dirala biztuten? Izan ere, hilak bizten ez badira, Kristo ere ez da biztu. Eta Kristo biztu ez bada, hutsa da zuen sinistea; oraindino zeuon pekatuetan zagoze. Eta Kristogan lo dagozanak ere, galduak dira. Bizitza honetarako bakarrik badaukagu Kristogan itxaropena, geu gara gizon guztietan errukarrienak. Baina ez! Biztu da Kristo hilen artetik, lo dagozanetan lehenengo frutu lez.

100

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk. 6, 17. 20-26) Aldi haretan, Jesus Hamabiekin menditik jatsi eta zelai baten gelditu zan, ikasle talde bategaz eta herriko jentetzagaz; Judea guztitik, Jerusalendik, eta Tiro eta Sidongo itsas bazterretatik etorriak ziran-ta, Hari entzutera. Jesusek, ikasleakana begiak jasorik, esan eutsen: "Zorionekoak, behartsu zareenok; zeuona da-ta Jaungoikoaren erreinua. Zorionekoak, orain gose zareenok aseko zaree-ta. Zorionekoak, orain negar egiten dozuenok; barre egingo dozue-ta. Zorionekoak zuok, Gizonaren Semeagaitik gizonak gorrotatzen, euren artetik botaten, eta biraoka hartzen zaituenean, eta zuen izena lotsagarritzat baztertzen dabenean. Poztu zaiteze egun haretan eta alaitu, handia izango da-ta zuen saria zeruetan; horreen gurasoak beste horrenbeste egin eben profetekin. Baina zoritxarrekoak zuok, aberatsok; hartu dozue-ta zuen poza. Zoritxarrekoak, orain aseta zagozanok; gosea izango dozue-ta. Zoritxarrekoak, orain barre egiten dozuenok; antsi eta negar egingo dozue-ta. Zoritxarrekoak zuok gizon guztiak zuokaitik ondo berba egiten dabenean. Horreen gurasoak ere beste horrenbeste egin eben sasi-profetekin".

101

URTEAN ZEHARREKO VII. DOMEKEA Samuelen libur utik (Sm 26, 2.7 - 9. 12 - 13. 22 –23) Egun hareetan, Zifeko basamortura jatsi zan Saul, hiru mila mutil israeldar aukeratuekin, Dabiden bila. Dabid eta Abisai gauez heldu ziran arerioen txabolategira, eta han aurkitu eben Saul, lotan, gurdien erdian etzunda, bere buru ondoan lantzea lurrean sartuta eukala. Abner eta gudariak ere lo egozan, haren inguruan etzunda. Orduan Abisaik honan berba egin eutson Dabidi: “Jainkoak gaur eskuetan jarten deutsu zure arerioa. Itzi egidazu lantzakada batez lurrari josten; ez dau beharko bigarrenik”. Dabidek, ostera, Abisairi: “Ez hil! Ezin daitekelako zigor barik gelditu Jaunaren igurtziari eskua ezarten deutsonik”. Orduan Dabidek hartu zituan Saulen buru aldetik lantzea eta ur ontzia, eta joan egin ziran. Ez zituan inork ikusi, ez zan inor konturatu; ezta itzartu ere; danak lo egozan, Jaunak lo astuna bialdu eutsen-ta. Dabid beste aldera joan zan, eta han urrun gelditu zan, mendi gailurrean, Saulengandik tarte haundia eukala. Handik Dabidek oihu egin eban: “Errege, hona hemen zure lantzea. Bialdu egizu mutil bat honen bila. Jaunak ordainduko deutso bakoitzari egin dauan zuzena eta leiala. Jaunak gaur neure eskuetan jarri zaitu, baina nik ez deutsot eskurik ezarri nahi izan Jaunaren igurtziari”.

Erantzun- salmoa Sal 102, 1-13 ERRUKI HUTSA DOGU JAUNA, ERRUKIA TA MAITASUNA. Ene arima, goratu egizu Jauna, nire barru osoak Haren izen deuna. Ene arima, goratu egizu Jauna, eta ez ahaztu Harek zuri egina. Berak parkatzen ditu zure hobenak, osatzen zure gatxak danak; askatzen dau heriotzatik bizia, emoten deutsu koroetzat grazia eta errukia. Errukior da Jauna eta bihozbera, hasarre-gatxa eta guztiz onbera. Ez dihardu gugaz gure hobenen neurrira, ez deusku ordaintzen gure erruen harira. Sortalde-sartaldeak urrun dagoz alkarregandik, hain urrun bialtzen ditu gure gaiztakeriak gugandik. Aita bere semeetaz erruki ohi dan bezala, bildur deutsoenentzat errukidun da Jauna.

102

San Paulo Apostoluak K orintotar r ei (1 K or 15, 45-49) Senideok: Lehenengo gizona, Adan, bizidun egina izan zan; azkeneko Adan, espiritu bizi-emoilea da. Ez da espiritua lehenengo agertzen dana, bizia baino; eta gero espiritua. Lehenengo gizona, lurretik, lurrekoa da; bigarrena, zerutik dator. Lurreko ha zelako, lurrekoak halako; eta zeruko ha zelako, zerukoak halako. Beraz, lurrekoarena ntza daroagun lez, eroango dogu zerukoarena ere.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 6, 27-38) Aldi haretan, Jesusek esan eutsen bere ikasleei: Hauxe dinotsuet Nik entzuleoi: Maitatu egizuez zuen arerioak; egin on, gorroto deutsuenei; bedeinkatu, madarikatzen zaituenak; egin otoitz, txarto esaten deutsuenen alde. Matraila baten joten zaituanari, eskeini egiozu bestea ere; eta zure soingainekoa kentzen deutsunari, ez ukatu jantzia. Eskean datortzunari, emoiozu; zeurea kentzen deutsunari, ez bihurtuazo; egin besteei, eurak zeuoi egitea nahi zeunkeen lez. Maite zaituenak maite izanik, ze esker on zor jatzue? Pekatariak ere maite dabez euren maitatzaileak. Eta on egiten deutsuenei on eginik, ze esker on zor jatzue? Pekatariak ere egiten dabe beste horrenbeste. Ordaina hartzekotan aurreraturik, ze esker on zor jatzue? Pekatariak ere aurreratzen deutse pekatariei, gero ordaina hartzekotan. Zuok, ostera, maitatu egizuez zuen arerioak; egin on eta aurreratu, ordainaren zain egon barik; eta zuen saria haundia izango da, eta Goi-goikoaren seme izango zaree; Bera ere ona da-ta gaiztoekin eta esker txarrekoekin. Izan zaiteze errukiorrak, zuen Aita errukiorra dan lez. Ez epaitu, eta ez zaitue epaituko; ez kondenatu, eta ez zaitue kondenatuko; parkatu egizue, eta parkatu egingo jatzue; emon, eta emongo jatzue: neurri zabala botako jatzue altzora, eta betea, eragina, gainezkakoa. Zeuok erabilten dozuen neurriaz izango zaree neurtuakâ&#x20AC;?.

103

URTEAN ZEHARREKO VIII. DOMEKEA Siraken Libur utik (Sir 27, 5-8) Galbahea astintzean, gari zikinak gelditzen dira; gizonaren okerrak bere bardin, berba egiten dauanean. Labeak aztertzen ditu ontziginaren ontziak; eta gizona, bere berbetak. Zuhaitza zelan landuta dagoan, haren frutuak erakusten dau; gizonaren bihotza zelangoa dan, haren berbeak. Zer dinoan entzun barik, ez inor goratu, gizona ezagutzeko bidea horixe da-ta.

Erantzun- salmoa Sal 91, 2-16 ONA DA JAUNA GORATZEA, HARI ESKERRAK EMOTEA. Eder da Jauna goratzea; Goi-goikoa, Zu ospatzea. Goizetan dinot: “Zu zein ona!”, eta gauetan: “Zein zuzena!”. Zintzoa, palma baizen lerden, Libango izaia baizen gailen. Jaunarenean landaturik, Jainko atarian loraturik. Zahartzaroan dau uzta emongo, mardul eta gordin da egongo. Autortuz Jauna zein zuzen dan, nire Harkaitza zein ona dan.

104

San Paulo Apostoluak K orintotar r ei (1 K or 15, 54-58) Senideok: Ustelkor dogun hau ezin ustelduz jantzi daitenean eta hilkor dogun hau ezin hilez, orduantxe beteko da harako idatzirik dagoan hitza: â&#x20AC;&#x153;Heriotza garaipenak iruntzi dau. Non da, heriotza, zure garaipena? Non da, heriotza, zure eztena?â&#x20AC;?. Heriotzaren eztena pekatua da; eta pekatuaren indarra, legea. Eskerrak Jaungoikoari, garaipena emoten deuskulako, Jesukristo gure Jaunaren bitartez! Beraz, neure senide maite-maiteok, iraun egizue gogor eta sendo, beti aurrera eginez; badakizue, ez dala alperrekoa izango zuen nekea Jaunarentzat.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (6, 39-45) Aldi haretan: Parabola hauxe esan eutsen Jesusek bere ikasleei: â&#x20AC;&#x201C;itsua itsuaren bide-erakusle izan al leiteke? Ez ete dira biak zulora jausiko? Ikaslea ez da maisua baino gehiago; asko ikasia ere, izatekotan, bere maisua adinakoa izango da. Zer dala-ta zagoz zeure anaiaren begiko samarrari begira, eta ez zara konturatzen zeure begiko habeaz? Zelan esan zeinkio zure anaiari: Anaia, itxidazu zure begiko samarra ataraten, zeure begiko habea ikusten ez dozula? Aurpegi bikoa, halangoa! Atera egizu lehenengo zeure begiko habea, eta orduan ikusiko dozu garbi, anaiaren begiko samarra aterateko. Ez da zuhaitz ona, frutu txarrak emoten dituana; ez da zuhaitz txarra, frutu onak ekarten dituana. Zuhaitz bakoitzari bere frutuetatik igarten jako. Elorritik ez da pikorik batzen, ezta sasitik ere mahatsik hartzen. Gizon onak bere bihotzeko barru onetik ona ateraten dau; eta gaiztoak, bere gaiztotik, txarra; bihotzari dariona esaten dau ahoak.

105

URTEAN ZEHARREKO IX. DOMEKEA Er r egeen libur utik (1 Erg 8, 41-43) Egun hareetan, Salomonek honan egin eban otoitz jauretxean: â&#x20AC;&#x153;Entzungo dabe arrotzak zure izen handia, zure esku indartsua, zure beso zabala dala-eta berba egiten. Eurotarikoren bat israeldar ez dan herri arrotzetik datorrenean, zure izenak eraginda, jauretxe honetan otoitz egiteko, entzun egiozu Zuk zerutik, zure bizi-lekutik, eta emoizu arrotz hori eskatzen deutsuna. Holan ezagutuko zaitue eta beldur izango deutsue lurreko herri guztiak, Israel zeure herriak lez; eta jakingo dabe nik jasotako jauretxe hau zeure izenari eskeinita dagoalaâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 116, 1-2 ZOAZE MUNDU GUZTIRA, ETA IRAGARRI BARI ONA. Goratu egizue Jauna, atzerri guztiak, goratu egizue, herri guztiak. Haundia da-ta Haren guganako maitasuna, eta beti-betikoa Haren leialtasuna.

San Paulo Apostoluak Galaziar r ei (Ga 1, 1-2.6-10) Nik, Paulok, ez gizonen aldetik, ez gizonakaitik, Jesukristogaitik baino, eta berau hilen artetik biztu eban Jaungoiko Aitagaitik apostolu nazan honek, eta nigaz dagozan senide guztiak: Galaziako Eleizei. Harriturik nago, ze arin aldatu zareen Kristoren graziaz deitu eutsuen Haregandik beste ebanjelio batera; baina ez dago beste ebanjeliorik; norbaitzuk dira hor, zuok nahastuten dabiltzanak, eta Kristoren Ebanjelioa goikoz behera irauli nahi dabenak. Horra, bada, nahiz geuk nahiz zeruko aingeruren batek, guk iragarri deutsueguna ez dan beste ebanjeliorik iragarten badeutsue, izan bedi madarika-

106

tua! Lehen esana esaten deutsuet orain barriro: inok iragarten badeutsue hartu dozuen Ebanjelioa ez dana, izan bedi madarikatua! Gizonen ederragaitik ete nabil, ala Jaungoikoaren ederragaitik? Gizonen atsegin-bila ete nabil? Oraindino gizonen atsegin-bila banenbil, ez nintzake Kristoren serbitzari.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (7, 1-10) Aldi haretan, Jesus, herriari berba egin ondoren, Kafarnaunen sarty zan. Hango ehuntari batek baeukan morroi bat oso maitea; txarto egoan, hil-zorian. Ehuntariak, Jesusen barri entzunik, herriko zahar judutar batzuk biladu eutsozan, morroia osatzen etorteko eskatuz. Hareek, Jesusengana joan, eta behin eta barriz eskatu eutsoen: “Merezidu dau Zuk hari holako bat egitea; maite dau gure herria, eta berak egin deusku sinagogea”. Jesus eurakaz joan zan. Eta etxetik urrun ez egoala, ehuntariak adiskide batzuk bialdu eutsozan, esanez: “Jauna, ez zaitez nekatu; ni ez naz inor zu nire etxean sartzeko. Horregaitik, ez dot neure burua aintzat eduki Zugana joateko; baina esaizu hitz bat, eta osatuko da nire morroia. Nik ere –neu besteren menpean egon arren– badaukadaz nire menpean guda-mutilak; eta bati “hoa” esaten deutsot, eta joan egiten da; eta beste bati “hator”, eta etorri; eta nire morroiari “egik hau”, eta haxe egiten dau”. Berbok entzutean, Jesus harriturik delditu zan gizon haregaz. Eta bihurturik, honan esan eutson atzetik joakon jenteari: “Egia esan, Israelen ere ez dot aurkitu holako sinismenik”. Eta, bialdutakoak etxeratu ziranean, morroia osatuta aurkitu eben.

107

URTEAN ZEHARREKO X. DOMEKEA Er r egeen libur utik (1 Erg 17, 17-24) Egun hareetan, gaixotu egin zan etxeko andrearen semea. Gatx gogor batek jo eban, arnasa barik gelditzeraino. Orduan honan esan eutson emakumeak Eliasi: “Zer jazoten da gu bion artean, Jaungoikoaren gizon? Nire okerren gomutea barriztatzera eta nire semea hiltera etorri zara nire etxera?” Eliasek erantzun eutson: “Ekazu zure seme hori”. Hartu eutson semea altzotik, bere goiko delara eroan, eta bere ohean ipini eban. Gero, Jaunari dei egin eutson: “Jauna, ene Jaungoikoa, bere etxean naukan alargun hau ere zigortu egin behar dozu, bere semea hilerazoz?” Gero, hiru bider umearen ganean etzun, eta oihu egin eutson Jaunari: “Jauna, ene Jaungoikoa, betorkio ume honi barriro arnasea”. Entzun eban Jaunak Eliasen eskaria; eta barriro etorri jakon umeari arnasea, eta berbiztu egin zan. Orduan Eliasek, umea harturik, goiko gelatik behera jatxi eban eta amari emon eutson, esanez: “Bizi da zure semea”. Eta emakumeak Eliasi: “Orain ezagutzen dot Jaungoikoaren gizona zareana, eta Jaungoikoaren berbea zure ahoan egia dana”.

Erantzun-salmoa Sal 29, 2-13 GORATUKO ZAITUT, JAUNA, ONIK ATARA NOZULAKO. Goratuko zaitut, Jauna, onik atara nozulako, arerioak nitzaz poztuten itzi ez dituzulako. Jauna Leizetik nire bizia atara dozu, zulora doazanakandik bizirik gorde nozu. Eresi egiozue, zintzook, Jaunari, emon eskerrak Haren izen santuari. Une bateko da Haren hasarrea, bizi guztirako Haren on izatea. Negarra dator arratsaldean,

108

baina poza goizean. Entzun niri, eta nitzaz erruki, Jauna, Izan zakidaz laguntzaile, Jauna. Negarra, dantza bihurtu deustazu, Jauna, ene Jainko, eskerrak nik Zuri beti.

San Paulo Apostoluak Galaziar r ei (Gal 1, 11-19) Senideok: Jakinaren gainean jarten zaituet, nik irakatsi deutsuedan barri ona ez dala gizonena. Izan ere, ez dot ez hartu ez ikasi gizonakandik, Jesukristoren agerpenez baino. Ezagun dozue, izan ere, nire behinolako judutar jokabidea: ze gogor aurrean erabili eta kalte egiten neutson Jaungoikoaren Eleizeari; eta judutar jokabidean, neure adineko eta herritar asko baino nabarmenago nintzala, neure guraso-ohituren zaintzaile bero. Baina neure amaren sabeletik bereizi eta bere graziaren bidez dei egin eustanak, bere Semea agertu eustan, Haren barri ona atzerritarrei emoteko; berehala baino lehenagotik apostolu ziranen bila Jerusalenera joan barik; gero Damaskora bihurtu nintzan eta, handik hiru urtera, Jerusalenera igo neban, Pedro ikustera; eta hamabost egun haregaz egon n intzan. Eta beste apostolurik ez neban ikusi, Jaunaren anaia Santiago baino.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 7, 11-17) Aldi haretan, bajoian Jesus Naim deritxon herrira, eta Beragaz batera ikasleak eta laguntalde handia. Eta herriko ateetara urreratu zanean, han eroien lur-emotera hildako bat, amaren seme bakarra –ama alarguna zan–, eta honegaz herriko talde handia. Ama hori ikustean, errukia hartu eutson Jaunak; eta esan eutson: “Ez negarrik egin!” Urreraturik, ukitu eban Jesusek atautea –andariak geratu egin ziran-, eta esan eban: “Mutil, zeuri dinotsut: jagi zaitez!” Hildakoa jesarri egin zan eta berbetan hasi; eta Jesusek amari emon eutson. Guztiak bildurtu ziran, eta Jaungoikoa goratuz, inoen: “Porfeta handi bat agertu da gure artean. Jaungoikoak ikustaldia egin deutso bere herriari”. Eta haretaz inoena Judea osoan eta inguruko herri guztietan zabaldu zan.

109

URTEAN ZEHARREKO XI. DOMEKEA Samuelen libur utik (2 Sm 12, 7-10.13) Egun hareetan, honan esan eutson Natan-ek Dabidi: “Hauxe dino Jaunak, Israelgo Jaungoikoak: “Neuk igurtzi zindudazan Israelgo errege, eta Saulen eskutik atara, zure nagusiaren etxea emon neutsun; eta zure nagusiaren emazteak altzoan ipini neutsuzan, Israel eta Judako etxea emon neutsun, eta hori gutxi balitz, beste hainbeste ere emongo neutsub. Zergaitik gitxietsi dozu Jaunaren berbea, Haren begietan txarra dana eginez? Urias etearra ezpataz hilazo dozu, eta haren emaztea zeure emazte egin. Horregaitik, ez dau alde egingo ezpateak zure etxetik, Ni gitxietsi nozulako, eta Urias etearraren emaztea zeur emazte egin dozulako”. Dabidek orduan Natani: “Pekatu egin dot Jaunaren aurka”. Eta Natanek Dabidi: “Parkatu deutsu Jaunak zure pekatua; ez zara hilgo”.

Erantzun-salmoa Sal 31, 1-11 PARKATU EGIDAZU, JAUNA, NIRE HOBENAREN ERRUA. Bai dohatsu, gaiztakeria parkatu jakona, hobena estaldu jakona. Bai dohatsu, Jaunak errurik botaten ez deutson gizona, barruan azpikeririk ez daukana. Nire hobena autortu deutsut, nire errua ezkutatu ez deutsut. “Autortuko deutsat –esan neban–, Jaunari nire gaiztakeria”, eta Zuk parkatu egin zeustan nire hobenaren txarkeria. Zeu zaitut igesleku: Estualditik Zeuk nozu babesten, askatasun-pozez inguratzen. Poztu zaiteze eta alaitu Jaunagan, zintzook, egizue pozez oihu, bihotz zuzeneko guztiok.

110

San Paulo Apostoluak Galaziar r ei (Gal 2, 16.19-21) Senideok: Badakigu gizonak ez dauana bere zuzentasuna Legea beteteagaitik lortzen, Kristo Jesusegan sinisteagaitik baino; horregaitik sinistu dogu Kristo Jesusegan: gure zuzentasuna Kristogan sinistetik lortu daigun, eta ez Legea betetetik. Legea beteteagaitik “ez dau inork bere zuzentasuna lortzen-eta”. Legearentzat hilda nago ni, Legeak hil egiten nau-ta; baina holan Jaungoikoarentzat bizi naz ni; Kristogaz kurutzean josita nago; bizi naz; ez neu, ostera; Kristo bizi da nigan. Oraingo gorputzean bizi nazala, Jaungoikoaren Semeagan dodan sinismenetik bizi naz, bere bizia niretzat emoteraino maitatu nau-eta. Ez dot atzera botaten Jaungoikoaren grazia. Izan ere, zuzentasuna Legearen bidez baletor, alperrik hila izango litzateke Kristo.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 7, 36-8,3) Aldi haretan, farisear batek beragaz bazkaltzen joateko eskatzen eutson Jesusi. Sartu zan Jesus farisear haren etxean, eta mahaian jarri zan. Honetan, etxean zan emakume pekatari batek, farisearraren etxean bazkaltzen egoala jakin ebanean, hartu eban gantzu usain-gozodunez beteriko ontzi eder bat, eta, Jesusen atzean jarririk, negar-malkoz bustitzen eutsozan oinak, eta bere buruko ule-adatsez siketzen. Eta mun egiten hasi jakon, eta usain gozoz igurtzitzen. Bazkaltzera deitu eutsan farisearrak, hori ikustean, bainoan bere barruan: “Porfeta balitz, jakin behar leuke Honek nor eta zelakoa dan ikututen jabilkon emakume hori, pekataria da-eta”. Baina Jesusek esan eutson: “Simon, badot zeozer zuri esateko”. Eta harek: “Esaizu, Maisu”. Jesusek esan eutson: “Diru-aurreratzaile batek zordun bi eukazan: batak bostehun denario zor eutsozan, eta besteak berrogeta hamar. Ez euken nondik ordaindurik, eta parkatu egin eutsen biei. Biotarik zeinek maite izango dau gehien?”. Eta Simonek: “Gehien paraktu jakonak, nik uste”. Jesusek: “Ondo ebatzi dozu”. Eta emakumeagana bihurturik, esan eutson Simoni: “Ikusten dozu emakume hau? Zuenean sartu naz, eta ez deustazu oinetarako urik emon; honek, barriz, malkoz busti deustaz oinak, eta bere ulez siketu. Ez deustazu laztanik emon; hau, barriz, sartu danetik, eten barik oinak laztantzen jabilt. Ez deustazu burua orioz igurtzi; honek, barriz, usain gozoz igurtzi deustaz oinak.

111

Horregaitik dinotsut: Asko maite izan dau, et parkatu ere, pekatu asko parkatzen jakoz. Gutxi parkatzen jakonak, maitatu ere, gutxi maitatzen dau”. Eta emakumeari esan eutson: “Parkatuta daukazuz pekatuak”. Jesusegaz mahaian egozanak euren artean esaten hasi ziran: “Nor dogu, baina, pekatuak ere parkatzen dituan Hau?” Jesusek, barriz, esan eutson emakumeari: “Zeure sinismenak salbau zaitu. Zoaz bakean”. [Handik aurrera, Jesus herririk herri eta auzorik auzo ebilen, Jaunkoaren erreinuaren barri ona iragarten. Beragaz egozan Hamabiak; baita emakume batzuk ere, espiritu gaiztoetatik eta gatxetatik osatuak: Maria Magdalena, zazpi deabru urten izan jakozana; Joana, Herodesen morroi zan Kusaren emaztea; Susana, eta euren ondasunekin laguntzen eustoen beste asko.]

Zure pekatuak parkatuta dagoz Urtean zeharreko 11. domekea

112

URTEAN ZEHARREKO XII. DOMEKEA Zakarias Pr ofetar en libur utik (Za 12, 10-11) Hauxe dino Jaunak: â&#x20AC;&#x153;Grazi-espiritua eta otoitz-espiritua isuriko dot Dabiden etxe-gainera eta Jerusalengo bizilagunetara; begiak jasoko dabez Nigana, zulatu ninduen Honengana. Eta negar egingo dabe, seme bakarrarentzat egin ohi dan lez; negar samina egingo dabe, lehen-semearentzat egin ohi dan lez. Egun haretan, negar-hots haundia izango da Jerusalenen, Megido-ibarrean Hadad-Rimon-i egien jakona baizen haundia.

Erantzun-salmoa Sal 62, 2-9 JAUNARI KANTA ONA DA-TA, HAIN DA HAUNDIA, BERE BETIKO ERRUKIA. edo ZURE EGARRIZ DAUKAT GOGOA, JAUNA, ENE JAINKOA. Jainko, neure Jainko zaitut, goizetik bilatzen zaitut, zure egarriz daukat gogoa, zure gurariz haragia, lur lehor, egarri, urbaga iduria. Egona nozu Zuri begira jauretxean, zure ospea eta indarra ikusi nahian. Bizia baino hobea bai da zure maitasuna, ezpanok egingo dabe zure goralpena. Goretsiko zaitut bizi nazan artean, jasoko ditut eskuok zure izenean. Gurinez eta gantzuz bezala beteko jat gogoa, ezpan-ikaraz goretsiko zaitu nire ahoak. Zeu izan zaralako nire laguntzailea, pozez oihu egiten dot zure hegapean. Nire gogoa Zeuri lotuta dago, zure eskumeak eutsita nago.

113

San Paulo Apostoluak Galaziar r ei (Gal 3, 26-29) Senideok: Guztiok Jaungoikoaren seme zaree, Kristo Jesusegan dozuen sinismenagaitik. Izan ere, Kristogan bateatuak zareen guztiok Kristo dozue soineko. Ez da orain, ez judutarrik ez greziarrik; ez menpekorik, ez askaturik; ez gizonezkorik, ez emakumerik; zuok guztiok bat zareelako Kristo Jesusegan. Eta Kristorenak bazaree, Abrahanen ondorengoak zaree eta agintzaren oinordeko.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 9, 18-24) Jesus bakarrik otoitzean egoala Hamabien aurrean, honan itaundu eutsen: “Ni nor nazala dino jenteak?” Hareek erantzun: “Batzuk, Joan Bateatzailea; besteek, barriz, antzinako profetaren bat biztu dala”. Berak, orduan: “Eta zuek, nor nazala dinozue?” Pedrok erantzun eutson: “Jaungoikoaren Mesias”. Baina Jesusek inori ez esateko agindu eutsen, zorrotz. Eta esan eutsen: “Beharrezkoa da Gizonaren Semeak neke haundiak eroatea: zaharrak eta idazlariak baztartu egingo dabe eta hil; baina hirugarren egunean biztu egingo da”. Eta Jesusek esan eutsen guztiei: “Nigaz etorri nahi dauanak uko egin begio bere buruari, hartu begi egunero bere kurutzea, eta jarraitu beist. Izan ere, bere bizia salbatu nahi dauanak, galdu egingo dau; baina bere bizia Nigaitik galtzen dauanak salbatu egingo dau”.

114

URTEAN ZEHARREKO XIII. DOMEKEA Er r egeen libur utik (1 Erg 19, 16b. 19-21) Egun hareetan, Jaunak honan esan eutson Eliasi: “Zure ondorengo profeta lez igurtzi egizu Eliseo, Safaten semea, Abel-Mejolakoa”. Joan zan, bada, Elias menditik, eta Eliseo, Safaten semea, goldaketan aurkitu eban, hamabi idi pare aurrean, berak hamabigarrena eroiala. Ondotik igaro zan Elias, eta bere soingainekoa bota eutson bizkarrera. Eliseok, itzi zituan idiak, eta Eliasegana arineketan joan eta esan eutson: “Arren, itzidazu aitari eta amari muin emotera joaten, eta orduan jarraituko deutsut”. Eliasek esan eutson: “Zoaz, eta erdu gero. Badakizu zer egin deutsudan”. Bihurtu zan Eliseo; eta idi parea hartu eta oparitan hil eban; buztarri eta lan tresnekin sua egin, okelea erre, eta bere jenteari emon eutson jaten. Gero, jagi eta Eliasi jarraitu eutson, eta haren esanetara jarri zan.

Erantzun-salmoa Sal 15, 1-11 ZEU ZARA, JAUNA, NIRE ONDAREA. Zaindu nagizu, Jauna, Babes bila nator Zugana. Honela dinotsat Jaunari: “Zeu zaitut nire jabe”. Jauna da nire ondare eta edontzia; Zeuk daukazu eskuetan nire zoria. Onesten dot Jauna, aholku emon deustalako, gauez ere nire bihotzak adierazten deustalako. Begi aurrean ipinten dot Jauna beti; eskuman daukadala, ez dot dardararik. Horregaitik alai daukat bihotza, pozik barrua, haragi honek ere bakean dau atsedena. Ez dozulako nire bizia Leizera jaurtiko, ezta zure zintzoa ustelak hartzen itziko.

115

Bizirako bidea erakutsiko deustazu alaitasun betea zure aurrean, betiko atseginak zure eskuman.

San Paulo Apostoluak Galaziarrei (Ga 4, 31b-5, 1. 13-18) Senideok: Askatasunean bizi izateko askatu gaitu Kristok; iraun egizue, beraz, sendo, eta ez sartu barriro morroi buztarripean. Zuek, ene senideok, askatasunera deituak izan zaree; baina ez bekizue izan askatasun hori norberekeriarako; hori barik, maitasunez izan zaiteze alkarren morroi. Lege osoa agindu bakar honetan dago betea: â&#x20AC;&#x153;maitatu egizu zeure lagun hurkoa zeure burua lezâ&#x20AC;?. Baina alkarri haginka egiten eta alkar jaten bazabize, azkenean batak bestea desegingo dozue. Hauxe dinotsuet: ibili zaiteze Espirituari dagokionez, eta ez dozuez beteko haragiaren gurariak. Haragiaren guraria Espirituaren aurka dabil; eta Espirituarena, haragiaren aurka. Honeek biok alkarren aurka dabiz; horregaitik, ez dozue nahi zeunkeena egitea. Espirituak eragiten badeutsue, ostera, ez zagoze Legepean.

116

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 9, 51-62) Jesusek, zerura jasoa izateko sasoia hurreratzen zala, Jerusaleneko bidea hartu eban adore haundiz, eta mandatariak bialdu zituan aurretik. Bidez joiazala, Samariako auzo baten sartu ziran, ostatua prestatzera. Baina ez eutsoen ostaturik emon, Jerusalenera joialako. Santiago eta Joan ikasleak, hori ikusita, esan eutsoen: “Jauna, nahi badozu, esango dogu zerutik sua jatsi dadila eta erre daizala!”. Jesusek, bihurturik, hasarre egin eutsen, esanez: “Ez dakizue zelako espiriturenak zareen. Gizonaren Semea ez da etorri gizonak galtzera, salbatzera baino”. Eta beste auzo batera joan ziran. Bidez joiazala, batek esan eutson: “Jarraituko deutsut, edonora zoazala”. Jesusek erantzun: “Azeriak badaukez zuloak, eta zeruko hegaztiak habiak; baina Gizonaren Semeak ez dauko burua non etzunik”. Eta beste bati esan eutson: “Jarraitu Niri. Baina harek erantzun: “Jauna, itzi egidazu lehenago neure aitari lurra emotera joaten”. Jesusek erantzun eutson: “Itziezu hilei euren hilei lur emoten; zu, zoaz Jainko erreinuaren barri emotera”. Beste batek esan eutson: “Jarraituko deutsut, Jauna; baina itzi eidazu lehenago neure etxekoei agur egiten”. Jesusek esan eutson: “Eskua goldeari ezarri eta atzera begiratuten dauana, ez da gai Jainkoaren erreinurako”.

117

URTEAN ZEHARREKO XIV. DOMEKEA Isaias Pr ofetar en libur utik (Is 66, 10-14) Poztu zaiteze Jerusalenegaz, maite dozuen guztiok, egin jai haregaz; alaitu eta poztu haregaz, dolu egin zenduenok harengaitik. Asetzeraino edango dozuelako haren bularren gozoa, atseginez xurgatuko haren bular betetik. Honan dino Jaunak: â&#x20AC;&#x153;Ibaia lez isuriko dot haren gainera bakea, eta, gainezka doan ibaia lez, herrien ondasuna. Haren umetxoak besoetan eroango dabez, belaunetan maitekiro hartuko dabez. Amak bere umea pozten dauan, lez, holantxe poztuko zaituet Nik, eta zuen poza Jerusalenen izango dozue. Poztu egingo da zuen bihotza, hori ikustean; zuen hazurrak bedartza baten antzean loratuko dira, Jaunaren eskua bere zerbitzariakan agertuko daâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 65, 1-20 KANTA JAUNARI, LUR GUZTIA; EGIN ALAITSU HAREN NAHIA. Kanta jaunari, lur guztia, kanta jaunaren izenari. Berari aintza merezia. Hain zara, jauna, miragarri! Bai harrigarri Zuk eginak; etsaiak ere agur! Zuri. Lurrean dagoz kantuz danak.

118

Hain zara, jauna, goragarri! Ikus, Jainkoak dau jokatu gizonen alde haundikiro. Itsasoa dau lur bihurtu, ibaia oinez dabe igaro.

San Paulo Apostoluak Galaziar r ei (Ga 6, 14-18) Senideok: Jainkoak librau nagiala arrotzetik, Jesukristo gure Jaunaren kurutzean izan ezik. Kurutze horretan kurutzeratua dago mundua niretzat eta ni munduarentzat. Izan ere, ezer ez dira, ez erdaindua, ez erdaindubakoa; izaki barriak balio dau. Bakea eta errukia lege honen jarraitzaileari! Baita Jaungoikoaren Israeli ere! Aurrerantzean, ez deistala inok nekerik emon, Jesusen ezaugarriak neure gorputzean daroadaz nik eta. Senideok, Jesukristo gure Jaunaren grazia zuen espirituarekin. Amen.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (Lk 10, 1-12. 17-20) Aldi haretan, Jaunak beste hirurogei eta hamabi aukeratu zituan, eta binaka bere aurretik bialdu, Bera joateko zan herri eta auzo guztietara. Eta esan eutsen: “Solo-aria ugaria da, baina langileak gitxi. Egin, bada, otoitz, solo-ariaren jabeari, bialdu daizala langileak bere solora. Zoaze; begira, bildotsak otso artera lez bialtzen zaituet. Ez eroan aldean ez diru zakutorik, ez bide zorrorik, ez oinetakorik. Eta ez gelditu bidean inori agur egiten. Etxeren baten sartzen zareenean, hauxe izan bedi zuon lehenengo berbea: “Bakea etxe honetan”. Eta han bakezko jenterik bada, euren gainean geldituko da zuen bakea; bestela, barriz, zeuokana bihurtuko da. Etxe haretan bertan gelditu zaiteze; daukenetik jan eta edan egizue, langileari bere saria zor jako-ta. Ez ibili etxerik etxe. Herriren baten sartzen zareenean, ondo hartzen bazaitue, jan emoten deutsuena, osatu hango gaixoak, eta esaiezue: “Hurrean dozue Jainkoaren erreinua”.

119

URTEAN ZEHARREKO XV. DOMEKEA Deuter onomio libur utik (Dt 30, 10-14) Moisesek honan berba egin eutson herriari: â&#x20AC;&#x153;Entzun Jaunaren, zure Jaungoikoaren, hitza eta bete Haren esanak eta agindu guztiak, Legean idatzita dagozan lez; bihurtu zaitez Jaunagana, zure Jaungoikoagana, bihotz-bihotzez eta gogo-gogoz. Izan ere, gaur zuri emoten deutsudan agindua ez dozu gatxegia, ez dago zugandik urrun. Ez dago zeruan, eta ez esan zeure kautan: â&#x20AC;&#x153;Gutatik nok igongo dau zerura? Nok ekari eta iragarriko deusku, bete dagigun? Ez dago itsasoaren beste aldean ere, eta ez egizu esan zeure kautan: Nor joango jaku itsasoaren beste aldera? Nok ekarri eta iragarriko deusku, bete dagigun? Ondo-ondoan dozu hitza: zeure ahoan eta zeure bihotzean; bete egizuâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 68, 14.17.30-31.36-37 BILATU EGIZU BETI JAUNAREN AURPEGIA. Nire otoitza Zeugana, Jauna, zure grazi egunean, ene Jainko; hain leiala zara-ta, entzun egidazu, zure laguntza leiala emoidazu. Ni, barriz, gizajo zoritxarreko nozu, zure laguntzaz, Jainko, onik atara nagizu. Jainkoaren izena kantuz dot goratuko, eta esker on emonez ospatuko. Jainkoak salbatuko dau Sion, eregiko ditu barriro Judako uriak. Haren morroien jatorriak hartuko dau ondaretzat, haren izena maite dabenak biziko dira bertan.

120

San Paulo Apostoluak K olosar r ei (K ol 1, 15-20) Senideok: Jesukristo, Jainko ikusiezinaren irudi da, sorkari guztietan lehenengo semea. Beronen bidez izan dira eginak gauza guztiak, Zeru-lurretakoak, agiri diranak eta ez diranak: Aurki, Jaun, Nagusi eta Agintedunak; gauza guztiak Beronen bidez eta Beronentzat dira eginak. Diran guztiak baino lehenago da Bera, Eta guztiak Beragan irauten dabe. Gorputzaren buru ere Bera da. Hau da, Elizearen buru. Bera da hasiera, hilen arteko lehenengo semea; diran guztietan Bera izan dadin lehenengoa. Jainkoaren gogoko izan da-ta betearen betea Harengan egotea, eta Haren bidez gauza guztiak beragaz adiskidetzea; Haren kurutzeko odolaz bakeak eginik, zeru-lurretan diran guztiekin.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 10, 25-37) Alde haretan, etorri zan legegizon bat, eta azpikeriaz esan eutson Jesusi: Maisu, zer egin behar dot nik, betiko bizia lortzeko? Eta Jesusek esan eutson: Zer dago Legean idatzirik? Zer irakurten dozu han? Eta legegizonak: Maitatu egizu Jauna, zeure Jaungoikoa, bihotz-bihotzez, gogo-gogoz, zeure indar guztiz eta zeure adimen osoz; eta zure lagunurkoa, zeure burua lez. Eta Jesusek erantzun eutson: Ondo esan dozu. Egizu holan, eta biziko zara. Baina legelariak, bere burua zuritu nahiez, esan eutson Jesusi: Nor dot, bada, nik neure lagunurko? Eta Jesusek orduan: Gizon bat etorren behin Jerusalendik behera, Jerikora, eta lapurren eskuetan jausi zan. Lapurrak, erantzi eta zauritu ondoren, erdi hilda itzita, alde egin eben. Hain zuzen, abade bat etorren bide haretatik behera, eta ikusi eban; baina beste bide bazterretik aurrera jarraitu eban. Bardin egin eban han suertatu zan lebitar batek ere: ikusi, eta beste bide bazterretik aurrera jarraitu. Handik zehar bidez joian samariar bat, ostera, hurreratu egin zan, eta halan ikusita, errukia hartu eutson; eta hurreraturik, zauriak lotu eutsozan, olioa eta ardaoa gainera isuriz; eta bere abere gainean hartu eta ostatura eroan eban, eta han zaindu. Biharamunean, denario bi atara eta ostalariari emon eutsozan, esanez: Zaindu egizu, eta gehiago eralgiten badozu, honantzakoan neuk ordainduko deutsut. Hiru horreetatik, zein agertu zala deritzozu lapurren eskuetan jausi zan haren lagunurko? Legelariak erantzun eutson: Harentzat errukia izan ebana. Eta Jesusek orduan: Zoaz eta egin zeuk ere beste horrenbeste.

121

URTEAN ZEHARREKO XVI. DOMEKEA Hasiera liburutik (Has 18, 1-10a) Egun hareetan, Jauna Abrahani agertu jakon Mambreko artadian. Berorik haundieneko ordua zan, eta Abrahan atarian egoan, jesarrita. Begiak jasotzerakoan, hiru gizon ikusi zituan, bere aurrean zutunik. Ikusi ebazaneko, txabola atetik euren bidera joan zan, eta lurrean ahuspeztuta, honan esan eban: “Jauna, zure gogoko banaz, ez joan zure morroiaren aurretik, gelditu barik. Ura ekarteko aginduko dot, eta oinak garbituta, zuhaizpe horretan jesarriko zaree. Ogi zati bat ere ekarriko deutsuet, eta indarbarrituko zaree; eta gero jarraituko deutsazue bideari, zuen morroiaren ondotik igaro zareen ezkero”. Hareek erantzun eutsoen: “Egizu dinozuna”. Joan zan Abrahan arin-arin oihal-txabolara, Saragana, eta esan eutson: “Hartu behingoan hiru imina urun, eta oretu, eta egin opilak”. Joan zan gero zekorretara, eta zekor gizen on bat hartu eta morroi bati emon eutson, laster gertatu egian. Gero, gaztaia, erreberoa eta zekorkia harturik, dana aurrean jarri eutsen hirurei; eta bera euren ondoan geratu zan, zuhaizpean; eta hareek jan egin eben. Orduan itandu eutsoen: “Non da Sara, zure emaztea?” Abrahanek erantzun: “Hor, oihal-txabolan”. Eta euretariko batek esan eutson: “Hurrengo natorrenerako seme bat izango dau Sarak”.

Erantzun-salmoa Sal 14, 2-5 KANTA JAUNARI LUR GUZTIA, HAREN NAHIA.

EGIN ALAITSU

Akatsik baga eta zintzo dabilana, bere artean egia dinoana; mihingainez inor bezten ez dauana, hurkoari gatxik egiten ez deutsana, auzokoa lotsagarri uzten ez dauana. Gaiztoari esker txarra emoten deutsona,

122

Jainkoaren bildur dana ospatzen dauana; bere kaltetan zin eginik ere aldatzen ez dana, dirua irabazitan emoten ez dauana, errubagearen aurka eskupekorik hartzen ez dauana.

San Paulo Apostoluak K olosar r ei (K ol 1, 24-28) Senideok: Poza dot orain, zuen onerako eroaten dodazan nahigabeakaitik; holan beteten dodaz neure haragian Kristoren nekeak, Haren gorputza dan Elizearen alde. Jaungoikoak Eleizearen zerbitzari egin nau, eta bere barri ona zuei osorik adierazoteko eginkizuna emon deust. Misterio hori gizaldi eta belaunaldietan ezkutuan egona da; eta orain Jainkoak bere santuei agertu deutse. Izan ere, Jainkoak ezagutuazo nahi izan deutse bere santuei, misterio honek jentilentzat daukan aintza eta aberastasuna: Kristo dala zuentzat aintzaren itxaropena; Kristo hau iragarten gabiz jakituria guztiz, gizon guztiei burubide eta irakatsiak emonez, guztiak euren kristau bizitza betera heldu daitezan.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 10, 38-42) Aldi haretan, sartu zan Jesus herritxo baten, eta Marta eritxon emakume batek bere etxean hartu eban. Baeban honek Maria izeneko ahizpa bat; eta hau Jaunaren oinetan jarrita, Haren berbea entzuten egoan. Martak, barriz, baeukan nahiko lan etxeko zereginetan; eta, aurrean jarri eta esan eutson Jesusi: â&#x20AC;&#x153;Jauna ez ete deutsu batere ardura, nire ahizpeak ni lanean bakarrik izteak? Esaiozu niri laguntzekoâ&#x20AC;?. Eta Jaunak erantzun: â&#x20AC;&#x153;Marta, Marta, estu eta larri zabiz gauza askogaz; eta bat bakarra izan beharrezkoa. Mariak alderik onena aukeratu dau, eta ez jako hori kenduko.

123

URTEAN ZEHARREKO XVII. DOMEKEA Hasiera libur utik (Has 18, 20-32) Egun hareetan, Jaunak honan esan eban: “Haundia da Sodomaren eta Gomorraren kontrako salakuntza, eta astuna hareen pekatua. Banoa behera, eta ikusiko dot egia dan salakuntzak dinoana. Eta egia ez bada, jakingo dot”. Gizonek, handik urten eta Sodomarantz jo eben; eta bitartean, Jauna Abrahanegaz egoan. Eta Abrahanek esan eutson: “Zintzoa ere galduko ete dozu gaiztoagaz batera? Beharbada, badira berrogeita hamar zintzo urian. Honeek ere galdu egingo ete dozuz? Parkamena ukatuko ete deutsazu uriari, berrogeita hamar zintzo hor izanik? Ezin Zuk holakorik egin! Zintzoa gaiztoagaz galdu, eta zintzoa eta gaiztoa zoritxar bardinekoak egin. Zuk ez holakorik! Mundu osoaren epaileak ez ete dau zuzen epaituko?” Eta Jaunak erantzun eutson: “Sodomako uri barruan berrogeita hamar zintzo aurkitzen badodaz, uri osoari parkatuko deutsat eurokaitik”. Eta Abrahanek barriro: “Ausardia da, benetan, hauts eta errauts nazan honek neure Jaunari berba egitea. Berrogeita hamar baino bost gitxiago balira, bost horreekaitik galduko ete dozu uri osoa?” Eta Jaunak: “Berrogeita bost aurkitzen badodaz, ez dot galduko”. Oraindino ere Abrahanek: “Berrogei badira?”. Jaunak erantzun: “Ez dot galduko, berrogei horreekaitik”. Orduan Abrahanek esan eutson: “Ez bedi hasarratu nire Jauna, berbetan jarraitzen badot. Hogeita hamar badira?” Eta Jaunak erantzun: “Ez dot galduko, han hogeita hamar aurkitzen badodaz”. Abrahanek jarraitu eban: “Begira, parkatu, ausardia da baina; eta hogei balira?” Jaunak erantzun: “Ez dot galduko, hogei horreekaitik”. “Ea!, ez bedi hasarratu nire Jauna, nik barriro ere berba egiten badot. Eta hamar balira?” Eta Jaunak esan: “Ez dot galduko, hamar horreekaitik”. Eta Jauna, Abrahanegaz berba eginda gero, joan egin zan; eta Abrahan bere etxera bihurtu zan.

124

Erantzun-salmoa 137, 1-8 ZU ZAITUT, JAUNA, ONDASUNA. edo HOTS EGIN NEUTSUNEAN, ENTZUN NINDUZUN, JAUNA. Jauna, bihotz-bihotzez deutsudaz eskerrak emongo, nire hitzak entzun dituzulako. Eresi egingo deutsut aingeruen aurrean, ahuspeztuko naz zure jauretxe santuan. Eskerrak emongo deutsadaz zure izenari, ona eta leiala zara-ta: Goratu dituzulako handikiro zure hitza eta zure izena. Hots egin neutsunean, entzun zeunstan, eta nire bihotzean kemena indartu zenduan. Benetan garaia da Jauna, umilari deutso begiratzen, arroa, barriz, urrundik dau ezagutzen. Larrialdian nabilela, Zeuk bizkortzen nozu, nire arerioen hasarreen aurka eskua deustazu luzatzen, eta zure eskumeak nau salbatzen. Burutuko dau Jaunak nire alde hasia, betiko dago, Jauna, zure maitasuna, ez eskutik utzi zeure eskuz egin dozuna.

San Paulo Apostoluak K olosar r ei (K ol 2, 12-14) Senideok: Kristogaz batera hobiratuak izan zareenok Bataioan, Beragan izan zaree berbiztuak ere, hilen artetik biztu eban Jaungoikoaren ahalmenean sinisturik. Zuen pekatuakaitik hilda zengozen, erdaindu barik zengozelako; baina Jainkoak Beragaz bizia emon eutsuen, pekatu guztiak parkatuta. Ezereztu egin eban gure kontra egoan eta bere hitzez kondenetan ginduzan zor-agiria; erditik kendu eban ha, kurutzean josirik.

125

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 11, 1-13) Aldi haretan, Jesus otoitz egiten egoan leku baten; amaitu ebanean, esan eutson bere ikasleetako batek: “Jauna, irakatsi eiguzu otoitz egiten, Joanek bere ikasleei irakatsi eutsen lez”. Harek esan eutsen: “Otoitz egitean, esan: "Aita, santu izan bedi zure izena, etor bedi zure erreinua, emoiguzu gure eguneroko ogia, eta parkatu guri gure pekatuak geuk ere gure zordun guztiei parkatzen deutsegun ezkero; eta ez gu tentaldira eroan"”. Eta esan eutsen: “Zuetako batek adiskide bat badau, eta gauerdian haregana joan eta esaten deutso: "Adiskide, emoidazuz zorrean hiru ogi; lagun bat etorri jat bidez etxera, eta ez daukat zer emonik". Baina besteak erantzuten deutso barrutik: "Itzi naizu bakean! Atea itxita daukagu, eta umeak eta danok ohean gagoz; ezin naiteke jagi emoteko". Baina adiskide harek ate-joka jarraitzen badau, hara zer dinotsuedan Nik: Adiskide lez emoteko jagiten ez bada ere, gogaikarri izan ez dakion behintzat, jagi eta emongo deutsoz behar dituan guztiak”. Eta Nik hauxe dinotsuet: “Eskatu egizue, eta emongo jatzue; bilatu egizue, eta aurkituko dozue; jo atea, eta edegiko jatzue; eskatzen dauanak hartu egiten dau, bilatzen dauanak aurkitu, eta atea joten dauanari edegi egiten jako. Zuetako norbaitek, aita izanik, semeak ogia eskatuta, harria emongo ete deutso? Edo arraina eskatuta sugea emongo ete deutso, arrainaren ordez? Edo arrautza eskatu eta lupua emongo ete deutso? Beraz, zuok, gaiztoak izan arren, zeuon semeei gauza onak emoten badakizue, zenbatez gehiago emongo deutse zuen zeruko Aitak Espiritu Santua, eskatzen deutsoenei!”.

126

URTEAN ZEHARREKO XVIII. DOMEKEA K oheleten libur utik (K oh. 1, 2; 2, 21-23) Hutsaren hutsa -dino Predikariak–, hutsaren hutsa; dana huskeria. Izan ere, badira gizonak, buruz, egoki eta trebetasunez lan egin ondoren, azkenean ezer egin ez daunari dana itzi beharrean aurkitzen diranak. Hori ere huskeria da eta oker handia. Ze irabazi ataraten dau gizonak, lanaren lanez eta arduraren arduraz eguzkipean nekatu eta gero? Egunez, atsekabeak, nekeak eta oinazeak; eta gauez ere, ez dau atsedenik haren bihotzak. Hau ere huskeria da.

Erantzun-salmoa Sal 94, 1-9 ENTZUNGO AL DOZUE GAUR JAUNAREN ABOTSA: “EZ GOGORTU ZUEN BIHOTZA”. Zatoze, pozez oihu deiogun Jaunari, txalo egin deiogun salbamen dogun Harkaitzari. Hurreratu gakiozan aurrera esker kantuekin, jai deiogun txalo eta eresiekin. Zatoze, ahuspez gurtu dagigun, egin gaituan Jaunari belaunikatu gakiozan. Bera da-ta gure Jainkoa, gu, barriz, Haren larreko herria, Haren zainpeko artaldea. Entzungo al dozue gaur Haren abotsa! “Ez gogortu zuen bihotza Meriban bezala, Masa egunean basamortuan bezala. Zuen gurasoak han zirikatu ninduen, Nik eginak ikusi arren tentatu ninduen”.

127

San Paulo Apostoluak K olosar r ei (K ol 3, 1-5.9-11) Senideok: Kristogaz berbiztu zareen ezkero, ibili zaiteze goi-ondasunen bila, Kristo han dago-eta, Jaungoikoaren eskoi-aldean jarrita. Bilatu egizuez goiko ondasunak, eta ez lurrekoak. Hilak zaree, eta zuen bizia Kristogaz Jaungoikoagan ezkutaturik dago. Gure bizia dan Kristo agertu daitenean, zuok ere agertuko zaree aintzaz, Beragaz batera. Hil egizuez, beraz, zuen gorputzean lurkoi dan guztia: haragikeria, lohikeria, grina txarrak, gurari gaiztoak, eta sasi-jainkokeria dan diru-gosea. Ez esan alkarri guzurrik. Erantzi zuon gizon zaharra bere egiteekin; eta jantzi barria: bere Egilearen ereduz, barriztatzen doana, ezaguera beteraino heldu arte. Erakunde barri honetan ez dago, ez greziarrik, ez judutarrik, ez erdaindurik, ez erdaindubakorik, ez arrotzik, ez eszitarrik, ez etxekorik ez morroirik; Kristo da, ostera, dana, eta Bera dago guztietan.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 12, 13-21) Aldi haretan, jente arteko batek esan eutson Jesusi: “Maisu, esaiozu nire anaiari, erdibana egin dagiala nigaz senipartea”. Jesusek erantzun eutson: “Gizon, nork jarri nau Ni, zuon artean epaile edo erdibanatzaile?”. Eta jenteari esan eutson: “Hara, alde egizue ondasun gose guztitik. Izan ere, ez dago inoren bizia, asko euki arren, daukazan ondasunetan”. Eta parabola hau esan eutsen: “Gizon aberats baten soloak frutu ugari emon eban; eta honan inoan berekautan: "Zer egin orain? Nire frutuok non sarturik ez daukat". Eta esan eban: "Hauxe egingo dot: nire sabaiak bota, eta haundiagoak egin; eta hantxe gordeko dodaz neure gari eta ondasun guztiak". Eta esango deutsat neure buruari: "Ea, mutil! Badaukak ondasunik asko, urteetarako gordeta; hago nasai: jan, edan eta egik jai!" Baina Jaungoikoak esan eutson: "Zoro hori! Gaur gauean datoz zure biziaren bila; eta norentzat izango dira pilatu dozuzanak?" Horixe jazoten jako ondasunak beretzako batuta, Jaungoikoarentzat aberats ez danari”.

128

URTEAN ZEHARREKO XIX. DOMEKEA Jakituriar en libur utik (Jak 18, 6-9) Aurretiaz emon jaken gure gurasoei gau haren barri, zelako zinari sinistu eutsoen garbi jakinez, euren uste ona sendotu eiten. Zure herria zintzoen salbamenaren eta arerioen hondamenaren zain egoan. Ekintza beragaz, arerioak zigortu egin zenduzan, eta gu aintzaz bete, Zeugana deituz. Zintzoen seme jatorrak opariak eskeintzen eutsuezan isilka; eta alkar ulertuta, lege santu hau ezarri eben: bai zorionean, bai zoritxarrean, santuak alkarren lagun izango zirala; eta asaben abestiak kantetan hasi ziran.

Erantzun-salmoa Sal 32, 12-22 JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN... edo: BAI DOHATSU, JAUNAK BERE OINORDE HAUTATU DAUAN HERRIA. Poztu zaiteze zintzook Jaunagan, zuzenak diranei dagokie Ha gorestea. Bai dohatsu, Jauna Jainko dauan jentea, bere oinorde hautatu dauan herria. Hara, Jaunaren begiak begirune deutsoenakana, Haren maitasuna itxaroten dabenakana; heriotzatik ditu atarako, eta gosetean aseko. Gure bihotza Jaunaren zain daukagu,

129

lagun eta babes Bera dogu. Betor gugana, Jauna, zure maitasuna, Zeugan dogu-ta gure uste ona.

Eber tar r ei egindako epistolatik (Heb 11, 1-2. 8-19) Senideok: Sinismena, itxaroten dogunaren oinarria da, ikusten ez diranen agerpidea. Sinismenaren bidez lortu eben asabek izen ona. Sinismenaren indarrez bete eban Abrahanek Jaungoikoaren esana, eta urten eban ondaretzat hartu behar eban lurraldera, nora joian jakin barik. Sinismenaren indarrez bizi izan zan, agindutako lurrean, arrotz, erbestean lez, txabolatan -eta bardin Isaak eta Jakob ere, agintzari beraren oinordeko ziranak-; oinarri sendo gainean ezarritako herria itxaroten eban, Jaungoikoak eregia eta antolatua. Sinismenaren indarrez hartu eban Sarak berak ere, adina joan eta gero, seindun izateko indarra, agintzaria egin eutsona leialtzat eukalako. Holan, gizon batengandik -horretarako hilda egoan batengandik, gainera- seme asko jaio ziran, zeruko izarrak haina eta itsas bazterrean dagozan ondar kontaezinak beste.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 12, 32-48) Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: Zagoze zuhur, gerrikoa gerrian, eta kriseiluak biztuta; ugazaba ezteguetatik noiz etorriko zain dagozan morroiak lez, etorri eta atea joten dauaneko edegi deioen. Zorionekoak, ugazabak, etortean, zuhur aurkitzen dituan mutilak! Egia dinotsuet: bere gerrikoa soinean jantzi eta mahaian jesarriazoko ditu, eta bera hasiko jake zerbitzatzen. Zorionekoak, ugazabak holan aurkitzen dituan morroiak, nahiz gauerdian nahiz goizaldean etorri. Badakizue: etxagunak baleki gaueko zein ordutan etorriko dan lapurra, ez leuke etxea zulatzen itziko. Zuok ere prest egon zaiteze, uste ez dozuen orduan etorriko dalako Gizonaren Semea.

130

URTEAN ZEHARREKO XX. DOMEKEA Jer emias Pr ofetar en libur utik (Jer 38, 4-6. 8-10) Egun hareetan, honan esaten eutsen haundikiak erregeri: “Hil egin behar da Jeremias hori; bere berbaz, herrian geratzen diran guda-mutil eta herritar guztiak makaldu baino besterik ez ditu-ta egiten. Gizon hori ez dabil herriaren onaren bila; hondamendiaren bila dabil”. Sedezias erregeak erantzun eutsen: “Hor daukazue zeuon esku. Erregek ezin dau ezer egin zuen aurka”. Hartu eben, bada, Jeremias; eta Melkias errege semearen ur zuloan sartu eben, kartzelako atarian; sokaz jaitsi eben. Ur zulo haretan ez egoan urik, lupetza baino; eta holan Jeremias lupetzatan sartuta gelditu zan. Urten eban Ebedmelekek jauregitik, eta esan eutson erregeri: “Errege, ene Jauna: Txarto egin dabe gizon horreek, Jeremias profetea holan erabiltea: ur zuloan sartu dabelako, eta han goseak hilgo dau”; (izan ere, ez egoan ogirik urian). Orduan erregek honan agindu eutson Ebedmelek etiopiarrari: “Hartu zeugaz hiru gizon, eta atara egizu ur zulotik Jeremias profetea, hil baino lehenago”.

Erantzun-salmoa Sal 39, 2.3.4.18 JAUNA, ZATORKIDAZ ARIN LAGUNTZERA. edo JAUNARI KANTA ONA DA-TA HAIN DA HAUNDIA BERE BETIKO ERRUKIA.

Itxaron dot Jaunagan, itxaron, makurtu jat eta entzun dau nire oihua. Atara nau herio zulotik, zingira lohitsutik; harri gainean deustaz oinak gogortuazo, eta nire pausoak sendotuazo. Ahoan eresi barri bat ipini deust, gure Jainkoarentzat gorespen; hau ikusiz asko bildurtuko dira,

131

eta Jaunagan izango dabe itxaropena. Ni gizajo eta behartsu naz, baina Jauna da nigaz arduratzen; laguntzaile eta salbatzaile zaitut ene Jainko, arren, ez luzatu.

Eber tar r ei egindako epistolatik (Eb 12, 1-4) Senideok: Honenbeste testiguren odei-erdian gagozan ezkero, itzi daiguzan karga guztiak eta inguratzen gaituan pekatua; eta joan gaitezan, eroapen handiz, dagokigun burrukaldira, sinismenaren iturri eta helburu dan Jesus gogora erakarriz. Honek ere, izan eikean atseginaren ordez, kurutzea eroan eban, lotsakizuna gitxietsirik; eta orain Jaungoikoaren aurkiaren eskoi-aldean jarrita dago. Gogoan euki egizue, badam halako eraso-aldia pekatariakandik eroan ebana; ez etsi, ez galdu adorerik. Oraindino ez zaree odola isurtzeraino heldu, pekatuaren aurkako burrukaldian.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 12, 49-53) Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei: â&#x20AC;&#x153;Lurrean sua jartera etorri naz, eta nahiago neuke honezkero sutan balego! Bateo bat hartu beharra daukat, eta zelango larria hori bete artean! Lurrera bakea ekartera etorri nazala uste al dozue? Ezetz dinotsuet, zatiketea eragitera etorri nazala baino. Hemendik aurrera, bost bizi diran etxe baten, zatituta egongo dira: hiru biren aurka, eta bi hiruren aurka; aita semearen aurka, eta semea aitaren aurka; ama alabearen aurka, eta alabea amaren aurka; amaginarrebea erranaren aurka, eta errana amaginarrebearen aurkaâ&#x20AC;?.

132

URTEAN ZEHARREKO XXI. DOMEKEA Isaias Pr ofetar en libur utik (66,18-21) Hauxe dino Jaunak: â&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x153;Neu etorriko naz herri eta hizkuntza guztiak batzera; etorri eta neure aintza ikusiko dabe. Ezaugarri bat jarri dot euren gainean, euretatik bizirik gelditutako batzuk bialduko ditut atzerrietara: Tarsisera, Pul eta Ludera, Mesok eta Rosera, Tubal eta Yabanera, ez nire entzuterik izan, ez nire aintzarik ikusi daben urrineko uharteetara. Eurak, atzerri guztietatik ekarriko dabez, Jaunari eskeintzeko, zuen senide guztiak, zaldiz, burdiz, esku-aulkietan, mandoz, eta dromedarioz, Jerusalengo mendi santura -halan dino Jaunak-, Israelgo semeak euren opariak Jaunaren Etxe Santura ontzi garbietan ekarten dabezan lez. Eta euren artetik ere hautatuko ditut, bai abade eta bai lebitar izateko.

Erantzun-salmoa Sal 116, 1.2 KANTA JAUNARI, LUR GUZTIA. Gora ta gora, jende guztiok, Jainko Jauna; herri guztiok, emon Berari gorespena. Guretzat dauan maitetasuna zein sendoa! Agertzen deuskun leialtasuna betikoa!

Eber tar r ei egindako Epistolatik (12, 5-7.11-13) Senideok: Ahaztu egin jatzue, semeei lez, egin jatzuen erregu hau: â&#x20AC;&#x153;Ene seme, ez egizu txarto hartu Jaungoikoaren zentzaldia, eta ez zaitez kikildu, Harek hasarre egin deutsula-ta. Jaunak, maite dauanari esaten deutso gogor, eta semetzat daukana zigortzen dau. Zuen ikasbiderako dozuez nekeak. Semeakaz lez dihardu Jaunak zuekaz. Ba al da aitarik, semeari agiraka egiten ez deutsanik? Edozein zigor, hartzen dan unean, ez jaku atsegingarri, eta bai mingarri; baina, gero, halan hezi diranentzat bakezko eta zuzentasunezko frutua ekarten dau. Gogortu egizuez, bada, esku jausiak eta belaun lokatuak; ibilera zuzena emoiezue zuen oinei, herrena danik okertu ez daiten, bai ostera osatu.

133

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (13, 22-30) Aldi haretan: Bajoian Jesus herri eta auzoak zehar irakasten, Jesusalenera bidean. Eta norbaitek esan eutson: –“Jauna, gitxi al dira salbetan diranak?” Berak erantzun eutsen: –“Eginahalak egizuez ate estutik sartzen. Neuk dinotsuet: askok nahiko dabe sartu, eta ezingo dabe. Etxeko Jaunak jagi eta atea itxi dagianean, kanpoan gelditu eta ate joka hasiko zarie, esanez: “Jauna, edegiguzu”. Baina erantzungo deutsue: “Ez dakit nondikoak zarien”. Orduan zuok hasiko zarie esaten: “Guk zugaz jan eta edan dogu, eta zuk gure plazetan irakatsi dozu”. Baina harek esango deutsue: “Ez dakit nondikoak zarien; alde nigandik, gaiztakeri egile guztiok!” Han izango da negarra eta haginen karraskotsa, Abrahan, Isaak, Jakob eta Igarle guztiak Jainko herrian ikusi dagizuezanean, zuok barriz handik kanpora bialduta! Sortaldetik eta sartaldetik, ipar eta hegoaldetik etorriko dira, eta mahaian jarriko dira Jainko erreinuan. Eta hara: bada azkenik aurrenen izango danik, eta aurrenekorik, azken izango danik.

Eginahalak egizuez ate estutik sartzen Urtean zeharreko 21. domekea

134

URTEAN ZEHARREKO XXII. DOMEKEA Siraken libur utik (Sir 3, 19-21. 30-31) Ene seme, izan zaitez apal zure egintzetan, eta gizon eskuzabala baino maiteago izango zaitue. Izan zaitez, zenbat eta haundiago, hainbat eta apalago, eta Jainkoaren ederra aurkituko dozu; haundia da-ta Jaunaren errukia, eta apalei agertzen deutsez bere ezkutuak. Harroaren gatxak ezin osatu daitekez, gaiztakeriak sustraiak eginda daukazalako harengan. Zentzundunak zentzundunen berbak maite ditu; jakituriari adi-adi dagoan belarriak poza izango dau.

Erantzun-salmoa Sal 67, 4-11 ZUK, ENE JAINKO, ZURE ONTASUNEAN ERATU DOZU BEHARTSUENTZAT ETXEA.

Zintzoak poztuten dira, Jainkoaren aurrean alaitzen pozetan dira asetzen. Kanta Jainkoari, egin goratzarre Haren izenari, izena Jauna dau, Haren aurrean poztu zaiteze. Umezurtzen aita da, alargunak ditu jagoten, bere bizitoki santuan da egoten. Jainkoak aterpea emoten deutse baztertuei, loturik eroanak pozetan ditu askatzen. Bialdu zenduan, ene Jainko, euri ugaria,

135

Zeuk indartu zenduan zure lur jausia. Han geratu zan zure artaldea, Zuk, ene Jainko, zure ontasunean behartsuentzat eratutako lurrean.

Eber tar r ei egindako epistolatik (Eb 12, 18-19.22-24) Senideok: Zuek ez zaree ukitu daiteken mendi batera haldu: zu bizi, hodei, ilunpe, ekatx, turutots eta berba-orroetara; holakoak entzun ebezanak, eurei gehiago berba ez egiteko eskatzen eben. Zuek Sion-mendira urreratu zaree, Jaungoiko biziaren herrira, zeruko Jerusalenera, milaka eta milaka aingeruren batzarrera, guztien epaile dan Jaungoikoagana, euren helburua heldutako zintzoen espirituetara, alkargo barri baten bitarteko dan Jesusengana.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 14, 1. 7-14) Aldi haretan, zapatu baten, Jesus farisear handiki baten etxean sartu zan bazkaltzera. Hareek zelatan egokozan. Jesusek, jatera deitutakoak lehenengo aulkiak aukeratzen ebezala konturaturik, parabola hau esan eutsen. â&#x20AC;&#x153;Ezteguetara dei egiten deutsuenean, ez zaitez jarri lehenengo lekuan: baleiteke zu baino gehiago danen bat harek deitua izatea; etorriko da, zuri eta hari dei egin deutsuena, eta esango deutsu: "Itzi egiozu zure lekua honi". Orduan azkeneko lekura joan beharko dozu, lotsatuta. Holan barik, ezteguetara dei egiten deutsuenean, zoaz eta jarri zaitez azkenengo lekuan; dei egin deutsunak, datorrenean, esan dagitsun: "Adiskide, igo gorago!" Orduan oso ondo geldituko zara mahaikide guztien aurrean. Izan ere, bere burua goratzen dauana, beheratua izango da; eta bere burua beheratzen dauana, goratuaâ&#x20AC;?. Bazkaltzera dei egin eutsanari esan eutson: â&#x20AC;&#x153;Bazkari nahiz afari bat emotean, ez deitu ez adiskide, ez senide, ez ahaide, ez auzoko aberatsei; eurok ere dei egingo deutsuelako, eta holan ordainduko. Jatordu bat emotean, egin dei behartsuei, elbarriei, herren eta itsuei; eta zorioneko izango zara, orderik ezin emon izango deutsue-ta; ordea, zintzoen berbiztean emongo jatzuâ&#x20AC;?.

136

URTEAN ZEHARREKO XXIII. DOMEKEA Jakituriar en libur utik (Jak 9, 13-19) Nork ezagutu leike Jainkoaren asmoa? edo nork asmatu Jainkoak nahi dauana? Gizon hilkorren asmoak hutsak dira, eta aldakorrak gure burubideak. Gorputz ustelkor hau astun jako arimeari, eta buztinezko txabola honek gehiago nekatzen dau, berez kezkati dan gogoa. Lurreko gauzak ozta-ozta asmatzen doguz, eta esku artekoak, nekez aurkitzen. Nork aztertu zerukoak? Nork ezagutu zure asmoa, Zeuk jakituria emon ezik, goi horretatik zeure Espiritu Santua bialdu ezik? Honek zuzenduko ditu lurrekoen bideak, eta ikasiko dabe gizonak Zuri atsegin jatzuna; jakituriak salbatuko ditu, Jauna, hasieratik zure gogoa egiten dabenak.

Erantzun-salmoa Sal 89, 3-17 JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN. Hauts bihurtuazoten dozuz gizakiak, hau esanez: â&#x20AC;&#x153;Bihurtu zaiteze, giza-semeakâ&#x20AC;?. Zure begientzat mila urte, atzo igaro zen eguna adina, gau-txanda bat adina. Amets bihurtzen dira Zuk eroatean,

137

goizeko bedar heze antzean goizean hezerik da garatzen, arratsaldean zimeltzen da eta igartzen. Gure egunak zenbatzen erakutsi egiguzu, bihurtu dakigula bihotz hau zuhur. Bihurtu zakiguz, Jauna, noiz arte? Jarri zaitez zure morroien alde. Zure maitasunaz ase gagizuz goizean, gure egun guztietan poztu eta alaitu gaitezan. Gugan bedi Jaunaren, gure Jainkoaren ontasuna, gure eskulanean lagundu eiguzu, eta gure eskuen lana lagundu egizu.

San Paulo Apostoluak Filemoni (F lm 9b-10. 12-17) Anaia maite hori: Nik, Paulok, zahartua eta orain gainera Jesukristogaitik giltzapean nagoan honek, giltzapean sortu dodan neure seme Onesimoren alde egiten deutsut eskaria. Bera bialtzen deutsut; bera, bai, neure seme bihotzekoa. Neugaz euki gura neban, zure ordez zerbitzari izan nengian, barri onagaitik espetxean nagoan bitartean. Hala ere, ez dot zure baimen barik ezer nahi izan, zure egintza on hori behartuta egina izan ez eiten, gogoz egina baino. Beharbada, horretarakoxe alde egin eutsun apur batez, gero betiko zeugaz hartu dagizun; ez, ostera, morroi lez, morroi lez baino gehiago, anaia maite lez: niretzat maite-maitea da, baina zuretzat maiteago, gizon lez eta kristinau lez. Beraz, ni adiskide banozu, hartu egizu bera neu lez.

138

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 14, 25-33) Aldi haretan, jende asko joian Jesusegaz, eta eurakana bihurtu eta esan eutsen: â&#x20AC;&#x153;Inor Nigaz etorten bada, eta bere aita-amak, bere emaztea, seme-alabak, anai-arrebak, eta bere burua ere Ni baino maiteago baditu, ezin daiteke nire ikasle izan. Bere kurutzea hartu eta Nigaz ez datorrena, ezin daiteke nire ikasle izan. Izan ere, zuetariko inork dorre bat egin nahi badau, ez ete dau lehenengo, jesarrita, zenbat eralgi beharko dauan ikusten, amaitzeko beste ba ete daukan? Oinarriak jarri eta gero, amaitu ezinean ikusten dabenak barre egin ez deioen, esanez: "Hona hemen, etxegintzan hasi eta amaitu ezinik gelditu zan gizona". Edota errege batek, beste errege baten aurka gerra egiten urtetean, ez ete dau lehenengo, jesarrita, aztertzen, ea hogei mila gizonegaz datorrenari hamar milagaz gogor egin ete lekion? Eta ezin badau, ha urrun dan artean, mandatariak bialtzen deutsoz, bake-eske. Holantxe zuok ere: daukazan guztiak izten ez dituana, ezin daiteke nire ikasle izanâ&#x20AC;?.

139

URTEAN ZEHARREKO XXIV. DOMEKEA Ur teera libur utik (Ur 32, 7-11, 13-14) Egun hareetan, Jaunak honan berba egin eutson Moisesi: “Jatsi zaitez menditik; pekatu egin dau, zuk Egiptotik ataratako herriak. Behingoan okertu dira, Nik erakutsi neutsen bidetik; urrezko zekor bat egin dabe, eta gurtu eta opariak eskeintzen deutsoez, eta esaten dabe: "Hauxe da, Israel, Egiptotik zu atara zinduzan zure Jainkoa"”. Eta Jaunak barriro ere Moisesi: “Ikusten dot herri hau burugogorra dana; itzi eidazu nire hasarrea horreen aurka sutzen, hondatu dagidazan; eta herri haundi bat sortuko dot zugandik”. Moisesek, ostera, honan otoitz egin eutson Jaunari, bere Jaungoikoari: “Zergaitik sutu behar dau, Jauna, zure hasarreak, indar haundiz eta esku sendoz Egiptotik atara zenduan zeure herri honen aurka? Gogoratu egizuz zure zerbitzariak, Abrahan, Isaak eta Israel, hareei honan zin egin zeuntsen-ta zeure buruagaitik: "Zuen jatorria zeruko izarrak beste ugarituko dot, eta aitatu deutsuedan lurralde guzti hau zuen ondorengoei emongo deutset, betiko ondare izan dagien"”. Eta damutu egin zan Jauna bere herriari egin eutson zemaiaz.

140

Erantzun-salmoa Sal 50, 3-19 ZUK EMON, JAUNA, ARNAS BARRI, SORTU NIREGAN BIHOTZ GARBI. Erruki zakidaz, Jainko, zure maitasun handiaz, kendu egizu nire errua zure amaigabeko errukiaz. Garbitu naizu zeharo nire hobenetik, garbitu nire gaiztakeriatik. Bihotz garbi bat, Jainko, sortu egizu nigan, arnasa bizkorra barritu egizu nire barruan. Ez nagizu urrundu zure aurretik, zure arnasa santua ez kendu niri. Edegiko deustazuz ezpanok, Jauna, eta nire ahoak iragarriko dau zure gorespena. Nire oparia, Jainko, bihotz damutua ez dozu baztertuko, Jainko, bihotz damutu eta umildua.

San Paulo Apostoluak Timoteori (1 Tm 1, 12-17) Anaia maite hori: Eskerrak emoten deutsadaz Kristo Jesus gure Jaunari; izan ere, gai egin ninduan, nigan ustea izan eban eta eginkizun hau neure eskuetan jarri, naiz eta ni lehenago biraolari izan, erasotzaile eta laidotzaile. Jauna, ostera, errukitu egin jatan, sinisbakoa izanik ez jakinez egiten nebalako egiten nebana. Eta Jainkoak gainezka isuri eban bere grazia nire gainera, sinismena eta kristinau maitasuna emonez. Benetako berbea da, eta oso-osoan onartzekoa: Jesukristo pekatariak salbatzera etorri zala lurrera, eta eurotarik lehenengoa naz ni. Horregaitik lortu neban errukia, Jesukristok nigan erakutsi egian lehenengo bere bihotz haundia, eta eredu izan nendin Haregan sinistu eta betiko bizitza lortuko dabenentzat. Gizaldien Erregeri, Jaungoiko hilezkor, ikusiezin eta bakarrari, aintza eta omena, gizaldi eta gizaldietan. Amen.

141

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 15, 1-32) Aldi haretan, zergalariak eta pekatariak piloka hurreratu ei jakozan Jesusi entzuten. Eta farisearrak eta idazlariak alkarregaz marmarrean hasi ziran, esanez â&#x20AC;&#x153;Honek ondo hartzen ditu pekatariak, eta jan ere egiten dau eurakazâ&#x20AC;?. Orduan Jesusek parabola hau esan eutsen: â&#x20AC;&#x153;Zuetariko batek, ehun ardi izan eta bat galtzen badau, ez ete da, laurogei eta hemeretziak larrean itzita, galdutakoaren bila joaten, aurkitu arte? Eta, aurkitzen dauanean, lepoan hartzen dau, pozik; eta etxera heltzean, lagunei eta auzokoei deitu eta esaten deutse: "Poztu zaiteze nigaz! Aurkitu dot galdu jatan ardia". Hara zer dinotsuedan: Poz handiagoa izango da zeruan, bihozbarritzen dan pekatari bakar batengaitik, bihozbarritu beharrik ez daben laurogei eta hemeretzi zintzoakaitik baino. Eta emakume batek, hamar drakma izan eta bat galtzen badau, ez ete dau argia biztuten, etxea garbitzen eta arduraz bilatzen, aurkitu arte? Eta aurkitzen dauanean, lagunei eta auzokoei deitu eta esaten deutse: "Poztu zaiteze nigaz! Aurkitu dot galdu jatan drakma!". Hara zer dinotsuedan: Holantxe poztuko dira Jaungoikoaren aingeruak, bihozbarritzen dan pekatari bakar batengaitikâ&#x20AC;?.

142

URTEAN ZEHARREKO XXV. DOMEKEA Amos Pr ofetar en libur utik (Amos 8, 4-7) Entzun hau, zuok, behartsuak zapaltzen eta herriko jente xehea hondatzen dozuenok, esanez: â&#x20AC;&#x153;Noiz igaroko ete da ilbarria, garia saltzeko, eta zapatua, sabaiak edegiteko? Neurriak txikitu egiten dozuez, balioak handitu, eta okerreko pisuak erabilten; pobreak diruz erosten dozuez, eta behartsuak oinetako pare baten, gari-hondakinak ere salduzâ&#x20AC;?. Jakoben aintzagaitik, zin egiten dau Jaunak, ez dauala sekulan ahaztuko, zuek egindakorik.

Erantzun-salmoa Sal 112, 1-8 JAUNA, ZURE MAITASUNA ABESTUKO DOT BETIREN BETI. Jaunaren morroiak, goratu egizue, Jaunaren izena goratu egizue. Jaunaren izena bedeinkatua izan bedi, orain eta gizaldiz gizaldi. Jauna garai dago herri guztien aldean, Haren ospea ortziaren gainean. Nor da gure Jainko Jauna adinakorik ? Goian jesarrita dago; eta begia jaisten dau zeru eta lurreraino. Jasoten dau dohakabea hautsetik, ataraten behartsua simaurretik; jesarriazo dagian nagusiekin, bere herriaren nagusiekin.

143

San Paulo Apostoluak Timoteori (1 Tm 2, 1-8) Anaia maite hori: Hauxe eskatzen deutsut lehenengo: otoitz, erregu eta esker emoteak egiteko gizaki guztien alde, eta erregeen eta agintzen dagozan guztien alde: zintzo eta egoki, izaera bare eta baketsuan bizi gaitezan. Ona eta atsegina da hau, Jaungoiko gure Salbatzailearen begietan, gizaki guztiak salbatzea eta guztiak egiaren ezaguerara heltzea nahi dau-eta. Izan ere, bakarra da Jaungoikoa, eta bakarra Jaungoikoaren eta gizonen bitartekoa: Kristo Jesus gizona, bere burua guztien ordain emon ebana. Bere sasoian emondako autormena da hau; eta horretarako ipinia nago ni albistari eta apostolu â&#x20AC;&#x201C;egia dinot, ez dinot guzurrikâ&#x20AC;&#x201C;, jentilen irakasle sinismenean eta egian. Hau da, beraz, gizonezkoei eskatzen deutsedana: otoitzak egin dagiezala toki gustietan, esku garbiak jasoz, hasarrerik eta eztabaida barik.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 16, 1-13) Aldi haretan, Jesusek honan esan eutsen bere ikasleei [â&#x20AC;&#x153;Gizon aberats batek kontu hartzaile bat eukan, eta ondasunak alperrik galtzen ebilkola salatu eutsoen. Dei egin, eta esan eutson: "Zer da, gero, zugaitik entzun dodana? Emoidazu zure kontu hartzailetza horren garbitasuna; gaurtik aurrera ez zara nire ondasunen kontu hartzaile izango". Kontu hartzaileak esan eban orduan bere barrurako: "Zer egin behar dot orain, ugazabak kontu hartzailetza kendu egiten deust-ta? Aitzurrean egiteko indarrik ez daukat; eskean hasteko lotsatu egiten naz. Badakit zer egin, ugazabak kontu hartzaile izatea kentzen deustanean norbaitek bere etxean hartu nagian". Banan-banan bere ugazabaren zordun guztiei dei egin, eta esan eutson lehenengoari: "Zenbat zor deutsazu zuk nire ugazabari ?" Eta harek: "Nik ehun upel orio". Eta berak: "Hartu zure agiria; jesarri zaitez, eta idatzi arin: berrogeita hamar". Gero beste bati: "Zuk zenbat zor deutsazu?" Eta harek: "Nik ehun anega gari". Eta berak: "Hartu zure agiria, eta idatzi laurogei".

144

Ugazabak goratu egin eban kontu hartzaile gaiztoa, zuhur jokatu ebalako. Izan ere, mundu honetako umeak zentzundunagoak dira euretarrekin, argiaren umeak baino. Eta hara zer dinotsuedan: "Egizuez adiskideak okerreko dirutik, diru barik aurkitzen zareenean, betiko etxean hartu zagiezan.] Gauza txikienetan leiala dana, handian ere leiala da; txikienean zintzoa ez dana, handian ere ez. Beraz, okerreko diruagaz leial izan ez bazaree, nork itzi zuen esku benetako ondasunak? Eta inorenagaz ez bazaree leial izan, nork emon zuoi zeuonak? Ezin daiteke zerbitzari bat ugazaba biren morroi izan. Izan ere, edo bata gorroto izango dau eta bestea maite, edo bati leial izango jako, eta bestea ez dau aintzat hartuko. Ezin zaree izan Jainkoaren eta diruaren morroi"â&#x20AC;?.

145

URTEAN ZEHARREKO XXVI. DOMEKEA Amos Pr ofetar en libur utik (Am 6, 1a. 4-7) Hauxe dino Jaungoiko Ahalguztidunak: zoritxarrekoak, euren ustea Sionen daukenak; eta Samariako mendiaz fidatzen diranak. Marfilezko zizailuetan etzuten dira, euren oheetan luze eta nagi; artaldeko bildotsak eta kortako zekorrak jaten dabez; zitara-soinuaz bertso kantari, Dabid lez, soinu barriak asmatzen; ardaoa ontzi handietan edaten, eta oliorik bikainenaz euren buruak igurzten; ez dauke Joseren hondamendiaren kezkarik. Horregaitik, atzerrira eroango dabez, erbestetu guztien aurretik; Holantxe amaituko da mozkor-ontzien jaiaâ&#x20AC;?.

Erantzun-salmoa Sal 145, 6-10 JAUNAREN HITZA GURE ARGIA... edo GORATU EGIZU JAUNA, ENE BARRUA. Leiala da betieren beti, emoten deutse eskubidea zapalduei, ogia gose diranei. Atxilotuak Jaunak askatzen ditu, itsuen begiak Jaunak argitzen ditu. Okertuta dagozanak Jaunak ditu zutunik jarten,

146

zintzoak Jaunak ditu maitatzen. Arrotzak Jaunak ditu zaintzen, umezurtz eta alargunak laguntzen, gaiztoen asmoak eragozten. Errege izango da Jauna sekuletan, zure Jainkoa, Sion, menderen mendetan.

San Paulo Apostoluak Timoteori (1 Tm. 6, 11-16) Anaia maite hori: Zuk, Jaungoikoaren gizon horrek, bilatu egizu zuzenbidea, erlejinoa, sinismena, maitasuna, iraupena, gozotasuna. Ekin sinismenaren borrokeari, heldu betiko bizitzeari, horretarakoxe deitua zagozalako, eta horren autormen bikaina egin dozu, testigu askoren aurrean. Gauza guztiak biziazoten dituan Jaungoikoaren aurrean, eta Pontzio Pilatoren auzitegian autormen bikaina egin eban Kristo Jesusen aurrean, eskatzen deutsut: bete agindua, kutsu eta berba-bide barik, Jesukristo gure Jaunaren agertze egunera arte: agertuazoko dau Ha, bere sasoian, zoriontsu eta nagusi bakar dan Jainkoak, erregeen Erregea eta Jaunen Jauna danak, hilezkortasuna Berak bakarrik daukanak, lortu ezinezko argitan bizi danak, inork ikusi ez dauanak, eta ikusiezina ere danak. Berari aintza eta aginpidea beti betiko. Amen.

147

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 16, 19-31) Aldi haretan, Jesusek honan berba egin eutsen farisearrei: â&#x20AC;&#x153;Bazan gizon aberats bat, purpuraz eta lino finez janzten zana, eta egunero bazkari ederrak egiten zituana. Lazaro izeneko eskeko bat aberatsaren aurrean etzunda egoten zan, zauriz josia; aberatsaren mahaitik jausten zanaz asetu nahi izaten eban, baina ez eutson inork emoten; txakurrak eurak etorten jakozan, eta zauriak miazkatzen eutsoezan. Hil zan eskekoa, eta aingeruak Abrahanen altzora eroan eben. Hil zan aberatsa ere, eta lurperatu eben. Hilen lekuan oinazetan egoala, begiak jaso eta urrunean Abrahan ikusi eban, eta honen altzoan Lazaro; eta deiadarka esan eban: "Aita Abrahan, erruki zakidaz, eta agindu egiozu Lazarori, bere atzamar burua uretan busti eta hoztu deidala mihina, oinaze gorritan nago-ta sugar honetan". Abrahanek esan eutson: "Seme, gomutatu zaitez, zuk zeure bizitzan ondasunak hartu zenduzala; Lazarok, barriz, zoritxarrak; horregaitik, orain hau pozetan dago, eta zu oinazetan. Gainera, gure eta zuen artean leize haundia dago, eta nahita ere, ezin da joan inor hemendik zuekana; ezta hortik gugana ere, ezin da etorri inor". Eta aberatsak: "Orduan; aita, bialdu egizu Lazaro gure aitaren etxera, bost anaia daukadaz-ta, hareei hemengo barri emotera, eurak ere oinaze leku honetara etorri ez daitezan". Eta Abrahanek: "Badaukez Moises eta Profetak; entzun deieela". Baina aberatsak barriro: "Ez, aita Abrahan; baina hildakoren bat joango balitzake, damutuko litzatekez". Abrahanek erantzun: "Moisesi eta Profetei entzuten ez badeutsee, ez dabe sinistuko, ezta hildako bat biztuta ere"â&#x20AC;?.

148

URTEAN ZEHARREKO XXVII. DOMEKEA Habakuk Pr ofetar en libur utik (Hab 2-3; 2, 2-4) Noiz arte, Jauna, egin behar dot nik deiadar, eta Zuk entzun ez? Noiz arte, ni Zuri oihuka: “Gogorkeria!”, eta Zuk salbatu ez? Zergatik ikusiazoten deustazuz txarkeriak? Zergaitik erakusten nekeak, gogorkeriak eta hondamendiak? Zergaitik sortzen dira hasarreak, eta izaten borrokaldiak? Orduan Jaunak erantzun eustan “Idatzi egizu ikuskizuna: hilarri harlosatan, errez irakurri daiten. Ikuskizun hori bere sasoian jazoko da; horretara doa, ez dau huts egingo; luzatuko baleu, zagoz zain, etorriko da, bai, berandu barik. Harrokeriaz beterik dagoana jausi egiten da; baina zintzoa bere leialtasunak biziazoko dau”.

Erantzun-salmoa Sal 91, 1-9 ENTZUNGO AL DOZUE GAUR JAUNAREN ABOTSA: “EZ GOGORTU ZUEN BIHOTZA”. Zatoze, pozez oihu deiogun Jaunari, txalo deiogun salbamen dogun Harkaitzari. Hurreratu gakiozan aurrera esker kantuekin, jai deiogun txalo eta eresiekin. Zatoze, ahuspez gurtu dagigun, egin gaituan Jaunari belaunikatu gakiozan. Bera da-ta gure Jainkoa, gu, barriz, Haren larrako herria,

149

Haren zainpeko artaldea. Entzungo al dozue gaur Haren abotsa! “Ez gogortu zuen bihotza Meriban bezala, Masa egunean basamortuan bezala. Zuen gurasoak han zirikatu ninduen, Nik eginak ikusi arren tentatu ninduen”.

San Paulo Apostoluak Timoteori (2 Tm 1, 6-8.13-14) Anaia maite hori: Bizkortu egizu nire esku-ezartzeaz zeugan dozun Jaungoikoaren grazia; Jaungoikoak ez deuskulako bildurrezko espiritua emon, inadr, maitasun eta neurribidezko espiritua baino. Ez izan, bada, gure Jauna autortzeko lotsarik; ezta ni, Haren giltzapeko nazan hau, autortzeko ere; bestela baino: eroan egizuz nekeak neugaz batera barri onaren alde, Jaungoikoaren indarrez. Hartu egizuz jarraibidetzat, sinismenari eta kristau maitasunari buruz nigandik entzun dozuzan berba osasungarriak. Zaindu egizu gordailu eder hau, gugan bizi dan Espiritu Santuaren indarrez.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 17, 5-10) Aldi haretan, apostoluak honan esan eutsen Jaunari “Gehitu eiguzu sinismena”. Eta Jaunak: “Mostaza hazia adinako sinismena bazendue, masustondo honi esango zeunskioe: urten hortik eta bota susterrak itsasoan”, eta egingo leuke zuon esana. Egin daigun zuen morroia goldaketan edo artzaintzan dabilela; kanpotik etxera etortean, nork esango deutso: "zatoz eta jarri zaitez berehala mahaian?" Ez ete deutso beste hau esango: "prestatu egidazu afaria, jantzi gerrikoa eta zerbitzatu naizu, nik jan eta edan arte; zuk gero jan eta edango dozu"? Ugazabak zor ete deutso eskerrik morroiari, agindu jakona egin daualako? Bardin zuok ere: agindutako guztia egiten dozuenean, esaizue: "morroi gauza ez ziran batzuk gara; egin behar genduana egin dogu"”.

150

URTEAN ZEHARREKO XXVIII. DOMEKEA Er r egeen bigar r en libur utik (2 Erg 5,14-17) Egun hareetan, jatsi zan Siriako Naaman, eta zazpi bider murgildu zan Jordanen, Jaungoikoaren gizonak esan eutson lez: eta umetxo batena baizen garbi gelditu zan haren haragia. Bihurtu zan atzera bere lagun taldeagaz Jaungoikoaren gizonagana, eta, aurkeztuta, esan eutson: "Orain badakit ez dagoala munduan Israelgo Jaungoikoa baino besterik. Hartu egizu, arren, zure zerbitzari honen eskuerakutsi bat". Eliseok erantzun eutson: "Neure Jaunagaitik! Ez dot hartuko". Naamanek, hartzeko, ostera ere; baina harek, ezetz. Orduan, Naamanek: "Ezezkoan zagozan ezkero, itzi egidazu, zure zerbitzari nozun honi, lur honetatik mandokada bi hartzen; gaurtik aurrera ez deutsadalako nik, zure morroi honek, Jauna ez dan beste Jainkori eskeintzarik eta erre-oparirik egingo".

Erantzun-salmoa Sal 97, 1-4 KANTA JAUNARI LUR GUZTIA, EGIN GOGOTIK HAREN NAHIA. Kanta Jaunari kantu barri, egin bai ditu hainbat harrigarri. Bere eskoiak emon deutso garaipena, bere beso santuak. Ezagutuazo dau Jaunak Beragandiko garaipena, agertu dau atzerrien aurrean bere zuzentasuna. On eta leial izan dala gogoratu dau, Israel etxeari buruz. Ikusi dabe lur muga danek gure Jaungoikoagandiko garaipena. Lur osoa, egiozu txalo Jaunari, egin oihu eta irrintzi, egin eresi.

151

San Paulo Apostoluak Timoteori (2 Tm 2, 8-13) Anaia maite hori: Gogoratu egizu Jesukristo Jauna, Dabiden odolekoa, hilen artetik biztua; hauxe da nire ebanjelioa. Horregaitik nago neketan, gaizkile bat lez giltzapean jausteraino. Baina Jaunaren berbea ez dago giltzapetuta. Horregaitik daroat nik guztia, aukeratuen onerako, Kristok betiko aintzagaz emoten dauan salbamena horreek ere lortu dagien. Benetako berbea: Haregaz hilten bagara, bizi ere, Beragaz biziko gara; nekeetan irauten badogu, errege ere izango gara Beragaz; ukatzen badogu, Berak ere ukatu egingo gaitu; gu leialak ez bagara, beti leial izango da Ha, bere burua ezin daike-ta ukatu.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk. 17, 11-19) Aldi haretan, Jesus Jerusalenera bidean joian, Samaria eta Galilea artetik. Herritxo baten sartzerakoan, hamar legenardunek urten eutsoen bidera, eta urrun geldituta, deiadarka esaten eutsoen: "Jesus, Maisu, erruki zakiguz!". Jesusek ikusi ebazanean, esan eutsen: "Zoaze eta agertu abadeakana". Bidean joiazala, garbi gelditu ziran. Euretariko bat, bere burua osatuta ikusi ebanean, bihurtu egin zan, oihu handiz Jainkoa goresten ebala; eta Jesusen oinetan ahuspeztu eta eskerrak emoten eutsozan. Eta hau samariarra zan. Jesusek esan eban: "Ez ete dira hamarrak garbitu? Non dira beste bederatziak? Ez al da izan atzerritar hau baino, bihurtu eta Jaungoikoa goratzeko?" Eta osatuari esan eutson: "Jagi zaitez, eta zoaz. Zeure sinismenak osatu zaitu".

152

URTEAN ZEHARREKO XXIX. DOMEKEA Urteera liburutik (Ur 17 8-13) Egun hareetan, etorri zan Amalek, eta borrokan egin eutsen Rafidinen israeldarrei. Moisesek esan eutson Josueri: â&#x20AC;&#x153;Aukeratu egizuz mutilak, eta zoaz Amaleken kontra borrokara. Ni bihar mendi gailurrean izango naz, makila mirarigilea eskuan dodala. Egin eban Josuek Moisesek esana, eta Amaleken kontra joan zan borrokara. Moises, Aaron eta Urek barriz, mendi gailurrera igo eben. Moisesek, eskuak gora eukazanean, Israel zan irabazle; eta eskuak beheratzean, Amal. Moisesen besoak nekatu egin ziran eta, horregaitik, harri bat hartu eta azpian jarri eutsoen, eta bera gainean jesarri zan. Aaronek eta Urek besoei eusten eutsoen, batak alde batetik, eta besteak bestetik; eta holan, haren besoak jasota iraun eben iluntzeraino. Eta Josuek ezpataz hondatu zituan Amalek eta honen herria.

Erantzun-salmoa Sal 120, 1-8 JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN. Begiok mendietara jasoten nik: laguntza niri nondik? Jaunagandik nire laguntza, Harek egin ditu zeru-lurrak. Ez deutsu oina kili-kolo itziko, zure zaintzaileak ez dau lozorrorik egingo. Israel zaintzen dagoana, ez dau lozorroak hartuko, ez loak. Jauna da zure zaintzaile, Jauna dozu eskumaldetik kerizpe. Ez zaitu joko egunez eguzkiak, ez gauez ere ilargiak. Jaunak zainduko zaitu gatx guztitik,

153

zainduko zure bizia heriotzatik. Zure sartu-urtenak Jaunak zainduko ditu, oraindanik betiko.

San Paulo Apostoluak Timoteori (2 Timoteo 3,14-4,2) Anaia maite hori: Zagoz sendo, ikasi eta sinistu dozun guztian, norengandik ikasi dozuzan gogoan harturik, eta gainera umetatik ezagutzen dozuzala Liburu Santuak. Eurok emon deikezue, Kristo Jesusegan sinistuz, salbamenera daroan jakituria. Liburu Santu guztiak Jaungoikoaren argiz eratuak dira-ta; eta irakasteko, egia argitzeko, zuzentzeko eta zuzentasunean hezteko egokiak dira; holan, Jaungoikoaren gizona edozein eginbehar onerako bikain moldatuta aurkitzen da. Jaungoikoaren aurrean agintzen deutsut, eta biziak eta hilak epaitu behar dituan Jesukristoren aurrean, Honen etorrera eta erregetzagaitik: zabaldu egizu berbea; ekin, egoki danean eta ez danean; gogor egin, estu hartu, eskatu pazientzia haundiz eta irakatsi nahiez.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 18,1-8) Aldi haretan, Jesusek parabola hau esan eutsen bere ikasleei, beti otoitz egin behar dala eta ez dala etsi behar adierazoteko: â&#x20AC;&#x153;Bazan herri baten epaile bat; ez eukan, ez Jaungoikoaren bildurrik, ez gizonen begirunerik. Herri haretan bertan, bazan alargun bat ere, eta han joaten jakon, esanez: "Egidazu zuzenbidea nire arerioaren aurka". Eta luzaroan ez eutson jaramonik egin nahi izan. Baina gero, esan eban bere barrurako: "Ez daukat, ez Jaungoikoaren bildurrik, ez gizonen begirunerik; baina alargun hau gogaikarri jat, eta egingo deutsat zuzenbidea, azkenean betondoko bat emon ez deistan"â&#x20AC;?. Eta Jaunak holan esan eban gainera: â&#x20AC;&#x153;Begira zer dinoan epaile okerrak. Eta Jaungoikoak ez ete deutse zuzenbidea egingo, gau eta egun otoitzean dabilkozan bere aukeratuei? Luzapena emongo ete deutse? Hara zer dinotsuedan Nik: behingoan egingo deutse zuzenbidea; baina Gizonaren Semeak, datorrenean, aurkituko ete dau holako sinismenik lurrean?â&#x20AC;?.

154

URTEAN ZEHARREKO XXX. DOMEKEA Siraken libur utik (Sir 35, 15b-17. 20-22a) Jainko zuzena da Jauna, inoren bereizkuntzarik egiten ez dauana. Ez dau bereizkuntzarik egiten behartsuaren kontra, eta entzuten dau zapalduaren otoitza. Ez dau gitxiesten, ez umezurtzaren eskabiderik, ez erreguka dabilkon alargunarenik. Hareen nahigabeak euren aldera ekarten dabe Jauna, eta hareen otoitzak hodeietaraino igoten dau. Behartsuaren otoitzak hodeiak zulatzen ditu, eta ez dau onik, Jainkoagana heldu arte; ez dau etsitzen, Jainkoak entzuten deutson arte, eta epaile zuzenak zuzenbidea egiten deutson arte.

Erantzun-salmoa Sal 33, 2-3.17-18.19 eta 23 JAUNA, ZURE MAITASUNA... edo DOHAKABEAK OIHU EGIN EBAN ETA JAUNAK ENTZUN. Bedeinkatu dagidan aldi oro Jauna, nire agoan beti Haren gorespena. Gailendu bekit bihotza Jaunarekin, poztu beitez apalak hori entzutearekin. Gaizkileen aurka Jaunaren aurpegia, galdu daiten lurrean hareen oroipena. Zintzoak dei egin eutsoen eta Jaunak entzun, estualdi guztitik atara zituan bere eskuz. Hurrean dabe Jauna bihotz urratuek,

155

salbatzen ditu gogo atsekabetuak. Jaunak askatzen ditu bere morroiak, ez dau izango zigorrik Harengana ihes doanak.

San Paulo Apostoluak Timoteori (2 Tm. 4, 6-8. 16-18) Anaia maite hori: Ni neure odola isurtzeko zorian nago; nireak laster egingo dau. Borroka ona egin dot, ibilaldia amaitu dot, gorde dot sinismena. Orain gertatuta dago niretzat zuzentasunaren koroia, Jaunak, epaile zuzenak, egun haretan emongo deustana; ez, ostera, niri bakarrik, baita Haren etorrerea maite daben guztiei ere. Zatozkit hainbat arinen. Nire lehenengo auzian, bakarrik itzi ninduen danek; ez eustan inork alde urten. Jainkoak parkatu begie. Baina Jauna nire alde neban, eta Berak indartu ninduan, barri on osoa nire bidez zabaldu eiten, eta herri guztiek entzun egien.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 18, 9-14) Aldi haretan, parabola hau esan eban Jesusek, euren buruak zintzotzat eta besteak ezereztzat eukezalako harrotuta ebiltzan batzuentzako. Gizon bi igo ziran jauretxera, otoitz egiteko: bata farisearra eta bestea zergalaria. Farisearrak, zutunik, honan egiten eban otoitz bere barruan: â&#x20AC;&#x153;Eskerrak emoten deutsudaz, ene Jainko, besteak lakoa ez nazalako: lapur, oker, ezkontza nahasle; ezta zergalari horren modukoa ere. Astean bitan egiten dot barau; eta daukadazan guztien hamarrenak emoten dodazâ&#x20AC;?. Zergalaria, barriz, urrun gelditu zan, eta ez eban begirik ere jaso gura zerura; eta bular-joka, honan esaten eban: "Ene Jainko, erruki zakioz pekatari honi!" Benetan dinotsuet: Hau zintzotuta jatsi zan bere etxera; bestea, barriz, ez. Izan ere, bere burua goratzen dauana, beheratua izango da; eta bere burua beheratzen dauana, goratuaâ&#x20AC;?.

156

URTEAN ZEHARREKO XXXI. DOMEKEA Jakituriar en libur utik (Jak 11, 23 -12, 2) Jauna, mundu guztia zure aurrean, balantza alde batera okertzen dauan izpitxoa da, lur gainean goizeko ihintz tanta bat lez. Guztiak erruki dozuz, dana ahal dozulako; pekatuari ezikusi egiten deutsazu, gizonak damu izan dagien. Dan guztia maite dozu, eta ez dozu gorroto Zeuk egindakorik ezer; ezer gorroto izan bazendu, ez zenduan egingo. Eta zelan iraun ezerk, Zeuk nahi izan ez bazendu? Guztiei, ostera, parkatu egiten deutsezu, zeureak dozuzalako, bizidunen adiskide zaran Jaun horrek. Gauza guztietan dago zure arnasa hilezkorra; apurka-apurka zuzentzen dozuz jausten diranak; pekatu egin dabenei euren pekatua gogora ekarten deutsezu, bihozbarritu daitezan, eta Zugan, Jauna, sinistu dagien.

Erantzun-salmoa Sal 144, 1-14 JAUNA ZURE MAITASUNA ABESTUKO DOT BETIREN BETI. Goratuko zaitut, ene Jainko, ene Errege, bedeinkatuko dot zure izena betiere. Egunero zaitut bedeinkatuko, zure izena menderen mende dot goratuko. Samurra da Jauna eta errukiorra,

157

hasarre-gatxa eta guztiz onbera. Ona da Jauna guztientzat, errukior, Berak egin dituenentzat. Jauna, zure lan guztiak ospatu zagiezala, zure zintzoak bedeinkatu zagiezala. Zure erregetza ze bikain dan autortu begie, zure ahal-izateaz hitz egin begie. Leiala da Jauna hitz guztietan, zintzoa bere lan guztietan. Jaunak jausi zorian dagozan guztiak ditu sendotzen, eta makurtuak zutitzen.

San Paulo Apostoluak Tesalonikar r ei (2 Ts 1,11-2,2) Senideok: Zuen alde otoitzean dihardugu beti, gure Jaungoikoak bere deiaren gai egin zagiezan, eta bere ahalmenez burutu dagizan, zuek onerako dozuen nahi guztia eta zuen sinismenaren egitekoa. Holan Jesus gure Jauna goratua izango da zuekan, eta zuok Beragan, gure Jaungoikoaren eta Jesus Jaunaren graziaren arauera. Jesukristo gure Jaunaren azkeneko etorreari buruz, eta gu Beragaz alkartzeari buruz, hauxe eskatzen deutsuegu: ez dagizuela edozelan bururik galdu, eta ez zaitezela ikaratu ere egin, Jaunaren eguna gainean ei dala dinoan espiriturik edo berbarik edo guk egindako eskutitzik badagoalakoan.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 19, 1-10) Aldi haretan, sartu zan Jesus Jerikon, eta herrian zehar joian. Bazan han Zakeo izeneko gizon bat, zergalarien buru zana, eta aberatsa. Han ebilen, Jesus zein ete zan ikusi nahirik; baina ezin eban, jentetza handia egoalako, eta bera txikia izan; eta arineketan joanda, basa-piko baten gainera igon eban, Jesus ikusteko, handik igaro behar eban-ta. Jesusek, leku haretara hurreratu zanean, begiak jaso eta esan eutson: â&#x20AC;&#x153;Zakeo, jatsi zaitez aguro, gaur zeure etxean gelditu behar dot-taâ&#x20AC;?. Zakeo berehala jatsi zan, eta oso pozik hartu eban bere etxean. Eta hori ikusi eben guztiak marmarrean hasi ziran, gizon pekatari baten etxean sartu zalako.

158

Zakeok, ostera, zutundurik, esan eutson Jaunari: “Jauna, nire ondasunen erdiak behartsuentzat emoten dodaz; eta inori bide txarretik ezer kendu badeutsat, beste halango lau bihurtzen deutsat”. Eta Jesusek esan eutson: “Gaur sartu da salbamena etxe honetan; hau ere Abrahanen semea da-ta. Izan ere, Gizonaren Semea galduta egoana bilatu eta salbatzen etorri da”.

Gizonaren semea etorri da, galduta egoana bilatzera eta salbatzera Urtean zeharreko 31. domekea

159

URTEAN ZEHARREKO XXXII. DOMEKA Makabearren liburutik (2 Mak 7, 1-2. 9-14) Egun hareetan, preso hartu ebezan zazpi anaiak eta euron ama; legez galazota egoan txerrikia jatera behartu guran, zigortu egin ebazan erregeak, idi zilezko ugelez. Anaia zaharrenak honan berba egin eban, danen izenean: “Zer nahi dozu gugandik? Prest gagoz bizia emoteko, gure asaben Legea oinperatu baino lehenago”. Bigarrenak ere, azkenetan egoala, honan esan eutson: “Zuk, gaizkiletzar horrek, oraingo bizia kentzen deuskuzu; baina izadiaren erregeak biztu egingo gaitu betiko bizirako, Haren Legeagaitik hilten garanok”. Gero, irain olgetan hasi ziran hirugarrenagaz; mihina atarateko eskatu eutsoen, eta harek berehala atara eban, eta eskuak ere adoretsu luzatu zituan. Eta gizon lez berba egin eban: “Jainkoagandik daukadaz gorputz atalok, eta Haren legeagaitik gitxitzat daukadaz; ziur nago, barriro ere hartuko dodazana Hagandik”. Harrituta itzi ebazan erregea eta honegaz egozanak, oinaze minak huskeritzat eukazan gazte adoretsu harek. Hau hil zanean, neke bardinak emon eutsoezan laugarrenari, eta azkenetan egoala, esan eban: “Balio dau gizonen eskuz hilteak, Jainkoak biztuko gaituala itxaroten dogu-ta. Zuk, ostera, ez dozu izango bizitzarako bizterik”.

160

Erantzun-salmoa Sal 16, 1-15 JAUNA DOT ARGI ETA SALBAMEN. Entzun, Jauna, nire zuzenbidea, aditu egizu nire deiadarra; hartu belarriz nire arrena, guzur bako ezpanona. Nire pausoa zure bideetan sendo dot tinkatu, nire oinak ez dira lokatu. Deika naukazu, Jainko, entzuten nozulako, hurreratu egidazu belarri hori, nire hitza entzun egizu. Gorde nagizu begi-ninia bezala, zure egoen kerizpeak ezkutatu nagiala. Nik, barriz, zuzentasunean, zure begitartea dot ikusiko, esnatzean zure aurpegiaz naz aseko.

San Paulo Apostoluak Tesalonikar r ei (2 Ts 2,15 - 3,5) Senideok: Jesukristo gure Jaunak eta Jaungoiko gure Aitak poztu dagiezala zuen bihotzak, eta sendotu zagiezala egite eta berba on guztietarako; Jainko gure Aitak hain maite izan gaitu, eta grazia hutsez emon deusku betiko poza eta zorionaren itxaropena. Gainerakoan, senideok, egizue otoitz gure alde, Jaungoikoaren berbea zabaltzen joan dadin aurrerantzean ere, eta ospez hartua izan dadin, zuen artean lez, eta gu onik atara gagizan gizon oker eta gaiztoen eskuetatik, sinismena ez da-ta guztiena. Leiala da Jauna; Berak sendotuko zaitue eta gaiztoagandik gordeko. Uste osoa daukagu Jaunagandik, guk agindutako guztia egiten dozuela zuek, baita egingo ere. Jaunak zuzendu dagizala zuen bihotzak Jaungoikoa maitatzera eta Kristogan itxaropena izatera.

161

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk 20, 27-38) Aldi haretan, hurreratu ziran Jesusengana saduzear batzuk, berbizterik ez dagoala dinoen horreetakoak, eta [itaundu eutsoen: “Maisu, Moisesek hau itzi euskun idatzita: "Norbaiti anaia hilgo balitxako, seme-alabarik itzi barik, hartu bei hildakoaren anaiak emazte hori, eta sortu beioz ondorengoak bere anaiari”. Zazpi anaia ziran behin. Ezkondu zan lehenengoa, eta seme-alaba barik hil zan; bigarrena eta hirugarrena alargunagaz ezkondu ziran, eta, holan zazpirak seme-alaba barik hil ziran. Azkenik, hil zan hareen emaztea ere. Andra hori, hilen berbiztean, hareetariko zeinen emaztea izango da?”] Jesusek erantzun eutsen: “Mundu onetako gizon-emakumeak ezkondu egiten dira; baina beste munduan eta hilen berbiztean parte izatea merezi dabenak ez dira ezkonduko; hil ere, ezin dira hil, aingeruak lakoak dira eta Jainkoaren seme, berbiztearen seme diralako. Eta hilak berbiztu egiten dirala, hori Moisesek berak adierazoten euskun, harako sasian jazoaz, Jaunari Abrahanen Jainko, eta Isaaken Jainko, eta Jakoben Jainko deitzen deutsonean. Ez da, beraz, hilen Jainko, biziena baino; Harentzat bizirik dagoz-ta guztiak”.

162

URTEAN ZEHARREKO XXXIII. DOMEKEA Malakias Pr ofetar en libur utik (Ml 4,1-2) Hona hemen non datorren Jaunaren eguna, labea sutan langoa; harroak eta gaizkileak lastoa lez izango dira; zeharo kiskalduko ditu datorren egunak â&#x20AC;&#x201C;dino diran guztien Jaunakâ&#x20AC;&#x201C;; ez dau itziko, ez adarrik, ez susterrik. Nire izenari bildur deutsoenak, ostera, hegoetan osasuna daroan zuzentasun eguzkiak argituko ditu.

Erantzun-salmoa Sal 97, 5-9 KANTA JAUNARI, LUR GUZTIAK HAREN NAHIA.

EGIN GOGOTIK

Eresi Jauna zitararekin, zitara eta salteri ozenarekin; turuta eta adar hotsean, egin txalo errege dan Jaunaren aurrean. Orro egin begi itsasoak bertako guztiekin, lehorrak ere bertan bizi diranekin. Txalo jo begie ibaiek, pozez oihu egin mendiek. Jaunaren aurrean, badatorrelako, lurbira epaitzera datorrelako. Zuzenbidez epaituko dau lurbira, eta zuzentasunez herriak.

San Paulo Apostoluak Tesalonikar r ei (2 Ts 3, 7-12) Senideok: Ondo dakizue zer egin behar dozuen, gure antzeko izateko; izan ere, ez gara alperkerian bizi izan zuen artean; ez dogu ogirik inoren lepotik jan, gau eta egun lan eginez baino, zuetako inoren lepotik bizi ez izateko. Ez eskubiderik ez gendualako, jarraibidea emon nahi geuntsuelako baino, zuek gure antzeko izan zaitezen.

163

Zuen artean ginanean, hauxe esaten geuntsuen: lanik egin nahi ez dauanak, ez dagiala jan. Entzun dogu, bada, zuen artean batzuk alperkerian bizi dirala, ezer egin barik, non zer barri, barriketan. Horrelakoei agintzen eta eskatzen deutsegu, Jesukristo Jaunaren izenean, bakena lan egin dagiela, euren ogia irabazteko.

Jesukristor en Ebanjelioa San Lukasen libur utik (Lk, 21 5-19) Aldi haretan, batzuk jauretxearen edertasuna goratzen eben, harri ederrez eta eskeintzariz apainduta ikusten ebelako. Orduan Jesusek honan esan eutsen: “Etorriko dira egunak: eta ikusten dozuezan guzti honeetatik ez da harririk harri gainean geldituko; dana apurtuko dabe”. Hareek itaun hau egin eutsoen: “Maisu, noiz jazoko da hori? Eta zer izango da seinale, hori jazoko dala jakiteko?”. Jesusek erantzun: “Begira, ez zagiezala inork liluratu. Asko etorriko dira nire izenean, "Neu naz" esaten, eta "laster da sasoia". Ez jarraitu horrelakoei. Borroka eta nahaste hotsak entzuten dozuezanean, ez ikaratu. Honeek jazo behar dabe lehenengo; baina azkena ez da behingoan izango”. Esan eutsen gainera: “Herriak herrien aurka jagiko dira, eta erreinuak erreinuen aurka; lurrikara handiak izango dira, baita izurriteak eta goseteak ere han eta hemen. Gauza bildurgarriak jazoko dira eta ezaugarri handiak ikusiko dira zeruan”. Baina guzti horreen aurretik, eskuak ezarriko deutsuez, eraso egingo deutsue, sinagogetara eta kartzeletara eroango zaitue, baita errege eta agintarien aurrera ere, nire izenagaitik. Guzti horreek neure testigu izateko bidea emongo deutsue. Sartu ondo bihotzean, ez daukazuela zelan erantzungo buru hausten ibili beharrik. Neuk emongo deutsuet berbea eta jakituria; eta berba eta jakituria horri ezingo deutsue, ez erantzun, ez aurka egin, zuen arerio guztiak. Gurasoak, senideak, ahaide eta adiskideak ere saldu egingo zaitue; eta zuetako batzuk hil egingo; guztiak gorroto izango zaitue nire izenagaitik; baina zuen buruko ule bat ere ez da galduko; zeuon iraupenez salbatuko dozue zuen bizia”.

164

URTEAN ZEHARREKO AZKENENGO DOMEKEA JESUKRISTO GURE JAUNA DIRAN GUZTIEN ERREGE Samuelen libur utik (2 Sam. 5, 1-3) Egun hareetan: Israelgo leinu guztiak batu ziran Dabidengana, eta esan eutsoen honi: –“Hara, zure hazur eta mamin gara; orain baino lehenagotik, Saul errege zala, zeu zinduan gidari Israelek bere gorabehera guztietan. Gainera zeuri agindu deutsu Jaunak: “Zeu izango zaitu bere artzain nire herri Israelek eta zeu izango zara Israelgo buru”. Etorri ziran, bada, Israelgo zahar guztiak Ebronera Erregeagana, eta Dabid erregeak alkartea egin eban eurakaz Ebronen Jaunaren aurrean, eta Dabid igurtzi eben Israelgo Errege.

Erantzun-salmoa Sal 121, 1-5 JAUNA DOT ARTZAIN... edo ZURE ETXERA GOAZ, JAUNA: HAUXE DA POZA DAUKAGUNA. Hau nire poza entzutean: “Jaunarenera danok goazen”, hara non orain zure atean hemen gaituzun, Jerusalen. Uri batua, uri argi, gure bihotzen lotugarri. Gure herritarrak, lerroz lerro, Zugana datoz, bihotz bero. Jaun izenari, lege danez, jai egin eta kanta nahiez. Legeak hor dau auzi mahaia, Dabideneko jauregian.

165

San Paulo Apostoluak K olosar r ei (1,12-20) Senideok: Eskerrak emoten deutsaguz Jaungoikoari, santuen oinordekotzan lagun egin gaitualako, argitan. Ilunpearen mendetik atara gaitu, eta Bere Seme kutunaren erreinura aldatu. Beronengan daukagu berrerosiak izatea eta pekatuen parkamena. Berau da Jaungoiko ikusiezinaren irudi, sortuak diran guztien artean Seme Nagusi; Beronen bitartez eginak izan diralako gauza guztiak, bai zeruan eta bai lurrean, agiri diran ta ez diranak. Aurki, Jaun, Nagusi eta Agintedun, dana Haren bidez, eta Harentzako egina da. Guztiak baino lehenagokoa da Bera, eta guztiak Beragan irauten dabe. Eta Bera da Gorputzaren buru ere: Elizearen buru. Bera da hasiera, hilen artetiko Seme Nagusia; Berari dagokio diran guztietan aurren izatea, Harengan emotea nahi izan daualako Aitak gauza guztien betea; eta Haren bitartez nahi izan ditu gauza guztiak Beragaz adiskidetu, bai zeruko eta bai lurrekoak, Haren kurutzeko odolaren bitartez bakeak eginez.

Jesukristoren Ebanjelioa San Lukasen liburutik (23, 35-43) Aldi haretan: Agintariak barre egiten eutsoen Jesusi, esanez: –Besteak salbatu ditu; salbatu dagiala Bere burua, Jaungoikoaren Kristo, Hautatua, Bera bada. Gudariek ere irri eta barre egiten eutsoen, ozpina opatzeko hurreratu eta esanez: –Judeguen Erregea bazara, salbatu egizu zeure burua. Gainean txartel hau eukan, grekoz, latinez eta hebreeraz idatzita: “Hau da judeguen Erregea”. Eskegita egozan gaizkileetako bat irainka hasi jakon: –Ez zara, bada, Zu Kristo? Salbatu egizu zeure burua eta gu! Baina hasarre esan eutson besteak: –Jaungoikoari ere ez deutsazu bildurrik, zigorpe berean egonda? Ondo merezia daukagu guk geurea, geuk eginen ordaina hartzen dogu-ta; honek, ostera, ez dau ezetariko txarrik egin. Eta Jesusi esaten deutso: –Jesus, gogoan izan nagizu, zeure Erreinura heltzean. Eta jesusek berari: –Benetan dinotsut: gaur bertan izango zara Neugaz Paradisuan.