NDSM Open Krant 2014-2015 by Art City NDSM

Circus Kristal zet een groot speelterrein neer voor jong en oud, met éénwielfietsen, evenwichtsbalken, loop-ballen en planken, clownsfietsen, stelten en nog veel meer...

Circus Kristal

Wat gebeurt er als je poppenspelers met NDSM’ers laat werken in een geheim clubhuis onder de X helling?

Late night Freaky Vaudeville show in Klup X, met gastheer Pieter Post

Diep in de X-helling, in het atelier van beeldhouwster Hanneke de Munck, staat een minitheater waar een trio beeldende kunst verbindt met theater. Dit trio bestaat uit Hanneke zelf, Walter van Wingerden; verteller en theatermaker, en Marten Wijbenga; oud NDSM medewerker en verteller

De Drude

... de multidisciplinair manifestatie van de NDSM broedplaats, zaterdag 5 juli 2014 op de NDSM-werf aan het IJ in Amsterdam Noord. ... the multi-disciplinary manifestation of the NDSM Broedplaats (‘breeding ground’), Saturday July 5 2014 at the NDSM shipyards on the north shores of the IJ in Amsterdam. Location, program and times: www.ndsmopen.nl.

Come on Board opent zaterdag 28 juni en is te bezoeken t/m 13 juli.

De installatie weerspiegelt de snel veranderende geluidswereld door 24 geluidsbuizen. De klanken die zij ten gehore brengen zijn afkomstig uit het archief van de kunstenaar, die vele geluidsopnames gemaakt heeft op en rond de werf in de laatste 14 jaar en welke nog steeds aangevuld worden.

Deze transformatie is het uitgangspunt voor de interactieve installatie van Henk Schut onder het voormalige skatepark in de loods. De beweging van het publiek zet sensoren in werking, die het geluid verder transformeert.

Rond het IJ op de NDSM werf transformeert de wereld om de NDSM loods in snel tempo, van kunstenaars zoekend naar een plek in 2000 nog tussen de boten-bouwers tot vandaag de dag een plek met een totaal nieuwe infrastructuur waar MTV, de HEMA, hotels en studenten zich graag vestigen.

De titel is afkomstig van de vele borden te zien op de lege kantoren en gebouwen rond het NDSM terrein. De transitie van scheepswerf naar een festivalterrein met vele commerciële plekken roept vragen op wie nu aan boord kan en mag komen.

een installatie van Henk Schut

COME ON BOARD

NDSM OPEN is...

(en tevens medeoprichter van NDSM Herleeft). De Drude gaat over onze natuurlijke wereld en hoe wij ermee omgaan, gebaseerd op het gedicht met die gelijknamige titel van Stephan Georg. Het speelt rond het beeldhouwwerk van een pruimenboom. De historische NDSM scheepswerf speelt daarin een belangrijke rol.

Fotograaf Marc Faasse heeft een bijzondere camera ontwikkeld welke foto’s maakt vanaf 9 meter hoogte. Door diverse momenten in één werk samen te vatten, weet hij een alternatieve realiteit te scheppen. Voor OPEN wordt zijn meerjarig project NDSM Speeltuin op grootformaat gedrukt, je kan er zelfs mee puzzelen of op rondlopen (zonder schoenen); wie weet vind je jezelf in het beeld!

NDSM SPEELTUIN

NDSM

01.00 uur; in Klub X in de X Helling. Kaartjes 10 euro inclusief consumptie. Reserveringen op nr : 06-19.855.086. Met dank aan het Amsterdams Fonds voor de Kunst.

het zand wordt gestort is het publiek aanvangstijden.

60 ton zand. Vanaf het moment dat op www.ndsmopen.nl voor details en

de Scheepsbouwloods bestaande uit aan kinderen en volwassenen; kijk

een enorm zandsculptuur binnenin 5 juli geeft Jan workshops en uitleg

staan. Voor NDSM OPEN maakt Jan Op woensdag 2 juli en op zaterdag

heeft meerdere prijzen op zijn naam

reld rond naar zandfestivals en blijft te bezichtigen t/m 13 juli.

Kunstenaar Jan Selen reist de we- welkom om te komen kijken. Het werk

Beeldhouwen met zand

Dan zie je, onder het genot van een drankje, zomaar een gigakonijn voorbij dansen, een lichamelijk drumwerk, een te dikke zingende zeemeermin, weirde wezens en Freaky Creatures. Showtime: 22.00, 23.00, 24.00 en

NDSM OPEN werkt in 2014 nauw samen met Over het IJ Festival, dat van 3 t/m 13 juli 2014 zich vanuit de NDSM-werf verspreidt langs de oevers van het IJ. Jonge, talentvolle theatermakers staan naast bekende namen op diverse spannende locaties om hun verhaal aan het publiek te presenteren. De stad en verstedelijking zijn dit jaar het centrale thema. De NDSM-werf is het vertrekpunt voor de voorstellingen en ook de ontmoetingsplek, hier vind je het Festivalhart. Meer info: www.overhetij.nl

Zomerse theater bij Over het IJ

“Stay Bold Pony Boy” is inspired by the phrase “Stay Gold Ponyboy, Stay Gold” from the novel “The Outsiders” by S.E. Hinton. Due to the popularity of this novel, the phrase is used as urban slang today and means “stay pure”. The novel is about a boy called Ponyboy who is a member of the greasers gang in Oklahoma in the mid 60’s.* When almost everything in his life felt apart, his old best friend advised

* ask Google for more or read the book

Uitgaande van de mogelijkheden die de voormalige scheepswerf biedt - water, wind, ruimte en licht – en met restmateriaal uit de divers ateliers, zoals gasbeton, hout, textiel, karton en fietsbanden - wordt geinspireerd gewerkt met de ruimte en het materiaal van de NDSMwerf. Alle leeftijden mogen meedoen, de workshops zijn gratis. Kijk voor aanvangstijden op ndsmopen.nl

NDSM Kinderatelier

EKEA SPEELT BIJ ATELIER N13 OP DE 1ST VERDIEPING VAN DE SCHEEPSBOUWLOODS OM 13.00 EN 14.00 TIJDENS NDSM OPEN ZATERDAG 5 JULI.

VROLIJKE EN DROEVIGE MUZIEK VAN ROEMENIE TOT TURKIJE: KLEZMERBAND

STAY BOLD PONYBOY, STAY BOLD NDSM

him to “Stay Gold”, to stay on his own path and get a better future. “Stay Bold Pony Boy” is a parody on this novel’s phrase and encouragement to stay brave. To let the NDSM (and NDSM’ers as well) stay pure and brave, not get driven by hypes and money but stay driven by itself. Then this special place, as it is, will last for the longest time even if there are tremendous changes. Marjolijn Stappers

Theatergezelschap Convoi Exceptionnel maakt beeldende lokatie-producties waarbij de verbinding tussen mensen centraal staat. Op haar thuisbasis bouwde Convoi in het water van het droogdok een ontmoetingsplek van staal; de ”Nieuwe-

STAP IN HET HUWELIJKSBOOTJE OP DE NDSM-WERF!

Min de bezoeker mee door de donkere ruimtes onder de X-Helling en langs haar volledig wit geschilderde atelier. Ook heeft zij van alle oude scheepstekeningen die ze in haar studio vond een museum gemaakt. Tijdens NDSM OPEN laat Hélène deze schat voor een laatste keer ‘in situ’ zien. Lennaart Allan deelt het atelier met Hélène en laat bij OPEN schilderijen en een lichtinstallatie zien. Gastkunstenaar Auk Russchen presenteert ‘organische verwonderingen’.

De geheimzinnige Kamer van de Kapitein speelt met licht. Met een zaklantaarn op het hoofd neemt kunstenaar Hélène

Kamer van de Kapitein en Scheepsbouwarchief en meer onder de X-Helling

ProefStoomPlaats”, o.a. locatie van de “Nacht van de Doden-NDSM” waar je op 1 november een kaarsje voor een dierbare overledene kan laten branden. ‘s Zomers doopt Convoi haar eiland om tot trouwlokatie, en is zij een theatrale weddingsplanner met een roestig NDSM-rafelrandje! Elke ceremonie wordt op maat gemaakt door

WWW.NDSMOPEN.NL TE ZIEN.

DEN VAN DE WEDSTRIJDEN ZIJN OOK OP

TOOLRACING.NL OM IN TE SCHRIJVEN; TIJ-

MEEDOEN; KIJK NAAR WWW.POWER-

DEREEN MET OUD GEREEDSCHAP MAG

ABSURD EN HILARISCH SPEKTAKEL. IE-

Meer informatie www.ndsmtreehouse.nl

A.I.R. NDSM Treehouse verwelkomt twee bijzonder gasten uit Japan van 29 juni tot 8 juli: Keito Kohara, director en curator Artcomplex Kyoto en Osaka Creative Center Hayato Kashiwagi, decorbouwer voor de locatie theatergezelschaap Gear.

Voor meer informatie: www.nieuwdakota.com, www.overhetij.nl en www.michielvoet.com

theatermaker Hetty van Bommel, die tevens als trouwambtenaar het officiële huwelijk sluit. Alle producten en diensten worden ingezet door kunstenaars van de broedplaats: van trouwjurk, voertuig tot waterfanfare. Uiteraard wordt slechts de premiere gespeeld! Meer weten? Ga naar www.trouweiland.nl

De onzichtbare man is een multidisciplinair project over de vriendschap en artistieke samenwerking tussen Michiel Voet en Karim Ramtani, bestaande uit een tentoonstelling, twee monumentale fotowerken, een theatervoorstelling en een fotoboek. Karim Ramtani verbleef 23 jaar lang illegaal in Amsterdam. Hij woonde lange tijd op de NDSM-werf, waar Michiel Voet zijn studio heeft. Maar wie is deze man? Hoeveel identiteiten heeft hij? Welke verhalen die de man vertelt zijn

WORDT

waar en welke verhalen niet? Ramtani gaf Voet toegang tot een illegale wereld waar hij het bestaan niet van wist. Naast een tentoonstelling in Nieuw Dakota is er een theatervoorstelling in samenwerking met Orkater, te zien in de Scheepsbouwloods tijdens Over het IJ Festival, en komen er twee monumentale fotowerken aan de IJ oever i.s.m Stichting NDSM-werf (waarvan een van deze verderop in deze krant te zien is).

dagen voor een Pop Up Store en Gallery. Naast werken groot en klein van de kunstenaars en ander creatieve geesten in de loods, wordt er ook boeken te koop i.s.m. de leukste boekenwinkel van Amsterdam Noord: Over het Water. Openingstijden staat op www.ndsmopen.nl.

DE ONZICHTBARE MAN

NDSM OPEN neemt het zuidoost hoekje van de Scheepsbouwloods (officiële de ITW of Internationale Theater Werkplaats) onder handen voor tien

POPUP STORE EN GALERIE IN DE SCHEEPSBOUWLOODS (ITW) T/M 13 JULI

OPEN GEREEDSCHAP

EEN RAZENDE RACE MACHINE IN EEN

ELEKTRISCH

POWER TOOL RACES

colofon

28. to establish for business purposes or for public use 29. to set in action, begin, start, or commence 30. to uncover, lay bare, or expose to view 31. to expand, unfold, or spread out 32. to make less compact or less closely spaced 33. to disclose, reveal, or divulge 34. to render the mind accessible to knowledge, sympathy, etc. 35. to make or produce an opening 36. to make an opening in 37. to revoke a judgment so as to hear further arguments. 38. to become open. 39. to afford access or have an opening

NDSM OPEN

NDSM OPEN is more than one day. NDSM OPEN is a state of mind, a way of being,

NDSM OPEN is produced and edited by Sarah Payton for NDSM OPEN.

o•pen (ˈoʊ pən) adj. 1. not closed or barred at the time 2. set so as to permit passage 3. having the interior immediately accessible 4. relatively free of obstructions 5. constructed so as not to be fully enclosed 6. having relatively large or numerous spaces, voids, or intervals 7. relatively unoccupied by buildings, trees, etc 8. not covered or closed; with certain parts apart 9. without a covering, esp. a protective covering; exposed 10. extended or unfolded 11. without restrictions as to who

In 2013 NDSM OPEN published a special ‘one-off’ edition of a publication NDSM OPEN. In 2014 here we are again with another special edition. In 2015? Wait and see …

With thanks to Joost Habing, Eva Klee, Eva de Klerk, Adriaan Koolen, Valerie van Leersum, Gus van Oppen and Casper Oorthuys. Designed by Marjolijn Stappers/You May Also Like This and Cristina Zanon. With additional design by Mattijs Arts, Sue Doeksen and Tim Ivar. Cover NDSM OPEN: Cristina Zanon. Cover photos: Tim Stet.

Second cover / poster Stay Bold Pony Boy: Marjolijn Stappers. Printed by Dijkman Offset.

Stichting Kinetisch Noord

This publication is made possible in part thanks to the support of the Amsterdam Fund for the Arts (AFK), the Arts Fund of the NDSM-werf Foundation (Stichting NDSM-werf/Kunstenplan), the City of Amsterdam (district Noord), the Mediawharf Cultural Support Fund (Cultuurbijdrage) and Stitching Kinetisch Noord.

The NDSM shipyard with her broedplaats (literally ‘breeding ground’) is unique. This rough, raw and not yet fully defined area still bears the traces of the terrain vague it once was. The industrial past is tangible, omnipresent; the scale and diversity of new uses and other developments is unprecedented. At the NDSM shipyard, and within the broedplaats in particular, one’s experience is determined by both the entirety, and by the constantly shifting interaction between elements of the whole: between individual and group, between past and present, between intimate and immense spaces, and between the wide scale of artistic disciplines, artistic expressions, craftsmanship and creative thought processes. In 2001 when the city was looking for a new idea for the then abandoned NDSM shipyard, a group of artists, crafts-workers and skaters won the competition with their proposal for an experimental, multi-disciplinary cultuurwerf, that would be built and inhabited by ‘a mix of young and experienced artists, from beginning and established

studios are located. There are plans for new construction. But what will be built? NDSM OPEN, the annual multidisciplinary cultural manifestation of the NDSM broedplaats, invites you to think and dream with us. To experience, to enjoy, and to be inspired by what there is now, at this moment. NDSM OPEN asks the question: what role can and should art and creativity play in our (urban) society, where individuals and groups relate to each other, and to the city through constantly shifting connections? What is the social, artistic, historical and economic value of the NDSM-werf, and the NDSM broedplaats, for the city, and further afield? What should such a place offer, to whom, and above all why? The newspaper NDSM OPEN is an

welcome to

In 2014 the art-city is still standing, and is inhabited by an impressively large and diverse community: there are painters, draftsmen, sculptors, architects, photographers, web designers, graphic designers, product designers, inventors, specialised crafts-workers, filmmakers, musicians, lighting specialists, theater makers, furniture makers, decor makers, a company for drone film registrations, a circus, a theatrical wedding planner, and much more. But there are also, still, many empty spaces, testimony to dreams not (yet) realised. The skaters are gone, their floating domain is empty and silent, and it is anyone’s guess what will fill their space – and when. The NDSM broedplaats faces in 2014 a turning point. The Foundation set up to realise the broedplaats has achieved, finally, a key point in its original project plan: in July it takes over ownership, from the city, of the Scheepsbouwloods, where the Art City and most of the

edition of the paper investigates the questions posed above in its own manner. At the same time, it maps the current inhabitants and creative disciplines which one finds in 2014 within the broedplaats. The paper offers no single message; it is an invitation, and an incitement to dream, or at the very least, food for thought.

Finally, a few words about language and the communication of ideas. In these times the compilation of any publication demands a clear linguistic policy: does one choose for the language of the country, or of the international circuit? The choice has real consequences, to begin with a – named or unnamed – concept of an assumed public. Ideally this edition would be printed in two languages, but this would be a costly choice. In this edition of NDSM OPEN we work instead, consciously, with a partial and playful approach. Some texts are in Dutch, some in English, some in both. And, of course, each of the images included speak in their own language. We hope in this way to make a gesture towards as many readers and interested parties as possible. All the texts are online in both languages at www.ndsmopen.nl. NDSM OPEN: you’re invited, be welcome. Sarah Payton NDSM OPEN * From the Plan van Aanpak, NDSM 2002-2012, Stichting Kinetisch Noord c. 2002

NDSM OPEN

groups, from no-budget, low-budget, and some-budget initiatives from diverse artistic and craft disciplines’* who would inspire each other and engage in fruitful creative partnerships. It was to become a sort of city, an Art City; some would say, a utopia – among other sources the plan was influenced by the images and writings of the Dutch artist Constant Nieuwenhuys and his utopian/dystopian world New Babylon.

independent component of NDSM OPEN the manifestation. The 2014

Blik op de biotoop In 2009 schreef O+A het artikel ‘Naar een Biotoop’ in Tanker; de krant van de NDSM. De vastgelopen NDSM Werf was toen een typisch slachtoffer van de Nederlandse planningstraditie. Alle energie ging verloren in het mogelijk maken - danwel bestrijden - van een vooropgezet plan. O+A gaf een betoog om niet te beginnen met ‘het plan’, maar bij het creëren van energie. Anno 2014 wordt de balans weer opgemaakt. We mogen concluderen dat die energie er wel degelijk is, maar gestabiliseerd en richting gegeven moet worden. Sommige energie mag wat meer ruimte krij-

NDSM OPEN

gen, andere mag afgeremd worden. Het mag in ieder geval allemaal wat spannender. NAAR EEN BIOTOOP

In 2009 was ons artikel ‘Naar een Biotoop’ een betoog om beweging te krijgen in de stilgevallen NDSM Werf. Waarom heeft de werf haar hooggespannen verwachtingen niet ingelost? Kunstenaars, gemeente, vastgoedontwikkelaars, de gewone stedeling: niemand wilde er een aangeharkte Westergasfabriek van maken, iedereen had juist een bruisende en verrassende plek voor ogen. Hoe heeft strijd tot stilstand kunnen leiden terwijl ideeën gedeeld werden, weliswaar door de oogharen heen? De crisis had natuurlijk zijn intrede gedaan: de gouden glimmende bergen waren tot miezerige doffe hoopjes geworden. Toch was er een andere, veel fundamentelere reden voor de stilstand. Eindbeelden werden bevochten, nota bene in de loze veronderstelling dat deze ooit gerealiseerd zouden worden. Zo werd op de plek van Noorderlicht een megalomaan, glimmend-gebouw-geworden-gevaarte onderwerp van felle discussie, terwijl de inhoud van dat voorstel – dus alles wat niet met staal of glas te maken had - door velen werd verwelkomd. In een lichtere en omkeerbare vorm, ontdaan van pretenties, was de NDSM wellicht een sectoroverschrijdend instituut rijker geweest. Waar bleef de ambitie, de energie, de bevlogenheid en het enthousiasme? Die verzandde in de absurditeit van het vergaderen over de wording van een stad. Een kunstenaar en een vastgoedontwikkelaar zullen het immers nooit eens worden over een eindbeeld van steen; eerder zullen zij elkaar vinden in de waarde van een idee. Het inzetten van tijdelijkheid als permanente strategie biedt daarin uitkomst: ideeën kunnen straffeloos uitgeprobeerd worden, groeien en bloeien. Succesvolle ideeën raken diepgeworteld en nemen de logische stap naar permanentie, anderen kwijnen weg maar niet zonder hun sporen achter te laten. In deze biotoop zagen wij een intensieve samenwerking tussen kunstenaars, ondernemers, gemeente en vastgoedontwikkelaars.

DE BALANS SINDS 2009

Als we de balans opmaken kunnen we concluderen dat het sinds 2009 bewogen jaren zijn geweest. Er is veel moois verdwenen en de werf heeft daardoor een behoorlijke jas uitgedaan. De NDSM wordt niet langer opgeschrikt door obscure feesten op de MS Stubnitz, of plots opgelicht door een naverbrander op Robodock. Wij zijn kleurrijke mensen uit ons midden verloren, er staan geen jochies meer te wachten tot het skatepark opengaat, ook klinken er geen zweepslagen meer uit de Bunker op zondagochtend. Het heeft vast allemaal een goede reden, iedereen vindt er bovendien iets van, maar dat de werf anno 2014 minder spannend is geworden, kan door niemand worden betwist. Aan de andere kant heeft de NDSM in vijf jaar tijd veel ontwikkelingen doorgemaakt. Een nieuwe stichting waakt over het buitenterrein, Kinetisch Noord is schulden kwijt en financiering rijker. Loods en hellingen worden gerenoveerd en het bestemmingsplan is eindelijk vastgelegd. De zachtere kanten van de ‘erf geworden werf’ worden besproken in Self-Made Future. De kraan is in recordtempo tot een hotel omgetoverd en ook de Smederij heeft er eindelijk aan mogen geloven. Pllek is gekomen, net als de skatepool, de biggetjes bij Noorderlicht, Treehouse, Klup X, het Veronicaschip maar ook grote bedrijven als Hema, Greenpeace en Red Bull. De werf is volgeprogrammeerd met uiteenlopende evenementen van de Nacht van de Doden tot diverse techno-festivals. De NDSM is dichter bij de stad komen te liggen door de Theo Fransmanburg, en beter voor de wereld ontsloten door ndsm.nl. Ook hier geldt: iedereen heeft wel een mening over de manier waarop, ten koste waarvan of de fysieke verschijningsvorm, maar de werf is zonder twijfel in beweging geweest. SAMEN VERDER

Meer bezoekers en nieuwe gebouwen zijn echter zichtbare, maar soms misleidende indicatoren van vooruitgang. Er leeft teleurstelling onder de NDSM’ers over waar we staan anno 2014. Begrijpelijk: het heeft allemaal anders uitgepakt dan verwacht of gehoopt. We kunnen echter geen toekomst scheppen door te verlangen naar het verleden, zeker niet als de wereld ingrijpend veranderd is. We moeten verder: water geven aan vergeten idealen zodat er op de humuslaag van het verleden iets nieuws kan groeien. Nu gaat er soms zoveel energie zitten in het elkaar kapot maken, terwijl we uiteindelijk toch tot de conclusie komen dat we elkaar nodig hebben. Als we iets uit het verleden kunnen leren is dat de vrijheid van één ophoudt waar die van een ander begint, en dat een redelijk dialoog de werf wél verder brengt. ‘Nee’ zeggen is immers nogal eendimensionaal en resulteert nooit in iets groots of meeslepends. STIP OP DE HORIZON

De NDSM is dus een felbevochten plek gebleven: we blijken soms hardleers te zijn als het gaat om het creëren van een constructieve dialoog. Aan de keerzijde staat de werf bol van de activiteiten: met het initiatief om de werf regel-armer te maken wordt ook de bureaucratie ontkokerd om nog meer energie te creëren. Elk weekend neemt de werf een andere gedaante aan en verwelkomt het totaal verschillende doelgroepen. We mogen dus concluderen dat er beweging is op de werf, alleen waarheen? lees meer

Common Ground Voor het beslissen over gebruik van ruimte heb je geen hoed of pet, maar positie nodig. Het bezit en beheer van publieke ruimte is in Nederland het privilege van de overheid of de ontwikkelaar. Met het terugtreden van de overheid wordt publieke ruimte steeds schaarser. Collectieve ruimte is niet alleen een beheersrisico of een winstkans, het is ook cultureel erfgoed. Het is de verbinding tussen privéruimtes. Het is een plek waar je als burgers kunt samenzijn. Een positie die noch ontwikkelaar noch ambtenaar kan innemen. “Common Ground” is een virtueel gebouw van goede wil. Het kan een monument voor de burger worden.

Uit “Common Ground, monument voor goede wil”, een voorstel voor een mogelijk project voor de NDSM X Helling (2009) Klaar van der Lippe en Bart Stuart. www.burospelenblog.nl

* INSTRUCTIES VOOR HET GEBRUIK VAN EEN PUBLIEKE RUIMTE Kies een hoed of een pet, volg de instructies en neem een positie.

NDSM OPEN

INTERIEUR MET BEER 1970 (PORTFOLIO: 12 RADIERUNGEN ZU NEW BABYLON) · CONSTANT NIEUWENHUYS © FONDATION CONSTANT, C/O PICTORIGHT AMSTERDAM 2014

MAN LIGGEND IN KAST De Onzichtbare Man, Michiel Voet, 2013 De Onzichtbare Man is een multidisciplinair project over de vriendschap en artistieke samenwerking tussen Michiel Voet en Karim Ramtani. Naast een tentoonstelling in Nieuw Dakota in juni en juli is er een theatervoorstelling in samenwerking met Orkater, te zien in de Scheepsbouwloods tijdens Over het IJ Festival, en komen er twee monumentale fotowerken aan de IJ oever i.s.m Stichting NDSM-werf. www.michielvoet.com

Detail: SIN Streettheater Instituut Nederland van Pieter Post, Oostvleugel Scheepsbouwloods. www.marcfaasse.com / www.steprightup.nl

NDSM SPEELTUIN Marc Faasse, 2014

MAPPING CITY ON A DRIFT Valerie van Leersum, 2014 www.valerievanleersum.nl

Wie is wie op de werf ? Het landschap van de NDSM transformeert in zo’n rap tempo dat het soms moeilijk is bij te houden welke partijen er allemaal zijn. Naast de broedplaats met haar kunstenaars, ambachtslieden en creatieve ondernemers zijn er veel grote en kleine bedrijven, en ook drie belangrijke stichtingen: Stichting Kinetisch Noord, Stichting NDSM-werf, en Stichting NDSM-Herleeft.

NDSM OPEN

STICHTING KINETISCH NOORD Stichting Kinetisch Noord (SKN) is

brengsten kan SKN de lage huren

de organisatie die de (voormalige)

van de huidige ateliers handhaven en

Scheepsbouwloods op de NDSM-

de komende jaren de loods renove-

werf beheert en ontwikkeld. Kinetisch

ren. Naar verwachting gaat het ren-

wil zoveel zeggen als voortdurend in

overen van de loods zo’n zes miljoen

beweging. En in de Scheepsbouw-

euro kosten.

loods is dagelijks volop beweging.

SKN is nu weer een kerngezonde

Zo’n 200 kunstenaars en ambachts-

organisatie. Door het in eigendom

lieden werken er in 80 ateliers. Die

krijgen van de loods hebben we zelf

zijn verspreid over de Kunststad, de

maal uitgevoerd en bleven grote de-

het oorspronkelijke plan uit 2001.

de toekomst van de broedplaats in

Oostvleugel en de Vrije Kavelstrook.

len van de loods leeg. Ook ging het

Met ingang van 1 juli van dit jaar is

de hand. De komende jaren zal in de

In 2001 konden de initiatiefnemers

mis met het management en was er

SKN geen huurder meer maar zelf

loods een mooie mix ontstaan van

van SKN de Scheepsbouwloods

na een aantal jaren zo’n grote huur-

eigenaar van de Scheepsbouwloods.

startende kunstenaars en creatieve

huren van het stadsdeel Noord. Zij

schuld van SKN aan het stadsdeel

Bij de overdracht is vastgelegd dat

en culturele ondernemers; van eve-

hadden het beste plan ingediend

dat SKN feitelijk failliet was. Drieën-

alle gerealiseerde ateliers voor al-

nementen als de Vlooienmarkt tot

voor de invulling van de loods tot

half jaar geleden is op initiatief van

tijd tegen een lage huur verhuurd

het culturele Over ’t IJ festival en van

broedplaats. Dankzij subsidie van de

het stadsdeel en met steun van de

blijven worden. In het bedrijfsplan

Dancefeesten tot het Coffee-festi-

gemeente en het stadsdeel kon de

gemeente een begin gemaakt met de

is ook voorzien in de ontwikkeling

val. Het zal nog lang ‘Kinetisch’ zijn

Kunststad en ander e ruimtes ge-

financiële en organisatorische sane-

van de nu nog onbebouwde delen

in de loods.

bouwd worden. De gemeente zorgde

ring van SKN. Dat heeft onder ande-

in de loods. Dat zijn o.a. de West-

voor het stalenframe, de vloer en het

re geleid tot schuldsanering en een

strook (waar eerder het Skatepark

dak en de kunstenaars investeerden

nieuw bedrijfsplan. Een essentieel

was gevestigd) en de Noordstrook

door zelf hun eigen ateliers te bou-

onderdeel hiervan is de eigendoms-

(het 22 meter hoge gedeelte achter-

Voor meer informatie:

wen..

overdracht van de loods van de ge-

in de loods). De bedrijfsruimten die

www.ndsmloods.nl/nieuws

Door allerlei omstandigheden zijn de

meente naar SKN. Het in eigendom

hier gebouwd zullen worden krijgen

Bouwe Olij

oorspronkelijke plannen niet alle-

krijgen van de loods stond ook al in

een commerciële huur. Met de op-

directeur Kinetisch Noord

STICHTING NDSM-HERLEEFT Stichting NDSM Herleeft is de jongste van de drie stichtingen. Opgericht op 10 april 2013 heeft zij als doel het bewaken, bewaren en visualiseren van de rijke scheepsbouw- en reparatiegeschiedenis zoals die ooit in Nederland bestaan heeft. De NDSM-werf in Amsterdam Noord

er dagelijks ongeveer 6.000 man-

stellingen, publicaties, het geven van

hang. Stapsgewijs wordt zo ook toe-

kent een rijke historie en is nog vol-

nen en vrouwen aan het werk. Van

(educatieve) excursies alsmede het

gewerkt naar het grote doel om de

op in ontwikkeling. Kunstenaars,

dekschuit tot mammoettanker, alles

deelnemen aan dergelijke activitei-

grotere realia te behouden.

ontwikkelaars, uitvinders, toeris-

kon en voor elk product was een werf

ten. Allereerst wordt de collectie in

ten, architecten of festivalgangers,

te vinden. Het bouwen en repareren

kaart gebracht. Het gaat niet alleen

De Stichting heeft sinds kort zijn

iedereen heeft zo zijn eigen kijk op

van ijzeren/stalen al dan niet mecha-

om een professionele beschrijving

eigen onderkomen, in een romney

de NDSM. Over één ding is iedereen

nisch voortbewogen schepen heeft

van foto’s, memorabilia en werk-

loods op het terrein van Stichting

het eens: Het karakter van de NDSM

onuitwisbare sporen nagelaten in

tuigen, ook het terrein zelf met de

NDSM-werf (tt Neveritaweg 61, 1033

moet intact blijven. Langzaam maar

Nederland. Het is thans een nau-

kranen, de hellingen, de pompkamer

WB Amsterdam). Het loods wordt

zeker ontstaat het besef om daarbij

welijks meer zichtbaar en vooral on-

maken deel uit van de verzameling.

ingericht als kantoor, archief en be-

meer aandacht te genereren voor

dergewaardeerd hoofdstuk uit onze

Er worden plannen ontwikkeld voor

zoekers centrum, en zal in de najaar

een bijna verloren gegane tak van in-

nationale en industriële geschiede-

het behoud van het erfgoed zoals

zijn deuren open doen. Wilt u het

dustrie, de nautische-industrie.

nis. Stichting NDSM-Herleeft wil dit

de hellingen en kranen en er zullen

werk van Stichting NDSM-Herleeft

imposante erfgoed borgen.

kunstopdrachten worden gegeven

steunen kunt u vriend worden. Voor

waarbij heden, verleden en toekomst

meer informatie stuur een mail naar vriend@ndsm-herleeft.nl.

NDSM staat voor Nederlandsche Dok en Scheepsbouw Maatschap-

Stichting NDSM-Herleeft wil be-

van de werf samen komen. Doelstel-

pij. In zijn hoogtijd in de 1950’s en

langstelling wekken en een ach-

ling van iedere manifestatie is dat

1960’s was de NDSM de grootse

terban creëren door middel van

het verhaal van de werf nog voort

scheepswerf in Nederland en er ging

openbare bijeenkomsten, tentoon-

bestaat in zijn gebouwen en samen-

FESTIVAL 5D - SARIS & DEN ENGELSMAN

NDSM OPEN

STICHTING NDSM-WERF “Alles kan op de NDSM werf!” Het is niet alleen een gevleugelde uitdrukking van Amsterdammers, ook het team van Stichting NDSM-werf ziet dat gebeuren: er kan heel veel! Stichting NDSM-werf speelt hierin een katalyserende rol als verbinder van de community van de NDSM werf.

Stichting NDSM-werf is in 2010 op-

Daarnaast is de stichting één van de

gericht met de opdracht voor beheer

oprichters en beheerder van de onli-

en programmering van het buiten-

ne omgeving waarin nieuws, verhalen

terrein van het Oostelijk deel van

en programma van de werf gedeeld

de NDSM-werf. De ontwikkelingen

kunnen worden met een breed pu-

op de werf zijn veelzijdig en gaan

bliek van liefhebbers van de NDSM.

snel, nieuwe bedrijven vestigen zich,

Op het community-programma staan

nieuwe initiatiefnemers en evene-

in de toekomst reeds gepland: NDSM

menten organisaties ontdekken de

Summer, Self Made Future, NDSM

creatieve hotspot die de werf is.

Vrijhaven, Sail 2015 en nog te ontdekken gezamenlijke projecten.

Dit kunnen we alleen samen met anderen. Wij zien het dan ook als

Stichting NDSM-werf team

onze opdracht om ontmoetingen tot stand te brengen waarin we samen

actualiteit!

met anderen ideeën oogsten voor de

Initiatiefnemers

van

COMMUNITY PROGRAMMA

CONTACT

mini-events en pop-up festivals

Stichting NDSM-werf faciliteert di-

Heb je een idee dat je wil delen met

NDSM-werf als geheel waarin expe-

zijn dan ook van harte welkom! De

verse partijen met overleg, logistiek,

de community op de werf? Wil je

riment en innovatie de volle ruimte

stichting ontwikkelt hiervoor een

vergunningaanvragen en ziet een es-

een evenement organiseren op de

krijgen.

Trust-zone op de werf: een zone

sentiële taak in het bij elkaar bren-

NDSM-werf? Of een film- of foto-

waar onze NDSM-regels gelden.

gen van nieuwe impulsen.

shoot regelen op de werf?

Regels die onze community dienen.

Met bijdrage uit het Kunstenplan

faciliteert

Samen met de gemeenschap van

stimuleert de stichting kunst in de

Neem dan contact met ons op.

organisatoren om een cultureel di-

ondernemers, kunstenaars en pro-

openbare ruimte van de werf én on-

We zitten in de blauwe loodsjes aan

vers programma neer te zetten op

grammamakers werken we op de

dersteunt het kunstenaars om hun

het IJ, tt Neveritaweg 61. Of kijk op:

de werf. Vinger aan de pols van de

‘speed of trust’.

plannen tot uitvoering te brengen.

stichtingndsm-werf.nl.

TRUST

Stichting

NDSM-werf

KUNSTSTAD - MAP & LISTINGS ON THE OTHERSIDE

38 40

43 42

12 13

32 27

30 29

28 35 27

36 18 24

Scheepsbouwloods (Kunsstad, Oostvleugel, Vrij Kavels) Stichting Kinetisch Noord X Helling Y Helling (temporarily closed for renovation) Treehouse Self Made Future Container Rhebergen Multihull Yachts Noorderlicht Gewoonboot Nieuw Proef Stoom Plaats Faralda Kraan Hotel Lasloods IJ-Hallen vlooienmarkt Greenpeace Pernod Ricard Brooklyn Hotel NDSM Energie Skatepool Trams Pllek Stichting NDSM-werf Over Het IJ Festival Festival 5-Day

24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 42 43 44

Stichting NDSM Herleeft Nieuw Dakota Vous Etes Ici A Place Beyond Belief Pannenkoekenboot Brrood Ijscuypje Pontstation Student container houses IJ-kantine Veronica Schip Botel Pollux Kebec Pizza Maritime Training Center ROC HEMA Biesterbos/Mediawharf Hiswa Loetje Amsterdam Marina Kraanspoor Art & Caftsmanship (kunst & ambacht)

31 32 34 36 37 38 42

Ijscuypje Pontstation IJ-kantine Botel Pollux Kebec Pizza Loetje

CAFES / RESTAURANTS / HOTELS 8 11 16 20 29 30

Noorderlicht Faralda Kraan Hotel Brooklyn Hotel Pllek Pannenkoekenboot Brrood

8 9

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

KUNSTSTAD - MAP & LISTINGS ON THE OTHERSIDE

OOSTVLEUGEL / HELLING / KANTOOR / TRAM - MAP & LISTINGS ON THE OTHERSIDE

KUNSTSTAD & VRIJE KAVELS DOWNSTAIRS

ARCHITECTURE / INTERIOR / FURNITURE Buro Kees (Joost Habing) Take2design (Gusta van Eijk) Paul Dams Timmerwerk Anja van Eyl Joris Berger Bouwt Akertree (Thomas Akerboom) Studio de Klijn (David de Klijn) Meylu Liem Patrick Straatman Jeroen Schilperoort Jolanda Lanslots Studio Anton Surink Eefinvorm (Eva van der Meer)

R2 K5 K5 L2 M6 M6 M6 M6 M7 N5 N5 N7 P3

vormgever ontwerper timmerman timmerlui/meubelmakers meubelmaker/interieurbouw meubelmaker meubelmaker/interieurbouw meubelmaker architect decor- en meubelmaker decor/meubelmaker architectuur, binnen/buiten decor en interieur/grafkunst

FILM / VIDEO / PHOTOGRAPHY atelier A8 (Lumasol: Remco Verveer & Boris vd Meijden) Bouwe Jan Swart Han Furnee Heer en Meester (Paul de Heer & Allard Detiger) Kiwi Aerial Shots (Willem de Groot & Kim Hoogervorst)

R3 K1-A K1-B K4 P4

experimentele fotografie fotograaf fotograaf film flying objects/lucht opnames

www.profielfotografie.nl www.heerenmeester.net www.kiwi-aerialshots.nl

GRAPHIC / WEB / PRODUCT DESIGN Ultra Studio (Daan van Tulder) Cristina Zanon Floor Wesseling Primordial (Niels Geurs) TWO-O (Bob Koning & Rodny Heemskerk) Location Light (Erik van Raalte)

R2 R2 K2 K3 M6 M7

grafisch & industrieel ontwerp grafisch ontwerp grafisch ontwerp webdesign/grafisch/geluid industrieel ontwerp/gadgets lichtontwerp

www.ultrastudio.nl www.cristinazanon.com www.floorwesseling.nl www.primordial.nl www.two-o.nl www.locationlight.nl

MUSIC / THEATER / PERFORMANCE DansJobs (Job Cornelissen) Alien Voyagers (Franck Le Lay) Theaterplatform PickUp (olv Marc Koolen) Winnies Drumkit (Winnie Mensink)

M2 M5 N4 P2

dans/acteren theater theaterwerkplaats/muziekstudio/podiumkunst drumschool

www.dansjobs.com www.alienvoyagers.nl www.pickupclub.nl www.winniesdrumkit.nl

PAINTING / SCULPTUUR / HANDMADE Eva Klee (atelier Zwijntje) atelier A8 (Ellen van Baal) atelier A8 ( Frank Hietbrink) atelier A8 (Ellen Klijzing) atelier A8 (Hessel Dokkum) Carelain Bergtop/Rodrigue van Hulsen Joris Volger & EJM de Vries Giovanni Aspria Denise Roosenboom Joris Speelman Hantzen Ploeger Renee Marcus Janssen Edelsmederij (Jorke Schaling) Suzan Hidding Atelier Okan Akin Jan Selen Elvira Vroomen Crystalize (Cristel van Calsteren) Atelier Wildschut (Corinna Wildschut)

R1 R3 R3 R3 R3 K6 K7 K9 K9 L3 M3 M4 N2 N3 N6 N7 N7 N7 P1

beeldende kunst beeldende kunst monumentaal keramist beeldhouwer beeldende kunst gemengde technieken/installaties/zilversmid meubelmaker/houtbewerking beeldende kunst/schilderen beeldende kunst beeldhouwer beeldende kunst beeldhouwer edelsmid edelsmid textiel/glas-in-lood/frescoâ&#x20AC;&#x2122;s tekenen/visueel denken/zandkunst tassenontwerpster textiel/kostuumontwerp beeldende kunst/schilderen

www.evaklee.nl www.keramischekunst.nl

OTHER: ORGANISATIE / TECHNICAL Stichting Zwerfkunst (Mandy Haakmeester & Tim Kmiecik)

creatieve/culturele evenementen

OOSTVLEUGEL / HELLING / KANTOOR / TRAM - MAP & LISTINGS ON THE OTHERSIDE

www.burokeesamsterdam.nl www.take2design.com www.timmerwerkplaatstibor.nl www.jorisbergerbouwt.nl www.akertree.nl www.studiodeklijn.nl www.straatman.eu www.studioantonsurink.nl www.eefinvorm.nl www.lumasol.nl

www.ellenklijzing.nl www.rainbowcolorproductions.nl www.giovannispaspria.nl www.deniseroosenboom.blogspot.nl www.jorisspeelman.nl www.hantzen.exto.nl www.reneemarcusjanssen.nl www.edelsmederij.com www.suzanhidding.nl www.atelierokanakin.com www.elviravroomen.nl www.atelierwildschut.nl www.stichtingzwerfkunst.nl

OOSTVLEUGEL / HELLING / KANTOOR / TRAM - MAP & LISTINGS ON THE OTHERSIDE

KUNSTSTAD

UPSTAIRS

ARCHITECTURE / INTERIOR / FURNITURE Conny Deerenberg Karel (Karel de Boer) Studio Markunpoika (Tuomas Markunpoika) Roca Metal (Ernest Roca) Bram Oosterhuis Pieter de Bruyn Kops Yukiko Nezu Studio Plots (Monique Philippo & Jasper Tuinema) Sponge Architects (Björn van Rheenen) Jasper Etten

K14 L1 L4 L4 L5 L5 M10 N11 N12 N12

binnenhuisarchitectuur industrieel ontwerp/meubelmaker ontwerper ontwerper meubelmaker architect/ontwerper/schilder architect architectuur/projecten architect architectuur-adviseur

www.cdeerenberg.nl www.karel.to www.markunpoika.com www.rocametal.com www.bramoosterhuis.nl www.pdbk.nl

FILM / VIDEO / PHOTOGRAPHY Nur Limonade Media (Josephine Salden & Tine Reischl) Tim Stet Jascha Blume Rachel Corner Letizia Colella Maasja Ooms Amerens Hedwich Nellie de Boer Joost Hagedoorn Marc Faasse Hugo Schuitenmaker Menno Fokma Floris Vos Chris Teerink

L1 M1 M10 M10 M10 M12 M8 M8 N10 N8 N8 N8 N8 P7

film fotograaf beeldend kunstenaar/video-installaties fotograaf video-installaties film fotograaf fotograaf videoproductie fotografie fotografie film/motion design film/motion design film regisseur/editor

www.nurlimonade.nl www.timstet.nl www.jaschablume.nl www.rachelcorner.nl

GRAPHIC / WEB / PRODUCT DESIGN Socionova (Gökhan Arslantas) Bram de Leeuw Kosmonauts (Jim van Aalst) Lyangelo Vasquez More Crazy Crazy (Carsten Goertz) Studio Admiraal (Robert Admiraal) Eibert Draisma Stoepkrijt (Mattijs Arts) Marcia Nolte Frederique Hesp Jeroen van Leur Lex Pott Studio Markunpoika (Tuomas Markunpoika) Roca Metal (Ernest Roca) Johannes Verwoerd Studio Maar Echt (Daniel Gravemaker) APBART (Bart Koolen) Samen met Max (Tim Ivar van der Maas & Max Blank) NSD*ZYN (Nelson Silva) Daniela Buonvino Rob Boeije Studio Beta (Gerben Hoogendam & Stijn Brattinga) Erna Boomers Joera Mulders Rianne van Duin Sue Doeksen Maurits Homan Marta Veludo Andrew Eddy Mathilde Drooger

K1-C K10+11 K10+11 K12 K12 K13 K15 K16 K16 K16 K17 K17 L4 L4 L4 M1 M10 M11 M8 M8 M9 N10 N11 N11 N8 N8 N8 N8 N9 P8

industrieel ontwerp/fysiek & digitaal industrieel/grafisch ontwerp grafisch/webontwikkeling programmamaker/webdesign/geschiedenis creative direction/webdesign/spaces industrieel/grafisch ontwer/3D industriele vormgeving grafisch ontwerp product en ruimtelijk ontwerp (WeMakeCarpets) product ontwerp en interieur industrieel ontwerp ontwerper (hout,steen,metaal) ontwerper ontwerper ontwerper/film concept development, design visuele communicatiemaker grafisch ontwerp grafisch /communicatie ontwerp/3D lichtobjecten web & app development grafische vormgeving webdesign grafisch ontwerp/illustratie grafisch ontwerp/illustratie industriele vormgeving/3D grafisch ontwerp/illustratie multimedia design grafische vormgeving

www.socionova.com www.bramdeleeuw.nl www.kosmonauts.nl www.lyangelovasquez.com www.morecrazycrazy.com www.studi oadmiraal.nl www.eibertdraisma.nl www.stoepkrijt.org www.marcianolte.com www.frederiquehesp.tumblr.com www.jeroenvanleur.nl www.lexpott.nl www.markunpoika.com www.rocametal.com www.johannesverwoerd.nl www.maarecht.nl www.apbart.nl www.samenmetmax.nl www.nsdzyn.nl

MUSIC / THEATER / PERFORMANCE Hopebox (Rienke Enghardt) Bart Oomen

P6 P10

kunstprojecten muziektheater

www.hopebox.nl www.bartoomen.nl

PAINTING / SCULPTUUR / HANDMADE Maartje Korstanje Barbara van Schajik Metaalrestauratie (Eveline Los) Enzo Pérès-Labourdette Vladimir Hristov Daniel Mullen Zardoz (Dennis Velthuijzen) Valerie van Leersum Allard Boterenbrood

L5 N13 N13 N11 P9 P9 P11 P12 P13

beeldende kunst edelsmid metaalrestauratie illustratie beeldende kunst/schilder schilder schilder tegeltableaus beeldende kunst/installaties beeldende kunst/fotografie

www.maartjekorstanje.nl www.uwgoudsmid.nl

OTHER: ORGANISATIE / TECHNICAL Wat Telt! (Roos Wattel) Eva de Klerk Fluitstudio (Maarten Visser) Steve Green Sarah Payton

M10 N10 N13 N9 P7

projectmanagement & event organisatie booster bottom-up projecten creatieve industrie muziekinstrumenten vertaler (Ned/Eng) cultural producer/visual artist

OOSTVLEUGEL / HELLING / KANTOOR / TRAM - MAP & LISTINGS ON THE OTHERSIDE

www.studioplots.nl www.sponge.nl

www.maasjaooms.nl www.amerenshedwich.nl www.nelliedeboer.nl www.kolenkitfilms.nl www.marcfaasse.com www.hugoschuitenmaker.nl www.mennofokmastudio.com www.florisvos.com www.christeerink.nl

www.robboeije.com www.studiobeta.nl www.boosbv.nl www.joeramulders.com www.riannevanduin.nl www.suedoeksen.nl www.mauritshoman.nl www.martaveludo.com www.artage.nu

www.artofenzo.com www.hristov.nl www.daniel-mullen.com www.zardoz.nl www.valerievanleersum.nl www.allardboterenbrood.com

www.evadeklerk.com www.fluitstudio.nl www.sarah-payton.com

KUNSTSTAD - MAP & LISTINGS ON THE OTHERSIDE

OOSTVLEUGEL / HELLINGEN OUTSIDE

X7 X1

X5 X4

TRAMS

OOSTVLEUGEL ARCHITECTURE / INTERIOR / FURNITURE Octant Objects by Kjell van Norel Helmich Houtwerken (Bert Helmich) Buro Blaseloeff (Vincent Loeff & Rinse Blasé) Rob Vrijen Hetty van Bommel

19A-4+5 19A-4+5 19A-4+5 19A-12 19A-11

interieur/ toegepaste vormgeving/decor/beeldhouwer meubelmaker/toegepaste vormgeving architecten vormgever beeldende kunst/design/decor

www.kjellvannorel.nl e: bert.helmich@gmail.com www.buroblaseloeff.nl

FILM / VIDEO / PHOTOGRAPHY Superelectric (Henk Loorbach) Andre Maat

19A-4+5 19A-4+5

regisseur en beeldmaker film regie

www.superelectric.nl www.andremaat.com

PAINTING / SCULPTUUR / HANDMADE Artery Henk Schut Rombout Oomen Straatjutter (Krista Peters) Bisscheroux & Voet (Jeroen & Michiel)

19A-6 19A-6 19A-12 19A-13 19A-15

kunst projecten beeldende kunstenaar beeldende kunst/schilderen beeldende kunst van gevonden materiaal beeldende kunst openbare ruimte

www.artery.nl www.henkschut.nl www.romboutoomen.eu www.straatjutter.net www.bisscheroux-voet.nl

MUSIC / THEATER / PERFORMANCE Anton der Kinderen Het Mobiele Naaiatelier Monsterverbond (Casper Oorthuys ) Convoi Exceptionnel (Hetty van Bommel) Trouw Eiland (Hetty van Bommel) Troost Modelmaking (Martijn Troost & Saskia Rinsema) Babok BOT (Geert Jonkers) Compagnie MOBIL (Aat Dirks) SIN Straattheater Instituut Nederland (Pieter Post) Iwan Snel PI Kwadraat PI-2 (Inez van der Meer & Balthasar Prinsen) Circus Kristal (Aschwin vd Brugh)

19A-6 19A-7 19A-7 19A-11 19A-11 19A-12 19A-13 19A-13 19A-13 19A-14 19A-14 19A-16 19A-17

theater vormgeving/design/beeldende kunst locatiehteater locatietheater, decorontwerp ritueel lokatietheater theatrale weddingplanning decorontwerp/special effects beeldende straattheater beeldend muziektheater straat theater, decor circus, straattheater/variété decorontwerp/uitvoering kostuums/decor circus

www.antonderkinderen.nl www.hetmobielenaaiatelier.nl www.monsterverbond.nl www.convoiexceptionnel.nl www.trouweiland.nl www.troostmodelmaking.com www.babok.nl www.wijzijnbot.nl www.compagniemobil.nl www.steprightup.nl

OTHER: ORGANISATION / TECHNICAL Eva Klee (atelier Zwijntje) Make Art Projects (Boris van Nes) Pudding Theatertechniek (Jochem Vrijland) Buro Spelen (Klaar van der Lippe & Bart Stuart)

R1 19A-9 19A-13 X1

beeldende kunst techniek/tentoonstellingeninrichten theatertechniek beeldende kunst & stedenbouw

www.evaklee.nl www.makeartprojects.nl www.puddingtheatertechniek.nl www.burospelenblog.nl

ARCHITECTURE / INTERIOR / FURNITURE Cees Hin Chiel Snijders O+A (Gus van Oppen & Marc van Asseldonk)

X X4 B2 / kantoor

interieurbouw multimedia design architecten

www.oplusa.nl

GRAPHIC / WEB / PRODUCT DESIGN YouMayAlsoLikeThis (Marjolijn Stappers)

B1 / kantoor

grafisch vormgeving

www.youmayalsolikethis.com

PAINTING / SCULPTUUR / HANDMADE Hanneke de Munck Tom Wagenaar Hélène Min Lennaart Allan

X3 X5 X7 X7

beeldende kunst/ beeldhouwster beeldende kunst beeldende kunst beeldende kunst

www.hannekedemunck.nl www.beeldhouwerscollectiefabk.nl www.apelles.nl www.hellingx.nl

creatieve communicatie/poppen analoog clubhuis theater/vormgeving/decorbouw

www.opvallendgoed.com

www.rozestudio.nl

www.pi2.nl www.circuskristal.nl

HELLING, KANTOOR & TRAMS

MUSIC / THEATER / PERFORMANCE Opvallend Goed (Evelien de Jong) X2 Klup X (Dirk Verhoeven, Evelien de Jong & Laurens van Wieringen) X2 Stichting Trammeland trams

KUNSTSTAD - MAP & LISTINGS ON THE OTHERSIDE

e: trammetjes@gmail.com

NDSM-WERF JUNI 2014 Paul Fennis www.paulfennis.nl Met dank aan Stichting NDSM-werf

WILLEM ELLENBROEK UIT HET ESSAY “DE PLEK VOOR PLANNEN OM ER GEBOREN TE WORDEN”, GEPUBLICEERD IN HET KADER VAN SELF-MADE FUTURE

Self Made Future

NDSM OPEN

NDSM-ers hebben in 2013-2014 op en om de NDSM-werf laten horen wat zij willen zien groeien op de werf in het kader van het -Self Made Future- project. Stichting NDSM-werf nam dit initiatief in samenwerking met Stadsdeel Amsterdam-Noord en Ondernemers Vereniging de Toekomst. Dit heeft geresulteerd in de publicatie van ‘Werk aan de Werf: Laboratorium NDSM-werf – de koers 2014-2025’. De publicatie is gebaseerd op wekelijkse ontmoetingen met NDSM-ers uit alle hoeken van de werf. Kunstenaars, horeca-ondernemers, projectontwikkelaars, havengangers, bestuursleden en beleidsmakers gingen met elkaar in gesprek over prangende kwesties. Onderwerpen als parkeren, kunstenplan, NDSM Island, verbinding West en Oost, NDSM Waterstad, werf wordt erf en de identiteit van NDSM zorgden voor hevige discussie.

In deze Koers 2014-2025 nemen we een voorschot op de nieuwe fase aan de hand van negen samenhangende ijkpunten: 1. De werf is een laboratorium. Daarbij zoeken we naar verbinding, met eenieder en op alle niveaus.

6. Gezond verstand waar het kan, regels waar het moet. Maar dan wel regels die de werfgemeenschap dienen.

Vervolgens zijn ook een aantal essays geschreven vanuit heel andere perspectieven op de NDSM werf. Ook deze verhalen hebben samen met de inzichten uit de ontmoetingen bijgedragen aan de koers van vandaag en morgen. Werk aan de Werf: Laboratorium NDSM-werf – de koers 2014-2025, ons verhaal over de toekomst van de werf kent 9 uitgangspunten en klinkt als volgt.

2. Wat de Zuidas is voor de financiële wereld, dat moet de werf worden voor maken, cultuur en stedelijke ontwikkeling.

7. Stil is het in woonwijken en in musea. Niet op de werf, daar wisselen herrie en rust elkaar af.

WERK AAN DE WERF IN NEGEN PUNTEN

Als iets af is, dan wordt het saai. Wij van de werf geloven niet in saai. We geloven in zoeken en uitzoeken, in dingen bedenken en ze meteen ook zelf maken, in proberen en mislukken, in opnieuw proberen en beter mislukken. De werf is namelijk nooit af, ze verandert onder onze handen. Waar gewerkt wordt is letterlijk en figuurlijk rumoer. Toen het doek voor de scheepsbouw viel is het hier een tijdje stil geweest. Gelukkig trok het terrein al snel nieuwe mensen aan: krakers en stadsnomaden, kunstenaars en avonturiers. Zij veranderden de werf, maar de plek behield zijn fysieke, ruige karakter: hier wordt gewerkt. We staan aan de vooravond van de derde fase, waarin nieuwe mensen de werf ontdekken als plek om te werken en te produceren, om te wonen en aan te meren, kunst te maken en te experimenteren, te leven.

3. De werf is een en ondeelbaar. Dus niet ‘wonen in west, kunst in oost en sport op het water’, maar kruisbestuiving over en weer. 4. De experimentele benadering van de werf betekent ook de speurtocht naar de beste vorm van (zelf)organisatie. 5. Onder het motto “De werf, dat ben jij” programmeren we de werf met festivals en events, die duurzaam en technologisch innovatief zijn.

8. De werf weerspiegelt letterlijk de geschiedenis van de bouw van reusachtige schepen, dat moet leesbaar blijven. 9. De ruimte van de werf is ons dierbaar, zowel de fysieke als de mentale. Het is een terrain vague, een allegaartje van oud en nieuw, monumentaal en shabby, mooi en lelijk. En dat is goed. Deze koers is geen vaststaand product, maar iets waar we op varen. Een visie die we leven en die ons beweegt. Daarom gaan we door!

Een nieuwe reeks Self Made Future start met oproepen voor dialoog, presentaties en workshops in de Self Made Future Container. In deze nieuwe editie verdiepen we ons in thema’s uit ‘Werk aan de Werf’ zoals zelfbestuur, experiment en duurzaam- en technologische innovatie. Met online stories sociale media brengen we ideeën en inzichten verder. Meer informatie lees je op: www.ndsm.nl/story/selfmadefuture.

FESTIVAL 5D - SARIS & DEN ENGELSMAN

NDSM OPEN

STICHTING NDSM-WERF “Alles kan op de NDSM werf!” Het is niet alleen een gevleugelde uitdrukking van Amsterdammers, ook het team van Stichting NDSM-werf ziet dat gebeuren: er kan heel veel! Stichting NDSM-werf speelt NDSM KUNSTSTAD 2013 - RONALD TILLEMAN - MET DANK AAN EVA DE KLERK - www.evadeklerk.com hierin een katalyserende rol als verbinder van de community van de NDSM werf.

Stichting NDSM-werf is in 2010 op-

Daarnaast is de stichting één van de

gericht met de opdracht voor beheer

oprichters en beheerder van de onli-

en programmering van het buiten-

ne omgeving waarin nieuws, verhalen

terrein van het Oostelijk deel van

en programma van de werf gedeeld

de NDSM-werf. De ontwikkelingen

kunnen worden met een breed pu-

op de werf zijn veelzijdig en gaan

bliek van liefhebbers van de NDSM.

snel, nieuwe bedrijven vestigen zich,

Op het community-programma staan

nieuwe initiatiefnemers en evene-

in de toekomst reeds gepland: NDSM

menten organisaties ontdekken de

Summer, Self Made Future, NDSM

creatieve hotspot die de werf is.

Vrijhaven, Sail 2015 en nog te ontdekken gezamenlijke projecten.

Dit kunnen we alleen samen met anderen. Wij zien het dan ook als

Stichting NDSM-werf team

onze opdracht om ontmoetingen tot stand te brengen waarin we samen

actualiteit!

met anderen ideeën oogsten voor de

Initiatiefnemers

van

COMMUNITY PROGRAMMA

CONTACT

mini-events en pop-up festivals

Stichting NDSM-werf faciliteert di-

Heb je een idee dat je wil delen met

NDSM-werf als geheel waarin expe-

zijn dan ook van harte welkom! De

verse partijen met overleg, logistiek,

de community op de werf? Wil je

riment en innovatie de volle ruimte

stichting ontwikkelt hiervoor een

vergunningaanvragen en ziet een es-

een evenement organiseren op de

krijgen.

Trust-zone op de werf: een zone

sentiële taak in het bij elkaar bren-

NDSM-werf? Of een film- of foto-

waar onze NDSM-regels gelden.

gen van nieuwe impulsen.

shoot regelen op de werf?

Regels die onze community dienen.

Met bijdrage uit het Kunstenplan

faciliteert

Samen met de gemeenschap van

stimuleert de stichting kunst in de

Neem dan contact met ons op.

organisatoren om een cultureel di-

ondernemers, kunstenaars en pro-

openbare ruimte van de werf én on-

We zitten in de blauwe loodsjes aan

vers programma neer te zetten op

grammamakers werken we op de

dersteunt het kunstenaars om hun

het IJ, tt Neveritaweg 61. Of kijk op:

plannen tot uitvoering te brengen.

stichtingndsm-werf.nl.

TRUST

Stichting

NDSM-werf

NDSM 1959 Vinger - MET DANK WERFMUSEUM / NDSM HERLEEFT ‘speed of trust’. de werf. aanAAN deNDSM pols -van de

www.valerievanleersum.nl

MAPPING CITY ON A DRIFT Valerie van Leersum, 2014

MAPPING NDSMCITY SPEELTUIN ON A DRIFT Valerie Marc vanFaasse, Leersum, 2014 2014 Detail: SIN Streettheater www.valerievanleersum.nl Instituut Nederland van Pieter Post, Oostvleugel Scheepsbouwloods. www.marcfaasse.com / www.steprightup.nl

NDSM OPEN

NDSM: een nieuw Babylon?

NDSM: a new Babylon? The form of the NDSM Broedplaats (breeding ground) and in

is geïnspireerd op het werk van de invloedrijke Nederlandse kunstenaar

particular the Kunststad (Art City) is inspired by the work of the in-

Constant Nieuwenhuys (1920-2005) en zijn utopische Nieuw Babylon

fluential Dutch artist Constant Nieuwenhuys (1920-2005) and his uto-

project. Constant verbeelde deze utopie (waarin de spelende mens zijn

pian New Babylon project. Over almost 20 years Constant realised, in

creativiteit kon stimuleren en de vrije loop kon laten) bijna twintig jaar

models, constructions, paintings, drawings, collages, litho’s, texts, read-

lang in zijn werk met modellen, litho’s, teksten, lezingen en films.

ings and films, this utopia where the creativity of playful man could be

Nieuw Babylon was voor Constant niet slechts een stad van de toe-

stimulated and develop freely. New Babylon was for Constant not only a

komst, maar “een ontwerp voor een nieuw cultuur”.

futuristic city but “a design for a new culture”.

“New Babylon offers only minimal conditions for a behaviour that should remain as free as possible. Every limitation of movement, of the creation of mood and atmosphere should be inhibited. Everything should remain possible; everything should be able to happen. The environment is created by the activities of life not the other way around.” Constant

To find out more about Constant and New Babylon, visit www.stichtingconstant.nl

NDSM OPEN

De vorm van de NDSM Broedplaats en in bijzonder de Kunststad

Common Ground To be able to decide on use of space you neither need a hat or a cap, you need a position. Owning and maintaining public space in Holland

ENG

is a prerogative of the state or the developer. The state more and more transfers his responsibilities to private commercial parties. Public space gets more and more scarce. Public space is more than costs or profits. It is also cultural heritage. It is the space that connects the private spaces. It is the space where you are together as citizens. A position that neither public servant or developer has. Common ground is a virtual building of good will. It can be a monument for the citizen.

From â&#x20AC;&#x153;Common Ground, monument for good willâ&#x20AC;?, proposal for a possible project for a shipyard slope at the NDSM (2009) Klaar van der Lippe and Bart Stuart www.burospelenblog.nl

* INSTRUCTIONS ON HOW TO OWN A PUBLIC SPACE Choose a hat or a cap, follow the steps, wear it and get a position.

In het voorlopige resultaat van Self-Made Future, ‘Werk aan de Werf, koers 2014 - 2025’ lezen we een eerste aanzet tot een serieus visiedocument voor een toekomst voor de totale NDSM Werf. Het document bestaat weliswaar voornamelijk uit constateringen, maar zet wel degelijk een stip op de horizon. Als we hier vandaag invulling aan proberen te geven, met welke voorstellen zouden we dan komen? Er moet toch meer inzitten dan alle tijdelijkheid simpelweg naast elkaar?

O+A is een bureau voor architectuur en ruimtelijke strategie, gevestigd in het gevelkantoor van de Scheepsbouwloods. Actief op de NDSM sinds 2007, heeft het bureau samengewerkt aan diverse tijdelijke projecten waaronder het Festivalhart van Over Het IJ Festival in 2012, de NDSM Vitrine en de Skatepool 2.0 van Miktor & Molf. Ook heeft het bureau commissie- en bestuurswerk verricht voor Ondernemersvereniging De Toekomst en getekend aan de scheepsbouwloods voor Stichting Kinetisch Noord.

VERBANDEN ZOEKEN

Het bestemmingsplan laat op het buitenterrein van de NDSM niet meer geluidsproducerende evenementen toe dan de 12 die er nu per jaar zijn ingeboekt. Ook de loods wordt volgeprogramstructure meerd met allerhande festivals en muziekfeesten. Voorlopig is het enige verband tussen deze vormen van tijdelijkheid dat zij praktisch en financiëel gestuurd zijn. Dat is ook logisch want dat waren de grootste problemen van de werf. Met een solide financiële basis en geperfectioneerde draaiboeken mogen we best wat kritischer worden over kwaliteit. We mogen best gaan cureren, op zoek naar een verband waar de werf en haar bevolking plan ook ná het boekjaar iets aan heeft. We kunnen op zoek gaan naar economische en sociale verbanden tussen incidentele én permanente NDSM’ers. Het succes van een winkelstraat is immers afhankelijk van de dynamiek tussen buren. Hemeltjelief is daarin een goed voorbeeld: het neerzetten van een festival met vele NDSM’ers is elk jaar weer de inzet. We zouden nog verder kunnen gaan in het scheppen van voorwaarden voor een hyperlokale economie. Denk bijvoorbeeld aan een lokale NDSM munteenheid waarmee ruilhandel en wederkerigheid in het algemeen wordt aangemoedigd op een Voor het beslissen over gebruik van ruimte heb je marktplaats van diensten en ambachten. Nieuwe verbanden geen hoed of pet, maar positie nodig. worden hierdoor gelegd, eindelijk ook tussen kleine en grote onHet bezit en beheer van publieke ruimte is in dernemers op de werf. execution De ruimte van de werf is vandaag het domein van dehet brutalen Nederland privilege van de overheid of de onder ons, of het is leeg omdat iedereen er een claim op legt. ontwikkelaar. Met het terugtreden van de overheid Toch is de openbare ruimte hetgeen wat ons bindt. We zoudpublieke ruimte steeds schaarser. en best onze hoofden mogen breken overwordt hoe we deze weer gaan gebruiken als ontmoetingsruimte. Nu is het ruimte vaak eenisnieCollectieve niet alleen een beheersrisico of mandsland, straks onze huiskamer? Hier hebben we het niet zoeen winstkans, het is ook cultureel erfgoed. Het is de zeer over een ontwerp, maar liever over een raamwerk, een logica structure verbinding tussen privéruimtes. Het is een plek waarstability of verantwoordelijkheid. Een structuur die het experiment aanmoedigt en daardoor zorgt voor een je permanente transformatie als burgers kunt samenzijn. Een positie die noch van de publieke ruimte. Wellicht dat hierdoor het gedroomde inontwikkelaar noch ambtenaar kan innemen. houdelijke vliegwiel ook een fysieke manifestatie krijgt. “Common is een virtueel Na energie gecreëerd te hebben moeten we op zoek naar Ground” een manier hoe deze tijdelijkheid iets wezenlijks gaat bijdragen: eenvan goede wil. gebouw manier hoe deze onderdeel gaat worden van een permanente Het kan eenenmonument voor de burger worden. direction plande strategie. De werf zal immers veranderen; kleur houvast van wat er vandaag gebeurt zal permanente ontwikkelingen gaan beïnvloeden. Maar het begint met het bepalen van waar we heen willen en de contouren van onze identiteit te schetsen. Uit “Common Ground, Zijn we progressief, circulair en verrassend? Mooi! Dan willen monument voor goede wil”, we dat wel kunnen ervaren. een voorstel voor een mogelijk project voor de NDSM

Common Ground

X Helling (2009) Klaar van der Lippe en Bart Stuart.

www.burospelenblog.nl De grootste bedreiging van de ontwikeling van de NDSM Werf is echter misschien wel het ontbreken van verrassing. In de jaren waarin puingeruimd moest worden, is de inhoud vrij begrijpelijk op de tweede plek komen te staan. Met nullijnen behaald en posities uitgekristallisseerd, is naast het opschrijven en invulenergy execution len van een visie de tijd ook weer aangebroken voor verrassing en ontregeling. Deze ‘monkey wrench’ moet geen simulacrum worden van de verdwenen anarchie maar liever een mutatie ervan; één die past bij de veranderende NDSM. Alleen met een * INSTRUCTIES VOOR HET GEBRUIK VAN EEN PUBLIEKE RUIMTE scherpe onderhandeling tussen regelmaat en ontregeling zal de Kies een hoed of een pet, volg de instructies en neem een positie. gedroomde toekomst dichterbij komen. FROM PLAN TO ENERGY - O PLUS A ARCHITECTS

NDSM OPEN

‘MONKEY WRENCH’

NDSM OPEN

colofon In 2013 NDSM OPEN published a special ‘one-off’ edition of a publication NDSM OPEN. In 2014 here we are again with another special edition. In 2015? Wait and see …

NDSM OPEN is produced and edited by Sarah Payton for NDSM OPEN. With thanks to Joost Habing, Eva Klee, Eva de Klerk, Adriaan Koolen, Valerie van Leersum, Gus van Oppen and Casper Oorthuys. Designed by Marjolijn Stappers/You May Also Like This and Cristina Zanon. With additional design by Mattijs Arts, Sue Doeksen and Tim Ivar. Cover NDSM OPEN: Cristina Zanon. Cover photos: Tim Stet. Second cover / poster Stay Bold Pony Boy: Marjolijn Stappers. Printed by Dijkman Offset.

Stichting Kinetisch Noord

NDSM OPEN is an independent workgroup of the Toekomst (‘the Future’) the association of artists, crafts workers, creative entrepreneurs and other small businesses within the NDSM broedplaats and at the NDSM-werf. The NDSM OPEN workgroup is: Hakki Altun, Gökhan Arslantas, Sue Doeksen, Joost Habing, Amerens Hedwich, Evelien de Jong, Eva Klee, Valerie van Leersum, Casper Oorthuys, Sarah Payton, Monique Phillippo, Jan Selen, Anton Surink, Jasper Tuinema and Cristina Zanon. This publication is made possible in part thanks to the support of the Amsterdam Fund for the Arts (AFK), the Arts Fund of the NDSM-werf Foundation (Stichting NDSM-werf/Kunstenplan), the City of Amsterdam (district Noord), the Mediawharf Cultural Support Fund (Cultuurbijdrage) and Stitching Kinetisch Noord.

may participate 12. accessible or available 13. ready for or carrying on normal trade or business 14. not engaged or committed 15. exposed to general view or knowledge 16. unreserved, candid, or frank 17. generous, liberal, or bounteous 18. undecided; unsettled 19. without effective or enforced legal, commercial, or moral regulations 20. unguarded 21. free of navigational hazards 22. not yet balanced or adjusted 23. so loosely constructed that spaces are visible 24. to move from a shut or closed position 25. to render unobstructed 26. to render the interior readily accessible 27. to make accessible or available Adapted from the Random House Kernerman Websterâ&#x20AC;&#x2122;s College Dictionary, ÂŠ 2010 K Dictionaries Ltd. Copyright 2005, 1997, 1991 by Random House, Inc. All rights reserved; publicly available at www.thefreedictionary.com

40. to open ones doors to the public 41. to begin, start, or commence 42. to part or seem to part 43. to become disclosed or revealed 44. to come into view; become more visible or plain 45. to become receptive to knowledge, sympathy, etc. 46. to spread out or expand 47. to spread or come apart; burst 48. to become less compact or less closely spaced 49. to share or become willing to share oneâ&#x20AC;&#x2122;s feelings, confidences, etc. 50. an open or clear space 51. an opening or aperture 52. an opening or opportunity. 53. a contest or tournament in which both amateurs and professionals may compete. , an invitation, a proposal, and a promise.

Circus Kristal zet een groot speelterrein neer voor jong en oud, met éénwielfietsen, evenwichtsbalken, loop-ballen en planken, clownsfietsen, stelten en nog veel meer...

Circus Kristal

Wat gebeurt er als je poppenspelers met NDSM’ers laat werken in een geheim clubhuis onder de X helling?

Late night Freaky Vaudeville show in Klup X, met gastheer Pieter Post

De Drude

Come on Board opent zaterdag 28 juni en is te bezoeken t/m 13 juli.

een installatie van Henk Schut

COME ON BOARD

NDSM OPEN is...

NDSM SPEELTUIN

NDSM

01.00 uur; in Klub X in de X Helling. Kaartjes 10 euro inclusief consumptie. Reserveringen op nr : 06-19.855.086. Met dank aan het Amsterdams Fonds voor de Kunst.

het zand wordt gestort is het publiek aanvangstijden.

60 ton zand. Vanaf het moment dat op www.ndsmopen.nl voor details en

de Scheepsbouwloods bestaande uit aan kinderen en volwassenen; kijk

een enorm zandsculptuur binnenin 5 juli geeft Jan workshops en uitleg

staan. Voor NDSM OPEN maakt Jan Op woensdag 2 juli en op zaterdag

heeft meerdere prijzen op zijn naam

reld rond naar zandfestivals en blijft te bezichtigen t/m 13 juli.

Kunstenaar Jan Selen reist de we- welkom om te komen kijken. Het werk

Beeldhouwen met zand

Zomerse theater bij Over het IJ

NDSM Kinderatelier

EKEA SPEELT BIJ ATELIER N13 OP DE 1ST VERDIEPING VAN DE SCHEEPSBOUWLOODS OM 13.00 EN 14.00 TIJDENS NDSM OPEN ZATERDAG 5 JULI.

VROLIJKE EN DROEVIGE MUZIEK VAN ROEMENIE TOT TURKIJE: KLEZMERBAND

STAP IN HET HUWELIJKSBOOTJE OP DE NDSM-WERF!

De geheimzinnige Kamer van de Kapitein speelt met licht. Met een zaklantaarn op het hoofd neemt kunstenaar Hélène

Kamer van de Kapitein en Scheepsbouwarchief en meer onder de X-Helling

WWW.NDSMOPEN.NL TE ZIEN.

DEN VAN DE WEDSTRIJDEN ZIJN OOK OP

TOOLRACING.NL OM IN TE SCHRIJVEN; TIJ-

MEEDOEN; KIJK NAAR WWW.POWER-

DEREEN MET OUD GEREEDSCHAP MAG

ABSURD EN HILARISCH SPEKTAKEL. IE-

Meer informatie www.ndsmtreehouse.nl

Voor meer informatie: www.nieuwdakota.com, www.overhetij.nl en www.michielvoet.com

WORDT

DE ONZICHTBARE MAN

NDSM OPEN neemt het zuidoost hoekje van de Scheepsbouwloods (officiële de ITW of Internationale Theater Werkplaats) onder handen voor tien

POPUP STORE EN GALERIE IN DE SCHEEPSBOUWLOODS (ITW) T/M 13 JULI

OPEN GEREEDSCHAP

EEN RAZENDE RACE MACHINE IN EEN

ELEKTRISCH

POWER TOOL RACES