Programma van eisen

In het Nieuwe Werklandschap wordt energie opgewekt voor Arnhem en voor de Arnhemmer. Juist vanwege deze publieke doelgroep moet de Arnhemmer onderdeel uit gaan maken van het Werklandschap. Hierdoor onstaat een programma wat enerzijds industrieel en technisch van aard is: het programma voor het energieconcept. Anderzijds ontstaat een publiek-sociaal programma.

Het Nieuwe Werklandschap draait om de functiemenging van beide programma’s. ‘Werken’ blijft echter het uitgangspunt. Met ‘werken’ wordt bedoeld: het productief inzetten van het landschap ten behoeve van het opwekken van energie. Om functiemenging te bewerkstelligen wordt aan iedere functie (lees: ieder gebouw) binnen het energieconcept een publieke functie gekoppeld. (zie rechterkolom)

Het energieconcept wat toegepast wordt, is een theoretisch model, opgesteld op basis van specialistisch onderzoek naar de potentie van het opwekken van energie uit water. 15 Het is een nog niet bewezen energieconcept, maar biedt veel potentie. Door gebrek aan financiele steun is het innoverende concept nog niet in ontwikkeling genomen. Door het te koppelen aan een publieke doelgroep en aan gebiedsontwikkeling ontstaat er een businesscase waar mogelijk wél in geinvesteerd durft te worden.

15 Royal Haskoning DHV. (2016, december). Onderzoek potentie energie uit waterkracht in Provincie Gelderland. 1.POMP/TURBINE 1. RECREATIEVE INFRASTRUCTUUR & EVENEMENTENHAL

2. TRANSFORMATOR 2. AANLEGPLAATS PONT EN VERBINDING STAD

PROGRAMMA ENERGIECONCEPT: - Turbinehal met 27 pomp/turbines (vastgesteld op basis van de benodigde hoeveelheid energie per huishouden/utilitaire functie), kantoor, opslag, laad-/losruimte, manouvreerruimte vrachtwagen; - Transformator; - Warmtewisselaar met SmartPolder.

PROGRAMMA PUBLIEK-SOCIAAL: - Entreegebouw, als entree en doorstroomlocatie van Stadsblokken; - Horeca met binnen- en buitenterras, seizoenrond in gebruik; - Expositieruimte; - Evenementenhal; - Podium; - Lege ruimte: open ruimtes creeëren voor de nieuwe subcultuur die is ontstaan in het gebied (circus, pop-up evenementen, exposities en festivals); - Infrastructuur en routes duiden; - polder als recreatiewater, zowel als zwemwater in de zomer en als schaatsvijver in de winter.

PROGRAMMA INFRASTRUCTUUR - productief inzetten van zomerdijk als fietsroute vanuit Malburgen en als onderdeel van route door het werklandschap; - aanlegplaats voor de pont vanuit de binnenstad verplaatsten naar de afbouwkade en betrekken bij routing door werklandschap; - parkeerplaats nabij horeca en bestaande autoroute hergebruiken.

PROGRAMMA INDUSTRIEEL ERFGOED - productief inzetten van baai in het energieconcept; - afbouwkade en scheepshelling betrekken in het ensemble van het werklandschap; - afbouwkade en scheepshelling inzetten als onderdeel van route.

PROGRAMMA NATUUR - bestaande ooibossen beheren en controleren - kappen wat moet en behouden waar het kan zodat identiteit behouden blijft

BEELDKWALITEIT De gebruikswaarde, belevingswaarde en toekomstwaarde zorgen voor de ruimtelijke kwaliteit waarbij ingespeeld wordt op het lokale Arnhemse sentiment. Het werklandschap zal ruimtelijke samenhang vertonen met de contouren van de baai, het reliëf in het landschap en de karakteristieken van de voormalige ASM-architectuur. Met deze componenten wordt moderne architectuur gemaakt die toch herkenbaar is voor de Arnhemmer.

Bron: gelders archief

• WAAR DE FUNCTIE ‘WERKEN’ HET UITGANGSPUNT IS MAAR VERMENGD IS MET ANDERE FUNCTIES • WAAR MAXIMAAL GEBRUIK GEMAAKT WORDT VAN ENERGIE UIT DUURZAME BRONNEN 49 • GEBRUIKSWAARDE, BELEVINGSWAARDE EN TOEKOMSTWAARDE : RUIMTELIJKE KWALITEIT • DIE RUIMTELIJKE SAMENHANG VERTONEN MET DE DIRECTE OMGEVING;

4. LANDSCHAPPELIJKE INPASSING NIEUW WERKLANDSCHAP

De implementatie van het energieconcept in het landschap en de stad

Voor het ontwerp van de AEM (Arnhemse Energie Maatschappij) Watermachine Stadsblokken worden op verschillende schaalniveaus ingrepen gedaan. Op stedelijk niveau, landschappelijk niveau en op gebouwniveau worden elementen toegevoegd en elementen weggelaten. In dit verslag wordt van groot naar klein gewerkt.

Startpunt hierbij is de schematische verbeelding van de implementatie van het concept. Dan wordt doorgeschakeld naar het energieconcept. Een concept dat op heel Arnhem invloed heeft. Vervolgens wordt dieper ingegaan op hoe dit concept geïmplementeerd wordt in Stadsblokken en meer specifiek op het voormalige ASM-terrein. Daarna wordt duidelijk in welke hiëarchie industriële en publieke functie onderdeel gaan uitmaken van het nieuwe werklandschap. Op massaniveau worden industriële functies gekoppeld aan publieke functies en energieconcepten geïntegreerd in bestaande landschappelijke ingrepen.

Vervolgens wordt richting gegeven aan architectuur. Waar sluit het op aan? Welk standpunt neemt het in? Aan de hand van een ruimtelijke analyse van de ASM-architectuur en turbinehal-architectuur worden karakteristieken geformuleerd waar de nieuwe architectuur zich naar gaat voegen. Stap voor stap wordt vervolgens verbeeld hoe deze karakteristieken zijn uitgewerkt in nieuwe gebouwen.

51