SPOTLIGHT คนข่าวคลั่ง
กำ�กับ:ทอม แม็คคาร์ธี
โครงสร้างระบบสังคม...ความรับผิดชอบร่วมกัน Spotlight ถือเป็นหนึ่งในภาพยนตร์ไม่กี่เรื่องที่ แสดงให้ เ ห็ น ถึ ง ศั ก ยภาพการทำ � งานของสื่ อ ในการทำ � ข่ า ว ไม่ว่าจะเป็นการค้นหาข้อมูลด้วยความใคร่กระหาย การ รวบรวมข้อมูล การสืบค้น สิ่งเหล่านี้ในหนังสะท้อนให้เห็น ถึงการทำ�งานของสื่อในปัจจุบันที่แทบไม่ค่อยเห็นภาพการนำ� เสนอหรือการทำ�ข่าวเชิงลึกซักเท่าไหร่ แทบไม่ค่อยเห็นสำ�นัก ข่าวใดที่ทำ�ข่าวโดยไม่สนใจอิทธิพลจากรัฐ เงินค่าปิดปาก การเลือกข้าง หรือมีอคติ ซึ่งสิ่งที่ควรจะเป็นคือสื่อต้องตั้ง มั่นในการเปิดเผยข้อเท็จจริงที่ถูกปิดเงียบไว้เป็นความลับให้ ประชาชนได้รับรู้ หากพูดถึงเรื่อง ความผิด ของผู้มีอำ�นาจในเรื่องนี้ จะสังเกตเห็นได้ว่า บาทหลวงในฐานะผู้เป็นพระได้ล่วงละเมิด ทางเพศเด็กในคริสตจักร ซึ่งเจ้าหน้าที่รัฐเองก็เป็นผู้มีความ ผิดเช่นกัน โทษฐานปิดเรื่องนี้ไว้เป็นเรื่องเงียบ ซึ่งจุดนี้ใน หนังเป็นจุดสำ�คัญในการเปิดเผยเรื่องราวเหล่านี้โดยทีมข่าว สปอตไลท์ นำ�ข้อมูลข่าวสารจากผู้ที่ถูกกระทำ�มาเปิดเผย เพื่อเล่นงานผู้มีอำ�นาจในสังคม
รายละเอียดหนังเรื่องนี้ ความยากอยู่ที่การ ต่อสู้กับผู้มีอำ�นาจ โดยงานของทีมข่าวสปอตไลท์แต่ละ คนนั้นมีความยากต่างกันไปคนละแบบ ซึ่งความยากที่ เป็นจุดร่วมของทีมข่าวในหนังเรื่องนี้คือ ฝั่งตรงข้ามมี อำ�นาจในการเข้าถึงแหล่งข้อมูลของนักข่าว และมีอำ�นาจ ในการเผยแพร่ข้อมูล แต่ท้ายที่สุดวันหนึ่งความผิดก็ถูก เปิดโปงขึ้นมา เพราะประชาชนได้ตาสว่างกับข้อเท็จจริงที่ ปรากฏจนไม่ คิ ด ว่ า นั ก การเมื อ งมี ค่ า ควรปกป้ อ งอี ก ต่ อ ไป� ฝั่ ง ของบาทพลวงซึ่ ง เป็ น ฝ่ า ยตรงข้ า มของที ม ข่ า ว สปอตไลท์ หนังทำ�ให้เห็นว่า ตัวคริสตจักรมีอิทธิพลในการ ควบคุมการเข้าถึงข้อมูลไม่ด้อยไปกว่ารัฐบาลและที่ยากไป กว่ า นั้ น คื อ คริ ส ตจั ก รเป็ น ที่ ยึ ด เหนี่ ย วจิ ต ใจของประชาชน อย่างเหนียวแน่น มีค่าสำ�หรับประชาชนมาก ทำ�ให้แตะต้อง ได้ยาก ซึ่งทีมข่าวหวั่นเกรงว่าหากทำ�เช่นนี้จะโดนรัฐบาลเล่น งานและ ลิดรอนสิทธิในการใช้ชีวิต และทีมข่าวนี้เองก็เป็นคน นับถือศาสนาคริสต์ ซึ่งเป็นธรรมดาของผู้มีศาสนาเป็นที่ตั้ง ที่จะรู้สึกละอาย ที่จำ�เป็นต้องล่วงเกินต่อสิ่งที่พวกเขาศรัทธา
-เจ้าหน้าที่รัฐพยายามปกป้องคริสตจักรที่มีส่วน ร่วมในการปกปิดเอกสาร ซึ่งสามารถเอาผิดบาทหลวงที่ทำ� ผิดได้ -ประชาชนทั่วไปมีความศรัทธาต่อศาสนา เป็น แรงกดดันที่ทำ�ให้ทีมข่าวหนักใจในการทำ�ข่าวสถาบันที่เขา ศรัทธา ภาพยนตร์เรื่องนี้ทำ�ให้เห็นว่าปัญหาสังคมเป็นความ รับผิดชอบร่วมกันของทุกคนในสังคม ดังนั้นการจะแก้ ปัญหาให้สำ�เร็จลุล่วงไปได้ด้วยดีคนในสังคมต้องร่วมมือและ ทำ�หน้าที่ที่ควรทำ� ไม่ฝากความหวังไว้กับนักข่าวเพียงอาชีพ เดียว
คำ�พูดของผู้ตกเป็นเหยื่อโดนบาทหลวงลวนลามใน วัยเด็กสนับสนุนประเด็นนี้ให้ชัดขึ้น เมื่อพูดว่า สิ่งที่เขาถูก กระทำ�ไม่ใช่แค่การถูกกระทำ�รุนแรงทางเพศอย่างเดียว แต่ มันคือการถูกย่ำ�ยีหัวใจจากคนที่เคยไว้ใจและคาดหวังว่าเป็น ที่พึ่ง จากคำ�พูดที่บาทหลวงพูดว่า “คุณจะปฏิเสธพระเจ้าได้ อย่างไร” ซึ่งผู้กระทำ�แทนตัวเองเป็นพระเจ้า และเหยื่อบาง คนก็มองว่าบาทหลวงที่มาดูแลเปรียบเสมือนตัวแทนของพ่อ คดี ใ นหนั ง เรื่ อ งนี้ ชี้ ชั ด ว่ า บาทหลวงเอาศรั ท ธา ของเด็กที่มีปัญหามาย่ำ�ยีโดยการล่วงละเมิดทางเพศ เพื่อ ประโยชน์ส่วนตน บาทหลวงมีวิธีการที่แยบยลในการหลอก หลวงใช้อำ�นาจเพื่อสิ่งที่ตนเองต้องการ โดยผู้ถูกกระทำ�ไม่ สามารถปฏิเสธได้จนกลายเป็นปม จนเหยื่อบางรายถึงขั้น คิดสั้นถึงแก่ชีวิต
� � � � � การทำ�งานของทีมข่าวสปอตไลท์จะไม่มีทางประสบ ความสำ�เร็จได้หากอยู่ในสังคมที่ประชาชนมีกรอบความคิด ที่มีต่อบุคคลหรือสถาบันที่เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ เป็นตัวแทน ความสูงส่งที่ดีงาม และให้คุณค่าสิ่งนี้มากกว่าความยุติธรรม ซึ่งสังคมทำ�นองนี้จะมีระบบคิดว่า ‘เสรีภาพมากไปไม่ดีหรอก’ และหากพวกเขาเชื่อเช่นนั้นสื่อก็จะถูกควบคุมการรายงาน เพื่อสนองความเหมาะสมดีงามตามผู้ที่มีอำ�นาจพิจารณา
สิ่งสำ�คัญในเรื่องนี้คือการให้ความสำ�คัญและความ รับผิดชอบต่อโครงสร้างทางสังคม ในเรื่องของปัญหาที่เกิด ขึ้นซ้ำ�แล้วซ้ำ�เล่า ที่ถูกซ่อนไว้มาอย่างยาวนาน และบางที่ การที่มองไม่เห็น สาเหตุไม่ได้มาจากคนที่มีอำ�นาจใหญ่โต แต่ มาจากคนในสังคมเองที่ไม่สามารถมองเห็นโครงสร้างของ ระบบที่ชั่วร้ายนั้นได้ เพราะปกติเราจะมองหาแต่ ‘คนผิด’ แต่ ไม่มองอีกหลายปัจจัยในระบบ ซึ่งหากไม่สามารถมองเห็น ปัญหาได้อย่างชัดจนก็ย่อมยากที่จะถอนรากถอนโคนระบบ อันชั่วร้ายนี้ได้ ในส่ ว นของการทำ � ข่ า วสื บ สวนสอบสวนเชิ ง ลึ ก ใน หนังเรื่องนี้ ต้องยกความดีให้กับหัวหน้าโต๊ะข่าวคนใหม่ที่เข้า มาดูแลซึ่งเขามีวิสัยทัศน์ที่ก้าวไกล มองปัญหาจากภาพรวม ซึ่งจะทำ�ให้เห็นว่าโครงสร้างนี่แหละคือตัวหลักของปัญหาของ เหตตุการณ์นี้ การมองเห็นแค่คนผิดในปัญหาแล้วนำ�ไปลงโทษไม่ได้ ทำ�ให้ปัญหานั้นจบ เพราะอีกไม่นานเหตุการณ์เดิมก็จะเกิดขึ้น ใหม่จากระบบที่สนับสนุนให้เกิดความผิดนั้น ซึ่งนั่นคือเหตุผล ที่หัวหน้าโต๊ะข่าวในเรื่องชะลอการตีพิมพ์ข่าว เพราะถ้าการ ล่วงละเมิดทางเพศโดยบาทหลวง เป็นปัญหาของระบบที่ชั่ว ร้าย ปัจจัยที่เกี่ยวข้องย่อมไม่ใช่แค่พระที่ลวนลาม � ปั ญ ห า นี้ ยั ง ค ง ล อ ย น ว ล แ ล ะ เ กิ ด ขึ้ น ซ้ำ � แ ล้ ว ซ้ำ � เ ล่ า เ พ ร า ะ ส า เ ห ตุ ดั ง ต่ อ ไ ป นี้ � � -คริ ส ตจั ก รและบาทหลวงอาวุ โ สปกปิ ด ความผิ ด โดยการโยกย้ายพระที่ทำ�ผิดไปประจำ�ที่อื่นแบบเงียบ ๆ และใช้ อำ�นาจในการปิดปากเหยื่อ จึงทำ�ให้เจ้าหน้าที่รัฐไม่ให้ความ ร่วมมือกับนักข่าว -สำ�นักข่าวที่เป็นสื่อใหญ่ไม่ใช้อำ�นาจในการเล่นงาน ความชั่วร้าย เมินเฉย ไม่ไล่บี้ต่อเนื่อง ปัญหาก็เลยเลือน หายไป ก่อนที่จะหยิบยกประเด็นข่าวเรื่องนี้ขึ้นมาเล่นใหม่
-ศรีสิทธิ์ วงศ์วรจรรย์ 13570580
In December 2002, Cardinal Law resigned from the Boston Archdiocese. He was reassigned to the Basilica di Santa Maria Maggire in Rome, one of the highest ranking Roman Catholic churches in the world.