Vocabulari Basic

/-

VocabularĂŹ basic

Conselh

Qenerau dAran

Generalitat de Catalunya Departament dEnsenyament Centre de Recorsi Pedagogics dera Val dAran

Abans díder Aguest nauèth dossièr qu'auetz enes vòstes mans ei un materiau elaborat peth Centre de Recorsi Pedagogics dera Val d'Aran e consistent en uri vocabularj basic tamb era fin d'establir sustot es paraules d'emplec mès soent. Auem de rebrembar qu'aguest usatge pòt èster restacat ara lengua parlada dera vida vidanta, a d'auti nivèus dera lengua parlada o escrita, a un encastre o un aute dera experiència umana (aciu auríem vocabularis basics especialisats), o tanplan pòt èster un shinhau de cacia causa.

Eth present vocabulari basic que vos aufrim, recuelh, d'un costat, eth nivèu dera lengua infantila usuau tamb complements restacats ath mon escolar, entà que sigue dable as besonhs der ensenhament, e recuelh, per un aute canton eth vocabulari d'usatge parlat generau des aduts.

Tot amassa hè un ensem qu'a estat campat e recampat en foncion d'uns consideraments didactics concrèts e d'uns besonhs lingüistics en un contunh cambi enter nosati.

Demoram, donc qu'entà vosati amics mèstres o regents, sigue aguest trabalh un esturment, ua airina de prumèra man en fàcia a quin trabalh que sigue de lengua, s'açò ei atau, eth nòste prètzhèt s'ei complit.

Ròsa Maria Salgueiro Pujós Frederic Vergés Bartau Centre de Recorsi Pedagogics dera Val d'Aran.

CAUSES NÒSTES

-

3-

6-7 ANS

7-8 ANS

8-9 ANS

ADULTS

aurelha

nina, visfon

pòt

boca

càfh

alegrla

cap

jolh

braç

trabalh

celha badalh

afronfa, vergonha amor amorassa, bailina anma, anima

caca

fòrça

barba

pipl

fèsfa caròles

favor

afencion besonh

gòrja

baua saliua

caractèr cimeron

lèrme

trincha

còs

paumons

uas

erós

dit

pas

code

esfòrç

man

pèth

còr

nas

rason arrir (er)

costum cueisha

esperif felicitat, gaujor

sang

cama cu

aurelha vrentelvente

¡nterès

peu

veu, votz

espatla esquia

pè

casqueth

pelha

libertaf mofiu, encausa mavement

sòn (era)

felicitacion

nè,vi

uelh

estomac rnellc

tèsta

sua (era)

cauilhar

gràcia

ta!on

ldèa

paciéncia pensament rebrernbe, memòria

hèu

cilha, perperet cogòt

sherèra ta!ent

¡nvent

franquillitat

muscle caishau

uelhada

canèth

dent punet

lengua paupeta ungla gargamèra arridolet

vida

veishiga

mèussa

arnelh sòn (eth), saunei

popa

naric

sarrér

hifge

paraula

budèfh gròs budèthprim

piech

tafanari rnaishèra

piga

carilhon

verga

punh

-4-

z LLJ

'LLJ

1-

'4)

arradim bananes, platans

padena òll carn cerides champanh tap chlcolate tomata chuc porro còca cauief culhèra caulet-flor dinar confetura esdejuar copa forquilha crospa galhetes crosfet, cantèfh guinhauet, cotèth tovalhon hame, gana espia iranja sau lèit gèu minjar gelat mochet castanhes pan talh de pan peish veire plata gelèra poma ollva set paelha sopa camalhon, pernilh sopar uas subertaula òTha taça olièra truhes, trufes boder ueu gèrla veire, vasso hormatge vin sucre vrespalh arròs aueran, averan, aueràs cerlda ampolha

pastissori higa

bièra, ceivesa

fruta, heruta consèiva gust grèish citron, llmon lard, heda mèu legum melon llquid mongeta calhada pansa brossat escara, nòde, esquilhòt crespèth, pescajon, pastèra poret, polhastre persec haria bota melon d'aigua vinagre

verdura sardina coquilhon leituga, enclam

horment

casquelh

béuer,

-6-

prua

magreta, magra mora de pan

vashèra

pinta torrom frueita, treueta pebe

-7

beuenda. sètia plandra sètia copuda

(0

cn

rn

v rn z

= cn rn = cnv rn rri -n cn rn

C,

abric

agulha

banh

americana

bata

blusa

mòda

faisha

bòta

camisa

penjader

jòia, joieu

boton

capucha

sandàlia

calces

colharet

polvèra (dera cara) teishut

cana, mangala

banhèra

manja

cofon

chapèu, capèth

didau

ciratge

caucèr

colònia

corbata, crabata

justef

demantau

correg, correjon

cochèr (cothèr)

giqueta

trincaf

arrupa

gòrra

esponja

mocador, mocader guanf pantalon haite, impermeable pelha

ducha

piente

lavabo

pòcha

trincha

sabata

lan

sabon

miralh

taca

micha

tapaboques

cinta

tovalhòla

paraigües

tricòt

hiu

vestit

penjader

manja

veta

seda

talon

pòrta-monedes

plapa

pijama plancha bròssa, espolsef relòtge ròba samarreta sòla trauc, horat mericles comun, wàter

-

10

-

o -I-

z

ZLIJ 0 l.LJ

c,, LJJ

(1)

Ci

trompeta cançon

hllèra, cordiòla acordeon

amagadòra

conde

arc

arma

còrda

anèra

avls

bala

escopeta

aventura gaudrofa, gaudufa baih

bombolha

cunhèra

espada

barra

broma

campionat comission

endonvieta

pipòt

arrua

assegurança aviacion

•

caça

corsa, corruda

partiða

batalha

canon

companh condicion

hisson, flècha giôbe

bomba

colleccion

carròça

luta

gòl

conselh

casc

fauta

jòc

casfèth

frn

joguet

tropa

contèsta, contestaci convèrsa, conversaci

pipa, moma patinet

figura ostau

doctrina

corona dat

patz

fotbòl

cadia, cadea marioleta, monaca equip redona escut piiòta dominò saut estèla

concors

esturmenfs,utisi, ainries expèrt, -a fidança

es anòres, anèths

govèrn

grop, corròp question, pregunta hèt, evenimenf, hèif caisha suspresa jornau tabard, tambor sèrp volaira sauta-pè judici crossader, balançaderaur òr sauta-moton podiòm pipôt esllssadera, tobogan botrombèr flabuta, flaüta corregeta foncion guítarra lança palai partit patin plata, argenf rondèu sòrt

-12-

MAUS E REMÈDIS

-

13-

truc, patac

bura

mau

bohetada, teca, tec defensa

alcoòl

còp de punh

afac plaga, herlda, alebaduradescuet frèbe, herèbe pòsa, descans

castig

enveja

crit bura trinc, talh

accidenf

secors, auxili, ajucla

fòrt, culpa

compasslon, pena desorde

empossada

malautia

bestiesa

espeiastrada

mèrda, henda

dolor

esparadrap

mòrt

endrabament

gotes

operacion

equivocacion

gran

perilh

guitèra

sanglòt

Iordèra

gachet, pastilha

heiredor

nhacada crospa

malur

injecciori

pomada

moléstia, embarràs

medecina

rauja, ràbia

orde

mentit, menfida

remèdi

pena

pelada, espelada

tisana

salut

perdon

postèma

sllènci

còp de pè

pitho-matho

piquèra, bredor

rambalh

prèmi, estrea

horvari, bataclam

puncha

parrabasta!h

raspada

coton idroflle

sang tapatge, bronit termomètre vertat

-

14

-

ANIMAUS MÈS CONEISHUDI E ES SUES CAUSES

-

15

-

animau

ala

abelha

poralha

crabèr

aranha

canarl

insècte, babau

arrat

arongla, aurongla, auringìeta

pauta

cavala, ègua

auca audèth

bèstia

bò, bueu

vaca

cernalha

esquirò

saumet ludèrf

cargolh

conUh

ludèrt

arrian

anhèth

còrna

casquelh

mascie

coa

cuca des truhes

agla

auderalha

audèth

gargolha

piuda, pude

gahús

mosca

garia

lapasson, cabidomat caniíha, eruga

gat

hormiga

perðic, perditz

saiímana

oelha

lit, guit, llc

bèc

femelhes, fumèies

parpalhòla

morre, mus

crabèr

¡hon

peish

mosquit

chòt

gauèca, gavèca

porcèth,èra

nin

serpiu

arrian, arrianglo

craba

paloma, colom

parroquet

arrata-cauda, tinosèia

porlc

moscalhon

salimana

can, gosset

pòth

catla

monard

sèrp

sautarèth, sautaprat, abetha guita,abethard

anhèth, -èra

faure

sautidèth

crabòt, -a

tortuga

taishon brinhon

shivau(chivau v.g.) vèrme

treueta, trueita

vedèth, -èra

-

16-

cernalha d'aigua

¡ueira, auritla

...d

cn o' c, cn

rri

cn cn .'.

cn

C')

I

botiga

bòrda

cantoada

corrèu

cabana

camp, prat

cartèu

coifiu

camin

carrèra, carrèr

aeropòrt

caudia

carrèr

bandèra

barrì, borg

cuelhefa

castèth

taulèr, taulelh

cambl

cuer

cine, cìnema

baishada

ajuntament

lòc

bar

cap-lòc, capdulh caisheta des cartesparçan caudèra comèrç

parc

barraca

pòble

balança

barreja

cemenfèri

estudl

campana

diferéncia, destinga

ath costat

maridatge, nòça casèrna

carretèra

ciment

espaci

circ

ciutat

estanc

crotz, creu

clinica

estafua

entrada

marrèc

exposicion

glèisa esfacion, gara

corrau enterrament

granja

fabrica, usina

bòrda

hèira, flre

doana

termièra, frontèra ceTh, espessor ¡èría de cases

ath hons

farmàcia

horn

garièr

jufjaf mange

ndustria

garafge

uart, casau

espifau

otèl

mèrca

palha

jardin

bòrda

parada

magasin

mafèria

pellicula

mercat

metau

piscina

monument

mina

plaça

negòcl

burêu, oficina petròli

pònt

país

pòrt

passeg

posfau

potz

pastissaria

premsa

pujada

pèça

peirèra

cornèr

pes

horcalh

sac

preson

tuc

teatre

quiòsc

math

-

18-

tunèl via campanau

semafor calalhuèra senhau (eth) còth, coret supermercat luminària, alumenatge hiestron, portanèu trepader pas de pedanhs

leiteria gratacèu

-

19

-

ENTÀ HÈR VIATGES E GESSUDES E ENTATH TRANSPÒRT

21

-

auto, coche

autobús

ambulàncla

pana

avion

autocar

gasolina

direccion

barca

bilhet

carga

marcha

biclcleta

cariòf

tutet, claxon

passapòrt

camion

frèn, travader

ellcoptèr

velocitat

carro

funiculari

paraqueigudes

enguarda

coche

grua

neumatlc

triportader

mòto

mètro

remòrca

parcafge camion felaf

arròda

morralet

tractor

trèn

satèllit

batèu

sosmarin

camion cistèrna excurslon, gessudareparacion, adobament vela cai

taxi

viatge

vagon

paratrucs fuselatge estacion de servici tor de conta-ròte teleferic pista d'aterrissatge/aterratge

coet

volant truc, tamponada,

tumassada, tumada funlculari elicoptèr

garatge

escala botjadissa/moblla vaishèth

doana

doanèr

guardabarrèra

passatge de nivèu

viatjador

-

eliça

22

-

rs)

-'

G,

z rn cn

o

r1,= cn z r1'I cn cn

=

-

o

C•)

caud, -a

dificil, de mau hèr

hòl, -a

capable, -bla

content, -a

cèc, òrb, -a

car,caristièr

dolent, -a

doç, -a dref, -a

colsh, -a

maridat

helred, -a

estret, -a

covard, -a

catolic, -a

gran, -a

facil, de bon hèr

descauç, -a

cèrf, vertat

lèg, lèja

fantasfic, -a

desvelhat, -ada

malaut, -a

fòrt, -a

diferent, -a

comun, -a confrari, -ària

mòth

fenianf, -a; guit, -a; dur, -a

corrent, -a

guiterós, -osa limpio, net, -a

gras, sa

espôs, -sa

cristian, -a

nau, -a

gròs, sa

esquèrra

curiós

petlt, -a

medeish, -a

estranh, -a

feble

praube, a

amassa

erós, urós, -osa

malerós, malurós, -osa

ric, -a

just, -a

fin, -a

dirècfe, -a

long, -a

hloish, -a

electric, -a

mòrt, -a

hons

elegant, -a

pòc, pèga

p!anèr, -a

fresc, -a

espaciau

bon, -a

presomit, -a

gròs, -sa

esportiu

pollt, bòth, bèra

prim, -a

madur, -a

femenin, -a

lord, -a

quiet, -a

mau

plagat, herit

redon, -a salat, -ada

mecanic, mecanicianforastèr -a franc, -a mielhor

sec, -a

modòrn, -a

generau

solet, -a

brun, -a

grèu

tip, -a

mut, -da

ímportant, -a

trende, -a

petjor, piri

¡ntelllgent, -a

trist, -a

plen, -ea, -ia

¡nferessant, a

vielh, -a

pauruc, -uga

¡nutil, -a

viu, -a

ponchut, -uda

joen, -a

naut, -a

quadrat

lent, -a; pacient, -a

baish, -a

rapid, -a

esdegat, -a

vuet, -a

rècte, -a

leugèr, -a

cuert,-a

ròi,-a

llure

sauvatge, -ja

masculln

vaient, -a

brave, -a

sabent, -a; sapient, -amiei, mieja

-

24

-

segur, -a

moth

sancer, -a slmpatic, -a

cambiat nacionau

sord, -a

naturau

trabalhador, -a

besonh

nerviós, -osa charraire, blagaire oficiau perilhós, -osa simple, -a politic, -a mòg, mòja -ada practic, -a escarrabilhat, empodoant, -a

hòrt, -a

principau

agre, -a

prãplèu public, -a

ample, -a antic, -iga badaire

quimic, -a regular, -a seguit semblant, -a; parièr, -a simple, a seren singular -a solid, -a tecnic, -a trende, -a terrible, -bla tranquil, -la unic, unenc urgent, -a arribent, -a entecanif, -ida amable, -bla dable, -bla artificiau barat, de bon prètz brac, -a; cuert, -a

-

25

-

...J

o o cn

C•)

blanc, -a

ròsa

blu, -a

¡ranja

auriò (u), -òla jaune, -a

clar, -a

auriolenc, -a nerós, -osa bluenc, -a roienc, -a

nere, -a

escur, -a

verd, -a

gris, -sa

vermelh, -a

lila ròi, -a; roge, -ja

vriu!et, -a

-

28

'IJl

=

u1

a ,o u1

= a

o)

('4

assietà-se

escofar

sèi-se, sè-se

trucar

acaçar

remir

caperar

estronhar sadorar, sadiar

adalguar ajuihà-se alendar, respirar amortar

carar causar

víuer Iheuar, Ievar desseparar

apariar

fasfar

arrajar

cantar

aplaudir

arringar

brodar

costipà-se

atacar harfar, sadiar

aterrlr

amiar, miar cosfipà-se cor,vier corregir

córrer cridar

auançar

tier parar

baðalhar

despolhar

engüejà-se pelejà-se

barrejar

diboishar

botjar

bordar

díder

càber

borir

guarir deishar

avisar banhar

dar, balhar

caler casfigar escampar clauar

èster

cauishigar

peumudar

celebrar

durar gueishà-se

barar, ðançar

guardar chucar

aulorar

guardar

criar

còder

hèr

copiar costar

compréner

auer

determinar dedicar desirar

dictar brossar, espolsetar caçar dirigir, endralhar cargar disfrèir

tornar entrar

aprovar bàfer

chaupicar

condar

méter, calar, hicar cordar guanhar cóser jogar, hèr a. cremar

conéisher

..

flaireja, fïairar des.hèir engrassir expausar manar

conquistar contunhar

espetar herir, plagar, alebar còder signar

èster minjar

creir

conviðar

botjar

demanar

créisher

gelar, torrar

cridar

cogitar

crossar 30

víatjar

passar -

-

estimar

compdar

crubar

educar

aumpiir, empllr

cubertar

fèisher

condar

contestar

cuélher, amassar

acomanar

daurir

des.hèir

deféner, ðefensar

gratar

parlar

desvelhar

delshar estar

guidar, gavidar

en!ordir

descargar

¡nsultar, ¡nsolenfar

despienfar

esperluar

aimar, ostimar

plorar

lecar

descorðar

jufjar

poder

endonviar

descuedà-se

laurar

pintar

shordar

descurblr

¡nferessar

véner

despartlr

desbotoar

pientar

abraçar

desseparar

reviscolar

portar

enfadà-se

déuer

logar

lauar

parlar

devertí-se

mercar

pujar

arrapar

disparar

mantier

saber

ensenhar

doblar

trapar

embrembà-se

,narejar desencusar

escampar

empassà-se

remercar obligar

sopar

escrfuer

emportà-se

pensar

endonviar, atrobar amolar, sflordar

trincar, petar

espantar

enfonsar

aufrir

vier

heiregar

enganhà-se

plànher

lançar

demorar

enganhar

operar

gésser

trèir

trincar, petar

engüejà-se

plantar

bracar

engarrapar

engulhar

aucupar

trabalhar

estrear

enténer

perdonar

dromir, dormir

cambiar

entortilhar

voler

húger

escabelhà-se

caperar

humar

escahuå-se

discutir, batalhar privar deféner,vedar, proïb

acabar

despéner

escampar

protestar

escarrar

requinquUhar

escríuer

assolldar assegurar

caminar

veir

ajudar

escuélher, aiistar

causir alistar

garrapetar

esdegà-se

sauclar

frenar, travar

esfaçar

practicar

-

31

-

valer

esgulttà-se, eslingà-s

lléger

esténer

baishar

estronhar

sénter

escapar

estropar

bohar

Iecar marchar

estudlar fellcitar

representar

banhar

figurar

semiar

rega/ar, dar nheuar

flairar

amagrir

flotejar

somar

arturar, parar

fregir

tractar

cóser

garrapar

raspilhoar

quèir, campular

gratar, raspar guanhar

aucir morir

hèr lum hèr servir

amassar

nhacar, mossegar

hèr velr

saludar

pelar

holar

vrespalhar

pagar

forrar, ge!ar peric/ar auer besonh heiredà-se

restar

vofar

horadar, traucar passejar, hèr un torn importar pensà-se lairar

balhar, dar

pèrder

lampejar

amiar

pesar

lheuà-se

brembar

tintar visitar

vuedar

lheuar, levar lúder

planchar

manar

cercar

despachar espaurir

estacar

mancar

apariar

esdejuar

cafar

mandà-se

dinar

dividir, partejar mastothar, mastegarcampar meritar saunejar

plegar plòir tocar

esfirar

méter en marcha petir méter, calar, hicar miular aperar nadar afaitar, rasar

flairar

guardar préner

punchar nèisher de,norà-se, esfà-se netejar, limpiar

-

32

-

arregrair shordar, amo!ar

colar, empegar

patiriar

profltar

rodar

pecigar

rebracar amr

penjar pescar

(as)sajar escancarjar garrapetar

picar

popar

desbrembar

empossar mestrar

posar

(en)aluminar

premanlr

soniar chucar caperar

provar

tossir

recéber

trincar punar

recuélher, remassar remoslgar

vesfír

repetir

presentar prométer

volar

respóner

acompanhar frèir

ressegar resvenjà.se

guardar

parlar sautar

romflar

béuer, béver

lançar

sarrar sauvar

quèir

descaperar apréner

crompar

solhà-se rossegar

retardar

secar, shugar seguir

cauçar

sèi-se, setià-se semblar

comunicar

arribar

senhalar

curbir

solhar

shordar

abocar començar

resulfar shordar, embarassarencuedàse shugar, secar multipllcar sudar escandir, amortar

pregunfar sautar

reconéisher

enferrar apropà-se

hè-se'n amortar

susvelhar cuélher

tacar

tier

teiefonar

fiular

toiar

-

33.

brembar

méter

quilhà-se

partir

tòrcer

espleitar

torrar

acogar

trauessar

horrà-se

travestir

lutar

tremolar

endonviar

tronar

póner

premanir

sorrisclar

virar

alistar, escuè!her,

voler díder

causir

enlordir

nhacar

rebrembar

cabussar

acalhau ar pelejà-se

escramoishar espolsetar, brossar

ressegar

enfornejar héner remosigar esbauçar qullhar desbastir, esmollnar

-

34

-

PARAU LES ENTÀ DÍDERA ON

-

35

-

aquiu delà

•

costat

per tot

naut

naut de tot darrèr

darròr devant, deuant laguens

èst, aufan oèst, cogant

afh torn

esquèrra pertof

Iaguens

ath pè de

enJÓs

enlòc enter, enfre

ensús

miei nòrd sud, mieidia

entà devant, entà deuant dehòra luenh

afhcantde

on

enlòc ençòde,asde

apròp sus delà aquiu dessús aciu deçà dejÓs aquiu delà

-

36

-d

c.)

= v

c,,

C) m

r

detzea

parelh, par

un shinhau

mieitat

fòrça

milion

nau

nauanta

doble

prètz

pòc

onze

dotzea

quantitat

pro

part

quilomètre

gualre,-ra

quaranta

totau

quate

quatau

milenat

cap

quilò

ensem

sèt

quinze

grad

sies

seishanfa

au mens

tan

setanta

centimètre

tant

trenta

era rèsta

tot

fretze

lltre

tres

vinf

mètre

tròç

ueitanta

mida

un

zèro

mil

ueit

quauqu'un,-ua

un canfièr, un nhòc,

arren

bric

un pialèr

ben

cada

un bèth cantièr

cinc

catorze

autrestant

dètz

bèth un

autant

dusldues

quauque

pas guaire

cap

cent

un pialèr

cinquanta

massa

dètz-e-sèt

mens, mensh

dètz-e-ueif

mès

guaire

parelha, coble

mieifat

-

38

-

PARAU LES ENTÀ DÍDER QUAN

-

39

-

abantes

deluns

abriu

delàger

ager

dimars

agost

an

dimèrcles

setmana

començament còp, viatge, carrèr deman passat

dijaus

anlversari

ara

dissabte

enguan

londeman

ièu

mes

de tant en fant

aué

miejanet

anet, aguesta net aué eth ser, anet

d'ora

deman

primauera

ðia

durant

ara seguiða

quarts

deseme

passat

dempús

segon

hereuèr

present

dia

tardor semicaiada

gèr

tot just

dimenge

vacances

junhsèga

un còp, un viafge,

encara

en tof

junh

ostiu

deman passat

mai

estona

mieidia, meddia

març

un carrèr.

Nadau

delànet delàger de sers efh dia abanfes de delàger.

Pentacosta

hèsta

noveme

arunan

enquia

octobre

est'an passat

iuèrn

primauera, prima

Pasca

d'aué enlà

ora

osfiu, esfíu

seteme

d'ara enlà d'alavetz enlà

jamès

tardor tardoada

soent

maitin

vegiiha

alavetz

ser vèspe d'ora

minuta

lèu

moment

serada, vespada, un viatge, un còp, vrespada. un carrèr. soent annada de tira

Nadau

anet (anueit) en tot

+

vèrbe

tostemp

enguan

setmana

primauera, prima

aniversari

Tots Sants, Marteror

tard

tardor, abòr, semícalada.

temps

dimenge, dijaus de

còp

maitins/de sers 40

-

PARAU LES ENTÀ DÍDER QUIN EQUÉ

-

41

-

açò

medeish, -a

bèracausa

espècie

quauquarren

prumèr, -a

aquerò

quinsevolh

aute, -a

dusau; segorl, -a

aguest, -a

tresau

aquera

vòste

aqueth

quauqua causa

es auti

eth, era; eri, eres mèn, mia nòste que quin, -a arren sòn tòn darrèr,- a un, ua

-

42

-

o_

LLJ

_

c_,

C)

a piaser

revèrs, envèrs

côp sec

ben

mèslèu atau faiçon, biais

de prèssa mau manèra

doçaments en un virament de uelhs. de bocadents de land en land ara gasaffia ara pressada a mòs plon ath córrer a pè ranquet a mieges calamic-calamac ar abandon en ua bohada petar e córrer a celh a braç virat a sang e huec a paupes anà-se'n tamb es mans enes pòches.

-

44

-

rI,

o cn

z = n,

rri

=

=

a

devertaf

lèu

aumens

atau

fanben

atau

ath

se

athde!à a despiet de que a compdar de

tamb

fanpòc

entà

di/hèu

guaire, -a; -4 -es dehòra de

coma, com de

fot adès

des eth

segon, segontes senon

me en, ne

susfot

mos

fof amassa

es

pr'amor per'mor

te

açòde, ençòde

enquia

•

e o

as de desde

ja

encaraque dessús de

li

dejós de

non

ensús enjós

ne pas

a despiet de (que) en torn de, en !òc

peth ne

de, en sòrta de. aumens

mès perqué que

donc, donques finfinau

sense

decaptà

òc se tà, entà tanben tanpòc vos, vosté

-

46

-

PARAU LES QUEDIDEM SOENT

'('-

-

47

-

adiu

adishatz

ah!

d'acòrd

apa!

eca gràcies, mercés etanfqueòc j'ac creigui se te/vc's platz

aul ben bon eh òsca!

rebrembes, memòries.

eil

andocien

òh!

entà deman

ui!

d'aué en ueit vap!an

morial

com va?/quin va?

-

48

-

D'AUTES PARAULES ENTARA GENT

-

49

-

6-7 ANS

7-8 ANS

eth, era

quauquarrés

jo

gent

arrés, degun

toti

nosati, -es

vosfé

vosati, -es

cadun, -ua

8-9 ANS

qui tu erl, eres

-

50

-

ADULTS

c,, =

I,,

o

cn

rn'

-'

G)

6-7 ANS

7-8 ANS

pairin mairia hemna

gojaf, -a

nebot, -oda

germà, -ana

oncle

frair

cunhat, -ada gendre

òme

vesin, -ia

arròhilh, -a

ireua

pim, pare

vesiat

persona

mossardet, -a nôv4 -a pairasfre

8-9 ANS

ADULTS

amic, -iga

cosin, -ia

hi)h, -a

familha

cornpanh, -a mainafjon

papa, pair mama, mair malnatge

mairastra

senhor, -a tia

parent, -a suer, -a (sògre, -a) damaisèla

senhoreta

arrèarrèhllh, -a veude, -a

-

52

-

D'AUTES PERSONES

-

53

6-7 ANS

7-8 ANS

8-9 ANS

aviator

baile

barbèr

aleman, -a

comerçarit, -a caçaire, -a crubador

american. -a patron anglés, -esa

conductor

artlsta

estrangèr -a astronauta fofbolista, fotbolaire camissèr, -a agent codinèr, -a

ADUL.TS avocat ajudant, -a aprenedis, .issa;aprenfís crambèr, -a cllenf, -a crompaire, -a corredor, -a deperient, -a director, -a

mètge

devantèr

costorièra

adondaire, -a escampaire farrèr, haure

escnvan

pastanèr, -a hustèr

estudiant, -a europèu, a

lauraire, -a pagés, -esa paredèr picapeirèr oelhèr, -a palhassa, pantre pescaíre portèr -a

retetaire boscatèr

emplegat, -ada engerihaire, ingeniaire encargat, -ada

abitant, esfatjant,poblanf manòbra

sodaire

joielèr ministre

obrèr

infirmièr, -a italian, -a

trabalhador, -a

plombaire sarte, -essa marinèr

oficiau, -ala perruquèr, -a teishinèr

practicant, -a mecanic, mecanician presidenf, -a relotgèr quimic, quimista mastressa occitan, a panadèr, pastissèr tecnic policia forista sabatèr venedor -a pintor, pintre sauvatge, -atja susvelhant, -a mestièr

54

-

viatjaire. -a esfampaire, imprimaire sabent, -a; sapient, -a

D'AUTA GENT ENESJÒCS, CONDES, ESPÒRTS, LIBES. FILMS E RELIGION

-

55

-

6-7ANS

7-8 ANS

8-9 ANS

rel relna

bruisha Diu

arbltre assassln camplon, -a cavallòr, cavalòr

hada holet gîgant, -a !airon, panaire becut pirata bandolèr prince, princessa

vallet hantauma jutge boscatòr, lenhalre monstre page sherif mosso, -a

nano, -a broish, bruish

-

56

-

ADULTS enemic, -ga jugador -a etnbe/inaire