ﺳـﻪﻧﺘـﻪرـﮑﯽ ﻟﮑـﯚﯿﻨـﻪوهی ﻛـﻮرد و ﻋـﻪرهﺑﯿﻤـﺎن ﭘــﻮﯾﺴﺘـﻪ Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﮔﯚﭬﺎرﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿﻪ ﺧﻪﻧﺪان ﺑﯚ ﭘﻪﺧﺶ و وهﺷﺎﻧﺪن دهرﯾﺪهﮐﺎت
www.dengubas.net
ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﺟﯿﮫﺎن
ﺳـﺎــﮑﯽ ﺳﻪﺧـﺖ ﺑﻪڕ ـﻮهﯾﻪ
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
رۆﻧﺎﺪۆ ھﻪژﻨـﻪری ﺗﯚڕهﮐﺎن
ﮐﺎرﯾﮑﺎﺗﺮ
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
3
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
5
ﻣﯿﻮاﻧﯽ ھﻪﻓﺘﻪ
ﺳﮑﭻ :ﻋﻪﻟﯽ ﻣﻪﻧﺪهﻻوی
ﻛﯚﻧﺪاﻟﯿﺰا راﯾﺲ »ﻛﯚﻧﺪاﻟﯿﺰا راﯾﺲ ﺑﺎﯾﯽ دهﯾﺎن ھﻪزار دۆﻻر ﺧﺸ و زی ﺑﻪدﯾﺎری ﭘﺒﻪﺧﺸﺮاوه« ﺋﺎژاﻧﺴﻪﻛﺎن
4
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻧﺎوﻚ ﻟﻪ ﺗﻪﻟﯽ ﻣﯚﺳﯿﻘﺎوه رهﻧﮕﻚ ﻟﻪ دارﺳﺘﺎﻧﻪ ﭼهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻓﻪرﯾﻘﺎوه ﺷﺮه ژﻧﻜﯽ رهﺷﭙﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﺴﺎﻧﺪووﯾﻪﺗﯽ ﻛﯚﺗﻮﺑﻪﻧﺪی ﺑﯚ دهﻓﻌﯽ ﭼﺎوه زاره ﻛﻪوا ﭘﯽ دهﻦ »ﻛﯚﻧﺪی« **** ﺧﺎﻧﻢ ﻛﯚﻧﺪاﻟﯿﺰا راﯾﺲ ﻛﻠﯿﻠﯽ رازهﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮشو رووی دهرهوهی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺧﻪوﻧﻜﯽ ﮔﻪﺷﯽ ھﻪﺑﻮو: ﻟﻪ ﺑﺎﻧﮋهی »واﯾﺖ ھﺎوس« ﺳﻪﯾﺮﻜﯽ دوﻧﯿﺎ ﺑﻜﺎ ***** زۆری ﻧﻪﺑﺮد ﻛﻪ ﺧﻪون ﺑﯚ واﻗﯿﻊ ﭼﻨﯽ ﺗﻪون ﻛﯚﻧﺪی ﺑﻪراﺳﺖو ﭼﻪﭘﺪا، ﺳﻮاری ﻛﻪﺷﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻮو رۆژﻚ ﻟﻪ ﺷﻪرﻗﯽ ﺋﻪوﺳﻪت ﺗﻪﻣﺒﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ﺑﻮو رۆژﻚ ﻟﻪﺟﯚرﺟﯿﺎ ﻣﯿﻮان، ﻏﻪزهﺑﯽ ﺑﻪر ﻣﯚﺳﻜﯚ ﻛﻪوت »ﺷﻪرﻗﯽ ﺋﻪوﺳﻪت ﺟﻪدﯾﺪ« ﻛﻮﺗﻪك ﺑﻮو ﺑﯚ ﺋﯿﺴﺘﺒﺪاد ﺧﺸو زﯾﺎن ﭘ ﺑﻪﺧﺸﯽ ﺗﺎ راﯾﺲ ﻧﻪﯾﺎﻧﻜﺎت ﺑﻪرﺑﺎد ﺑﻪﭼﯽ دهﭼ ﺧﺸو ز؟ ﻛﻪ ﺳﻮارﭼﺎﻛﻚ ﻗﺎﺗﯽ ﺑ ﺧﻪراﺑﺎﺗﯽ دڵ ﻛﻮﺮﻛﺎ و ﺑﻪرﭘﺎ ﺑ ژﯾﺎن ﺋﺎﺑﺎد. ***** ﻋﻮﻣﺮی ﻛﺎﺑﯿﻨﻪ ﺗﻪواو »ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ« دهﭼﺘﻪوه ﺑﯚ زاﻧﻜﯚ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪش زۆری ﻣﺎوه ﺑﯚ ﻣﺎف و ﺑﯚ ﺋﺎزادی ﺗﻪﺧﺖ ﺑو ﺑﺒﺘﻪ ﺳﻪﻛﯚ.
ژﯾﻦ ﺳﺎﺢ
ﭘﻪرۆﺷﯽ ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن
54
ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﻓﺮﻣﺴﻚ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻟﻪو ﺧﺎﻧﻤﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪه ﻛﻮرده درهوﺷﺎوهو داھﻨﻪراﻧﻪی ﻛﻪ ﻛﺎره ﺷﺎﻧﯚﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﺋﺴﺘﺎش ﻟﻪ ﺑﯿﺮهوهرﯾﻤﺎﻧﺪا ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﯽ ﻣﺎوﻧﻪﺗﻪوهو ﭘ ﻟﻪ داھﻨﺎن و ﺳﯿﺤﺮی ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻮون، ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ دﯾﻤﺎﻧﻪﯾﻪﮐﯽ ﻟﻪﮔﻪﺪا ﺳﺎزﻛﺮد
28
ﺗﺮس ﻟﻪ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﮐﺎن
ھﻪﺒﮋاردن ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯿﯿﻪ ﻛﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﻛﺮدهوه ،ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯽ ﻧﻮﺸﯽ ھﻨﺎﯾﻪﻛﺎﯾﻪوه، ژﻣﺎرهی ﺋﻪو ﻛﻮﺗﻠﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧﻪی ﺑﻪ رهﺳﻤﯽ رﮕﺎی ﺑﻪﺷﺪاری ﻛﺮدﻧﯿﺎن ﭘﺪراوه ﮔﻪﯾﺸﺘﯚﺗﻪ ٤٠٧ﻛﻮﺗﻠﻪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻪ ﻟﻪﻧﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ٣٦ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯽ و ٣٧٠ ﻛﻮﺗﻠﻪی ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚی ﺗﺪاﯾﻪ.
ﺋﺎﯾﺎ ﮐﯚﭘﯽ دهﮐﺮﻨﻪوه؟
ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺎﻧﺪاران ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻟﻪ ﺗﻪوهره ھﻪره ﮔﺮﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎی زاﺳﺖ ،ﺑﻪھﯚﯾﻪوه ﮔﯿﺎﻧﺪارهﻛﺎن ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺟﯚرهوه دروﺳﺖ دهﻛﺮﻨﻪوه ،ﺗﯚﺑﯽ رۆژﻚ ﺑﺖ ﻣﺮۆﭬﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﺮﻨﻪوه؟
58
32
ﭘﯿﺎوی ﻣﺎﻧﺸﺖ
ھﻪﻧﮕﺎوی ﺧﺮا دهﻧﺖ ﺑﻪرهو ﺟﯿﮫﺎن و ﺧﻪون ﺑﻪ راﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﻛﯿﺸﻮهرﻜﯿﺸﻪوه دهﺑﯿﻨﺖ، دۆﺳﺘﻪﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﻟﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻓﺮاواﻧﺨﻮازﯾﯿﻪﻛﻪی دهﺳﻪﻣﻨﻪوه ،دهﺳﻪﺗﯽ ﭼﻮارهﻣﯿﺶ ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻨﯽ دهزاﻧﺖ.
64
ﭘﯿﺎوﮏ ﻟﻪ ﮔﻮڵ
ﮔﻪر ﺑﺎخ و ﺳﻪوزاﯾﯽ ﻧﻪﺑﺖ رهﻧﮕﻪ ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷﺎرﻚ ﺗﻪواو ﻧﻪﺑﺖ و ﺑﻪ دﻨﯿﺎﯾﯿﻪوه ﺋﻪو ﺷﺎره ﻛﻪﻣﻮوﻛﻮڕی ﺗﺪا دهﺑﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺷﺎرﻚ دروﺳﺖ دهﺑﺖ ﺑﻪﺑ ژﯾﻨﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﭘﺎك ،ﺷﺎرﻚ ﺑﻪﺑ ﺟﻮاﻧﯽ و ﻛﻪﺷﻪ رۆﻣﺎﻧﺴﯽ و ﺟﻮاﻧﻪﻛﺎﻧﯽ.
ﻓﯚردی ﻧﻮێ
74
ﻓﯚردی ﻧﻮێ دوا ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﺧﯚی ﺑﻪ ھﻪﻣﺎھﻪﻧﮕﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی )ﻓﯿﺎت( ﺧﺴﺘﻪڕوو ،ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﻠﻪﮐﻪ ﻧﻮﯿﻪ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﻣﺎﻧﺎﯾﻪﮐﻪوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﭼﺎوهڕﯽ ﻓﺮۆﺷﮑﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﻟﺪهﮐﺮﺖ.
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
7
www.dengubas.net ﮔــﯚﭬـﺎرﮑﯽ ﺳﯿـﺎﺳﯿــﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿـــﻪ ﺧﻪﻧـــﺪان ﺑﯚ ﭘـــﻪﺧﺶ و وهﺷﺎﻧـــﺪن دهرﯾﺪهﮐـــﺎت
Volume (1) issue - 30 / 11 Jan-17 Jan 2009
ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدن ﺳﻪرﻧﻮوﺳﻪر
ﺳﺘﺮان ﻋﻪﺑﺪو ﻟﻪ ﻧﭭﯿﺴﻜﺎرهوه »ژﯾﺎن ﺟﻮاﻧﻪ« ﺋﻪﻣﻪ ﻧﺎوی ﻓﻠﯿﻤﻜﯽ دهرھﻨﻪری ﺋﯿﺘﺎﯿﺎﯾﯽ رۆﺑﺮﺗﯚ ﺑﯿﻨﯿﻨﯿﯿﻪ ﻟﻪﺳﻪر ھﯚﻟﯚﻛﯚﺳﺘﯽ ﺟﻮﻟﻪﻛﻪﻛﺎن .ﻟﻪ ﺑﻨﭽﯿﻨﻪﺷﺪا ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﻪﻛﻪ ھﯽ ﺗﺮۆﺗﺴﻜﯿﯿﻪ ﺋﻪو دهﻣﻪی ﻟﻪ ﻣﻪﻧﻔﺎی ﻣﻪﻛﺴﯿﻚ دهژﯾﺎ .ﺟﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﺗﺮۆﺗﺴﻜﯽ ﺑﯚﭼﯽ دوای ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو دهردﯾﺴﻪرﯾﯿﻪ ،ﭘﯽ واﺑﻮو »ژﯾﺎن ﺟﻮاﻧﻪ« ﯾﺎﺧﻮد ﺑﯚ ﻓﯿﻠﯿﻤﻜﯽ ﺋﯿﺘﺎﯿﺎﯾﯽ ﺧﻪﻣﮫﻨﻪر ﺋﻪم ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﻪ ﮔﻪﺷﺒﯿﻨﻪی ﺑﯚﺧﯚی ھﻪﺒﮋاردووه؟ ﺋﻪوهﯾﺎن ﭘﺘﺮ ﻟﻪ ﻣﺎﻧﺎﯾﻪﻛﯽ ﭘﻪﻧﮫﺎن ھﻪﺪهﮔﺮﺖ. ژﯾﺎن ﺟﻮاﻧﻪ ،ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺧﯚﺷﯽ و ﻧﺎﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﯿﻪوه ،ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﻛﯚﺳﭗ و ﺗﻪﮔﻪره دهﺳﺘﻜﺮد و ﺳﺮووﺷﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﯿﻪوه ،ژﯾﺎن ﺟﻮاﻧﻪ ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﺗﺎﺳﻪی ﺳﻪرﺟﺎده و ﺗﺎﺳﻪی دڵ و ﻛﭙﻪی دهرووﻧﯽ ﻣﺎﻧﺪوو و ھﯿﻼﻛﻪوه .ھﯽ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻣﺮۆڤ ﺑﯚی ﺑﮋی و ﻟﻪﭘﻨﺎوﯾﺪا ﻛﯚﺷﺶ ﺑﻜﺎو ﺳﻪﺑﺮی ﺋﻪﯾﻮهب ﺑﻜﺎﺗﻪ رﻨﻮﻦ .ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهﯾﻪ ﻧﺎزم ﺣﯿﻜﻤﻪت ﻟﻪ ﻧﺎﺋﻮﻣﺪی ﭼﻮاردﯾﻮاری زﯾﻨﺪاﻧﯿﺸﻪوه دهﯾﻮت »ﺋﻪو ﻛﺘﺒﺎﻧﻪم ﺑﯚ ﺑﻨﺮن ﻛﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻪﻛﻪﯾﺎن ﺧﺮو ﺧﯚﺷﯿﯿﻪ :ﺑﺎ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺖ ﺑﮕﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚﻻی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪﻛﻪی ،ﺑﺎ ﺋﻪو ﺑﻪﻧﺪﯾﯿﻪ ﻣﻪﺣﻜﻮﻣﻪ ﺑﻪر ﻟﻪﺳﺪارهداﻧﯽ ﭘﻪﺗﻪﻛﻪی ﻣﻠﯽ ﺑﻜﻪﻧﻪوه ،ﺑﺎ ﻣﻨﺪاﻪﻛﻪ ژﯾﺮ ﺑﺒﺘﻪوه و ﻛﮕﻪﻛﺎن ﺋﺎوهدان ﺑﻦ«. ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﺋﻪﻣﻪ ﻧﻪﻓﻪﺳﻜﯽ ﭼﻪﭘﮕﻪراﯾﯽ ﺑﺖ ﻟﻪ دوﻧﯿﺎی ﻣﻪﻧﮕﯽ راﺳﺘهوﯾﺪا .ﺑﻪم ھﺸﺘﺎ ﻧﻪﻓﻪﺳﯽ وا ﻟﻪ ﻣﻪﯾﻠﯽ ﻣﯿﻠﮕﻪراﯾﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮو ﺋﻪھﻮهﻧﺘﺮه. ھﺎوڕﯿﺎن ﺋﻪو ﻛﺘﺒﺎﻧﻪ ﺑﺨﻮﻨﻨﻪوه ﻛﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﺮو ﺧﯚﺷﯿﯿﻪ .ﻟﻪھﻪر ﺷﻮﻨﻚ ﺑﻮون ﯾﺎدﮔﺎری ﺧﯚﺷﯽ و ﺷﯿﺮﯾﻦ ھﻪن ،ﻛﻪ ﺷﻮﻨﻪﻛﻪﺗﺎن ﺟﮫﺸﺖ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺋﻪو ﯾﺎدﮔﺎرﯾﺎﻧﻪﺗﺎن ﻟﻪﺑﯿﺮ ﺑﺖ ﻛﻪ ھﯽ دﻟﯚﭬﺎﻧﯽ و ﻓﻪرهﺣﻨﺎﯾﯿﻪ .ﺑﻪﻻی ﺋﯿﺠﺎﺑﯿﺪا داﯾﺒﺸﻜﻨﻦ ﻟﻪ ﺑﻪﯾﺎﻧﺎﻧﻜﺪا ﻛﻪ ﻣﺎﻧﺸﺘﯽ زۆرﺑﻪی رۆژﻧﺎﻣﻪﻛﺎن ھﻪر دﯾﻮوه ﺳﻪﻟﺒﯿﯿﻪﻛﻪ دهردهﺧﻪن. دوﻧﯿﺎ ﭘﭽﯽ ﻣﺰهرﻜﻪو ھﯽ ﺋﻪوه ﻧﯿﯿﻪ دووﮔﺮﯽ ﺗﺮی ﻟـ ﺑﺒﻪﺳﺘﯿﺖ ،رۆژهﻛﺎن ﺋﻪوهﻧﺪه ﻛﻪﻣﻦ ھﻪرﺑﻪﺷﯽ ﺑﻪﺧﯚﺷﯽ ژﯾﺎن دهﻛﻪن و دهرﻓﻪﺗﻚ ﺑﯚ ﺗﺎڵ و ﺗﺮﺷﯽ ﻧﻪﻣﺎوهﺗﻪوه. »ژﯾﺎن ﺟﻮاﻧﻪ« ﻟﻪ ﻓﻠﯿﻤﻪﻛﻪو ﻟﻪواﻗﯿﻌﯿﺸﺪا ،دهھﻨ وهﻛﻮ ﻣﺮﯾﻪﻣﯽ ﮔﯚراﻧﯿﯿﻪﻛﻪی ﺣﻪﺳﻪن زﯾﺮهك ﺑﻪردی ﺑﯚ ھﻪﺒﮕﺮﯾﻦ ﺑﻪﺷﺎﻧﻤﺎن ،دﯽ ﭘ ﺧﯚﺷﺒﻜﻪﯾﻦ ﻟﻪﻛﺎﻧﯽ دﻪوه .ﺑﻪﺳﻪر ﺋﻪﻧﻔﺎل و ھﯚﯚﻛﯚﺳﺖ و ﺗﺎﻛﻪ ﻛﯚﺳﺘﯿﺪا زاﺒﯿﻦ. »ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ«! ﻧﻪﺗﻮاﻧﯿﻦ ﻟﻪﻛﻮﻧﯽ دهرزﯾﯿﻪﻛﻪوه ﺣﻮﺷﺘﺮﻚ ﺑﺒﻪﯾﻨﻪ ژوورهوه ،ﻟـ ﻣﻪﻋﻠﻮﻣﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﭼﺎوﺗﯿﮋ ﺑﻜﻪﯾﻨﻪوه ﺑﻪوﻨﻪی دﯾﺰاﯾﻨﻪرﻜﯽ ﺑﻪھﺮهﻣﻪﻧﺪ ﻟﻪ ﻛﻮﻧﯽ دهرزﯾﯿﻪوه ،ﻧﻪك ﺣﻮﺷﺘﺮ ،ﺑﻪﻜﻮ دوﻧﯿﺎش ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ .ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻮرد وﺗﻮﯾﻪﺗﯽ ﺳﻪری دوﻧﯿﺎ ﺑﻪﭘﻮوش ﻧﻪﮔﯿﺮاوه. ژﯾﺎن ﺟﻮاﻧﻪو ﺳﻪری دوﻧﯿﺎ ﺑﻪﭘﻮوش ﻧﻪﮔﯿﺮاوه ،ﺋﻪﮔﻪر ﺋﯿﺮاده ﺑﯚ دﯾﺘﻦ ھﻪﺑﺖ .ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪ ﯾﺎدﺗﺎن ﺑﺖ ،وﯾﺴﺖ ﭘﺸﯽ ﺋﻪﮔﻪرهﻛﺎن دهداﺗﻪوه. ﺷﺘﻜﻪ ﻟﻪ ﺑﺎﺑﻪت )ﻭﺗﻠﻚ ﺍﻻﯾﺎﻡ ﻧﺪﺍﻭﻟﻬﺎ ﺑﯿﻦ ﺍﻟﻨﺎﺱ( ،دوﻧﯿﺎ ﺧﯚی ﭘﭽﯽ ﻣﺰهرﻜﻪو ھﯽ ﺋﻪوه ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺑﭽﻮﻛﺘﺮﯾﻦ دهرﻛﻪوﺗﺪا ﭘﻤﺎن واﺑﺖ ژﯾﺎن ﺟﻮان ﻧﯿﯿﻪ!
ﺧــﻪﻧــﺪان ﺑﯚ ﭘﻪﺧﺶ و وهﺷﺎﻧﺪن دهرﯾﺪهﻛﺎت ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن haftana@yahoo.com post@heftane.com www.dengubas.com Iraq - Tel: +964 07708678460
6
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
20
ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻟﻪ ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ﮐﻪس ﻧﮑﯚﯽ ﻟﻪ ﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺎردهی ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛﺎت ،ﻟﻪ ھﺎووﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻪوه ﺗﺎ دهﮔﺎﺗﻪ ﺳﻪرهوه، ھﻪﻣﻮوان دان ﺑﻪﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺎردهی ﮔﻪﻧﺪهﯿﺪا دهﻧﻦ.
22
ﮐﻪرﮐﻮک ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ﻧﻪﺟﺎت ﺣﻪﺳﻪن ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻟﻘﯽ ﺳﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮك ،ﻟﻪ دﯾﺪارﻜﯽ ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪدا ﺑﺎﺳﯿﯽ ﻟﻪ ﻛﻪﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارهی ﻛﻪرﻛﻮك و ﺋﻪو ﻛﺸﺎﻧﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ دﻨﻪ ﺑﻪردهم ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﯚ ﺳﻪر ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن.
ﻧﻮﺳﯿﻨﮕﻪﻛﺎن ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ: ﻛﻪرﻛﻮك: ھﻪوﻟـﺮ :ﺷﻪﻗﺎﻣﯽ ﺷﻪﺳﺖ ﻣﻪﺗﺮی ـ ﺗﻪﻧﯿﺸﺖ وهزارهﺗﯽ ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزی07504537324 . ﮔﻪرﻣﯿﺎن :ﻛﻪﻻر ـ ﺑﺎزاڕی ﺣﻪﻣﻪدهﻣﯿﻦ ﻛﻪﻻری2221612 .
ﺷﺎڕﯽ ﺳﺎﻟﻢ ﺗﻪﻧﯿﺸﺖ ﭘﺮدی ﺷﻪھﯿﺪ ﺧﻪﺳﺮهوﺧﺎڵ07480134488 - 07708678460 . ﺋﯿﺴﻜﺎن ـ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﺎرهﮔﺎی ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧﯽ ﻛﻪرﻛﻮك07702382319 .
داﺑﻪﺷﮑﺮدن ﻟﻪ ﻋﯿﺮاق
ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی » ﺣﻀﺎﺭﺓ ﺃﻛﺪ« ﺑﯚ ﺑوﮐﺮدﻧﻪوه و داﺑﻪش و رﯾﮑﻼم Mobile: +9647901999188
dir_akad@akadintl.net %FTJHO CZ
ﻧﺮخ 1000ﺩﯾﻨﺎﺭ
xandancenter@yahoo.com +964 (0) 7705 450 660
ژﻣﺎرهﮐﺎن
ﺗﻔﺎﻗﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﯽ؟ ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻞ ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﯽ ﺋﻪﻣﺪواﯾﯿﻪﯾﺪا ﺑﯚ ﺳﻪر ،ﻏﻪزه ﭘﺸﺖ ﺑﻪ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﻪ ھﻪواﮕﺮﯾﯿﻪﻛﺎن دهﺑﻪﺳﺘﺖ. ﻟﻪو ﺳﻪرﺑﺎزهﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻪم ﺑﻪرﯾﻪﻛﻜﻪوﺗﻨﺎﻧﻪدا رۆﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھﻪﯾﻪ ،ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ﺟﻪﻧﮓ ﺑﻪرهو ﻛﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻏﻪزه دهﭼﺖ. ﺳﻪرﺑﺎزه ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮازی ﻧﻮێ ﭘﯚﺷﺘﻪﻛﺮاون و ﺟﯿﺎوازن ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ زوو ﻛﻪ وﻨﻪی ﺳﻪرﺑﺎزﻜﯽ ﺗﻮڕهی ﺳﻤ زﻟﯽ ﺳﻪرﻛﻪﭼﻪڵ ﺑﻮو ،ﺋﻪم ﺟﯚره ﺳﻪرﺑﺎزاﻧﻪ ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﻪ ﻧﻮﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎدا ﺑﻮوﻧﯿﺎن ﻧﻪﻣﺎوه ،ﻟﻪ ﺋﺴﺘﺎدا ﺳﻪرﺑﺎزهﻛﺎن ﺑﻪﺟﯚرﻜﯽ دﯾﻜﻪن و ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن ﭘﯿﻪ ،ﺋﻪﻣﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﻛﻪ ﺳﻪرﺑﺎزه ﻧﻮﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ھﻪردوو رهﮔﻪزی ﻧﺮ و ﻣ ﭘﻜﮫﺎﺗﻮون ،ﺑﻪﭘﯽ ﭼﻪﻧﺪ وﻨﻪﯾﻪك ﻛﻪ ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا ﺑوﻛﺮاوهﺗﻪوه ،ﺋﻪو ﺋﺎﻣﺮ و ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﺎﻧﻪی ﻛﻪ ھﻪر ﺳﻪرﺑﺎزﻜﯽ ﺋﯿﺴﺮاﺋﯿﻠﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﯚﯾﺪا دهﯾﺒﺎﺗﻪ ﻧﺎو ﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ ﺟﻪﻧﮕﻪوه ،ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺷﺘﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﭘﻜﮫﺎﺗﻮوه ،ﺳﻪرهﻛﯽ ﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﻻﭘﺘﯚﭘﻜﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ﻛﻪ ﻟﻪ ﺟﺎﻧﺘﺎﻛﻪی ﭘﺸﺘﯿﺎﻧﺪا ھﻪﯽ دهﮔﺮن و ﻟﻪ رﯿﻪوه ﺗﺎزهﺗﺮﯾﻦ وﻨﻪ و زاﻧﯿﺎری ﺋﻪو رووداواﻧﻪﯾﺎن ﭘﺪهﮔﺎت ﻛﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ ﺟﻪﻧﮕﺪا ﻟﻪ دهورووﺑﻪرﯾﺎﻧﺪا روودهدات ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﻛﯚﻣﭙﯿﺘﻪره ﺳﻪرﺑﺎزﯾﯿﻪدا ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ﭘﯿﻪ ،ﻛﻪ ﺋﻪواﻧﯿﺶ: ـ ﻛوﻜﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ﻛﻪ ﺑﻪﺳﻪر ﻛوهﻛﻪﺷﻪوه دوورﺑﯿﻨﻜﯽ ﺷﻪواﻧﻪی ﭘﻮهﯾﻪ. ـ ﮔﻮﻟﻠﻪﺑﻪﻧﺪﻚ ﻛﻪ دهﯾﭙﯚﺷﻦ. ـ ﭼﻪﻛﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﭘﺸﻜﻪوﺗﻮو. ـ ﻛﯿﺴﻚ ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮازی ﭘﺸﺘﻦ ﻛﻪ ﻓﯿﺸﻪﻛﯽ ﯾﻪدهگ و ﻧﺎرﻧﺠﯚﻛﯽ دهﺳﺘﯽ و ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﻓﺮﯾﺎﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ و ﺋﺎوی ﺧﻮاردﻧﻪوهی ﺗﺪاﯾﻪ. ـ ﺋﺎﻣﺮﻜﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻻﺳﻠﻜﯽ. ـ ﺟﺎﻧﺘﺎﯾﻪﻛﯽ ﭘﺸﺖ ﻛﻪ ﺟﻠﻮﺑﻪرﮔﯽ ﮔﻪرم و ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚﭘﺎراﺳﺘﻦ و ﺧﻮاردﻧﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی )ﺳﺎﻧﺪوﯾﺞ(ی ﺗﺪاﯾﻪ. ـ ﻟﻪﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﭘﺎﻧﺘﯚﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا :ﻧﻪﺧﺸﻪﯾﻪك و دهﻓﺘﻪری ﺗﺒﯿﻨﯽ و ﻧﻮوﺳﯿﻨﻪوهی ﯾﺎدهوهرﯾﯿﻪﻛﺎن و ﭘﻨﺎﺳﻜﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ﺗﺪاﯾﻪ.
٤٥ ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺑی ﺋﻪو ﭘﺎرهﯾﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﯾﺎﻧﻪی ﭘﺎرﯾﺲ ﻟﻪ ﻛﯚی ﻗﻪرزهﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﺧﯚﺷﺒﻮو ،ﺑی ﺗﻪواوی ﻗﻪرزهﻛﺎﻧﯽ ﯾﺎﻧﻪﻛﻪ ﻻی ﻋﯿﺮاق ٥٢ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻره.
٢٣ ھﻪزار ژﻣﺎرهی ﺋﻪواﻧﻪﯾﻪ ﻛﻪ داوای ﺋﻪوه دهﻛﻪن ،ﺑﻪﺳﺮه ﺑﻜﺮﺘﻪ ھﻪرﻤﻜﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚی ﺗﺎﯾﺒﻪت ،ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ژﻣﺎرهی ﭘﻮﯾﺴﺖ ١٤٠ھﻪزار ﻛﻪﺳﻪ.
٤٠ ژﻣﺎرهی ﺋﻪو ﻻﯾﻪن و رﻜﺨﺮاواﻧﻪﯾﻪ ﻛﻪ داواﯾﻪﻛﯿﺎن ﭘﺸﻜﻪش ﺑﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووه ،ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺷﺎری ﻛﻪﻻر ﺑﻜﺮﺘﻪ ﭘﺎرﺰﮔﺎ.
ﺧﺎﻣﻨﻪﯾﯽ
ﺑﺮاﻧﺎب ﻣﺨﺮهﺟﯽ
ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﯿﺤﺴﺎن
ﺑﻮوﻧﯽ ھﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪ ﻋﯿﺮاق ﺑﻨﻪﻣﺎی ھﻪﻣﻮو ﻛﺸﻪﻛﺎﻧﻪ، ﺑﻪھﺰﻛﺮدﻧﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ وﺗﺎﻧﯽ دراوﺳﺸﺪا ﻓﺎﻛﺘﻪری ﺑﻪھﺰﺑﻮوﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﻪ.
ﺋﻪو ﺑﻪﮕﺎﻧﻪﻣﺎن ﺳﭙﺎردهوه ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻛﻪ ﺗﻮهﮔﻼﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﻻﯾﻪﻧﻜﯽ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﯽ ﻟﻪ رووداوهﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚﻣﺒﺎی دهﺳﻪﻟﻤﻨﺖ.
ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ھﻪرﯾﻪك ﻟﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ و ﺑﻪﻏﺪا ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪری ﻛﺸﻪ ھﻪﭙﻪﺳﺮدراوهﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮاﻧﯿﺎن ﺗﻪﻧﺎزول ﻟﻪ ﺑﻪﺷﻚ ﻟﻪو داواﯾﺎﻧﻪ ﺑﻜﻪن ﻛﻪ ھﻪﯾﺎﻧﻪ.
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
9
٧ڕۆژ
ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑﻪ ﺋﺎﻣﺎر ﺑﻪﭘﯽ راﭘﺮﺳﯿﯿﻪﻛﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﺋﻪو ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﺧﺎوهﻧﯽ ﺋﺎراﺳﺘﻪﯾﻪﻛﯽ )دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﻦ( ﻟﻪ ﻧﯚ ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﻋﯿﺮاﻗﯽ زۆرﺗﺮﯾﻦ دهﻧﮓ ﺑﻪ دهﺳﺖ دﻨﻦ ،ھﻪر ﺑﻪﭘﯽ ﺋﻪو راﭘﺮﺳﯿﯿﻪش ،ژﻣﺎرهی ﺋﻪو ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﺎﻧﻪی ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎﻧﺪا دهﻛﻪن ،ﻟﻪ ٣١ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووهﻣﺪا ﮔﻪﯾﺸﺘﯚﺗﻪ .٪٤٣ﺑﻪﭘﯽ ﺋﻪو راﭘﺮﺳﯿﯿﻪی رۆژﻧﺎﻣﻪی )ﺳﻪﺑﺎح(ی ﺣﻜﻮﻣﯽ )رای ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﻟﻪژﺮ ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪﺑﺎرهی ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن( ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯿﺪاوه٪٢٤ ،ی ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮان دوودﻦ ﻟﻪﻧﻮان دهﻧﮕﺪان و دهﻧﮓ ﻧﻪداﻧﺪا ،ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ٪٣٢,٣ﯾﺎن ﺋﺎﻣﺎژهﯾﺎن ﺑﻪوهداوه ﻛﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﺪا ﻧﺎﻛﻪن. ٪٢٧,٩ی دهﻧﮕﺪهران ﻟﯿﺴﺘﻪ )دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯿﻪﻛﺎن( ھﻪﺪهﺑﮋﺮن، ٪٢٣,٣ﻟﯿﺴﺘﻪ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﻛﺎن ھﻪﺪهﺑﮋﺮن ،ﻟﻪ ﮐﺎﺗﮑﺪا ٪١٠,٤ ﻟﯿﺴﺘﻪ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﻪﻛﺎن ھﻪﺪهﺑﮋﺮن.
8
ﻣﯿﺪاﻟﯽ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ دﺮﯾﻨﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﺳﻪرۆک ﻛﯚﻣﺎر دهدرﺖ ﺑﯚ ﯾﻪﻛﻪﻣﯿﻨﺠﺎر ﻟﻪ ﻣﮋووی دهوﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاﻗﺪا، ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻪرۆک ﻛﯚﻣﺎری وت ﺧﻪت دهﻛﻪن و ﻣﯿﺪاﻟﯽ رﺰﻟﻨﺎﻧﯽ ﭘﺪهﺑﻪﺧﺸﻦ. ﻛﯚﻣﻪﻪی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ دﺮﯾﻨﻪﻛﺎن ﻟﻪ دﯾﺪارﻜﯽ ﻣﺎم ﺟﻪﻻل ﺳﻪرۆک ﻛﯚﻣﺎری ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﻣﯿﺪاﻟﯽ رﺰﻟﻨﺎﻧﯿﺎن ﭘﺒﻪﺧﺸﯽ ،ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ رۆﯽ ﺳﻪرۆک ﻛﯚﻣﺎری ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ ﺑﻨﺪﻛﺮدﻧﯽ ﭘﮕﻪی ﻛﻮرد ،ﺧﺰﻣﻪﺗﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ھﻪﻣﻮو ﭘﻜﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق. ﺳﻪرۆک ﻛﯚﻣﺎری ﻋﯿﺮاق ﺧﯚﺷﺤﺎﯽ ﺧﯚی ﺑﻪ دﯾﺪهﻧﯽ )ھﻪﭬﺎﻪ دﺮﯾﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪردهﻣﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺳﻪﺧﺘﯽ
ﭘﺸﻤﻪرﮔﺎﯾﻪﺗﯽ( دهرﺑی و رووﻧﯿﻜﺮدهوه ﻛﻪ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺋﻪوان ﺑﻮوه ﻣﺎﯾﻪی ﺋﻪم دهﺳﻜﻪوﺗﺎﻧﻪی ﺑﻪدﯾﮫﺎﺗﻮون. ھﻪروهك ﻣﺎم ﺟﻪﻻل ﻣﯿﺪاﻟﯽ ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪ دﺮﯾﻨﻪﻛﺎن ﺑﻪﺧﺸﯽ. ﻣﺎم ﺟﻪﻻل ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪهی ھﺰی ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﻪﻛﻪم ﻓﻪرﻣﺎﻧﺪه و ﭘﺸﻤﻪرﮔﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻣﮋووی ﻛﻮرداﯾﻪﺗﯽ و ﻣﮋووی دهوﻪﺗﯽ ﻧﻮﯽ ﻋﯿﺮاق ،ﭘﯚﺳﺘﯽ ﺳﻪرۆک ﻛﯚﻣﺎری وهرﮔﺮﺗﻮوه و ﺑﻪﻣﻪش ﺋﻪم ﻣﯿﺪاﻟﻪی وهرﯾﮕﺮﺗﻮوه ،دهﺑﺘﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﻣﯿﺪاﻟﯽ ﺑﻪﺧﺸﺮاو ﺑﻪ ﺳﻪرۆک ﻛﯚﻣﺎرﻜﯽ ﻋﯿﺮاق.
واﺋﯿﻞ ﻋﻪﺑﺪوﻟﻠﻪﺗﯿﻒ
دﯾﻚ ﭼﯿﻨﯽ
ﺳﺎﻣﯽ ﻋﻪﺳﻜﻪری
ﺋﻪو ﺳﻪﻧﺘﻪری ھﻪﺒﮋاردﻧﺎﻧﻪی راﭘﺮﺳﯿﺎن ﺑﯚ ھﻪرﻤﯽ ﺑﻪﺳﺮه ﺗﺪا دهﻛﺮﺖ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﺪا ﻧﻪﺑﻮون و ﭘﻪﻧﺎ دهﺑﻪﻣﻪ ﺑﻪردادﮔﺎی ﻓﯿﺪراﯽ.
ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪ ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﻧﺰﯾﻚ ﺑﯚﺗﻪوه ﻟﻪ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯽ زۆرﯾﻨﻪی ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﯽ و داﺑﻪزﯾﻨﻜﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ دﯾﺎردهی ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی ﻛﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪهدرا.
دۆڕاﻧﺪﻧﯽ ﺋﻪو داواﯾﻪی ﻛﻪ ھﯚﺷﯿﺎر زﯾﺒﺎری وهزﯾﺮی دهرهوهی ﻋﯿﺮاق ﺗﯚﻣﺎرﯾﻜﺮد ﺑﻮو ﻟﻪﺳﻪرم، ﻛﺎرﻧﺎﻛﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪراﻧﺪا.
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺳﺘﺮان ﻋﻪﺑﺪو ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻧﻮان ھﺰه ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن، ھﺰه ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭼﯚﻧﻪ؟ ھﻪﯾﻪ ﺷﺮۆﭬﻪﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﺳﺎﻛﺎراﻧﻪ ﺑﯚ ﺋﻪم دهرﻛﻪوﺗﻪ دهﻛﺎت: -١ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﻪ وهﻛﻮ ﺟﺎراﻧﻪ ،ھﯽ ﻧﻮان ﯾﻪﻛﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ. -٢ﯾﺎن ھﯽ ﻧﻮان ﯾﻪﻛﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﻟﻪﻻﯾﻪك و ھﺰه ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟﻪﻻﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮهوه. -٣ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﻪ ھﯽ ﻧﻮان رهوﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ و
ﻋﻪﻟﻤﺎﻧﯿﯽ ﻟﻪﻻﯾﻪك و رهوﺗﯽ ﺳﻪﻟﻪﻓﯽ -ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮهوه. -٤ھﻪﺷﻪ ﭘﻪڕﮔﯿﺮﺗﺮ ﻟﻪ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﻛﻪ دهڕواﻧﺖ :ھﯽ ﻧﻮان دهﺳﻪﺗﺪارﺘﯽ و ﺟﻪﻣﺎوهری ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ. ﺗواﻧﯿﻨﯽ رووﻛﻪش ﮔﺮوﭘﯽ ) :(١ﻟﻪ رواﻧﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﻪﺳﻜﯽ ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗﯽ ﺟﺎراﻧﻪوه ﻟﻪ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﻛﻪ دهڕواﻧﻦ ،دﯾﻨﺎﻣﯿﻜﯿﻪﺗﯽ »ﻣﻠﻤﻼﻧ و ھﺎوﻛﺎری« ﺋﺴﺘﺎی ﻧﻮان ﺋﻪم دوو ﺣﺰﺑﻪ ﻧﺎﺧﻮﻨﻨﻪوه. ﮔﺮوﭘﯽ ) :(٢ﺑﻪ ﭼﺎوﻜﯽ رۆﻣﺎﻧﺴﯿﯿﻪوه رۆﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯽ دهرهوهی ﯾﻪﻛﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ھﻪﺪهﺳﻪﻧﮕﻨﻦ ،ﺑ ﺋﺎﮔﺎ ﻟﻪوهی ﻣﯿﺰاﺟﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺋﻪو ﭘﯚﻟﯿﻨﻪ ورده ﻧﺎﻛﺎت و ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗﯽ و ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وهك ﯾﻪك ﯾﻪﻛﻪی ﻧﺎو ﻛﺎﯾﻪی ﻣﮋووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﺑﯿﻨ ،ﺑﻪ ﻧﺎڕهزاﯾﯽ و رازﯾﯿﻪوه .ﺟﯿﺎوازی ﻟﻪﻧﻮاﻧﯿﺎن ﻧﺎﻛﺎت و ھﻪﻣﻮوﯾﺎن وهك )ﺑﻪرهی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯽ( ﺟﺎران ﺗﻪﻣﺎﺷﺎ دهﻛﺎت :ﻛﺎری زۆر ﺑﺎﺷﯿﺎن ھﻪﯾﻪ و ﺗﺒﯿﻨﯽ زۆرﺑﺎﺷﯿﺶ ھﻪﺪهﮔﺮن. دﯾﺎره ﻣﯿﺰاﺟﯽ ﮔﺸﺘﯽ ھﯽ ﺧﻪﻜﻪ و ﺟﯿﺎوازه ﻟﻪ ﻣﯿﺰاﺟﯽ دهﺳﺘﻪﺑﮋﺮی ﻛﺎدﯾﺮ و ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ﻛﻪ دهﺗﻮاﻧﻦ ﺋﻪو ﭘﯚﻟﯿﻨﻪ ﺑﻪ دوو ﺋﺎڕاﺳﺘﻪ ﺑﻜﻪن :ﺋﺎڕاﺳﺘﻪﯾﻪك رۆﯽ ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ و ﭘﺎرﺗﯽ ﭘ ﭼﺎﻛﻪ و ﺑﯚ ﻛﻮرد ﺑﻪ زهروری دهزاﻧﺖ و ﺋﺎڕاﺳﺘﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮ ﭘﯽ واﯾﻪ »ﻣﻪزﺑﻪﺗﻪی ﭼﻮار ﺣﺰﺑﻪﻛﻪ« دهردهﻛﺎن ﭼﺎره دهﻛﺎت. ﮔﺮوﭘﯽ ٣ﻟﻪ رواﻧﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژی رووﺗﻪوه ﺳﻪﯾﺮی ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﻪ دهﻛﺎت .ﭘﯽ واﯾﻪ ﺋﻪوی دهﺳﺘﻪﺑﮋﺮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وﻓﯿﻜﺮی ﻻﯾﻪﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻋﻪﻟﻤﺎﻧﯿﻪت و ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﯿﻪوه ﻣﮋوﻟﻦ و ﻻﭘﻪرهی ﻛﺘﺐ و ﮔﯚﭬﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﭘ رهﺷﺪهﻛﻪﻧﻪوه ھﻪر ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎو ﺧﻪﻚ و ﻟﻪﻧﺎو ﻛﯚﻣﻪﮕﻪدا ھﻪﺪهﺳﻮڕێ .ﺷﺮۆﭬﻪﻛﺎراﻧﯽ ﺋﻪم ﮔﺮوﭘﻪ ﻟﻪﺑﻪرهی ﻋﻪﻟﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﺑﻪوهی ﻧﺎوی ﺧﯚﯾﺎن دهﻧﻦ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﺨﻮاز ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯿﺎﻧﻪ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻪﻛﺎن، ھﻪﻣﻮو ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﻟﻪ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪی »ﭼﺎﻛﻪی« دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯽ داﺑﻤﺎﻦ ،ﺋﻪواﻧﻪی ﺑﻪرهی ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﺶ ﻓﺸﻪﯾﺎن ﺑﻪ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯿﯽ دﺖ ﻛﻪ »رﺟﺲ ﻣﻦ ﻋﻤﻞ اﻟﺸﯿﻄﺎﻥ«ه وﮔﺮهو ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو دۆزهﺧﻪ دهﻛﻪن ﻛﻪ ﻟﻪو دوﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﻗﻪوﻣﯽ ﻛﺎﻓﺮ داﻧﺮاوه .ھﻪردووﻻش ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪوه ﻧﻪﺑﺎن دهﻛﻪن ﻛﻪ دهﺷ ﻟﻪﻛﯚﻣﻪﻜﺪا ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﮔﻪﻣﻪ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﻪﻛﻪ رازی ﺑﻦ و دهﺳﺖ و ﭘﻪﻧﺠﻪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﻧﻪرم ﺑﻜﻪن ودهﺷ ﻋﻪﻟﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻪ دوورﺧﺴﺘﻨﻪوهی دﯾﻦ ﻟﻪﻣﻪﯾﺪاﻧﯽ دوﻧﯿﺎی ﺑ ﺑﺎر و ﺑ ﺋﺎﻣﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪت ،ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯿﺎن ﺑﺖ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﺣﻮرﻣﻪﺗﯽ ﺑﯚ ﺑﮕﻧﻪوه.
دهﺳﻪت و ﺟﻪﻣﺎوهر ﮔﺮوﭘﯽ ٤ﺷﺮۆﭬﻪ ﻧﺎﻛﺎت ،ﺋﻮﻣﺪ دهﺧﻮازﺖ ﻛﻪ ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﻪ واﺑﺖ :ھﯽ ﻧﻮان دهﺳﻪﺗﺪارﺘﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﺟﻪﻣﺎوهر ﺑﺖ .دﯾﺎره ﻟﻪ ﺣﺎﻜﯽ وادا ﺋﻪم ﮔﺮوﭘﻪ ﻛﻪ »ﺗﻪﺷﺨﯿﺴﯽ« ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧﯿﻪ دهﻛﺎت ،ﺧﯚی ﻧﺎﺑﺘﻪ ﻧﺎوﺑﮋﯾﻮان ،ﺑﻪﻜﻮ ﺑﻪ ﺧﻪﯾﺎﺪا دﺖ ﻛﻪ ﺧﯚی »ﺋﻪﻟﺘﻪرﻧﺎﺗﯿﭫ« ﺑﺖ .دﯾﺎره ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﺋﻪﻟﺘﻪرﻧﺎﺗﯿﭭﻪ ﺑﯚ دهﺳﻪت ﻧﻪك ﺑﯚ ﺟﻪﻣﺎوهر! ﺟﺎ وﺷﻪی ﺟﻪﻣﺎوهر وﺷﻪﯾﻪﻛﯽ ﭘﻪﻧﮫﺎن و ﻧﺎڕووﻧﻪ وهك وﺷﻪی »دهﺳﻪﺗﺪارﺘﯽ« .ﺋﻪﻣﻪ زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ﺷﺮۆﭬﻪﻛﺮدﻧﻜﯽ ﻣﯿﺘﺎﻓﯿﺰﯾﻜﯽ دهﭼﺖ ﻛﻪ دوﻧﯿﺎ دهﻛﺎﺗﻪ دوو ﺑﻪﺷﻪوه »ﻓﺴﺘﺎﺗﯽ ﺧﺮ و ﻓﺴﺘﺎﺗﯽ ﺷﻪڕ«، ﭼﻮﻧﻜﻪ دهﺳﻪت داﻣﻪزراوهﯾﻪﻛﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺧﺎوهن دهﯾﺎن داﻣﻮدهزﮔﺎﯾﻪ و ﻟﻪو ﻧﺎوهڕاﺳﺘﻪدا ﻛﺎرهﻛﺘﻪری ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﻪ ﺑﺰر دهﺑﺖ ،ھﻪروهھﺎ »ﺟﻪﻣﺎوهر«ﯾﺶ ،ھﯿﭻ ﻧﻪﺑ ﺑﻪو ﺟﯚره ﺷﺮۆﭬﻪﻛﺮدﻧﻪ ،وﺷﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳﺎف و ﺑﮕﻪرده ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﺎرهﯾﺪاﯾﻪ دهﯾﺎن ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﻧﻮان ﺗﻮﮋ و ﭼﯿﻨﻪ ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﺸﺎرﺘﻪوه .ﭘﻜﻪوه ﮔﺮﺪاﻧﻪوهﺷﯿﺎن ﻟﻪﯾﻪك ھﺎوﻛﺸﻪدا داﻧﺎﻧﻜﯽ ﺳﺎﻛﺎراﻧﻪی »دهﺳﻪت و ﺟﻪﻣﺎوهر«ه ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر ﯾﻪﻛﺪا ،ﺑ رهﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺗﯚڕﻚ ﻟﻪ داﻣﻮدهزﮔﺎ ﻛﻪ ﺋﻪم دوو دﯾﻮهی ھﺎوﻛﺸﻪﯾﻪ ﭘﻜﻪوه ﮔﺮﺪهدا و ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﭼﻮوﻧﯿﻪك و دژ ﺑﻪ ﯾﻪﻛﯿﺎن ﺑﯚ دروﺳﺘﺪهﻛﺎت. ﺑﻪم ﺑﺎ ﺋﻤﻪ واز ﻟﻪم ﺟﯚره ﺷﺮۆﭬﻪﻛﺮدﻧﻪ ﭘﻪڕﮔﯿﺮه ﺑﮫﻨﯿﻦ ﻛﻪ ھﯽ »ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﻪﻛﺎﻧﻪ« ،ﺋﻪواﻧﻪی ﻟﻪ ﺑﯿﺮﯾﺎن دهﭼﺖ ﻛﻪ ھﻪر ﺷﺮۆﭬﻪﻛﺮدﻧﻜﯽ ﺑﺎﺑﻪﺗﯿﯽ دۆﺧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ھﻪﻣﻮو ﻛﺎرهﻛﺘﻪرهﻛﺎن ﺟﺎ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚن ﺑﻦ ﯾﺎن دهﺳﻪﺗﺪار ﯾﺎن ﻟﻪو ﻧﻮاﻧﻪدا، دهﺧﺎﺗﻪ ﺑﻪررۆﺷﻨﺎﯾﯽ ﺷﺮۆﭬﻪ و وهك ﺗﻮﺧﻤﻚ ﻟﻪ ﺗﻮﺧﻤﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪت ﺳﻪﯾﺮﯾﺎن دهﻛﺎت ﻛﻪ ﻣﻪرج ﻧﯿﯿﻪ ھﻪﻣﻮو ﺟﺎرﻚ ﺑﻪ ﭘﻪڕﺰی ﭘﺎﻛﻪوه ﻟﯽ دهرﺑﭽﻦ. ﺋﻪﺳﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دوو ﺗﻪوهرهی ﺗﻪواوﻛﻪری ﯾﻪﻛﺘﺮی ﭘﻜﺪﻨﻦ: ـ ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﻧﻮان ﻧﻪوهﻛﺎن. ـ ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﻧﻮان دوو ﺗﻪرز ﻟﻪ ھﻪﺴﻮڕاوان و ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ .ﺋﻪم دوو ﺗﻪوهره ﺟﻪوھﻪری ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﻪ ﻛﻪ ھﻪﻣﻮو ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﯾﺎن ﺑﻪدهورﯾﺪا دهﺧﻮﻟﻨﻪوه ﯾﺎن ﺋﺎﻛﺎمو دهرﻛﻪوﺗﻪی ﺋﻪون. ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﻧﻮان ﻧﻪوهﻛﺎن ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺟﯚرهﻛﺎﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﻦ ﻟﻪھﻪر ﻛﯚﻣﻪﻜﯽ ﺑﺰﻮدا ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهﺷﺪا ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﯽ راﺑﺮدوودا ﺑﻪﻧﺎوی ﺟﯿﺎﺟﯿﺎوه وﯾﺴﺘﻮﯾﺎﻧﻪ ﺋﻪم دهرﻛﻪوﺗﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻪی ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﯚﻣﻪﯽ ﺑﺰﻮ ﭘﻪردهﭘﯚش ﺑﻜﻪن و ﻟﻪﻧﺎو ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮدا ﺑﺰری ﺑﻜﻪن .ﺋﻪﻣﻪ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
11
ڕواﻧـﯿـﻦ
ﻧﻪوهی ﻧﻮێ ھﺎ ﻟﻪ ﻛﻮێ؟
ﭘﺪاﭼﻮوﻧﻪوه ﺑﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻪرهﺗﺎی ھﻪﻣﻮو ﺳﺎﮏ دهرﻓﻪﺗﮑﻪ ﺑﯚ ﺧﻮﻨﺪﻧﻪوهی ﻧﻮێ ،ﺳﺎﯽ ٢٠٠٩ﺟﯚن ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﭘﺮۆﺳﻪی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ وت دﯾﺎری دهﮐﺎت ،ﺷﻮﻨﯽ ﻧﻪوهی ﻧﻮێ ﻟﻪو ﭘﺮۆﺳﻪﯾﻪدا ﭼﯚﻧﻪ؟
10
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
وﺗـــﺎر
ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧﻪوهی ﺣﺰب ﻟﻪ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﺪا ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﺑﺪوﻟﺠﻪﺑﺎر ﺷﻪﺑﺒﻮت*
ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺋﺎﺷﻜﺮای ﻛﺮد ﺟﻪﻻل ﺗﺎﻪﺑﺎﻧﯽ ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎرو ﺳﻜﺮﺗﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ ،ﭘﺮۆژهﯾﻪﻛﯽ ﺑﯚ ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧﻪوهی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻪ ﺣﺰﺑﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﺎری ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸﻜﻪش ﻛﺮدوه. ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﻧﻪﻣﺘﻮاﻧﯽ ﺑﻪدوای ھﻪواﻪﻛﻪدا ﺑﭽﻢ ،ﺑﻪم ﺑﯿﺮۆﻛﻪﻛﻪ ھﻪر ﻟﻪ ﻣﺸﻜﻤﺪا دهھﺎتو دهﭼﻮو ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪﮔﻪرھﺎﺗﻮو ﺑﺘﻪ دی ،ﺋﻪوا ﺧﺎﻜﯽ ﮔﯚڕان ﻟﻪ رهوی ﭘﺮۆﺳﻪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﯚﻣﺎر دهﻛﺎت ،ﻧﻪك ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﺑﯿﺮۆﻛﻪﻛﻪ ﺗﯿﺪا ﭘﺸﻜﻪش ﻛﺮاوه ،ﺑﻪﻜﻮ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﻛﻪ ﺋﻮﻣﺪه ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﮕﺮﺘﻪوه. ﭼﯿﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯿﯽ ﻛﯚﻣﻪﻚ ﭘﻮاﻧﻪو ﺑﻨﻪﻣﺎو ﺷﻮازی ﻟﻪ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪتو ﺋﯿﺪارهﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪر ﺑﻪ دهوﻪﺗﺪا داﻧﺎوه ،ﻟﻪواﻧﻪ :ﺋﯿﺴﺘﺤﻘﺎﻗﯽ ھﻪﺒﮋاردن ،ﻣﻮﺣﺎﺳﻪﺳﻪی ﺣﺰﺑﯽو ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽو ﻣﻪزھﻪﺑﯽو ھﺎوﺳﻪﻧﮕﯽو ﺗﻪواﻓﻮق. ﺋﻪم ﭘﻮداﻧﮕﺎﻧﻪ ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ راﺳﺘﻪوﺧﯚ ﺳﻪرﯾﺎن ﻛﺸﺎ ﺑﯚ ﺗﻜﻪﺒﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ﺑﻪ داﻣﻪزراوهﻛﺎﻧﯽ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدنو ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎﻧﯽ دهوﻪت ،ھﻪر ﻟﻪ ﺳﻪرهوه ﺗﺎﺧﻮارهوه .ﺋﻪم داﻣﻪزراواﻧﻪ واﯾﺎن ﻟﮫﺎت ﻟﻮان ﻟﻮ ﺑﻦ ﺑﻪ ﻛﻪﺳﺎﻧﻚ ﻛﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪرﯾﺎن ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯽ ﺋﻪو ﭘﻮاﻧﺎﻧﻪ ﺑﻪدی ﺑﮫﻨﻦ ،ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎی ﺣﺰﺑﯽ ﺑﯚ ﻻﯾﻪﻧﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﻛﻪ ﻟﻪ ﻧﻮ ﺋﻪم ﺳﯿﺴﺘﻤﻪداﯾﻪ. ﭘﺎﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻨﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﻪش ھﻪوڵ ﻧﺎدهن ﺋﻪم دﯾﺎردهﯾﻪ ﺑﺸﺎرﻧﻪوه ،ﺑﻪﻜﻮ ﯾﻪﻛﻜﯿﺎن ﺑﻪ راﺷﻜﺎواﻧﻪ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ھﻪﻧﺪﻚ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺒﻪری دهوﻪت ،وهك ﺑﺎﯿﯚزهﻛﺎن ،ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﻛﻪم ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﯾﻪﻛﻪﻣﺪا ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ ﺑﻦ ﻛﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرﺗﻪ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮوهﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻦ. ﺋﻪﻣﻪش زاﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻪﺑﺪهﺋﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎ ﺑﻮون )ﻟﻪﻧﺎوﯾﺸﯿﺪا وهﻻ( ﺑﻪﺳﻪر ھﻪردوو ﭘﻮداﻧﮕﯽ ھﺎووﺗﯽ ﺑﻮونو ﺷﯿﺎوﯾﯽ دهﮔﻪﯾﻪﻧﺖ ﻟﻪ وهرﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﮕﻪ ﺣﻜﻮﻣﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا .ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪﻛﻪﺷﯽ ﺋﻪوهﺑﻮو ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻛﻪس ﻛﻪ ﻟﻪ رووی ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﻪوه ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﻛﻪﺳﯽ ﻛﯚﻣﻪﮕﻪ ﻧﻪﺑﻮون ،ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﭘﯚﺳﺘﯽ زۆرﯾﺎن ﻟﻪ دهوﻪﺗﺪا ،ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪرانو ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ وهزﯾﺮانو ﺷﻮﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا ﮔﺮﺗﻪدهﺳﺖ. ﺋﺴﺘﺎ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪر زاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪﻨﺎﺳﯽو ﺳﯿﺎﺳﻪتو ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدن ﻟﻪ ﻋﯿﺮاﻗﺪا، ﺗﻮﮋﯾﻨﻪوهو ﺷﯿﻜﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻧﻮان ﭘﺸﺘﺒﻪﺳﺘﻦ ﺑﻪم ﭘﻮداﻧﮕﺎﻧﻪو ھﻪوﺳﺎﻧﯽ دﯾﺎرده ﻧﻪﮔﻪﺗﯿﭭﻪﻛﺎﻧﯽ دهوﻪت ﺑﻜﻪن ،دﯾﺎرده ﻧﻪﮔﻪﺗﯿﭭﻪﻛﺎﻧﯽ وهك: ١ـ ﮔﻪﻧﺪهﯽ داراﯾﯽو ﺋﯿﺪاریو ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﻟﻪﻧﻮﯾﺸﯿﺎﻧﺪا ﺑﻪرﺗﯿﻠﺪانو ﻣﻪﺣﺴﻮﺑﯿﯿﻪتو واﺳﺘﻪ. ٢ـ ﺧﺮاﭘﯽ ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزارﯾﯿﻪﻛﺎنو ﺑﺘﻮاﻧﺎﯾﯽ دهوﻪت ﻟﻪ ﺑﻪﺟﮕﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮه. ٣ـ داﺑﻪزﯾﻨﯽ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﻪزاھﻪو ﺷﯿﺎویو دﺴﯚزی ﻟﻪ راﭘﻪڕاﻧﺪﻧﯽ ﻛﺎرو ﻓﻪرﻣﺎﻧﻪﻛﺎﻧﺪا.
٤ـ دواﻛﻪوﺗﻨﯽ ﭘۆژهﻛﺎﻧﯽ ﺑﻨﯿﺎدﻧﺎﻧﻪوهو ﺳﻪرﻟﻪﻧﻮێ دروﺳﺖ ﻛﺮدﻧﻪوه. ٥ـ ﺑﻪرهو دواھﺎﺗﻨﯽ رۆﯽ ﭼﺎودﺮی ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪران. ﺋﻪم رﮕﻪﯾﻪ وﯾﺴﺘﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﯚزاﻜﺮدنو ﮔﺮﺗﻨﻪ دهﺳﺘﯽ ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ دهوﻪﺗﯽ ﺗﺮ ﻛﺮدو رهزاﻣﻪﻧﺪی ﺋﻪﻧﺪامو ﻻﯾﻪﻧﮕﺮهﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪدهﺳﺖ ھﻨﺎ ،ﺑﻪم ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺋﻪم رﮕﻪﯾﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﻣﻪرﺟﺎﻧﻪدا ﻧﺎﯾﻪﺗﻪوه ﻛﻪ ﺑﯚ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪرﻛﻪﻛﺎﻧﯽ دهوﻪت داﻧﺮاوه ،ﺑﻪﻜﻮ ﺋﻪو ﻓﻪرﻣﺎنو ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪیو دهﺳﻪﺗﺎﻧﻪی ﻛﻪ دهﺳﺘﻮور ﺑﯚ دهﺳﻪﺗﻪ ﺟﺒﻪﺟﻜﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ دهوﻪت داﯾﻨﺎوه ،داوای ﺋﯿﻨﺘﯿﻤﺎﯾﻪﻛﯽ ﺣﺰﺑﯽو ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽو ﻣﻪزھﻪﺑﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاو ﻧﺎﻛﺎت ،ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﻛﺎرهﻛﺎن ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮه ﺟﺒﻪﺟ ﺑﻜﺮﺖ .ﺋﻪواﻧﻪ ﻛﯚﻣﻪﻪ ﺋﻪركو ﻛﺎرﻜﻦ ﻛﻪ ھﻪﻣﻮو ھﺎووﺗﯿﯿﻪك دهﺗﻮاﻧﻦ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺪهن ،ﺑﻪ ﻣﻪرﺟﻚ ﻛﻪﺳﻜﯽ ﺷﯿﺎوو ﺋﻪﺳﺘﯚﭘﺎك ﺑﺖ. داوای ﺟﯿﺎﻛﺮدﻧﻪوهی ﺣﺰب ﻟﻪ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﺪا ﻟﻪﺧﯚڕا ﻧﻪھﺎﺗﻮه ،ﺑﻪﻜﻮ ﻟﻪو درك ﻛﺮدﻧﻪوه ﺳﻪرﭼﺎوهی ﮔﺮﺗﻮه ﻛﻪ ﺗﻜﻪﻜﺮدنو ﺑﻪﯾﻪﻛﺪاﭼﻮون ﻟﻪ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی دهوﻪتو ھﺎووﺗﯿﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿﻪ .ﺋﻪوه داواﯾﻪﻛﻪ دهﺗﻮاﻧﺖ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎﯾﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘۆژهی ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﭘۆﺳﻪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘﻚ ﺑﮫﻨﺖ. ﭘۆژهﻛﻪ ﻟﻪﺳﻪر داﺑﻪﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺑﺎزﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎرو ﺑﯾﺎرو داﺑﻪﺷﻜﺮدﻧﯿﺎن ﺑﻪﺳﻪر ﺑﻜﻪره ﺳﯿﺎﺳﯽو ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا ﺑﻨﯿﺎد دهﻧﺮﺖ ﻛﻪ ﮔﺮﻧﺘﯽ ھﺎﺗﻨﻪدی ﭘﻠﻪﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪرزی ﺷﯿﺎوی ﻛﺎرو ﺑﺎﺷﯽ ﺑﻪرھﻪم دهﻛﺎت. داﺑﻪﺷﻜﺮدﻧﻪﻛﻪ ﻟﻪﭼﻮارﭼﻮهی ﺋﻪم ﺳ ﺑﺎزﻧﻪﯾﻪدا دهﺑﺖ: ﺑﺎزﻧﻪی ﯾﻪﻛﻪم ،ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪران ﻛﻪ ﺷﻮﻨﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﻪ ﻟﻪ دهوﻪﺗﺪا ،ﺋﻪو ھﻪﺪهﺳﺘﺖ ﺑﻪ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎنو ﭼﺎودﺮﯾﻜﺮدنو ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮدنو ﻣﺘﻤﺎﻧﻪ ﭘﺪانو ﻟﺴﻪﻧﺪﻧﻪوهی ،ﺋﻪوهش دهﺳﻪﺗﻜﯽ ﺑﻨﻪڕهﺗﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺑﻨﯿﺎدﻧﺎﻧﯽ دهوﻪﺗﺪا ،ﻧﻪ رۆﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ﻛﻪﻣﺪهﻛﺎﺗﻪوهو ﻧﻪ ﭘﺸﺘﮕﻮﺸﯽ دهﺧﺎت. ﺑﺎزﻧﻪی دووهم ،ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ وهزﯾﺮانو دهﺳﺘﻪ ﺟﯿﺎوازهﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪت ﻛﻪ ﭘ دهﻛﺮﻦ ﻟﻪ ﺷﻪﻓﺎﻓﯿﻪت ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎی ﻛﺒﻛﯽ ﺋﺎزاداﻧﻪ ،ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ھﺎووﺗﯿﺎن ﻛﻪ ﻣﻪرﺟﯽ ﺷﯿﺎویو ﭘﺎﻛﯽو دﺴﯚزیو ﻣﮋووی دروﺳﺘﯽ وهزﯾﻔﯿﯿﺎن ﺗﺪا ﺑﺖ ،ﺋﻪوﯾﺶ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎی ﻛﻪﺳﯽ ﺷﯿﺎو ﺑﯚ ﺷﻮﻨﯽ ﺷﯿﺎو .ﺋﻪو ﻛﻪﺳﻪ ﻣﻠﻜﻪﭼﯽ ﭼﺎودﺮی ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪران ﯾﺎﺧﻮد ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن دهﺑﺖ .ﺑﺎزﻧﻪی ﺳﯿﻪم ،ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺗﻪواﻓﻮق ،ﺋﻪﻣﻪ ﺑﺎزﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺋﯿﻨﺘﯿﻘﺎﻟﯽ دهﺑﺖ ،ﭘﺎش ﺳﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮ ﺑﻮوﻧﯽ دهوﻪتو رهﮔﺪاﻛﻮﺗﺎﻧﯽ ﭘﺮدهﻛﺎﻧﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﻧﻮ ﭘﻜﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪﮕﻪدا ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﻤﺎن ﭘﯽ ﻧﺎﻣﻨﺖ. *ﺳﻪرﻧﻮوﺳﻪری ﮔﯚﭬﺎری ﺋﻪﻟﺌﺴﺒﻮﻋﯿﻪ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
13
ڕواﻧـﯿـﻦ
ڕﮕﻪی دراﻣﺎﺗﯿﮑﯽ ﭼﺎرهﯾﻪﮐﯽ ﭘﻮوﭼﻪ ،ﭼﻮﻧﮑﻪ ﭼﺎرهﺳﻪرﮑﯽ ﺗﯿﮋ و ﻟﻮاری ﺗﻪﻧﮕﮋهﯾﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ﺋﻪﮔﻪر ﭘﻤﺎن واﺑ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪم ﺋﺎﻛﺎﻣﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻪی ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ و ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪدهره ،ﺋﻪوا دهﺑ ﺑﺎوهڕ ﺑﻪوهﺳﺘﺎن و ﭼﻪﻗﺒﻪﺳﺘﻨﯽ ﻛﻮردهواری ﺑﮫﻨﯿﻦ ﻛﻪ زۆر ﻧﯿﺸﺎﻧﻪی ﻗﻮﭙﺪان و ﺟﻮﻪی ﺧﺮای ﻟﻪﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎﻧﺪاوه. ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﻧﻮان ﻧﻪوهﻛﺎن ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﻜﯽ دﯾﺎره ﻟﻪھﻪر ﺷﺮۆﭬﻪﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺪا ،ﺑﻪم ﺑﯚ ﺋﻪوهی وهك زۆر ﭼﻪﻣﻜﯽ ﺗﺮ ﻧﻪﺑﺘﻪ دهﺳﻜﻪﻻ ﯾﺎن ﻧﻪﺑﺘﻪ دهﺳﺘﻪواژهﯾﻪﻛﯽ ﺑ رووح و ﺑ ﮔﯿﺎن ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ واﻗﯿﻌﯽ ﺋﻪﻣۆی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﭘﻜﻪوه ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوهی ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻜﻪﯾﻦ .ﺋﻪﻣۆ ﻛﻪس ﻧﯿﯿﻪ ﻧﻜﯚﯽ ﻟﻪوهﺑﻜﺎت ﻛﻪ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﺮﻓﺘﺪاره ﻟﻪﻧﺎوﺧﯚﯾﺪاو زوو ﯾﺎدرهﻧﮕﯿﺶ ﺋﻪم ﮔﺮﻓﺘﺪارﯾﯿﻪ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﻪ ﺋﺎو دهﺧﺎﺗﻪ ژﺮ ﭘﺎﯾﻪداری ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ دهرهوهی ﺧﯚیو ﻣﮋۆﯽ دهﻛﺎت .ﻟﻪم رواﻧﮕﻪﯾﻪﺷﻪوه ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳﺘﯽ ھﻪره ﺑﺎ ،ﺑﯿﺮ ﻟﻪ ﭘﺮۆﺳﻪی ﭼﺎﻛﺴﺎزی دهﻛﺮﺘﻪوه و ﭘﺮۆژهﻛﻪی ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎر ھﻪﻧﮕﺎوﻜﯽ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ ﮔﻪورهﯾﻪ ﻟﻪو ﺑﻮارهدا. ﺑﮋارهﻛﺎن ﭼﯿﻤﺎن ﭘﺪهﻦ؟ ﻛﻪ ﺳﻪﯾﺮی ﺑﮋارهﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎرهﺳﻪر دهﻛﻪﯾﻦ ﻟﻪ دوو ﺗﻪوهرهدا دهﺧﻮﻟﻨﻪوه: ـ ﻧﻮﻜﺮدﻧﻪوه و دهﺳﺘﺎودهﺳﺘﻜﺮدن ﻟﻪ ﭘﻠﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ و ﭘﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ھﻪﺴﻮڕاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺪا. ـ رهﭼﺎوﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﻧﻮێ ﻛﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﻪردهﻣﺪا 12
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺑﮕﻮﻧﺠﺖ. ﻛﻪ ﻟﻪ ھﯚﻛﺎری ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪم ﻗﻪﻧﺎﻋﻪﺗﻪ ورد دهﺑﺘﻪوه دهزاﻧﯿﻦ: ـ ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪﻣﻮﻛﻮڕی و ﮔﻪﻧﺪهﯽ ھﻪﯾﻪ. ـ ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهﯾﻪ ھﻪﻧﺪﻚ ﺷﻮازی ﻛﺎرﻛﺮدن ھﻪﯾﻪ ﭘﻪﯾهو دهﻛﺮﺖ ﻛﻪ ﺑﯚ ﺟﺎران ﺑﺎش ﺑﻮون و ﺑﯚ ﺋﻪﻣۆ دهﺳﺖ ﻧﺎدهن. ﺑﺎﺷﻪ ﻛ دهﺗﻮاﻧﺖ ﻣﺎددهی ﻧﻮﻜﺮدﻧﻪوه و ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﻧﻮێ ﺑﺖ ،ﻧﻪوهی ﺗﺎزه ﻧﻪﺑﺖ؟ ﻛﺶ دهﺗﻮاﻧ ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﯽ ﻧﻮێ ﻟﻪﺟﯽ ھﯽ ﻛﯚن داﺑﻨﺖ ،ﻧﻪوهی ﻧﻮێ ﻧﻪﺑﺖ ﻛﻪ ھﯿﭻ ﯾﺎدﮔﺎرﻜﯽ ﺳﯚزداری ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﻪ ﻛﯚﻧﻪﻛﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ھﻪﻧﺪﻚ ﺟﺎر رﮕﺮن ﻟﻪﺑﻪردهم وهﻻﺧﺴﺘﻨﯽ ﺋﻪو ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﺎﻧﻪ و ﮔﺮﺗﻨﻪﺑﻪری ھﯽ ﻧﻮﺪا؟ ﺑﻪم ﺋﻤﻪ ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎوه ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮد ﺋﻪﻣﻪ )ﻣﻠﻤﻼﻧﯿﻪ( و ﻛﻪس ﺑﻪﺋﺎﺳﺎﻧﯽ دهﺳﺘﺒﻪرداری ﺑﻪﺷﯽ ﺧﯚی ﻧﺎﺑﺖ ،ﻛﻪ واﺑ ﻟﻪم ﺳﻪروو ﺑﻪﻧﺪهدا ﺋﻤﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻪﻧﺎڵ و رﻮﺷﻮﻨﯽ ﻧﻪرم ھﻪﯾﻪ ،ﺑﯚ ﺋﯿﺪارهداﻧﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﯿﻪﻛﻪ ﻛﻪ ﺳﻪرهﻛﯿﺘﺮﯾﻨﯿﺎن ﺋﻪوهﯾﻪ، ﺋﻪم دهرﻛﻪوﺗﻪش ﺑﻪﺑﺎرﻜﯽ ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژﯾﺎﯾﺪا ﻧﻪﺑﺮﺖ ﺑﻪوهی: ـ ھﻪﻣﻮو ﻧﻪوهی ﻧﻮێ ﺑﻪﻧﻮێ ﺑﺰاﻧﺮﺖ و ھﻪﻣﻮو دﺮﯾﻨﯿﯿﻪﻛﯿﺶ ﺑﻪﻛﯚن و ﺑﻪﺳﻪرﭼﻮو ﺑﻨﺎﺳﺮﺖ .ﻧﻮێ ھﻪﯾﻪ ھﯿﭻ ﻟﻪﺑﺎرا ﻧﻪﺑﻮوه و دﺮﯾﻨﯿﺶ ھﻪﯾﻪ دهﺧﻮازﺖ دهوری ﻋﻪراب ﺑﮕﺮﺖ ﻟﻪ ھﻨﺎﻧﻪ ﭘﺸﻪوهی ﻧﻮﺪا.
ﻟﻪم ﭼﻮارﭼﻮهﯾﻪدا ﺑﯚ ﻧﺎﺳﯿﻨﻪوهی ﻣﻠﻤﻼﻧﯽ ﻧﻪوهﻛﺎن دهﺑ ﺟﯿﺎوازی ﺑﻜﺮﺖ ﻟﻪ ﻧﻮان »ﺣﻪرهﺳﯽ ﻗﻪدﯾﻢ« ﻛﻪ ﺣﻪزﯾﺎن ﻟﯿﻪ دۆﺧﻪﻛﻪ وهﻛﻮ ﺧﯚی ﺑﮫﻨﻪوه ﺑﻪو ﺋﯿﻌﺘﺒﺎرهی« ھﯿﭻ ﻛﺸﻪﯾﻪك ﻟﻪ ﺋﺎراداﻧﯿﯿﻪ« و ﻟﻪﻧﻮان ﺗﻜﯚﺷﻪر و ﺳﻪرﻛﺮده ﺑﻪ ﺋﻪزﻣﻮوﻧﻪﻛﺎن ﻛﻪ ﻟﻪ دهرهوهی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﻜﺮدن ﺑﻪ ﭼﻪﻣﻜﻪﻛﺎﻧﻪوه ،ﺑﻪھﻪﺳﺘﯽ ﺷﯚڕﺷﮕﺮی ﺧﯚﯾﺎن ،دهزاﻧﻦ ﻛﻮرداﯾﻪﺗﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ و ﻧﻮﺒﻮوﻧﻪ و ﮔﯚڕان ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪوزه و ﺷﺎرهزاﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪﺷﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﺗﻜﯚﺷﺎﻧﯿﺎن ﭘﯿﻪ و ﺗﻮاﻧﺎ و ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪﮔﻮزارﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ھﯽ ﺋﻪوه ﻧﯿﯿﻪ دهﺳﺘﺒﻪرداری ﻟ ﺑﻜﺮﺖ .ھﻪروهك دهﺑ ﻟﻪ دﯾﻮی ﻧﻪوهی ﻧﻮﺶ ﺟﯿﺎوازﯾﯽ ﺑﻜﺮﺖ ﻟﻪﻧﻮان ﺋﻪو ﺗﻪﯾﻔﻪ ﻟﻪﻧﻪوهی ﻧﻮێ ﻛﻪ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﻧﻮێ دهﻧﺎﺳﻨﻦ ﻛﻪﭼﯽ ﻟﻪ ﺑﻨﭽﯿﻨﻪدا ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ ﺋﻪﺳﭙﻪﻛﻪی ﺗﻪرواده ﻟﻪ ﺑﺰاوﺗﯽ ﻧﻪوهﻛﻪ و ﻟﻪﻧﻮان ﺋﻪواﻧﻪی ﺑﯿﺮی ﻧﻮێ و ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﯽ ﻧﻮێ دهﺧﻮازن. ـ رﮕﻪ ﭼﺎرهی دراﻣﺎﺗﯿﻜﯽ ﭼﺎرهﺳﻪرﻜﯽ ﻣﺎﯾﻪﭘﻮوﭼﻪ ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻪ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﭼﺎرهﺳﻪرﻜﯽ ﺗﯿﮋو ﻟﻮاری ﺗﻪﻧﮕﻪژهﯾﻪ ،ﻧﻪ ﻧﻪوهی ﻧﻮێ ﺑﻪﭘﻪرژﯾﻨﻜﯽ ﻗﺎﯾﻤﯽ ﺷﺎرهزاﯾﯽ و ﺋﻪزﻣﻮن دهور دهداو ﻧﻪ دهﺳﺘﻤﺎﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪدهﺳﺘﻪوه دهﺑﺖ ﻛﻪ ﻟﯿﻪوه ﺑﺠﻮﺖ. رﻮﺷﻮﻨﯽ ﻧﻪرم ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ ﻟﻪوهی ژﯾﺮهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﺳﺮووﺷﺘﯽ ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧﯿﻪ ﺗﺒﮕﻪن و ﺋﻪﺳﺒﺎبو ﺗﻪداروﻛﺎﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﻪن ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺋﻪﻣﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺑﺎی ﺣﺰﺑﻪ ﺳﻪرهﻛﯿﯿﻪﻛﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻜﺎران ﺑﻨﻨﻪ ﭘﺸﻪوه ،ﻟﻪو ﻧﺎوﺧﯚی ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﻪوه دهﺳﺖ ﭘﺒﻜﻪن ،ھﻪر ﺣﺰﺑﻪ و ﺑﻪﭘﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ﮔﯚڕﯾﻦ ﻟﻪﻧﺎوﺧﯚﯾﺪا ،ﺗﺎ ﺳﻪرهﻧﺠﺎم ﻧﻮﺒﻮﻧﻪوهی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﺎوﺗﺎ ﻧﻪﺑﺖ ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﺸﻮی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺗﻪﻧﮕﻪژهدا .ﺑﻪﻜﻮ ھﺎوﺗﺎﺑﺖ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﻮڕهی ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دوور ﻣﻪودادا. دهﻧﺎ وهﻛﺘﺮی ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧﯿﻪ ﻛﻪ دهﺧﺮﺘﻪ ژﺮ دۆﺳﯽ ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎﻧﯽ ﺗﺮهوه ﻟﻪﺑﺎری داﯾﻪ ﺋﯿﻐﺘﺮاﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻻی وهﭼﻪی ﺳﻪدهی ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﻪﻛﻪﻣﯿﻨﯽ ﻛﻮردهواری و ﻛﻮرداﯾﻪﺗﯽ ﺑﺨﻮﻘﻨ ﺷﺘﻚ ﻛﻪ ﺑﻪردهواﻣﯽ ﺑﻪ ﻛﺎرواﻧﯽ ﺗﻜﯚﺷﯿﻦ ﻧﺎدات و ﻟﻪﻧﯿﻮهی رﺪا ﭘﻪﻛﯽ دهﺧﺎت ﻛﻪ ھﺸﺘﺎ دوا ﻣﻪﻧﺰﮕﺎی دووره. ﭘﻤﻮاﯾﻪ ﻻﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪﺷﻨﻪﯾﯽ و ھﻤﻨﺎﻧﻪ ،ﻟﻪ ﭼﺎرهﺳﻪری دهرﻛﻪوﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻣﻠﻤﻼﻧ ﺟﻪوھﻪرﯾﯿﻪ، دوور ﻟﻪ ژاوهژاوه و ھﻪﻜﻮﺗﺎﻧﻪﺳﻪر ،دهرﮔﺎ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﯽ ھﻪﻣﻮو ﺗﻪﻧﮕﮋهو ﻣﻠﻤﻼﻧﻜﺎن دهﻛﺎﺗﻪوه، ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺧﻮﻦ وهﺑﻪر ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﻛﻪدا دهﻛﺎﺗﻪوه، ﺋﺎﻣﺎدهی دهﻛﺎت ھﺰ و ﺋﯿﺮادهی ﻧﻮێ ﺑﺘﻪوه ﺑﯚ ﺑﻪرهﻧﮕﺎرﯾﯽ دۆﺳ ھﻪﻮاﺳﺮاوهﻛﺎن.
ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ وهرﭼﻪرﺧﺎﻧﮑﯽ ڕاﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﮑﯽ ڕاﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪدا ﮐﺸﻪی ﮔـﻪوره ،ﺑـﺮﺳـﯿﯿـﻪﮐـﺎﻧﯽ ﺟـﯿـﮫﺎن ﻟﻪ ٢٠٠٩دا دهﮔﺎﺗﻪ ﯾﻪک ﻣﻠﯿﺎر ﮐﻪس. رﮕﻪﯾﺎن ﻟﺪهﮔﺮﺖ؟ ﺑﻪ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ھﺰ ﯾﺎﺧﻮد ﺑﻪ دﯾﺎﻟﯚگ؟ ھﻪرﭼﯚﻧﻚ ﺑﺖ ﺋﻪرﻛﯽ ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑﯚ ﺳﻪردهﻣﯽ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯿﯿﻪ ﺗﯚﻛﻤﻪ و ﺟﯚراوﺟﯚرهﻛﺎﻧﯽ دهﻛﻪوﺘﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و ﺋﯿﺪارهﻛﻪی. ﺑﯚ ﺗﺎووﺗﻮﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺮﻓﺘﯽ ھﻪژاری و ﺑﺮﺳﺘﯽ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺳﺎﯽ ٢٠٠٨رﻜﺨﺮاوی )ﻓﺎو( ﻟﻪ )رۆﻣﺎ(ی ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ ﺋﯿﺘﺎﯿﺎ ﻛﯚﻧﮕﺮهﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ) (١٩٣دهوﻪت و دهﯾﺎن رﻜﺨﺮاوی ﺋﺎﺑﻮورﯾﯽ و داراﯾﯽ ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ رﻜﺨﺴﺖ و رﻜﺨﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوه ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎن و ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺷﺎرهزاﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪو ﺑﺎوهڕهدان ھﻪژاری و ﺑﺮﺳﺘﯽ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٩دا ﯾﻪﻛﻚ ﺑﺖ ﻟﻪ ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﺘﺮﯾﻦ ﻛﺸﻪﻛﺎن ﻛﻪ رووﺑﻪڕووی ﺟﯿﮫﺎن دهﺑﺘﻪوه .ﺑﻪ ﮔﻮﺮهی زاﻧﯿﺎری و ﺋﺎﻣﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو رﻜﺨﺮاواﻧﻪ ﺑﻪرزﺑﻮوﻧﻪوهی ﻧﺮﺧﯽ ﺧﯚراك ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ زۆر ﺧﺮاﭘﯽ ﻟﻪﺳﻪر ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﺰاﻧﻪ زۆر ھﻪژارهﻛﺎن ھﻪﺑﻮوه و ژﻣﺎرهی ﺑﺮﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺸﯽ زﯾﺎﺗﺮﻛﺮدووه .ﺋﺎﻣﺎرهﻛﺎن دهرﯾﺪهﺧﻪن ﻟﻪ ﺳﺎﯽ
٢٠٠٨دا ) (٩٢٥ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻪس ﺑﺮﺳﯽ ﺑﻮون ،ﺑﻪم ﺋﻪم ژﻣﺎرهﯾﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٩دا دهﺑﺘﻪ ﯾﻪك ﻣﻠﯿﺎر ﻛﻪس .ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﻪھﯚی ﻟﻪ رادهﺑﻪدهر ﺑﻪرزﺑﻮوﻧﻪوهی ﻧﺮﺧﯽ ﺧﯚراك ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ داراﯾﯽ و ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪی رووی ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﻛﺮدووه ،ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ و ھﻪڕهﺷﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛﻪﺷﻮھﻪوای زهوی ،ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻟﻪو ﻛﺸﺎﻧﻪی ﺑﻪڕﻮهﯾﻪ ﺑﯚ ﺳﺎﯽ .٢٠٠٩دۆزﯾﻨﻪوهی ﭼﺎرهﺳﻪری زاﻧﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﻛﺸﻪی ﮔﻪرﻣﺒﻮوﻧﯽ زهوی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﺪاره ﺑﻪ ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزی ﺟﯚراوﺟﯚری وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن و ﺑﻪرھﻪﻣﻪ ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﺑﯚﯾﻪ ﻛﺸﻪی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛﻪﺷﻮھﻪوای ﮔﯚی زهوی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﺎﺑﻮوری ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ،دوو ﻣﻪﺳﻪﻟﻪن ﻛﺎر ﻟﻪﯾﻪﻛﺘﺮی دهﻛﻪن، ﭘﺸﻜﯽ وﺗﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪ ﮔﻪرﻣﻜﺮدﻧﯽ زهوﯾﺪا ﻟﻪ ﯾﻪﻛﺪی ﺟﯿﺎوازه ،ﺑﯚﯾﻪ ﭘﺸﻜﯽ ھﻪر وﺗﻜﯿﺶ ﻟﻪ دۆزﯾﻨﻪوهی ﭼﺎرهﺳﻪردا ﯾﺎﺧﻮد ھﻪر وﺗﻜﯿﺶ ﻟﻪ دۆزﯾﻨﻪوهی ﭼﺎرهﺳﻪردا ﯾﺎﺧﻮد ﻟﻪ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯿﺪا ﺟﯿﺎواز دهﺑﺖ، ﺑﻪم ﻧﻪ ﺟﯿﮫﺎن دهﺗﻮاﻧﺖ ﺑ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺋﻪم ﻛﺸﻪﯾﻪ
ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﻜﺎت ،ﻧﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎش ﺑ وﺗﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪ ھﯿﭽﯽ ﺑﯚ دهﻛﺮﺖ ،ﻛﻪواﺗﻪ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ھﺎوﻛﺎری و ھﻪﻣﺎھﻪﻧﮕﯽ ﻟﻪﻧﻮان وﺗﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ھﻪﻧﮕﺎوی ﯾﻪﻛﻪم دهﺑﺖ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺸﻪﯾﻪی ھﻪڕهﺷﻪ ﻟﻪ ﮔﯚی زهوی دهﻛﺎت .دۆزﯾﻨﻪوهی ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﯚ ﻛﺸﻪی ﮔﻪرﻣﺒﻮوﻧﯽ ﮔﯚی زهوی ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﻪ ﻟﻪ ﭼﯚﻧﺘﯽ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ وزه و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺷﻮازی ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﭘﯿﺸﻪﺳﺎزﯾﯿﻪ ﮔﻪورهﻛﺎن و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺋﻪﺘﻪرﻧﺎﺗﯿﭫ ﺑﯚ زۆرﻚ ﻟﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﭘﯿﺴﻜﺮدﻧﯽ ژﯾﻨﮕﻪی ﺟﯿﮫﺎن .ﺋﻪواﻧﻪش ﺑﻪﺑ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪﻛﯽ ﺑﻪھﺰ و ﻛﺎرا ﻧﺎﻛﺮێ .ﻟﺮهوه دهﭼﯿﻨﻪوه ﺑﻪر دژوارﺗﺮﯾﻦ ﻛﺸﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٨ ﺑﯚی ﺑﻪﺟﮫﺸﺘﯿﻦ ﻛﻪ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ ﻟﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ داراﯾﯿﻪی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ راﭼﻪﻛﺎﻧﺪ .ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻛﻪرﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﺎﻧﻚ ،ﺑﯚرﺳﻪ و ﻣﯚﻚ و زهوی و زاری ﺋﯿﻔﻠﯿﺞ ﻛﺮد و ھﻪڕهﺷﻪ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻛﻪرﺗﯽ دﯾﻜﻪش دهﻛﺎت .ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪداری ﻟﻪ ﺳﯽ ﺳﺎﯽ راﺑﻮردوودا دووﭼﺎری ﺳﻪد ﻗﻪﯾﺮان ﺑﯚﺗﻪوه ،ﺋﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﺎﻧﻪ ﺋﻪو راﺳﺘﯿﯿﻪ دهﺳﻪﻟﻤﻨﻦ ﻛﻪ ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪداری ،ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺶ ﺑﺖ ،ﺋﻪوا ﺟﮕﯿﺮﺗﺮﯾﻨﯿﺎن ﻧﯿﯿﻪ. ﻟﺮهوه زۆرﻚ ﻟﻪ ﮔﻪوره ﭘﺴﭙﯚڕهﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﭘﺎش وردﺑﻮوﻧﻪوه ﻟﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﻛﺸﻪﻛﺎن ﮔﻪﯾﺸﺘﻮوﻧﻪﺗﻪ ﺋﻪو ﺑﺎوهڕهی دهﺑﺖ ﭼﺎودﺮی دهوﻪت رۆﻜﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨﻪﯾﯽ ﺑﮕﺖ ﻟﻪ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺑﺎزاڕدا. ﺋﻪو ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﻪ ﭘﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﻛﻪ ﭘﯿﺎدهﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﭼﺎودﺮﯾﯿﻪی دهوﻪت ﺗﻪﻧﮫﺎ زاﻣﻨﯽ درﮋه ﻧﻪﻛﺸﺎﻧﯽ زﻧﺠﯿﺮهی ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ داراﯾﯿﻪﻛﺎﻧﻪ .ھﻪر ﺋﻪو ﭼﺎودﺮاﻧﻪ دهﻦ ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮوری و داراﯾﯿﻪی ﺋﻪﻣۆ ﺑﻪرۆﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﮔﺮﺗﻮوه ﭘﻪﺗﺎﯾﻪﻛﻪ ﺋﺎﺑﻮوری ﺳﺴﺖ و ﺗﻪﻣﻤﻪﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑوﯾﻜﺮدهوه و )ﮔﻠﯚﺑﺎﻟﯿﺰم(ﯾﺶ ﺋﺎﻣﺮازێ ﺑﻮو ﻟﻪم ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهﯾﻪدا ،ﺑﯚﯾﻪ دهﺑﺖ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﭘﺸﻪﻧﮓ ﺑﺖ ﻟﻪ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯿﺪا .ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدن ﯾﺎﺧﻮد ﺑﻪرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺗﻪﺷﻪﻧﻪﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ھﻪﻧﮕﺎوی ﺟﺪدی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ھﻪﯾﻪ .ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ واﺷﻨﺘﯚن ھﻪﻧﮕﺎو ﺑﻨﺖ ﺑﻪ ﺋﺎڕاﺳﺘﻪی دهﺳﺘﻪﺑﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪ ﺑﯚ ﺑﺎﻧﻜﻪﻛﺎن ،راﮔﺮﺗﻨﯽ ﭘﺮۆﺳﻪی دهﺳﺘﺒﻪﺳﻪراﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﻮﻜﻪ رهھﻨﻜﺮاوهﻛﺎن، ھﺎﻧﺪاﻧﯽ وهﺑﻪرھﻨﺎن ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺑﻮژاﻧﺪﻧﻪوهی ژﺮﺧﺎﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﺪا ،ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﻣﺘﻤﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ دراو ﻟﻪ رﯽ ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎﮔﻪﻟﻚ ﺑﺘﻮاﻧﺖ ﺋﻪو ﺑﺎزاڕاﻧﻪ رﻜﺒﺨﺎﺗﻪوه و ﺧﯚﺷﯿﺎن ﮔﻮﻧﺠﺎوﺑﻦ و دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دهزﮔﺎﯾﻪﻛﯽ ﻛﺎرای ھﻪﻣﻪﻻﯾﻪن ﻟﻪ ﻛﺎﺗﻜﺪا واﺑﻪﺳﺘﻪﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻪھﺰﺗﺮ دهﺑﺖ .ھﻪﻣﻮو ﺋﻪواﻧﻪش ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪ دهوﻪت دهﻛﺮﻦ. ﭘﺎرﺰهر :ﺋﺎزاد ﺳﺪﯾﻖ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
15
ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ڕۆژ
ﺑﺮﺳﺘﯽ ،ﺗﻪﻧﮕﮋهی داراﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎن
ﺳﺎﮑﯽ ﺳﻪﺧﺖ ﺑﻪڕﻮهﯾﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﯽ ﮔﻪورهﯾﻪ ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯿﺸﯿﺪا ﻛﯚﻣﻪﻪ ﺋﻪرﻛﻜﯽ ﻟﻪﺳﻪره ،ﺟﯿﮫﺎن ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎﯾﻪ. ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ )ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ( ﻛﺎﻧﺪﯾﺪی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﺨﻮازهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪو وﺗﻪدا ﺳﺎﯽ راﺑﻮردوو ،ﯾﻪﻛﻚ ﺑﻮو ﻟﻪ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ رووداوهﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎﯽ .٢٠٠٨ ﺋﻪو ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻪ زۆر ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو ﻧﻪك ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهی رهش ﭘﺴﺘﻚ ﺑﯚ ﯾﻪﻛﻪﻣﺠﺎره ﻟﻪ ﻣﮋووی وﯾﻼﯾﻪﺗﻪ ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎدا دهﺑﺘﻪ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺋﻪو وﺗﻪ .ھﻪروهك ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهش ﮔﺮﻧﮓ ﻧﻪﺑﻮو ﻛﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺳﻪرۆﻛﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﻮو ﺑﯚ ﺗﺎﻛﻪ زﻟﮫﺰی ﺟﯿﮫﺎن ،ﺑﻪﻜﻮ ﺋﻪو ھﻪﺒﮋاردﻧﻪ ﺑﻮوه رووداوﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺳﺎﯽ ،٢٠٠٨ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهی ﭼﺎوهڕوان دهﻛﺮﺖ ﺑﺮدﻧﻪوه و ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺑﺎراك ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،ھﺎوﺷﻮهی ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ھﻪردوو ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻓﺮاﻧﻜﻠﯿﻦ رۆزﻓﻠﺖ ﺳﺎﯽ ١٩٣٢و رۆﻧﺎﺪ رﯾﮕﺎن ﺳﺎﯽ ،١٩٨٠وهرﭼﻪرﺧﺎﻧﯽ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ﺑﺖ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﻜﯽ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪدا. ﺑﻪﺷﯽ ھﻪره زۆری ﭼﺎودﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﺑﯚ ﻟﻪﻣﻪودوا و ﺑﯚ ﺳﺎﻧﻜﯽ دوورودرﮋ ،ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ دهرهوهی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ داﺑﻪﺷﺪهﻛﺮﺖ ﺑﻪﺳﻪر دوو ﺳﻪردهﻣﯽ ﺟﯿﺎوازدا. ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ ﭘﺶ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و ﻗﯚﻧﺎﻏﯽ دوای ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ .ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗﺪاﻧﯿﯿﻪ زۆرﻚ ﻟﻪواﻧﻪی دهﻧﮕﯿﺎن داوه ﺑﯚ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺟﯿﮫﺎن ﻟﻪم ﮔﯚﺷﻪ ﻧﯿﮕﺎﯾﻪوه دهﺑﯿﻨﯿﻦ .ﺋﻪوان ﺋﻮﻣﺪﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﺑﻪ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ھﻪﯾﻪ .ﭼﺎوهڕوان دهﻛﻪن ﺋﻪو ﮔﯚڕاﻧﻪ ﺑﻪدی ﺑﮫﻨﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﯽ ﺑﻪدﯾﮫﻨﺎﻧﯽ ﭘﺪاون .ھﻪر ﺋﻪواﻧﻪ ﺑوای ﭘﺘﻪوﯾﺎن ﺑﻪ ﺗﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ھﻪﯾﻪ و داﻛﯚﻛﯽ ﻟﻪ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﻛﺎﻧﯽ دهﻛﻪن .ﺋﻪم ﺣﺎﻪﺗﻪ ھﻪﻣﺎن ﺋﻪو ﺣﺎﻪﺗﻪ ﺑﻮو ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺎﺗﻨﯽ رۆﻧﺎﺪ رﯾﮕﺎﻧﯿﺸﺪا ﺑﻪدی دهﻛﺮا .ﺋﻪواﻧﻪی دهﻧﮕﯿﺎن دا ﺑﻪ رﯾﮕﺎن ﺑواﯾﺎن ﺑﻪ ﺗﺰهﻛﺎﻧﯽ ھﻪﺑﻮو ،ﺑﻪم ﺟﯿﮫﺎﻧﻜﯽ ﭘ ﻛﺸﻪ و ﮔﺮﻓﺖ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ دهﻛﺎت. ﺋﻪرﻛﯽ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻧﻮێ ﻟﻪ ﻛﯚﺷﻜﯽ ﺳﭙﯽ ﺋﻪرﻛﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﺎﺑﺖ ،ﭼﻮوﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺑﯚ واﺷﻨﺘﯚن وهك ﭼﻮوﻧﯽ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٤ی ﻧﺎﺑﺖ ،ﻛﺎﺗﻚ وهك ﺳﯿﻨﺎﺗﯚر ھﻪﺒﮋﺮدرا .ﺋﻪﻣﺠﺎره ﺋﻪو ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎﯾﻪ و 14
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎش ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﻜﺪا رۆﯽ رﺒﻪر دهﮔﺖ، ﭘ ﻛﺸﻪ و ﮔﺮﻓﺘﯽ ﺋﺎﯚزه .ﺑﻪر ﻟﻪ ﻣﺎﺌﺎواﯾﯿﻜﺮدن ﺳﺎﯽ ٢٠٠٨ﻛﯚﻣﻪﻚ ﻛﺸﻪی ﺑﯚ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٩ﺑﻪﺟ ھﺸﺖ ،ﺋﻪو ﻛﺸﺎﻧﻪ ﺳﻪرﺟﻪﻣﯽ ﺋﻪو ﮔﺮﻓﺖ و ﻛﺸﺎﻧﻪن ﻛﻪ رووﺑﻪڕووی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ و ﺋﯿﺪارهﻛﻪی دهﺑﻨﻪوه. ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ دهﺑﺖ ﺑﻪ ﺳﻪرۆك و وﺗﻪﻛﻪی ﻟﻪ دوو ﺷﻪڕداﯾﻪ، ﮔﯚی زهوی ﻟﻪﺑﻪردهم ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ و ھﻪڕهﺷﻪی ﮔﯚڕاﻧﯽ ﻛﻪﺷﻮھﻪواداﯾﻪ .ﺟﯿﮫﺎن ﻧﻮﻗﻤﯽ زهﻟﻜﺎوی ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﺘﺮﯾﻦ ﻗﻪﯾﺮاﻧﯽ داراﯾﯽ ﺑﻮوه .ھﻪژاری ﻟﻪ ﺳﺎﻧﯽ ﭘﺸﺘﺮ زﯾﺎﺗﺮ ﺑوه و ژﻣﺎرهی ﺑﺮﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﭼﻞ و ﭼﻮار ﻣﻠﯿﯚﻧﯽ دﯾﻜﻪ زﯾﺎد دهﻛﻪن .ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ رووﺑﻪڕووی دڕدۆﻧﮕﯽ و ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ دۆﺳﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﯚﺗﻪوه ،ﺑﻪ ﺟﯚرﻚ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﻮدهوﻪﺗﯿﺪا ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﭘﺪاﭼﻮوﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﺟﯿﺪدی ھﻪﯾﻪ. ﺋﻪوهﯾﺎن ﺳﻪرﺑﺎری ﺋﻪوهی ﭼﻪﻧﺪ ھﺰﻜﯽ دﯾﻜﻪ وهك رﻛﻪﺑﻪر ﻟﻪ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﻧﻮدهوﻪﺗﯿﺪا دهرﻛﻪوﺗﻮون.. روﺳﯿﺎ ،ﭼﯿﻦ و ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن ﻛﻪ دهﺑﺖ ھﻪرﯾﻪك ﻟﻪ و ﺑﻪﺟﯿﺎ ﻣﺎﻣﻪﻪی ﻟﻪﺗﻪﻛﺪا ﺑﻜﺮﺖ .ﺑﻪ ﻛﻮرﺗﯽ ﻛﺸﻪﮔﻪﻟﻜﯽ زۆری ﺳﺎﯽ ٢٠٠٨ﭘﻪڕﯾﻮﻧﻪﺗﻪوه ﺑﯚ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٩و ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدن دهﺑﻦ. ھﻪرﭼﻪﻧﺪه رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪ ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪﻛﻪی ﻧﻮان ﻋﯿﺮاق و ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑﻮوه وﺴﺘﮕﻪﯾﻪك و دهﻻﻗﻪی ﺗﺮوﺳﻜﺎﯾﯽ ﺋﻮﻣﺪﻚ ﺑﯚ واﺷﻨﺘﯚن ﺑﻪ ﺋﺎڕاﺳﺘﻪی رزﮔﺎرﺑﻮون ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﯽ ﻋﯿﺮاق ،ﺑﻪم ﭘﻪﻻﻣﺎری ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺘﺎن ﺑﯚ ﺳﻪر ﺷﺎری ﻣﯚﻣﺒﺎی ﻟﻪ ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﺎرﻜﯽ دﯾﻜﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ راﭼﻪﻛﺎﻧﺪ .ﺋﻪو ﭘﻪﻻﻣﺎره ﺳﻪﻟﻤﺎﻧﺪﯾﯿﻪوه ﺋﻪو ﺟﻪﻧﮕﻪ ﺗﻮﻧﺪهی ﺳﻪرۆك ﺑﻮش ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎن و دژی ﺗﯿﺮۆر ﺑﻪرﭘﺎی ﻛﺮد ،ھﺸﺘﺎ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺗﻪواوی ﻣﺴﯚﮔﻪر ﻧﻪﻛﺮدووه و ھﻪروا ﺗﯿﺮۆر ھﻪڕهﺷﻪﯾﻪﻛﻪ دهﺑﺖ رووﺑﻪڕووی ﺑﺒﯿﻨﻪوه .ﻛﻪواﺗﻪ درﮋهدان ﺑﻪ ﺟﻪﻧﮓ دژی ﺗﯿﺮۆر ،ﺑﻪﺷﻚ دهﺑﺖ ﻟﻪ ﺋﻪﺟﻨﺪای ﺋﻪرﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،ﺑﻪم ﺋﺎﯾﺎ ﺷﻮازی ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﺟﻪﻧﮕﻪﻛﻪ دهﮔﯚڕﺖ ﯾﺎن ﻧﺎ؟ ﮔﻮﻣﺎﻧﯽ ﺗﺪاﻧﯿﯿﻪ، ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﭘﯿﻮاﯾﻪ ﺑﻪرهی راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪی ﺷﻪڕﻛﺮدن دژی ﺗﯿﺮۆر ﻟﻪ ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن دهﺑﺖ و
ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﻟﻪم ﺑﻪرهﯾﻪدا ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﻟﻪﺳﻪر ﺗﯿﺮۆردا ﻣﺴﯚﮔﻪر دهﻛﺎت .ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺗﺎﻛﺘﯿﻜﯽ ﻟﺪاﻧﯽ ﺑﻨﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ﻗﺎﻋﯿﺪهﯾﻪ ﻟﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن .ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﯽ دژی ﺗﯿﺮۆردا ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ھﺎوﻛﺎری و ﻛﯚﻣﻪﻛﯽ ﺟﯿﮫﺎن دهﺑﺖ ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﭘﺪهﭼﺖ ھﻪوﺒﺪات ﺑﯚ رهواﻧﺪﻧﻪوهی ﺋﻪو ﻣﻪﺗﺮﺳﯽ و ﺑ ﻣﺘﻤﺎﻧﻪﯾﯿﻪی ﻟﻪﻧﻮان ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو وﺗﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪدا دروﺳﺘﺒﻮوه دهﺑﺖ ﻛﺎرﺑﻜﺎت ﺑﯚ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﻪوه و ﺑﻮژاﻧﺪﻧﻪوهی ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯿﯿﻪﻛﺎن، ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﺋﻪم ﺳﻪرۆﻛﻪ ﺑﺮﯾﺘﯽ دهﺑﺖ ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯽ دهﻛﺎت ﻧﻪك ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻜﺎت. ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﻮهی ﺋﻪم ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪ ﮔﺸﺘﯿﯿﻪی ﺑﯚ ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪ ﻧﻮدهوﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ داﯾﺪهڕﮋﺖ ،دهﺑﺖ ھﻪﻧﺪﻚ وت ﺑﺎﯾﻪﺧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﯿﺎن ﭘ ﺑﺪرﺖ ،ﭼﯿﻦ وﺗﻜﻪ ﻟﻪ ﭘﺸﻜﻪوﺗﻨﯽ ﺑﻪردهواﻣﺪاﯾﻪ، ﺋﺴﺘﺎ ھﻪڕهﺷﻪ دهﻛﺎت ﺑﺒﺘﻪ رﻛﻪﺑﻪری ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪ رﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا .روﺳﯿﺎ ﻧﯿﮕﻪران و ﺑﺰاره ﻟﻪ ﺗﺎﻛهوی واﺷﻨﺘﯚن .ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن وﺗﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﻪ ﻟﻪ رووی ﭘﮕﻪی ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿﻪوه ،ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪﻛﯽ ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدووی ھﻪﯾﻪ و دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﻪﻛﯽ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ﯾﻪﻛﺠﺎر ﮔﺮﻧﮕﻪ ،ﺑﯚ ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ .ﺋﺮان و ﻛﯚرﯾﺎی ﺑﺎﻛﻮور ،ﺋﻪم دوو وﺗﻪ ﻛﻪ دهﯾﺎﻧﻪوﺖ ﭼﻪﻛﯽ ﺋﻪﺗﯚﻣﯿﺎن ھﻪﺑﺖ ،ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﭼﯚن
ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻪوه ﻟﯿﺎن رواﻧﯽ .ﺋﻪﮔﻪر ﭘﺶ ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﻚ ﻧﻮﺳﯿﻨﯽ ﻻﻓﯿﺘﻪﯾﻪك ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺷﺎرهواﻧﯽ دﯾﺎرﺑﻪﻛﺮی ﺑﻪدواوه ﺑﻮوﺑﺖ، ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﻜﯿﺶ ﻟﻪﻣﻪوﭘﺶ ﺑﻪﻛﻮردی ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﯽ ﻟﻪﯾﻼ زاﻧﺎ ،ﻟﻮهرﮔﺮﺗﻨﻪوهی ﺣﻪﺳﺎﻧﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ و زﯾﻨﺪاﻧﯿﻜﺮدن ﺑﻮو ﺑﺖ ،ﺋﻪوا ﺋﻪﻣۆ رهﺟﻪب ﺗﻪﯾﺐ ﺋﻪردۆﮔﺎﻧﯽ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﺑﻪزﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻟﻪﻛﻪﻧﺎﻜﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﻪوه دوا .وﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪردۆﮔﺎن ﺋﻪﻣﺠﺎره ﻟﻪ ھﯚﻜﯽ داﺧﺮاودا ﻧﻪﺑﻮو ،ﺗﺎوهﻛﻮ ﭼﻪﻧﺪ ﻛﻪﺳﻜﯽ ﻛﻪم ﺑﯿﺒﯿﺴﺘﻦ ،ﺑﻪﻜﻮ ﻟﻪ ﻛﻪﻧﺎﻜﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿﻪوه ﺑﻮو و ھﻪﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﮔﻮﯿﺎن ﻟﯽ ﺑﻮو .ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﺳﻪرﻛﺮدهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺗﯽ ﻛﯚﻣﻪﮕﻪی دﯾﻤﻮﻛﺮات ﭘﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﺋﻪم ھﻪﻧﮕﺎوهی ﺋﺎﻛﭙﺎرﺗﯽ ﻛﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺳ ﻣﺎﻧﮓ ﻣﺎوه ﺑﯚ ھﻪﺒﮋاردﻧﻪ ﮔﺸﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو وﺗﻪ ﻣﺎﻧﯚڕﻜﯽ ﻧﻮﯿﻪ ﺑﯚ دهﺳﺘﻪﺑﻪرﻛﺮدﻧﯽ دهﻧﮕﯽ ﻛﻮردهﻛﺎن. دهﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﻜﺎﯿﺶ ﻟﻪﻣﯿﺎﻧﻪی دﯾﺪارﻜﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧﯿﺪا
راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ :ﻣﺎﻓﯽ ھﻪﻣﻮو ﻛﻪﺳﻜﻪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻗﺴﻪ و ﭘﻪﺧﺸﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚن ﺑﻜﺎت ،ﺑﻪم ﻣﺎﻓﯽ ﻛﻪس ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺎرهی ٧٠ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻪس ﺑﯚ ﻛﻪﻣﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪك ﺳﻪرف ﺑﻜﺎت ،ﺋﻪوه ڕاﺳﺖ ﻧﯿﯿﻪ«. ﻋﻮﺳﻤﺎن ﺧﻮﻧﺎڤ ﻛﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎرﻜﯽ ﻛﻮرده ،ﻛﺎرﻛﺮدن ﻟﻪو ﻛﻪﻧﺎﻪ ﺑﻪﺟﺎﺷﺎﯾﻪﺗﯽ دهزاﻧﺖ ﺑﯚ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺗﻮرك وﺗﯽ »ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﻟﻪو ﻛﻪﻧﺎﻪ ﻛﺎردهﻛﻪن ﻟﻪﻻﯾﻪن ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮردهوه وهﻛﻮ ﺟﺎش ﻟﻪ ﻗﻪﻪم دهدرﻦ«. ﻻﯾﻪﻧﮕﺮان ﻟﻪﭘﺎش ﻧﺰﯾﻜﻪی ٨٦ﺳﺎڵ ﻟﻪ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دهوﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻛﻮردهﻛﺎن ﺑﯚ ﯾﻪﻛﻪﻣﺠﺎر دان ﺑﻪﺑﻮوﻧﯿﺎﻧﺪا دهﻧﺮﺖ و وﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﻟﻪ ﺑﯚﻧﻪﻛﻪدا ﮔﻪورهﯾﯽ ﺑﯚﻧﻪﻛﻪ و ﮔﻪواھﯽ دان ﺑﻮو ﺑﻪﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﻜﯽ ﺗﺮ و ﮔﻪﻟﻜﯽ ﺗﺮدا ﻟﻪ دهوﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﻛﻪ ﺋﻪوﯾﺶ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرده ،ﻧﻪوهك ﺗﻮرﻛﻪ ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿﻪﻛﺎن. ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮان ﻛﻪ ﻟﻪ ﺷﻪرهم ﺷﺨﻪوه ﻟﻪﻣﯿﺴﺮ وﺗﺎری ﺧﯚی ﭘﺸﻜﻪﺷﻜﺮد وﺗﯽ »ﺋﻪم ﻛﻪﻧﺎﻪ ﯾﻪﻛﺘﯽ و ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوﯾﯿﻤﺎن زﯾﺎﺗﺮ دهﻛﺎت ،دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯿﯿﻪﻛﻪﻣﺎن ﺑﻪھﺰ دهﻛﺎﺗﻪوهو ﺋﺎﺷﺘﯽ و ﺋﯿﺴﺘﻘﺮار دهھﻨ«. ﺟﻪﻣﺎل ﺟﯚﺷﻜﻮن ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ DTP دهرﺑﺎرهی ﻛﻪﻧﺎﯽ TRTی ﻛﻮردی ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ وﺗﯽ» :ﭘﻤﻮاﯾﻪ ﺋﻪو ھﻪﻧﮕﺎوه ھﻪﻧﮕﺎوﻜﯽ ﺑﺎﺷﻪ و ﺋﯿﺠﺎﺑﯿﯿﻪ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﻜﯚﯽ ﻟﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ﻛﻮرد دهﻛﺮد و دهﯾﻮت ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪﻜﻮ ﺗﻮرﻛﻪ ﺷﺎﺧﺎوﯾﯿﻪﻛﺎن ھﻪن«. ﺟﯚﺷﻜﻮن ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهﻛﺎت ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻧﺎﭼﺎره ھﻪﻧﮕﺎوﻜﯽ ﻟﻪو ﺟﯚره ﺑﻨﺖ ،ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺑﺘﻮاﻧ ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﮫﻨ و ﻟﻪﺑﻪردهم ڕای ﮔﺸﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎن دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﺨﻮازی ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪهن .ﻟﻪ ﺋﺎھﻪﻧﮕﻪﻛﻪدا ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪ وهزﯾﺮﻜﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮون ﻣﮋدهی ﺳﻪردهﻣﻜﯽ ﻧﻮێ ﺑﻮو ﺑﯚ ﻛﻮرد و ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪ دهوﻪﺗﻪوه ،ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺷﺎھﯿﻦ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﮔﺸﺘﯽ ﮔﺮوﭘﯽ )ﺗﯽ ﺋﺎرﺗﯽ( ﻟﻪوﺗﺎرهﻛﻪﯾﺪا وﺗﯽ» :ﺋﻪﮔﻪر ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﯾﺎﺳﺎی ﺑﯚ ﻧﻪﮔﯚرﯾﺒﺎﯾﻨﺎﯾﻪ ،ﺋﻤﻪ ﻧﻪﻣﺎﻧﺪهﺗﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ﻛﻪﻧﺎﻪ ﺑﻜﻪﯾﻨﻪوهو ﺋﻪﻣۆ ﺑﻪﭼﺎوی ﺧﯚﻣﺎن ﺋﻪو رۆژه ﺑﺒﯿﻨﯿﻦ «.ﺋﯿﺮﺗﻮل ﮔﯚﻧﺎی وهزﯾﺮی ﻛﻮﻟﺘﻮری ﺗﻮرﻛﯿﺎش وﺗﯽ» :ﺋﻪﻣۆ ﻟﻪ ﺳﺎﯾﻪی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺳﯽ و ﺋﺎزادﯾﻤﺎن ﺑﺮﯾﺎری ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪم ﻛﻪﻧﺎﻪﻣﺎن دا ﻛﻪ دهﺑﺘﻪ ھﯚی دهوﻪﻣﻪﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻠﺘﻮره ﺟﯿﺎﺟﯿﺎﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﻪ ھﯿﭻ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪﻛﯽ ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪﺳﻪر وﺗﻪﻛﻪﻣﺎن و ﺑﻪﭘﭽﻪواﻧﻪوه دهﺑﺘﻪ ھﯚی ﭘﺸﻜﻪوﺗﻨﯽ وﺗﻪﻛﻪﻣﺎن
و ﺑﻪھﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺮاﯾﻪﺗﯽ ﻧﻮان ﺗﻮرك و ﻛﻮرد و ھﻪﻣﻮو ﭘﻜﮫﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ«. ﺳﻪرهﺗﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧﻮﯿﻪ زۆرﻚ ﻟﻪ ﭼﺎودﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﭘﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﻛﻪﻧﺎﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺳﻪردهﻣﻜﯽ ﻧﻮﯿﻪ ﻟﻪ دهوﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎداو ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﻨﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﭼﻪرﺧﻚ ،ﻛﻮردی ﮔﻮﺗﻦ زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﺑﻪدواوه ﺑﻮو. ﺋﺎرﺰ ﻋﻪﺑﺪو ،ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ڕوﻧﯿﻜﺮدهوه ﻛﻪ ﻣﺎوهی ٨٦ﺳﺎﻪ دهوﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﻟﻪﺳﻪر ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﻛﻪﻣﺎﻟﯿﺴﺖ ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺮاوه، و ھﻪر ﻧﻪﺗﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪدهر ﻟﻪ ﺗﻮرك ﻟﻪو وﺗﻪدا ڕهﺗﻜﺮدوهﺗﻪوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪو ﻛﻪﻧﺎﻪ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯿﯿﻪ ﻛﻮردﯾﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﺎﻧﺪﻧﯽ ﻓﻪﻟﺴﻪﻓﻪی ﻛﻪﻣﺎﻟﯿﺴﺖ و داﻧﭙﺪاﻧﺎﻧﯽ دهوﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻪ ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد دهزاﻧﺖ. ﺋﻪو ﺋﻪﻧﺪاﻣﻪی ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﯚﺷﺪاری ﺋﻪوهﺷﯿﺪا ﻛﻪ ﻣﻪرج ﻧﯿﯿﻪ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺗﻪﻟﻪﻓﯿﺰﯾﯚن ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ھﻪﻧﮕﺎوﻜﯽ ﺟﺪی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﺖ ،ﺑﻪﻜﻮ دهﺷﺖ ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﺟﻮاﻧﻜﺎری و ﺑﺮدﻧﻪوهی ﭘۆﺳﻪی ھﻪﺒﮋاردن ﺑﺖ ﻟﻪو وﺗﻪدا ،ﻋﯿﺮاق و ﺗﻮرﻛﯿﺎﺷﯽ وهك دوو ﻧﻤﻮوﻧﻪ ھﻨﺎﯾﻪوه ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯿﺎن ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻛﻮرد.ھﻪﻧﺪﻜﯽ ﺗﺮ ﻟﻪ ﭼﺎودﺮاﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﮔﻪﺷﺒﯿﻦ ﺗﺮ دهڕواﻧﻦ ﺑﯚ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺗﻪﻟﻪﻓﯿﺰﯾﯚﻧﻜﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ﺑﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﻛﯽ دهزاﻧﻦ ﺑﯚ ﭘﻪرهدان ﺑﻪ ﻛﻠﺘﻮری ﻛﻮردی ﻟﻪو وﺗﻪ ،ﺷﻮان داودی، ﺳﻪرﻧﻮوﺳﻪری ھﻪﻓﺘﻪﻧﺎﻣﻪی ھﻪواڵ وﺗﯽ» :ﺋﻪوه ڕووداوﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﮔﻪورهﯾﻪ ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻛﻮردو ڕهوﺷﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و رۆﯽ ﺧﯚی دهﺑﯿﻨﺖ ﻟﻪ ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮوﻧﯽ ﻓﻪرھﻪﻧﮓ و ﻛﻠﺘﻮر و دۆزی ﻛﻮرد ،ھﻪروهك ﭼﯚن ﺗﻪﻟﻪﻓﯿﺰۆﻧﯽ ﻛﻪرﻛﻮك ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ڕژﻤﯽ ﺑﻪﻋﺴﺪا ڕۆﯽ ﮔﻪورهی ﺑﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮوﻧﯽ ﻛﻠﺘﻮر و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ ﻛﻮردی و ﻛﻪ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎش ﺳﻮدی ﻟﺪهﺑﯿﻨﯿﻦ«. ﺷﻮان داودی وﺗﯿﺸﯽ» :ﻧﺎﺑﺖ ﺑﻪ ﺑﯿﺮﻜﯽ ﺗﻪﺳﻜﻪوه ﺑﯚ ﺋﻪو ھﻪﻧﮕﺎوهی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑواﻧﯿﻦ و ﺗﻪﻧﯿﺎ ﺑﻪ ﮔﯚڕاﻧﻜﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎی ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺣﺰﺑﻚ ﯾﺎن ﮔﺮوﭘﻚ ،ﺑﻪﻜﻮ ﺋﻪوه ﮔﯚڕاﻧﻪ ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی دوو ﻧﻪﺗﻪوه ﻛﻪ ﻛﻮرد و ﺗﻮرﻛﻪ«. ﮔﻮﻣﺎﻧﻪﻛﺎن ھﻪرﭼﯿﯿﻪك ﺑﻦ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪم ﻛﻪﻧﺎﻪ ﺳﻪردهﻣﻜﯽ ﻧﻮﯿﻪ ،ﻛﻪ دهﻛﺮﺖ ﺑﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﮔﻮﮕﺮﺗﻦ و ﻗﺒﻮﻜﺮدن و ﻟﻚ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧﻪوهی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺋﻪژﻣﺎر ﺑﻜﺮﺖ ﺑﯚ ﻛﻮرد. ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ــ ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
17
ﺋﺎراﺳﺘﻪ
ﺗــﻪرهﺗــﻪ ﺷــﻪش ﺑﻪﺧــﺮ دێ؟ » ﺗﻪرهﺗﻪ ﺷﻪش ﺑﺨﺮﺑﯽ« ،ﺋﻪو ﭼﻪﻧﺪ وﺷﻪﯾﻪی ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻣﻮژدهﺑﻪﺧﺸﯽ ﭼﻪرﺧﻜﯽ ﻧﻮﯿﻪ، ﮔﻪرﭼﯽ ھﻪﻧﺪﻚ ﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪت و ﻣﺎﻧﯚڕﻜﯽ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ دهزاﻧﻦ ،ﺑﻪم ھﻪﻣﻮان ھﺎوڕان ﻟﻪوهی دهﺳﺘﭙﻜﯽ داﻧﻨﺎن و ﻗﺒﻮﻜﺮدﻧﯽ ﺋﻪوی ﺗﺮه ﻟﻪ وﺗﯽ ٢٠ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮرددا. ﺗﻪﻟﻪﻓﯿﺰﯾﯚﻧﯽ ﻛﻪﻧﺎﯽ ﻛﺮدﻧﻪوهی )(TRT6ی ﻛﻮردی ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ، ڕوداوﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ و ﭘ ﺑﺎﯾﻪﺧﻪ ﺑﯚ ﻛﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ھﻪرﺳ ﭘﺎرﭼﻪﻛﻪی ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮ ﻟﻪوهش ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ دهوﻪﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ڕهﺟﻪب ﺗﻪﯾﺐ ﺋﻪردۆﮔﺎن ،ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم وﺗﻪﯾﺪا ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺗﻪﻟﻪﻓﯿﺰﯾﯚﻧﻪﻛﻪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻗﺴﻪﯾﻜﺮدو ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎرﯾﺶ ﻛﻪﻧﺎﻪﻛﻪی ﺑﻪ ﮔﺮﻧﮓ و ﺳﻪرهﺗﺎﯾﻪﻛﯽ ﻧﻮێ ژﻣﺎرد ،ﺑﯚﯾﻪ ﭼﺎودﺮان
16
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻛﺮدﻧﻪوهی ﻛﻪﻧﺎﻪﻛﻪ ﺑﻪ ھﻪﻧﮕﺎوﻜﯽ ﮔﺮﻧﮓ وﻣﮋووﯾﯽ دهژﻣﺮن. ﻛﺮدﻧﻪوهو ﭘﻪﺧﺸﯽ ) (TRT6ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم رۆژی ﺳﺎﯽ ﻧﻮﺪا ﺑﻮو، ﺷﻮه ﺋﺎﺧﺎوﺗﻨﯽ ﻛﻪﻧﺎﻪﻛﻪش ﺷﻮهزاری ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺳﻪرووه ،واش ﺑﯾﺎره دواﺗﺮ ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ ﺧﻮارووﺷﯽ ﺗﺪا ﺑﻪﻛﺎرﺑﺖ ،ﺋﻪﻣﻪش ﭘﺸﯿﻨﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎدا، ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﭘﺸﺘﺮﯾﺶ و ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٤دا ھﻪﻣﺎن ﮔﺮوﭘﯽ ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ ﺳﻪر ﺑﻪ دهﺳﻪت ،ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪﻛﯽ
ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪﯾﯿﺎن ھﻪﺑﻮو ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻛﻪ ﻣﺎوهﻛﻪی ﺗﻪﻧﮫﺎ )٣٠دهﻗﯿﻘﻪ( ﺑﻮو . ﻧﺎڕازﯾﯿﻪﻛﺎن ﻧﺰﯾﻜﻪی ٢٠ﻣﻠﯿﯚن ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھﻪﯾﻪ و ﺋﻪو ھﻪﻧﮕﺎوهش ﻟﻪ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﻛﻮردداﯾﻪ ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪهھﺎ ﺳﺎﻪ ﻛﻪﻧﺎﯽ ﻛﻮردﯾﺎن ﻟ ﻗﻪدهﻏﻪ ﻛﺮاﺑﻮو، ﻛﻮردهﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻪ ﮔﻪرﻣﯽ ﭘﺸﻮازﯾﯿﺎن ﻟﻪم ھﻪﻧﮕﺎوه ﻛﺮدو ﻧﺎوهﻧﺪه ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎش ﺑﻪ
»ﻣﺮۆڤ دوژﻣﻨﯽ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﻧﺎﯾﺰاﻧﺖ« واﺗﻪ ﻣﺮۆڤ دوژﻣﻨﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪو ﺷﺘﺎﻧﻪ دهﻛﺎت ﻛﻪ ﻧﺎﯾﺎﻧﺰاﻧﺖ و ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﭘﯿﺎن ﺋﺎﺷﻨﺎ ﻧﯿﯿﻪ .ھﺎووﺗﯿﺎﻧﯽ ﻋﻪرهب و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت رۆﺷﻨﺒﯿﺮهﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑﺎﻛﮕﺮاوهﻧﺪ و وردهﻛﺎری دۆﺳﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎزاﻧﻦ ،ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﮐﻮردﯾﺶ ﮐﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﻦ. ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ھﻪﻪ و وﻨﻪی ﺷﻮﻨﺮاو ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﻛﻮرد و دۆﺳﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ھﻪﯾﻪ .ھﻪروهك ﺋﻪو ﺑﯿﺮدۆزه و ﺋﻪﻓﺴﺎﻧﻪﯾﻪی دهﺖ ﺋﻪﺳﯽ ﻛﻮرد ﺷﻪﯾﺘﺎﻧﻪ ،ﮐﻪ ﻣﻪﺳﻌﻮدی ﻟﻪ ﻣﮋووهﻛﻪﯾﺪا دهﯾﺖ .وﻨﻪی ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﻛﻮردﯾﺶ ﻟﻪ ھﻪﻧﺪﻚ ﺷﻮﻨﻪواری ﺋﻪدهﺑﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻋﻪرهﺑﺪا ﺷﻮﻨﺮاوه وهك »ﭼﯿﺮۆﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ھﻪزار ﺷﻪوو ﺷﻪوﻚ« دهﺑﯿﻨﯿﻦ ﻛﻮرد ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﺧﺮاپ و ﻓﺒﺎز و ھﻪﻧﺪﻜﺠﺎرﯾﺶ ﺑ ﻣﺸﻜﻪ و ﺟﺎرﺟﺎرهش دهﺳﺘﻪواژهی »ﻛﻪﻣﺎﯾﻪﺗﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﻋﯿﺮاق« دهﺑﯿﺴﺘﯿﻦ ،وهك ﺋﻪوهی ﻛﻮرد ﭼﻪﻧﺪ ھﻪزارﻛﻪﺳﻚ ﺑﻦ و ﻟﻪ ﺷﻮﻨﻜﯽ ﺗﺮهوه ھﺎﺗﺒﺘﻨﻪ ﻋﯿﺮاﻗﻪوه! ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ھﻪوﻜﯽ
ﮔﻪورهی ﻛﻮردی ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﯚ ڕاﺳﺘﻜﺮدﻧﻪوهی وﻨﻪ ھﻪﻪﻛﻪ. ﮐﻮردﯾﺶ ﮐﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﻪ ھﯿﭻ ﭘۆژهﯾﻪﻛﯽ ﻛﻮرد ﺑﻪ ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯿﺪا ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺋﻪﻣﻪش ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﯿﻪﻛﯽ ﺑﮋاردهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرده ،ﭘﺪهﭼﺖ ھﯚﻛﺎری ﺋﻪﻣﻪش ﺋﻪو ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪ ھﻪﻪﯾﻪ ﺑﺖ ﻛﻪ »ﻋﻪرهب رۆﯿﺎن ﻟﻪ ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرهی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻦ و داھﺎﺗﻮوی ﻛﻮرددا ﻧﯿﯿﻪ«، ﭼﯚن ﻧﺎ؟ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﻜﺪا ﺋﺴﺘﺎ ﻛﻮرد ﺑﻪﺷﻜﻪ ﻟﻪ ﻋﯿﺮاق و ﺑﻪﺷﻜﻪ ﻟﻪ ﺳﻮرﯾﺎ و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻛﻮرد دوای دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ دهوﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهﺑﻨﻪ دراوﺳﯽ ﻋﻪرهب و ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺶ ﻟﻪﻧﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا دهﺑﺖ ،ﻟﺮهوه ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ درﮋه ﺑﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی زﯾﻨﺪووﻛﺮاوهی ﺋﯿﺠﺎﺑﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻋﻪرهﺑﺪا ﺑﺪرﺖ. ﺑﻪ دهوﻪت و ڕژﻢ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮهﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎﻧﻪوه. ھﻪروهك ﭼﯚن ﺋﻪم ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی و ﻛﺮاﻧﻪوهﯾﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻓﺎرس و ﺗﻮرﻛﻪﻛﺎﻧﺪا ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ .ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ
ﻛﻮرد ﺑﻪرهو دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻪﻧﺎﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی و دﯾﺎﻟﯚﮔﯽ ڕاﺳﺘﻪوﺧﯚﯾﯽ ﺟﯚراوﺟﯚر ﻟﻪﮔﻪڵ ﻋﻪرهﺑﺪا. ھﻪوﯽ ﺟﺪدی ﺑﺪات و ﻛﺎری ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ ﺑﯚ دارﮋراو ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪات ،ﺗﺎوهﻛﻮ ﻋﻪرهب ﺑﺘﻮاﻧﺖ ﻟﻪ دۆﺳﯽ ﻛﻮرد ﺗﺒﮕﺎت .ﻟﺮهوه داﻣﻪزراوه ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿﻪﻛﺎن و زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن –ﺳﻪرهڕای داﻣﻪزراوه ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن– دهﺗﻮاﻧﻦ ﻟﻪم ﺑﻮارهدا رۆﻜﯽ ﮔﻪوره ﺑﺒﯿﻨﻦ ،ﺑﻪوهی ﺑﺎﯾﻪﺧﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻪ وهرﮔاﻧﯽ ھﺰرو رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﺋﻪدهب و ھﻮﻧﻪری ﻛﻮردی ﺑﺪرﺖ، ﺑﯚ ﺳﻪر زﻣﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ و ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ و ﻛﯚﻧﮕﺮهی زۆر ﻟﻪﺑﺎرهی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد -ﻋﻪرهب ﺑﺒﻪﺳﺘﺮﺖ .ھﻪروهھﺎ ﺑﻪﺷﻪﻛﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ ﻟﻪ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺒﻮژﻨﺮﻨﻪوهو ﮔﺮﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﻪﻧﺘﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻟﻜﯚﯿﻪﻧﻪوهی ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد و ﻋﻪرهب ﺑﺪرﺖ .ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺧﯚم ﻟﻪ زاﻧﻜﯚی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ )ﻛﻪ ﻣﺎوهی ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻪ ﻛﺎری ﺗﺪا دهﻛﻪم( -ﺑﻪداﺧﻪوه -ﺋﻪوهی ﺑﯚ دهرﺧﺴﺘﻢ زاﻧﻜﯚ ﺑﺎﯾﻪخ ﺑﻪو ﭘﺮﺳﺎﻧﻪ ﻧﺎدات ﻛﻪ ﺑﺎﺳﻢ ﻛﺮدن ،ﻧﻪ ﻛﯚﻧﻔﺮاﻧﺲ و ﻛﯚﻧﮕﺮه ھﻪﯾﻪ ﻟﻪوﺑﺎرهﯾﻪوهو ﻧﻪ ﺳﻪﻧﺘﻪری ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوهش ،ھﻪروهك ﺑﻪﺷﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ )ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻪ ﺑﻪﺷﻪ ﻟﻪ زاﻧﻜﯚﻛﻪی ﺳﻠﻤﺎﻧﯿﺪا ھﻪﯾﻪ( ﭘﻼﻧﻜﯽ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪ ﺑﯚ دارﮋراو ﭘﯿﺎده ﻧﺎﻛﺎت ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردی -ﻋﻪرهﺑﯿﺪا .دوو ﺳﺎڵ ﭘﺶ ﺋﺴﺘﺎ ﭘۆژهﯾﻪﻛﻢ ﭘﺸﻜﻪﺷﯽ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ زاﻧﻜﯚی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﻛﺮد ،ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﺳﻪﻧﺘﻪرﻜﯽ ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوهی ﻛﻮردی -ﻋﻪرهﺑﯽ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ﻛﺎری ﺳﻪﻧﺘﻪرهﻛﻪم ﻛﺸﺎ ،ﺑﻪم ﭘﺮۆژهﻛﻪم ﺑﻪ ﺑﺎﯾﻪخ ﭘﻨﻪدان و ﭘﺸﺘﮕﻮﺨﺴﺘﻦ ﭘﺸﻮازﯾﯿﻪﻛﯽ ﺳﻪﻣﻪرهی ﻟﻜﺮا ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﭘﻢ وﺗﺮا :ﭘﺴﭙﯚڕﯾﯿﻪﻛﻪی ﺗﯚ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﻪﻧﺘﻪری ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوه ﻧﯿﯿﻪ ،وهك ﺋﻪوهی وﯾﺴﺘﺒﺘﻢ ﺳﻪﻧﺘﻪرهﻛﻪ ﺑﯚ ﺧﯚم دروﺳﺖ ﺑﻜﺮﺖ ﺗﺎوهﻛﻮ ﻟﻪ ﭘﺸﺘﯿﯿﻪوه ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﻢ دهﺳﺖ ﺑﻜﻪوﺖ! ھﻪروهھﺎ زۆر ﮔﻪﻧﺞ ﻟﻪ زاﻧﻜﯚی ﺳﻠﻤﺎﻧﯿﺪا دهﺑﯿﻨﻢ دهﻦ :ﺑﯚﭼﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ ﻓﺮﺑﯿﻦ! ﺋﻤﻪ ﻧﺎﻣﺎﻧﻪوﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪوه زﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪو رژﻤﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوهﯾﻪ ﻛﻪ زۆر ﺳﺘﻪﻣﯽ ﻟﻜﺮدﯾﻦ و ﺗﺎواﻧﯽ زۆری وهك ﺋﻪﻧﻔﺎلو ھﻪﻪﺑﺠﻪی ﻟﻪ دژﻣﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاوه. ﻧﺎزاﻧﻢ رژﻤﯽ ﺳﻪدام چ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯿﯿﯿﻪوه ھﻪﯾﻪ؟ ﻛﻪواﺗﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﮋارده ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺋﻪﻛﺎدﯾﻤﯽ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮرد ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﻪﻛﯽ ﺟﺪی ﺑﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﺑﺪهن ،ﺗﺎوهﻛﻮ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪ ﺋﯿﺠﺎﺑﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﯚ دۆﺳﯽ ﻛﻮردی ﺑﻪدهﺳﺘﺒﻦ. د .ﻓﺎﯾﻪق ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟﻪ زاﻧﮑﯚی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
19
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﺳﻪﻧﺘﻪرﮑﯽ ﻟﮑﯚﯿﻨﻪوهی ﻛﻮرد و ﻋﻪرهﺑﻤﺎن ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ ،ﻣﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻧﺎوهﻧﺪﻜﯽ ﻛﻪﻣﺪا ﻧﻪﺑﺖ ،ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻜﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﻋﻪﻗﻼﻧﯽ ﺑﯚ دۆﺳﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﻧﯿﯿﻪ .ﺋﻪﻣﻪش ﺟﯿﺎﻛﺎرﯾﯿﻪك دروﺳﺖ دهﻛﺎت ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﺋﻪم ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﻋﻪﻗﻼﻧﯿﯿﻪ ﺑﻪھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد و ﭘﻜﻪوهژﯾﺎﻧﯽ ھﻪزاران ﺳﺎﻪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﻮﺷﻚو ﺑﺮا ﻋﻪرهﺑﻪﻛﺎﻧﯽ ،ھﺎوﺳﯚزی ﻛﻮرد ﻟﻪﮔﻪڵ زۆرﻚ ﻟﻪ دۆﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﺪا و دروﺳﺖ ﺑﺒﻮاﯾﻪ .ﻛﯚﻣﻪﻚ ھﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ ھﻪﯾﻪ ﻛﻪ ھﻪﻧﺪﻜﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﻋﻪرهب و ھﻪﻧﺪﻜﯿﺸﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﻛﻮردهوه ھﻪﯾﻪ. ﺋﻪوهی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﻋﻪرهﺑﻪوه ھﻪﯾﻪ، ﺑﻪﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻣﻦ ــ ﺳ ھﯚﻛﺎره: ﯾﻪﻛﻪﻣﯿﺎن ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ و ﭘﻪﯾﻮهﺳﺘﻪ ﺑﻪ رژﻤﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﻪرهب و ﺋﻪو رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﻪوه ﻛﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑﻪو رژﻤﺎﻧﻪوه ھﻪﯾﻪ .دهزاﻧﯿﻦ زۆرﺑﻪی رژﻤﻪ ﻋﻪرهﺑﯿﯿﻪﻛﺎن رژﻤﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﻦ و ﻟﻪﻻﯾﻪن ﮔﻪﻟﻪوه ھﻪﻨﻪﺑﮋﺮدراون ،ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ ﮔﻪل و ﻟﻪ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﻪﻟﻪوه دوورن .ﺋﻪواﻧﻪی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑﻪ )ﺋﺎزادی ،دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ،ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ و ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری(ﯾﻪوه ھﻪﯾﻪ ﺗﻨﺎﮔﻪن .ﺑﺎﺷﻪ ﭼﯚن دهﻣﺎﻧﻪوﺖ ﻟﻪ دۆﺳﯽ ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﺗﺒﮕﻪن و ﺑﺎوهڕ ﺑﻪوه ﺑﻜﻪن ﻛﻮرد ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرهی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ھﻪﯾﻪ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ھﻪﻣﻮو ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮون ﺑﻪ ﻧﻪﺗﻪوه ﻟﻪ زهوی ،زﻣﺎن ،رۆﺷﻨﺒﯿﺮیو ﻣﮋووی ھﻪﯾﻪ؟ رژﻤﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚری ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷﻮهی ﻛﻪﺳﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚر ﺑﺎوهڕی ﺑﻪ ﺋﺎزادی ﻧﯿﯿﻪ و رﺰی ﻣﺮۆڤ ،ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺮۆڤ و ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﯽ و ﻗﻪواره ﺗﺎﻛﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎﮔﺮﺖ و دان ﺑﻪ ﻣﺎﻓﯽ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﯾﺎﺧﻮد ﻧﻪﺗﻪوهﻛﺎن ﯾﺎﺧﻮد ﮔﺮوﭘﻪ ﺋﯿﺘﻨﯽ و ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا ﻧﺎﻧﺖ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺋﻪو ﻛﺎت ﺳﻪرﻛﻮﺗﻜﺮدن دهﺑﺘﻪ ﺑﯿﺮوﺑﺎوهڕو ﻣﻪزھﻪﺑﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ )ﺋﻪو رژﻢ ﯾﺎن ﻛﻪﺳﻪ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚره( .زۆر رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻋﻪرهب ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺑﻮاری رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﺪا ﻛﺎردهﻛﻪن ﻛﻪ ﺑﻪداﺧﻪوه ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﺎن ﺑﻪ رژﻤﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﻪﯾﺎﻧﻪوه ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﺋﻪﮔﻪر رژﻤﻪﻛﻪ ﺳﻪﺧﯽ ﺗﻪﺑﯿﻌﻪت ﺑﻮو ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮ و ﻻﯾﻪﻧﮕﺮاﻧﯿﺪا ،ﺳﻪرهڕای ﺋﻪوهی )ڕۆﺷﻨﺒﯿﺮهﻛﺎن( ڕاﺳﺘﯿﯿﻪﻛﺎن دهزاﻧﻦ ،ﺑﻪم ﻟﻪﭘﻨﺎو رازﯾﻜﺮدﻧﯽ رژﻤﻪ 18
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﻪ و ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪﻛﺮدن ﺑﯚ دﯾﺪه ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﮐﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ ﮔﻠﯽ دهدهن .ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهﺷﺪا ھﻪﻧﺪﻚ ھﻪواردن ﻟﻪ رژﻤﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و رۆﺷﻨﺒﯿﺮهﻛﺎﻧﺪا دهﺑﯿﻨﯿﻦ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﻋﻪﺑﺪوﻟﻜﻪرﯾﻢ ﻗﺎﺳﻢ ﺳﻪرﻛﺮدهی ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼﻜﺮدوو ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٥٨دا دهﺳﺘﻮوری ﻛﺎﺗﯽ داﻧﺎ و ﻟﻪ ﻣﺎدهی ﺳﯿﺪا ھﺎﺗﺒﻮو »ﻗﻪوارهی ﻋﯿﺮاق ،ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎی ھﺎرﯾﻜﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻧﻮان ھﻪﻣﻮو ھﺎووﺗﯿﺎن ﺑﻨﯿﺎت دهﻧﺮﺖ ،ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﻪ رﺰﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﻣﺎﻓﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن و ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﺎزادﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﻋﻪرهب و ﻛﻮرد ھﺎوﺑﻪﺷﻦ ﻟﻪم وﺗﻪدا ،ﺋﻪم دهﺳﺘﻮوره ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﻮهی ﯾﻪﻛﺘﯽ ﻋﯿﺮاﻗﺪا داﻧﺪهﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﻓﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا«. ھﻪروهھﺎ رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﻋﻪرهب ﻟﻪ راﺑﺮدوو و ﺋﺴﺘﺎدا ﻻﯾﻪﻧﮕﺮی دۆﺳﯿﯿﻪی ﻛﻮرد دهﻛﻪن و داﻧﺪهﻧﻦ ﺑﻪوهدا ﻛﻪ ﻛﻮرد ﻣﺎﻓﯽ ﭼﺎرهی ﺧﯚﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ھﻪﯾﻪ، ﺋﻪواﻧﻪش ﯾﺎن ﭼﻪپ ﺑﻮون ﯾﺎﺧﻮد ﻛﻪﺳﺎﻧﯽ ﻟﯿﺒﺮاڵ، ﻟﻪ ﻧﻤﻮوﻧﻪی وهك ﺟﻪواھﯿﺮی و ﻣﻪﺣﻤﻮد دهروﺶ و د.ﺷﺎﻛﺮ ﻧﺎﺑﻠﻮﺳﯽ. دهﻣﺎرﮔﯿﺮﯾﯽ و ﺷﯚﭬﻨﯿﺰم ھﯚﻛﺎری دووهﻣﯿﺶ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ رهﮔﻪزﭘﻪرﺳﺘﯽ، ﺷﯚﭬﻨﯿﺰم و دهﻣﺎرﮔﯿﺮﯾﯿﻪوه ھﻪﯾﻪ ،ﺋﻪم ﺧﻪﺳﻪﺗﺎﻧﻪ وا ﻟﻪ ﻣﺮۆڤ دهﻛﻪن ﯾﻪك ﺷﺖ ﺑﺒﯿﻨﺖ و ﺑﺎوهڕی ﭘ ﺑﮫﻨﺖ .ﭘﺎﺷﺎن ڕاﺟﯿﺎﯾﯽو ھﻪﻣﻪڕهﻧﮕﯽ ڕهﺗﺪهﻛﺎﺗﻪوه ،ﺑﻪﻜﻮ ﺑوای ﺑﻪ دهﺳﻪﺗﯽ ﯾﻪك ﻻﯾﻪﻧﻪ دهﺑﺖ ﻟﻪ دژی ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ،ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ ھﻪﻧﺪﻚ ﻋﻪرهﺑﯽ ﻧﻪﺗﻪوه ﭘﻪرﺳﺘﯽ ﺷﯚﭬﯿﻨﯿﺪا دهﺑﯿﻨﯿﻦ ،ﺋﻪواﻧﻪی دان ﺑﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮدا
ﻧﺎﻧﻦ ،ھﻪروهك ﺳﻪدام ﻛﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﺗﻪﻋﺮﯾﺒﯽ ﻟﻪ ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﭘﯿﺎدهﻛﺮد و ﺑﯿﺪﻋﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳﻪﯾﺮ و ﺳﻪﻣﻪرهی ﺑﻪ ﻧﺎوی »راﺳﺘﻜﺮدﻧﻪوهی ﻧﻪﺗﻪوه«ی ﻟﻪ ﻋﯿﺮاﻗﺪا داھﻨﺎ .ﺟﺎرﻜﯿﺸﯿﺎن ﻋﯿﺰهت دوری ﺟﮕﺮی ﺳﻪدام راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ؛ »ﺳﻪﺣﻪدﯾﻨﯽ ﺋﻪﯾﻮﺑﯽ ﻛﻮرد ﻧﻪﺑﻮوه، ﺑﻪﻜﻮ ﻛﺮاوه ﺑﻪ ﻛﻮرد« ،واﺗﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﻮردﻧﺸﯿﻨﺪا ژﯾﺎوه و ﺑﻮوه ﺑﻪ ﻛﻮرد .د.ﺳﻪﻣﺎح ﺋﯿﺪرﯾﺲ ﺳﻪرﻧﻮوﺳﻪری ﮔﯚﭬﺎری »ﺋﺎداب«ی ﺑﻪﯾﺮوﺗﯿﺶ ھﻪﻣﺎن ﺋﻪو ﺷﺘﻪی دووﺑﺎره ﻛﺮدهوه ﻛﺎﺗﻚ ﻟﻪ ﮔﯚﭬﺎرهﻛﻪﯾﺪا ھﺮﺷﯽ ﻛﺮده ﺳﻪر ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻓﻪﺧﺮی ﻛﻪرﯾﻢ ﺳﻪرۆﻛﯽ داﻣﻪزراوهی »ﻣﻪدا«و ھﺮﺷﯿﺸﯽ ﻛﺮده ﺳﻪر ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﭼﻮﻧﻜﻪ دوور ﻟﻪ ﺑﻨﺪهﺳﺘﯽ ﺋﺎزادی ﺗﺪا ھﻪﯾﻪ. ھﯚﻛﺎری ﺳﯿﻪﻣﯿﺶ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﻧﻪزاﻧﯽ و زاﻧﯿﺎری ﻧﻪﺑﻮوﻧﻪوه ھﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﻪم دوواﻧﻪ ﻣﺮۆڤ ﻟﻪ ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻨﯽ راﺳﺖ و دروﺳﺘﯽ ﺷﺘﻪﻛﺎن دوور دهﺧﻪﻧﻪوه و ﺗﮕﻪﯾﺸﺘﻨﻜﯽ ﺗﻜﻪڵ و ﭘﻜﻪڵ و ﺧﻮراﻓﯽ ﭘﺪهﺑﻪﺧﺸﻦ .ھﻪر ﻟﻪ ﻛﯚﻧﯿﺸﻪوه وﺗﺮاوه
وهﻛﻮ ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﻚ ﻟﻪ دﻧﯿﺎ ﮔﻪﻧﺪهﯿﺶ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ھﻪﯾﻪ«. دهﺑﺘﻪ ﮔﺮوپ رﻜﺨﺮاو و دهزﮔﺎ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪارهﻛﺎن ﺑﯚﭼﻮوﻧﯿﺎن واﯾﻪ؛ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚﺗﻪ ﮔﺮوپ و ھﻪﻧﮕﺎو ﺑﻪرهو ﻣﺎﻓﯿﺎﺑﻮون دهﻧﺖ. رﺒﯿﻦ رهﺳﻮڵ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯽ ﺑﯚ ﻛﻮرد ،ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪ ﺟﯚری ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮد ،ﺑﻪوهی ﻟﻪ ﺗﺎﻛﻪوه ﺑﯚﺗﻪ ﮔﺮوپ و ﺧﻪرﯾﻜﻪ دهﺑﻨﻪ ﻣﺎﻓﯿﺎ» ،ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻪرهﺗﺎ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﺎك ﺑﻮو ،ﺑﻪم ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ھﺎوﺑﻪﺷﯽ ﺗﺎﻛﻪﻛﺎن ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻛﺮدۆﺗﻪ ﮔﺮوپ ،ﺋﺴﺘﺎ ﺋﻪو ﮔﺮوﭘﺎﻧﻪ ﺗﯚڕی ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﺎن ﭘﻜﮫﻨﺎوه و ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯽ دهﻛﻪن و رهﻧﮕﻪ ﮔﺮوﭘﯽ واھﻪﺑﺖ ﻟﻪ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺗﺪاﺑﺖ و ﮔﻮێ ﺑﻪ ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚژﯾﺎش ﻧﻪدهن و ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺣﺰﺑﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن وهﻻوه ﺑﻨﻦ«. رﺒﯿﻦ ﺋﻪوهﺷﯽ روون ﻛﺮدهوه؛ ﺋﻪو ﮔﺮوﭘﺎﻧﻪ ﺧﺎوهن دهﺳﻪﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﺳﻪرﺑﺎزﯾﻦ و ﺗﻮهﮔﻼون و ﺑﺎﻧﺪی ﭼﻪﻛﺪار و رهﻓﺎﻧﺪﻧﯽ ﺧﻪﻜﯿﺎن ھﻪﯾﻪ و ﺧﻪرﯾﻜﻪ دهﺑﻨﻪ ﻣﺎﻓﯿﺎ «،ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺒﻨﻪ ﻣﺎﻓﯿﺎ ﭼﺎرهﺳﻪر ﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ زۆر زهﺣﻤﻪت دهﺑﺖ «.ﻟﻪ ھﻪﻣﺒﻪر ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪﻛﺎﻧﯽ رﺒﯿﻦ ،ﺳﻪرﻛﺮدهﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ﻧﻜﯚﯽ ﻟﻪوه ﻧﺎﻛﻪن و ﺑﻪ راﺷﻜﺎوی ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ھ و ﭼﻮارﭼﻮه ﮔﺸﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﯾﻪ دهﻛﻪن. ﺳﻪﻋﺪی ﺋﻪﺣﻤﻪد ﭘﯿﺮه ﻟﭙﺮﺳﺮاوی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪ ﮔﺸﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوه ﻛﺮد ،ﺟﯚرﻚ ﻟﻪ ﻧﺰﯾﻜﺒﻮوﻧﻪوه و ﺷﻪرﻋﯿﻪﺗﭙﺪان و ھﻪوﺪان ﺑﯚ دواﺧﺴﺘﻨﯽ ﭼﺎرهﺳﻪر ﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ھﻪﯾﻪ» ،ﺋﻪو دﯾﺎردهﯾﻪ ﺧﺮاﭘﻪ و دهﺑﺖ ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﯽ ﻧﻪﻛﺮﺖ و ﻟﺒﻮوردن ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻛﻪس ﻧﻪﻛﺮﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﺧﺮاﭘﯽ ھﻪﯾﻪ«.
ﻋﻪدﻧﺎن ﻣﻮﻓﺘﯽ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻟﻪ ﻟﺪواﻧﻜﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﯿﺪا وﺗﯽ» :ﮔﻪﻧﺪهﯽ دﯾﺎردهﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪرﭼﺎوه ﻟﻪ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ھﯿﭻ ﻛﻪﺳﻚ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﺑﺖ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻧﯿﯿﻪ«. ﻧﭽﯿﺮﭬﺎن ﺑﺎرزاﻧﯽ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ ﻟﻪ دﯾﻤﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ رادﯾﯚﯾﯿﺪا دووﭘﺎﺗﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدهوه و وﺗﯽ» :ﻧﺎﻣﻪوێ ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﮔﻪﻧﺪهﯽ و ﻧﻜﯚﯽ ﻟﻪ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﺑﻜﻪم ،ﺑﻪ
ﺋﯿﺠﺮاﺋﺎت ﻧﯿﯿﻪ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺷﺎﻛﻪﻟﯽ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧﻪی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ و ﺑﻪرهﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧﻪوهی رۆﺗﯿﻦ ﻟﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ ﻟﻪﻣﻪڕ ﺋﻪو ﺟﯚره ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﻪ وﺗﯽ» :ﺋﻤﻪ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﯽ ھﻪﻣﻮو ﺟﯚره ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﻪﻛﻪﻣﺎن دﯾﺎری ﻛﺮدووه ﺑﻪ ﺳﻮودوهرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ«. ﺟﻪﺑﺎر ﻋﻪﺑﺪوﻟﻔﻪﺗﺎح ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻟﻪ دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودﺮی داراﯾﯽ وﺗﯽ» :ﺋﻤﻪ ﺋﻪرﻛﯽ ﺧﯚﻣﺎن ﻟﻪ ٪٩٥ﺟﺒﻪﺟ ﻛﺮدووه ،ﺑﻪم ﺋﯿﺠﺮاﺋﺎت وهرﻧﻪﮔﯿﺮاوه و ﺷﻮﻦ و ﻛﻪﺳﻪ ﮔﻪﻧﺪهﻪﻛﺎﻧﻤﺎن دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮدووه، ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﻪﻣﺎن دهرﺧﺴﺘﻪوه وهﻛﻮ؛ دزﯾﻨﯽ ﻣﺎﯽ دهوﻪت ﻛﻪ ﺑﯚ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﺗﺎﻛﻪﻛﻪس ﺑﻪﻛﺎرھﺎﺗﻮوه «.ﺑﻪڕﻮهﺑﻪرهﻛﻪی ﭼﺎودﺮی
داراﯾﯽ ﺋﻪوهﺷﯽ وت» :ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﺎﻧﻪﻣﺎن ﻛﻪﺷﻔﻜﺮدووه ،ﺑﻪ راﭘﯚرت ﻧﺎردووﻣﺎﻧﻪ و دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ھﻪﻣﻮو ھﻪﻪﻛﺎﻧﻤﺎن ﻛﺮدووه ،ﺋﻪوهی ﺋﻪرﻛﯽ ﺋﻤﻪﯾﻪ ﻛﺮدووﻣﺎﻧﻪ ،ﺑﻪم ﻛ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ ﺳﺰا دهدات ﺋﯿﺸﯽ ﺋﻪواﻧﻪ ،ﺋﻤﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﻪ ﺑﻪﮕﻪ و ﻣﻮﺳﺘﻪﻣﺴﻪﻛﯽ رهﺳﻤﯽ ،ﺋﻪوه راﺑﮕﻪﯾﻪﻧﯿﻦ ﻓﻧﻪ ﻛﻪس ﺑﻪو ﺷﻮهﯾﻪ دزﯾﻜﺮدووه «.ﮔﻪرﭼﯽ ھﻪﻧﺪﻚ ﻛﻪس دهرﺑﺎرهی ﺑﻮوﻧﻪ ﮔﺮوﭘﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﻦ ﺑﻪﮕﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﻛﺎره ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﯚﯾﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻧﺎﻛﺎت ﺑ ﺑﻪﮕﻪ ﻗﺴﻪ ﺑﻜﺮﺖ. رۆژﮔﺎر ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﻣﯿﻦ ﺟﮕﺮی ﺳﻪرۆﻛﯽ رﻜﺨﺮاوی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﻪﻓﺎف وﺗﯽ» :ﮔﻪﻧﺪهﻜﺮدﻧﯽ ھﻪر ﻛﻪﺳﻚ ﺑ ﺑﻪﮕﻪی ﻓﻪرﻣﯽ ﻧﺎﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻪ ،ﺑﻪﭘﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﻧﺎﻛﺮﺖ ﻛﻪس ﺗﯚﻣﻪﺗﺒﺎر ﺑﻜﻪﯾﺖ«. رﺒﯿﻦ رهﺳﻮڵ رهﺷﺒﯿﻨﻪ ﻟﻪﻣﻪڕ ﻟﯿﮋﻧﻪی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ و ﭘﺎﺳﺎوی ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪوه ھﻨﺎوه ﺋﯿﺮادهی ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﯿﯿﻪ «،ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﻪ ﺋﯿﺮادهی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪوه ھﻪﯾﻪ .ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﺋﯿﺮادهی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪر ﻛﺮدﻧﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻧﯿﯿﻪ«. رﺒﯿﻦ وﺗﯽ» :ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻛﻮرد ﻧﺎﯾﻪوێ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﻜﺎت ،ﺋﻪﮔﻪر ﺑﯿﻪوێ دهﺑﺖ ھﻪﻧﮕﺎوی ﯾﻪﻛﻪم؛ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻛﺎرا ﺑﻜﺎت و ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﺘﯿﯿﻪوه ﺳﻪﺣﯿﻪﺗﯽ ﺋﻪوهی ﭘ ﺑﺪرﺖ ،ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧ ﮔﻪﻧﺪهﻪﻛﺎن ﻣﻮﺣﺎﺳﻪﺑﻪ ﺑﻜﺎت، ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺋﻪو ﺳﻪﺣﯿﻪﺗﻪی ﻧﯿﯿﻪ ﻣﻮﺣﺎﺳﻪﺑﻪی ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺑﻜﺎت ،ﻟﭙﭽﯿﻨﻪوه ﻟﻪ ﭼﯚﻧﺘﯽ ﺧﻪرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟﻪ ﺑﻜﺎت .ﺋﻪو ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﺑﻪوه ھﻨﺎﯾﻪوه ﻟﻪ ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟﻪی ٢٠٠٨ﻛﺎﺗﻚ ﺑﯚ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ دووهم دواﺧﺮاو ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺪام ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺳﻮورﺑﻮون ﻟﻪﺳﻪر ﭼﯚﻧﺘﯽ ﺧﻪرﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻮدﺟﻪ ﻧﺎﻛﯚﻛﯽ ﻛﻪوﺗﻪ ﻧﻮان ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﺘﯿﯿﻪوه«. ﺟﻪﺑﺎر ﻋﻪﺑﺪوﻟﻔﻪﺗﺎح ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻟﻪ دﯾﻮاﻧﯽ ﭼﺎودﺮی داراﯾﯽ ﻟﻪﻣﻪڕ ھﻪوﯽ ﻟﯿﮋﻧﻪی ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯽ وﺗﯽ» :دهوﻪت دهﺑﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﯾﺎﺳﺎ ﺑﻪڕﻮهﺑﭽﺖ ،ﺋﻤﻪ ﻟﻪ ﺧﻪﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ ﻻﻣﺎﻧﺪاوه، ﺑﯚﯾﻪ ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﯾﻪﺧﻪی ﮔﺮﺗﻮوﯾﻦ و ﻟﭙﭽﯿﻨﻪوه ﻧﺎﻛﺮﺖ .ﻣﻮوﭼﻪ و ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪی ھﻪر ﺑﻪرﭘﺮﺳﻚ ﺑﻪراورد ﺑﻜﻪﯾﺖ ﺑﻪ ﻣﻮوﭼﻪﻛﻪی دهزاﻧﯽ ﭼﯚن ﺋﻪو ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪی دهﺳﺘﻜﻪوﺗﻮوه«. ﺟﻪﺑﺎر ﻋﻪﺑﺪوﻟﻔﻪﺗﺎح ﺋﻪوهﺷﯽ وت» :ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ و ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺋﯿﺠﺮاﺋﺎت ﺑﻜﺎت و راﭘﯚرﺗﯽ ﺋﻪو ﻟﯿﮋﻧﻪﯾﻪش دهﻛﺮﺖ ﭼﺎﻛﺴﺎزی ﺗﯿﺎﺑﻜﻪﯾﻦ و زۆرﺷﺖ دهﻛﺮﺖ ﮔﻪر ﺑﯿﺎﻧﻪوێ ﺑﻜﺮﺖ«. ھﻪوﻟﺮ ــ ﻟﻮﻗﻤﺎن ﺷﺮواﻧﯽ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
21
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﮔﻪﻧﺪهﯽ دهﺑﺘﻪ ﮔﺮوپ ﮐﻪس ﻧﮑﯚﯽ ﻟﻪ ﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺎردهی ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻧﺎﻛﺎت ،ﻟﻪ ھﺎووﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻪوه ﺗﺎ دهﮔﺎﺗﻪ ﺳﻪرهوه، ھﻪﻣﻮوان دان ﺑﻪﺑﻮوﻧﯽ دﯾﺎردهی ﮔﻪﻧﺪهﯿﺪا دهﻧﻦ. 20
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
رهﻧﮕﻪ ﺋﻤﻪ ﺑﺎرودۆﺧﻜﯽ ﺧﺮاﭘﻤﺎن ﺑﺒﺖ ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻤﻪ دهﯿﻦ »ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ دهﺑﺖ ﺑﺨﺮﺘﻪ دوا ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧﻪوهو ﻟﻪ دوا ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧﺪا دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﺎﺳﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ﺋﻤﻪ ﺑﻪھﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪﻣﻨﯽ وهﺗﻪﻧﯿﯿﻪ«. ﻛﻪواﺗﻪ ﺋﻮه ﻟﻪو ﻗﯚﻧﺎﻏﻪدا ﻣﺎﻧﻪوهی ھﻪردوو ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﻪﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﺠﺎو دهزاﻧﻦ؟ ـ ﺋﻤﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهداﯾﻦ ﻛﻪ ﺑﻤﻨﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ھﺸﺘﺎ ﺋﻪو ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧﻪﻣﺎن ﻟﻪﺳﻪره ﻛﻪ ﻟﺮه و ﻟﻪوێ ،ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﺋﺮه دهﻛﺮﺖ ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﺎﻧﻪ ﻧﻪﻣﺎن و ﻛﺎروﺑﺎرهﻛﺎن ﺑﻪﭘﯽ دهﺳﺘﻮور ﺑﻪڕﻮهﭼﻮو ،ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪ ﺑﯾﺎری ﻟﺪهدرﺖ ،ھﻪﺒﻪت ﺋﻪو ﺑﯾﺎرهش ﻻی ﺋﻤﻪ ﻧﯿﯿﻪ و ﻻی ﺳﻪرووﺗﺮه. دهوﺗﺮﺖ ھﻪردوو ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ﺳﻪرهڕای ﻛﺎره ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﻪﯾﺎن ﻟﻪ دژی ﯾﻪﻛﺘﺮﯾﺶ ﻛﺎر دهﻛﻪن، ڕای ﺋﻮه؟ ـ وهﻛﻮ ﭼﯽ؟ دهﻟﯿﻠﻜﻢ ﺑﯚ ﺑﮫﻨﻪرهوه. زاﻧﯿﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﯾﻪﻛﺘﺮ ﻛﯚدهﻛﻪﻧﻪوه؟ ـ ﺋﻤﻪ ھﯿﭻ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻜﻤﺎن ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪوهی زاﻧﯿﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﻛﻪس ﻛﯚﺑﻜﻪﯾﻨﻪوه ،ﺋﻤﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ زاﻧﯿﺎری ﻟﻪﺳﻪر دوژﻣﻨﺎن و ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ ﻛﯚدهﻛﻪﯾﻨﻪوه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺋﺎراﺳﺘﻪی دژی ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪﻛﻪﻣﺎن ﺋﯿﺶ دهﻛﻪن ،ﺋﻪﻣﻨﯽ ﻗﻪوﻣﯽ ﻛﻮرد دهﭘﻜﻦ و دهﺧﻪﻧﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪوه، ﺋﻪﮔﯿﻨﺎ ﺋﻤﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑﻪوه ﻧﯿﯿﻪ ﻣﻮﺗﺎﺑﻪﻋﻪی ﯾﻪﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻛﻪرﻛﻮك چ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪك ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻤﻪ دروﺳﺖ ﺑﻮوه، ﺗﺎ ﻣﻮﺗﺎﺑﻪﻋﻪی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪوان ﺑﻜﻪﯾﻦ.
ﻧﻪﺟﺎت ﺣﻪﺳﻪن
ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ زاﺧﯚوه ﺗﺎ ﺑﻪﺳﺮه ھﻪﺑﺖ ،ﺑﯚ ﺋﻪوان ھﺎﺗﻮون ﻧﻮﺳﺎون ﺑﻪ ﻛﻪرﻛﻮﻛﻪوه؟ ﻟﻪ ﺳﻮﭘﺎی ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﻓﯿﺮﻗﻪﻛﺎﻧﺪا ڕﮋهی ﻛﻮرد زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺖ دﻦ ﺋﻪوه ﺗﻪﻧﺰﯾﻢ دهﻛﻪﻧﻪوه .ﺑﺎﺷﻪ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪا و ﺑﻪﺳﺮهدا ھﻪﻣﺎن ﻣﺎﻓﯽ ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﯿﻪ؟ ﮐﻪرﮐﻮک دوو ﺑﻪش ﻧﯿﯿﻪ زۆرﺟﺎر ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺗﯚﻣﻪﺗﺒﺎر دهﻛﺮﻦ ﺑﻪوهی ﻛﻪرﻛﻮﻛﯿﺎن ﻛﺮدوه ﺑﻪ دوو ﺑﻪﺷﻪوه ،ﺋﻪوهﻧﺪهی ھﻪوﯽ ﻓﺮاواﻧﻜﺮدﻧﯽ دهﺳﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهدهن، ﺋﻪوهﻧﺪه ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﻛﻪرﻛﻮك ﻧﺎﻛﻪن؟ ـ ﺋﻪواﻧﻪ ھﯿﭽﯽ ڕاﺳﺘﮕﯚﯾﯽ ﺗﺪا ﻧﯿﯿﻪ ،ﻛﻪرﻛﻮك دوو ﺑﻪش ﻧﯿﯿﻪ و ﯾﻪﻛﻪ ،ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﺎﻧﻪی ﻟﻪﻧﺎو ﺷﺎرهﻛﺎﻧﺪا ﭘﻪﯾهو دهﻛﺮﺖ ﺑﯚ ﺋﻪوهﯾﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺷﺎرهﻛﻪی ﭘﺒﻜﺮﺖ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﺋﻤﻪ ﻟﻪ ﭘﺮۆﮔﺮاﻣﯽ ﺋﻪم دوو ﺳﺎﻪدا ٢٠٠٧و ٢٠٠٨وهﻛﻮ ﻟﻖ ﺑﯿﺮﻣﺎن ﻻی ﺋﺎوهداﻧﻜﺮدﻧﻪوهو ﭘﮕﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﻻوان و ﺋﺎﻓﺮهﺗﺎن و
ﺧﺰﻣﻪﺗﻜﺮدﻧﯽ داﻣﻪزراوهی ﻓﺮﻛﺮدن و رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺑﻮوه .ﺟﺎران ﺑﻪ ﺣﻮﻛﻤﯽ ﺋﻪو واﻗﻌﻪی راﺑﺮدوو دوو داﻧﯿﺸﮕﺎی ھﻮﻧﻪرهﺟﻮاﻧﻪﻛﺎن و دوو ﭘﻪروهرده ھﻪﺑﻮو ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪوه ﺑﻪﯾﻪك. ﻛﻪواﺗﻪ ﺋﻪو دوو ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪﯾﯿﻪ ﻧﻪﻣﺎوه؟ ـ ﻧﻪﻣﺎون ،ﻣﻦ ﺷﺘﻜﯽ وا ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ﻟﺮه ،ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﻟﻪژﺮ ﭼﻪﺗﺮی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪان. ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺗﯚﻣﻪﺗﺒﺎردهﻛﺮﻦ ﺑﻪوهی ڕﮕﺮﯾﺎن ﻛﺮدوه ﻟﻪ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪﻣﻨﯽ وهﺗﻪﻧﯽ ،ﺑﯚﭼﯽ؟ ـ ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا ﺋﺴﺘﺎ ﺋﻪﻣﻨﯽ وهﺗﻪﻧﯽ ھﻪﯾﻪ ،ﻛﻮرد و ﻋﻪرهب و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯽ ﺗﺪاﯾﻪ ،ﺋﺴﺘﺎ دهزﮔﺎی ﺋﻪﻣﻨﯽ وهﺗﻪﻧﯽ ھﻪﯾﻪو ﻋﻪﻣﯿﺪ ﻧﻪوزاد ﺑﻪرزﻧﺠﯽ ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯽ دهﻛﺎت و ﺟﮕﺮهﻛﻪﺷﯽ ﻋﻪرهﺑﻪ و زۆرﺑﻪﺷﯿﺎن ﻋﻪرهﺑﻦ و ﭘﺎﺷﺎن ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻛﻮرد دﺖ .ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺋﻪو ﺧﻪﻜﻪ ﺋﻪوهﯾﻪ ﺋﻪو دهزﮔﺎﯾﺎﻧﻪی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ ھﻪﯾﺎﻧﻪ ھﻪﺒﻮهﺷﻨﺮﻨﻪوه، ﺋﻤﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ھﺰﻚ ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا ھﻪﻣﺎن ﺑﺖ ،ﺋﻪو دوو دهزﮔﺎی ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﻪﯾﻪ ،ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪوهش ﻧﻪﻣﻨﺖ،
ﺋﯿﺪاره ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﻤﻮﺣﺪا ﻧﯿﯿﻪ ڕای ﺋﻮه ﻟﻪﺳﻪر ﺋﯿﺪارهی ﻛﻪرﻛﻮك ﭼﯿﯿﻪ؟ ـ ﺋﯿﺪارهی ﻛﻪرﻛﻮك ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﻤﻮﺣﯽ ﺋﻤﻪدا ﻧﯿﯿﻪ و ﻟﻪ زۆر ﺷﻮﻨﯿﺸﺪا ﺑﺎﺳﻤﺎن ﻛﺮدوه ،ﺑﻪم ﺋﻪواﻧﯿﺶ ﺑﻪ ﻛﯚﻣﻪﻚ ﺑﯾﺎر و راﺳﭙﺎردهی ﻣﻪرﻛﻪزﯾﯿﻪوه ﺑﻪﺳﺘﺮاوﻧﻪﺗﻪوه ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪاوه دﺖ و زۆرﺑﻪی ﺋﻪو ﺋﺎﯚزﯾﺎﻧﻪی دﺘﻪ ﭘﺶ ﺋﻪوان ،ﻟﻪﺑﻪﻏﺪاوه دهﻛﺮﺖ ،ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﻛﻪﻣﻮﻛﻮرﺗﯿﯿﻪﻛﺎن دهﻛﻪوﺘﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﺑﻪﻏﺪا ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﻪوﻮه ﭘﺎره دﺖ و ﺋﻪو ﭘﻼﻧﺎﻧﻪی ﺋﻪﻣﺎن ﻟﺮه ھﻪﯾﺎﻧﻪ دهﺑﺖ وهزارهﺗﯽ ﭘﻼﻧﺪاﻧﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﭘﻪﺳﻪﻧﺪی ﺑﻜﺎت .ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻤﻪش ﺗﻪدهﺧﻮﻟﻜﻤﺎن ﻛﺮدﺑﺖ ،ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯚ ﺋﺎراﺳﺘﻪﻛﺮدﻧﯽ ﺑﺎش ﺑﻮوه ،ﺋﻪوهش ﺋﻪرﻛﯽ ﺳﻪرﺷﺎﻧﯽ ﺋﻤﻪﯾﻪ ﻧﻪك ﺗﻪدهﺧﻮل. ﺑﻪم ﺑﯚﭼﻮوﻧﻜﯽ ﺟﯿﺎواز ھﻪﯾﻪ دهﺖ ﺗﻪدهﺧﻮﻟﻪﻛﻪی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺑﯚﺗﻪ ھﯚی ﻻوازﻛﺮدﻧﯽ ﺋﯿﺪارهی ﻛﻪرﻛﻮك؟ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
23
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ
ﻧﻪﺟﺎت ﺣﻪﺳﻪن :دژی ھﻪرﻤﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚی ﮐﻪرﮐﻮﮐﯿﻦ ﻧﻪﺟﺎت ﺣﻪﺳﻪن ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻟﻘﯽ ﺳﯽ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮك ،ﻟﻪ دﯾﺪارﻜﯽ ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪدا ﺑﺎﺳﯿﯽ ﻟﻪ ﻛﻪﻣﻮﻛﻮڕﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارهی ﻛﻪرﻛﻮك و ﺋﻪو ﻛﺸﺎﻧﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ دﻨﻪ ﺑﻪردهم ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﯚ ﺳﻪر ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن .ﺋﻪوهﺷﯽ ﺧﺴﺘﻪڕوو ﻛﻪ ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﺣﺰﺑﻪ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا ﺋﻪوه ﺟﺒﻪﺟ دهﻛﻪن ﻛﻪ ﺑﯚﯾﺎن دﯾﺎری دهﻛﺮﺖ. دهﺗﻮاﻧﯿﺖ ﺧﻮﻨﺪﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ و ﺧﺮای ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺋﺴﺘﺎی ﻛﻪرﻛﻮﻛﻤﺎن ﺑﯚ ﺑﻜﻪﯾﺖ؟ ـ ﻧﺎﻛﺮﺖ ﺑﻪﺑ ﮔﻪڕاﻧﻪوه ﺑﯚ راﺑﺮدوو ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻮه ﺑﻜﻪﯾﻦ ،واﺗﻪ ﭘﺶ و ﭘﺎش ﭘﺮۆﺳﻪی ﺋﺎزادﻛﺮدﻧﯽ ﻛﻪرﻛﻮك ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑﺎﺑﻪﺗﻜﻦ ﺑﻪﯾﻪﻛﻪوه ﮔﺮﺪراونو ﺷﺘﻜﯽ ﻣﮋووﯾﯿﻪ ،ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٦٣ﺑﻪدواوه ھﻪوﻜﯽ زۆرﯾﺪا ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺷﺎری ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ رووی دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯽ و ﭘﮕﻪ ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺟﻪﻣﺎوهری ﺷﺎرهﻛﻪ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ ﺳﻪرﺗﺎﺳﻪری ﺑﻜﺎت ،ﺋﻪﮔﻪر ﺑﻪدوای ﺋﻪو دۆﻛﯚﻣﻨﺘﺎﻧﻪدا ﺑﮕﻪڕﯿﻦ ﻛﻪ ﺑوﻛﺮاوﻧﻪﺗﻪوه ﺑﻪ رووﻧﯽ دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ دهﻛﻪﯾﻦ .ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﺑﯾﺎرو ﺋﯿﺠﺮاﺋﺎﺗﺎﻧﻪی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوی ﺑﻪﻋﺲ ﻟﻪ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﻛﻪرﻛﻮك ﭘﻪﯾهوی ﻛﺮدون ﺷﺎھﯿﺪن ﺑﯚ راﺳﺘﮕﯚﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن و ﺑﯚﭼﻮوﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﺰب و ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ﻛﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺷﺎری ﻛﻪرﻛﻮك ﺗﻪرﺣﯽ دهﻛﻪن. ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﺷﺎری ﻛﻪرﻛﻮك ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ زۆری ﺑﻪﺳﻪردا ھﺎﺗﺒﻮو ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪﻛﺎن و ﻟﻪﺳﻪرووی ھﻪﻣﻮوﺷﯿﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﻪوﺗﯽ ﻛﻪرﻛﻮك ﻛﻪ زۆرﺑﻪی ﻛﺮﻜﺎر و ﻓﻪرﻣﺎﻧﺒﻪرهﻛﺎن و ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﻜﺎراﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﻪ ﻟﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮن ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻋﻪرهب .ﺑﺎرودۆﺧﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ﻛﻪرﻛﻮك ﺋﺴﺘﺎ ﻟﻪ رووی ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪوه ﺋﺎراﻣﻪ و ﻟﻪ رووی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺸﻪوه ﻛﻪشو ھﻪواﯾﻪﻛﯽ ﺋﺎزاداﻧﻪ 22
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺑﯚ دهرﺑﯾﻨﯽ ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮون ھﻪﯾﻪ .ھﯿﭻ ڕاﯾﻪك ﺑﺎﯾﻜﯚت ﻧﺎﻛﺮﺖ. دوای ﯾﺎﺳﺎی ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﮐﺎن ﻟﻪدوای ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﺎدهی ٢٣ﻟﻪ دهﺳﺘﻮوری ﻋﯿﺮاﻗﯿﺪا ،دﯾﺎره ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻢ ﯾﺎﺳﺎی ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎﻧﻪ ،ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﻪو ﺋﺎراﺳﺘﻪﯾﻪدا دهڕوات ﻟﯿﮋﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﺗﺎوﺗﻮﻜﺮدن و ﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪن ﺑﻪو رووداواﻧﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا ھﻪﯾﻪ ﺑﻦ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺧﻪﻜﻚ ھﻪﯾﻪ ﺣﺰب و ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎن ﺗﺎواﻧﺒﺎر دهﻛﺎت ،ﺑﻪوهی دهﺳﺘﯿﺎن ﺑﻪﺳﻪر ھﻪﻣﻮو ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا ﮔﺮﺗﻮهو ﺧﻪﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑﺒﻪش ﻛﺮدووه. ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪوه دهﺑﯿﻨﻢ ،دهﯿﻦ ﺋﻤﻪی ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ راﺑﺮدوودا ﻏﻪدرﻣﺎن ﻟﻜﺮاوه و ﺋﺴﺘﺎش ﻏﻪدرﻣﺎن ﻟﺪهﻛﺮﺖ .ﻧﻤﻮوﻧﻪﺷﻢ ﺑﯚ ﺋﻪوه ،ﻟﻪ راﺑﺮدوودا ﺋﻤﻪ ﻟﻪ ﺳﻨﻮوری ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ٧٠٠ﮔﻮﻧﺪﻣﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﺎﻛﺪا ﺗﻪﺧﺘﻜﺮاوه، ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪ ،ﺧﻮﻨﺪﻧﮕﻪ ،ﻣﺰﮔﻪوت و ﺷﺘﯽ ﺗﺮی ﺗﺪا ﺑﻮوه ،ﺋﻪﻣﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪو ﺷﻮﻨﺒﺰرﻛﺮدﻧﻪی ﺧﻪﻚ و ﺋﻪﻧﻔﺎل و ﺟﯿﻨﯚﺳﺎﯾﺪهی ﻟﻪو ﺳﻨﻮورهدا ﻛﺮاوه. ﺋﻪو زوﻤﻪش ﻛﻪ ﺋﺴﺘﺎ ﻟﻤﺎن دهﻛﺮﺖ ﺋﻪوهﯾﻪ؛ ﺗﻪﺣﻪدا دهﻛﻪم ﺋﻪم ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪی ﺋﺴﺘﺎ و ﺑﻪڕﺰ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮان ﺗﻮاﻧﯿﺒﺘﯽ ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪو ٧٠٠ ﮔﻮﻧﺪه ﺧﺎﻧﻮوﯾﻪك ﺋﺎوهدان ﺑﻜﺎﺗﻪوه .ﺋﻪی ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪوه زوﻢ ﻧﻪﺑﺖ ﭼﯿﯿﻪ؟ ﺋﻪم ھﻪﻣﻮو ﭘﺎره و ﭘﻮوﻟﻪ
ﻛﻪ ﺗﻪﺧﺸﺎن و ﭘﻪﺧﺸﺎن دهﻛﺮﺖ ،ﺑﻪﺑ ﺋﻪوهی ﺋﺎوڕﻚ ﻟﻪ ﭘﺎرﺰﮔﺎی ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﺪرﺘﻪوه و دواﺗﺮﯾﺶ دهﺳﻪﭼﻪورهﻛﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪﺳﻪر ﮔﻪﻟﯽ ﻛﻮرد و ﺣﺰب و ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن و ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﺑﻪﺳﻪری ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن و ﯾﻪﻛﺘﯿﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا دهﺳن ،ﺋﻪﻣﻪ ﺋﻪﮔﻪر زوﻢ ﻧﻪﺑﺖ ﭼﯽ دهﮔﻪﯾﻪﻧﺖ؟ ﺋﺴﺘﺎش دﻦ ﺑﺎﺳﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﻣﻪﺟﺎﻟﯿﺴﯽ ﺋﯿﺴﻨﺎد و ﭘﺎره ﺳﻪرﻓﻜﺮدن ﺑﯚﯾﺎن و ﭼﻪك داﺑﻪﺷﻜﺮدن و ڕﻜﺨﺴﺘﻨﻪوهﯾﺎن دهﻛﻪن .ﺑﻪداﺧﻪوه ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻤﻪش ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ ھﯚﻛﺎر ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺋﻪو ﺑﯚﭼﻮوﻧﺎﻧﻪی ﺋﻪوان دهﯾﺨﻪﻧﻪڕوو، ﺑﺨﻪﻧﻪ ﻣﺸﻜﯽ ﺧﻪﻜﻪﻛﻪوهو ﺑﻦ ﺣﺰب و ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎن دهﺳﺘﯿﺎن ﺑﻪﺳﻪر ﺷﺎرهﻛﻪدا ﮔﺮﺗﻮهو زوﻤﯿﺶ دهﻛﻪن .ﻣﻦ دهﻢ دهﺳﻪت ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪم زوﻢ ﻧﯿﯿﻪ ،زوﻢ ﺋﻪوان دهﯾﻜﻪن، ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋﺴﺘﺎی ﻋﯿﺮاق ﺑﻪردهواﻣﻪ ﻟﻪ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯽ دﯾﻤﯚﮔﺮاﻓﯽ ﻛﻪرﻛﻮك .ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ .ﻣﻦ ﭘﻢ ﺑﺎﺷﻪ ھﺎوﺳﻪﻧﮕﯽ
ﺳﻪرهﺗﺎی ھﻪﻓﺘﻪ
ﺧﯚﺷﯿﯽ ﻟﻪ ﻻﯾﻪك و ﻧﯿﮕﻪراﻧﯿﯽ ﻟﻪﻻﯾﻪﻛﻪی ﺗﺮ! ﺋﺎﺳــﯚ ﮐـــﻪرﯾــــﻢ*
ﭘﻤﻮاﻧﯿﯿﻪ ،ھﯿﭻ ﺧﻪﻣﺨﯚرﻜﯽ ﻛﻮرد ھﻪﺑﺖ ،ﻛﺮدﻧﻪوهی ﻛﻪﻧﺎﯽ ﺗﻪرهﺗﻪ ٦ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی )ﻛﺮﻣﺎﻧﺠﯽ( ،دهﻧﮕﯚی ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪﺷﯽ زﻣﺎن و ﺋﻪدهﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮردی ﻟﻪ ھﻪردوو زاﻧﻜﯚی ﺋﻪﺳﺘﺎﻧﺒﯚڵ و ﺋﻪﻧﻘﻪره ،رﮕﻪدان ﺑﻪ ﮔﯿﺮاوو زﯾﻨﺪاﻧﯿﻜﺮاوان ﻛﻪ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﻪﺳﻮﻛﺎری ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ،ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ ﺳﻪرداﻧﺪا ﺑﺌﺎﺧﭭﻦ ،ﺑﻪ ھﻪﻧﮕﺎوی ﭘﯚزهﺗﯿﭫ ﻟﻪ رﮕﻪی ﺑﻪ ﻓﻪرﻣﯿﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ داﻧﻪﻧﺖ .ﺑ ﻟﻪوه ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ،ﭘﺸﺘﻪواﻧﯽ ﻟﻪو ھﻪﻧﮕﺎواﻧﻪ ﺑﻜﺮێ و ھﻪرﭼﯽ ﻟﻪ ﺗﻮاﻧﺎدا ھﻪﯾﻪ ،وهﻛﻮ ﺋﻪرﻛﻜﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯽ، ﺑﯚ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ھﻪﻧﮕﺎواﻧﻪ و دهﺳﺘﮕﺮﺗﻨﯽ ﺋﻪو ﻛﻪﻧﺎﻪ ﺗﺎزاﻧﻪی ﻛﻮردی ﺑﻪﺧﺖ ﺑﻜﺮێ ،ﺑﺎ ﻟﻪ وﺗﻜﯽ ﺗﺮﯾﺸﺪا )ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ( ﺋﻪو ﻛﺎره ﺑﻪڕﻮهﺑﺒﺮدرێ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪﻻﯾﻪن داﻣﻮدهزﮔﺎی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی و ﻛﻠﺘﻮورﯾﯽ ﻛﻮردﯾﯿﻪوه ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﺪا .ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪم ھﻪﻧﮕﺎواﻧﻪ، ﻛﻪ رﭽﻜﻪی ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻪﺑﻪرو ﺑﻮوﻧﻪ ﺋﻪﻣﺮی واﻗﯿﻊ ،رﮕﻪ ﺑﯚ زۆر ھﻪﻧﮕﺎوی دﯾﻜﻪ دهﻛﻪﻧﻪوه ،ﻧﻪك ھﻪر ﺗﻪﻧﯿﺎ ﻟﻪ ﺑﻮاری ﻛﻮﻟﺘﻮورﯾﺪا، ﺑﻪﻜﻪ ﻟﻪ ﺑﻮاری داﻧﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﺎﻓﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﯾﺸﺪا. ﻟﻪم رووهوه ھﻪﻗﻪ ﺗﻜﻪوی ﻛﻠﺘﻮوری و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯿﯽ ﻧﻮان ﻛﻮردان ﻟﻪ ھﻪردوو دﯾﻮدا زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻜﺮێ و ﻛﯚﻣﻪك و ﺑﺎروﺑﺒﻮوﯾﺎن ﺑﻜﺮێ. ﻟ دهﺑ ﺋﻪو راﺳﺘﯿﯿﻪش ﺑﯿﻦ ،ﻛﻪ ﺋﻪو ھﻪﻧﮕﺎواﻧﻪ ھﯽ ﺋﻪم دهزﮔﺎ ﯾﺎن ﺋﻪو داﻣﻪزراوهی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ دادو ﮔﻪﺷﻪﭘﺪان ،ﺋﺎق ﭘﺎرﺗﯽ- ﯾﻦ ،واﺗﻪ رﻮﺷﻮﻦ و ﻛﺎرڕاﯾﯿﻪﻛﯽ ﺣﻜﻮﻣﯽ-ﺋﯿﺪارﯾﯿﻦ ﺑﻪ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧﻪﻜﯽ ﻛﻮرد ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ و ھﺸﺘﺎ ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯿﯽ ددان ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣﻪی ﻛﻮردی ﻧﻪﻧﺮاوه ﻟﻪو وﺗﻪدا .ﺋﻪوهش وا دهﺧﻮازێ دهﺳﺘﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎ ھﻪﻣﻮار ﺑﻜﺮێ و ﺑﻪ رهﺳﻤﯽ ﻟﻪ ﭘﺎڵ زﻣﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺪا ،زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی وهﻛﻮ زﻣﺎﻧﻜﯽ رهﺳﻤﯽ چ ﻟﻪ ﺗﻮرﻛﯿﺎ، چ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪ ﻛﻮردﻧﺸﯿﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻨﺎﺳﻨﺮێ .ﺋﻪودهم وهﻛﻮ ﻣﺎﻓﻜﯽ دهﺳﺘﻮورﯾﯽ ،ﺧﻪﻜﯽ ﻛﻮرد ﺑﯚﯾﺎن دهﺑ ﺋﻪو ﻣﺎﻓﻪی ﺧﯚﯾﺎن، ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺎﺧﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ زﮔﻤﺎﻛﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪﻛﺎرﺑﮫﻨﻦ ،ﻟﻪ ﺑﺎزاڕ ،ﻟﻪ
ﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ ﻛﺎروﺑﺎری رهﺳﻤﯿﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ،ﻟﻪ دادﮔﺎﻛﺎن و ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﻟﻪﻧﺎو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯿﺸﺪا و ﺋﺎزادﯾﯽ ﺗﻪواوﯾﺎن ھﻪﺑ ﻟﻪ ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهو ﭘﻪﺧﺶ و وهﺷﺎﻧﺪن ﺑﻪو زﻣﺎﻧﻪ و ﺑﻪﻛﻮرﺗﯽ راﺳﺘﻪڕێ دهﺑﻦ .رهﻧﮕﻪ ،ﺋﻪم ﺗﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﻧﻪﺑﻮوﻧﻪی زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﻟﻪﻧﺎو ﺧﻪﻜﯽ ﻛﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎدا، ﭘﺎﺳﺎوی ﺧﯚی ھﻪﺑﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﻪوه دﻨﯿﺎﻧﯿﻦ ﻛﻪ ﺋﺎق ﭘﺎرﺗﯽ ،ﻟﻪ ﺧﻮﻟﻜﯽ ﺗﺮی ھﻪﺒﮋاردﻧﺪا ،ﻟﻪﺳﻪر ﻛﺎر دهﻣﻨﺘﻪوه ﯾﺎن ﻧﺎ ،داﺧﻮا ﺑﻪھﺎﺗﻨﻪ ﺳﻪرﻛﺎری ﻻﯾﻪﻧﻜﯽ ﺗﺮ ھﻪڕهﺷﻪی ﺑﺎداﻧﻪوه ﻟﻪو دهﺳﻜﻪوﺗﺎﻧﻪ دروﺳﺖ ﻧﺎﺑﺖ؟ ﺋﻪم ﻧﯿﮕﻪراﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺟﮕﻪی ﺧﯚﯾﺪاﯾﻪ .ﺋﺎ ھﻪر ﻟﻪم رۆژاﻧﻪدا ،دهﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﻜﺎل-ی ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺟﻪھﻪﭘﻪی ﺋﯚﭘﯚزﯾﺴﯿﯚن رهﺧﻨﻪی ﻟﻪ ﭘﻪﺧﺸﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧﯽ ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی ﮔﺮت .رهﻧﮕﻪ ﺗﻪوژم و ﺳﻪﻣﺘﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﻟﻪﻧﺎو ﻛﯚﻣﻪﮕﻪی ﺗﻮرﻛﯿﺪا ھﻪﺑﻦ ﻛﻪ وهﻛﻮ ﺑﺎﯾﻜﺎل ﺑﯿﺮ ﺑﻜﻪﻧﻪوه .ﺑﻪم ﻟﻪ ھﻪﻣﺎﻧﻜﺎﺗﺪا ﺋﻪم ﻧﯿﮕﻪراﻧﯿﯿﻪ ﺑﻪﺟﯿﻪ ،رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮو ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻮان و ﺧﻪﻜﯽ ﺗﺮی ﻛﻮرد وا ﻟ ﻧﻪﻛﻪن ،ﺑﻪﺑ ﺑﺎﯾﻪخ ﺳﻪﯾﺮی ﺋﻪو دهﺳﻜﻪوﺗﻪ ﺑﻪدﯾﮫﺎﺗﻮواﻧﻪ ﺑﻜﻪن ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ھﺸﺘﺎ ﺑﯚ ھﻪﺒﮋاردﻧﻜﯽ ﺗﺮ ٢ﺳﺎڵ و ﻧﯿﻮﻜﯽ ﻣﺎوهو ﻛﻮردﯾﺶ ده :دﻧﯿﺎ ﺑﻪھﻮﻣﺪ ﺧﻮراوه. ﺑﻪھﻪرﺣﺎڵ ،ھﻪﻗﻪ ﻛﻮردی ﺗﻮرﻛﯿﺎ ،وای ﭘﺸﺘﻪواﻧﯿﻜﺮدن ﻟﻪو ھﻪﻧﮕﺎواﻧﻪ و دهﺳﺨﯚﺷﯿﻜﺮدن ﻟﻪواﻧﻪﯾﺶ ﻛﻪ ﻟﻪﭘﺸﺖ ﺋﻪو ھﻪﻧﮕﺎواﻧﻪوهن. ﻟﻪھﻪﻣﺎﻧﻜﺎﺗﯿﺸﺪا دهﺑ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردی-ﯾﺶ ﺑﻜﻪن ،ﺋﻪوژی ﻟﻪ رﮕﻪی ھﻪﻣﻮارﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻪﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ دهﺳﺘﻮوری ﺗﻮرﻛﯿﺎوه ،ﺋﻪواﻧﻪی ﭘﻮهﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑﻪ زﻣﺎن و ﻛﻠﺘﻮورهوه ھﻪﯾﻪ .رهﻧﮕﻪ ﺋﻪو ﺑﻪدهﺳﺘﻮورﯾﻜﺮدﻧﻪ ،زهﺣﻤﻪت ﺑ و وا زوو ﺑﻪزوو ﻧﻪﯾﻪﺗﻪ دی .ﺑﻪم ﺗﺎ ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪ ،ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻛﻮرد ﺋﻪو دهﺳﻜﻪوﺗﺎﻧﻪ ﺑﻪھﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺰاﻧﻦ و ﺑﯿﺎﻧﭙﺎرﺰن و ﭘﺸﯿﺎن ﺑﺨﻪن و ﺑﻪﺑﯿﺎﻧﻮوی ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ )ﺳﻪﻧﻪد( و ﺑﻪﮕﻪی دهﺳﺘﻮورﯾﯽ ﺑﺒﺎك و ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧﻪم ﻧﻪﺑﻦ. aso2karim@yahoo.com
*ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری دهزﮔﺎی ﻟﺘﻮﮋﯾﻨﻪوه و ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهی ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
25
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ـ ﻧﻪﺧﺮ ﻧﯿﯿﻪ ،ﻣﻦ دهﻣﻪوﺖ ﭘﺎرﺰﮔﺎر و ﺋﯿﺪارهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﯾﻪك ﺧﺎڵ ﺑﮫﻨﻨﻪ ﭘﺶ ﭼﺎوی ﺋﻤﻪ وهﻛﻮ ﭘﺎرﺗﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻪدهﺧﻮﻟﻤﺎن ﻟﻪ ﺋﯿﺪارهی ﺷﺎری ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا ﻛﺮدﺑﺖ ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺋﻪو ﺋﯿﺪارهﯾﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﺋﻤﻪی ﺗﺪاﯾﻪ و ﺋﻤﻪ ﺑﻪﺷﻜﯽ ﺑﺎﺷﯿﻤﺎن داﻧﺎوه ،ﺋﻤﻪ ﺗﻪدهﺧﻮﻟﯽ ﺋﯿﺠﺎﺑﯽ ﻧﻪﺑﺖ ﻧﺎﯾﻜﻪﯾﻦ. ﺑﺎس ﻟﻪوه دهﻛﺮﺖ ﻛﻪرﻛﻮك ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﻪﻛﯽ زۆری ﺗﺪاﯾﻪ؟ ـ ﺑﮕﻮﻣﺎن ،ﺋﻤﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﺎن ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ ﺑﻪﮔﮋاﭼﻮوﻧﻪوهی ﮔﻪﻧﺪهﯽ ،ﮔﻪﻧﺪهﯽ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ھﻪﯾﻪ و ﺑﻪ ﺗﻪﺋﻜﯿﺪ ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮﯾﺸﺪا ھﻪﯾﻪ، ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯿﺸﯽ ﻛﺎﺗﯽ دهوﺖ. ھﯚﻛﺎر ﭼﯿﯿﻪ ﺋﻮه ﺗﻪدهﺧﻮﻟﺘﺎن ﺑﯚ ﻧﻪھﺸﺘﻨﯽ ﺋﻪو ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﻪ ﻧﻪﻛﺮدوه؟ دهﺳﻪﺗﺘﺎن ﻧﯿﯿﻪ ،ﯾﺎن وهك دهوﺗﺮﺖ ﺋﻪواﻧﻪی ﻟﻪوﺋﯿﺪارهﯾﻪدان ﭘﺎرﺗﯽو ﯾﻪﻛﺘﯿﻦو ﻧﺎﺗﺎﻧﻪوﺖ ﺋﻪو ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﻪ ﭼﺎرهﺳﻪرﺑﻜﺮﺖ؟ ـ ﺋﯿﺪارهی ﻛﻪرﻛﻮك ھﻪﻣﻮوی وهك ﯾﻪك ﻧﯿﯿﻪ ،ھﻪﻣﺎﻧﻪ زۆر ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮه وهك ﺋﺎوو ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ ،ﺋﻪواﻧﻪی ﻟﻪوﺸﻦ ﯾﻪﻛﺘﯿﻦ ،ﺑﯚﯾﻪ ﻧﺎﻛﺮﺖ ﺋﻪو ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﺎﻧﻪ ﺑﻜﺮﻨﻪ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺋﻪواﻧﯽ دﯾﻜﻪ ،ﺑﮕﻮﻣﺎن ﻣﻦ ﻧﺎﻢ ﻟﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺪا ﮔﻪﻧﺪهﯽ ھﻪﯾﻪ. ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻢ ﺋﻪوهﯾﻪ ﺋﻮه ﺑﯚ ﺗﻪدهﺧﻮل ﻧﺎﻛﻪن ﺑﯚ ﮔﯚڕان؟ ـ ﺗﻪدهﺧﻮﻟﻪﻛﻪ ﻻی ﺑﻪﻏﺪاﯾﻪ ،ﻛﺎﺗﻚ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﯚ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺒﻪرﻚ دهﻛﻪﯾﺖ ﺋﻪو ﻗﺒﻮﯽ ﻧﺎﻛﺎت. ﺑﻮدﺟﻪی ﮐﻪرﮐﻮک ﺗﯚﻣﻪﺗﺒﺎر دهﻛﺮﻦ ﺑﻪوهی ﺋﻪو ﺑﻮدﺟﻪﯾﻪی ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪاوه ﺑﯚ ﻛﻪرﻛﻮك دﯾﺎری دهﻛﺮﺖ دهﭼﺘﻪ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﻪوه؟ ـﺌﻪوه ﺋﻪﺳو ﺋﻪﺳﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪا دﯾﺎری دهﻛﺮﺖ ﺑﻮدﺟﻪی ﻛﻪرﻛﻮﻛﻪ و دهﭼﺘﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎ ،ﺧﯚ ﺋﻪو ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻪش ﻓﻠﺴﻜﯽ ﻻﻧﯿﯿﻪ و ﺗﻪﻧﮫﺎ ژﻣﺎرهی ﻻﯾﻪ ،ﺋﻪوه ﺗﺎوﺗﻮﺪهﻛﻪن و داﺑﻪﺷﯽ دهﻛﻪن و ﭘﻪﺳﻪﻧﺪ دهﻛﺮﺖ .دهدرﺘﻪ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدن ،ﺋﯿﻨﺠﺎ ھﻪﻣﻮوﺷﯽ ﻧﺎﯾﻪﺗﻪ ﻛﻪرﻛﻮك و ﻗﻪزاو ﻧﺎﺣﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺶ دهﮔﺮﺘﻪوه .دﻨﯿﺎﺗﺎن دهﻛﻪم ﺋﻪو ﺑﻮدﺟﻪﯾﻪی دﯾﺎری دهﻛﺮﺖ ھﯿﭽﯽ ﻧﺎﭼﺘﻪ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﯾﻪك ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ ﻛﻪرﻛﻮﻛﻪوه .ﺋﯿﺘﺮ ﺋﯿﺪاری ﺑﺖ ﯾﺎن ﺣﺰﺑﯽ. ﺗﺎﭼﻪﻧﺪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهن ﭘﯚﺳﺘﻪ ﺋﯿﺪارﯾﯿﻪﻛﺎن ﺑﺪرﺘﻪ ﻛﻪﺳﯽ ﺷﯿﺎو؟ ﺋﯿﺘﺮ ﻣﻪرج ﻧﯿﯿﻪ ﺣﺰﺑﯽ ﺑﻦ؟ ـﺌﻤﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهداﯾﻦ ﻛﺎرهﻛﺎن ﺑﻪ ﻛﻪﺳﯽ ﺷﯿﺎو ﺑﺴﭙﺮدرﺖ ،ﺷﺘﻪﻛﺎن ﺑﻪ ھﻪﭙﻪﺳﺮدراوی ﺑﯚ ﻧﻪوهﻛﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮو ﻧﻪھﯿﻨﻪوه ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻤﻪ ھﻪﻣﺎن 24
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺑﻮودﺟﻪی ﮐﻪرﮐﻮک ھﯿﭽﯽ ﻧﺎﭼﺘﻪ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪاری ﯾﺎن ﺣﺰﺑﯽ ﺷﺎرهﮐﻪوه ﺋﻪو ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎرﺘﯿﯿﻪﻣﺎن ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ﻧﻪوهی داھﺎﺗﻮو ھﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻧﻪوهی ﺋﺴﺘﺎدا ھﻪﻣﺎﻧﻪ ،ﻣﻦ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهدام ﻧﻪك ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺑﻦ ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﻦ. ﺑﯚﭼﯽ ﻣﺎدهی ١٤٠ﺟﺒﻪﺟ ﻧﻪﻛﺮاوه؟ ـﺪهﺑﺖ ﺋﻪو ﭘﺮﺳﯿﺎره ﻟﻪ ﺟﻪﻧﺎﺑﯽ ﻧﻮری ﻣﺎﻟﻜﯽ ﺑﻜﻪﯾﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪو ﺑﻪرﭘﺮﺳﯽ دهزﮔﺎی ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﻪ و ﺑﻪرﭘﺮﺳﻪ ﻟﻪوهی ﯾﺎﺳﺎ ﺟﺒﻪﺟ ﺑﻜﺮﺖ، ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﻜﯽ ﺑﺎش ﺑﯚ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﻣﺎدهﯾﻪ داﻧﺮا ﺑﻮو) ،ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻜﺮدﻧﻪوه ،ﺳﻪرژﻣﺮی ،ڕﯾﻔﺮاﻧﺪۆم( ﻛﻪ دهﺗﻮاﻧﺮا ﺋﻪو ﻛﺸﻪﯾﻪ ﭼﺎرهﺳﻪر ﺑﻜﺮاﯾﻪ ،دهﺗﺮﺳﻢ ﺋﻪوهش ﺑﺨﺮﺘﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﺘﯽ. ﺋﻪوهی ﺋﻮهی ﭘ ﺗﯚﻣﻪﺗﺒﺎر دهﻛﺮﺖ ،ﺋﻪوهﯾﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﺑﺎﺷﺘﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﻮرﻛﻤﺎن و ﻋﻪرهﺑﻪﻛﺎن ﻧﯿﯿﻪ؟ ـﻤﻦ ﺋﻪوهش ﺑﻪ راﺳﺖ ﻧﺎزاﻧﻢ ،ﺋﻤﻪ ﻛﺸﻪﻣﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺟﻪﻣﺎوهردا ﻧﯿﯿﻪ ،ﻛﺸﻪﻣﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا ھﻪﯾﻪ ،ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺶ دهﯾﺎﻧﻪوﺖ دهﺳﺘﺒﻪرداری ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺧﯚتو ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﯚ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯿﺖ ،دهﺳﺘﺒﻪرداری ﺋﻪوه ﺑﯿﺖ ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﻜﻪﯾﺘﻪ رهﻣﺰﻜﯽ ﻣﮋووﯾﯽ ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﺟﻪﻣﺎوهری ﻛﻮرد ﻟﻪ ﭼﻮار ﭘﺎرﭼﻪﻛﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا .ﺋﯿﻨﺠﺎ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﻮرﻛﻤﺎن ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪ ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا ڕاﻧﺎوهﺳﺘﺖ ،ﺋﻪوان ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯿﺎن ﺷﺘﯽ ﺗﺮهو دهﯾﺎﻧﻪوﺖ ﭘﻪﻟﺒﮫﺎوﮋن ،دهﯾﺎﻧﻪوﺖ ھﻪوﻟﺮﯾﺶ ﺑﻜﻪﻧﻪ ﭘﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪھﺰ ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن. ﺧﯚت دهزاﻧﯿﺖ ﭼﺎرهﺳﻪری ﻛﺸﻪﻛﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا دهﻛﺮﺖ ﻧﻪك ﺟﻪﻣﺎوهر ،ﺋﻪو دوورﻛﻪوﺗﻨﻪوهﯾﻪﺗﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﺰﺑﻪ ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﻪﻛﺎن زهرهر ﻧﺎدات؟ ـ ﺑﮕﻮﻣﺎن زهرهر دهدات ،ﺋﻪوان دهﯾﺎﻧﻪوﺖ ﻟﻪ
دهرﮔﺎﯾﺎن ﺑﺪهﯾﺖ ﺑﻪﺑ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ،ﺋﻪوهش ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﺪا زۆر ﻗﻮرﺳﻪ ،ﺋﻪوان ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ دان ﺑﻪ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﺎﻧﻦ ،ھﻪﻧﺪﻜﺠﺎر ﻗﻪوارهﻛﻪی ﺋﻤﻪ دهﻛﻪﻧﻪ ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ،ﺋﻤﻪ دهﯿﻦ ﺋﻪوان ﺋﻪﮔﻪر ﻣﻪﻏﺪورﯾﯿﻪﻛﯿﺎن ﻟﺪهﻛﺮﺖ ﺑﯚﯾﺎن وهرﺑﮕﯿﺮﺘﻪوه ،ﺋﻪواﻧﯿﺶ دهﺑﺖ ﺑﻪﺑﺎﺷﯽ وهﻣﯽ ﺋﻪوه ﺑﺪهﻧﻪوهو دان ﺑﻪو ھﻪرﻤﻪی ﺋﻤﻪدا ﺑﻨﻦ ﻛﻪ ﻟﻪ دهﺳﺘﻮوردا داﻧﯽ ﭘﺪاﻧﺮاوه ،ﺋﻪوان ﻟﻪ ﺟﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن وﺷﻪی ﺋﯿﺪاری ھﻪوﻟﺮ ﺑﻪﻛﺎر دهھﻨﻦ ،ﺋﻪوهش دوو ﺷﺘﯽ ﻟﻪﯾﻪك ﺟﯿﺎوازن. ﻟﻪو ﺑواﯾﻪدای ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻧﻮان ﭘﺎرﺗﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎن و ﺗﻮرﻛﻤﺎﻧﻪﻛﺎن ﻟﻪ رﮕﻪی ﺗﻮرﻛﯿﺎوه ﺑﺎش ﺑﺒﺖ؟ ـ ﻣﻦ واﻧﺎﻢ ،ﺑﻪم ﭼﺎرهﻧﻮوﺳﯽ ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﺣﺰﺑﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪدهﺳﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﯿﯿﻪ و ﺑﻪدهﺳﺖ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺗﺮهو ﭘﯿﺎن دهوﺗﺮﺖ ﭼﯚن ﻣﺎﻣﻪﻪ ﺑﻜﻪن؟ ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﻪی ﺗﺮ ﺗﻮرﻛﯿﺎ دهﮔﺮﺘﻪوه؟ ـ ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺗﻮرﻛﯿﺎ دهﮔﺮﺘﻪوه ،ﺋﻪوان ﭘﯿﺎن دهﻦ ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪك ﻣﺎﻣﻪﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﺮهدا ﺑﻜﻪن. ﭘﻼﻧﯽ ﺟﮕﺮهوه ﺑﯚ ﺟﺒﻪﺟ ﻧﻪﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺎدهی ١٤٠ ﭼﯿﯿﻪ؟ ـ ﺟﺎرێ ﺋﻤﻪ دهﺑﺖ ھﻪﻣﯿﺸﻪ داﻛﯚﻛﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯽ دهﺳﺘﻮور ﺑﻜﻪﯾﻨﻪوه ،ﻛﻪ ﻣﺎدهی ١٤٠ﯾﺸﯽ ﺗﺪاﯾﻪ ،ﭘﻼﻧﯽ ﺟﮕﺮهوهش زۆره، ﺑﻪم ﻛﻪرﻛﻮك دهﺑﺖ ﺑﮕﻪڕﺘﻪوه ﺳﻪر ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎنو ﻣﺎﻓﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﺗﺪا ﭘﺎرﺰراو ﺑﺖ ،ﺑﻪم ﻣﻦ وهﻛﻮ ﺷﻪﺧﺴﯽو وهﻛﻮ ﭘﺎرﺗﻪﻛﻪﺷﻢ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهداﻧﯿﻦ ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﻜﺮﺘﻪ ھﻪرﻤﻜﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهدا ﻧﯿﻦو ﻣﻦ دهﻧﮕﯽ ﺑﯚ ﻧﺎدهم. ﺋﻪﮔﻪر ھﺎﺗﻮو ﻛﻪرﻛﻮك ﺑﺒﺘﻪ ھﻪرﻤﻜﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ زﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺑﯚ ﺳﻪر ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهﺑﺖ؟ ـﺰﯾﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﺋﻪوهﯾﻪ ،دهﯾﺎن ﺳﺎﻪ ﺧﻪﺑﺎت دهﻛﻪﯾﺖ و ﺧﻮﻦ دهڕﮋﯾﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﻛﻪرﻛﻮك و ﻛﺸﻪﯾﻪﻛﯽ ﻣﮋووﯾﯿﻤﺎن ﻟﻪﮔﻪڵ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻣﻪرﻛﻪزﯾﺪا ھﻪﺑﻮوه ،ﻣﻪﻋﻘﻮل ﻧﯿﯿﻪ ﺋﻪﻣۆ ﺑﯿﺖ ﻟﻪ ﺷﻪوو ڕۆژﻜﺪا ﻛﻪرﻛﻮك ﻟﻪ ھﻪرﻢ داﺑﺒﯾﺖ و ﻟﻪﻧﻮان زهویو ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﺪا ﺑﯿﮫﯿﺘﻪوه. ﺑﻪﺑوای ﺟﻪﻧﺎﺑﺖ ﻛﻪرﻛﻮك ﻟﻪﻧﻮان ھﻪرﻢ و ﺑﻪﻏﺪا و ﺧﻪﻜﯽ ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪا ﺑﯚ ﻛ دهﺑﺖ؟ ـ ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﺑﯚ ھﻪرﻢ دهﺑﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ﻛﻪی دهﺑﺖ، ﺋﻪوه ﺷﺘﻜﯽ ﺗﺮه. ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ھﺮش ﻧﺎﻣﯿﻖ
ﺋﻪﮔﻪر ھﺎﺗﻮو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺋﻪو ﺑﻪﻨﻨﺎﻣﻪﯾﻪی ﻟﻪﻧﻮن ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا داﻧﺮاﺑﻮو ﭘﻪﺳﻪﻧﺪ ﻧﻪﻛﺮداﯾﻪ، ﺋﻪوا دوو رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﮐﻪ زۆرﯾﻨﻪی دهﻧﮕﯿﺎن ﺑﻪدهﺳﺖ ﻧﻪدهھﻨﺎ. ﺋﻪم ﺑﻪﻨﻨﺎﻣﻪﯾﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﭘﺎﺑﻪﻧﺪﻛﺮد ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻛﺎرﻜﻪوه ﻛﻪ دواﺗﺮ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯿﺪا دهﺑﺖ ﺑﻪدواﯾﺪا ﺑﭽﺖ ،دﯾﺎرﺗﺮﯾﻨﯿﺸﯿﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ ﻟﻪ دهﺳﻪﺗﯽ ﻗﻪزاﺋﯽو ﻛﻮرﺗﮫﻪﮫﻨﺎﻧﯽ رۆﯽ ھﺰهﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق و ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪ ﺑﻪرﮔﺮﯾﻜﺮدن ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺎﯾﺶو ﺑﻪرهﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧﻪوهی ﺗﯿﺮۆرو ﻟﻪ ﯾﺎﺳﺎ دهرﭼﻮانو ﺑﻪرﮔﺮی ﻟﻪ ﺧﯚﻛﺮدنو ﺑﻪرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪو ھﺰاﻧﻪ ﻟﻪ ﻧﺎﻛﯚﻛﯿﯿﻪ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﻪﻛﺎﻧﺪا ،ھﻪروهھﺎ ﺑﻪرﮔﺮﺗﻦ ﻟﻪ دهﺳﺘﻮهرداﻧﻪ دهرهﻛﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﻛﺎروﺑﺎری ﻧﺎوﺧﯚی وت. ﻟﻪ رووی ﻛﺎروﺑﺎری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯿﺸﻪوه ،ھﺰه ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﻪ و ﺑﻪرهی ﺗﻪواﻓﻮق ﭘﯿﺎﻧﻮاﺑﻮو ﺋﻪو دوو رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﯾﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ واﺷﻨﺘﯚﻧﺪا »ھﻪﻟﻜﯽ ﻣﮋووﯾﯽ« ﺑﻮو ﺑﯚ
ﺟﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ داواﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﻮهﯾﻪﻛﯽ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﺪا ﻛﻪ ھﻪﻣﻮو ﻻﯾﻪﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﺳﻪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮔﺮهﻧﺘﯽ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯽ دهدهن ،ﺟﮕﯿﺮﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو داواﻛﺎرﯾﯿﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﺑﻪﻨﻨﺎﻣﻪﻛﻪدا ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮهی ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﺮوﭘدا ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺋﻪو داواﻛﺎرﯾﯿﺎﻧﻪش ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ :ﻟﻪ ﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻨﻪﻣﺎی ھﺎوﺑﻪﺷﯽو ﺗﻪواﻓﻮﻗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ دهرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯾﺎره ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا ،ﺟﻪﺧﺘﻜﺮدﻧﻪوه ﻟﻪﺳﻪر ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘﺎﺑﻪﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ھﻪﻣﻮو داﻣﻪزراوهﻛﺎﻧﯽ دهوﻪتو ﻗﻪواره ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪ دهﺳﺘﻮورو ھﻪﻣﻮو ﻣﺎدهو ﺑﻨﻪﻣﺎﻛﺎﻧﯿﯿﻪوه ﺑﻪﺑ ﻟ ھﻪﺒﮋاردنو ڕاﭬﻪو ﺋﯿﺠﺘﯿﮫﺎدی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ .ھﻪروهھﺎ ﺟﻪﺧﺘﻜﺮدﻧﻪوه ﻟﻪﺳﻪر ﯾﻪﻛﺘﯽ دهوﻪتو ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪو ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﺎﻧﻪی ﺑﻪﭘﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢو ﯾﺎﺳﺎﻛﺎن داﻧﺮاون. ﻛﯚﻣﻪﻪ ﺑﯾﺎرﻚ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ ﻣﺎوهی ٨٠داﻧﯿﺸﺘﻨﺪا ﻛﯚﻣﻪﻪ ﺑﯾﺎرﻜﯽ ﺗﺮی ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮد ﻟﻪواﻧﻪ؛
ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺑﻨﻪڕهﺗﯽ ﺳﻪﻧﺘﻪری ﻋﻪرهﺑﯽ ﺑﯚ ﺧﯚﭘﺎراﺳﺘﻦ ﻟﻪ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻮﻣﻪﻟﻪرزهو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﭘۆژه ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻪﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪی ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ﻟﯿﮋﻧﻪی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺳﻮوری ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ ،ﭘۆژه ﯾﺎﺳﺎی ﺑﺎﺟﯽ ﻋﻪﻗﺎری ژﻣﺎره ١٦٢ی ﺳﺎﯽ ١٩٥٢ی ھﻪﻣﻮارﻛﺮاو، ھﻪروهھﺎ ﯾﺎﺳﺎی ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ﻣﺎﻓﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﺮۆڤ ﻛﻪ ﻟﻪ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ١٦ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهﻣﺪا ﺑﻪ زۆرﯾﻨﻪی دهﻧﮓ ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮاو ﻟﻪﻻﯾﻪن ھﻪﻣﻮو ﻗﻪواره ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪ ﺟﯿﺎوازهﻛﺎﻧﻪوه ﭘﺸﻮازی ﻟﻜﺮا .ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪرﯾﺸﺪا ﻟﻪ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ١١ی ﺑﻪرواری ٢١ی ﺋﻪﯾﻠﻮﻟﺪا ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﺑﯾﺎرﯾﺪا ﮔﯚﭬﺎری »اﻻﺳﺒﻮﻋﯿﻪ« )ﻛﻪ دهزﮔﺎی ﺧﻪﻧﺪان ﺑﯚ ﭘﻪﺧﺶو وهﺷﺎﻧﺪن ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ دهری دهﻛﺎت( دادﮔﺎﯾﯽ ﺑﻜﺮﺖو ڕﮕﻪش ﻧﻪدرﺖ ﭘﻪﯾﺎﻣﻨﺮهﻛﻪی ﺑﭽﺘﻪ ﻧﺎو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﻪوهو رووﻣﺎﯽ داﻧﯿﺸﺘﻨﻪﻛﺎن ﺑﻜﺎت ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻛﺎرﯾﻜﺎﺗﺮﻜﯽ ﺑوﻛﺮدﺑﻮهو ﺗﯿﺪا رهﺧﻨﻪی ﻟﻪ ﺋﺎﻓﺮهﺗﻪ ﺧﯚﻛﻮژهﻛﺎﻧﯽ رﻜﺨﺮاوی ﻗﺎﻋﯿﺪه ﮔﺮﺗﺒﻮو ،ﺑﻪم ﺑﻪوه ﻟﻜﺪراﯾﻪوه ﻛﻪ ﮔﻮاﯾﻪ »ﺳﻮﻛﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ﺑﯚ ﺋﺎﻓﺮهﺗﯽ ﻣﻮﺳﻤﺎن« .ﺋﻪم ﺑﯾﺎره ﺑﻮوه ﻣﺎﯾﻪی ﻧﺎڕهزاﯾﯽ ﻧﺎوهﻧﺪه رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﯽو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎنو ﺑﻪوه ﭘﺸﻠﻜﺮدﻧﯽ ﻣﺎدهی ٣٨ی دهﺳﺘﻮور ﻛﻪ ﻛﻪﻓﺎﻟﻪﺗﯽ ﺋﺎزادی رۆژﻧﺎﻣﻪﮔﻪری ،راﮔﻪﯾﺎﻧﺪن و ڕا دهرﺑﯾﻦ دهﻛﺎت وهﺳﻔﯿﺎن ﮐﺮدووه ﮐﻪ دهرﻛﺮﻧﯽ ﺑﯾﺎرﻜﯽ ﻟﻪوﺟﯚره ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎی ﺑﯿﺮوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﭘﺸﮫﺎﺗﻜﯽ ﻣﻪﺗﺮﺳﯿﺪاره ،ﺋﻪﻣﻪ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﻜﺪاﯾﻪ ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﻪﻛﺎن ﺋﻮﻣﺪ دهﻛﻪن ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﭘﺎرﺰهری دهﺳﺘﻮوری ﻋﯿﺮاقو ﻣﺎدهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺖ. ﻟﻪ رووی ﭼﺎودﺮﯾﻜﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯿﺸﻪوه ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ،ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ داﺧﻮازیو ﭘﻮﯾﺴﺘﺪا ﻧﻪﺑﻮو. ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﺳﻪﻓﯿﻪ ﺳﻮھﻪﯾﻞ ھﯚﻛﺎری ﺋﻪوهی ﮔاﯾﻪوه ﺑﯚ »ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﻣﯿﻜﺎﻧﯿﺰﻣﻜﯽ روون ﻟﻪﺑﻪردهم ﻟﯿﮋﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎنو ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪراﻧﺪا ،ﺑﯚ ﻟﭙﺮﺳﯿﻨﻪوهی ﺑﻪرﭘﺮس ﯾﺎﺧﻮد وهزﯾﺮه ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﻪﻛﺎن«. ﺳﻪﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮری وﺗﻪﺑﮋی ﺑﻪرهی ﺗﻪواﻓﻮق ﭘﯽ واﺑﻮو »ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻟﻪ ﻟﭙﺮﺳﻨﻪوهی ﻛﻪﻣﺘﻪرﺧﻪﻣﻪﻛﺎن ﻟﻪ دهزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﺪا ﺷﮑﺴﺘﯽ ﺧﻮاردووه «.ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﻓﺎﻟﺢ ﻓﻪﯾﺎز ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺋﯿﺌﺘﯿﻼﻓﯿﺶ ﺟﻪﺧﺘﯿﻜﺮدهوه ﻛﻪ »ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ھﺎووﺗﯿﺎﻧﺪا ﻧﻪﺑﻮو«. ﺧﺎﻟﯿﺪ ﺗﺎﻟﯿﺐ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
27
ﻋﯿﺮاﻗﯽ
ﭘﺪاﭼﻮوﻧﻪوه ﺑﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ٢٠٠٨دا ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ،دوای ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ دواﺧﺴﺘﻦ و ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﮔﻪرﻣﻮﮔﻮڕ ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﻜﯽ ﺧﺎﯾﺎﻧﺪ ،ﺑﻪ زۆرﯾﻨﻪی ١٩١دهﻧﮓ ﻟﻪ ﺑﻪرواری ٢٤ی ﺋﻪﯾﻠﻮوﻟﯽ راﺑﺮدوودا ،ﯾﺎﺳﺎی ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘﻪﺳﻪﻧﺪ ﻛﺮد .ﻟﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﺪا ﻛﻪ ﺋﻪوﭘﻪڕهﻛﻪی ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووهﻣﯽ ﺋﻪﻣﺴﺎﻪ ھﻪﺒﮋاردن ﻟﻪ ﺳﻪرﺟﻪم ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﺟﮕﻪ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ھﻪرﻢو ﺷﺎری ﻛﻪرﻛﻮك ﺋﻪﻧﺠﺎم دهدرﺖ. ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎرهﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﻣﺎداﻧﻪی ﯾﺎﺳﺎی ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن دهﻧﮕﯿﺎﻧﺪا ﻛﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪوه ھﻪﻮهﺷﻨﺮاﺑﻮوﻧﻪوه. ﻣﺎدهی ١١ی ﯾﺎﺳﺎﻛﻪ دهﺖ» :ﻛﻮرﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪﺳﻪر ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﻟﯿﺴﺘﻪ ﻛﺮاوهﻛﺎﻧﺪا داﺑﻪش دهﻛﺮﻦ، ﺑﻪوهی رﯾﺰﺑﻪﻧﺪی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮاوهﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﻪﻣﺎی ﺋﻪو دهﻧﮕﺎﻧﻪ ﺑﺖ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮاوهﻛﻪ ﺑﻪدهﺳﺘﯽ ھﻨﺎوه ،ﺑﺮاوهی ﯾﻪﻛﻪﻣﯿﺶ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﻪ دهﺑﺖ ﻛﻪ ﻟﻪ ﭼﻮارﭼﻮهی ﻟﯿﺴﺘﻪ ﻛﺮاوهﻛﻪدا زۆرﺗﺮﯾﻦ دهﻧﮕﯽ ﺑﻪدهﺳﺖ ھﻨﺎوه .ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﺶ ﺑﻪ ھﻪﻣﺎﻧﺸﻮه دهﺑﺖ ،دهﺑﺖ ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﻪر ﺳ ﭘﯿﺎوی ﺑﺮاوهدا ﺋﺎﻓﺮهﺗﻚ ھﻪﺑﺖ ،ﺑﻪﺑ ﻟﻪﺑﻪرﭼﺎوﮔﺮﺗﻨﯽ ژﻣﺎرهی ﭘﯿﺎوهﺑﺮاوهﻛﺎن«. ھﻪروهھﺎ دهﻧﮕﯿﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﻣﺎدهی ٣٢دا ﻛﻪ دهﺖ: »ﺟﮕﻪ ﻟﻪ وﻨﻪو ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ﺧﻮدی ﻛﺎﻧﺪﯾﺪﻛﺮاوهﻛﺎن، ڕێ ﺑﻪ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ وﻨﻪ و ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﻣﻪرﺟﻪﻋﯿﯿﻪﺗﻪ ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﻪﻛﺎن دهدرﺖ «.ﻣﺎدهی ٣٥ﯾﺶ دهﺖ: »ڕێ دهدرﺖ ﺑﻪوهی ﻓﻪرﻣﺎﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ دهوﻪت، ﻣﺰﮔﻪوت ،ﺣﺴﻨﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﻧﺰرﮔﻪ ﭘﯿﺮۆزهﻛﺎن، ﻛﺴﺎﻛﺎنو ﺷﻮﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﭘﻪرﺳﺘﺶ ،ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯚ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺮۆﺳﻪی ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎن ﺑﻪﻛﺎرﺑﮫﻨﺮﺖ ،ڕﻨﺎدرﺖ ﺑﻪوهی ﺑﯚ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ 26
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﭘوﭘﺎﮔﻪﻧﺪهی ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﻗﻪواره ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن، ﻟﯿﺴﺖو ﻛﺎدﻧﯿﺪﻛﺮاوهﻛﺎن ﺑﻪﻛﺎرﺑﮫﻨﺮﻦ «.ھﻪروهك دهﻧﮕﯿﺎﻧﺪا ﻟﻪﺳﻪر ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﻣﺎدهی ٥٠ﻛﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻮو ﺑﻪ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ﻛﻮرﺳﯽ ﺑﯚ ﭘﻜﮫﺎﺗﻪ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽو ﺋﺎﯾﻨﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﺋﻪﻣﻪش ﻣﻘﯚﻣﻘﯚﯾﻪﻛﯽ زۆری ﻟﻪ ﻧﺎوهﻧﺪه ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽو ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﺪا دروﺳﺘﻜﺮدو واﯾﻜﺮد ﻟﻪ ﺑﻪرواری ٣ی ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهﻣﯽ ﺳﺎﯽ ڕاﺑﺮدووداو ﺑﻪزۆرﯾﻨﻪی ١٠٦دهﻧﮓ دﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ ٦ﻛﻮرﺳﯽ ﺑﯚ ﺋﻪو ﻛﻪﻣﺎﯾﻪﺗﯿﯿﺎﻧﻪ ﭘﻪﺳﻪﻧﺪ ﺑﻜﺮﺖ .ﺋﻪو ﻛﺎت ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﺘﺎر ﯾﻮﻧﺎدم ﻛﻪﻧﺎ ﻧﻮﻨﻪری ﺋﺎﺷﻮرﯾﯿﻪﻛﺎن ﺋﻪو ﺑﯾﺎرهی ﺑﻪوه وهﺳﻔﻜﺮد ﻛﻪ »ﺳﻮﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﭘﻜﺮدﻧﻜﯽ ﻗﺰهوﻧﻪو ﻟﻪ ﺗﻮﻧﺪڕهوﯾﯿﻪﻛﯽ ﺋﺎﯾﻨﯽ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪوه ﺳﻪرﭼﺎوهی ﮔﺮﺗﻮوه«. ﺑﻪﮕﻪﻧﺎﻣﻪﯾﻪك و دوو رﻜﻜﻪوﺗﻦ وﺴﺘﮕﻪی دووهﻣﯽ وهرزی دووهم ﻟﻪ ﺑﻪرواری ٢٧ی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﺸﺮﯾﻨﯽ دووهﻣﯽ راﺑﺮدوودا ﺑﻮو ،ﻛﺎﺗﻚ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ھﻪردوو ڕﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪی »ﻛﺸﺎﻧﻪوهی ھﺰه ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻋﯿﺮاقو رﻜﺨﺴﺘﻨﯽ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﻣﺎﻧﻪوهی ﻛﺎﺗﯿﯽ« و »ﭼﻮارﭼﻮهی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪ دۆﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯽ و ھﺎرﯾﻜﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮان ﻋﯿﺮاق و وﯾﻼﯾﻪﺗﻪ ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ«ی ﭘﻪﺳﻪﻧﺪ ﻛﺮد .ھﻪردووﻛﯿﺸﯿﺎن دوای ﺣﻪوت ﻣﺎﻧﮓ
داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﯽ ﻗﻮرﺳﯽ ﻧﻮان ﻋﯿﺮاقو ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ،ﻟﻪ دهروازهی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪوه ﭼﻮوﻧﻪ ﻧﺎو ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﻪوهو ﻟﻪﻣﺎوهی ١٠رۆژﯾﺸﺪا ﯾﻪﻛﻼﻛﺮاﻧﻪوه. ﻟﻪﻛﯚی ١٩٨ﺋﻪﻧﺪام ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎن ١٤٩ﯾﺎن دهﻧﮕﯿﺎن ﺑﻪ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪی ﯾﻪﻛﻪﻣﺪا و دوو ﻣﺎدهی ﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ زﯾﺎدﻛﺮد ﮐﻪ ﺗﻪﺋﮑﯿﺪﮐﺮدﻧﻪوهﯾﻪ ﻟﻪﺳﻪر ،ﯾﻪﻛﻪم: ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﯽ ﺋﻪوهی رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﻛﻪ ﺑﺨﺮﺘﻪ راﭘﺮﺳﯿﯿﻪﻛﯽ ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﯿﻪوه ﻟﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﺪا ﻛﻪ ﺋﻪو ﭘﻪڕهﻛﻪی ﺑﻪرواری ٣٠ﺗﻪﻣﻤﻮزی ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﺑﺖو ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﺑﻪﭘﯽ داﺧﻮازﯾﯿﻪ دهﺳﺘﻮورﯾﯽو ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻪﻛﺎن ﭘﺮۆﺳﻪی ڕاﭘﺮﺳﯿﯿﻪﻛﻪ رﻜﺒﺨﺎت. دووهم :ﭘﺎﺑﻪﻧﺪﺑﻮوﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق ،ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ راﭘﺮﺳﯿﯿﻪﻛﻪوه .رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪی ﭼﻮارﭼﻮهی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﺶ ﻛﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ،ﺋﺎﺑﻮوری، ﺳﻪرﺑﺎزی و رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﺪا ھﺎوﺑﻪﺷﯽ درﮋﺧﺎﯾﻪﻧﯽ ﻧﻮان ﻋﯿﺮاق و ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ڕﻜﺪهﺧﺎت ﺑﻪ ١٤٤دهﻧﮓ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﻪ ٣٥دهﻧﮕﯽ دژ ،ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮا.
دهﻛﺮﺖ ﻟﻪم ﺷﺎرهدا ﻛﺒﻛﯿﻪﻛﯽ ﺑﻪھﺰ ﻟﻪﻧﺎو ﺳﻪرﺟﻪم ﺣﺰب و ﻟﯿﺴﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻋﯿﺮاق ﺑﻪدی ﺑﻜﺮﺖ ،ﻟﻪﻧﻮاﻧﯿﺸﯿﺎﻧﺪا ھﻪرﯾﻪﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﻮﻧﻨﻪو ﺷﯿﻌﻪو ﻛﻮرد ﻛﻪ ﺑﻪﺷﺪاری ﻛﺎراﯾﺎن ھﻪﯾﻪ ﻟﻪﻧﺎو ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﺪا ﻟﻪﭘﺸﻪوهی ﺋﻪو ﻛﺒﻛﯿﻪدا دهﺑﻦ.
ﮔﻪﻧﺠﻪﻛﺎﻧﯽ ﻓﻪﻟﻮﺟﻪ و روﻣﺎدی و ﺗﻜﺮﯾﺖ ﭼﻮوﻧﻪﺗﻪ رﯾﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪﺣﻮهوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪدا ﻛﺒﻛﻜﻪ ﻟﻪﻧﻮان ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻋﯿﺮاق و ﻋﻪﺷﺎﯾﻪرهﻛﺎن و ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺳﻪﺣﻮهداﯾﻪ ،ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺳﻪﺣﻮه ﻟﻪم ھﻪﺒﮋاردﻧﺎﻧﻪدا ﺑﻪ ﻟﯿﺴﺘﻜﯽ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑﻪﻧﺎوی ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺟﻪﺑﮫﻪی ﮐﻪراﻣﻪی وهﺗﻪﻧﯽ ﺑﻪﺷﺪاری ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎن دهﻛﺎت ،ﺑﻪﭘﯽ ﺋﻪو راﭘﺮﺳﯿﯿﺎﻧﻪش ﻛﻪ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﻋﯿﺮاق ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدۆﺗﻪوه وا ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ دهﻛﺮﺖ ﺋﻪم ﺑﻪرهﯾﻪ ﭘﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﮔﻪورهی ھﻪﺑﺖ ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪ ﺳﻮﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا، ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻛﻪ ﺋﻪم ﺑﻪرهﯾﻪ ١٣ﻛﻮﺗﻠﻪی ﺟﯿﺎوازی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻟﻪﺧﯚ دهﮔﺮﺖ. ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﻛﺎن ﺋﻪو ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎوﻧﺎوه ﻟﯿﺴﺘﻪ )ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﻛﺎن( ﮔﻮﻣﺎﻧﻜﯽ زۆری ﻻی ﺟﻪﻣﺎوهر دروﺳﺖ ﻛﺮدووه ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ دوای ﺋﺎﺷﻜﺮاﺑﻮوﻧﯽ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺋﻪم ﻟﯿﺴﺘﻪ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﺎﻧﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻟﯿﺴﺖ و ﻻﯾﻪﻧﻪ دﯾﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕهﭘﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻋﯿﺮاق ،ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻤﻪداران ﻟﻪﺑﺎرهی ﺋﻪم
ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪوه وﺗﯽ» :ﺋﻪم ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪ ﭘﻪﯾﻮهﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﺣﺰب و ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺋﺎﯾﯿﻨﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪی ﻋﯿﺮاق و وهﻛﻮ ﻛﻪﺑﺎﺑﻜﯽ ﺷﺎراوه ﺑﯚ ﺑﻪدهﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ دهﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﺮﻦ ،ﺋﻪم ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻤﻪداره ھﯚﺷﯿﺎری دا ﺑﻪوهی ﻛﻪ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﻟﻪﭘﺸﺖ ﺋﻪم ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪوهن ﺗﻮﻧﺪڕهوو ھﯚزﭘﻪرﺳﺖ و ﺑﻪﻋﺴﯽ و ﻣﯿﻠﯿﺸﯿﺎ ﭼﻪﻛﺪارهﻛﺎﻧﻦ«. ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺧﯚﺷﯿﯿﻪوه ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوهدا ﻛﻪ ھﯿﭻ ﺷﺘﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺎن ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎوﻧﺎوه )ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ(، ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﻛﯿﺶ ﻟﻪ ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎوه ﻛﻪ ﻧﻪﯾﻮﯾﺴﺖ ﻧﺎوی ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺮﺖ وﺗﯽ :ھﯿﭻ ﺑﻪﮕﻪﯾﻪﻛﻤﺎن ﻻ ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﺑﯿﺴﻪﻟﻤﻨﺖ ﺋﻪو ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪی ﺑﻪﻧﺎوی ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚوه ﺧﯚﯾﺎن ﻧﺎوﻧﻮوس ﻛﺮدووه، ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺑﻦ ،ﭘﻤﻮاﯾﻪ ﺋﻪو ﺣﺰب و ﻛﻮﺗﻠﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻣﺘﻤﺎﻧﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪﻧﺎو ﺧﻪﻜﯿﺪا ﻟﻪدهﺳﺖ داوه ،رووﯾﺎن ﻛﺮدۆﺗﻪ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺟﯚره ﻓﻪ ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻪ. دﯾﺎردهی ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﻟﻪﻧﺎو ﺷﺎری ﺑﻪﻏﺪاﺷﺪا ﺑﻪڕﮋهﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﭘﻪرهی ﺳﻪﻧﺪووه ،وا ﭼﺎوهڕوان
ﮐﺒﮐﮑﻪ ﻟﻪ ﺑﻪﻏﺪا ﻟﻪ ﺷﺎری ﺑﻪﻏﺪا دهﯾﺎن ﻟﯿﺴﺘﯽ ھﻪﺒﮋاردن و ھﻪزاران ﻧﻮﻨﻪری ھﻪﺒﮋاردن ﺑﻮوﻧﯿﺎن ھﻪﯾﻪ ،ﻟﻪ رهﺳﺎﻓﻪ رهوﺗﯽ ﺋﯿﺴح ﺑﻪ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﺟﻪﻋﻔﻪری ﻻﯾﻪﻧﻜﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﻛﺒﻛﻜﻪﯾﻪ ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﻟﯿﺴﺘﯽ )دهوﻪﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ(دا. ﺷﺨﯽ ﻋﻪﺷﯿﺮهﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ﺳﻪدر ﻛﻪ زۆرﺗﺮﯾﻦ ﭼی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺑﻪﻏﺪا ﻟﻪﺧﯚ دهﮔﺮﺖ ،ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهدهن رهﻧﮕﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره دهﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺪهﻧﻪ ﻧﻮﻨﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﺎ و ﭼﺎﻛﺴﺎزی و دهﻋﻮه. ﻟﻪ ﮔﻪڕهﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪڕاده و ﺟﺎدرﯾﯿﻪ و ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ دهورووﺑﻪری ﺋﻪم ﮔﻪڕهﻛﺎﻧﻪ ،ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﺎ ﻗﻮرﺳﺎﯾﯿﻪﻛﯽ ﺑﻪھﺰی ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ﻛﻪ زۆرﺑﻪی ﻧﻮوﺳﯿﻨﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻪ ﻟﻪم ﮔﻪڕهﻛﺎﻧﻪداﯾﻪ ،ﻟﻪﭘﻨﺎوی ﺑﺮهودان ﺑﻪ ﻟﯿﺴﺘﯽ )ﺷﻪھﯿﺪی ﻣﯿﺤﺮاب( ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﻛﻪرخ ھﺰهﻛﻪ ﻟﻪدهﺳﺘﯽ ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺳﻮﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪاﯾﻪ ،ﻛﺒﻛﻜﻪش ﻟﻪﻧﻮان ھﻪرﯾﻪﻛﻪ ﻟﻪ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺗﻪواﻓﻮق )ﻛﻪ ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﻛﯚﻧﮕﺮهی ﮔﺸﺘﯽ ﺧﻪﻜﯽ ﻋﯿﺮاق و ﻛﯚﻣﻪﻪی ﻋﻪﺷﺎﯾﺮهﻛﺎﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ( ﻟﻪﺧﯚدهﮔﺮﺖ، ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﺳﻪﺣﻮهو ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﻛﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻻﯾﻪﻧﻜﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﻛﺒﻛﻜﻪ دادهﻧﺮﻦ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﭘﺎش ﺋﻪو دهﺳﻜﻪوﺗﻪ ﮔﻪوراﻧﻪی ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪرخ ﺑﻪدهﺳﺘﯿﺎن ھﻨﺎ. ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﺑﻪ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪﯾﺎد ﻋﻪﻻوی ﭘﮕﻪی ﺟﻪﻣﺎوهری ﺧﯚی ﻟﻪﻧﺎو ﻛﻪرﺧﺪا ھﻪﯾﻪ ،ھﻪروهھﺎ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﻣﯿﺴﺎل ﺋﺎﻟﻮﺳﯽ ﺑﻪھﯚی ﺋﻪو ﻟﺪواﻧﺎﻧﻪی ﻛﻪ دهﯾﺪا ﺑﯚ ﮔﻪڕاﻧﺪﻧﻪوهی ﺧﺰاﻧﻪ ﺋﺎوارهﻛﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ،ﭘﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺟﻪﻣﺎوهری ﻟﻪ ﻛﻪرﺧﺪا ﺑﯚﺧﯚی دروﺳﺖ ﻛﺮدووه ،ﺋﺎﻟﻮﺳﯽ ﺑﻪ)ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ(ی وت »ﺋﻪو ھﻪﻤﻪﺗﻪی ﻣﻦ ﺑﻪرھﻪﻣﯽ ﺧﯚی ھﻪﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺗﻮاﻧﺮا ﺑﻪھﯚﯾﻪوه زۆرﻚ ﻟﻪو ھﺎوﺗﯿﺎﻧﻪی ﺑﻪزۆر ﻟﻪ ﻣﺎﻮﺣﺎﯽ ﺧﯚﯾﺎن دهرﻛﺮاﺑﻮون ﺑﮕﻪڕﻨﺮﻨﻪوه« ،وﺗﯿﺸﯽ» :ﺷﺘﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﺧﻪﻜﯽ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪ ھﻪﺒﮋﺮﺖ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺑﻪدﯾﮫﻨﺎﻧﯽ داﺧﻮازﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دهﻛﺎت«. ﺑﻪﻏﺪا ــ ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
29
ﻋﯿﺮاﻗﯽ
ﺗﺮس ﻟﻪ ﻟﯿﺴﺘﯽ )ﺳﻪرﺑــــﻪﺧــﯚﻛـــﺎن( ھﻪﺒﮋاردن ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯿﯿﻪ ﻛﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮێ ﻛﺮدهوه ،ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯽ ﻧﻮﺸﯽ ھﻨﺎﯾﻪﻛﺎﯾﻪوه ،ﻛﯚﻣﺴﯿﯚﻧﯽ ﺑﺎی ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوه داوه ﻛﻪ ژﻣﺎرهی ﺋﻪو ﻛﻮﺗﻠﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧﻪی ﺑﻪ رهﺳﻤﯽ رﮕﺎی ﺑﻪﺷﺪاری ﻛﺮدﻧﯿﺎن ﭘﺪراوه ﮔﻪﯾﺸﺘﯚﺗﻪ ٤٠٧ﻛﻮﺗﻠﻪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻛﻪ ﻟﻪﻧﻮاﻧﯿﺎﻧﺪا ٣٦ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯽ و ٣٧٠ ﻛﻮﺗﻠﻪی ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚی ﺗﺪاﯾﻪ. ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻋﯿﺮاق ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﻟﻪ ﺑﻪﺳﺮه و ﻧﺎﺳﺮﯾﻪو ﻋﻪﻣﺎره ،ﻛﺒﻛﻜﻪ ﻟﻪﻧﻮان دوو ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺗﻪﻗﻠﯿﺪداﯾﻪ :ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﺎی ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﺑﻪ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﻋﻪﺑﺪوﻟﻌﻪزﯾﺰ ﺣﻪﻛﯿﻢ و ﺣﺰﺑﯽ دهﻋﻮه ﺑﻪ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮان ﻧﻮری ﻣﺎﻟﻜﯽ ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﻪﻛﯿﺶ ﻛﻪ ﺗﻪوژﻣﯽ ﺳﻪدر و ﺣﺰﺑﯽ ﻓﻪزﯾﻠﻪ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮﯾﺎن دهﻛﻪن، ﻛﺒﻛﻜﻪ ﺋﺎﺳﺘﻜﯽ زۆر ﮔﻪوره ﺑﻪﺧﯚوه دهﺑﯿﻨﺖ ﻟﻪﻧﻮان ﻟﯿﺴﺘﯽ )ﺷﻪھﯿﺪی ﻣﯿﺤﺮاب( و ﻟﯿﺴﺘﯽ )ھﺰه ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﻛﺎن( ﻛﻪ ﺋﻪم ﻟﯿﺴﺘﻪ ﻧﻮﻨﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﺎو رﻜﺨﺮاوی ﺑﻪدر دهﻛﺎت ،ﺣﺰﺑﻮی ﻋﯿﺮاﻗﯽ و ﺑﺰوﺗﻨﻪوهی ﺳﻪﯾﺪوﻟﺸﻮھﻪدا ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯽ )دهوﻪﺗﯽ ﯾﺎﺳﺎ( ﻧﻮﻨﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺣﺰﺑﯽ دهﻋﻮه دهﻛﻪن ،ﺋﻪوه رووﻧﻪ ﻛﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﺑﺎ ﻛﻪ داوای داﻣﻪزراﻧﺪﻧﯽ ھﻪرﻤﻜﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ دهﻛﺎت ﺑﯚ ﺑﻪﺳﺮه ،ھﻪوﯽ ﺋﻪوه دهدات ﺋﻪو ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪ ﯾﻪﻛﺒﺨﺎت ﻛﻪ وادهﺑﯿﻨﺮﻦ ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﺑﻦ ،ﺋﻪﻣﻪش ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﻛﯚﻛﺮدﻧﻪوهی ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﻧﺎﯾﻪﻧﻪ ﻧﺎو ﻟﯿﺴﺘﻪﻛﻪﯾﺎﻧﻪوه ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﯿﺴﺘﻜﯽ ﺋﺎﯾﯿﻨﯿﯿﻪ. ﺑﻪم ﺗﻪوژﻣﯽ ﺳﻪدری ﻛﻪ ﺗﺎ ﭘﺮۆﺳﻪی )ھﻪﻤﻪﺗﯽ ﺳﻮارﭼﺎﻛﻪﻛﺎن( ﻛﻪ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮان ﻧﻮری ﻣﺎﻟﻜﯽ ﺑﯚﺧﯚی ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ دهﻛﺮد ،دهﺳﻪﺗﻜﯽ ﺳﻪرﺑﺎزی ﺑﻪﺳﻪر ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوردا ھﻪﺑﻮو، ﻟﻪم ھﻪﺒﮋاردﻧﺎﻧﻪدا ﺑﻪ ﻟﯿﺴﺘﻜﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪﺧﯚی ﺑﻪﺷﺪاری ﻧﻪﻛﺮدووه و ﭘﻪﻧﺎی ﺑﺮدۆﺗﻪﺑﻪر ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﻟﯿﺴﺘﺎﻧﻪدا ﻛﻪ ھﻪﻣﺎن ﺋﺎڕاﺳﺘﻪی ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ھﻪﯾﻪ ،وهﻛﻮو ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﺘﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ رهوﺗﯽ ﺋﯿﺴح ﻛﻪ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﭘﺸﻮو ﺋﯿﺒﺮاھﯿﻢ ﺟﻪﻋﻔﻪری ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ دهﻛﺎت ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻟﯿﺴﺘﻜﯽ دﯾﻜﻪش ﻛﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﻟﻪژﺮ ﻧﺎوی )ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﻛﺎﻧﺪا( ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪﺗﻪوه ،ﻟﻪﻻﯾﻪن 28
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺧﯚﺷﯿﯿﺎﻧﻪوه ﺗﻪوژﻣﻪ ﻋﯿﻠﻤﺎﻧﯽ و ﻟﯿﺒاﯿﯿﻪﻛﺎن، ھﻪوﯽ ﻗﯚﺳﺘﻨﻪوهی ﺷﻜﺴﺘﯽ ﭘﺮۆژهی ﻻﯾﻪﻧﻪ ﺋﯿﺴﻼﻣﯿﯿﻪﻛﺎن دهدهن ﻟﻪﺑﻪڕﻮهﺑﺮدﻧﯽ وﺗﺪا، ﺑﻪﻣﻪش ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ ﻻﯾﻪﻧﻜﯽ ﺑﻪھﺰی ﻛﺒﻛﻜﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﻋﯿﺮاق. ﺣﺰﺑﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪرﯾﺸﺪا ﺣﺰﺑﻪ ﻛﻮردﯾﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪم ھﻪﺒﮋاردﻧﻪدا ھﻪوﯽ ﺑﻪدهﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﭘﮕﻪی ﮔﻮﻧﺠﺎو دهدهن ﻟﻪ ﻧﻪﺧﺸﻪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻋﯿﺮاﻗﺪا ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ دﯾﺎﻟﻪو ﺳﻪﺣﻪدﯾﻦ و ﻣﻮﺳ ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﺋﻪوان ﻟﻪ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ھﻪﺒﮋاردﻧﻪ دواﺧﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪرﻛﻮﻛﺪان. ﺑﻪﭘﯽ ﺋﻪو راﭘﺮﺳﯿﯿﺎﻧﻪی ﻟﻪ ﺑﺎﺷﻮوری ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﺋﻪﻧﺠﺎم دراون )ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺑﻪ ﺗﻪواوهﺗﯽ ﺟﮕﻪی ﻣﺘﻤﺎﻧﻪ ﻧﯿﻦ( ،ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهدات ﻛﻪ ھﻪﻧﺪﻚ ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ و ﻟﯿﺴﺘﯽ ﺗﺎزه ﻟﻪو ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪدا دهﻧﮕﻜﯽ ﺑﺎش ﻛﯚدهﻛﻪﻧﻪوه و ﺣﺰﺑﯽ ﻓﻪزﯾﻠﻪش ﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎﻪ دهﺳﻪﺗﯽ ﺑﻪﺳﻪر ﺋﻪم ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪدا ﺳﻪﭘﺎﻧﺪووه رهﻧﮕﻪ ﻟﻪم ھﻪﺒﮋاردﻧﻪدا دهﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪم ﺑﺒﻨﻪوه. وا ﭼﺎواڕوان دهﻛﺮﺖ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن ﺑﻪﺷﻮازﻜﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻛﺶ و ﻗﻮرﺳﺎﯾﯽ ﺣﺰب و ﻛﻮﺗﻠﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﺋﺎﺷﻜﺮا ﺑﻜﺎت ،ﺑﻪم ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻤﻪدار و ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﻮاری ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭘﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿﻪ ﺑﻪ ﺗﻪواوهﺗﯽ ﻛﺎر ﺑﻪ دهرﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﻪ ﺑﻜﺮﺖ ،ﻟﻪﭘﺶ ﺋﻪوهﺷﺪا ﻛﺎرﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری رﯾﺸﻪﯾﯽ ﻟﻪ ﻧﻪﺧﺸﻪی ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﺑﻪدی ﺑﺖ و ﻟﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ دۆﺧﯿﺸﺪا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻪﻛﺎن رﮋهﯾﯽ دهﺑﺖ. ﺳﻪﻟﯿﻢ ﺟﺒﻮری ﻧﻮﻨﻪری ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ﻋﯿﺮاق ﭘﯿﻮاﯾﻪ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪﺑﻪردهم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ ﮔﻪورهداﯾﻪو ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﺶ ﭘﻮهری ﺗﺎزه ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﻦ ﺑﯚ
ھﻪﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﯽ ﺣﺰب و ﻛﻮﺗﻠﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﺟﺒﻮری ﻟﻪ درﮋهی ﻗﺴﻪﻛﺎﻧﯿﺪا وﺗﯽ» :ﺋﻪم ھﻪﺒﮋاردﻧﺎﻧﻪ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻪدی دهھﻨﺖ و ھﺎوﻛﺸﻪی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟﻪ وﺗﺪا دهﮔﯚڕﺖ ،ﺑﻪم ﻧﺎﮔﺎﺗﻪ ﺋﻪو ﺋﺎﺳﺘﻪی ﺣﺰﺑﻪ ﺳﻪرهﻛﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﭘﻪراوﺰ ﺑﺨﺎت، ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪو ﺣﺰﺑﺎﻧﻪ ﺧﺎوهﻧﯽ ﭘﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺟﻪﻣﺎوهری ﺑﻪھﺰن و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮﺖ ﻧﻜﻮﯿﯿﺎن ﻟﺒﻜﺮﺖ«. ﺣﺰﺑﯽ ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ و ﺑﻪرهی ﺗﻪواﻓﻮﻗﯽ ﺳﻮﻧﯽ ﻟﻪ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮور و ڕۆژﺋﺎوای ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ ﻛﺒﻛﯿﻪﻛﯽ ﺑﻪھﺰدان ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهش ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪدا رﻜﺨﺮاوی ﻋﻪﺷﺎﯾﻪری و ﺳﻪﺣﻮه ﺑﻪ ﻗﻮرﺳﺎﯾﯿﻪوه ﺑﻪﺷﺪاری ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎن دهﻛﻪن ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺣﺰﺑﻪ ﺳﻮﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪم ﻧﺎوﭼﺎﻧﻪدا ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﭘﺎش ﺑﻪﺷﺪارﯾﻜﺮدﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪدوای ﺳﺎﯽ ٢٠٠٣هو ﭘﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﺟﻪﻣﺎوهری ﻛﯚن و ﺑﻪھﺰﯾﺎن ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﻛﺒﻛﺪان ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺰﻜﺪا ﻛﻪ ﺗﺎزه ھﺎﺗﻮوﻧﻪﺗﻪ ﻧﺎو ﻛﺎری ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪوه، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪﺣﻮه ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑﻪﭘﯽ ﺋﻪو ﻟﺪواﻧﺎﻧﻪی ﺑﻪرﭘﺮﺳﻪ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪم ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﺎﻧﻪ ﺑوﯾﺎن ﻛﺮدۆﺗﻪوه ،زۆرﻚ ﻟﻪ
ﺋﻪو ﻗﺴﻪو ﺑﺎﺳﻪ ﺋﻪﻛﺎدﯾﻤﯽو راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﺎﻧﻪی ﻟﯿﺎن ﻛﻪوﺗﻪوه ﺑﻮوﻧﻪ ھﯚی ﻟﻪرزاﻧﺪﻧﯽ ﭘﻜﮫﺎﺗﻪی ﻋﻪﻗﯿﻪﺗﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ ﺑﻪﺳﺘﻮو ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﭼﻪرﺧﯽ ﺋﯿﻨﺤﯿﺘﺎت. ﭼﻮوﯾﻨﻪ ﺳﻪدهی ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﻪﻛﻪوه ﺑﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﻟﻪﺑﺎرهی ﻣﺎﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﭘوهﻛﻪی زوﺑﻪﯾﺪﯾﯿﻪوه .ﺋﻪﻣﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﭘﮋﻣﻪﯾﻪﻛﻪ و ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ،ھﻪﻣﻮوان ﺑﻪ ﭬﺎﯾﺮۆﺳﻜﯽ ﺑﭽﻮك ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﯿﻔﻠﯿﺠﯽ دهﻛﺎت.
رۆژﻚ ﺟﺎك دردﯾﺪا وﺗﯽ دﯾﺎری ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﺷﺘﻪی ﻛﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﯿﺮی ﻟ ﺑﻜﺮﺘﻪوه ،واﺗﻪ ﺑﺒﯿﺘﻪ »ﻟﯚﮔﯚ« ،ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ ﻧﯿﻮهی ﺋﻪو رﮕﻪﯾﻪﯾﻪ زﯾﺎﺗﺮه ﻛﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧﻪوهﻛﻪﺗﻪوه ﺑﻪرھﻪﻣﺪﺖ، ﺋﻪﻣﻪی ﻟﻪ ﻛﺎﺗﻜﺪا وت ﻛﻪ رهﺧﻨﻪی ﻟﻪ ﻣﻪرﻛﻪزﯾﯿﻪﺗﯽ ﺋﻪوروﭘﯽ دهﮔﺮت ،ﻟﻪ دﯾﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺟﻪوھﻪری ﺋﻪو ﺷﺘﻪی ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻣﺮۆڤ ﺑﯿﺮی ﻟ ﺑﻜﺎﺗﻪوه .ﺑﻪوهش
ﺑﻼﯾﻪن ﺑﻮو ﻟﻪ زۆرﯾﻨﻪی ﺋﻪوهی ﻟﯽ ﺑﻪرھﻪم ھﺎت. ﺋﻪوه ﭘوهﻛﻪی زوﺑﻪﯾﺪﯾﯿﻪ ﻛﻪ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻜﯽ ﺳﻪرﻗﺎڵ »ﺋﯿﻔﻠﯿﺞ« ﻛﺮدوهو ﻟﻪﻧﯿﻮهی ﺋﻪو رﮕﻪﯾﻪﯾﻪ زﯾﺎﺗﺮه ﻛﻪ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧﻪوه ﺑﻪرھﻪﻣﯽ دهھﻨﺖ .ﻛﻪواﺗﻪ ﻧﯿﻮهی رﮕﻪﻛﻪش ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﭘو ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ﻧﯿﯿﻪ!! رۆﺳﺘﻪم ﻣﻪﺣﻤﻮد ـ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﯚ ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ﻧﻮوﺳﻪرﻜﯽ ﻛﻮردی ﺳﻮرﯾﺎﯾﻪ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
31
ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ
ﺗﻪﻧﮫﺎ ﭘﮋﻣـــﻪﯾﻪﮐﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ دهﻧﮕﯽ ﭘﮋﻣﻪﯾﻪو ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ ،ﺋﻪوهی ﻟﻪﺑﺎرهﯾﻪوه وﺗﺮاوه .ﺋﻪوه ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦو ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮﯾﻦ ﺟﻪﻧﮕﻪ ﺑﻪﻻی رۆﺷﻨﺒﯿﺮاﻧﯽ ﭘﺮۆژهی ﭘوی ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ و ھﻪروهك ﺑﻪﻻی دژهﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎﻧﻪوه. ﺋﻪواﻧﻪی ﯾﻪﻛﻪم ،واﺗﻪ رۆﺷﻨﺒﯿﺮه ﺑﻪرﮔﺮﯾﻜﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮۆژهی ﭘﯿو ھﺎوار دهﻛﻪن و )ﻛﺮدﯾﺸﯿﺎن( ،ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎی ﺑﻪھﺎ ﺑﺎﻛﻪی ﭘوهﻛﻪی زوﺑﻪﯾﺪی ،وهﻛﻮ ﺳﯿﻤﺒﻮﻟﯽ رهﺗﻜﺮدﻧﻪوهی ﺑﺎدهﺳﺘﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯽو ﺋﯿﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯽو ﺧﯚرﺋﺎوا ،ﺑﻪ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﮔﻪورهی دادهﻧﻦ ،ھﻪروهھﺎ ھﺎواری ھﺎووﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﻋﻪرهﺑﯽ رهﺳﻪنو ﺋﺎزاو ﻣﻪزنو ﺗﯚﻪﺳﻦ .ﭘوهﻛﻪ دهﭼﺘﻪ ﺑﯿﺮو ﭼﯿﺮۆﻛﻪ ﻣﯿﻠﻠﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻪوه ،ﻛﭽﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺧﻪون ﺑﻪ ﺳﻮارﭼﺎﻛﻪﻛﻪوه »ﻣﻮﻧﺘﻪزهر« دهﺑﯿﻨﯿﻦو ﻟﻪ ﺋﺎھﻪﻧﮕﻪﻛﺎﻧﺪا ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ دهﭼن ،ﺑﻪﻜﻮ ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﺑﻪرواری ﻟﻪداﯾﻚ ﺑﻮوهﻧﻪﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺎن ﺑﻪ »ﺳﺎﯿﻚ ﭘﺶ ﭘوهﻛﻪی زوﺑﻪﯾﺪی« ﯾﺎن »ﻣﺎﻧﮕﻚ ﭘﺶ ﺋﻪوه« ﻧﺎوﺑﺒﻪن ،ﺋﻪو رووداوه دهﺑﺘﻪ ﭘﻮداﻧﮓو ﺳﻪﻧﺘﻪر ﻟﻪ ﺑﺰاوﺗﯽ ﻣﮋووﯾﺎﻧﺪا .ﭘوهﻛﻪی زوﺑﻪﯾﺪی دهﺑﺘﻪ »دﯾﻮاری ﺑﻪرﻟﯿﻦ«ی ﺋﻪوان ﻟﻪ ﺳﯿﺎﺳﻪتو زاﻧﺴﺘﯽ ﻛﯚﻣﻪﻨﺎﺳﯽ... ﺑﻪم ﺋﻪواﻧﯽ ﺗﺮ ،دهﺗﻮاﻧﻦ ﺑﻪ داﻧﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺮازﻜﯽ »ﻧﻪﻓﯽ«ﻛﺮدن ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ھﻪر ﮔﻮﺗﺎرﻚ ﻟﻪ ﮔﻮﺗﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪراﻣﺒﻪرﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪوان رهﺗﺒﻜﻪﻧﻪوه .ھﻪروهك ﭼﯚن ھﺎوﺷﻮهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻮوﯾﺎن ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧﻪوهﯾﻪك ﻧﻪﺑﻮوه، ﺋﻪﻣﺎﻧﯿﺶ ھﯿﭻ ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﻪو ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧﻪوهﯾﻪ ﻧﺎﺑﺖ ﻟﻪ ﺟﻪﻧﮕﻪﻛﻪدا .ﺋﺎزاﯾﻪﺗﯽ و ﭼﺎوﻧﻪﺗﺮﺳﯽ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﻜﺮاو ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪﯾﻪك ﺋﺎﻣﺮازی ﻧﻪﻓﯽ ﻟﻪﻧﺎو دهﭼﺖ. ﻣﻪرﻛﻪزﯾﯿﻪﺗﻪ ﮔﺮﯾﻤﺎﻧﻪﻛﺮاوهﻛﻪ ﻟﻪ ﻣﺸﻜﯽ ﻛﯚﻣﻪﻜﺪا ﺑﻪرهو ﺳﻪﭘﺎﻧﺪﻧﯽ ﻣﻪرﻛﻪزﯾﯿﻪت ﻟﻪ ﻣﺸﻜﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪﻛﻪی ﺗﺮدا دهﻛﻪوﺘﻪ ﺟﻮﻪ .ﺑﻪم ﺷﻮهﯾﻪ ﺳﻪرﺗﻜﺮدﻧﻪﻛﻪ ،ﺳﻪرﺗﻜﺮدﻧﻜﯽ ﺗﺮ دهﺧﻮازﺖو ﺷﻪﯾﺘﺎن ﻗﻪﺷﻪﯾﻪكو ﻗﻪﺷﻪش ﺷﻪﯾﺘﺎﻧﻚ دهﺧﻮازﺖ، ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮازی ﭼﯿﺮۆﻛﻪ ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﻛﻪی ﺟﻮﺑﺮان ﺧﻪﻟﯿﻞ ﺟﻮﺑﺮان دهﺑﺖ ﻛﻪ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﻪﻛﻪی ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ ﻟﻪ »ﺋﻪو ﻗﻪﺷﻪﯾﻪی ﺷﻪﯾﺘﺎﻧﯽ رزﮔﺎر ﻛﺮد«. ﻛﻪواﺗﻪ ﺋﻪوه ﺷﺘﻜﻪ ﺋﺎﺳﺎن ﺑﻪدهﺳﺖ دﺖ ،ﻛﺎﺗﻚ زوﺑﻪﯾﺪی ﺑﻪ »ﺋﺎزا« وهﺳﻒ دهﻛﻪﯾﺖ ،ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺋﻪوهﻧﺪهت ﻟﻪﺳﻪره ﭼﻮار ﭘﯿﺖ دهرﺑﺒی ،ﻛﺎﺗﻜﯿﺶ 30
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
دهﯿﺖ »ﻧﻪزان«ه ھﻪر ژﻣﺎرهﯾﻪك ﭘﯿﺘﯽ ﻧﺰﯾﻚ ﻟﻪوهی ﭘﺸﺘﺮت ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ .ﺋﻪﮔﻪر ﭘﯿﺸﯽ ﺑﯿﺖ ﯾﺎﺧﯽو ﺷﻪرهﻓﭙﺎرﺰو ﭘﺎﻪوان ﯾﺎﺧﻮد ﺑﻪرﺑﻪریو ﻧﻪزانو ﺳﻮكو ﻗﯿﻦ ﻟﻪ دڵو ﺗﯿﺮۆرﯾﺴﺖ وهك ﯾﻪك واﯾﻪ .ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﻗﺴﻪنو ھﯿﭽﯿﺎن ﻧﺎﭼﻨﻪ ﮔﯿﺮﻓﺎﻧﻪوه .ﭼﻪﻧﺪ دهرﺑﯾﻨﻜﯽ وهك دهﻧﮕﯽ ﭘﮋﻣﻪ واﯾﻪو ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪوه دروﺳﺖ دهﺑﻦ ﻧﻪك ﻟﻪ ﻟﻪش ﺳﺎﻏﯿﯿﻪوه ،ﻟﻪ ﺳﻨﮕﻪوه دهردهﭼﺖ ﻧﻪك ﻟﻪ ﻣﺸﻜﻪوه ،دهﻧﮕﻜﻪ ،ﺑﺘﻪوﺖو ﻧﻪﺗﻪوﺖ ھﻪر دهردهﭼﺖ ،ﺑﻪﯾﻪﻛﺠﺎرو ﯾﻪك دهﻧﮓو ﯾﻪك ﻣﺎﻧﺎ دهردهﭘﻪڕﺖ .دهﻧﮕﯽ ﭘﮋﻣﻪو ﻛﯚﻛﻪ و ﻧﺎﻪ ﻧﺎڵ، ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﻛﯚﻣﻪﻪ دهﻧﮕﻜﻦ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﻪی ﭘ ﻣﻮرﺗﺎح دهﺑﺖ ﻛﻪ ﺳﻪرﻣﺎی ﺑﻮوه ،ﺑﻪم ﭼﺎﻛﯽ ﻧﺎﻛﺎﺗﻪوه، ﺋﺎﺷﻜﺮای دهﻛﺎتو ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﻪی و ﻻوازﯾﯿﻪﻛﻪی دهردهﺧﺎت. ﺋﻪوه ﭘﮋﻣﻪی رۆﺷﻨﺒﯿﺮیو ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ﺧﯚرھﻪتو ﺧﯚرﺋﺎوای ﺧﺎﻛﯽ ﻋﻪرهﺑﭽﺘﯿﯿﻪوه ﺧﯚﯾﺎن ﻟﻪ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی دهدهن ،ﭘﮋﻣﻪﯾﻪﻛﻪ ﻛﻪ ﭬﺎﯾﺮۆﺳﻚ ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺪازهی ﭘوهﻛﻪی زوﺑﻪﯾﺪی ﺑﻪﺳﻪ ،ﺗﺎوهﻛﻮ ﺑﺎﺑﻪتو ﺑﻪﯾﺎﻧﻨﺎﻣﻪو ﻟﺘﻮﮋﯾﻨﻪوهو ھﻪﻤﻪﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﺘﮕﯿﺮیو ﻣﮋدهدانو ﺋﯿﺪاﻧﻪﻛﺮدﻧﯽ ﺗﻪﻧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺮۆﻛﻪو ﺑﯿﺮدۆزهو دﯾﺪهﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﻟ ﺑﻜﻪوﺘﻪوه .ﭘﮋﻣﻪﯾﻪك ﻛﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﭘوﻜﯽ ﺑﻪﺳﻪ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎڵ ﺑﯿﺨﻪوﻨﺖو ﺗﻪﻧﮫﺎ وهك ﺑﻮﻧﻪوهرﻜﯽ ﻧﻮوﺳﺘﻮو دهرﺑﻜﻪوﺖ ﻛﻪ ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﺧﻪوو ﭘﮋﻣﻪ ھﯿﭽﯽ ﺗﺮی ﻧﯿﯿﻪ. ﺋﻪوه رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯿﻪﻛﺎﻧﻪ ،ھﻪروهك ﻋﻪﺑﺎس ﺑﻪﯾﺰون-ی ﺑﯿﺮﻣﻪﻧﺪی ﻟﻮﺑﻨﺎﻧﯽ وﺗﯽ :ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻚ ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎداﯾﻪ ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﻪوهش ھﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﻧﺎوﺑﻨﺮﻦ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﻧﺎو ﻧﻪﻧﺮاون ،ﺋﻪوﯾﺶ ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهی ھﻪر ﻟﻪ ﺑﻨﭽﯿﻨﻪوه ،ﺳﻪرهﺗﺎو راﺑﺮدووﯾﺎن ﻧﻪﺑﻮه ،ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻪﻛﺎن ﻟﻪﺟﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎون. دوای ﺗﭙﻪڕﺑﻮوﻧﯽ ﺳﻪدهﯾﻪك ﺑﻪﺳﻪر ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻋﻪﺑﺪهو ﻛﻪواﻛﯿﺒﯽو ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﺋﻪﻣﯿﻦو ھﻮدا ﺷﻪﻋﺮاویو ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﯿﺪا ،ﺷﺘﻪﻛﺎن ﻟﻪﺟﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﻣﺎون ،ﯾﺎﺧﻮد ﭘﺶ ﺟﮕﻪﻛﻪی ﺧﯚﯾﺎن ،ﺗﺎوهﻛﻮ ﺧﻪﻜﯽ ﺑﻪ دهﻧﮕﯽ
ﯾﻪك دهھﯚڵ ھﻪﭙﻪڕﺖو ﺑﻪﯾﻪك ﭼﻪﭘﻪش ﻟﻪ ﺟﻮﻪ ﺑﻜﻪون ،ﺷﺘﻪﻛﺎن ھﻪر ﻟﻪﺟﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪان ،ﯾﺎﺧﻮد ﺷﺘﻚ ﭘﺶ ﺋﻪوهش ،ﻣﺎدهم ﺋﻤﻪ ﺑﻪ ﻧﻮوﺳﯿﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﻪﻟﯽ ﻋﻪﺑﺪوﻟهزاقو ﺗﻪھﺎ ﺣﺴﻨﻪوه ﭘﻤﺎن ﻧﺎﯾﻪ ﺳﻪدهی ﺑﯿﺴﺘﻪوه ،ﻛﻪ ﻗﺴﻪوﺑﺎﺳﻜﯽ زۆر ﻟﻪ ﺑﺎرهی ھﻪردوو ﻛﺘﺒﻪﻛﻪﯾﺎﻧﻪوه »ﺍﻻﺳﻼﻡ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﳊﻜﻢ« و »ﻓﻲ اﻟﺸﻌﺮ اﻟﺠﺎھﻠﻲ« ﻛﻪوﺗﻪوه ،دوو ﻛﺘﺒﻪﻛﻪو
ھﻪﺑﻮو ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺑﻜﻪن ﻛﻪﻣﺘﺮ دهﺳﻪﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎن ﻟﻪﻧﻮ ﺳﻪرﻛﺮدهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﯾﻪﻛﺘﯿﯿﻪﻛﻪدا ھﻪﯾﻪ ،ﻟﻪواﻧﻪ ﮔﯚردن ﺑﺮاون ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎو ﺧﻮﺳ ﻟﻮﯾﺲ رۆدرﮕﺰ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺎ ،ﻟﻪﺑﺮی ﺋﻪوهی ﺳﺎرﻛﻮزی ﺷﺎﻧﺒﻪﺷﺎﻧﯽ ھﺎوڕﻜﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﺑﻜﺮداﯾﻪ ،ﺋﻪواﻧﯿﺸﯽ ﺗﻮڕهﻛﺮدو زۆر ﺑﻪ رووﻧﯽ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ :وهزﯾﺮاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری وﺗﻪ ﺋﻪوروﭘﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪو ﺋﻪﻧﺪازهﯾﻪ ﺷﯿﺎو ﻧﯿﻦ ﻛﻪ ﭼﺎرهﺳﻪری ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻜﻪن ،ﭘﺸﻨﯿﺎزی ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهی ﺳﻪرۆﻛﯽ وﺗﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎو ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﻛﺮد ،ﺑﻪم ﺟﺎن ﻛﻠﻮد ﯾﻮﻧﻜﻪر ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﻟﯚﻛﺴﻤﺒﯚرگ دژی ﺋﻪم ﭘﺸﻨﯿﺎزه وهﺳﺘﺎﯾﻪوهو وﺗﯽ »ﺋﻪو ﻟﻪ ﭘﻨﺎوی ﭼﮋوهرﮔﺮﺗﻦو ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺷﻪﺧﺴﯽ، ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪ وهزﯾﺮﻜﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎ ﻧﺎﻛﺎت«.
ﺋﻪﻤﺎﻧﯿﺎی ﺧﺴﺘﻪ ﺋﺎﻣﺎدهﺑﺎﺷﯿﯿﻪوه ،ﻣﯿﺮﻛﻞ زۆر ﺑﻪﺗﻮﻧﺪی ﺑﻪرهﻧﮕﺎری ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ داواﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻓﻪرهﻧﺴﺎ دهﺑﺘﻪوه ،ﻟﻪوهی ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎ رﻮﺷﻮﻨﻜﯽ دهﺳﺘﻪﯾﯽ ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪﻛﻪی ﺋﺴﺘﺎی ﺟﯿﮫﺎنو ﻗﻪﺗﯿﺲ ﺑﻮوﻧﯽ ﮔﻪرﻣﺎ ﺑﮕﺮﻧﻪﺑﻪر ﻟﻪ ﻣﻪوداﯾﻪﻛﯽ درﮋﺧﺎﯾﻪﻧﺪا .ﺳﯿﻠﭭﯿﯚ ﺑﺮﻟﺴﻜﯚﻧﯽ ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﺋﯿﺘﺎﯿﺎش )ﻛﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪی ﻻرﯾﺒﯿﻮن ﺑﻪ ﺧﺮاﭘﺘﺮﯾﻦ ﺳﻪرﻛﺮدهی ﺋﻪوروﭘﺎی داﻧﺎوه( ﺑ ﺋﻪﻧﺪازه ﺣﻪزی ﺑﻪ رووﻛﻪش ھﻪﯾﻪو ھﻪﻣﻮو ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ رهﺧﻨﻪﮔﺮﺗﻨﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﻟﻪو ﭘﺸﻨﯿﺎزاﻧﻪ ﺑﻪﮔﻪڕﺧﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺎرﻛﻮزی ﭘﺸﻜﻪﺷﯿﺎن دهﻛﺎت .وﺗﻪ ﺗﺎزهﻛﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎش ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﭘﯚﻪﻧﺪا، ﺋﻪوهﯾﺎن رهﺗﻜﺮدهوه ﻟﻪﺑﻪردهم ھﺮﺷﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎرﻛﻮزﯾﺪا ﭘﺎﺷﻪﻛﺸﻪ ﺑﻜﻪن. ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﻪﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﺗﻮوڕه دهﻛﺎت ﺋﻪو ﺳﻪرﻛﺮداﻧﻪش ﻛﻪ ﺳﺎرﻛﻮزی ﺋﻮﻣﺪی ﭘﯿﺎن
دهﯾﻪوﺖ ﺑﺒﺘﻪ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻛﯿﺸﻮهرﻚ ﺳﺎرﻛﻮزی ﺣﻪز دهﻛﺎت واوهﺗﺮ ﻟﻪ دهوﻪﺗﻚ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﻛﯿﺸﻮهرﻚ ﺑﻜﺎتو ﻟﻪو رووداواﻧﻪی ﻛﻪ ﺧﻪﻜﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪ ﺗﯿﺪا دهﺳﺘﻪوهﺳﺘﺎن دهﺑﻦ، ﺋﻪو زۆر ﺑﻪ ﯾﻪﻛﻼﯾﯿﻜﻪرهواﻧﻪ ﻣﺎﻣﻪﻪ دهﻛﺎت ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﻛﺎﺗﻚ ڕوﺳﯿﺎ ﺷﺎوی ﺑﺮدهﺳﻪر ﺟﯚرﺟﯿﺎ، ﺳﺎرﻛﻮزی دهﺳﺘﺒﻪﺟ ﺑﻪ ﻓۆﻛﻪﯾﻪك ﭼﻮو ﺑﯚ ﻣﯚﺳﻜﯚو ﻟﻪوﺸﻪوه ﺑﯚ ﺗﻪﺑﻠﯿﺴﯽ ﻛﻪ ﺧﻪرﯾﻚ ﺑﻮو ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﮔﻪﻣﺎرۆ دهدرا ،ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ راﮔﺮﺗﻨﯽ ﺷﻪڕو رزﮔﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﻪی ﻣﯿﻜﺎﺋﯿﻞ ﺳﺎﻛﺎﺷﻔﯿﻠﯿﯽ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺟﯚرﺟﯿﺎ ﺑﻮو. ﺑ وﻨﻪﯾﻪ ،ﺑﻪم ﻟﻪﭼﯿﺪا؟! ﺗﻪﯾﻤﻮر ﺋﯿﺎﻛﯚ ﺑﺎﻛﺎﺷﻔﯿﻠﯿﯽ ﻛﻪ ﺋﻪﻧﺪاﻣﻜﯽ دهﺳﻪﺗﺪاری ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﻪی ﺟﯚرﺟﯿﺎﯾﻪ دهﺖ »ﺳﺎرﻛﻮزی ﻛﻪﺳﻜﯽ ﺑ وﻨﻪﯾﻪو ھﻪر ﻛﻪﺳﻪو ﺑﻪﺷﻮازﻜﯽ ﺟﯿﺎواز راﭬﻪی ﺋﻪو ﺑ وﻨﻪﯾﯿﻪ دهﻛﻪن ،دهﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺑﻮﺗﺮﺖ ﻛﻪﺳﻜﯽ »ﺷﺖ«و »ﺋﺎزا«و »ﺗﻮڕه«و »راڕا«ﯾﻪ .ھﻪروهھﺎ دهﺖ »ﻧﺎﻛﺮﺖ ﻟﻪ ﺑﺎﯾﻪﺧﯽ رۆﯽ ﺳﺎرﻛﻮزی ﻛﻪﻣﺒﻜﻪﯾﻨﻪوه ،ﭼﻮﻧﻜﻪ رۆﻜﯽ ﺑ وﻨﻪی ﻟﻪو ﻛﺸﻪﯾﻪدا ﺑﯿﻨﯽو ﺟﯚرﺟﯿﺎی رزﮔﺎر ﻛﺮد«. ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺋﻪو ﻛﺸﺎﻧﻪ ﺑﯚ ﻛﻪﺳﻜﯽ وهك ﺳﺎرﻛﻮزی ﮔﻮﻧﺠﺎون .دوای ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪ داراﯾﯿﻪﻛﻪی ﺟﯿﮫﺎنو داڕﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻟﯿﻤﺎن ﺑﺮازهرس ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ،ﺳﺎرﻛﻮزی ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪی ﺋﻪوه دهﻛﺎت،
دهﻗﯽ وﺗﺎرﻜﯽ رهﺗﻜﺮدۆﺗﻪوه ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﺎﯾﻪﺧﯽ ﺋﻪو ﻛﺎرهﺳﺎﺗﻪی ﻛﻪﻣﻜﺮدۆﺗﻪوهو ﻟﻪﺑﺮی ﺋﻪوهش ﭘﺎش ١٠رۆژ ﻟﻪ داڕﻣﺎﻧﻪﻛﻪ ﺑﻪ ھﺎووﺗﯿﺎﻧﯽ ﻓﻪرهﻧﺴﺎی وﺗﻮه »ﺋﻪﻣﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ«. ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﺑﯿﺮوﺑﺎوهڕه ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﺎرﻛﻮزی ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﻓﻪرﻧﺴﯿﯿﻪﻛﺎن ﭘﯽ دهﻦ »وﯾﺴﺘﻦ« واﺗﻪ ﺑﺎوهڕی ﺑﻪوه ھﻪﯾﻪ دهﺗﻮاﻧﺖ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﻪ وﯾﺴﺘﻦ ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﻟﻪﺳﻪر ﺷﺘﻪﻛﺎن دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﻗﯚرﺧﻜﻪری ﻣﺎﻧﺸﺘﻪﻛﺎن دوای ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﮫﺎﺗﻨﯽ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯿﻜﺮدﻧﯽ ﻓﻪرهﻧﺴﺎ ﺑﯚ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎ ،ﭘﺪهﭼﺖ ﺳﺎرﻛﻮزی ﺑﻪﻻﯾﻪوه ﮔﺮان ﺑﺖ ﻟﻪﺑﻪرﭼﺎو دوورﺑﻜﻪوﺘﻪوه، ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم ھﻪﻓﺘﻪی ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووهﻣﺪا ﻛﯚﻧﮕﺮهﯾﻪك ﻟﻪﮔﻪڵ ﺗﯚﻧﯽ ﺑﻠﺮو ﻛﯚﻣﻪﻚ ﺑﯿﺮﻣﻪﻧﺪی ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ﺳﺎز دهﻛﺎتو ﭼﺎوهڕوان دهﻛﺮﺖ ﺟﺎرﻜﯽ ﺗﺮ ﻓﻪرهﻧﺴﺎ ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﻧﯿﺴﺎﻧﺪا ﺑﭽﺘﻪوه رﯾﺰی ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوی ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮوری ﺋﻪﺗﻪﺳﯿﯿﻪوه ﻛﻪ زﯾﺎد ﻟﻪ ٤٠ﺳﺎﻪو ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﯽ ﻛﺸﺎﻧﻪوهی ﺳﻪرۆك ﺷﺎرل دﯾﮕﯚﻟﻪوه ﻟﯽ داﺑاوه ،ﺋﻪﻣﺎﻧﻪش ھﻪﻟﻜﯽ ﻧﻤﻮوﻧﻪﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﺎرﻛﻮزی دهدهن ﺟﺎرﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﺒﺘﻪوه ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺸﺘﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪﻛﺎن .ﺋﻪو ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺋﺎﻣﺎدهﯾﻪ ﻛﯚﻣﻪﻪ ﻛﺎرﻚ ﺑﻜﺎت ﻛﻪ ﺟﯽ ﺑﺎﯾﻪخ ﺑﺖ ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﺸﯽ ﻧﻪﺑﺖ. ﻟﻪﻻﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮهوه ﺋﺴﺘﺎ ﺳﺎرﻛﻮزی زۆر ﺑﻪ ﺟﺪی ﻟﻪ ھﻪوﯽ داڕﺷﺘﻨﻪوهی ﺋﻪو ﯾﺎﺳﺎﯾﺎﻧﻪداﯾﻪ ﻛﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑﻪ ھﯚﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﯿﻨﺮاوهو ﺑﯿﺴﺘﺮاوهوه ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻓﻪرﻧﺴﺎ، ﻟﻪﻣﻪودوا ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺋﻪو ﺗﯚڕه ﺣﻜﻮﻣﯿﯿﺎﻧﻪی ﺑﻪ »ﻓﺮاﻧﺲ« ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚن ﻧﺎﺳﺮاون ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎرهوه دادهﻧﺮﻦ .ﺳﻪرهڕای ﺋﻪو ﻋﻪﺟﺰه زۆرو ﺑﻪﺳﻪرﯾﻪﻛﻪدا دهرﻛﻪوﺗﻮواﻧﻪی ﻓﻪرهﻧﺴﺎ ﺑﻪدهﺳﺘﯿﺎﻧﻪوه دهﻧﺎﻨﺖ ،ﺳﺎرﻛﻮزی ﻟﻪو ﺑﻪﻨﺎﻧﻪی ﺧﯚی ﭘﺎﺷﮕﻪز ﻧﻪﺑﯚوه ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ راﺑﺮدوودا ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ﭘوﭘﺎﮔﻪﻧﺪهﻛﺎن ﻟﻪ ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧﻪ ﻓﻪرﻣﯿﯿﻪﻛﺎﻧﺪا داﺑﻮوی. ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ،ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻣﮋوو –ھﻪروهھﺎ ﭘﺪهﭼﺖ ھﺎوڕێ ﺳﻪرﻛﺮده ﺋﻪوروﭘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ– ﺑﯾﺎری ﺋﻪوه ﺑﺪهن ﻛﻪ ﺋﺎﯾﺎ ﺳﺎرﻛﻮزی وهﻛﻮ ﭘﯿﺎوﻜﯽ ﻗﻪدهر ﻟﯽ دهڕواﻧﺮا ،ﯾﺎن ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻛﻪﺳﻜﯽ ﮐﻪﻟﻠﻪڕهق؟ ﻓﻪرهﻧﺴﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﻻی ﺧﯚﯾﺎﻧﻪوه ﺋﺎزادی ھﻪﺴﻮﻛﻪوﺗﻜﺮدنو ﻓﻪرﻣﺎﻧهواﯾﻪﺗﯿﯿﺎن ﭘ ﺑﻪﺧﺸﯿﻮه. ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
33
ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ
ﭘﯿﺎوی ﻣﺎﻧﺸﺖ ھﻪﻧﮕﺎوی ﺧﺮا دهﻧﺖ ﺑﻪرهو ﺟﯿﮫﺎن و ﺧﻪون ﺑﻪ راﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﻛﯿﺸﻮهرﻜﯿﺸﻪوه دهﺑﯿﻨﺖ ،دۆﺳﺘﻪﻛﺎﻧﯿﺸﯽ ﻟﻪ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﻓﺮاواﻧﺨﻮازﯾﯿﻪﻛﻪی دهﺳﻪﻣﻨﻪوه ،دهﺳﻪﺗﯽ ﭼﻮارهﻣﯿﺶ ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻨﯽ دهزاﻧﺖ. ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﺳ ﻣﺎﻧﮓ ﻧﯿﻜﯚﻻ ﺳﺎرﻛﻮزی ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻓﻪرهﻧﺴﺎ ﺑﻪ ھﺎووﺗﯿﺎﻧﯽ ﻓﻪرهﻧﺴﺎو ﺋﻪوروﭘﺎو ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ دهووت ﺋﻪم ﺟﯿﮫﺎﻧﻪی ﺋﻤﻪ ﺑﻪرهو ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ دهﭼﺖ .ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪ دهﺳﺘﻪواژهﯾﻪﻛﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﻪ ھﯚﺷﯿﺎری دهدا ﻟﻪ رووداﻧﯽ ﻛﺎرهﺳﺎت، ﭼﻪﻧﺪ دهﺳﺘﻪواژهﯾﻪﻛﯽ ھﺎوﺷﻮهی ھﯚﻧﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯿﯚ ﺋﺎرﻧﯚﺪ ﻟﻪ ﺳﻪدهی ١٩دا ﻛﻪ ھﯚﺷﯿﺎری دهدا ﻟﻪوهی »ھﯿﭻ ﻛﺎم ﻟﻪ ﺧﯚﺷﯽ ﯾﺎن ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ،ڕووﻧﺎﻛﯽ ﯾﺎن دﻨﯿﺎﺑﻮون ،ﺋﺎﺷﺘﯽ ﯾﺎن ھﺎوﻛﺎری ،ﺑﯚ ﻛﻪﻣﻜﺮدﻧﻪوهی ﺋﺎزارهﻛﺎن ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﻧﯿﯿﻪ« ،ﺳﺎرﻛﻮزی ﻟﻪﺑﺎرهی ﻗﻪﯾﺮاﻧﻜﯽ ﺋﺎﺑﻮوریو ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯽو ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺗﻮﻧﺪهوه ﻗﺴﻪ دهﻛﺎت ،ﺑﻪ رادهﯾﻪك ﺋﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ »ھﺎوﻛﺸﻪﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن دهﮔﯚڕﺖ ،ھﻪﺴﻮﻛﻪوتو ﺑﻪھﺎﻛﺎن دهﮔﯚڕﺖ «.دهﺳﺘﺒﻪﺟ ﺋﻪواﻧﻪی ﮔﻮﺒﯿﺴﺘﯽ ﺋﻪم ﻗﺴﺎﻧﻪ دهﺑﻮون ﻟﻪدوای ﻛﻪﺳﻚ دهﮔﻪڕان ﻛﻪ ﻟﻪو ﺗﺎرﯾﻜﺎﯾﯿﻪدا ﺑﻪرهو داھﺎﺗﻮوﯾﻪﻛﯽ ڕووﻧﺎﻛﺘﺮ ڕﺒﻪراﯾﻪﺗﯿﯿﺎن ﺑﻜﺎت .وا ﺳﺎرﻛﻮزی وهﻛﻮ ﭘﯿﺎوی 32
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻗﻪدهر ﻟﻪﺑﻪردهﻣﯿﺎﻧﺪا وهﺳﺘﺎوهو ﺑﻪﻨﯿﺎن ﭘ دهدات »ﻧﺎﺑﺖ ﻟﻪﺑﻪردهم ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪدا ﭼﯚك داﺑﺪهﯾﻦ ،ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪرﻣﺎن رووﺑﻪڕووی ﺑﺒﯿﻨﻪوه، ﻧﺎﺑﺖ ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺑﻪرهو دواوهﻣﺎن ﺑﺒﺎت ،ﺑﻪﻜﻮ دهﺑﺖ واﻣﺎن ﻟ ﺑﻜﺎت ﺑﻪ ﺧﺮاﯾﯽو ﯾﻪﻛﻼﻛﻪرهواﻧﻪ ھﻪﺴﻮﻛﻪوت ﺑﻜﻪﯾﻦ «.ﺋﻪﻣﻪش ﺋﻪو ﺷﻮازهی ﺳﺎرﻛﻮزﯾﯿﻪ ﻛﻪ ﭘﯽ راھﺎﺗﻮوﯾﻦ. ﺋﻪﮔﻪر ھﺎﺗﻮو ھﻪر ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﻤﻪدارﻜﯽ ﺗﺮ ﺑﻮاﯾﻪ ﻟﻪواﻧﻪﺑﻮو ﺑﻪھﯚی رهﺷﺒﯿﻨﯿﯿﻪ زۆرهﻛﻪﯾﻪوه رووﺑﻪڕووی رهﺧﻨﻪ ﺗﻮﻧﺪ ﺑﺒﻮاﯾﻪﺗﻪوه ،ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺧﻪﻜﯿﺶ ھﻪﯾﻪ رهﺧﻨﻪ ﻟﻪو ﺑﮕﺮﺖ ،ﺑﻪم ﺑﻪھﯿﭻ ﺟﯚرﻚ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﯽ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪﯾﯽ ﻧﯿﯿﻪو ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﯾﺎﺳﺎداﻧﺎﻧﺪا ﻻﯾﻪﻧﮕﺮهﻛﺎﻧﯽ زۆرﯾﻨﻪی ڕهھﺎﯾﺎن ھﻪﯾﻪو ٪٥٥ی ﻛﻮرﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﻛﯚﻧﺘۆڵ ﻛﺮدوهو ﺗﺎ ﺳ ﺳﺎﯽ ﺗﺮﯾﺶ ھﻪﺒﮋاردن ﻧﺎﻛﺮﺖ. ﺷﻪرم ﻧﺎزاﻧﺖو ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺳﻪرﻛﺮدهﯾﻪ ﺳﺎرﻛﻮزی ﻛﻪ ﻛﻪﺳﻜﻪ ﺷﻪرم ﻧﺎزاﻧﺖو ﺑﻪ
ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﺣﻪز ﻟﻪ ﭘﯚزش ھﻨﺎﻧﻪوه ﻧﺎﻛﺎت، ﺑﻪھﯚی ﺋﻪوهی ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻓﻪرهﻧﺴﺎﯾﻪ ﺑﻤﺎﻧﻪوﺖو ﻧﻪﻣﺎﻧﻪوﺖ ﺧﺎوهﻧﯽ ﺋﺎزادی رهھﺎﯾﻪ ،ﺋﻪوهی ﺟﯽ ﭘﺮﺳﯿﺎره ﺋﻪوهﯾﻪ ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋﻪو ﺋﺎزادﯾﯿﻪی ﺑﯚ ﺑﺎﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺘﻪﻛﺎن دهﻗﯚزﺘﻪوه ﯾﺎن ﺑﯚ ﺧﺮاﭘﺘﺮ ﻛﺮدﻧﯿﺎن؟ ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯿﻦ ﭘﺸﻜﯽ ھﻪﺑﻮه ﻟﻪ ﭼﺎﻛﻜﺮدﻧﺪا .رۆژﻧﺎﻣﻪی »ﻻﺗﺮﯾﺒﯿﻮن«ی ﻓﻪرهﻧﺴﯽ ﺑوﯾﻜﺮدهوه ،ﻛﯚﻣﻪﻚ ﻟﻪو رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﻪ ﻧﻮدهوﻪﺗﯿﯿﺎﻧﻪی روﻣﺎﯽ ھﻪواﻪﻛﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎ دهﻛﻪن ،ﻟﻪ ﻧﻮ ٢٧ﺳﻪرﻛﺮدهی ﺋﻪوروﭘﯿﺪا ﺳﺎرﻛﻮزی ﺑﻪ »ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺳﻪرﻛﺮده« دادهﻧﻦ. ﻟﻪ ﺋﻪوروﭘﺎ رﮕﺮﯾﯽ دهﻛﺮﺖ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺋﻪوروﭘﺎ ﺳﺎرﻛﻮزی رووﺑﻪڕووی رﮕﺮ دهﺑﺘﻪوه ﻛﻪ ھﺎوﺗﺎ ﺋﻪوروﭘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﻦ ،ﺷﻮازه ﺳﻪرﺷﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ،ﺋﻪﻧﮕﻼ ﻣﯿﺮﻛﻞ-ی راوﮋﻛﺎری
)ﯾﯽ ﺟﺎن( ﻟﻪﻣﯿﺎﻧﻪی ﺑﻪﺷﺪاری ﻛﺮدﻧﯿﺪا ﻟﻪ ﻛﯚﺑﻮوﻧﻪوهی ﻛﯚﻣﻪﻪی ﺑﯿﺴﺖ ﻟﻪ واﺷﻨﺘﯚﻧﯽ ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ،ﺋﻪوهی ﭘﺸﺘاﺳﺖ ﻛﺮدهوه ﻛﺎﺗﻚ وﺗﯽ »ﻟﻪﺳﻪر ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻛﻪ داوا ﻟﻪ وﺗﺎﻧﯽ ﺧﺎوهن ﺳﻪرﻣﺎﯾﻪ ﺑﻜﻪن ﻛﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎرﺘﯽ و ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﺋﺎﺑﻮوری ﺟﯿﮫﺎن ﺑﮕﺮﻧﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﺧﯚﯾﺎن «.ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﭼﯿﻦ ون ﺟﯿﺎﺑﺎو ڕاﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ »ﭼﯿﻦ
ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ ﺋﻪوهی ﺗﺪاﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺋﻪرﻛﯽ ﺧﯚی ھﻪﺒﺴﺖ ﻟﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﺪاﻧﯿﺪا ﺑﯚ ھﺎوﺳﻪﻧﮓ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺋﺎﺑﻮوری ﺟﯿﮫﺎن ،ﺑﻪم ﺑﻪﺑ ﺋﻪوهی ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎرﯾﻪﺗﯽ ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪی ﺋﺴﺘﺎ ﺑﮕﺮﺘﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚی ﺧﯚی ﺑﻪو ﭘﯿﻪی ﺋﻪو ﺗﯿﺪا ﺑﻪﺷﺪار ﻧﯿﯿﻪ .ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوهﺷﺪاوه ﻛﻪ ﻟﻪ ﺋﺴﺘﺎدا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﻪی ﮔﺮﻧﮕﯿﯽ ﺑﻪ ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﺧﯚی دهدات «.ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮاﻧﯽ ﭼﯿﻦ
ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﯚﻧﯿﺸﺪا ﻟﻪﮔﻪڵ ﮔﯚردن ﺑﺮاون ﺋﻪو ﻗﺴﺎﻧﻪی ﺧﯚی ﭘﺸﺘاﺳﺖ ﻛﺮدهوه. ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﻟﻪ ﺋﺴﺘﺎدا ﭼﯿﻦ ﺧﺎوهﻧﯽ ﺑﻜﯽ زۆر ﻟﻪ ﭘﺎرهﯾﻪی ﯾﻪدهﮔﻪ ،ﺑﻪم ھﻪﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎش وﺗﻜﯽ ﮔﻪﺷﻪ ﺳﻪﻧﺪووهو ﭼﻪﻧﺪهھﺎ ﻛﺸﻪی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ رووﺑﻪڕوو ﺑﯚﺗﻪوه ﻛﻪ دهﺑﺖ ﭼﺎرهﺳﻪری ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﺎن ﺑﯚ ﺑﺪۆزﺘﻪوه ،ﻟﻪﻧﻮان ﺋﻪم ﻛﺸﺎﻧﻪﺷﺪا ﻛﻪﻣﯽ داھﺎﺗﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
35
ﺋﺎﺑﻮوری
ﭼﯿﻦ
ھﺎوﺳﻪﻧﮕﯽ ھﺰﯾﺶ دهﮔﯚڕﺖ ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﭼﺎودﺮان وای دهﺑﯿﻨﻦ ،ﻛﻠﯿﻠﯽ ﭼﺎرهﺳﻪری ﺋﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪی ﺋﺴﺘﺎ وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوای ﺗﻜﻪوﺗﻮوه ،ﻟﻪ دهﺳﺘﯽ ﭼﯿﻨﺪاﯾﻪ .ﭼﯿﻦ ﺧﺎوهﻧﯽ ﺑﻜﯽ زۆر ﻟﻪ ﭘﺎرهی ﯾﻪدهﻛﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪهھﺎ ﺗﺮﻟﯿﯚن دۆﻻر ﺗﺪهﭘﻪڕﺖ ،ﭼﯿﻨﯿﯿﻪﮐﺎن ﭼﯚﻧﯽ دهﺑﯿﻨﻦ؟ وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﺑﯚ ڕزﮔﺎرﺑﻮون ﻟﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪی ﺗﯿﻜﻪوﺗﻮون ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﭘﺎره ھﻪﯾﻪ ،ﭼﯿﻨﯿﺶ ﺋﻪو ﭘﺎرهﯾﻪی ﻟﻪﻻﯾﻪ ﻛﻪ وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﭘﯿﻪﺗﯽ ،ﯾﺎﺧﻮد ﺑﻪﻻﯾﻪﻧﯽ ﻛﻪﻣﻪوه ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﺑﺎﺷﻪ ﺑﯚ ﺋﻪو ﭘﺎرهﯾﻪ ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﭼﯿﻨﯿﯿﻪﻛﺎن ﺋﻪوهﯾﺎن ڕاﮔﻪﯾﺎﻧﺪووه ﻛﻪ ﺋﺎﻣﺎدهن ﺑﻪ ﺋﻪرﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھﻪﺒﺴﻦ ﻟﻪ رووﺑﻪڕووﺑﻮوﻧﻪوهی ﺋﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪی ﻛﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻪدهﺳﺘﯿﯿﻪوه دهﻧﺎﻨﺖ ،ﺑﻪم ﭼﻪﻛﯽ ﭘﺎره ﻧﺎداﺗﻪ ﺋﻪو وﺗﻪ ڕۆژﺋﺎواﯾﯿﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪﻛﻪ ﻛﺎرﯾﮕﻪری زۆری ﻟﻪﺳﻪر دروﺳﺖ ﻛﺮدون ،ﺑﻪﻜﻮ دهﺳﻪﺗﺪاراﻧﯽ ﭼﯿﻦ زﯾﺎﺗﺮ ﮔﺮﻧﮕﯽ دهدهن ﺑﻪ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺸﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﺧﯚی ﭼﯿﻦ )ﻛﻪ ﺑﻪھﯚی ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪﻛﻪوه ﺗﻮوﺷﯿﺎن دهﺑﺖ ،ﻟﻪ ﺳﻪرهﻛﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺋﻪو ﻛﺸﺎﻧﻪش ﺋﻪﮔﻪری داﺑﻪزﯾﻨﯽ ﺋﻪو ﮔﻪﺷﻪﺳﻪﻧﺪﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪ ﻛﻪ ﻟﻪوﺗﻪﻛﻪدا ھﻪﯾﻪ( .ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﯿﺸﺪا ﺋﻪﮔﻪر ﭼﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎدهی ﺋﻪوهی دهرﺑی ﻛﻪ ﺑﺘﻪ ﭘﺸﻪوهو ﭼﺎرهﺳﻪری ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪ ﺑﻜﺎت ،ﺋﻪوا ڕهﻧﮕﻪ ﺑﻪ زﻧﺠﯿﺮهﯾﻪﻛﯽ دوورودرﮋ ﻟﻪ ﻣﻪرج و داواﻛﺎری ﺋﻪو ﻛﺎره ﺑﻜﺎت. ﻗﻪرزﻜﯽ ﮔﻪوره ﺑﻪﭘﯽ دواﯾﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎرهﮐﺎن ﺋﻪو ﭘﺎره ﯾﻪدهﮔﻪی ﻛﻪ ﻟﻪ ﺋﺴﺘﺎدا ﭼﯿﻦ ھﻪﯽ ﮔﺮﺗﻮوه زﯾﺎﺗﺮ ﻟﻪ ١,٩ ﺗﺮﻟﯿﯚن دۆﻻری ﺗﭙﻪڕاﻧﺪووه ) ١٩٠٠ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر(، ﻟﻪم دواﯾﯿﺎﻧﻪﺷﺪا ﺳﻪرۆﻛﯽ ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﮕﺎی ﺑﯿﺘﺮﺳﯚن 34
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺑﯚ ﺋﺎﺑﻮوری ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ ﻛﻪ ﺑﺎرهﮔﺎﻛﻪی ﻟﻪ وﺗﻪ ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎﯾﻪ ﻟﻪ وﺗﺎرﻜﯿﺪا ﻛﻪ ﺑﯚ ڕۆژﻧﺎﻣﻪی ﻓﺎﺷﯿﯚﻧﺎڵ ﺗﺎﯾﻤﺰی ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهدات ﻛﻪ دهﻛﺮﺖ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ داوای ﭘﺪاﻧﯽ ﻗﻪرزﻚ ﺑﻜﺎت ﻟﻪ وﺗﯽ ﭼﯿﻦ ،ﻟﻪ وﺗﺎرهﻛﻪﺷﯿﺪا ھﺎﺗﻮوه »ﭼﯿﻦ دهﺗﻮاﻧﺖ ﻗﻪرزﻚ ﺑﻪﺑی ٥٠٠ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺑﺪاﺗﻪ وﺗﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑﯚ دهرﺑﺎزﺑﻮوﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻤﻪ داراﯾﯿﻪﻛﻪی ﻟﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪ «.ﭼﯿﻨﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﻛﺮدارهﻛﯽ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ دهدهن ﺑﻪ ﻛﯾﻨﯽ ﺑﻪﺷﻚ ﻟﻪ ﺑﻪرووﺑﻮوﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯽ ،ھﻪروهﻛﻮو زھﺎو ﺋﺎﻛﺴﯿﺠﻮن ﺟﮕﺮی ﺳﻪرۆﻛﯽ زاﻧﻜﯚی رﯾﻤﻨﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﭘﻪﻛﯿﻦ دهﺖ »ﭼﯿﻦ ﺑﻪﻛﺮدارهﻛﯽ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ دهدات و ڕهﻧﮕﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪوﻛﺎرهﺷﯽ ھﻪر ﺑﻪردهوام ﺑﺖ« ،ﺑﻪم ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوهﺷﺪهدا ﻛﻪ ﭼﯿﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﺳﻪرﺟﻪم ﺋﻪرﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﻗﻪﯾﺮاﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺑﺨﺎﺗﻪ ﺳﻪرﺷﺎﻧﯽ ﺧﯚی ،دهﺑﺖ ﺳﻪرﺟﻪم ﺋﻪو وﺗﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪوه ﻟﻪ ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮوﻧﺪان، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ وﺗﺎﻧﯽ ڕوﺳﯿﺎ و ھﯿﻨﺪ و ﺑﻪڕازﯾﻞ، ﭘﻜﻪوه ھﻪوﯽ ﭼﺎرهﺳﻪری ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪﻛﻪ ﺑﺪهن. ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﺑﯾﺎری ﺳﻪرﻛﺮداﯾﻪﺗﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯽ ﭼﯿﻦ ڕۆﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕﻪر دهﺑﯿﻨﺖ ﻛﻪ ﺋﺎﯾﺎ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯿﺪان و ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪ ﻟﻪﭘﺸﻪوهی ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋﻪو وﺗﻪﯾﻪ ﯾﺎﺧﻮد ﻧﺎ؟ ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﻛﺎرﺑﻪدهﺳﺘﺎﻧﯽ ﭼﯿﻦ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدن و ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ داﻧﯽ وﺗﺎﻧﯽ
زﯾﺎﻧﻠﻜﻪوﺗﻮوی ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪﻛﻪ ﻟﻪﭘﺸﻪوهی ﻛﺎرو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪﻛﺎﻧﯿﺎﻧﺪا ﻧﻪﺑﺖ ،ﺋﻪوا ﭘﻨﺎﭼﺖ ﭼﯿﻦ ڕۆﯽ ﻛﺎرﯾﮕﻪر ﻟﻪ ﺑﻪﮔﮋاﭼﻮوﻧﻪوهی ﺋﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪدا ﺑﺒﯿﻨﺖ .ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺳﻪرﻛﺮده ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﭼﯿﻦ ﺋﻪوه ﺑﻪدووردهزاﻧﻦ ﻛﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﻜﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﺋﻪوه ڕاﺑﮕﻪﯾﻪﻧﺖ ﻛﻪ دهﺑﺖ وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﺑﯚﺧﯚﯾﺎن ﭼﺎرهﺳﻪری ﻛﺸﻪ داراﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻜﻪن .ﺟﮕﺮی ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺑﺎﻧﻜﯽ ﻧﺎوهﻧﺪی ﭼﯿﻨﯽ
ﺑﺎزاڕی ﺋﺎﺘﻮن ﻟﻪ ھﻪوﻟﺮ ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﯽ ﭘﺸﻮودا ﺑﺎﺑﻪت ﺑﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻛﺒﻛ ﺑﻮوﺑﺖ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﻋﻪﯾﺎره ) ،(٢١ﺋﻪوا ﺋﻪﻣۆ ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺘﻮن ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺒﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸﯿﺎن ﺗﻜﻪوﺗﻮه ،ﻛﻪ ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﺧﻪﻟﯿﺞ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻨﯿﺎﻧﻪ. ﺑﺎزاڕی ﺋﺎﺘﻮن ﻟﻪ ھﻪوﻟﺮ ﻛﻪ ﻧﺎوی )ﻗﻪﯾﺴﻪری(ﯾﻪ ،ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻟﻪ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎری ھﻪوﻟﺮ ﻛﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻪ ﺑﻪ ﻛﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ دروﺳﺘﻜﺮاوی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ و دهرهﻛﯽ ،ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﻛﻪﻧﺪاوﯾﺶ ﻟﻪم ﺑﺎزاڕهدا ﻟﻪ ﭘﺸﻪوهی ﻛﺒﻛﻜﻪداﯾﻪ .ﺗﻪﻟﻌﻪت ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺋﻪﺣﻤﻪد ﺧﺎوهﻧﯽ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﻓﺮۆﺷﮕﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺘﻮﻧﻪ ﻟﻪم ﺑﺎزاڕهدا و ﺑﺎس ﻟﻪوهدهﻛﺎت ﻛﻪ ﺋﺎﺘﻮن ھﻪﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎش ﮔﺮﻧﮕﯿﯿﻪﻛﻪی ﺧﯚی ﻟﻪدهﺳﺖ ﻧﻪداوهو ﺷﻪڕو ﺧﺮاﭘﯽ ﺑﺎروودۆخ ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﻟﻪﺳﻪر داﻧﻪﻧﺎوه، ﺋﻪو ژﻧﺎﻧﻪﺷﯽ ﻛﻪ ﺑﻪدوای دوﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺘﻮن و ﻛﯾﻨﯽ ﺋﺎﺘﻮﻧﺪا دهﮔﻪڕﻦ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪان. ﭼﯚن دهﮔﺎﺗﻪ ھﻪوﻟﺮ ﺗﻪﻟﻌﻪت ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوه دهدات ﻛﻪ دوو ڕﮕﺎ ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﯽ ﺋﺎﺘﻮن ﺑﯚ ﻋﯿﺮاق :ﯾﻪﻛﻜﯿﺎن ﻟﻪ رﮕﻪی دوﺑﻪﯾﻪوه دهﮔﺎﺗﻪ ﺑﻪﻏﺪا و ﻟﻪوﺸﻪوه ﺑﯚ ھﻪوﻟﺮ، ڕﮕﻪﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪﺷﯿﺎن ﻟﻪ ﺋﻪﻧﻘﻪرهی ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎوه دهﮔﺎﺗﻪ ھﻪوﻟﺮ. ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻛﯾﻨﯽ ﺋﺎﺘﻮن ﻟﻪ ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ ھﻪرﻤﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻪرهو زﯾﺎدﺑﻮون دهﭼﺖ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﻣﻮوﭼﻪی ﻛﺎرﻣﻪﻧﺪاﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﯽ ﻟﻪم
ﻣﺎوهﯾﻪی ڕاﺑﺮدوودا زﯾﺎدی ﻛﺮد ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﻧﺮﺧﯿﺶ ﺗﺎڕادهﯾﻪك ﺟﮕﯿﺮی ﺑﻪﺧﯚﯾﻪوه ﺑﯿﻨﯿﻮه. ﻛﯾﻨﯽ ﺋﺎﺘﻮن و ھﻪﮕﺮﺗﻨﯽ داﺑﻮﻧﻪرﯾﺘﻜﯽ ﻛﯚﻧﻪ ﻟﻪ ھﻪرﻤﻪﻛﻪدا ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﭘﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﻛﻪ ﻛﯾﻨﯽ ﺋﺎﺘﻮن ﺗﺎﻛﻪ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯿﯿﻪﻛﻪ ﻛﻪ زﯾﺎﻧﯽ ﺗﺪا ﻧﺎﻛﻪﯾﺖ، ﯾﺎﺧﻮد وهﻛﻮو ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﻪﻛﺎن دهﯾﻦ »اﻟﮋھﺐ زﯾﻨﻪ وﺧﺰﯾﻨﻪ« )ﺋﺎﺘﻮن ھﻪم ﺑﯚ ﺟﻮاﻧﯿﯿﻪو ھﻪم ﺑﯚ ﭘﺎﺷﻪﻛﻪوﺗﻜﺮدﻧﯽ ﭘﺎرهﯾﻪ( ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهش ﺋﺎﻓﺮهﺗﺎن ﭘﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﺎﺘﻮن )ﺑﻪﺷﻜﻪ ﻟﻪ ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﺎن( ،ﻓﺎروق ﻓﻪﺗﺎح ﻛﻪ ﺧﺎوهﻧﯽ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﻓﺮۆﺷﮕﺎﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺘﻮﻧﻪ دهﺖ ،ھﯚﻛﺎری ﺳﻪرهﻛﯽ ﻟﻪﺳﻪر زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺋﺎﺘﻮن ﻟﻪ ﻋﯿﺮاﻗﺪا، ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﺋﯿﻤﺎراﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﻪوه دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﻛﻪ زۆر ﺑﻪﺟﻮاﻧﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮاون و ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮازی ﻣﺎرﻛﻪی ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻛﺎری ﻧﻪﺧﺸﻪﺳﺎزﯾﺎن ﺑﯚ ﻛﺮاوه، ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ ﺋﺴﺘﺎدا ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﺋﯿﻤﺎراﺗﯽ ﻟﻪ رووی ﺟﯚر و ﭼﯚﻧﺘﯿﺸﻪوه ﻛﺒﻛﯽ ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ دهﻛﺎت. داواﻛﺎری ﺑﻮﻛ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ رهﺳﻮڵ ﻛﻪ ﺋﻪوﯾﺶ ﺧﺎوهﻧﯽ دوﻛﺎﻧﯽ ﺋﺎﺘﻮﻧﻪ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوهدهدات ﻛﻪ زۆرﺑﻪی ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﻟﺪهﻛن ﺑﻪ ﭘﻠﻪی ﯾﻪﻛﻪم دهوﻪﻣﻪﻧﺪهﻛﺎﻧﻦ
و ﭘﺎﺷﺎﻧﯿﺶ ﺋﻪو ﻛﭻ و ﻛﻮڕاﻧﻪی دهﭼﻨﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ھﺎوﺳﻪرﺘﯿﯿﻪوه و ﻟﻪدوای ﺋﻪوﯾﺶ ﻛﺎرﻣﻪﻧﺪاﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﯽ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﻣﻮوﭼﻪﻛﻪﯾﺎن زﯾﺎدی ﻛﺮدووه ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﻛﯾﻨﯽ ﺋﺎﺘﻮن ﻟﻪ ﺑﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ وهﻛﻮو دهرﭼﻮوﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ زاﻧﻜﯚ و ﺟﻪژﻧﯽ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮون و ﺟﻪژﻧﯽ ﻧﻪورۆزدا زﯾﺎد دهﻛﺎت. ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪوهش دهدات ﻛﻪ ﺑی ﻛﯾﻨﯽ ﺋﺎﺘﻮن ﻟﻪﻧﻮان ﺑﻮك و زاواﻛﺎﻧﺪا ﺟﯿﺎوازه ،ھﻪﯾﻪ ٢٠٠ﮔﺮام دهﻛﺖ و ھﻪﺷﻪ دوو ﻛﯿﻠﯚﮔﺮام دهﻛﺖ، ﺋﻪم ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪش دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ﺑﺎروودۆﺧﯽ ﻣﺎدی زاواو داواﻛﺎری ﺑﻮﻛ. ﺋﻪو ﺋﺎﺘﻮﻧﻪش ﻛﻪ زاوا ﺑﯚ ﺑﻮﻛﯽ دهﻛﺖ ﭘﻜﮫﺎﺗﻮوه ﻟﻪ ﻣﻠﻮاﻧﻜﻪو ﺑﺎزن و ﮔﻮارهو ﻣﺴﺘﯿﻠﻪ ،ﺟﺎری واش ھﻪﯾﻪ ﺋﻪم ﺷﺘﺎﻧﻪ زﯾﺎﺗﺮ دهﺑﻦ. ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﺶ ﺧﻪﻜﯽ ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﻛﯚﻧﻪ ﻧﺎﻛن، ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ﺳﻪرﺗﯿﺐ ﺣﺴﻦ ﻛﻪ ﺋﺎﺘﻮن ﻓﺮۆﺷﻪ ﺑﺎس ﻟﻪوهدهﻛﺎت ﻛﻪ ﺟﯿﺎوازی ﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪﻧﻮان ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﻛﯚن و ﻧﻮﺪا ،ﺋﻪم ﺋﺎﺘﻮن ﻓﺮۆﺷﻪ ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوهﺷﺪا ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﺎزاڕی ھﻪوﻟﺮدا ﻛﯾﻦ و ﻓﺮۆﺷﺘﻦ ﺑﻪ ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ ﺋﯿﻤﺎراﺗﯽ و ﺋﺮاﻧﯽ و ﺗﻮرﻛﯽ و ﺋﻪوروﭘﯽ و ﻋﯿﺮاﻗﯽ و ﺳﻮری و ھﯿﻨﺪﯾﯿﻪوه دهﻛﺮﺖ. ھﻪوﻟﺮ ـــ ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
37
ﺋﺎﺑﻮوری ﻟﻪ ﻧﯿﻮهی ھﺎوﺗﯿﺎﻧﯽ ﭼﯿﻦ ،ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﭼﯿﻨﯽ ڕاﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ﺋﻪو ﻟﻪ ھﻪوﯽ ﺑﻪرهﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧﻪوهی ﺋﻪم ﻛﺸﻪﯾﻪدا دهﺑﺖ ﻟﻪ ده ﺳﺎﯽ داھﺎﺗﻮودا.
ﻟﻪ ﺑﺮهودان
دهﺳﺘﯽ ﮐﺎری ﻓﺮاوان ھﺎوﮐﺎره ﺑﯚ ﭘﺸﮑﻪوﺗﻦ؟
ﺋﺎﯾﺎ ﭼﺎرهﺳﻪرﯾﺎن ﭘﯿﻪ
36
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻛﺸﻪ ﻧﺎوﺧﯚﯾﯿﻪﻛﺎن ﺋﺎﺑﻮوری ﭼﯿﻦ ڕووﺑﻪڕووی ﭼﻪﻧﺪ ﻛﺸﻪﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪ دهﺑﺘﻪوه ﻟﻪ ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻨﯿﺸﯿﺎن ﻛﻪﻣﺒﻮوﻧﻪوهی ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮون و ﮔﻪﺷﻪﺳﻪﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﭼﯿﻨﻪ ،ھﻪروهﻛﻮو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚی ﭼﯿﻨﯽ ﺋﯿﻨﺪی ﺋﯿﻜﺴﯽ ﺋﺎﻣﺎژهی ﭘﺪاوه ،ﻛﺎﺗﻚ وﺗﯽ »ڕاﺳﺘﻪ ﺋﺎﺑﻮوری ﭼﯿﻦ ﺑﻪھﯚی ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪوه زﯾﺎﻧﯽ ﻟ ﻧﻪﻛﻪوﺗﻮوه ،ﺑﻪم دهﺑﺖ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﭼﯿﻨﯽ ﺋﺎﮔﺎداری ﺋﻪوه ﺑﺖ ﻛﻪ ﺑﻪھﯚی ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪوه ﺑﻪﺷﻜﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﻟﻪ ﺑﺎزاڕی ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪرھﻪﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟﻪدهﺳﺖ دهدات ،ﻛﻪ دهﺑﺖ ﻟﻪ ھﻪوﯽ دۆزﯾﻨﻪوهی ﺑﺎزاڕی ﻧﻮﺪا ﺑﺖ ﺑﯚ ﺳﺎﻏﻜﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪرھﻪﻣﻪﻛﺎﻧﯽ، ﺗﺎ ﻟﻪ داھﺎﺗﻮودا ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟﻪ ﮔﻪﺷﻪﺳﻪﻧﺪﻧﯽ ﺋﺎﺑﻮوری ﺧﯚی ﺑﻜﺎت «.ﻟﻪ درﮋهی ﻗﺴﻪﻛﺎﻧﯿﺸﯿﺪا ﺋﻪو ﺋﺎﺑﻮورﯾﻨﺎﺳﻪ ﭼﯿﻨﯿﯿﻪ وﺗﯽ »ﭼﯿﻦ ڕۆﻜﯽ ﻛﺎرﯾﮕﻪر دهﺑﯿﻨﺖ ﻟﻪ داﺑﻪﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﺪا ﻟﻪﻧﻮان وﺗﻪ ﮔﻪﺷﻪ ﺳﻪﻧﺪووهﻛﺎﻧﺪا .ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﭼﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ ﺋﻪوه دهرﺑﺖ ﻛﻪ ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا دهدات ﻟﻪ ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪدا ،ﺋﻪوا زﻧﺠﯿﺮهﯾﻪﻛﯽ دوورودرﮋ ﻟﻪ ﻣﻪرج و داواﻛﺎری دادهﻧﺖ«. ﺋﻪو ﻣﻪرﺟﺎﻧﻪش ﻛﻪ ڕهﻧﮕﻪ ﭼﯿﻦ ﻟﻪﺳﻪر وﺗﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوای داﺑﻨﺖ ﺑﺮﯾﺘﯿﻦ ﻟﻪ ﻻﺑﺮدﻧﯽ ھﻪﻣﻮو ﻛﯚﺗﻮو ﺑﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪﺳﻪر ﻛﯾﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪﻻﯾﻪن ﭼﯿﻨﻪوه ،ھﻪروهﻛﻮو ﻟﻪ راﺑﺮدووﺷﺪا ڕووﯾﺪا ،ھﻪروهھﺎ ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﭼﺎودﺮان ﭘﯿﺎﻧﻮاﯾﻪ ﻛﻪ ڕهﻧﮕﻪ ﭼﯿﻦ ﻣﻪرﺟﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺶ داﺑﻨﺖ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪری ھﻪوﻪﻛﺎﻧﯿﺪا ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪر ﻛﺮدﻧﯽ ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪﻛﺎن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮﻧﻪ رﮕﺮی دهﻛﺎت ﻟﻪو ﮔﺮﺒﻪﺳﺘﻪی ﻛﻪ ﻟﻪﻧﻮان ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎو ﭼﯿﻨﺪا ﺑﻪﺳﺘﺮاوه ﺑﻪ ﺑی ٦,٥ﻣﻠﯿﺎر دۆﻻر ﺑﯚ ﻛﯾﻨﯽ ﭼﻪك و ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺟﻪﻧﮕﯽ ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ. ھﻪروهھﺎ وﯾﻠﻠﯽ ﻟﯿﻢ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻟﻪ زاﻧﻜﯚی ﭼﯿﻨﯽ ﻟﻪ ھﯚﻧﻚ ﻛﯚﻧﮓ ،ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوهداوه ﻛﻪ ﺗﻪرازووی ھﺰ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑﻪﺳﻪردا دﺖ و ﭼﯿﻨﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺶ دﺨﯚﺷﻦ ﺑﻪو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧﻪ ﺑﻪﺑ ﺋﻪوهی ڕای ﺑﮕﻪﯾﻪﻧﻦ ،ھﻪروهھﺎ ﭼﯿﻦ وای دهﺑﯿﻨﺖ ﻛﻪ ﺋﻪم ﻗﻪﯾﺮاﻧﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪ دﻨﯿﺎﯾﺎن دهﻛﺎﺗﻪوه ﻟﻪ ﺑﺎﺷﯽ ﺋﻪو ﺳﯿﺴﺘﻤﻪ ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪی ﻛﻪ ﭘﻪﯾهوی دهﻛﻪن.
ﺑﺎﺳﻮﺧﻮاس
دهﺳﺘﻮهرداﻧﯽ دادوهری ﻟﻪ ﻛﺎروﺑﺎری ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺷﺮزاد ﺷﺨﺎﻧﯽ
ﻟﻪوهﺗﻪی ﺋﻪم ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﻪ داﻣﻪزراوه ،ﺑﻪردهوام دهﺳﻪﺗﯽ دادوهری ھﺎوار ھﺎوارﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪدهﺳﺖ ﺗﻪدهﺧﻮﻻﺗﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﺎروﺑﺎری داداﮔﺎﻛﺎن ،ھﻪﺒﻪت ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻟﻪ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﺣﺰﺑﯽ » ﻛﺮﻜﺎر ﺗﻪﻟﻪﺑﻪ دﺑﻠﻮﻣﺎﺳﯿﻪﻛﻪی« وهھﺎﺑﻪ ﺷﺖ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪﻜﻮ ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻟﻪ ﭘﺎرﺗﯽ و ﯾﻪﻛﯿﺘﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﻟﻪﺳﺎی ھﻪردووﻛﯿﺎﻧﺎ دهﯾﺎن ﺗﺎواﻧﺒﺎرو ﭘﯿﺎوﻛﻮژ و دزوﺟﻪرده ﻟﻪدهﺳﺖ ﺳﺰای ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ دهرﺑﺎز ﺑﻮوﺑﻦ ،ﻛﻪ ﺋﻪﻣۆش دهﯾﺎن ،دهﯾﺎﻧﯽ ﭼﯽ ،وه ھﻪزاران دزی ﮔﻪورهو ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺑﻮﯾﮋدان ﻟﻪ ﺳﺎی دهﺳﻪﺗﯽ ﮔﻪﻧﺪهﺪا وهك ﺑﻪرزهﻛﯽ ﺑﺎﻧﺎن ﺑﯚی دهردهﭼﻦ و ﻛﻪﺳﯿﺶ ﻧﺎوﺮﺖ ﭘﯿﺎن ﺑ ﻟﻪﺳﻪر ﭼﺎوت ﺧﺎﻚ ھﻪﯾﻪ )ﻋﻦ(هﻛﻪﺗﯽ ﻛﺮدووه ﺑﻪ)ﻏﻦ(.. ﺑﻪﯽ دهﺳﻪﺗﯽ دادوهری ھﻪر ھﺎوار ھﺎواری ﺑﻮو ﻟﻪدهﺳﺖ ﺗﻪدهﺧﻮﻻﺗﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪت ﻟﻪ ﻛﺎروﺑﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻛﻪ ﺋﻪﻣﻪش ﻟﻪ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﺋﻪو دهﺳﻪﺗﻪی ﻛﻪﻣﺪهﻛﺮدهوه .ﺑﻪم ﺋﺴﺘﺎ ﻛﺎرهﻛﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪ ﺑﯚﺗﻪوه ،ﺋﺴﺘﺎ دهﺳﻪﺗﯽ دادوهری ﺗﻪداﺧﻮﻻت ﻟﻪ ﻛﺎروﺑﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪت دهﻛﺎت ،رۆژاﻧﻪ ﯾﺎﺳﺎ ﭘﺸﻞ دهﻛﺎت. ﻣﺎوهﯾﻪك ﻟﻪﻣﻪوﺑﻪر ﯾﺎﺳﺎﯾﻪك ﻟﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن دهرﭼﻮو ﺑﻪ ﻧﺎوی ﯾﺎﺳﺎی رۆژﻧﺎﻣﻪواﻧﯿﻪوه ،ﺑﻪﭘﯽ ﺋﻪو ﯾﺎﺳﺎﯾﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوس ﺳﺰای ﺑﻪﻧﺪی ﻟﻪﺳﻪر ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪم ھﻪر ﻟﻪﻣۆژاﻧﻪدا داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ دﻛﺘﯚر ﻋﺎدل ﺣﻮﺳﻨﯽ ﺑﻪ ﺳﺰای ﺑﻪﻧﺪی ﮔﻪﯾﺎﻧﺪ ،ﻟﻪ ﻛﺎﺗﻜﺪا دهﺳﻪت ﻛﻪ ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ھﻪرﻢ و ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ھﻪرﻤﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﯽ ﻋﻪﻓﻮو ﻛﺮدووه ﻟﻪ ﺳﺰای ﺑﻪﻧﺪی؟؟!! ھﻪﺒﻪت ﺑﻪﻧﺪهی ﻧﻮوﺳﻪرﯾﺸﺘﺎن ﺑﻪ ﺳﺰای ﺑﻪﻧﺪی ﺣﻮﻛﻢ درا، ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺧﺎوهن دهﻋﻮا ﻛﻪ دهﺳﻪﺗﺪارﻜﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺑﻮو ﺑﻪر ﻋﻪﻓﻮوی ﺧﯚی ﺧﺴﺘﺒﻮو ،ﺑﻪم دﯾﺴﺎن داواﻛﺎری ﮔﺸﺘﯽ ﻟﻪوهش
ﺧﯚش ﻧﻪﺑﻮو ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺗﯚﻣﻪﺗﻪﻛﻪی ﺑﻪﻧﺪهﺗﺎن ﺑﺎﺳﯽ )ھﯿﻨﻪﯾﯽ( ﻧﻪﺑﻮو ..ﺧﯚ دﻛﺘﯚر ﻋﺎدﻟﯿﺶ ﻟﻪ رواﻧﮕﻪی ﭘﺰﯾﺸﻜﯿﯿﻪوه ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪو ﻣﻪوزوﻋﻪی ﻛﺮدﺑﻮو ،ﺋﯿﺪی ﻧﺎزاﻧﻢ ﺑﯚﭼﯽ دراﯾﻪ دادﮔﺎوه.. ﺑﻪ ﻗﺴﻪی ﻛﺎك زﯾﺮهك ﻛﻪﻣﺎﻟﯽ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﻟﯿﮋﻧﻪی داﻛﯚﻛﯽ ﻟﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﺎﻧﯿﺶ ﺑﺖ ،ﺋﻪوه ٥٨ﻣﯿﻦ ﺟﺎره دادﮔﺎ ﯾﺎﺳﺎی رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﯽ ﭘﺸﻞ دهﻛﺎت ،ﺟﺎ ﻧﺎزاﻧﻢ ﻛﺎﺗﯽ ﺋﻪوه ھﺎﺗﻮوه داوا ﻟﻪ دادﮔﺎ ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﺋﯿﺪی دهﺳﺖ ﻟﻪ ﻛﺎروﺑﺎری دادﮔﺎدا ﻧﻪدات ،ﯾﺎ ﺑﮕﻪڕﯿﻨﻪوه ﺳﻪردهﻣﯽ دﯾﻜﺘﺎﺗﯚرﯾﻪت ﻛﻪ ﯾﺎﺳﺎ ﺗﻪﻧﮫﺎ وهرهﻗﯚﻛﻪﯾﻪك ﺑﻮو ﺧﻪﻚ ﺑﺰی ﻧﻪدهھﺎت ﻟﻪ ﺋﺎودهﺳﺘﯿﺸﺎ ﺑﻪ ﻛﺎری ﺑﻨﺖ؟؟!! ﺋﻪو رۆژهش راﭘﯚرﺗﯽ ﺳﻪﻧﺪﯾﻜﺎی رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﺎﻧﻢ ﺧﻮﻨﺪهوه، ﺑﯿﻨﯿﻢ ھﻪر ھﻪﻣﻮو دهﻋﻮا ﯾﺎﺳﺎﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪر رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﺎن ﺑﻪﭘﯽ ﻣﺎدهی ٤٣٣ی ﯾﺎﺳﺎی ﺳﺰاداﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﺑﻮوه ،ﺟﺎ ﻧﺎزاﻧﻢ دادﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯿﺮﯾﺎن ﭼﯚﺗﻪوه ﻛﻪ ﭘﻪرﻟﻪﻣﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﺎﺳﺎﯾﻪﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﺎن دهرﻛﺮدووه ،ﯾﺎ ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﺋﯿﻌﺘﺮاﻓﯽ ﭘ ﻧﻪﻛﻪن ﺑﻪ ﺣﯿﺴﺎﺑﯽ ﺋﻪوهی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﻪﻣﺎن ﺋﺴﺘﺎش ھﻪر ﺗﯚزوﺑﺎﯾﻪ و ﺋﻪواﻧﯿﺶ ھﻪر ﭘﺎﺑﻪﻧﺪی ﯾﺎﺳﺎی ﺑﻪﻏﺪان؟؟!! ﻣﻦ ﺋﻪﺗﺮﺳﻢ رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﻚ ﻟﻪ ﺋﻤﻪ دهﺳﺘﺪرﮋی ﺑﻜﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﻛﻪرﻜﯿﺶ ،ﺑﻪ ﻣﺎددهی ٤٣٣ی ﯾﺎﺳﺎی ﺳﺰاداﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﺗﺎواﻧﺒﺎر ﺑﻜﺮﺖ ،ﺑﻪو ﺋﯿﻌﺘﺒﺎرهی ﻛﻪوا ﺣﻪﯾﺎی ﺣﺰﺑﯽ ﻛﻪراﻧﯽ ﭘ ﺑﺮدووه؟؟!! ﺑﯿﺮﺗﺎن ﻧﻪﭼﺖ ﺑﻪﭘﯽ ﻧﻪزهرﯾﯿﻪی داروﯾﻦ ،ﺋﻪﮔﻪر ﻣﻪﯾﻤﻮن ﺑﺎوﻛﻤﺎن ﺑﺖ ،ھﻪﺒﻪت ﻛﻪرﯾﺶ ﻣﯿﻤﻜﺰاﻣﺎﻧﻪو ﻣﺎﻓﯽ ﺑﻪرﮔﺮی ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻗﻪزف و ﺗﻪﺷﮫﯿﺮ؟؟!! sherzadshekhani@yahoo.com
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
39
ﺗــﺔﻧـــﻬـﺎ ﺗــﺆ ِﺭﻯ ﺋــﺎﺳـــﻴـﺎﺳـــ َﻴ َﻠـﺔ ﻛـﺔ ﺳﺔﺭﺍﻧﺴﺔﺭﻯ ﻋ َﻴﺮﺍﻕ ﺩﺍﺩﺓﺛﺆﺷ َﻴﺖ
ﺩﺍﺛﺆﺷﻴﻦ ﺷﺎﺩﻳﻴﺔ www.asiacell.com
ﺧﺰﻣﺔﺗﻄﻮﺯﺍﺭﻳﻲ ﺑﺔﺷﺪﺍﺭﺑﻮﻭﺍﻥ ١١١
ﺑﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪی ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ،ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﻣﮋووﯾﻪﻛﯽ دﺮﯾﻨﯽ ﻧﯿﯿﻪو ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ) (١٩٤٦ﯾﻪﻛﻪم ﻣﺎﯽ ﺗﺪا دروﺳﺘﻜﺮاوهو ﻛﻓﻪی ﻣﮋووی ﺋﻪم ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﯾﻪ ﻟﻪوﻮه دهﺳﺖ ﭘﺪهﻛﺎت ،ﻛﻪ ﺳﺎﯽ )(١٩٣٤ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق ﭘۆژهی دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺟﺎدهی ﺑﯚ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ھﻪﻪﺑﺠﻪ و ﭘﻨﺠﻮﻦ دهﺳﺖ ﭘﻜﺮد، ﺋﻪﮔﻪر ﭼﯽ ﭘﺸﺘﺮﯾﺶ ﺗﻮﻟﻪ رﮕﻪﯾﻪك
ھﻪﺑﻮو ﺑﯚ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ھﻪﻪﺑﺠﻪ ،ﺟﺎدهی ﻧﻮێ ﻟﻪ ﻋﻪرﺑﻪﺗﻪوه ﮔﻪﯾﺸﺘﯚﺗﻪ ﺷﻮﻨﯽ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﯽ ﺋﺴﺘﺎ ،ﭘﺎﺷﺎن ﻟﻪ داﻣﻨﯽ ﺷﺎﺧﻪﻛﻪی ﻧﺎو ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﻪوه ﺑﻮوه ﺑﻪ دوو ﺑﻪﺷﻪوه، ﺑﻪﺷﻜﯿﺎن ﺑﻪ ﻧﺎو ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ) :ﺷﺎﻧﻪدهرﯾﯽ(، )دۆﻪﺳﻮور(و )ﻧﺎﭙﺎرﺰ(دا رۆﯾﺸﺘﻮوه ﺑﯚ ﭘﻨﺠﻮﻦ ،ﺑﻪﺷﻪﻛﻪی ﺗﺮﯾﺶ ﺑﻪ ﻧﺎو ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ: )ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﯽ ﻛﯚن() ،ﻧﺎوﮔﺮدان( و )ﻛﻠﻪ ﺳﭙﯽ(دا رۆﯾﺸﺘﻮوه ﺑﯚ ھﻪﻪﺑﺠﻪ. ﻛﻪی ﯾﻪﻛﻪم ﺑﻪردی ﺑﻨﺎﻏﻪی داﻧﺮا؟ ﺳﺎﯽ ) (١٩٤٥ﺋﺎﻓﺮهﺗﻚ ﺑﻪ ﻧﺎوی )ﺋﺎﻣﯿﻦ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ( ،ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺮدهﻛﻪی ﺳﻪرﭼﻪﻣﯽ )ﭼﻪﻗﺎن( ﻛﻪ ﺋﺴﺘﺎ
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
43
ﺋﻪم ﺷﻮﻨﻪ ﺑﻨﺎﺳﻪ
ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ،ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ ﺷﺎرهزوور ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﯾﻪﻛﯽ ﮔﻪورهﯾﻪو ﻟﻪ ﻧﺎوﺟﻪرﮔﻪی دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزووردا ھﻪﻜﻪوﺗﻮوه ،ھﻪر ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهﺷﻪ ﺧﻪﻜﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﯽ ﺷﺎرهزوور ﺣﺴﺎﺑﯽ ﺑﯚ دهﻛﻪن ،ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق دهﻛﻪوﺘﻪ ﻧﻮان ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﺎﻧﯽ :ھﻪﻪﺑﺠﻪی ﺷﻪھﯿﺪ، ﭘﻨﺠﻮﻦ ،ﻋﻪرﺑﻪت و ھﻪﻪﺑﺠﻪی ﺗﺎزهوه.
42
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﺪا ﺗﭙﻪڕ دهﺑﺖ و ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﻪ دهﻛﺎت ﺑﻪ دوو ﺑﻪﺷﻪوه ،ﺋﻪم ﭼﻪﻣﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهﻛﻪی ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی )ﺟﯚﻣﻪرهﺳﯿﯽ(داﯾﻪ، ﭘﺎﺷﺎن ﺋﺎوی ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ) :ﻛﯚﯿﺘﺎن ،ﭼﻪوﺗﺎن، دۆﻪﺳﻮور ،ﺗﻮوﺗﺎﻗﺎج و وهﻪﺳﻤﺖ(ی دهﭼﺘﻪ ﺳﻪر ،ﻟﻪﻧﺎو ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﯿﺸﺪا ﺋﺎوی ﺟﯚﮔﻪی )ﻛﻪﻧﯽ زهرد(ی دهڕژﺘﻪ ﺳﻪر ،ﭘﺎﺷﺎن ﺑﻪ ﻧﺎو ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﺪا دهڕوات و دهڕژﺘﻪ ﻧﺎو دهرﯾﺎﭼﻪی ﺳﯿﺮوان )دهرﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎن(. ﺋﻪم ﭼﻪﻣﻪ دﯾﻤﻪﻧﻜﯽ ﺳﺮوﺷﺘﯿﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ھﻪﯾﻪ، ﺑﻪم ﺑﻪھﯚی ﺋﻪوهی ﺋﺎوهڕۆی ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﻪی دهﭼﺘﻪﺳﻪر ،ﺑﻮوهﺗﻪ ﺳﻪرﭼﺎوهی ﺑﯚن و ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ و دﯾﻤﻪﻧﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﭼﻪﻣﻪﻛﻪش ﻧﺎﺷﺮﯾﻦ ﺑﻮوه ،ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺑﻪﻦ دهدات ﻛﻪ ﻟﻪ ھﻪردوو ﺑﻪری ﭼﻪﻣﻪﻛﻪوه ﺋﺎوهڕۆی ﺳﻨﺪوﻗﯿﯽ ﻟﺒﺪات و دﯾﻮارﯾﺶ ﺑﯚ ﭼﻪﻣﻪﻛﻪ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺗﺎ ھﻪم ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﻪ ﺟﻮان ﺑﺖ و ھﻪم ﻟﻪ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ دوورﺑﻦ ،ﺑﻪم ﺗﺎﺋﺴﺘﺎش داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ﺟﺒﻪﺟﻜﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﻪﻨﻪ دهﻛﻪن.
ﻛﻪ ﺑﻪﻧﺪاوی دهرﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎن دروﺳﺘﻜﺮا ،ﻛﺎرﯾﮕﻪرﯾﯽ ﭘﯚزهﺗﯿﭭﯽ ﻟﻪﺳﻪر دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزوور ھﻪﺑﻮو، ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺋﻪو ﺑﻪﻧﺪاوه ﺳﻮودی ﺑﯚ ﺑﯿﺮی ﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﯿﺶ ھﻪﯾﻪ ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﺳﻪرﭼﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﻣﺎﺳﯿﯿﻪ ﺑﯚ دهﭬﻪرهﻛﻪ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق .ھﻪروهھﺎ ﺧﺎوهﻧﯽ ﺳﻪﯾﺮاﻧﮕﺎی )ﺳﻪرای ﺳﻮﺑﺤﺎن ﺋﺎﻏﺎ(ﯾﻪ ،ﻛﻪ ﺑﻪ )ﺳﻪراو(ﯾﺶ ﻧﺎﺳﺮاوه ،ﺳﺎﻧﯽ ﺣﻪﻓﺘﺎﻛﺎن ﺗﺎ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ھﻪﺷﺘﺎﻛﺎن ﺟﮕﻪی ﺳﻪﯾﺮاﻧﯽ ﺷﺎرهﻛﺎﻧﯽ ھﻪوﻟﺮو ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ و ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪ ﺑﻮو ،ﺑﻪ داﺧﻪوه ﺋﺴﺘﺎ ﺑﻮوهﺗﻪ ﺳﻪرﺑﺎزﮔﻪو ﺟﮕﻪی ﺗﯚپ و دهﺑﺎﺑﻪو دﯾﻤﻪﻧﯽ ھﺎوﯾﻨﻪھﻪواری ﻟﻪ دهﺳﺘﺪاوه. ﭼﻪﻣﯽ ﭼﻪﻗﺎن ﭼﻪﻣﯽ ﭼﻪﻗﺎن ﺋﻪو ﭼﯚﻣﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎوهڕاﺳﺘﯽ
راﭘﻪڕﯾﻦ و ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﯿﺪان ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﻧﺰﯾﻜﻪ ﻟﻪ ﺳﻨﻮوری ﺋﺮاﻧﻪوهو ﻛﻪوﺗﯚﺗﻪ داﻣﻨﯽ زﻧﺠﯿﺮه ﺷﺎﺧﯽ ﺳﻪرﻛﻪﺷﯽ )ﺳﻮرﻦ(هوه ،ﻻﻧﻜﻪی ھﻪﻣﻮو ﺷﯚڕﺷﻪﻛﺎﻧﯽ :ﺋﻪﯾﻠﻮل ،ﻧﻮێ و ﮔﻮن ﺑﻮوه ،ﺑﻪردهواﻣﯿﺶ ﻛﺎرهﺳﺎت رووی ﻟﻜﺮدووه، رژﻤﻪ ﯾﻪك ﻟﻪ دواﯾﯿﻪﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﺑﻪردهوام ﻛﻮﺷﺘﺎرﯾﺎن ﻟﻪ داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﻪﻛﻪی ﻛﺮدووه ،وهك ﺳﺎﻧﯽ١٩٦٣) :ـ١٩٨٢ـ .( ١٩٨٧ﻛﺎﺗﯽ ﺷﻪڕی ﺋﺮان ـ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ـ١٩٨٠ـ ١٩٨٨ھﻪﺷﺖ ﺳﺎڵ ﺗﯚﭘﺒﺎراﻧﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻮوه ،ﺳﺎﻧﯽ )١٩٨٢ـ (١٩٨٧راﭘﻪڕﯾﻨﯽ ﺟﻪﻣﺎوهرﯾﯽ دژ ﺑﻪ ﺑﻪﻋﺴﯽ ﺗﺪا ﺑﻪرﭘﺎﻛﺮا ،رژﻤﯿﺶ ﺑﻪ ﺋﺎﮔﺮو ﺋﺎﺳﻦ وهﻣﯽ داﯾﻪوه و ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻛﻪﺳﯽ ﺳﯿﭭﯿﻠﯽ ﺗﺪا ﺷﻪھﯿﺪﻛﺮد .دواﺗﺮﯾﺶ ﭘﺎش ﻛﯿﻤﺎﯾﺎﺑﺎراﻧﯽ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ھﻪﻪﺑﺠﻪ ،ﺑﻪﻋﺲ دهﺳﺘﯽ ﻛﺮد ﺑﻪ وﺮاﻧﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق و ﻟﻪ ) (١٩٨٨/٣/٢٠ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﻣﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪرهو ﺋﯚردوﮔﺎ زۆره ﻣﻠﻜﺎﻧﯽ) :ﺑﺎرﯾﻜﻪ( و )ﻧﻪﺳﺮ( رۆﯾﺸﺘﻦ ،ﺗﻪواوی ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﻪی رووﺧﺎﻧﺪ و ﺗﻪﻧﮫﺎ ﯾﻪك ﺧﺎﻧﻮوﯾﺸﯽ ﺑﻪ ﭘﻮه ﻧﻪھﺸﺖ، ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت زۆرﺑﻪی ﺧﯚﻪﻛﻪﺷﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻪوه ﺑﯚ ﻧﺰﯾﻚ ﮔﻮﻧﺪی )ﻛﺎﻧﯽ ﺳﭙﯿﻜﻪ( ،ﻟﻪﺳﻪر رﮕﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ــ ﻋﻪرﺑﻪت .ﭘﺎش راﭘﻪڕﯾﻨﯽ ﺳﺎﯽ
) (١٩٩١ھﺎووﺗﯿﺎن ﺟﺎرﻜﯽ ﺗﺮ ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﯿﺎن ﺋﺎوهداﻧﻜﺮدهوه. ﺑﺰاﻓﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯽ ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ھﻪر ﻟﻪ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯿﯿﻪوه ﺧﺎوهﻧﯽ ﺑﺰووﺗﻨﻪوهﯾﻪﻛﯽ رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮﯾﯽ ﺑﻮوه ،زۆر ﭘﯿﺎوی رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﻟ ھﻪﻜﻪوﺗﻮوه ،ﻟﻪواﻧﻪ: ﻧﻮوﺳﻪری ﺷﯚڕﺷﮕ ﺷﻪھﯿﺪ )ﻣﻪﻻ ﻣﺤﻪﻣﻪدی ﺷﺎرهزوورﯾﯽ( ،ھﻪردوو ﺷﺎﻋﯿﺮی ﺷﻪھﯿﺪ )ﺣﻪﻣﻪﺷﻮان( و )ڕﯾﺸﻪی ﺑﺴﺎﻣﺎن( و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﯚﭼﻜﺮدوو )ﻗﺎﻧﯿﻊ و ﺣﻪﺳﻪن ﺧﺎﻣﯚش( ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﮔﯚڕی ﺷﺎﻋﯿﺮی ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮓ )وهﻟﯽ دﻮاﻧﻪ(ش ﻟﻪﺧﯚ دهﮔﺮﺖ ،ﺋﺴﺘﺎش ﻛﯚﻣﻪﻚ ﺳﻪﻧﺘﻪری رۆﺷﻨﺒﯿﺮﯾﯽ و ژﻣﺎرهﯾﻪك ﻧﻮوﺳﻪرو رۆژﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﯽ ﺗﺪاﯾﻪ. ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﻣﯿﺪﯾﺎش ﻟﻪو ﺷﺎرۆﭼﻜﻪ ﮔﯚﭬﺎری )ﺷﺎرهزوور( ،رۆژﻧﺎﻣﻪی )ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق(و رادﯾﯚی )ﭘﻪرواﻧﻪ( ﺳ دهﻧﮕﯽ ﺋﻪھﻠﯿﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﺑﻮون و ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﺑﺎش ﺧﺰﻣﻪﺗﯿﺎن ﻛﺮد ،ﺑﻪم ﺑﻪھﯚی ﮔﺮﻓﺘﯽ داراﯾﯿﻪوه ھﻪرﺳﻜﯿﺎن راوهﺳﺘﺎون .ﺗﯿﭙﯽ ﺷﺎﻧﯚی )ﻧﺎﻟﯽ(و )ﯾﺎﻧﻪی وهرزﺷﯽ ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق(ﯾﺶ ﺟ ﭘﻪﻧﺠﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﻪدا دﯾﺎره. ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎی ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق زۆر ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ و ﮔﺮﻧﮕﻪ ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ زۆر ﺑﻪﺧﺮاﯾﯽ ﻓﺮاواﻧﺒﻮوه ،ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﻟﻪ دهﺷﺘﻜﯽ ﭘﺎن و ﺑﻪرﯾﯿﻨﺪا ھﻪﻜﻪوﺗﻮوه ،ﻣﻪﺒﻪﻧﺪی ﭘﻜﻪوه ﺑﻪﺳﺘﻨﯽ ﺷﺎرو ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﺎﻧﯽ :ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ، ﻋﻪرﺑﻪت ،ﭘﻨﺠﻮﻦ ،ھﻪﻪﺑﺠﻪی ﺷﻪھﯿﺪ، ھﻪﻪﺑﺠﻪی ﺗﺎزهﯾﻪو ﻧﺎوﭼﻪﻛﺎﻧﯽ :ھﻪوراﻣﺎن، ﺷﻠﺮ ،ﺷﺎرهزوور ،ﺷﺎرﺑﺎژﺮ ،ﭘﻜﻪوه ﮔﺮﺪهدات و ﻟﻪﻧﺎو ﺟﻪرﮔﻪی ھﻪﻣﻮوﯾﺎﻧﺪا وهك ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﯾﻪﻛﯽ ﮔﻪورهو ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋ دروﺳﺘﺒﻮوه ،ﺋﺸﺘﺎش ژﻣﺎرهی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﺑﻪردهوام ﻟﻪ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﺪاﯾﻪ ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت رﮋهی زﯾﺎد ﺑﻮوﻧﻪﻛﻪی ھﻨﺪه ﺧﺮاو زۆره، ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯽ ﺷﺎرهواﻧﯽ ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﺑﻪ ﻧﺎ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ وهﺳﻔﯽ دهﻛﺎت و ﻓﺮﯾﺎی داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزارﯾﯽ ﻧﺎﻛﻪوﺖ. ژﻣﺎرهی داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ )(٧٨٩٥) (١٩٧٧ ﻛﻪس و ﺳﺎﯽ ) (٢٦١٩٣) (١٩٨٧ﻛﻪس ﺑﻮوه، ﺋﺴﺘﺎش ژﻣﺎرهی ﻣﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ) (١٣ھﻪزار و داﻧﯿﺸﺘﻮاﻧﯿﺸﯽ ) (٦٥ھﻪزار ﻛﻪﺳﻪ. ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﻟﻪ رۆژی ) (٢٠٠٧/٢/٢١و ﻟﻪ ﺳﻪر ﺑﯾﺎری ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ وهزﯾﺮان ﭘﻠﻪ ﺋﯿﺪارﯾﯿﻪﻛﻪی ﻟﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪوه ﮔﯚڕدرا ﺑﯚ ﻗﻪزا. ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ـ ﺳﻪح ﺳﺎﻻر ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
45
ﺋﻪم ﺷﻮﻨﻪ ﺑﻨﺎﺳﻪ
دوای دهﺷﺘﯽ ﮐﺎﻟﯿﻔﯚڕﻧﯿﺎ، دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزوور ﺑﻪﭘﯿﺘﺘﺮﯾﻦ زهوی ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ دهﻛﻪوﺘﻪ ﻧﺎوﺑﺎزاڕی ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﻪوه، ﭼﺎﯾﺨﺎﻧﻪﯾﻪك دادهﻧﺖ ،ﺑﻪ ﻗﻮڕ و ﻗﺎﻣﯿﺶ ﻛﻮﺧﻜﯽ ﺑﭽﻮك دروﺳﺖ دهﻛﺎت و ﭼﺎی ﺗﺪا دهﻓﺮۆﺷﺖ، ﺋﻮاران ﻟﻪﻧﺎو ﭘﻮوش و ﭘﻪﺷﺪا ﻗﯚرﯾﯽ و ﭘﯿﺎﻪﻛﺎﻧﯽ دهﺷﺎرﺘﻪوه و ﺧﯚﯾﺸﯽ دهڕواﺗﻪوه ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪهﻛﻪی ﺧﯚﯾﺎن )ﻧﺎوﮔﺮدان( ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺗﺎ ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪش ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻣﺎﻜﯽ ﺗﺪا ﻧﻪﺑﻮوه، ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی زۆرﺟﺎر ﭘﯿﺎﻪو ﻗﯚرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ دزراوه، ﺋﯿﺘﺮ ﺋﻪوﯾﺶ ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪك واز ﻟﻪ ﭘﯿﺸﻪﻛﻪی ﺧﯚی دهھﻨﺖ. ﭘﺎﺷﺘﺮ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ) (١٩٤٦ﻣﺎﯽ ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﺳﯚﻓﯿﯽ و ﺣﻪوت ﺑﺮای ﻧﻪوﯾﺠﺎﻧﻪ ﺳﻮور ﻣﺎﯿﺎن دﺘﻪ ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق و ﯾﻪﻛﻪم ﺑﻪردی ﺑﻨﺎﻏﻪی ﺋﻪم ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﯾﻪ دادهﻧﻦ ،ﺋﻪﺣﻤﻪدی ﺳﯚﻓﯿﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺮدهﻛﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﭼﺎﯾﺨﺎﻧﻪﯾﻪك دادهﻧﺖ، ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﯿﻠﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﻨﺠﻮﻦ و ھﻪﻪﺑﺠﻪ ﻟﻪوێ ﻻدهدهن و وردهورده ﺷﺎرۆﭼﻜﻪﻛﻪ دروﺳﺖ دهﺑﺖ، ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﺟﮕﻪﻛﻪی ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﯽ دهﺑﺖ زۆر زوو ﻓﺮاوان دهﺑﺖ ،ھﺸﺘﺎ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﺒﻮوه ) (١٠ﺳﺎڵ ،ﺣﮑﻮﻣﻪﺗﯽ ﮔﻮﻧﺪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﯽ ﻛﺮد ﺑﻪ )ﻧﺎﺣﯿﻪ( ﺑﻪﻧﻮوﺳﺮاوﮑﯽ ﺋﯿﺪارهی ﻣﻪﻟﻪﮐﯿﻪ ﻟﻪ رۆژی ) (١٩٥٥/١٠/٢٢ﺑﯾﺎری ﺑﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎوی )ﺷﺎرهزوور( دهرﭼﻮو .ﯾﻪﻛﻪم ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﻧﺎﺣﯿﻪ )ﺳﻪﺣﻪدﯾﻦ ﺳﺎﺢ زهﻛﯽ( ﺑﻮوه ،ﭘﺎﺷﺎن )ﻣﻮﺣﺴﯿﻦ ﻗﯚﺟﻪ ﻗﻪﺳﺎب و ﺟﻪﻣﺎل ﻋﻪﺑﺪوﻟﻘﺎدر ﻛﻪرﻛﻮﻛﯿﯽ( دووهم و ﺳﯿﻪم ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﻧﺎﺣﯿﯿﻪﮐﻪ ﺑﻮون. ﻧﺎوی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﻟﻪﺳﻪر ﺷﺎﺧﻪﻛﻪی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ﮔﯚڕی ﭘﯿﺎوﭼﺎﻛﻜﯽ ﻟﯿﻪ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ،ﻛﻮڕی ﺷﺦ ﻋﯿﺴﺎی ﺑﻪرزﻧﺠﯽ ﻛﻮڕی ﺑﺎﺑﺎﻋﻪﻟﯽ ھﻪﻣﻪداﻧﯽ ﺗﺎ دهﮔﺎﺗﻪ ﺋﯿﻤﺎم ﺣﺴﻨﯽ ﻛﻮڕی ﺋﯿﻤﺎم ﻋﻪﻟﯽ )ﺧﻮدا ﻟﯿﺎن رازی ﺑﺖ( ﺋﯿﺘﺮ ﮔﻮﻧﺪه ﺗﺎزهﻛﻪ ،ﻛﻪ دواﯾﯽ ﺑﻮو 44
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻣﻪزاری ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق
ﺑﻪ ﺷﺎرۆﭼﻜﻪ ﺑﻪ ﻧﺎوی ﺋﻪو ﭘﯿﺎوﭼﺎﻛﻪوه ﻧﺎوﻧﺮا ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدق ،ﺋﻪم ﺳﻪﯾﺪﺳﺎدﻗﻪ ﺑﺮای ﺷﺦ ﻋﻪﺑﺎﺳﯽ ﮔﻪڕهﻛﯽ ﺷﺦ ﻋﻪﺑﺎﺳﯽ ﺷﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯿﯿﻪ. دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزوور ﻛﻪ ﺋﻪم ﺷﺎرۆﭼﻜﻪی ﻟﻪ ﺋﺎﻣﺰ ﮔﺮﺗﻮوه ﻟﻪﺳﻪر ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎن دووهم زهوﯾﯿﻪ ﻟﻪ رووی ﺑﻪﭘﯿﺘﯽ و ﺑﻪرھﻪﻣﻪوه ،دهﺷﺘﯽ ﻛﺎﻟﯿﻔﯚڕﻧﯿﺎ ﯾﻪﻛﻪم و دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزوور دووهم زهوﯾﯽ ﺑﻪﭘﯿﺘﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﻦ ،ﻟﻪ دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزووردا ﺧﻪﻟﻪ )ﮔﻪﻧﻢ، ﺟﯚ( و ﺑﺮﻧﺞ )ﭼﻪﺘﻮوك( و ﺗﻪڕهﻛﺎڵ :ﺷﻮوﺗﯿﯽ، ﻛﺎﻪك ،ﺗﻪﻣﺎﺗﻪ ،ﺑﺎﯾﻨﺠﺎن و ﺑﺎﻣ و ﺑﻪرھﻪﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی وهك :ﭘﻪﻣﻮو ،ﻛﻮﻧﺠﯿﯽ ،ﺑﺴﺘﻪو ﺳﻪوزه دهﭼﻨﺮﺖ. ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﺎ و ﺋﺎووھﻪوا دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزوور ﺑﻪﮔﺸﺘﯿﯽ ﻟﻪ وهرزی ھﺎوﯾﻨﺪا
ﻛﻪﺷﻜﯽ ﺗﺎڕادهﯾﻪك ﮔﻪرﻣﯽ ھﻪﯾﻪ ،ﻟﻪ زﺳﺘﺎﻧﺪا وﺷﻜﻪﺳﻪرﻣﺎی ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪھﯚی ﺋﻪو ﺑﻪﻓﺮه زۆرهی ﻟﻪ زﻧﺠﯿﺮه ﺷﺎﺧﻪﻛﺎﻧﯽ :ﺳﻮرﻦ ،ھﻪوراﻣﺎن ،ﺷﻨﺮوێ و ﻟﻪ ﺑﻪﺷﯽ ﺧﻮارهوهﺷﯽ ﺷﺎﺧﻪﻛﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪری ﻗﻪرهداغ و دهرﺑﻪﻧﺪﯾﺨﺎن دهﺑﺎرﺖ .ﻟﻪ رووی ﺑﺎراﻧﺒﺎرﯾﻨﻪوه ﻣﺎﻣﻨﺎوهﻧﺪه و ﻟﻪﻧﻮان ﻣﺎﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾﻪﻛﻪم و ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووهﻣﯿﺸﺪا زۆرﺟﺎر ﺑﻪﻓﺮﻜﯽ ﻛﻪﻣﯽ ﻟﺪهﺑﺎرﺖ. ﺋﻪﮔﻪر ھﻪر ﺳﺎﻚ ﺑﻪھﺎرهﻛﻪی زۆرﺗﻪڕو ﺑﺎراﻧﺎوﯾﯽ ﺑﺖ ،ﺋﻪوا ﮔﻪﻧﻢ و ﺟﯚی ﺷﺎرهزوور ﺑﺎش ﻧﺎﺑﺖ ،ﺑﯚﯾﻪ ﭘﺸﯿﻨﺎن وﺗﻮﯾﺎﻧﻪ »ھﻪر ﺳﺎﯿﻚ وﺷﻜﻪ ،ﺷﺎرهزوور ﺳﻪرﭘﺸﻜﻪ« دﯾﺎره ﺋﻪم وﺷﻜﻪ ،ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻟﻪ وﺷﻜﻪﺳﺎﯿﯽ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪﻜﻮ ﻣﻪﺑﻪﺳﺖ ﻛﻪم ﺑﺎرﯾﻨﻪ ،دهﺷﺘﯽ ﺷﺎرهزوور ﺑﯚﺧﯚی زهوﯾﯿﻪﻛﯽ ﺋﺎودارهو ﻛﺎﺗﻚ ﺳﺎﯽ )١٩٥٩ـ(١٩٦١
ﺋﻪو ﺷﻮﻨﻪ ﺑﯚ ﻣﺮۆڤ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻜﻪ ﻛﻪ ﻟﯽ ﺋﺎﺳﻮودهﯾﻪ ،ﺟﺎ ﺑﺎ ﻟﻪﺳﻪر ھﻪﺳﺎرهﯾﻪﻛﯿﺶ ﺑﺖ«.
زۆرﺑﻪی ﺋﻪو ﺧﻮﻨﺪﻛﺎره ﻛﻪﻣﺪهراﻣﻪﺗﺎﻧﻪی ھﻪوﻟﺮ ﻛﻪ زاﻧﻜﯚ ﺗﻪواو دهﻛﻪن ،روو ﻟﻪ ﻗﻪزاو ﻧﺎﺣﯿﻪو ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎن دهﻛﻪن ،ﺑﻪﺷﻜﯽ زۆرﯾﺎن ﺷﻮﻨﻪ دوورهﻛﺎن ھﻪﺪهﺑﮋﺮن ،ﺑﯚ ﺋﻪوه زووزوو ﻧﻪﮔﻪڕﻨﻪوه ،ﻧﻪﺑﺎدا ﭘﺎرهﻛﻪﯾﺎن ﻟﻪ ﻛﺮﯽ رﮕﻪ ﺳﻪرف ﺑﺖ و ﺑﻪ دهﺳﺘﯽ ﺑﻪﺗﺎڵ ﺑﻤﻨﻨﻪوه ،ﻛﻪ ﻗﻪزای ﺳﯚران و دهوروﺑﻪری ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﭘﻪﻧﺎﮔﻪی ﺋﻪو ﮔﻪﻧﺠﺎﻧﻪی داواﻛﺎری ژﻧﮫﻨﺎﻧﯿﺎن ھﻪﯾﻪ ،ﻟﻪ زۆرﺑﻪی ﮔﻮﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪر ﺑﻪو ﻗﻪزاﯾﻪ ﺧﺎﻧﻮوی ﺑﻪﺧﯚڕاﯾﯽ ﯾﺎن دوو ژوور ﻟﻪ ﻧﺎو ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﻛﺎن و ﻟﻪ ھﻪﻧﺪﻜﯿﺸﯿﺎن ﺑﻪ ﻛﺮﯿﻪﻛﯽ ﻛﻪم دهﺳﺖ دهﻛﻪوﺖ ،ﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎو ﻧﺎوهﻧﺪی ﻗﻪزاﻛﻪش ﺧﺎﻧﻮوی زۆر ﺑﺎش دهﮔﺎﺗﻪ ٢٠٠ھﻪزار ﻛﺮﻜﻪی ،ﻛﻪ ﮔﻪﻧﺠﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﻛﺎﻧﯿﺶ ﺋﻪوه
ﺑﻪ دهرﻓﻪﺗﻜﯽ ﺑﺎش دهزاﻧﻦ ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﻟﻪو ﭼﻮار ﺳﺎﻪی وهزارهت ﺑﯚی دﯾﺎری ﻛﺮدوون ﻟﻪ دهرهوه ﺑﻦ ،ﺧﯚﯾﺎن ﭘ ﺑﮕﻪﯾﻪﻧﻦ. ژﻧﮫﻨﺎن ﺳﻪﻗﺎﻣﮕﯿﺮﯾﯿﻪ ﺑﻪﺷﻜﯽ زۆر ﻟﻪو ﮔﻪﻧﺠﺎﻧﻪ دوای ﭘﺮۆﺳﻪی ھﺎوﺳﻪرﮔﯿﺮی ﻟﻪوﻧﺎوﭼﺎﻧﻪ ھﻪر ﺑﻪ ﯾﻪﻛﺠﺎری ﻧﺎﮔﻪڕﻨﻪوه ،وهك ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋﯿﺴﻤﺎﻋﯿﻞ ﻟﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪی ﻣﺮﮔﻪﺳﯚر ده» ﻣﻦ ﺋﻪوه )(٧ ﺳﺎﻪ ﻟﺮهم و ﻛﻮڕه ﮔﻪورهﻛﻪم ﭘﯚﻟﯽ دووی ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯿﻪ ،ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﺑﻮوﯾﻦ ﺑﻪ ﺧﻪﻜﯽ ﺋﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ و زۆر ﺋﺎﺳﻮودهﺷﯿﻦ و ﻣﻨﺪاﻪﻛﺎﻧﯿﺸﻢ ﺋﺎﺷﻨﺎﯾﻪﺗﯿﺎن ﺑﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪ ﭘﻪﯾﺪا ﻛﺮدووه ،ﺑﯚﭼﯽ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻚ ﺗﻚ ﺑﺪهم ﻟﻪﺑﻪر ﺧﺎﺗﺮی ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﺷﺎر ﺑﮋﯾﻢ،
ﻛﻮڕهﻛﺎن ،ﻛﭽﻪﻛﺎن ﺑﯚﻻی ﺧﯚﯾﺎن رادهﻛﺸﻦ ﻟﻪ ﻛﯚﻣﻪﮕﻪی ﺋﻤﻪ ﻛﻮڕ رووﺑﻪڕووی داﺑﯿﻦ ﻛﺮدﻧﯽ ﺷﻮﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻪﺟﺒﻮون دهﺑﺘﻪوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم رۆژی ﺑﯾﺎرداﻧﯽ ھﺎوﺳﻪرﮔﯿﺮی ﺑﯿﺮ ﻟﻪ ﺷﻮﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻪﺟﺒﻮون دهﻛﺎﺗﻪوه ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ھﻪﻟﻜﯿﺶ ﺋﻪوهﯾﻪ ﺑﻪرﻟﻪ ھﺎوﺳﻪرﮔﯿﺮی ﺋﻪو ﻛﭽﻪی ﻛﻪ ھﻪﯿﺒﮋاردووه ﺑﯚ ﺋﻪو ﺷﻮﻨﻪی راﺑﻜﺸ ﻛﻪ دهﺗﻮاﻧ ﺗﯿﺪا ﺑﮋﺖ. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﺋﻪرﺳﻪﻻن ﻛﻪ دهرﭼﻮوی ﻛﯚﻟﯿﭽﯽ ﺋﻪدهﺑﯿﺎﺗﻪ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻣﮋووه ده» دوای دهرﭼﻮوﻧﻤﺎن ﻟﻪ زاﻧﻜﯚ رﻜﻜﻪوﺗﯿﻦ ﻟﻪ ﯾﻪك ﺷﻮﻦ ﺑﺒﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ،ﻣﺮﮔﻪﺳﯚرﯾﺶ ﺑﻮو ﺑﻪ ﻧﺴﯿﺒﻤﺎن ،ﺳﺎﻚ دوای ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯿﻤﺎن ﮔﻮاﺳﺘﻤﻪوه و ﺋﺴﺘﺎ ﻟﻪﯾﻪك ﻻدﯿﻦ و ﺑﻪﯾﻪﻛﻪوه ﻟﻪ ﯾﻪك ﺧﻮﻨﺪﻧﮕﺎ دهرس دهﯿﻨﻪوه «،ﺋﻪو زۆر ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚی ڕازﯾﯿﻪو ده» ﺷﺎرم ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻜﯿﺶ ﻧﺎوێ ،ﺋﻪﮔﻪر ﻟﻪﺑﻪر داﯾﻜﻢ ﻧﻪﺑﺖ، ﺳﻪرداﻧﯿﺸﯽ ﻧﺎﻛﻪم«. ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﻛﺸﻪی ﺧﻮﻨﺪﻛﺎراﻧﯽ ﻗﯚﻧﺎﻏﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﻪﻛﺎن ﭘﺮۆﺳﻪی ھﺎوﺳﻪرﮔﯿﺮﯾﯿﻪ ،ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ﺑﻪردهوام وهك ﺑﺎﺳﻜﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚﻛﺎﻧﯿﺎﻧﻪ ،ﻛﺸﻪی ﻧﯿﺸﺘﻪﺟﺒﻮوﻧﯿﺶ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﻛﺸﻪﯾﻪ ﺑﻪھﯚی ﺑ ﭘﻼﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪت ﻟﻪو ﺑﺎﺑﻪﺗﻪوه ،ﺟﺎری واﯾﻪ ھﻪﯾﻪ، ﻛﻮڕهﻛﺎن ﮔﻠﻪﯾﯽ ﻟﻪوهش دهﻛﻪن ﻛﻪ داواﻛﺎری ﻛﭽﻪﻛﺎن ﻟﻪﺳﻪرﯾﺎن زۆره ،ﺑﻪم ﺋﻪوه ﺑﻪ ﺧﺎﯽ دووهﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪﻛﺎﻧﯿﺎن دادهﻧﻦ ،ﭘﺸﯿﺎن واﯾﻪ ﭼﺎرهﺳﻪری ﺋﻪم ﻛﺸﻪﯾﻪ ﺋﺎﺳﺎﻧﺘﺮه. ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﻣﺤﻪﻣﻪد ده» ﺳﻪرهﺗﺎی ﺑﻮوﻧﻢ ﺑﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ،زۆر ﺑ ﺗﺎﻗﻪت ﺑﻮوم ﻟﻪوهی ﻟﻪ ﻻدﻜﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﻤﻨﻤﻪوه ،ﺑﻪم ﺋﺴﺘﺎ ﻟﯽ راھﺎﺗﻮوم ،ﯾﻪﻛﻪم رۆژ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻣﺎڵ ﭼﻮوﻣﻪ دهرهوه ھﻪﺳﺘﻢ ﻛﺮد داﯾﻜﻢ ﻟﻪﻻی ﻧﺎﺧﯚﺷﻪ، ﻣﻨﯿﺶ ﺑﯚ دﺪاﻧﻪوهی ﺋﻪو وﺗﻢ داﯾﻪ ﺧﻪم ﻣﻪﺧﯚ ﺑﻪ ﺳﻪﺘﯽ دهﭼﻢ دوو ﺳ ﺳﺎﯽ دﯾﻜﻪ ﺑﻪ دوو ﺳ ﻣﻨﺪاﻪوه دﻤﻪوه ،ﺳﺎﻜﯽ ﭘﭽﻮو ﻟﻪ ﻻدﻜﻪی ﺧﯚﻣﺎن ژﻧﻢ ھﻨﺎ ،ﺋﺴﺘﺎ ٢ﻛﻮڕ و ﻛﭽﻜﻢ ھﻪﯾﻪ ،ھﻪر ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻪردان دهﭼﻤﻪوه ﻻی داﯾﻜﻢ ،ﭘﻢ ده ﺋﻪو ﺷﺘﻪی ﺑﻪ ﮔﺎﺘﻪت دهزاﻧﯽ ﺑﻮو ﺑﻪ راﺳﺘﯽ«. ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ــــ ﻋﻪﻟﯽ ﺳﺪﯾﻖ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
47
ﺋﺎراﺳﺘﻪ
ﺑﻪ ﺳﻪﺘﯽ رۆﯾﺸﺖ و ﺑﻪ ﺳ ﻣﻨﺪاﻪوه ﮔﻪڕاﯾﻪوه ھﻪﻧﮕﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﺑﮋﻮی ژﯾﺎن ﺑﻪرهو ﺳﻪﺧﺘﺒﻮون دهڕوات ،ﻣﺮۆﭬﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪ ھﻪوﯽ ﺳﺎزﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪهﯾﻪﻛﯽ ﮔﻪﺷﺪان، ﺑﻪﺧﺘﻪوهری ﺑﺎﻨﺪهﯾﻪك ﻟﻪ ھﻼﻧﻪﻛﻪﯾﻪوه دهﺳﺖ ﭘ دهﻛﺎت ،ﮔﻪﻧﺠﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﺧﻪون ﺑﻪ ﻣﺎﻜﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚوه دهﺑﯿﻨﻦ. ھﻪﻧﮕﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﭼﻜﺮدن ﺑﻪ ﺗﻪواوی ﭘﭽﻪواﻧﻪی ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﯽ راﺑﺮدوو ﺑﯚﺗﻪوه ،ﻛﻪ ﺗﺎ ٢٠٠٣ﺧﻪﻚ ﺑﻪرهو ﺷﺎرهﻛﺎن دهھﺎﺗﻦ ،ڕهﻧﮕﻪ ھﯚﻛﺎری ﺋﻪو ﻛﯚﭼﻪ ﭘﻪراوﺰ ﺧﺴﺘﻨﯽ ﻻدﻜﺎن ﺑﻮوﺑ ﻟﻪ ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮزارﯾﯿﻪﻛﺎن و ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﭘﻼﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺑﯚ ﻛﻪرﺗﯽ ﻛﺸﺘﻮﻛﺎڵ و ﺋﺎودﺮی ،ﺑﻪم ﻛﯚﭼﻪ ﭘﭽﻪواﻧﻪﻛﻪش ﻟﻪﺑﻪر ﺑﺎﺷﺒﻮوﻧﯽ ﺋﻪو ﻻﯾﻪﻧﺎﻧﻪ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪﻜﻮ 46
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﭘﻪﻧﺎﮔﻪﯾﻪﻛﻪ ﺑﯚ ﭘﮕﻪﯾﺎﻧﺪن و دروﺳﺖ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﯿﺎﻧﻜﯽ ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚ ﻟﻪ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﮔﻪﻧﺠﯿﺪا. ﺑﻨﯿﺎﺗﻨﺎﻧﻪوهی ﺧﻮد »ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺖ و ١٠ﺳﺎﯽ دﯾﻜﻪش ﻟﻪ ھﻪوﻟﺮ ﺑﻢ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺧﺎﻧﻮﯾﻪك ﺑﻜم ،ﻣﺎﻧﮕﺎﻧﻪش ﭼﻪﻧﺪی ﻣﻮوﭼﻪ وهردهﮔﺮم ،دهﺑ ھﻪﻣﻮوی ﺑﺪهﻣﻪ ﻛﺮﯽ ﺧﺎﻧﻮو ،ﻟﻪﺳﻪرووی ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻪﻛﺎﻧﯿﺸﻪوه
ﺧﺎوهﻧﯽ ھﯿﭻ ﺷﺘﻜﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﻣﺎڵ ﻧﺎﺑﯿﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺑﮋﻮﯾﯿﻪﻛﯽ ﺑﺎش ﺑﯚ ﻣﻨﺪاﻪﻛﺎﻧﺖ داﺑﯿﻦ ﺑﻜﻪﯾﺖ« ،ﺋﻪوه ﻗﺴﻪی ﺧﻮﻨﺪﻛﺎرﻜﯽ دهرﭼﻮوی زاﻧﻜﯚﯾﻪ و وﺗﯿﺸﯽ »ﺑﯾﺎرم داوه ﺑﭽﻢ ﻟﻪ ﺳﯚران ﯾﺎن ﻟﻪ ﭼﯚﻣﺎن و ﻣﺮﮔﻪﺳﯚر ﺑﺒﻢ ﺑﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎو ژﻧﻜﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎش ﺑﻨﻢ ،ﺧﺎﻧﻮﯾﻪك ﺑﻪﻛﺮێ دهﮔﺮم دوای ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﭘﺎرهﯾﻪﻛﯽ ﺑﺎش ﭘﻪﯾﺪا دهﻛﻪم ،ﺋﯿﻨﺠﺎ دهﮔﻪڕﻤﻪوه«.
ﺳﯿﺪﻧﯽ ،ﺋﻮﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ :ھﻪرهﻣﯽ ﭘﻜﮫﺎﺗﻮو ﻟﻪ ﻣﺮۆڤ ،ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ )ﻟﻮ ﮔﺮاﻧﺪ ﺳﯿﺮك( ﻛﻪ ﻟﻪ ﺋﯚﭘﺮا ھﺎوس ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮا.
ﻦ ﯽ س و.
ﺋﻪﻣﺮﯾﺘﺴﺎر ،ھﯿﻨﺪﺳﺘﺎن :ﺋﻪﻧﺪاﻣﻜﯽ ﻟﻪﺷﻜﺮی ﺳﯿﺦ ﻛﻪ ﺟﻪﻣﻪداﻧﯿﯿﻪﻛﯽ ٢٥٠ ﻣﻪﺗﺮی ﻟﻪﺳﻪرﻛﺮدووه ،ﻟﻪﯾﺎدی ٣٤٣ﺳﺎﯽ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ )ﮔﻮرو ﮔﯚﺑﻪﻧﺪ ﺳﻨﮓ(.
ھﯚﻧﮓ ﻛﯚﻧﮓ ،ﭼﯿﻦ :ﻛﺮدﻧﻪوهی ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﭘﺸﺎﻧﮕﺎی ﯾﺎریو ﺑﻮوﻛﻪﺷﻮوﺷﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﯿﺎ ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮوﻧﯽ دوو ھﻪزار ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﻟﻪ ٣٧وﺗﻪوه.
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
49
ﺗﯚﻛﯿﯚ ،ژاﭘﯚن :ﺷﺎﺷﻪی ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﺋ ﺳﯽ دی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی JVCﻛﻪ ٣٢ﺋﯿﻨﺠﻪو ﺋﻪﺳﺘﻮورﯾﯽ ٧ﻣﻠﯿﻤﻪﺗﺮو ﻛﺸﻪﻛﻪﺷﯽ ٥ﻛﯿﻠﯚﮔﺮاﻣﻪو دﯾﻘﻪﻛﻪﺷﯽ زۆر ﺑﻪرزه.
ﻓــﯚﺗـــﯚ ﺳﺘــﯚری
ﺗﯚﻛﯿﯚ ،ژاﭘﯚن(٤٥) :هﻣﯿﻦ ﭘﺸﺒﻛﯽ ﺳﺎﻧﻪی ﺟﻮاﻧﻨﻮوﺳﯽ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻪﺷﺪارﺑﻮوﻧﯽ ٣ھﻪزار ﻛﻪس ﺑﻪڕﻮهﭼﻮو.
ﻣﻪﻛﺴﯿﻜﯚﺳﯿﺘﯽ ،ﻣﻪﻛﺴﯿﻚ: دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ درﮋﺗﺮﯾﻦ ﻛﻜﯽ )رۆﺳﻜﺎ دی رﯾﯿﺰ( ﺑﻪ درﮋی ١٩٧٨ ﻣﻪﺗﺮ ﻛﻪ ﭘﺸﻜﻪﺷﯽ ٢٥٠ھﻪزار ﻛﻪس ﻛﺮا.
48
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
رهﺧﻨﻪ دهﻧﻮوﺳ ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ رهﺧﻨﻪﮔﺮ دادهﻧﻦ و ﺋﯿﺸﯽ رهﺧﻨﻪﮔﺮﺗﻦ دهﻛﻪن ﻟﻪ راﺳﺘﯿﺪا ﻛﺎری ﺋﻪوان ﻧﯿﯿﻪ .ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺣﻪزی ﺧﯚی و ھﻪﻧﺪﻚ ھﯚﻛﺎری ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ واﯾﻠﻜﺮدووه ﻛﻪ رهﺧﻨﻪ ﺑﮕﺮﺖ .ﺑﯚ ﺧﯚم ﻛﻪ ھﻪﻧﺪﻜﺠﺎر رهﺧﻨﻪﯾﻪﻛﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻪرھﻪﻣﻜﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ دهﻧﻮوﺳﻢ ﺗﻪﻧﮫﺎ ھﻪﺳﺖ و ھﻪﺴﻪﻧﮕﺎﻧﺪﻧﻜﯽ ﺧﯚﻣﻪ ﺑﯚ ﺋﻪو ﺑﻪرھﻪﻣﻪ و ﻟﻪڕووی زاﻧﺴﺘﯿﯿﻪوه ﻛﺎری ﻣﻦ ﻧﯿﯿﻪ، ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪواﻧﻪی دﯾﻜﻪش ﻛﻪ رهﺧﻨﻪ دهﻧﻮوﺳﻦ وهﻛﻮ ﻣﻦ وان ،ﺑﯚﯾﻪ ﻧﺎﻛﺮﺖ ﭘﯿﺎﻧﺒﯿﻦ رهﺧﻨﻪﮔﺮ ،ﺑﻪ ﻛﻮردی و ﺑﻪﻛﻮرﺗﯿﺶ ﺋﻤﻪ ﻧﻪ رهﺧﻨﻪﮔﺮﻣﺎن ھﻪﯾﻪ و ﻧﻪ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ«. ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺷﺎﻛﺎر ﺑﻪﺧﺘﯿﺎر ﻓﻪرهﺟﯽ ﺷﺎﻋﯿﺮ ﭘﻮاﺑﻮو؛ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﻧﻪﺑﯚﺗﻪ ﺑﻪﺷﻚ ﻟﻪ ﺋﻪدهﺑﯿﺎﺗﯽ ﻛﻮرد، »ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﺋﻤﻪ رهﺧﻨﻪﻣﺎن ﺗﺪا دروﺳﺖ ﻧﻪﺑﻮوه، واﺗﻪ ﺧﻮدی رهﺧﻨﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﺎ دروﺳﺘﻪﻛﻪی رهﺧﻨﻪ ﺑﻮﻧﯽ ﻧﯿﯿﻪ .ھﻪﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﺎﺑﻪﺗﻚ ﻧﻪﺑﻮوه ﺟﺎ چ ﺷﯿﻌﺮ ﺑﺖ ﯾﺎن رۆﻣﺎن ،ﯾﺎﺧﻮد ﭼﯿﺮۆك رهﺧﻨﻪﯾﻪﻛﯽ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪی ﻟﺒﮕﯿﺮﺖ و ﺑﻪ ﺗﻪواوهﺗﯽ ﺷﺮۆﭬﻪی ﺑﻜﺎت ،ﺑﻪﻜﻮ ﺋﻪوهی ﻛﻪ ھﻪﯾﻪ ﯾﺎﺧﻮد ﭘﯿﺎھﻪﺪاﻧﻪ ﯾﺎﺧﻮد رهﺧﻨﻪﯾﻪﻛﻪ ﺑﻪﻣﻪﺑﻪﺳﺘﯽ ﺷﻜﺎﻧﺪن و ﺑ ﺑﺎﯾﻪﺧﻜﺮدﻧﯽ دهﻗﻜﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ ﻧﻮوﺳﺮاوه .ﺋﻤﻪ ﻟﻪ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯿﺸﺪا ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗﯽ و ﭘﺎرﺗﮕﻪراﯾﻤﺎن ھﻪﯾﻪ ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ھﻪﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﯾﻪﻛﺘﯽ ﻧﻮوﺳﻪراﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﯾﻪﻛﯽ ﻧﻪﮔﺮﺗﯚﺗﻪوهو دووﭘﺎرﭼﻪﯾﻪ ،ﺋﯿﺘﺮ رهﺧﻨﻪ ﭼﯚن دروﺳﺖ ﺑﺒﺖ؟ ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ھﻪﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺋﻤﻪ ﺷﺎﻛﺎر و ﺑﻪرھﻪﻣﻜﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ ھﻨﺪه ﺑﺎش و ﮔﻪورهﺷﻤﺎن ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪی ﺋﻪوه ﺑﺖ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﻟﺒﮕﯿﺮﺖ .ﺑﻪدﻨﯿﺎﯾﺸﻪوه رهﺧﻨﻪ ﺑﻪﺑ ﺋﻪدهب ﭘﺶ ﻧﺎﻛﻪوﺖ ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻤﻪ ﻟﻪﺑﻮاری ﺋﻪدهﺑﯿﺪا ﺑﻪ ﺋﺎراﺳﺘﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﺪا ﻧﺎﭼﯿﻦ«. رهﺧﻨﻪ ﻟﻪ رهﺧﻨﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﻛﻮرد رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﻧﻪﺑﺖ ﯾﺎﺧﻮد ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﻜﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎودا ﻧﻪﺑﺖ ،ﺋﺎﯾﺎ ﻟﻪﺑﻮاری ﺋﻪدهﺑﯿﺎﺗﺪا دهﺗﻮاﻧﺖ ﭘﺸﺒﻜﻪوﺖ؟ ﻓﻪرهﯾﺪون ﭘﻨﺠﻮﻨﯽ ﻟﻪم ﺑﺎرهﯾﻪوه ﭘﻮاﺑﻮو ﻛﻪ ﺑﻪھﯿﭻ ﺟﯚرﻚ ﺋﻪدهب ﺑﻪﺑ رهﺧﻨﻪ ﭘﺶ ﻧﺎﻛﻪوﺖ »ﺗﯚ دهﺗﻮاﻧﯿﺖ ﻛﺎری ﺣﺰﺑﺎﯾﻪﺗﯽ ﺑﻜﻪﯾﺖ ،ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪو ﻓﺎﻛﺘﻪراﻧﻪت ﻧﻪﺑ ﻛﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﯚ ﺋﻪو ﻛﺎره، ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﺗﯚ ﺟﻪﻣﺎوهر و ﻓﯿﻜﺮو ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺷﺘﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ دﯾﻜﻪت دهوﺖ ،ﺋﻪﮔﻪر ﺋﻪﻣﺎﻧﻪت ﻧﻪﺑﻮو،
ﻣﺤﻪﻣﻪد ﮐﻮردۆ
ﻓﻪرهﯾﺪون ﭘﻨﺠﻮﻨﯽ
ﺑﻪﺧﺘﯿﺎر ﻓﻪرهج
ﺋﻪوا ﻛﺎرهﻛﻪت ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮو ﻧﺎﺑﺖ ،ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺷﻮه ﺋﻪدهﺑﯿﺶ ھﻪرواﯾﻪ ،ﺋﻪﮔﻪر ﺗﯚ رهﺧﻨﻪﯾﻪﻛﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ ﺗﻪواوهﺗﯿﺖ ﻧﻪﺑﺖ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﺖ ﺋﻪدهﺑﯿﺎﺗﯿﺶ ﺑﻪﺗﻪواوهﺗﯽ ﺑﻪرهوﭘﺶ ﺑﻪرﯾﺖ .ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪﺑ ﺑﻮوﻧﯽ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﺋﻪدهب ﭘﺶ ﻧﺎﻛﻪوﺖ و وهﻛﻮ ﻣﻨﺪاﻚ واﯾﻪ ﻛﻪ ﻛﻪس ﻧﻪﺑﺖ ﭘﻪروهردهی ﺑﻜﺎت. ﺋﻪدهﺑﯿﺎﺗﯽ ﺋﻤﻪش ﻟﻪ ﺋﺴﺘﺎدا وهﻛﻮ ﻣﻨﺪاﻜﯽ ﺑ داﯾﻚ و ﺑﺎوك واﯾﻪ ﻛﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻪﻗﺎﻣﻪﻛﺎﻧﺪا ﮔﻪوره دهﺑﻦ«. زۆرﻛﻪس ﭘﯿﻮاﯾﻪ؛ ﺑﻮاری رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﻟﻪ ﺳﺎﻧﯽ ﺣﻪﻓﺘﺎﻛﺎن و ھﻪﺷﺘﺎﻛﺎﻧﺪا ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮوه، ﺑﻪم ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻛﻮردۆ ﭘﯿﻮاﯾﻪ؛ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﻟﻪ راﺑﺮدوودا ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺧﻪﻜﻪوه ﮔﺮﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮی ﭘﺪهدرا و زﯾﺎﺗﺮ دهﺧﻮﻨﺮاﯾﻪوه ،ﺋﻪﮔﯿﻨﺎ ﻟﻪ ﻧﺎوهڕۆﻛﺪا ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﻛﯽ ﺋﻪوﺗﯚ ﻧﯿﯿﻪ» ،ﺑﻪﺑوای ﻣﻦ ھﻪر ﺷﺘﻪ دهﺑﺖ ﻟﻪ ﺳﯿﺎﻗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺗﻪﻣﺎﺷﺎ ﺑﻜﺮﺖ ،دوﻨﯽ ﺋﻤﻪ ﺷﺘﻚ ﺑﻮوه و ﺋﺴﺘﺎﻣﺎن ﺷﺘﻜﯽ دﯾﻜﻪﯾﻪ .رهﺧﻨﻪی دوﻨﻤﺎن رهﺧﻨﻪﯾﻪك ﺑﻮوه و رهﺧﻨﻪی ﺋﺴﺘﺎﺷﻤﺎن رهﺧﻨﻪﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪﯾﻪ. رهﺧﻨﻪی دوﻨ ﻟﻪ رهﺧﻨﻪی ﺋﺴﺘﺎ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﻧﻪﺑﻮوه، ﺑﻪم ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺧﻮﻨﺪراوهﺗﻪوه .دوﻨ ﺋﻤﻪ ھﻪم ﺑﻪھﯚی ﺳﺎدهﯾﯽ ژﯾﺎن و ھﻪم ﺑﻪھﯚی ﺋﻪوهوه ﻛﻪ دۆزﻜﻤﺎن ھﻪﺑﻮو ﺑﯚ ﺧﻮﻨﺪﻧﻪوهو ھﻪوﺪاﻧﯽ زﯾﺎﺗﺮ دهﯾﺠﻮﻧﯿﻦ و ھﻪم ﺑﻪھﯚی ﺋﻪوهوه ﻛﻪ ﺳﺎﻧﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﻛﺘﺒﻜﯽ ﻛﻪم ﺑودهﻛﺮاﻧﻪوه و ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﯾﻪك دوو رۆژﻧﺎﻣﻪ و ﯾﻪك دوو ﮔﯚﭬﺎر ھﯿﭻ ﺷﺘﻜﯽ دﯾﻜﻪﻣﺎن ﻧﻪﺑﻮو ،ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﺷﺘﺎﻧﻪﻣﺎن دهﺧﻮﻨﺪهوه ﻛﻪ دهﻧﻮوﺳﺮان و ﺑودهﻛﺮاﻧﻪوه، ﺑﻪم ﺋﺴﺘﺎ ﺑﻪھﯚی ﺋﺎﯚزﺑﻮوﻧﯽ ژﯾﺎن و ﺷﭙﺮزهﯾﯽ ﻣﺮۆﭬﻪﻛﺎن و ﻛﺎﺒﻮوﻧﻪوهی ﻣﻪﺳﻪﻟﻪ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ و ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯿﻪﻛﺎن و ﺑﻪھﯚی زۆرﺑﻮوﻧﯽ رۆژﻧﺎﻣﻪ و ﮔﯚﭬﺎرو ﻛﺘﺐو ﻛﻪﻧﺎﻪﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی و راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪوه ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺋﯿﻨﺘﻪرﻧﺖ ،ھﯿﭻ ﻛﻪﺳﻚ ﻟﻪ ﺋﻤﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻪﻛﺎن ﺑﺒﯿﻦ و ﺋﺎﮔﺎﻣﺎن ﻟﻪ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑﺖ ،ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوه زۆرﻣﺎن ﻓﺮﯾﻮ دهﺧﯚﯾﻦو وا دهزاﻧﯿﻦ رهﺧﻨﻪی دوﻨ ﻟﻪ رهﺧﻨﻪی ﺋﺴﺘﺎ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮوه«. ﻓﻪرهﯾﺪون ﭘﻨﺠﻮﻨﯽ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪﺷﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﻧﺎوهﻧﺪهﻛﺎﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪﻧﺪا ﺑﯚ ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮوﻧﯽ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﺑﻪﭘﻮﯾﺴﺘﺰاﻧﯽ »ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﯚ ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮوﻧﯽ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ و دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ رهﺧﻨﻪ ﺑﻪھﻪﻣﺎﻧﺸﻮهی ﺟﯿﮫﺎن ﻟﻪڕﯽ زاﻧﻜﯚ و ﺑﻪﺷﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺑﻪ رهﺧﻨﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻦ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﺑﻪرهوﭘﺸﻪوه ﺑﺒﻪﯾﻦ«. ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ــ ڕاوﮋ ﻛﺎﻣﻪران ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
51
ڕووﻧﺎﮐﺒﯿﺮی ﻛﻮان
ﻛـﻮردی ﺑـ رهﺧـﻨـﻪی ﺋـﻪدهﺑـﯽ ﺋﻪدهب و ڕهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ دوو ﭼﻪﻣﻜﯽ ڕاﺳﺘﻪواﻧﻪن و ﺑﻪﺑ ﺑﻮون و ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮوﻧﯽ ڕهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ،ﺋﻪدهﺑﯿﺶ ﭘﺶ ﻧﺎﻛﻪوﺖ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﺖ ﻛﺎری داھﻨﺎن و ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮوﻧﯽ ﮔﻪوره ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪات ،ﺋﻪﻣﻪ ﭘﻮهرﻜﻪ ﻛﻪ ﺳﻪرﺟﻪم ﺋﻪدﯾﺒﺎن و ﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪﺳﻪری ﻛﯚﻛﻦ ،ﺑﻪم ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﺋﻪوان ﻟﻪﺳﻪری ﻛﯚك ﻧﯿﻦ ،ﺋﻪوهﯾﻪ ﺋﺎﯾﺎ ﻟﻪ ﺋﻪدهﺑﯽ ﻛﻮردﯾﺪا رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﺑﻪﻣﺎﻧﺎ زاﻧﺴﺘﯿﯿﻪﻛﻪی ھﻪﯾﻪ؟ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺑﻪرهوﭘﺸﭽﻮون و ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم رهﺧﻨﻪﯾﻪ ﻟﻪﻛﻮﺪاﯾﻪ؟ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﻛﻮردۆ ﺳﻪرﻧﻮوﺳﻪری ﮔﯚﭬﺎری ھﻪﻧﺎر ﭘﻮاﺑﻮو؛ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﻛﻮردی ﺑﻪھﻪﻣﺎﻧﺸﻮهی ﺑﻮارهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﻪﺷﻮازﻜﯽ ﺗﻪﻧﺪروﺳﺖ ﮔﻪﺷﻪی ﻧﻪﻛﺮدووه »ﺋﻤﻪ ﺑﻪھﯚی ﺋﻪو ﺑﺎرودۆﺧﻪ ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻧﺎﺳﺮوﺷﺘﯿﯿﻪی ﺑﻪدرﮋاﯾﯽ رۆژﮔﺎرﻜﯽ زۆر ﺗﯿﺎﯾﺪا ژﯾﺎوﯾﻦ ،ﺧﯚﻣﺎن ﻛﺎراﻛﺘﻪری ﺳﻪرهﻛﯿﯽ ﻧﻮ ﻣﮋووﻣﺎن ﻧﻪﺑﻮوﯾﻦ ،ﻧﻪك رهﺧﻨﻪ، ھﯿﭻ ﻛﺎﯾﻪ و ﺑﻮارﻜﻤﺎن ﺑﻪ ﺳﺮوﺷﺘﯽ ﺧﯚی ﮔﻪﺷﻪی ﻧﻪﻛﺮدووه .رهﻧﮕﻪ زﯾﺎدهڕۆﯾﯽ ﻧﻪﺑﺖ ،ﺋﻪﮔﻪر 50
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺑﻢ ﺋﻤﻪ ھﯿﭻ ﺷﺘﻜﻤﺎن ﻟﻪ ﺧﻪﻚ ﻧﺎﭼﺖ، ھﻪر ﻟﻪ ﻧﺎوی ﻣﻨﺪاﻪﻛﺎﻧﻤﺎﻧﻪوه ﺑﮕﺮه ﺗﺎ ﭼﯚﻧﺘﯽ ﺧﻮاردن ،ﺧﯚﮔﯚڕﯾﻦ ،ﺟﯚری ﺑﯿﻨﺎ ،رﮕﺎوﺑﺎن، ﺋﻪدهﺑﯿﺎت ،ﺳﯿﺎﺳﻪتو ھﻪر ﻛﺎﯾﻪو ﺑﻮارﻜﯽ دی. ھﻪﺳﺘﺪهﻛﻪﯾﺖ ﺟﯚرﻚ ﻟﻪ ﺷﭙﺮزهﯾﯽ ،ﻧﺎڕﻜﯽ و ﻧﺎدروﺳﺘﯿﯽ ھﻪﯾﻪ .ﺋﻪﮔﻪر ﺗﻪﻣﺎﺷﺎی راﺑﺮدووﯾﻪﻛﯽ ﻛﻪﻣﻚ دووری ﺧﯚﻣﺎن ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﺷﯿﻌﺮ ھﯿﭻ ﺷﺘﻜﯽ دی ﻧﺎﺑﯿﻨﯿﻦ .ﻛﻮان ﻓﻪﯾﻠﻪﺳﻮف و ﺑﯿﺮﯾﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻤﻪ؟ ﻛﻮان ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس،
رۆﻣﺎﻧﻨﻮوسو ﺷﺎﻧﯚﻧﺎﻣﻪﻧﻮوﺳﻪﻛﺎﻧﻤﺎن؟ رهﺧﻨﻪﮔﺮهﻛﺎﻧﻤﺎن؟ ﺑﺎﺷﻪ ﻟﻪ وﺗﻜﺪا ﻛﻪ ﻣﮋووهﻛﻪی ﺑﻪو ﺟﯚره ﺑﺖ و ﺧﺎوهﻧﯽ ﻛﻠﺘﻮورﻜﯽ رهﺧﻨﻪﯾﯽ ﻧﻪﺑﺖ، ﻟﻪ ﺋﺴﺘﺎﺷﺪا ھﻪم ﻟﻪ زاﻧﻜﯚﻛﺎﻧﯽ و ھﻪم ﻟﻪ دهزﮔﺎﻛﺎﻧﯽ ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺘﺒﯽ و ھﻪم ﻟﻪ رۆژﻧﺎﻣﻪ و ﮔﯚﭬﺎرهﻛﺎﻧﯿﯿﺪا ﭘﺸﻮﯾﯿﻪﻛﯽ زۆر ھﻪﺑﺖ ،رهﺧﻨﻪ ﭼﯚن ﻛﯚﻪوار ﻧﺎﺑﺖ؟ ﺧﻪﻚ ھﻪﯾﻪ ﻧﺎوی وهك ﺳﻪرﭘﻪرﺷﺘﯿﺎری ﭘﺮۆژهی ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﻛﺘﺐ ﻟﻪﺳﻪر ﻛﯚﻣﻪﻚ ﻛﺘﺐ ﻧﻮوﺳﺮاوه ،ﻧﻪك ﻛﺘﺒﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻪﺧﻮﻨﺪۆﺗﻪوه ﻧﺎوی ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﻛﺘﺒﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﻧﺎزاﻧﺖ؟ ﺑﺎﺷﻪ ﻟﻪ وﺗﻜﺪا ﺑﻪری رهﻧﺠﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﺎﻪی ﺗﯚ ﺑﭽﺘﻪ ﺑﻪردهﺳﺘﯽ ﻛﻪﺳﻜﯽ ﺋﺎوھﺎ؟ ﭼﯚن ھﻪﺳﺖ ﺑﻪﺑﺰاری و ﺳﺎردﺑﻮوﻧﻪوه ﻧﺎﻛﻪﯾﺖ؟ ﺑﮕﻮﻣﺎن رهﺧﻨﻪی ﺋﻤﻪ ﺧﯚی ﻟﻪ ﺑﻨﺎﻏﻪدا ،ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﮔﺸﺘﯿﯽ ،رهﺧﻨﻪﯾﻪﻛﯽ ﺟﯿﺪی و ﺋﻪﻛﺘﯿﭫ ﻧﯿﯿﻪ، ﺑﻪم ﺋﻪو ﺷﺘﺎﻧﻪ وادهﻛﻪن ﺋﻪو ھﻪوﻪ ﺟﯿﺪﯾﺎﻧﻪش ﻛﻪ ﻧﺎوﺑﻪﻧﺎو ﺑﻪرﭼﺎو دهﻛﻪون ،دووﭼﺎری ﺟﯚرﻚ ﻟﻪ ﮔﯿﺮﺧﻮاردن ﺑﺒﻦ و وهك ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻪﺧﻪﻚ ﻧﻪﮔﻪن .ھﯚﻛﺎرﻜﯽ دﯾﻜﻪی ﻛﯚﻪوارﯾﯽ رهﺧﻨﻪ ﻻی ﺋﻤﻪ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻮﺗﻪرا ﻧﻪﺑﺖ، رهﺧﻨﻪﮔﺮاﻧﯽ ﺋﻤﻪ رهﺧﻨﻪﯾﺎن ﻧﻪﻛﺮدۆﺗﻪ ﺧﻪﻣﯽ ھﻪره ﺳﻪرهﻛﯿﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ،ﺑﻪﻜﻮ ﯾﺎن ﻟﻪﭘﺎڵ ﭼﻪﻧﺪ ﻛﺎرﻜﯽ دﯾﻜﻪدا رهﺧﻨﻪ دهﻧﻮوﺳﻦ ﯾﺎن ﻟﻪﭘﺎڵ رهﺧﻨﻪﻧﻮوﺳﯿﻨﺪا ﭼﻪﻧﺪ ﻛﺎرﻜﯽ دﯾﻜﻪ دهﻛﻪن، ﺋﻪﻣﻪش وا دهﻛﺎت ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﻪرﺷﻮﺑو ﺑﺖ و ﻧﻪﺗﻮاﻧﻦ رهﺧﻨﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﻟﻪ ﻛﯚﻪوارﯾﯽ رزﮔﺎر ﺑﻜﻪن«. ﻛﯚﻪواری ﻓﻪرهﯾﺪون ﭘﻨﺠﻮﻨﯽ ﺋﻪﻧﺪاﻣﯽ ﺑﻨﻜﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ و رووﻧﺎﻛﺒﯿﺮی ﮔﻪﻻوﮋ ﭘﯿﻮاﺑﻮو؛ ﻛﻮرد ﺑﻪھﯿﺞ ﺟﯚرﻚ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﻧﯿﯿﻪ »رهﺧﻨﻪی ﺋﻤﻪ ﻟﻪ ﺑﺎرودۆﺧﻜﯽ زۆر ﻛﯚﻪوارداﯾﻪ و ﺋﻪوهﺷﯽ ھﻪﯾﻪ، ﺋﻤﻪ ڕۆژاﻧﻪ ﻟﻪ ﮔﯚﭬﺎری ﻓن و ﻓن رۆژﻧﺎﻣﻪدا دهﯾﺨﻮﻨﯿﻨﻪوه ،ھﯿﭻ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﭘﻪﺧﺸﺎن. واﺗﻪ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯽ ﺋﻤﻪ ﭘﻪﺧﺸﺎﻧﻪ و ﺑﻪﺑﺎی ﺷﻌﺮﻜﺪا ﯾﺎﺧﻮد ڕۆﻣﺎﻧﻜﺪا ھﻪﯽ داوه ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻤﻪ ﺑﻪھﯿﭻ ﺟﯚرﻚ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯿﻤﺎن ﻧﯿﯿﻪ و ﺋﻪوهی ﻛﻪ ھﻪﯾﻪ زۆر ﻛﯚﻪواره .ھﯚﻛﺎری ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ رهﺧﻨﻪی ﺋﻪدهﺑﯿﺶ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﻤﻪ رهﺧﻨﻪﮔﺮی راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪﻣﺎن ﻧﯿﯿﻪ .ﺋﻪو ﺑﺮادهرهی ﻛﻪ رهﺧﻨﻪ دهﻧﻮوﺳ ﻟﻪ ﺑﻨﻪڕهﺗﺪا ڕهﻧﮕﻪ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ﻛﻮردی ﯾﺎن ﻋﻪرهﺑﯽ ﺑﺖ و ﻟﻪ ﭘﻪﻧﺎ ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ دﯾﻜﻪﯾﺪا
ﭘﻪﻧﺠﻪره
"دۆﺳﺘﺎﯾﻪﺗﯽ" ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻛﺎﻣﻪران ﻗﻪرهداﻏﯽ
ﺟﯽ ﺳﻪرﺳﻮڕﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﻪ ﺣﻜﻮﻣﯿﯿﻪﻛﺎنو ﺋﻪﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪران ﺑﻪ ﺟﯚرﻚ ﻟﻪ ﺷﻪرﻣﻜﺮدنو ﺑﻪھﺎﻧﻪ ھﻨﺎﻧﻪوه ﺑﺎس ﻟﻪ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻪ ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪﻛﻪ ﺑﻜﻪن ﻛﻪ ﻟﻪ ﻋﯿﺮاﻗﺪا ﺑﻪ رﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪی »ﻛﺸﺎﻧﻪوهی ھﺰه ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن« ﻧﺎﺳﺮاوه .رﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﻛﻪ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق و ﺑﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﻧﻮری ﻣﺎﻟﻜﯽ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺋﻪو ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪی ﺑﻪدرﮋاﯾﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﻚ ھﯿﻼك ﻛﺮد ﺗﺎوهﻛﻮ ﺋﻪواﻧﯽ ﺗﺮ ﺑﺎوهڕﺑﮫﻨﻦ ﺑﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺋﯿﻤﺰاﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﯾﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ وﯾﻼﯾﻪﺗﻪ ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﺎدا ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﻋﯿﺮاق ﺳﻪروهرﯾﯽ و ﺳﻪرﺑﻪﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚی وهرﺑﮕﺮﺘﻪوه. ﺑﻪم ﻟﻪوهش ﺧﺮاﭘﺘﺮ ھﻪﯾﻪ ،دوای ﺗﭙﻪڕﺑﻮوﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ رۆژﻚ ﺑﻪﺳﻪر ﮔﻮﺗﺎرهﻛﻪی ﻣﺎﻟﻜﯿﺪا ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﯚﻧﻪی ﭘﻪﺳﻪﻧﺪﻛﺮدﻧﯽ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﻛﻪ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪراﻧﻪوه ،ﺋﺎراﺳﺘﻪی ﮔﻪﻟﯽ ﻛﺮدو ﺗﯿﺪا ﺑﻪ رووداوﻜﯽ »ﻣﮋووﯾﯽ« وهﺳﻔﯿﻜﺮد ،ﻗﺴﻪﯾﻪك ﻟﻪﺳﻪر زاری ﺑﻪرﭘﺮﺳﻜﯽ ﺣﻜﻮﻣﯿﯿﻪوه ﺑوﻛﺮاﯾﻪوه ﻛﻪ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﻛﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎدا »ﺷﻪڕﻚ ﺑﻮو ھﻪر دهﺑﻮاﯾﻪ ﺑﻜﺮاﯾﻪ«. ﺑﺎﺷﻪ ﺋﺎﯾﺎ ﭘﺎش ﺋﻪو ھﻪﻣﻮو ھﯿﻼﻛﯿﯿﻪی ﻛﻪ ﺳﻪرۆك ﻛﯚﻣﺎرو ﺳﻪرۆك وهزﯾﺮانو ﺗﯿﻤﯽ داﻧﻮﺳﺘﺎﻧﻜﺎرو ژﻣﺎرهﯾﻪﻛﯽ زۆری دﯾﻜﻪی ﮔﻪوره ﺑﻪرﭘﺮﺳﺎن ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻣﺎﻧﮓ و ھﻪﻓﺘﻪ ﭼﻪﺷﺘﯿﺎن ﻟﻪﭘﻨﺎو رﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﻛﻪدا ﺑﻪرﭘﺮﺳﻜﯽ ﺣﻜﻮﻣﯽ ﭼﯚن رﮕﻪ ﺑﻪﺧﯚی دهدات ﺑﺖ »ﺷﻪڕﻚ ﺑﻮو ﻛﻪ ھﻪر دهﺑﻮو ﺑﻜﺮاﯾﻪ«؟ ﺋﺎﯾﺎ ﻣﺎﻗﻮﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪت دهﺳﺘﻪواژهﯾﻪﻛﯽ ﻟﻪم ﺟﯚره ﺑﯚ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﯾﻪﻛﯽ ھﺎوڕﯿﻪﺗﯽو ھﺎرﯾﻜﺎری ﺑﻪﻛﺎرﺑﮫﻨﺖ ﻛﻪ ﺗﺎزه ﺑﻪ ﺗﺎزه ﻟﻪﮔﻪڵ وﺗﻜﯽ ﺗﺮدا ﺋﯿﻤﺰای ﻛﺮدووه؟ ﭘﺪهﭼﺖ ﺑﺎش ﺑﺖ ﺋﻪوه ﺑﻪ ﺑﯿﺮﺑﮫﻨﯿﻨﻪوه ﻛﻪ ﺋﻪﻧﺠﻮﻣﻪﻧﯽ ﻧﻮﻨﻪراﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا دوو رﻜﻜﻪوﺗﻨﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ وﯾﻼﯾﻪﺗﻪ ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎﻧﺪا ﭘﻪﺳﻪﻧﺪ ﻛﺮد ،ﯾﻪﻛﻪﻣﯿﺎن ﺋﻪﻣﻨﯽو ﺋﻪوﯾﺘﺮﯾﺎن ھﺎوڕﯿﻪﺗﯽو ھﺎرﯾﻜﺎری ﺑﻮو .ﺑﻪم دوای ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﻜﯽ ﺣﻜﻮﻣﯽ دـﺖو رێ ﺑﻪﺧﯚی دهدات ﺑﻪو ﺷﻮازه ﻟﻪﮔﻪڵ وﺗﻪ ھﺎوڕﻜﻪدا ﻗﺴﻪ ﺑﻜﺎت ﻛﻪ ﺋﻪو رﻜﻜﻪوﺗﻨﻪی ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﻪﻛﻪی ﻟﻪﮔﻪﯿﺪا ﺋﯿﻤﺰای ﻛﺮدوه »ﺷﻪڕﻚ ﺑﻮو ھﻪر دهﺑﻮاﯾﻪ ﺑﻜﺮاﯾﻪ«؟ راﺳﺘﯿﯿﻪﻛﻪی ﺋﻪوهﯾﻪ ﺋﻪو رﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﯾﻪ ﺑﻪﻻی ﻋﯿﺮاﻗﻪوه ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ
رﮕﻪﭼﺎره دادهﻧﺮﺖ ،ﻧﻪك ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺎرﯾﯿﻪك ﺑﻮو ﺑﯚ دهرھﻨﺎﻧﯽ ﻟﻪژﺮ ﺑﻪﻧﺪی ﺣﻪوﺗﻪﻣﺪاو ﺑﻪس ،ﺑﻪﻜﻮ ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﻟﻪﭘﻨﺎو ﮔاﻧﻪوهی ﺳﻪروهری ﺗﻪواوهﺗﯽ و ﮔﻪرهﻧﺘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﺸﯽ ﻧﻪﺗﻪوهﯾﯽ ﺋﺴﺘﺎو داھﺎﺗﻮو ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو .ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﻛﯚن ﻟﻪ ﺑﻪرواری ٧ی ﻧﯿﺴﺎﻧﯽ ٢٠٠٣دا ﺋﻪو رۆژهی ھﺰهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﺎ رژﻤﯽ ﭘﺸﻮوی ﻻﺑﺮد و ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ ھﺎتو رﯽ ﻟﻪﺑﻪردهم ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﻜﯽ ﻧﻮێ ﺧﯚﺷﻜﺮدو ﺧﺴﺘﯿﺸﯿﯿﻪ ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎرﺘﯽ ﺑﻨﯿﺎدﻧﺎﻧﻪوهی ﺑﻪدهﺳﺘﯽ رۆﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚی. ﭘﺮۆﺳﻪی ﺑﻨﯿﺎدﻧﺎﻧﻪوهی وﺗﻜﯽ ﻟﻪم ﺟﯚره ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ دهﯾﻪی ﭘﺪهﭼﺖ ،ﺋﯿﺘﺮ ﻟﻪرووی ﺑﻨﯿﺎدﻧﺎﻧﯽ ﺗﻮاﻧﺎ ﺑﻪرﮔﺮﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯿﯿﻪوه ﺑﺖ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺧﯚی ﯾﺎن ﻟﻪرووی ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪنو رهگ ﭘﺪاﻛﻮﺗﺎﻧﯽ داﻣﻪزراوهﻛﺎﻧﯽ ﺑﺖ ﻟﻪژﺮ ﺳﺎﯾﻪی ﺳﺴﺘﻤﻜﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ ﻓﺮهﯾﯽ ﺋﯿﺘﯿﺤﺎدﯾﺪا ﻛﻪ ﻟﻪ دهﺳﺘﻮوردا ھﺎﺗﻮوه. ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ وا ﻟﻪ ﻋﯿﺮاق دهﻛﻪن زۆر ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ھﺰی وﯾﻼﯾﻪﺗﻪ ﯾﻪﻛﮕﺮﺗﻮوهﻛﺎنو ھﺎوڕﯿﻪﺗﯽ ﺋﻪو وهك ھﺎوﭘﻪﯾﻤﺎﻧﻜﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋی ھﻪﺑﺖ ﻛﻪ ﻟﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﺪاﺑﺖ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﯚ ﺗﻪواوﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﻪ رﯾﺸﻪﯾﯿﺎﻧﻪ ﻓﻪراھﻪم ﺑﮫﻨﺖ ﻛﻪ ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﻪﻛﺎن ھﻪوﯽ ﺑﯚ دهدهن .ﺋﻪﮔﻪر ھﺎﺗﻮو ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﻪﻛﺎن ﺳﻮور ﺑﻮون ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻪدهﯾﮫﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﮔﯚڕاﻧﻜﺎرﯾﯿﺎﻧﻪ ﻛﻪ دهﺗﻮاﻧﺖ وﺗﻪﻛﻪﯾﺎن ﺑﺨﺎﺗﻪ ﻧﻮ ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪﻛﻪوه ﻛﻪ ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﻟﻪﺗﻮاﻧﺎﯾﺪا ﻧﯿﯿﻪ ﺋﻪو ﺑﺎرودۆﺧﻪ ﺗﺎزهﯾﻪی ﺋﻪو ﻗﺒﻮڵ ﺑﻜﻪن ،ﻛﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻣﺮی واﻗﻌﯽ ﻧﺎوﭼﻪﻛﻪدا ﻧﺎﮔﻮﻧﺠﺖ. ﻛﻮرﺗﻪی ﻗﺴﻪﻛﺎن ﺋﻪوهﯾﻪ رﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪی ﺋﻪﻣﻨﯽو ھﺎوڕﯿﻪﺗﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪﻣﻪرﯾﻜﺎدا ﺑﯚ ﺑﻪھﺰﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻪرژهوهﻧﺪی ﻋﯿﺮاﻗﻪ ،ﺋﻪو ﺑﻪرژهوهﻧﺪﯾﯿﻪی ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﻪتو ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﺪاراﻧﻪی ﻋﯿﺮاق ﻛﻪ داوای ﭼﻪﺳﭙﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳﺴﺘﻤﻪ ﻧﻮﯿﻪﻛﻪی دهﻛﻪن ،ﺑﺎﻧﮓ دهﻛﺎت ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ھﻪﻤﻪﺗﻜﯽ ﺑﻪھﺰ ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧﻪوهی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯿﻪﻛﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽو ﺟﻪﻣﺎوهری ﭘﻮﯾﺴﺖ ،ﺋﻪوﯾﺶ ﻟﻪﭘﻨﺎو زاﻣﻨﻜﺮدﻧﯽ دهﻧﮕﺪان ﺑﯚ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪﻛﻪ ﻛﻪ ﺑﯾﺎره ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺗﻪﻣﻮزی داھﺎﺗﻮو ﺑﻪڕﻮهﺑﭽﺖ. ﺋﻪو ﭘﺮﺳﯿﺎرهی ﻟﺮهدا ﺧﯚی دهﺳﻪﭘﻨﺖ ﺋﻪوهﯾﻪ :ﭼﯚن دهﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺋﻪو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﻪ ﮔﺮﻧﮕﻪی ﻋﯿﺮاق ﺑﻪدی ﺑﮫﻨﺮﺖ ﺋﻪﮔﻪر ھﺎﺗﻮو ﺋﻪواﻧﻪی ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟﻪ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻪﻛﻪ دهﻛﻪن ﺑﻪ »ﺷﻪڕﻜﯽ ﺑﺰاﻧﻦ ﻛﻪ ھﻪر دهﺑﻮو ﺑﻜﺮﺖ«؟
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
53
ڕووﻧﺎﮐﺒﯿﺮی
ﺑوﮐﺮاوهی ﻧﻮێ ﻟﻪ ﺳ ﺑﻮاری ﺟﯿﺎوازدا ﻣﻪﺟﺒﻮور ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪرﻛﯽ ﺑوﻛﺮاوهﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﭼﺎپو ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ،ﻛﺘﺒﯽ )ﻣﻪﺟﺒﻮور(ی ﻧﻮوﺳﻪر ﺷﺮزاد ھﻪﯾﻨﯽ ﺑوﻛﺮاﯾﻪوه ﻛﻪ ﮔاﻧﻪوهی دوﻨﯽ ﻧﺰﯾﻜﻪو وهك ﻧﻮوﺳﻪر وﺗﻪﻧﯽ ﺑﯚﭼﯽ ﻣﻪﺟﺒﻮور؟ دﯾﺎره ھﻪر ﻟﻪم ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﻪوه ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﻻﭘﻪڕهی ﭘﻮﯾﺴﺖ ھﻪﺪهداﺗﻪوه ﻛﻪ ﭘﻮﯾﺴﺖ و ﺷﺎﯾﺴﺘﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﺑﯿﺮهوهری راﺳﺘﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ھﺰرو دﯾﺘﻨﯽ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﻪﻛﺎن. ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﭼﯿﺮۆكو ﺑﻪﺳﻪرھﺎﺗﯽ ھﻪﻣﻮو ﺗﻮﮋی ﻛﯚﻣﻪڵ ﻧﻮوﺳﺮاون. ﻧﻮوﺳﻪر دهﺖ »ﺋﻪوهی ھﻪﺳﺘﻢ ﻛﺮد ﻻﭘﻪڕهﯾﻪك، ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ رۆژاﻧﻪ ،ﺳﻪرﺑﺮدهیو ﻣﮋووی ﺗﻮﮋﻜﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻧﻪﻧﻮوﺳﺮاوﻧﻪوهﺗﻪوه .ﺑﺎﺳﯽ ﻧﯿﯿﻪ ،ﺋﻪوﯾﺶ ﻓﻪرﻣﺎﻧﺒﻪراﻧﻪ ،ﺋﻪواﻧﻪی ھﻪر ﻣﺎﻧﺪوو ﺑﻮون زۆرﯾﺶ ﺑﺮﺳﯽ ﻛﺮان ،ﺑﯚﯾﻪ ﻣﻪﺟﺒﻮورهﻛﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻣﻪﺟﺒﻮوری ﺑﻪ ﺑﯿﺮ ھﺎﺗﻪوه ،ﻧﺎوم ھﻨﺎن ،ﻧﺎوم ﮔﯚڕﯾﻦ«. ﻧﻮوﺳﻪر ﺑﻪردهواﻣﻪو دهﺖ» :ﻣﻦ ﻻﭘﻪڕهﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸﻢ ﺑﯚ ھﻪوﻟﺮ ﻧﻮوﺳﯽ ،ﻻی ﻣﻦو زۆری وهك ﻣﻦ ﺟﻮاﻧﻪ ،ﭼﭙﺎوی ﮔﻪڕهﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ،رهﻧﮕﯿﻨﻪ رهﺷﻪﻛﺎﻧﯽ ،ﺑﻪھﺎره زﺳﺘﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ،ﮔﻪورهﯾﻪ ﮔﭽﻜﻪﻛﺎﻧﯽ ،ﻧﻮﯿﻪ ﻛﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ،دهﮔﻤﻪن و ﺑﻪھﺎداره ﻛﯚﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ..ھﻪوﻟﺮ«... ﻟﻪ دوا ﭘﻪڕهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻛﺘﺒﻪ ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوه داوه
52
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻛﻪ» :ﺋﻪو ﻧﻮوﺳﯿﻨﻪ ﺑﻪردهواﻣﻪ ،ﺑﻪم ﻛﻪﺳﻪﻛﺎنو ﻧﺎوهﻛﺎنو ﺷﻮﻨﻪﻛﺎن دهﮔﯚڕﻦ«. ﺷﺮزاد ھﻪﯾﻨﯽ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوی ﺷﺎری ھﻪوﻟﺮ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ،١٩٥٥ﺋﺎﻣﯚژﮔﺎی ﺗﻪﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎی ﺑﻪﻏﺪای ﺗﻪواو ﻛﺮدوه ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٨وه ﻟﻪ وﺗﯽ ﺳﻮﯾﺪ دهژی. ﺧﻮﻧﭽﻪی ﮔﻮڵ ﻛﯚﻣﻪﻪ ھﯚﻧﺮاوهﯾﻪﻛﯽ ﻣﻨﺪاﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﭼﺎپو ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ زﻧﺠﯿﺮهی ٦٢٨دا ﺋﻪرﻛﯽ ﭼﺎﭘﻜﺮدﻧﯽ ﮔﺮﺗﯚﺗﻪ ﺋﻪﺳﺘﯚ ،ﺋﻪم ﻛﯚﻣﻪﻪ ﺷﯿﻌﺮه ھﻪوﯽ ﻧﻮوﺳﻪر ﺑﯿﺘﻮﻦ ﺳﻪﻋﯿﺪ ﻣﺤﻪﻣﻪده ،ﻛﻪ ﺷﯿﻌﺮهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻜﻪش ﺑﻪ ھﻪﻣﻮو ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻛﺮدووه ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﻣﻨﺪاﻧﯽ زﯾﺮهك و ژﯾﺮ ﻛﻪ ھﻪردهم ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯿﺎی ﺣﻪزو ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ زاﻧﺴﺖ و ھﻮﻧﻪرو وﮋهن. ﺋﻪم ﻧﺎﻣﯿﻠﻜﻪ ﺷﯿﻌﺮﯾﯿﻪ ﻟﻪ ٣٠ﭘﺎرﭼﻪ ﺷﯿﻌﺮ ﭘﻜﮫﺎﺗﻮوه ﻛﻪ ﻟﻪ رﮕﻪی ﺷﯿﻌﺮهوه ھﻪﻣﻮوی ﺑﻮوﻧﻪﺗﻪ واﻧﻪی ﺑﻪﺳﻮود ﺑﯚ ﻣﻨﺪاﻧﯽ ﻛﻮرد. ﻧﻮوﺳﻪر ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوی ﺳﺎﯽ ١٩٥٩ﻟﻪ ﺷﺎری راﻧﯿﻪ، ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ دوو ﭘﻪرﺗﻮﻛﯽ ﺑﻪ ﭼﺎپ ﮔﻪﯾﺎﻧﺪووه. ﺟﮕﻪرهﯾﻪك ﺗﺎ ﻣﻪرگ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﻛﺘﺒﻜﯽ ﭼﯿﺮۆﻛﻨﻮوس ﻛﺎرۆ ﺷﺨﻪ،
ﺋﻪم ﻛﺘﺒﻪ ﻟﻪ ﺑﯿﺴﺖ ﻛﯚﻣﻪﻪ ﭼﯿﺮۆك ﭘﻜﮫﺎﺗﻮوه ﺑﻪ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ )ﻣﻦو داﯾﻜﻢ ،ﻛ ﺑﺎوﻛﻤﯽ ﻛﻮﺷﺖ ،ﺋﻪو ﻧﻮوﺳﻪرهی ﻛﺎﺗﯽ ﻣﻪﺳﺘﯿﯽ دهﺑﻮوه ﭘﺸﯿﻠﻪ ،ﻟﻪﺷﻔﺮۆش ،ﻗﺎوهﺧﺎﻧﻪ ،ﭘوی ﺷ، ﭘﺎرﻛﯽ ﺷﺎرو ﻣﻪرﮔﯽ ﭼﯚﻟﻪﻛﻪﻛﺎن ،ﺟﮕﻪرهﯾﻪك ﺗﺎ ﻣﻪرگ ،داﯾﻚ ،ﺗﻪﻧﯿﺎﯾﯽ ،ھﯿﺮدۆتو ﻣﻦو رۆژﻧﺎﻣﻪﻛﺎن ،ﺋﯿﻌﺪام ،ﻧﺎﻣﻮوسو ﺧﯿﺎﻧﻪت، ﻛﯚﻧﻚ ﭼﺎوهڕواﻧﯽ ،ﺗﺎوان ،ﻧﻮوﺳﺮاوهی ﻛﻮڕﻜﯽ ﺷﺖ ،ﮔﻪڕاﻧﻪوه ،ﺳﻜﺲو ﮔﯚڕﺳﺘﺎن، ﺷﻪواﻧﯽ ﺑﯿﺮﻛﺮدﻧﻪوه( وهزارهﺗﯽ رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺳﭙﺎردﻧﯽ ژﻣﺎره ٦١٦ﭘﺪاوه، ھﻪر ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﭼﯿﺮۆﻛﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮ ﺋﻪم ﻛﺘﺒﻪﯾﻪ ﺑﻮوهﺗﻪ ﻧﺎوﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﻛﺘﺒﻪﻛﻪ. ﻧﻮوﺳﻪر ﻟﻪ ﺑﺮی ﭘﺸﻪﻛﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﻪﺗﯽ» :ﻣﻦ ﺷﺎرهﻛﻪو ﻓﻠﻜﻪﻛﺎن و ﻛﻮڕه ﺟﮕﻪره ﻓﺮۆﺷﻪﻛﺎﻧﻢ ﺟﮫﺸﺖ ،ﻟﻪ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﻻی ﻛﺎﺑﺮاﯾﻪﻛﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﺑﻮوم ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺎواﻧﯽ ﺑﺎﺧﯽ ژﻧﻪﻛﻪی، دووای دوو ﺳﺎڵو ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮓ ،ﺑﺎﺧﯽ ژﻧﯽ ﻛﺎﺑﺮا ﺋﺮاﻧﯿﯿﻪﻛﻪم ﺟﮫﺸﺖ ،ﮔﻮﺪاﻧﻪﻛﻪم ﻧﺎﯾﻪ ژﺮدهﺳﺘﻢو رﻜﻪوﺗﻢ ﺑﯚ ﺷﺎری ﻟﻚ ﻧﻪﮔﻪﯾﺸﺘﻮوهﻛﺎن«. ﺋﻪﻣﺎﻧﻪش ھﻪوﻜﯽ ﺗﺮی ﻧﻮوﺳﻪره ﺑﯚ دﻧﯿﺎو ﻓﻪزاﯾﻪﻛﯽ ﺋﻪدهﺑﯽ ﻟﻪﻧﺎو ﺧﺎﻧﻪی ﭼﯿﺮۆﻛﯽ ﻛﻮردﯾﺪا.
ﺑﻮو» :ﺷﺎﻧﯚی ﻛﻮردی ﻟﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏﻪدا وهك ﺟﺎرﻜﯽ دﯾﻜﻪش ﺋﺎﻣﺎژهم ﭘﺪاوه ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوﻧﻜﯽ دﯾﻜﻪو ﺳﻪرﻟﻪﻧﻮێ داﻣﻪزراﻧﺪﻧﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮه ،وهك ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻜﯽ ﺋﺴﺘﺎی ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﯽ ﻛﻮرد ،ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﭘﻪروهردهو ﻣﻪﻋﺮﯾﻔﻪﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮو ھﺰرﻜﯽ ﺷﺎﻧﯚﯾﯽ ﺋﻪﻛﺎدﯾﻤﯽ ﺗﺮه ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻣﻪﺧﺎﺑﻦ ﺋﻪوﯾﺶ ﺗﻜﻪﯽ ﮔﻪﻧﺪهﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻮوه. ﭘﻮﯾﺴﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﮔﻪڕاﻧﻪوهﯾﻪ ﺑﯚ رۆحو دهروون، ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺮﺖ ﻣﺎﻣﻪﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ داھﻨﺎن ﺑﻜﺮﺖ، ﻧﻪك ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﯚﺳﺖو ﺧﻪتو ﻣﺎدده ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﻤﻪ ﺟﮕﺎی ﻣﺘﻤﺎﻧﻪی ﮔﻪورهی ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻜﯿﻦ، ﻟﻪﻻﯾﻪﻛﯽ دﯾﻜﻪﺷﻪوه ﻓﻪراﻣﯚﺷﯿﯿﻪﻛﯽ زۆر ﮔﻪوره ﻟﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪان دهﻛﺮێ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯿﺶ ﺷﺎﻧﯚﻛﺎران، راﺳﺘﻪ ﺋﺴﺘﺎ ﮔﻮاﯾﻪ ﺑﻪﺳﻪرﻛﺮدﻧﻪوهو ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﺷﺎﻧﯚﻛﺎران ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪم ﭘﺮﺳﯿﺎرﻚ دهﺧﻮﻘﺖ ﺑﻪﺳﻪرﻛﺮدﻧﻪوهی ﻛ؟! ﺧﺰﻣﻪﺗﯽ ﻛ؟! ﺋﻪواﻧﻪی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺣﺰﺑﻪﻛﺎﻧﻦو ھﺎوهڵ و دۆﺳﺖو ﺧﺰﻣﯽ ﻣﻪﺳﺌﻮﻟﻚ ﯾﺎن وهزﯾﺮﻜﻦ؟ ﺑﯚ ﻣﻦ ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﺋﻪو ﻛﺎره ﺷﺎﻧﯚﯾﯿﺎﻧﻪی ﺋﺴﺘﺎی ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﭘﻪﻟﻪﻗﺎژﯿﻪ ﺑﯚ ﻣﺎﻧﻪوهی ﺷﺎﻧﯚو ھﯿﭽﯽ ﺗﺮ«. ﻟﻤﺎن ﭘﺮﺳﯽ :ﭘﺖ واﻧﯿﯿﻪ زهﻣﻪﻧﯽ زﯾﻨﯽ ﺷﺎﻧﯚ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑﻪﺳﻪرﭼﻮوه؟ ﺋﻪی ھﯚﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻻی ﺗﯚ ﭼﯿﯿﻪ؟ وﺗﯽ» :ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ زﯾﻨﯽ ﺷﺎﻧﯚ ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﺑﻪﺳﻪر ﻧﻪﭼﻮوه ،ﺋﺴﺘﺎﻛﻪش ﺷﺎﻧﯚ ﻟﻪ ﺗﺎزهﮔﻪریو داھﻨﺎنو ﮔﻪڕاﻧﯽ ﺗﺎزهداﯾﻪ ،ﺑﻪم ﺋﻤﻪ ﺧﯚﻣﺎن ھﻮاش ھﻮاش ﺗﻜﻪﯽ ژﯾﺎﻧﻜﯽ ﺗﺮ دهﺑﯿﻦ ﻛﻪ زۆر ﺑﻪﺧﺮاﯾﯽ ﻟﻤﺎن دهڕواتو ﺋﻤﻪ ﻓﺮﯾﺎی ﺋﻪو ﺧﺮاﯾﯿﻪ ﻧﺎﻛﻪوﯾﻦو دهﻣﺎﻧﻪوﺖو ھﻪﭙﻪﻣﺎﻧﻪ زۆر ﺑﻪ ﭘﻪﻟﻪ ﺗﻜﻪﯽ ﮔﻠﯚﺑﺎﻟﯿﺰمو دهﺳﺘﻪﻣﯚی ﺋﻪوﺑﻮوﯾﻦ«. ﺑﻪ ﺑوای ﻣﻦ زهﻣﻪﻧﯽ زﯾﻨﯽ ﺷﺎﻧﯚ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﻪﺳﻪرﭼﻮوه ،دهﻧﺎ ﻟﻪ ﺋﻪوروﭘﺎدا ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺋﻪﻤﺎﻧﯿﺎ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻛﺎر ﺑﯚ ﺋﻪوه دهﻛﺮﺖ ﺷﺎﻧﯚ ﺑﻪو ﭘﻠﻪو ﭘﺎﯾﻪ ﺑﻪرزهی ﺧﯚی ﺑﻤﻨﺘﻪوهو ﺑﯿﻨﻪری ﺧﯚی ﻟﻪدهﺳﺖ ﻧﻪدات«. ﻏﻮرﺑﻪت ،ﻓﺮی ﻛﺮدووه ﻟﻪﺳﻪرﺧﯚ ﻛﺎرﺑﻜﺎت و ھﻪﭙﻪی ﺳﺒﻪی ﻧﻪﺑﺖو ﭘﻪﻟﻪﻗﺎژﯽ ﺑﯚ ﻧﻪﻛﺎت، ﺋﻪﮔﻪر ﺑﺸﯿﻪوﺖ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﺑﺖ و ﺋﻪو ﻧﺎزﻧﺎوه ﺷﻜﯚﻣﻪﻧﺪه ھﻪﺒﮕﺮﺖ .ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻧﺎزﻧﺎوی ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ وا ﺑﻪ ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎدرﺖ ﺑﻪ ھﻪرﻛﻪﺳﻚ ﺑﯿﻪوێ ﻟﻪ دهرﮔﺎی ھﻮﻧﻪر ﺑﺪات .ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪی ﺳﻪرهوه وﺗﻪی ﻓﺮﻣﺴﻚ ﺑﻮو ﻛﻪ ﭘﻤﺎن وت» :دووره وﺗﯽ ﭼﯽ ﺑﯚ ﺧﻪرﻣﺎﻧﯽ ھﻮﻧﻪری ﻓﺮﻣﺴﻚ زﯾﺎد ﻛﺮدو چ ﺷﺘﻜﯽ ﻟ ﻛﻪﻣﻜﺮدﯾﺘﻪوه«. ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
55
ھـــﻮﻧــــﻪر
ﺷﺎﻧﯚﻛﺎر ﻓﺮﻣﺴﻚ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ
ﭘﻪرۆﺷﯽ ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﻓﺮﻣﺴﻚ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻟﻪو ﺧﺎﻧﻤﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪه ﻛﻮرده درهوﺷﺎوهو داھﻨﻪراﻧﻪی ﻛﻪ ﻛﺎره ﺷﺎﻧﯚﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺎﺋﺴﺘﺎش ﻟﻪ ﺑﯿﺮهوهرﯾﻤﺎﻧﺪا ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﯽ ﻣﺎوﻧﻪﺗﻪوهو ﭘ ﻟﻪ داھﻨﺎن و ﺳﯿﺤﺮی ﺟﻮاﻧﯽ ﺑﻮون ،ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ﺋﻪم دﯾﻤﺎﻧﻪﯾﻪی ﻟﻪﮔﻪﺪا ﺳﺎزﻛﺮد:
ﺋﻪﮔﻪر ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪﻚ ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪك ﻛﺎری ھﻮﻧﻪری ﻛﻪﻣﺒﺘﻪوهو دوورﻛﻪوﺘﻪوه زوو ﻟﻪ ﺑﯿﺮدهﻛﺮﺖ ،ﻛﻪﭼﯽ ﻛﺎره ﺷﺎﻧﯚﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﯚ ﺗﺎﺋﺴﺘﺎش ﺟﮕﺎی ﺧﯚی ھﻪﯾﻪ؟ ـ ﻓﺮﻣﺴﻚ وﺗﯽ »راﺳﺘﻪ ﺋﻤﻪی ﻛﻮرد ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ھﻪوﻜﯽ ﺋﻪوﺗﯚی ﺟﺪﯾﻤﺎن ﻧﯿﯿﻪ ﺑﯚ ﻛﯚﻛﺮدﻧﻪوهو ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻓﻪرھﻪﻧﮓو ﻣﮋووﻣﺎن ،ھﯚﺷﻤﻪﻧﺪﯾﺸﻤﺎن ﻛﻪﻣﻪ ﺗﺎ ﻣﮋوو و ﻓﻪرھﻪﻧﮕﯽ ﻣﺎﻧﻪوهی ﻣﯿﻠﻠﻪتو ﺑوﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪ رووی ﺟﯿﮫﺎﻧﺪاو ﭘﺎراﺳﺘﻨﯿﺸﯽ وهك ﺧﻪزﻨﻪﯾﻪك ﺑﯚ ﻧﻪوهی دوارۆژ ﺟﺒﻪﺟ ﺑﻜﺎت. ﺑﻪ ﻣﻨﯿﺶ ﻟﻪﮔﻪڵ راوﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﺋﻮهدام ،ﺋﻤﻪ ﺧﯚﺷﻤﺎن وهك ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﻛﺎرو ﻣﺎﻧﺪوﺑﻮونو داھﻨﺎﻧﯽ ﯾﻪﻛﺘﺮ دهﺳﯾﻨﻪوه ،ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪه داھﻨﻪرهﻛﺎﻧﻤﺎن ﺗﻮوﺷﯽ ﺋﻪﺷﻜﻪﻧﺠﻪو ﺋﺎزارو ﭘﺎﻪﭘﻪﺳﺘﯚﯾﻪﻛﯽ دهرووﻧﯽ ﺋﻪوﺗﯚ دهﻛﻪﯾﻦ، ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪﻛﻪی ﭘﻪرﺗﻪوازهﺑﻮونو دوورﻛﻪوﺗﻨﻪوهو ﯾﺎﺧﯽ ﺑﻮوﻧﯿﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺑﺮی ﭘﭽﻪواﻧﻪﻛﻪی ،ﺑﯚﯾﻪ ﺋﻪﮔﻪر ﺋﺎوڕﻚ ﻟﻪ ﻣﮋووی ژﯾﺎﻧﯽ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪو ﺋﻪدﯾﺐو رۆﺷﻨﺒﯿﺮه ﻣﻪزﻧﻪﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﺪهﯾﻨﻪوه ،زۆرﯾﻨﻪﯾﺎن ﻟﻪ واﻗﯿﻌﯽ ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﯽ ﻛﻮرد ھﻪﮫﺎﺗﻮونو ھﺎﻧﺪهراﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﯚﯾﺎن ھﻪﺒﮋاردو ﻟﻪوﻮه ﭘﻪﯾﺎﻣﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﺋﺎزارو ﺧﻪﻣﻨﺎﻛﯽو ھﻪژارﯾﯿﻪوه دهﮔﻪﯾﺎﻧﺪه 54
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻣﯿﻠﻠﻪﺗﻪﻛﻪﯾﺎن ،ھﻪرﻟﻪوﺶ ﻣﺎﺌﺎواﯾﯿﺎن ﻟﻜﺮدووﯾﻦ! ﺋﻤﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯿﻦو ﻧﺎﺷﺰاﻧﯿﻦ داھﻨﻪرهﻛﺎﻧﻤﺎن ﺑﻪرز ﺑﻨﺮﺧﻨﯿﻦ ،ﮔﻪر ﺳﺎﺗ ﻟﻪﺑﻪر ھﻪرھﯚﯾﻪك ﺑﺖ دوور ﺑﻜﻪوﺘﻪوه ،ﮔﺸﺖ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﺪانو ﺧﻪﺑﺎﺗﯽ دهﺳﯾﻨﻪوه، ھﻪروهك ﺋﻪو ﻣﺮدووهی ﻟﺪهﻛﻪﯾﻦ ﻛﻪ ﻟﻪوه ﺑﭽﺖ رۆژﻚ ﻟﻪداﯾﻚ ﻧﻪﺑﻮوﺑﺖو ﻧﻪژﯾﺎﺑﺖ ..ﺑﻪداﺧﻪوه ﺋﻪم ﻛﻠﺘﻮوره ھﻪﺗﺎ دﺖ ﮔﻪﺷﻪ دهﻛﺎت ،ﻧﻪك ھﯚﺷﻤﻪﻧﺪﺑﯿﻦو ﻛﺎری ﻛﻪﻣﺒﻮوﻧﻪوهی ﺑﯚ ﺑﻜﻪﯾﻦ«. ﺋﻪو ﻟﻪﺑﺎرهی دوورﯾﻪﻛﻪﺷﯿﻪوه وﺗﯽ» :ﻣﻦ دوورﻧﯿﻢ ﻟﻪ ﺷﺎﻧﯚو ﺑﯚ ﻣﺎوهی ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﻜﻪ ﺑﻪردهوام ﻛﺎری ھﻮﻧﻪرﯾﯽو ﺋﻪدهﺑﯿﻢ ھﻪﺑﻮوه ،ﺑﻪم دﯾﺎره ﻣﻦ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﻢ ﺑﻪ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪوه ﻛﻪﻣﻪو ﺋﺴﺘﺎش ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﻮهﻧﺪی راﮔﻪﯾﺎﻧﺪنو ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻮارهﻛﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻧﺎﺳﯿﺎویو ھﺎوڕﯿﻪﺗﯽو ﺧﺰﻣﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺑﻪردهوام ﭼﺎوﭘﻜﻪوﺗﻦو ﺑﻪﺳﻪرﻛﺮدﻧﻪوهم ﻟﻪﻻﯾﻪن ﮔﯚﭬﺎرو رۆژﻧﺎﻣﻪو ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯚﻧﻪﻛﺎﻧﻪوه ھﻪﯾﻪ ،راﺳﺘﻪ ﺋﻪوهﻧﺪه ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﻪم ﺋﻪوهی ﻛﻪ ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ ﻣﻦ ﺑﻪﺳﻪو ﺳﻮﭘﺎﺳﯽ ھﻪرﻛﻪﺳﻚ دهﻛﻪم ﻣﻨﯽ ﺑﯿﺮ ﺑﻮوهو ﺑﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽو راﺳﺘﮕﯚﯾﯿﻪوه ﺑﻪﺳﻪری ﻛﺮدووﻣﻪﺗﻪوه«. ﻓﺮﻣﺴﻚ ﺋﺴﺘﺎ داﯾﻜﯽ ﺳ ﻣﻨﺪاﻪ )داﺳﺘﺎن،
دﻜﺎن ،دهرﯾﺎن( زۆرﺑﻪی ﻛﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﺑﻪﺧﺸﯿﻮهﺗﻪ ﺋﻪوان و زۆر ﺑﻪﺧﺘﻪوهرهو ﭼﮋﻜﯽ زۆر ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﭘﻪروهردهﻛﺮدﻧﯿﺎن وهردهﮔﺮێ ،ﻓﺮﻣﺴﻚ ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﻟﻪ ﺑﺎرهی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﻣﻨﺪاﻪﻛﺎﻧﯿﯿﻪوه وﺗﯽ »واھﻪﺳﺖ دهﻛﻪم ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﺷﺎﻧﯚدا ﻓﺮﺑﻮوم، ﺋﺴﺘﺎ ﺑﯚ ﭘﻪروهردهی ﺋﻪوان ﺑﻪﻛﺎری دهھﻨﻢو ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﺋﻪو ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯿﯿﻪی ﺑﯚ ﺋﻪو ﺳﻪﻛﯚﯾﻪ ھﻪﻣﻪو ﺋﻪو ھﺰه ﮔﻪورهﯾﻪی ﺷﺎﻧﯚ داوﺘﯽ ﭘﻢ ﺑﯚﺗﻪ ھﻪﮔﺒﻪﯾﻪكو ﻟﻪ ﮔﻪﺷﺘﯽ ژﯾﺎﻧﻤﺪا ﺑﻪﻛﺎرﯾﺪهھﻨﻢ.. ﺷﺎﻧﯚ ﻓﺮی ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽو داﯾﻜﺎﯾﻪﺗﯽ ﻛﺮدمو داﯾﻜﺎﯾﻪﺗﯿﺸﻢ ﺋﺎراﻣﯽو داﻧﺒﻪﺧﯚداﮔﺮﺗﻦو ﺑﻪﺧﺸﯿﻨﻪ، ھﻪرﺑﯚﯾﻪ ﺋﺴﺘﺎﻛﻪو دوای ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ ﻛﺎرﻛﺮدﻧﻢ ﻟﻪ ﺷﺎﻧﯚﯾﯽ ﭘﻪروهردهﯾﯽ ﻣﻨﺪاﻧﺪا زۆرﺗﺮ ﺣﻪزی ﺋﻪوهم ﻻدروﺳﺖ ﺑﻮوه ،ﻛﺎر ﺑﯚ ﻣﻨﺪان ﺑﻜﻪمو ﺑﯚ ﻣﺎوهی دوو ﺳﺎﯽ راﺑﺮدووه ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯽ ﺋﻪم ﺷﺎرهی ﻣﻨﯽ ﺗﯿﺪا دهژﯾﻢ ،ﺷﺎﻧﯚی ﭘﻪروهردهﯾﯿﻢ دهوﺗﻪوه ھﻪرﻟﻪو ﻛﺎرهﺷﺪا ﺑﻮو ھﻪﺳﺘﻤﻜﺮد ﺷﺎﻧﯚو داﯾﻜﺎﯾﻪﺗﯽ ﭘﻜﻪوه ﮔﺮﺪراونو ھﺎوﺗﺎی ﯾﻪﻛﻦ ﻟﻪ ﻣﻪزﻧﯽو ﻣﯿﮫﺮهﺑﺎﻧﯿﺪا ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهی ھﻪردووﻛﯿﺎن ﻟﻪ رهﺣﻤﯽ ﭘﻪروهردهو ﺟﻮاﻧﯽو راﺳﺘﮕﯚﯾﯿﺪا ﺧﻮﻘﺎون« .ﺑﯚ ﺗﯿﺸﻜﺨﺴﺘﻨﻪ ﺳﻪر رهوﺗﯽ ﺷﺎﻧﯚی ﻛﻮردی ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ ﻓﺮﻣﺴﻚ وهھﺎ
ﺷﺎﻧﯚی )ﻋﻪﻟﯽ ﺑﺎﺑﺎ( ﻟﻪ روﺳﯿﺎ ﻛﻪﺳﻚ ﻧﯿﯿﻪ ﭼﯿﺮۆﻛﯽ )ﻋﻪﻟﯽ ﺑﺎﺑﺎ و ﭼﻞ دزهﻛﻪ( ﻧﻪﻧﺎﺳﺖ ،ﺑﻪم ﻟﻪ روﺳﯿﺎ ﺋﻪم ﭼﯿﺮۆﻛﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﮔﻪورهی ھﻪﯾﻪ ،ﺧﯚﺷﻮﯾﺴﺘﻨﻜﯽ رۆژھﻪﺗﯿﯿﺎﻧﻪو ﺋﻪو ﺋﻪدا ﻛﻼﺳﯿﻜﯿﯿﻪ ﺑﻮوه ﺑﻪ واﻗﯿﻌﻚ ﻟﻪ روﺳﯿﺎدا ﻛﻪ ﮔﻮﭽﻜﻪو دﯽ رووﺳﻪﻛﺎن وهﻣﺪهرﻜﯽ زۆر ﺧﺮا ﺑﻦ ﺑﯚ ﭼﯿﺮۆﻛﻪ رۆژھﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎن ،ﺋﻪﻣﻪش ﺑﻪوهی زۆر ﭘﻪﯾﻮهﺳﺘﻦ ﺑﻪ ﻧﻪرﯾﺘﻪ ﭘﻪروهردهﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن و ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﻛﺎرﯾﮕﻪری ﮔﻪورهﺷﺎﻋﯿﺮاﻧﯽ وهك )ﭘﯚﺷﻜﯿﻦ، ﯾﺴﯿﻨﯿﻦ ،ﺗﻮﻟﺴﺘﻮی ،ﺑﻮﻧﯿﻦ ،ﺑﻮﻟﻐﺎﻛﻮف ،ﻛﻮﺑﺮﯾﻦ( ﻟﻪﺳﻪرﯾﺎن .ﺷﺎﻧﯚی ﻋﻪﻟﯽ ﺑﺎﺑﺎ ﻛﻪ )ﺑﻨﯿﺎﻣﯿﻦ ﺳﻤﯿﺨﻮف(ی دهرھﻨﻪرهﻛﻪﯾﻪﺗﯽ و ﺑﻪرای ﺧﯚﺷﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷﺎﻧﯚﯾﻪﺗﯽ ﻛﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺷﺎﻧﯚی )ﺋﯿﻜﺴﺒﺮوﻣﺖ( ﻧﻤﺎﯾﺸﻜﺮاوه و )ﻟﯿﻮدﻣﯿﻼ اﯾﻔﺎﻧﻮﻓﺎ( رۆﻟﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﺗﺪا ﺑﯿﻨﯿﻮه .ﻧﮫﻨﯽ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺋﻪم ﺷﺎﻧﯚﮔﻪرﯾﯿﻪ ﻟﻪ ﺗﻜﺴﺘﻪ ﻧﺎﯾﺎﺑﻪﻛﻪﯾﺪاﯾﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ رۆﺣﻜﯽ ﺋﻪوهﻧﺪه ﺋﺎﺳﺎن و ﻧﻮﻛﺘﻪ ﺋﺎﻣﺰاﻧﻪﯾﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪو ﻣﯿﻮزﯾﻜﻪ ﺑﻪﻛﺎرھﺎﺗﻮوهی ﻛﻪ ﺑﯿﺮﭼﻮوﻧﻪوهﯾﺎن ﻗﻮرﺳﻪ ،ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ وا ﻟﻪ ﻛﺎرهﻛﺘﻪرهﻛﺎن دهﻛﻪن ﺑواو ﻣﺘﻤﺎﻧﻪﯾﺎن ﺑﻪﺧﯚ ھﻪﺑﺖ ،ﮐﻪ ﺑﻪ رۆﻜﯽ ﺷﺎﻧﯚﯾﯽ وهھﺎ ھﻪﺳﺘﯽ ﺗﻪواوی ﺑﯿﻨﻪران ﺑﻠﻪرزﻨ.
رهﯾﺤﺎﻧﻪی ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺑﻪﭘﯽ راﭘﺮﺳﯿﯿﻪك ﻛﻪ ﻛﻪﻧﺎﯽ )ﺋﻢ ﺗﯽ ﭬﯽ( ﻛﺮدﺑﻮوی، ﺑﯚ دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎن ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪﺳﺘﺮهی ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﯚ ﺳﺎﯽ ،٢٠٠٨ﮔﯚراﻧﯿﺒﮋی ﻣﯿﻠﻠﯽ )رﯾﺤﺎﻧﻪ(ی ﺑﻪ رهﮔﻪز ﺑﻪرﺑﺎدۆﺳﯽ وهك ﺋﻪﺳﺘﺮهی ﮔﯚراﻧﯿﺒﮋی ﻻﺗﯿﻨﯽ دهﺳﺘﻨﯿﺸﺎﻧﻜﺮا. ڕﯾﺤﺎﻧﻪ ھﻪروهھﺎ ﺑﻮوه ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋﻪﺳﺘﺮهی ﻣﯿﻠﻠﯽ ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ،ھﻪر ﻟﻪﻣﺴﺎﺪا ﻛﯚی ﻓﺮۆﺷﯽ ﺋﻪﻟﺒﻮﻣﻪﻛﻪﺷﯽ ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ٢١ﻣﻠﯿﯚن داﻧﻪ.
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
57
ھـــﻮﻧــــﻪر
ﯾﻪﻛـــﻪﻣﯽ ﻛﻮردﺳﺘﺎر ﻟﻪ ﺳﯿﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﻧﻮﺪا ﭘﺎش ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﻟﻪ ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪی ﻛﻮردﺳﺘﺎر ٢و ﺑﻪدهﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﭘﻠﻪی ﯾﻪﻛﻪم .ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ھﻪژار ﻋﻪﺑﺪوﻟﺴﺘﺎر ﻟﻪ ھﻪوﯽ دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﺳﯿﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪاﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﻪم ﺑﻪرھﻪﻣﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪرﻛﯽ ﻛﻪﻧﺎﯽ ﻛﻮردﺳﺎت و ﺑﻪرﻧﺎﻣﻪﻛﻪ ﺟﺒﻪﺟ دهﻛﺮﺖ ..ﺑﯚ ﺋﻪم ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻪش ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪاﻧﯽ ﻣﯿﻮزﯾﻜﮋهن و ﮔﯚراﻧﯿﺒﮋ ھﺎوﻛﺎری ﺋﻪم ﺳﯿﺪﯾﯿﻪ دهﻛﻪن .ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﺑﻪرھﻪﻣﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﭼﻮاﭼﺮاوه ﻛﺎری ﻛﻠﯿﭙﯽ ﺑﯚ دهﻛﺮﺖ. ﭘﺪهﭼﺖ ﺋﻪم ﺳﯿﺪﯾﯿﻪ ﻟﻪ ٨ﺗﺎ ١٠ﺗﺮاك ﭘﻚ ﺑﺖ .ﺋﺎوازهﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪﻻﯾﻪن ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪان )دﯾﺎری ﻗﻪرهداﻏﯽ ،ﻧﯿﺎز ﻧﻮری ،ﻓﻪرھﻪﻧﮓ ﻏﻪﻓﻮر ،ھﻤﻦ ﺣﺴﻦ ،زاﻧﺎ ﺋﻪﻧﻮهر ،ھﻪردی ﺳﻪح ،ھﻪﺒﻪﺳﺖ ﺳﻪح( داﻧﺮاون .ﺷﯿﻌﺮی ﮔﯚراﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪﻻﯾﻪن) ،ﺋﻪﻛﺮهم ﺋﻪﺣﻤﻪد، ﺋﻪﻛﺮهم ﺋﻪﻣﯿﻦ ،ﻧﻪﺟﻢ ھﯚﮔﺮ ،ﻓﻪرھﻪﻧﮓ ﻏﻪﻓﻮر، دﯾﺪار ﺳﺎﺑﯿﺮ ،ھﻪردی ﺳﻪح( ﻧﻮوﺳﺮاون .ﺋﻪم ﺑﻪرھﻪﻣﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﺳﺘﯚدﯾﯚی ﻣﯿﻠﯚدی ﻛﺎری ﺗﯚﻣﺎری دهﻧﮕﯽ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺋﺎﮐﯚ ﻋﻮﻣﻪرهوه ﺑﯚ ﮐﺮاوهو ﻛﺎری داﺑﻪﺷﻜﺮدﻧﯽ )ھﻤﻦ ﺣﺴﻦ ،ھﻪﺒﻪﺳﺖ ﺳﻪح ،زاﻧﺎ ﺋﻪﻧﻮهر ،ﻧﯿﺎز ﻧﻮری ،ﺷﯿﺎو ﻛﻪﻣﺎل(ن .ﺑﯾﺎره ﻛﺎری ﻣﺎﺳﺘﺮﯾﻨﯽ ﻟﻪ وﺗﯽ ﺗﻮرﻛﯿﺎ ﺑﻜﺮﺖ و ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ دهﻛﺮﺖ ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺳﯿﺪﯾﯿﻪ ﻟﻪ ﺟﻪژﻧﯽ ﻧﻪورۆزدا ﺗﻪواو ﺑﺖ.
56
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺣﻪﻣﻪ ﺟﻪزا ،ژان ﻛﻠﯿﭗ دهﻛﺎت زۆرن ﺋﻪو ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪاﻧﻪی ھﻪﻣﻮو ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ ھﻮﻧﻪر ﺗﻪرﺧﺎﻧﻜﺮدووه و ﺑﻪردهوام ﻟﻪ رﮕﻪی ھﻮﻧﻪرهﻛﻪﯾﺎﻧﻪوه ﺧــﺰﻣــﻪت ﺑــﻪ ﮔـــﻪلو ﻧــﯿـﺸـﺘـﻤـﺎن دهﻛﻪن .ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪو ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪاﻧﻪی ﻛﻪ ﺑﻪردهواﻣﻪ ﻟــﻪ ﺧـﺰﻣـﻪﺗﻜـﺮدن، ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﺣﻪﻣﻪ ﺟﻪزاﯾﻪ.. ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻪ ﺋﺎﮔﺎﺑﻮون ﻟﻪ ﺑﻪرھﻪﻣﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ، ﻧﻮﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ھﻮﻧﻪرﯾﯿﻪ ﮔﯚﭬﺎری )ھﻪﻓﺘﺎﻧﻪ( ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﭘﻮهﻛﺮدو ﻟﻪ ﻧﻮﺘﺮﯾﻦ ﻛﺎری ﭘﺮﺳﯽ و زاﻧﯿﻤﺎن ﻛﻪ دوای ﺑوﺑﻮوﻧﻪوهی ﺳﯿﺪﯾﯿﻪ ﻧﻮﯿﻪﻛﻪی ﻛﻪ ﻧﺎوی )ﺳﻜﺎ(ﯾﻪ ،ﺑﻪ ھﻪوﻜﯽ زۆر ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﮔﯚراﻧﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﯿﺪﯾﯿﻪ ﻧﻮﯿﻪﻛﻪی ،ﮔﯚراﻧﯽ )ژان( ﻛﻠﯿﭗ ﺑﻜﺎت ،ﺋﻪم ﮔﯚراﻧﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺋﺎواز و ھﯚﻧﺮاوهی ﺧﯚﯾﻪﺗﯽ و ﻛﺎری وﻨﻪﮔﺮﺗﻨﯽ ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻣﻪرﯾﻮان ﻋﻪﺑﺪووه ﺑﯚ ﻛﺮاوه ،ﻛﺎری ﻣﯚﻧﺘﺎژی ﻛﻠﯿﭙﻪﻛﻪش ﻟﻪﻻﯾﻪن ﻛﻮردۆ ﺧﺎﻟﯿﺪهوهﯾﻪ ،ھﻪرﯾﻪك ﻟﻪ ﺷﻜﻮر ﻋﺎرف و ﻛﺎروان ﻧﻪﺑﯽ ﻛﺎری ﺷﺎرﯾﯚ و ﻛﺮﻨﯽ ﺑﻪرھﻪﻣﻪﻛﻪﯾﺎن ﻛﺮدووه و ﻛﻠﯿﭙﻪﻛﻪش دهﺑﺘﻪ ﺑﻪرھﻪﻣﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﺰﯾﯚﻧﯽ )ﺧﺎك( ،ﺳﻪرﺟﻪم دﯾﻤﻪﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻛﻠﯿﭙﻪﻛﻪ ﻟﻪ ﻧﺎوﭼﻪی ﺷﺎرﺑﺎژ ﻟﻪ ﮔﻮﻧﺪی )وهﻧﺪهرﻨﻪ( وﻨﻪﮔﯿﺮاوه. ﺣﻪﻣﻪ ﺟﻪزا ﻟﻪﺑﺎرهی ﻛﻠﯿﭙﻪ ﻧﻮﯿﻪﻛﻪﯾﻪوه وﺗﯽ: »ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﻛﯽ زۆر ھﻪﯾﻪ ﻟﻪﻧﻮان ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎم ﺑﻪ ﺑﻪراورد ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪواﻧﻪی ﭘﺸﻮوم، دهﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻢ زﯾﺎﺗﺮ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ رووی ﻣﯚﺳﯿﻘﺎ و ھﯚﻧﺮاوه و ﺋﺎوازهوهﯾﻪ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺋﺴﺘﺎ ﻛﺎری ﻣﯚﺳﯿﻘﺎﻛﺎن و ﺋﺎوازهﻛﺎن زۆر ﺟﯿﺎوازﺗﺮه ﻟﻪ ﭘﺸﻮو ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهی ﺋﺎﻣﺮهﻛﺎن ﭘﺸﻜﻪوﺗﻮوﺗﺮن
و ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﯽ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮدن زۆر ﻟﻪﺑﺮهوداﯾﻪ و ﻛﺎر ﺋﺎﺳﺎﻧﯽ ﺗﻪواوی ﺑﯚ ﺑﻪرھﻪﻣﻪﻛﺎن ﻛﺮدووه ﻟﻪ رووی ﭘﺎﻛﯽ و ﭘﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮوﻧﻪوه ،ھﻪرﺑﯚﯾﻪ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﻪﻛﯽ زۆر ھﻪﯾﻪ«. وﯾﺴﺘﻤﺎن ﻟﺮهوه ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ وهھﺎ ﺑﺪوﻨﯿﻦ ﻛﻪ ﭘﯽ ﺑﯿﻦ :ﺋﺎﯾﺎ ﺋﻪوه ﻧﮫﻨﯽ چ ﻋﻪﺷﻘﻜﻪ ﻛﻪ ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﺣﻪﻣﻪ ﺟﻪزای ھﺸﺘﯚﺗﻪوه ﺑﯚ ﮔﯚراﻧﯽ وﺗﻦ و ھﻮﻧﻪرﻛﺮدن ،ﺋﺎﯾﺎ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯿﯿﻪ؟ وﺗﯽ» :ﺑﮕﻮﻣﺎن ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺟﯚری ھﻪﯾﻪ، ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺧﺎك و داﯾﻚ و ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ھﺎوﺳﻪر ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪم ﻣﻦ وهك ﺧﯚم ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯽ ﺧﺎﻛﻢ ﻟﻪ ﻻ ﭘﯿﺮۆزﺗﺮهو ﺳﻪرﺟﻪم ھﻪﻣﻮو ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﻣﻨﯽ ھﺸﺘﯚﺗﻪوه ﺑﯚ ﺑﻪردهواﻣﺒﻮوﻧﯽ ھﻮﻧﻪرﻜﯽ ﭘﯿﺮۆز«. ﻟﻪ زاری ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﺧﯚﯾﻪوه زاﻧﯿﻤﺎن ﻛﻪ دوا ﭘﺮۆژهی ﮔﻪڕاﻧﻪوهﯾﻪ ﺑﯚ ﺋﻪوروﭘﺎ ﺑﯚ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﭼﺎرهﺳﻪرﻛﺮدﻧﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﻪی و ﭘﺎﺷﺎن ﺋﻪﮔﻪر ﺗﻮاﻧﯽ ،ﻟﻪوێ ﻛﺎری ھﻮﻧﻪرﯾﯽ دهﺳﺖ ﭘﺒﻜﺎﺗﻪوه، ﺋﻪم ﭼﻮوﻧﻪﺷﯽ ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﻛﺎﺗﯽ دهﺑﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻟﻪوێ دﻨﯿﺎﯾﺎن ﻛﺮدووهﺗﻪوه ﻛﻪ ﭼﺎرهﺳﻪری ﺗﻪواوی ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﻪی ﺑﯚ دهﻛﺮﺖ ،دواﺑﻪدوای ﺋﻪوهش دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ﻛﻮردﺳﺘﺎن. دﯾﻤﺎﻧﻪ :ﺳﺎﻣﺎن ﻋﺎرف
ﺋﻪو ﻛﭻ و ﻛﻮڕاﻧﻪ ﺑﻮوم ﻛﻪ رۆژاﻧﻚ ﻟﻪژﺮ درهﺧﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪا ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﯿﺎن ﻛﺮدووه. ﻓﯿﻠﻤﯽ دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﺎری ﭘﯿﺎوﻚ ﻟﻪ ﮔﻮڵ ،ﻓﯿﻠﻤﻜﯽ دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﺎری ﻛﻮردﯾﯿﻪو ﻟﻪ دهرھﻨﺎﻧﯽ ھﺎوڕێ ﻋﻪزﯾﺰه ،ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎی ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﻪدا ﭘﯿﺎوﻜﻤﺎن ﻧﯿﺸﺎن دهدات ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﺳﻜﯿﻠﻜﻪوه ﺑﻪﻧﺎو ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا ﭘﯿﺎﺳﻪ دهﻛﺎت و ﻟﻪو ﭼﯿﻤﻪن و ﮔﻮﻧﻪی ﺑﺎﺧﻪﻛﻪ دهڕواﻧﺖ ﻛﻪ ﺧﯚی دروﺳﺘﯽ ﻛﺮدووهوهو ﺑﺎﺧﻪﻛﻪی ھﻪﻣﻮوی ﻟﻪ ﻧﻪﻣﺎﻣﻜﯽ ﺳﺎدهوه ﻛﺮدووه ﺑﻪ ﺑﺎخ ،ﺋﻪم ﭘﯿﺎوه ﻣﺎم ﺋﻪوڕهﺣﻤﺎﻧﻪ ﻛﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ زاھﯿﺮ ﻏﻪرﯾﺐ رۆﻪﻛﻪی دهﺑﯿﻨﺖ ،ﻣﺎم ﺋﻪوڕهﺣﻤﺎن ﻛﻪ ﭘﺎﻪواﻧﯽ ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﻪﯾﻪو ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﯽ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪﯾﻪ ،ﺑﺎﺧﻪواﻧﻜﯽ ﺧﻪﻜﯽ ﺋﺮاﻧﻪ و ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٣٧ﻛﻪ ﻟﻪو ﻛﺎﺗﻪدا ﻗﺎدر ﺋﺎﻏﺎ ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﺷﺎرهواﻧﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮوه، ھﻨﺎوﯾﻪﺗﻪ ﺷﺎرهﻛﻪ ،ﺗﺎ ﻟﻪو ﻧﺎوﭼﻪﯾﻪی ﻛﻪ ﺑﯚی دﯾﺎری ﻛﺮدووه ﺑﺎﺧﻜﯽ ﮔﻪوره ﺑﯚ ﺷﺎرهﻛﻪ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت. ﺧﻪﮑﯽ ﺷﺎر ﻗﻪرزاری ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯿﻦ ﻓﯿﻠﻤﻪ دهرھﻨﻪری ﻋﻪزﯾﺰ ھﺎوڕێ دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﺎرﯾﯿﻪﻛﻪو ﻟﻪ ﺑﺎرهی ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﻪ و ﭼﯚﻧﺘﯽ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺑﯿﺮۆﻛﻪی ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﻪوه وﺗﯽ »ﺑﯿﺮۆﻛﻪی ﭘۆژهﻛﻪ دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ زاﻧﺎ ھﻪژاری ﻣﻮﻓﺘﯽ ﻛﻪ ﻣﺎﯽ ﺋﻪو ﺑﺎﺧﻪواﻧﻪی دهﻧﺎﺳﯽ ﻛﻪ ﺑﺎﺧﻪﻛﻪی دروﺳﺖ ﻛﺮدووه ،رۆژﻚ ﭘﯽ وﺗﻢ ﺗﺎﺋﺴﺘﺎ ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﺎن ھﻪر ﻟﻪﺳﻪر ﻛﻪﺳﯽ ﻧﺎودار ﻛﺮاوه ﺑﺎ ﮔﯚڕاﻧﻚ ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﭘﯿﺎن وﺗﻢ دهﺗﻮاﻧﯿﺖ ﻓﯿﻠﻤﻜﯽ دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﺎﺧﻪواﻧﻚ ﺑﻜﻪﯾﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووه، ﻣﻨﯿﺶ رهزاﻣﻪﻧﺪﯾﻢ ﻟﻪﺳﻪر دهرﺑی ،ﺑﻪم ﺑﻪھﯚی ﺋﻪوهی ﻛﺎرﻜﯽ دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﯽ ﺋﺎوا ﺋﺎﺳﺎن ﻧﯿﯿﻪ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺷﺘﯽ ﺋﻪرﺷﯿﻔﯽ زۆر ﻛﻪﻣﻪو ھﯿﭽﯿﺸﺖ ﻟﻪ ﺑﻪردهﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﯾﺎرﻣﺪا ﻟﻪ رﯽ ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿﻪوه ﺑﭽﻤﻪ ﻧﺎو ژﯾﺎﻧﯽ ﻣﺎم ﺋﻪوڕهﺣﻤﺎﻧﻪوه و ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪم ﭘﯿﺎوه ﻛﺎرﺑﻜﻪم ،ﺋﻪوهﺑﻮو ﺑﻪ ھﺎوﻛﺎری ﻛﯚﻣﻪﻚ ﺑﺮادهر ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﺋﻪو ﻛﺎره ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪهﯾﻦ«. ﺋﻪم دهرھﻨﻪره ﻟﻪ ﺑﺎرهی ھﯚﻛﺎری ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﯚ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﺎرهﻛﻪی وﺗﯽ »ﺗﯚ ﺑﺘﻪوﺖ و ﻧﻪﺗﻪوﺖ زۆرﺑﻪی زۆری ﺧﻪﻜﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره ﻗﻪرزاری
ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯿﯿﻪ ،ھﻪﻣﻮوﻣﺎن ﻟﻪﺳﻪرهﺗﺎدا ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺋﻪو ﺷﻮﻨﻪﻣﺎن ھﻪﺑﻮوه ﺑﯚ ﭘﺸﻮودان ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی زۆرﺑﻪی ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره ﻟﻪوێ ﺳﻪﻋﯿﯿﺎن ﻛﺮدووهو ﻟﻪوێ ﻓﺮﺑﻮون ،ﻟﻪ رووی ﻛﯚﻣﻪﯾﻪﺗﯿﺸﻪوه ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﺟﮋواﻧﻚ ﺑﻮوه ﺑﯚ ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﻛﻪ وﯾﺴﺘﻮﯾﺎﻧﻪ ژن ﺑﻨﻦ ،ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﯾﺎدﮔﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ زۆری ﻻی ھﻪﻣﻮو ﺗﺎﻛﻜﯽ ﺋﻪم ﺷﺎره ھﻪﯾﻪو ھﻪﻣﻮوﺷﻤﺎن ﻗﻪرزاری ﺋﻪو ﺑﺎﺧﻪﯾﻦ«. ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﯽ ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﻪﺷﯽ وﺗﯽ »ﺑﻪ راﺳﺘﯽ ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﺳﯿﻨﺎرۆﻛﻪدا داﻣﺎن ﻧﺎﺑﻮو ﻧﻪﻣﺎن ﺗﻮاﻧﯽ وهﻛﻮو ﭘﻮﯾﺴﺖ ھﻪﻣﻮوی ﺟﺒﻪﺟ ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﺑﻪھﯚی ﻛﻪﻣﯽ ﻛﺎت و ھﻪﻧﺪﻚ ھﯚﻛﺎری دﯾﻜﻪ ،ﺑﻪم ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ٪٦٠ی ﺋﻪوهی ﻟﻪ ﻓﯿﻜﺮو ھﯚﺷﯽ ﺋﻤﻪداﺑﻮو ﻟﻪ ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﻪدا ﺟﺒﻪﺟﯽ ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯿﺶ ھﺎوﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ ﻛﺮدﯾﻦ ﺑﯚ ﺑﺎﺷﺘﺮﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرهﻛﻪ«. ﻛﺎرﻛﺮدن ﺑﻪ ﺷﻮازی دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﺑﺎﺑﻪﺗﻜﯽ ﻣﮋووی ،ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﺑﻪ ﺋﻪرﺷﯿﻒ و ﺋﺎﺳﻪواری زۆر ھﻪﯾﻪ ،ﺑﻪم ھﺎوڕێ ﺑﺎﺳﯽ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﻪﻧﮕﯽ ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪرﺷﯿﻒ ﻛﺮد ﻟﻪ ﻛﺎرهﻛﻪﯾﺪا و وﺗﯽ »ﺑﻪ ﮔﺸﺘﯽ ﻛﺸﻪی ﻛﻮرد ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻮو ﺋﺴﺘﺎ ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯿﻮه ﺋﻪرﺷﯿﻔﻚ ﺑﯚ ﺧﯚی دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺋﻤﻪ ﻟﺮه ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﻛﺸﻪﻣﺎن ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ دهزﮔﺎﯾﻪك ﻧﯿﯿﻪ ﺋﻪو ﺷﺘﻪ ﺋﻪرﺷﯿﻔﯿﯿﺎﻧﻪ ﻛﯚﺑﻜﺎﺗﻪوه ،ﻟﻪ ﻛﺎﺗﻜﺪا رهﻧﮕﻪ ﺑﻪﺳﻪدان ﻓﯿﻠﻤﯽ دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﻛﻮرد ﻛﺮاﺑﺖ ،ﺋﻪوهی ﻛﻪ ھﻪﯾﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﭼﻪﻧﺪ وﻨﻪﯾﻪﻛﯽ دﯾﺎرﯾﻜﺮاوه ﻛﻪ ﺋﺎﻮﮔﯚڕی ﭘﻮه دهﻛﺮﺖ و ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﺮﺘﻪوه ،ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوه ﻧﻪﺗﻮاﻧﺮا ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﻣﻪﺑﻪﺳﺘﻤﺎن ﺑﻮو ﺑﯿﮫﻨﯿﻨﻪ دی ،ھﻪوﻜﯽ زۆرﻣﺎﻧﺪا ﭘﺎﺷﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﭼﻪﻧﺪ وﻨﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﻪﻣﯽ ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﺨﻪﯾﻦ ،ﺋﻪوهی ﻛﻪ ھﻪﺷﺒﻮو ھﻪﻣﻮوی وﻨﻪی ﺧﺰاﻧﯽ ﺑﻮو. ﺑﻪ دﯾﮑﯚدراﻣﯽ ﮐﺎرهﮐﻪﻣﻪن ﮐﺮد د.ﺑﻪﻛﺮ ھﻪﻧﺪﻚ وﻨﻪی ﺧﯚی ﭘﺪاﯾﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺪاﯽ ﮔﺮﺗﺒﻮوی ،وﻨﻪﮔﺮی رهﻓﯿﻖ ﯾﻪك دوو وﻨﻪی ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﮔﺮﺗﺒﻮو ،واﺗﻪ ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﻛﯚﻣﻪﻚ ﺷﺘﯽ زۆر ﻛﻪﻣﺒﻮو ﻛﻪ ﺋﻤﻪ ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن ﻛﺎری ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوه ﺑﻪ زۆری ﭘﻪﻧﺎﻣﺎن ﺑﺮده ﺳﻪر ﺋﻪوهی ﺑﻪ دﯾﻜﯚدراﻣﯽ ﻛﺎرهﻛﻪ ﺑﻜﻪﯾﻦ ،ﻛﻪ ھﻮﻧﻪرﻣﻪﻧﺪ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
59
ﺳﯿﻨﻪﻣﺎ
ﻻی ﭼﻪپ :وﻨﻪی ڕاﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪی ﻣﺎم ﺋﻪوڕهﺣﻤﺎن
"ﭘﯿﺎوﻚ ﻟﻪ ﮔﻮڵ" ﮔﻪر ﺑﺎخ و ﺳﻪوزاﯾﯽ ﻧﻪﺑﺖ رهﻧﮕﻪ ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺷﺎرﻚ ﺗﻪواو ﻧﻪﺑﺖ و ﺑﻪ دﻨﯿﺎﯾﯿﻪوه ﺋﻪو ﺷﺎره ﻛﻪﻣﻮوﻛﻮڕی ﺗﺪا دهﺑﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺷﺎرﻚ دروﺳﺖ دهﺑﺖ ﺑﻪﺑ ژﯾﻨﮕﻪﯾﻪﻛﯽ ﭘﺎك ،ﺷﺎرﻚ ﺑﻪﺑ ﺟﻮاﻧﯽ و ﻛﻪﺷﻪ رۆﻣﺎﻧﺴﯽ و ﺟﻮاﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎو ﺑﺎﺧﭽﻪﻛﺎن و ژﺮدرهﺧﺘﻪﻛﺎن ،ﺷﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﮐﯚن ﻧﯿﯿﻪ ،ﺑﯚﯾﻪ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪو ﺷﺘﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﺑﻪھﯚﯾﺎﻧﻪوه دهﮔﻪﯾﺘﻪ ﻣﮋووی ﻛﻠﺘﻮوری و رۆﺷﻨﺒﯿﺮی ﺷﺎرهﮐﻪ ﺋﻪوﯾﺶ ﺑﺎﺧﻪﻛﺎﻧﯿﯿﻪﺗﯽ. ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯽ ،ﻛﻪ ﯾﻪﻛﻚ ﻟﻪ ﻛﯚﻧﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎﺧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﺎرهﯾﻪ ﻟﻪ رﯽ ﻓﯿﻠﻤﻜﯽ دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﺎرﯾﯿﻪوه ﺑﺎﺳﯽ ﻣﮋووی ﺋﻪم ﺷﺎرهﻣﺎن ﺑﯚ دهﻛﺎت ،ﭘﻤﺎن دهﺖ 58 54
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ھﻪﻣﻮو ﺋﻪو دﻛﺘﯚر و ﺋﻪﻧﺪازﯾﺎر و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ و ﺳﻪرﺟﻪم ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﺷﺎرهﻛﻪﺗﺎن رۆژاﻧﻚ ﻟﻪ ﻧﺎو ﺑﺎﺧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﻨﺪا ﺳﻪﻋﯿﯿﺎن ﻛﺮدووه ،ھﻪر ﻣﻨﯿﺶ ﻛﯚﻛﻪرهوهی ﺳﻪرﺟﻪم
ﺧﺎﻧﻤﺎن
ﺧﯚت ﺑﭙﺎرﺰه ﻟﻪ ﭼﺮﭼﯽ دهﻣﻮﭼﺎو ﭼﺮﭼﯽ و دهرﻛﻪوﺗﻨﯽ ھﯿﯽ ﺗﻪﻣﻪن ﻟﻪﺳﻪر ﭘﺴﺘﯽ دهﻣﻮﭼﺎو ﯾﺎن ڕوو ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ،ﭼﺮﭼﯽ ﻟﻪدهوری ھﻪردوو ﭼﺎوهﻛﺎن دﯾﺎردهﯾﻪﻛﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ زﯾﺎدﺑﻮوﻧﯽ ﺗﻪﻣﻪن دروﺳﺖ دهﺑﺖو ﮔﻪﺷﻪ دهﺳﻪﻧﺖ ،ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺧﯚت ﺑﭙﺎرﺰﯾﺖ ﻟﻪ دهرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺋﻪم دﯾﺎردهﯾﻪ ﻟﻪﺳﻪر ڕووی دهمو ﭼﺎوت و ﻧﻪھﺸﺘﻨﯽ ،وا ﭼﺎﻛﻪ ﭘﻪﯾهوی ﺋﻪم ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻜﻪﯾﺖ :ﯾﻪﻛﻪم ﺧﺎﯽ ﻛﺎرﯾﮕﻪر دوورﻛﻪوﺗﻨﻪوه ﻟﻪ ﺟﮕﻪره ﻛﺸﺎنو ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺋﻪو ﺷﻮﻨﻪی ﺟﮕﻪره ﻛﺸﯽ ﺗﺪاﯾﻪ ،دووهم ﺧﯚﻧﻪداﻧﻪ ﺑﻪرﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﯚر ،ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻟﻪ ھﻪره ﺧﺎﻪ ﮔﺮﻧﮕﻪﻛﺎن ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻪوه ﻟﻪﺑﻪر دهم ﺗﯿﺸﻜﯽ ﺧﯚر ،ﺑﯚ ﻣﺎوهی ) (١٠ﺧﻮوﻟﻪك دهﺑﺘﻪ ھﯚی ﻟﻪﻧﺎو ﭼﻮوﻧﯽ )ﻛﯚﻻﺟﯿﻦ(ی ژﺮﭘﺴﺖ ﻛﻪ ﻛﻪﻣﺒﻮوﻧﻪوهی ﺋﻪم ﻣﺎددهﯾﻪ دهﺑﺘﻪ ھﯚی دروﺳﺖ ﺑﻮوﻧﯽ ﭼﺮچو ﻟﯚﭼﯽ دهﻣﻮﭼﺎو ،ھﻪروهھﺎ ﺧﺎﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ دﯾﻜﻪ ﻧﻮوﺳﺘﻦ ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ ﺑﺎش ﻟﻪ ﺷﻪووڕۆژﻜﺪا ﻛﻪ
ﻟﻪ ) (٨ﻛﺎﺗﮋﻣﺮ ﻛﻪﻣﺘﺮ ﻧﻪﺑﺖ ،ﺧﺎﻜﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺗﺮ ﻛﻪ ﺋﻪوﯾﺶ ھﯚﻛﺎره ﻟﻪ درهﻧﮓ دهرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﺋﻪم دﯾﺎردهﯾﻪ ،ﺧﻮاردهﻣﻪﻧﯽ واﭼﺎﻛﻪ ﺟﯚراوﺟﯚری ﺗﺪا ﺑﻜﺮﺖو ژهﻣﻪﻛﺎن ﺑﻪ ﻣﯿﻮهو ھﻪﻣﻮو ﺟﯚرهﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪوزه دهوﻪﻣﻪﻧﺪ ﺑﻜﺮﺖ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ )ﭘﺮﺗﻪﻗﺎڵ ،ﺑﯿﺒﻪری ﺷﯿﺮﯾﻦ ،ﺷﯿﻠﻚ( ،ﺑﯚ ﺋﻪو ﺧﺎﻧﻤﺎﻧﻪی ﺑﯚدرهی ﺋﻪﺳﺎس ﺑﻪﻛﺎر دهھﻨﻦ ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺑﯚدرهی ﺋﻪﺳﺎس ژﺮ ﺑﺮۆﯾﺎن ،واﺗﺎ ﭘﺸﺘﯽ ﭼﺎوهﻛﺎن ﺑﻪدوور ﺑﮕﺮن ﻟﻪو ﺑﯚدرهﯾﻪ ﺑﻪﺑﻪردهواﻣﯽ ﻛﺮﻤﯽ ﭼﻪورﻛﺮدﻧﯽ دهوری ﭼﺎو ﻟﻪﻧﻮ ﺟﺎﻧﺘﺎﻛﺎﻧﯿﺎن ﺑﺖو ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ ﭼﻮوﻧﻪ ﺳﻪر ﻛﺎر و ﺑﯚ ﻣﺎوهی ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎرﻚ دهوری ﭼﺎوهﻛﺎﻧﯽ ﭘ ﭼﻪور ﺑﻜﺮﺖ ،ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﻣﺎﺳﻜﻪ دهﺑﺘﻪ ھﯚی ﻧﻪھﺸﺘﻦو ﺑﻨﻪﺑﻛﺮدﻧﯽ ﭼﺮﭼﯽو ﺧﻪﺗﯽ دهوری ﭼﺎوهﻛﺎن ﻛﻪ ﭘﻜﮫﺎﺗﻮوه ﻟﻪم ﺗﻜﻪﻪﯾﻪی ﻻی ﺧﻮارهوه:
ﻣﺎﺳﻜﯽ ﺷﺎﻧﻪی ھﻪﻧﮕﻮﯾﻦو رۆﻧﻪﻛﻪره ﺋﻪﻣﻪش ﭘﻜﮫﺎﺗﻮوه ﻟﻪ ﺗﻜﻪوﻛﺮدﻧﯽ ﺷﺎﻧﻪی ھﻪﻧﮕﻮﯾﻦو ڕۆﻧﯽ ﮔﻮﺰو ڕۆﻧﯽ ﻛﺎﻛﺎو و ھﻪﻧﮕﻮﯾﻦ ﻟﻪﮔﻪڵ زهﯾﺘﯽ ﮔﻮﺰهر ﻟﻪﻧﺎو ﻗﺎﭘﻜﯽ ﭘﺎكو ﮔﻪرم ﻛﺮدﻧﯽ ﺑﯚ ﻣﺎوهﯾﻪك ھﻪﺗﺎ ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﺑﻪ ﻛﻪوﭼﻜﻜﯽ دار ﺗﻜﻪو دهﻛﺮﺖو ﭘﺎﺷﺎن ﺋﻪم ﺗﻜﻪﻪﯾﻪ ﺑﻪﭘﯽ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺋﻪﺧﺮﺘﻪ ﺳﻪر ﺷﺎﺷﻜﯽ ﺗﻪﻋﻘﯿﻢ ﻛﺮاو و دهﺧﺮﺘﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﺷﻮﻨﻪی ﭼﺮﭼﯽو ﺧﻪﺗﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووه ،ﺑﯚ ﻣﺎوهی ) (١٠ﺧﻮﻟﻪك ﺋﻪم ﺗﻜﻪﻪﯾﻪی ﻟﻪﺳﻪر دادهﻧﺮﺖو ﭘﺎﺷﺎن ﺑﻪ ﺋﺎوﻜﯽ ﺷﻠﻪﺗﻦ دهﺷﯚرﺖو ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺋﺎوی ﺳﺎرد ،ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺋﻪو ﭘﺴﺘﻪ ﺗﻮﻧﺪو ﺗﻮرت ﺑﺘﻪوه ،واﺑﺎﺷﻪ ﺋﻪم ﻣﺎﺳﻜﻪ ﺑﯚ ﻣﺎوهی ٢ﺟﺎر ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﻜﺪا ﺑﻪﻛﺎر ﺑﮫﻨﺮﺖ. ﻛﻪﻧﺎر ﺑﺎﯾﺰ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
61
ﺳﯿﻨﻪﻣﺎ
ڕواﻧﯿﻦ ﻟﻪ ﺑﺎﺧﯽ ﮔﻮڵ
وﻨﻪﯾﻪک ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﻪ ڕۆﻣﺎﻧﺴﯿﯿﻪﮐﻪی ﺑﺎﺧﻪوه
60 54
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
زاھﯿﺮ ﻏﻪرﯾﺐ ﺗﻮاﻧﯽ رۆﯽ ﻣﺎم ﺋﻪوڕهﺣﻤﺎن ﻟﻪ ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﻪدا ﺑﺒﯿﻨﺖ. ھﺎوڕێ ،ﻟﻪﺑﺎرهی ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯽ ﻣﺎم ﺋﻪوڕهﺣﻤﺎﻧﻪوه ﻛﻪ ﭘﺎﻪواﻧﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ ﻓﯿﻠﻤﻪﻛﻪﯾﻪ وﺗﯽ »ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﯿﻪﻛﯽ زۆر دﺴﯚز ﺑﻮوه ،ﺋﻪم ﭘﯿﺎوه ﯾﻪك ﻛﭽﯽ ھﻪﺑﻮوه ،ﺋﻪوهﻧﺪه ﺑﺎﺧﻪﻛﻪی ﺧﯚﺷﻮﯾﺴﺘﻮوه وﺗﻮﯾﻪﺗﯽ درهﺧﺘﻪﻛﺎن ﻛﻮڕﻣﻦ و ﮔﻮﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﭽﻤﻦ ،ﺋﻪم ﭘﯿﺎوه ﺧﻪﻜﯽ ﺋﺮان ﺑﻮوه و ﻛﻮرد ﻧﻪﺑﻮوه ،ﻛﻪ ھﺎﺗﯚﺗﻪ ﻋﯿﺮاﻗﻪوه، ﺳﻪرهﺗﺎ ﭼﯚﺗﻪ ﺑﻪﻏﺪا و ﭘﺎﺷﺎن ﭼﯚﺗﻪ ﻣﻮﺳ، ﻗﺎدر ﺋﺎﻏﺎش ﻛﻪ ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺷﺎرهواﻧﯽ ﺋﻪوﻛﺎﺗﻪی ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﺑﻮوه ،ھﻨﺎوﯾﻪﺗﯿﯿﻪ ﺷﺎرهﻛﻪوهو ﺋﯿﻤﺘﯿﺎزاﺗﻜﯽ زۆری داوهﺗ ﺗﺎﺑﺘﻮاﻧﺖ ﺑﺎﺧﻪﻛﻪ دروﺳﺖ ﺑﻜﺎت ،ﺑﺎﺧﻪﻛﻪی ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮازی ﺋﺮاﻧﯽ دروﺳﺖ ﻛﺮدووهو ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪدا ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﺑﺎخ ﺑﻮوه ﻟﻪ ﻋﯿﺮاﻗﺪا ،ﺋﻪم ﭘﯿﺎوه ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮه ﺑﺎﺧﻪﻛﻪی ﭘﻪروهرده ﺑﻜﺎت ،ھﻨﺪه ﺑﺎﺧﻪﻛﻪی ﺧﯚﺷﻮﯾﺴﺘﻮوه ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٨٢دا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاق ﺳ ﭼﻮار داری ﺑﯾﺒﻮوﯾﻪوه ،ﺋﻪوﯾﺶ ﺗﺎﺳ ڕۆژ ﻟﻪ ﻣﺎﻪوه ﮔﺮﯾﺎﺑﻮو ،وﺗﺒﻮوی ﺋﻪوان ﺷﻪش ﻛﻮڕی ﻣﻨﯿﺎن ﺋﯿﻌﺪام ﻛﺮدووه ،ﻣﺎم ﺋﻪوڕهﺣﻤﺎن ﭘﺶ ھﺎﺗﻨﯽ ﺑﯚ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ژﻧﻜﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ھﻪﺑﻮوهو ﻛﻪ ھﺎﺗﯚﺗﻪ ﺳﻠﻤﺎﻧﯿﺶ ﻟﺮه ژﻧﻜﯽ ھﻨﺎوه، ﻛﻪ ﻛﭽﻜﯽ ﻟﻪو ژﻧﻪ ھﻪﺑﻮوه ،ﺋﻪوان ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٨٢دا ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪی ﻋﯿﺮاق رهواﻧﻪی ﺋﺮاﻧﯽ ﻛﺮدوﻧﻪﺗﻪوه«. ﻓﯿﻠﻤﯽ دﯾﻜﯚﻣﻨﺘﯽ ﺑﺎﺧﻚ ﻟﻪ ﮔﻮڵ ﺑﺎس ﻟﻪ ﻣﮋووی دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯽ دهﻛﺎت ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٣٧هوه و ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﺗﭽﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺧﻪﻛﻪ دهﻛﺎت ﻛﻪ ﺷﺎرهواﻧﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ ﭘﺮۆژهﻛﻪی ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاوه ،ھﻪروهھﺎ ﺑﺎس ﻟﻪوه دهﻛﺎت ﻛﻪ ﭼﯚن دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺷﻮﻨﻪﻛﻪ داﻧﺮاوهو ﭼﯚن ﻧﻪﻣﺎﻣﻪﻛﺎن ﮔﻪوره ﻛﺮاون ،ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﯿﺮهوهی ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪدا ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﺎﺧﯽ ﮔﺸﺘﯿﺪا ﺳﻪﻋﯿﯿﺎن ﻛﺮدووه و ﻟﻪ ﺑﺎﺧﻪﻛﻪدا ﻣﺎوﻧﻪﺗﻪوهو رۆژاﻧﻪ ﺳﻪرداﻧﯿﺎن ﻛﺮدووه و ﺋﻪو ﻛﻪﺳﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻟﻪوﻛﺎﺗﻪدا ﻣﺎم ﺋﻪوڕهﺣﻤﺎﻧﯿﺎن ﻧﺎﺳﯿﻮه، ﯾﺎدهوهرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺑﺎﺧﻪﻛﻪ و رۆﯽ ﺋﻪو ﺑﺎﺧﻪ ﻟﻪ ﺷﺎرهﻛﻪدا دهﮔﻧﻪوه ،ﺑﺎﺳﯽ ﺋﻪوه دهﻛﻪن ﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﻪردهﻣﺎﻧﻜﺪا ﻛﭽﺎن و ﻛﻮڕان ﻧﻪﯾﺎن ﺗﻮاﻧﯿﻮه ﺑﭽﻨﻪ ﺑﺎﺧﻪﻛﻪوهو رۆژاﻧﯽ ﭼﻮارﺷﻪﻣﻤﺎن ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﺒﻮوه ﺑﻪ ﻛﭽﺎن و ژﻧﺎن ﻟﻪوﺸﻪوه ﺷﺎرهزای زۆرﻚ ﻟﻪ ﻣﮋووی ﺷﺎری ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ دهﺑﯿﻦ و ﻟﻪ رﯽ ﺑﺎﺧﻪﻛﺎﻧﯿﯿﻪوه ﻟﻪ
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
63
ﺧﺎﻧﻤﺎن
ﺳﺎــﯽ ﭘﻪﭘــﻮوﻟﻪ دهﺗﻮاﻧﯿﻦ ﭘﻪﭘﻮوﻟﻪ ﺑﻜﻪﯾﻨﻪ ھﻤﺎ ﺑﯚ ﭼﻪﻧﺪ ﺷﺘﻜﯽ ﺟﻮان و ﻧﺎﺳﻚ و ﭘﺎﻛﯽ .وادﯾﺎره ﺧﺎﻧﻪی ﺟﻠﻮﺑﻪرگ و دﯾﺰاﯾﻨﻪره ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ،وهك ﻛﯚﻟﺖ دﯾﻨﯿﮕﻪن و ﺗﯿﺒﯽ و داﯾﺎن ﭬﯚن ﻓﻮرﺳﺘﻨﺒﺮگ و ﺑﺎدﮔﻠﯽ ﻣﯿﭽﻜﺎ ،ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪوه رﻜﻜﻪوﺗﻮون ﻛﻪ ﺋﻪو ﺟﻠﻮﺑﻪرﮔﺎﻧﻪی ﺑﯚ وهرزی ﺑﻪھﺎر/ھﺎوﯾﻨﯽ ٢٠٠٩دﯾﺰاﯾﻨﯽ دهﻛﻪن ،ﺑﻪﻻﯾﻪﻧﯽ ﻛﻪﻣﻪوه ﭘﻪﭘﻮوﻟﻪﯾﻪﻛﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻨﯿﺸﺖ ،ﺋﻪﻣﺠﺎره وهك ھﻤﺎﯾﻪك ﺑﯚ ﺟﻮاﻧﯿﯽ و رۆﺣﯽ ﻛﭽﺎﻧﻪ و ﺗﻮاﻧﺎی ﺧﯚﮔﯚڕﯾﻦ. ﺋﺎ :ﭬﯿﻨﯿﺎر رواﻧﺪزی
62
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﺑﻜﻪوﺖ و ﺗﺮﺷﯽ )(DNAی ﺗﯿﺎ ﺑﭽﻨﺮﺖ، ﺋﻪﻣﻪش ﺑﻪ ﻛﺸﻪﯾﻪﻛﯽ ﺳﻪرهﻛﯽ دادهﻧﺮﺖ ﻟﻪﺑﻪردهم ﺋﻪم ﺗﻪﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎﯾﻪدا ﺑﯚ ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻛﺮدن ﻟﻪو ﺑﻮوﻧﻪوهراﻧﻪی ﻛﻪ رﮋهﯾﻪﻛﯽ ﻛﻪﻣﯿﺎن ﻣﺎوه، ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﺋﻪواﻧﻪی ﻛﻪ ﺧﻪرﯾﻜﻦ ﻟﻪﻧﺎودهﭼﻦ. ﻣﺮۆﭬﻪﻛﺎن ﻛﯚﭘﯽ دهﻛﺮﻦ؟ زاﻧﺴﺖ وﺷﻪی ﻣﻪﺣﺎڵ ﻧﺎزاﻧ ﭼﯿﯿﻪ ،ﺑﻪم ﺋﻪم ﺋﻪزﻣﻮوﻧﻪ ھﯿﻮاﯾﻪك دهﺑﻪﺧﺸﺖ ﺑﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺮۆڤ) .ﺟﯚن ﮔﺮھﺎرد( ﭘﺴﭙﯚڕ ﻟﻪ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدن و ﺧﺎﻧﻪی دڕﻛﻪﭘﻪﺗﻚ ﻟﻪ زاﻧﻜﯚﯾﯽ ﺑﻪﻧﺴﻠﭭﺎﻧﯿﺎ دهﺖ» :ھﯿﻮاﯾﻪك ھﻪﯾﻪ ﺑﯚ دووﺑﺎره ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﯾﺎرﯾﻜﻪری ﺑﻪﯾﺲ ﺑﯚﯽ ﺑﯚﺳﺘﻦ ﻟﻪ ﺗﯿﭙﯽ )رﺪ ﺳﯚﻛﺴﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯽ( ﺑﻪ ﻧﺎوی )ﺗﯿﺪ وﻟﯿﺎﻣﺰ( ﺑﯚ دووﺑﺎره ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺑﯚ ژﯾﺎن ،ﻟﻪﺑﻪر ﺋﻪوهی ﺧﺎﻧﻪوادهﻛﻪی ﺗﻪرﻣﻪﻛﻪﯾﺎن ﭘﺎراﺳﺘﻮه ﺑﻪھﯚی ﺑﻪﺳﺘﻨﯿﻪوه ﻟﻪدوای ﻣﺮدﻧﯽ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ )(٢٠٠٢هوه، ﮔﯿﺮھﺎرد دهﺖ) :ﺋﻪم ﺗﻮﮋﯾﻨﻪوهﯾﻪ ﭘﻪﻟﺪهﻛﺸﺖ ﺑﯚ دروﺳﺖ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرﮔﻪﯾﻪﻛﯽ ﺑﭽﻮك ﺑﯚ ﺑﻪﺳﺘﻨﯽ
ﺑﻪﺷﻪﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﺷﻤﺎن ﭘﺶ ﻣﺮدﻧﻤﺎن ﺑﯚ دووﺑﺎره ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﻟﻪ داھﺎﺗﻮودا«. ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ )ﻓﯿﻠﯽ ﻣﺎﻣﻮس( ﺋﻪو ﺋﺎژهﻪ ﺑﺖ ﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوه و زاﻧﺎﻛﺎن ھﻪوڵ دهدهن دووﺑﺎره ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﻪﻧﻪوه ،ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪك ﻛﻪ ژﻣﺎرهﯾﻪﻛﯽ زۆری ﻟﻪﺷﯽ ﺋﻪو ﻓﯿﻠﻪﯾﺎن دهﺳﺘﻜﻪوﺗﯚﺗﻪوه ﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪ ﺑﻪردهوام ﺑﻪﺳﺘﻪﻪﻛﻪﻛﺎﻧﺪا ﺷﺎراوهﺗﻪوه و ﭘﺎرﺰراو ﺑﻮوه ،زاﻧﺎ روﺳﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻣﺎﻧﮕﯽ ﺣﻪوﺗﯽ )(٢٠٠٧دا ﻟﻪ )ﯾﺎﻣﺎﻟﻮﻧﯿﻨﺘﺴﻚ( ﻟﻪﻧﺎوﭼﻪی ﺳﻪھﯚﺒﻪﻧﺪاﻧﻪﻛﺎن ﻟﻪﺷﯽ ﻓﯿﻠﻜﯽ ﻣﺎﻣﻮﺳﯽ ﺑﭽﻮﻛﯿﺎن ﺑﻪﺑﻪﺳﺘﻮوﯾﯽ دۆزﯾﻮهﺗﻪوه ﻛﻪ ﻣﮋوهﻛﻪی ﺑﯚ ٤٠ھﻪزار ﺳﺎڵ دهﮔﻪڕﺘﻪوه. ﺗﯿﻤﯽ واﻛﺎﯾﺎﻣﺎ :ﺋﻪوهﯾﺎن ﺑﯚ روون ﻧﻪﺑﯚﺗﻪوه ﺋﺎﯾﺎ دهﺗﻮاﻧﺮﺖ ﻧﺎوك ﻟﻪ ﻟﻪﺷﻜﯽ ﺗﻪواوی ﺑﻪﺳﺘﻮدا ﺑﻪﺑ ﻣﺎدهﯾﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻛﯚﺑﻜﺮﺘﻪوه؟ ھﻪروهھﺎ رﮕﺮ ﺑﺖ ﻟﻪﺷﯽ ﻛﺮدﻧﻪوه و ﻧﻪﻣﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻪﻛﺎن .ﺋﺎﯾﺎ ﭼﺎﻻك دهﺑﺖ ﺑﯚ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﻟﻪ دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺗﻪﻧﻜﯽ زۆر ﺑﭽﻮك ﭘﺎش ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﻧﺎوﻛﻪﻛﻪ؟ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدن ﺑﻪھﯚی ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﻧﺎوﻛﻪوه
ھﻪﻟﻜﻪ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺋﻪو ﺟﯚره ﺷﯿﺮدهراﻧﻪی ﻛﻪ ھﻪڕهﺷﻪی ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوﻧﯿﺎن ﻟ دهﻛﺮﺖ. زﯾﻨﺪوﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﻮوﻧﻪوهره ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوه ﺑﻪﺳﺘﻮوهﻛﺎن وهك) :ﻓﯿﻠﯽ ﻣﺎﻣﻮس( ﻛﺮداری ﻧﯿﯿﻪ ،ﻟﻪﺑﻪرﺋﻪوهی ھﯿﭻ ﺧﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ زﯾﻨﺪوو و ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿﻪ ،ﺗﻪﻧﺎﻧﻪت ﺋﻪو ﻣﺎده ﺑﯚﻣﺎوهﯾﯿﻪ ﻛﻪ ﻣﺎوهﺗﻪوه ﺑﻪ ﺣﻪﺗﻤﯽ ﺷﯽ ﺑﯚﺗﻪوه .ﺑﻪم ﺗﯿﻤﯽ واﻛﺎﯾﺎﻣﺎ ھﻪﻧﺪێ ﻣﺸﻜﯿﺎن ﺧﺴﺘﻪڕوو ﻛﻪ ﺑﯚﻣﺎوهی ﭼﻪﻧﺪ ﺳﺎﻚ ﺑﻪ ﺑﻪﺳﺘﻮوﯾﯽ ﻣﺎﺑﻮوﻧﻪوه و ھﯿﭻ ﻣﺸﺘﻮﻣﻚ ﻧﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﺋﻪم ﺧﺎﻧﺎﻧﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮون .ﻛﺮداری ﺑﻪﺳﺘﻮهﻛﻪ ﺑﯚﺗﻪ ھﯚی ﺷﯽ ﻛﺮدﻧﻪوهﯾﯽ ﺧﺎﻧﻪﻛﺎن و ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ زﯾﺎن ﺑﻪ ﺗﺮﺷﯽ ) (DNAﺑﮕﻪﯾﻪﻧﺖ ﻟﻪﻧﺎوهوهدا. زاﻧﺎﻛﺎن ھﻪوﯿﺎﻧﺪا ﺋﻪو ﺧﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﻪﻛﺎرﺑﮫﻨﻦ ﻟﻪ ﭼﻪﻧﺪ ﺷﻮﻨﻜﯽ ﺗﺮی ﻟﻪﺷﺪا ،ﺑﯚﯾﺎن دهرﻛﻪوت ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﯚخ ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺷﻮﻨﻪ .ﺋﻪﻣﻪش ﺗﻪﻣﻮﻣﮋﻚ دهردهﺧﺎت ،ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪك ھﻪﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﻛﻪس ﻧﻪﯾﺘﻮاﻧﯿﻮه ﺗﻪﻧﮫﺎ ﯾﻪك ﻣﺸﻜﯽ زﯾﻨﺪوو ﻟﻪ ﺧﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﻣﯚخ ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﺎت. ﺋﺎ :ھﺮش ﺳﺎﺢ ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
65
زاﻧﺴــــﺖ
ﺋﺎژهﻪ ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوهﻛﺎن دﻨﻪوه؟ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﮔﯿﺎﻧﺪاران ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻟﻪ ﺗﻪوهره ھﻪره ﮔﺮﻧﮕﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﺴﺘﺎی زاﺳﺖ، ﺑﻪھﯚﯾﻪوه ﮔﯿﺎﻧﺪارهﻛﺎن ﺑﻪھﻪﻣﺎن ﺟﯚرهوه دروﺳﺖ دهﻛﺮﻨﻪوه ،ﺗﯚﺑﯽ رۆژﻚ ﺑﺖ ﻣﺮۆﭬﻪﻛﺎﻧﯿﺶ ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﺮﻨﻪوه؟ زاﻧﺎ ﯾﺎﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﺎن ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﻣﺸﻜﻚ ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﻪن ﻛﻪ ﻣﺮدووهو ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﻣﺎوهی ) (١٦ﺳﺎڵ ﺑﻪ ﺑﻪﺳﺘﻮوﯾﯽ ﻟﻪ ﺑﻪﻓﺮﮔﺮهدا ھﻪﯿﺎﻧﮕﺮﺗﺒﻮو ،ﻟﻪ ﭘﻠﻪی ﮔﻪرﻣﯿﯿﻪﻛﺪا ﻛﻪ ٢٠ ﭘﻠﻪی ﺳﻪدﯾﯽ ﻟﻪژﺮ ﺳﻔﺮهوه ﺑﻮوه .ﺋﻪﻣﻪش ﯾﻪﻛﻪﻣﯿﻦ ﺟﺎره ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺮﺖ ﺋﺎژهﻜﯽ ﻣﺮدوو و ﺑﻪﺳﺘﻮو ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﻪن ،ھﻪروهھﺎ دهرﮔﺎﯾﻪك دهﺑﺖ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪو ﺋﺎژهﻧﻪدا ﻛﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ زهﻣﻪﻧﯽ دوروودرﮋه ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮون و ﻧﻪﻣﺎون .ﭘﺎﺷﺎن ﭘﺮاﻛﺘﯿﺰهﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ﺷﻮه ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﯿﯿﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪو ﻣﺮۆﭬﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻣﺮدون و ﺗﻪرﻣﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﭘﺎرﺰراون ،ﻛﻪ ﻟﻪواﻧﻪﯾﻪ ﺑﺒﺘﻪ ھﯚی دروﺳﺖ ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺸﺘﻮﻣﻜﯽ ﻓﺮاوان و ﻛﺸﻪی ﺋﻪﺧﻼﻗﯽ و ﯾﺎﺳﺎﯾﯽ و زاﻧﺴﺘﯽ ﻟ ﺑﻜﻪوﺘﻪوه. ﺋﻪم ﻛﯚﻣﻪﻪ زاﻧﺎ ﯾﺎﺑﺎﻧﯿﯿﺎﻧﻪ ﺋﻪو ﺗﻮﮋﯾﻨﻪواﻧﻪی ﻛﻪ ﻛﺮدوﯾﺎﻧﻪ ،دهﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺋﻪو ﺋﺎژهﻧﻪ ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﺎت ﻛﻪ ﻧﻪﻣﺎون وهك )ﻓﯿﻠﯽ ﻣﺎﻣﻮس( ،ﻛﻪ ﭘﺶ ﯾﻪك ﻣﻠﯿﯚن ﺳﺎڵ ﻟﻪ ﺋﻪوروﭘﺎی ﻧﺎوهڕاﺳﺖ ژﯾﺎوه. ھﻪﻣﻮو ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﻪﻛﻪﯾﺎن ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻮو ﺑﻮوه ،ﭘﺸﺘﯿﺎن ﺑﻪ ھﻪﻣﺎن ﺗﻪﻛﻨﯚﻟﯚﺟﯿﺎﯾﯽ ﭘﺸﻮو ﺑﻪﺳﺘﻮوه ﻛﻪ زاﻧﺎﻛﺎن ﺑﻪﻛﺎرﯾﺎن ھﻨﺎ ﺑﯚ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻣﻪڕی ﻣﯿﻨﻪ ﻛﻪ ﻧﺎﺳﺮاوه ﺑﻪ )دوﻟﻠﯽ( ﻟﻪ ﺳﺎﯽ )(١٩٩٦دا ،ﻟﻪ رﮕﻪی ﻧﺎوﻛﯽ ﺗﺮﺷﯽ )(DNAهوه ،ﺑﻪم ﻗﯚﻧﺎﻏﻜﯽ ﺗﺮﯾﺎن ﺑﯚ زﯾﺎد ﻛﺮدووه ﺑﯚ دووﺑﺎرهﻛﺮدﻧﻪوهی ﺑﻪﻛﺎراﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻪﺷﻪﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮی ﭘﺮۆﺳﻪی ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﻪﻛﻪ ،ﺋﻪوﯾﺶ ھﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎوﻛﯽ ﺧﺎﻧﻪﯾﻪﻛﻪ و ﭼﺎﻧﺪﻧﯽ ﻟﻪ ھﻠﻜﻪﯾﻪﻛﯽ ﻧﻪﭘﯿﺘﺮاوی ﺑ ﺧﺎﻧﻪدا ،واﺗﻪ )ﺑﻪﺗﺎڵ( و ﭘﺎﺷﺎن ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎددهﯾﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﺗﭙﻪڕﺑﻮوﻧﯽ ﺑﻪ وزهﯾﻪﻛﯽ ﻛﺎرهﺑﺎﯾﯿﺪا ،وهك ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺎرﯾﯿﻪك ﺑﯚ زۆرﺑﻮون ،ﭘﺎﺷﺎن وردهورده ھﻠﻜﻪ ﻧﻪﭘﯿﺘﺮاوهﻛﻪ دهﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻪﺷﻪﻛﺮدن دهﻛﺎت ،ﺑﯚ ﻛﯚرﭘﻪﯾﻪك ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﯿﺪا ،ﺗﻪواو وهك ﺋﻪوه 64
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
واﯾﻪ ﻛﻪ ﭘﯿﺘﻨﺮاوﺑﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪﯾﻪك ﻟﻪ ﺗﯚو .ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪا ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﮫﻨﻦ ﻟﻪ ﺑﻪرھﻪﻣﮫﻨﺎﻧﯽ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوﯾﻪﻛﯽ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮاو .ھﻪﻣﺎن رﮕﻪﯾﯽ ﭘﺸﻮوه ﻛﻪ زاﻧﺎﻛﺎن ﺑﻪﻛﺎرﯾﺎن ھﻨﺎ ،ﺑﯚ ﻣﻪڕی ﻣﯿﻨﻪ ،ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﺟﯿﺎوازی ﺗﯿﺎﺑﻪدی ﺑﻜﺮﺖ، ﺧﺎﻧﻪ ﺑﯚﻣﺎوهﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﺸﻜﻪﻛﻪ ﻟﻪ ﺗﻮﮋﯾﻨﻪوه ﯾﺎﺑﺎﻧﯿﯿﻪﻛﻪدا ﻧﻪﺧﺮاﯾﻪ ﻧﺎو ﻣﻨﺪاﺪاﻧﯽ داﯾﻜﻜﯽ ﺗﺮ، ﺑﻪﻜﻮ ﻟﻪ ﯾﻪﻛﺘﺮی ﺟﯿﺎﻛﺮاﻧﻪوه ﺑﯚ دهﺳﻜﻪوﺗﻨﯽ ﭼﻪﻧﺪ دڕﻛﻪﭘﻪﺗﻜﻜﯽ ﺑﯚﻣﺎوهﯾﯽ ﻟﻪﯾﻪك ﺟﯿﺎﻛﺮاو. دڕﻛﻪﭘﻪﺗﻜﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﻛﯚﻣﻪﻚ ھﻠﻜﻪی ﻧﻪﭘﯿﺘﺮاودا ﭼﻨﺮان .دوای ﺗﭙﻪڕاﻧﺪﻧﯽ ﺗﯿﺸﻜﻜﯽ ﻛﺎرهﺑﺎﯾﯽ ﯾﺎن زﯾﺎﺗﺮ زاﻧﺎﻛﺎن ﻛﯚرﭘﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮاوﯾﺎن ﺑﯚ دروﺳﺖ ﺑﻮو ﻛﻪ ﻟﻪ ﻗﯚﻧﺎﻏﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻪرهﺗﺎﯾﺪاﯾﻪ، ﭘﺎﺷﺎن ﺋﻪم ﻛﯚرﭘﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻣﻨﺪاﺪاﻧﯽ داﯾﻜﻜﯽ ﺗﺮدا ﭼﻨﺮا و ﭘﺎش ﻣﺎوهﯾﻪك ﻣﺸﻜﻜﯽ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮاو ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮو ﻟﻪم ﻣﺸﻜﻪ ﺑﻪﺳﺘﻮوه ﺋﻪﺳﯿﯿﻪ ﻛﻪ ﭘﺶ ١٦ﺳﺎڵ ﻣﺮدووه .ﭘﺴﭙﯚڕهﻛﺎن ﺑواﯾﺎن واﯾﻪ ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻪی ﺑﻪﺳﺘﻮو ﻧﺎﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺑﻜﺮﺖ و ﻣﻪﺣﺎﻪ ﺑﭙﯿﺘﻨﺮﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑﻪﻓﺮ ﺷﺮﯾﺘﯽ )(DNA ﻟﻪﻧﺎودهﺑﺎت ،ﺑﻪم ﭘﺴﭙﯚڕی ﯾﺎﺑﺎﻧﯽ )ﺗﯿﺮۆھﯿﻜﯚ واﻛﺎﯾﺎﻣﺎ( و ھﺎوڕﻜﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻤﺎﻧﮕﺎﯾﯽ )رﯾﻜﻦ( ﺑﯚ ﺗﻮﮋﯾﻨﻪوه ﻟﻪ ﺷﺎری )ﯾﯚﻛﻮھﯚﻣﺎ( ﮔﻪﯾﺸﺘﻦ ﺑﻪوهی ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪﺳﺘﻮوهﻛﺎن ھﯿﭻ زﯾﺎﻧﻜﯿﺎن ﭘ ﻧﺎﮔﻪﯾﻪﻧﺮﺖ ﺑﻪﻛﺎرﯾﮕﻪری ﺑﻪﻓﺮ ،ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪاﻧﯽ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﻪﻛﻪﯾﺎﻧﺪا ﺑﻪﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺧﺎﻧﻪی ﻣﯚخ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻟﻪﺷﯽ ﻣﺸﻜﻪﺑﻪﺳﺘﻮوهﻛﻪ وهرﮔﯿﺮاﺑﻮو، ﺑﯚﯾﺎن دهرﻛﻪوت ﻛﻪ ﻟﻪﭘﻠﻪی ﮔﻪرﻣﯽ ٢٠ﭘﻠﻪی ژﺮ ﺳﻔﺮهوه ،ﺧﺎﻧﻪﻛﻪ زﯾﻨﺪووه و ﭼﺎﻻﻛﻪ. ﺗﯿﻤﻪﻛﻪی )واﻛﺎﯾﺎﻣﺎ( ﺑﯚ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﻧﺎوﻛﯽ ﺧﺎﻧﻪﻛﻪ ﺗﻪﻛﻨﯿﻜﻜﯽ ﺳﺎدهﯾﺎن ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎوه ﺑﯚ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮدﻧﯽ ﻣﺸﻜﻪﻛﻪ ،ﺋﻪﻣﻪش دهﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺑﻜﺮﺖ ﺑﻪدهرھﻨﺎﻧﯽ ﻧﺎوك ﻟﻪ ﺧﺎﻧﻪی ھﻠﻜﻪﻛﻪ و ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﺑﻪ ﻧﺎوﻛﯽ ﺧﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺋﻪو ﺋﺎژهﻪی
ﻛﻪ دهﺗﻪوﺖ ﻛﯚﭘﯽ ﺑﻜﻪﯾﺖ .ﻛﺎﺗﻚ ﭘﺎﻨﻪرﻜﯽ ﻛﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻛﺎرهﺑﺎﯾﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎوﯾﯽ ﻟ دهدرﺖ، ھﻠﻜﻪﻛﻪ دهﺳﺖ ﺑﻪ داﺑﻪش ﺑﻮون دهﻛﺎت وهك ﺋﻪوه واﯾﻪ ﻛﻪ ﭘﯿﺘﻨﺮاوﺑﺖ ﺑﻪھﯚی ﺗﯚوهوه. زﯾﻨﺪووﻛﺮدﻧﻪوهی ﻟﻪﻧﺎوﭼﻮوهﻛﺎن ﺋﻪم ﺟﯚره رﮕﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهﯾﯽ ﻧﺎوﻛﯽ ھﻠﻜﻪﯾﻪ ،دهﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺳﻮودی ﻟ وهرﺑﮕﯿﺮﺖ ﺑﯚ زﯾﺎﺗﺮ زﯾﻨﺪووﯾﯽ ﺋﺎژهڵ ﯾﺎن ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻛﺮدﻧﯽ ﻟﻪ ھﺸﺘﻨﻪوهی ﺳﯿﻔﻪﺗﯽ ﺑﯚﻣﺎوهﯾﯽ ﺑﯚ ﻛﺎﺗﻜﯽ درﮋﺗﺮ و زﯾﺎﺗﺮ. ﺋﻪم ﺗﻪﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎﯾﻪ ﺑﻪﻛﺎرﯾﺎن ھﻨﺎوه ،دهﺗﻮاﻧﺮﺖ ﺋﻪو ﺑﻮوﻧﻪوهراﻧﻪ ﺳﻪرﻟﻪﻧﻮێ ﺑﮫﻨﺮﺘﻪوه ژﯾﺎن ،ﺑﯚ ﻧﻤﻮوﻧﻪ ﺷﯿﺮدهرهﻛﺎن ﻟﻪ ﭘﺎﺷﻤﺎوهﯾﯽ ﺑﻪﺳﺘﻮوﯾﯽ. ﺑﻪم ﻟﻪھﻪﻣﺎن ﻛﺎﺗﺪا ﺋﺎﻣﺎژه دهدهن ﺑﻪوهی ﺋﺎژهﻪ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮاوهﻛﺎن ،ھﻪﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﻟﻪو ﺋﺎژهﻪ ﻣﺮدواﻧﻪن ﻛﻪ ﻛﯚﭘﯽ ﻛﺮاون ﻟﻪ رﯾﺸﺎﻜﯽ ﺧﺎﻧﻪﯾﯽ ﻛﻪ ﻛﻪﻣﯽ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋﻪو ﺑﻮوﻧﻪوهراﻧﻪ ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪرﭼﺎو ﻟﻪﺑﻪردهﺳﺘﺪا ﻧﯿﯿﻪ ،ھﻪﺗﺎوهﻛﻮ ھﻠﻜﻪﻛﻪﯾﻤﺎن دهﺳﺖ
١٣ﻛﺎﺗﮋﻣﺮ دوور ﻟﻪ ﺋﺎو ﻣﺎﺳﯿﯿﻪﻛﯽ ﺋﺎﺘﻮﻧﯽ »ﺟﯿﻨﺠﺮ« دهﺗﻮاﻧﺖ ﻟﻪ دهرهوهی ﺋﺎودا ﺑﯚ ﻣﺎوهی ١٣ﻛﺎﺗﮋﻣﺮ ﺑﻤﻨﺘﻪوه و ﺑﮋی ﺑ ﺋﻪوهی ﻧﺰﯾﻜﯿﺶ ﺑﺖ ﻟﻪ ھﯿﭻ ﺟﯚره ﺋﺎوﻜﻪوه و ﻛﺮداری ھﻪﻧﺎﺳﻪدان ﺑﻪ ﺗﻪواوهﺗﯽ ﺋﻪﻧﺠﺎم ﻧﻪدات. ﺋﻪم ﻣﺎﺳﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﻣﺎﻜﺪاﯾﻪ ﻟﻪ ﺷﺎری ﮔﻠﻮﺳﯿﺴﺖ ﻟﻪ وﺗﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ،ﺑﻪ درﮋاﯾﯽ ﺷﻪوﻚ دهرﯾﺎﻧﮫﻨﺎ ﺟﻮﻪﯾﻪك ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻮو ﻟﻪ ﺣﻪوزی ﺋﺎوهﻛﻪی و ھﻪﺗﺎوهﻛﻮ ﻛﺎﺗﮋﻣﺮ ﺣﻪوﺗﯽ ﺑﻪﯾﺎﻧﯽ ﺑ ھﯿﺞ زهوی ﻣﺎﯾﻪوه ،دواﺗﺮ ﺧﺴﺘﯿﺎﻧﻪوه ﻧﺎو ﺋﺎوهﻛﻪ ﺑ ﺋﻪوهی ﭼﺎﻻﻛﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﺑﻪﺳﻪردا ﺑﺖ. ﺑﯚ ﭘﺴﭙﯚڕاﻧﯽ ﺑﻮاری زﯾﻨﺪهوهرزاﻧﯽ ﻟﻜﯚﻪرهواﻧﯽ ﮔﯿﺎﻧﺪاره ﺋﺎوﯾﯿﻪﻛﺎن ھﻪواﻜﯽ زۆر ﺳﻪرﻧﺠاﻛﺶ ﺑﻮو ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑﻪھﺰﺗﺮﯾﻦ ﻣﺎﺳﯽ ﺋﺎﺘﻮوﻧﯽ »ﺟﯿﻨﺠﺮ« ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺗﻮاﻧﺎی ﻣﺎﻧﻪوهی ١٠ﺧﻮﻟﻪﻛﯽ ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ دهرهوهی ﺋﺎودا.
ﻟﻪ داﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﻣﻨﺪاﻜﯽ ٦,٩ﻛﯿﻠﯚﮔﺮاﻣﯽ ٣٩ﭘﺮۆﺳــﻪی ﺋﺎﺳﻤــﺎﻧﯽ ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ رووﺳﯽ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزه ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٩دا ژﻣﺎرهی ﭘﻮاﻧﻪی ﺑﺸﻜﻨﺖ و ٣٩دهرﭼﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺑﻮاره ﺟﯿﺎوازهﻛﺎﻧﺪا ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪات. ﺋﺎﻧﺎﺗﯚﻟﯽ ﺑﯿﺮﻣﯿﻨﯚف ﺳﻪرۆﻛﯽ ﺋﺎژاﻧﺴﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﯽ رووﺳﯽ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪو ﺗﻪﻧﮕﮋه ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪی رووی ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﻛﺮدووه روﺳﯿﺎ ﻟﻪ ﭘﻼﻧﯿﺎﻧﺪاﯾﻪ ٣٩ﭘۆﺳﻪی ھﻪﺪاﻧﯽ ﻣﻮﺷﻪك و ﻣﺎﻧﮕﯽ دهﺳﺘﻜﺮد ﺑﯚ ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﺋﺎﺳﻤﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪات ،ﻧﺎوﺑﺮاو راﺷﯿﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﺳﺎﯽ ﭘﺎر ٢٠٠٨ ھﻪر ژﻣﺎرهی ﭘﻮاﻧﻪﯾﯿﺎن ﺑﯚ ﺋﺎژاﻧﺴﻪﻛﻪﯾﺎن ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووه و ٢٧ﭘۆﺳﻪی ﻟﻪو ﺟﯚرهﯾﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎم داوه ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٧ﯾﺸﺪا ٢٦ﭘۆﺳﻪ ﻛﻪ ﭘﺶ وﺗﺎﻧﯽ ﺋﻪوروﭘﯽ و ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻛﻪوﺗﻮون ﻟﻪو ﺑﻮارهدا. ﺑﯿﺮﻣﯿﻨﯚف وﺗﯿﺸﯽ »ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪ ٪٥ی ﻛﯚی ﮔﺸﺘﯿﺎن ﺑﯚ ﻣﺎﻧﮕﯽ دهﺳﺘﻜﺮدی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺧﺰﻣﻪﺗﮕﻮرازی ﻣﻪدهﻧﯿﯿﻪ«.
ﻛﯚﻣﻪﻪ ﭘﺰﯾﺸﻜﻜﯽ ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﻛﺎﻟﯿﻔﯚڕﻧﯿﺎ راﯾﺎﻧﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺪاﻚ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوه ﻛﺸﻪﻛﻪی ٦,٩ﻛﯿﻠﯚﮔﺮاﻣﻪ ،ﺑﻪﭘﯽ وﺗﻪی ﺋﻪم ﭘﺰﯾﺸﻜﺎﻧﻪ ﺋﻪم ﻣﻨﺪاﻪ ﺑﻪ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺪاڵ دادهﻧﺮﺖ ﻟﻪو ﺑﻪﺷﻪی ﻛﯿﺸﻮهری ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎدا ﻛﻪ ﺗﺎوهﻛﻮ ﺋﺴﺘﺎ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮو ﺑﺖ و ﭘﺸﺘﺮ ﺋﻪو ژﻣﺎرهﯾﻪ ﺗﯚﻣﺎر ﻧﻪﻛﺮاوه. ﺋﻪم ﻣﻨﺪاﻪ ﮔﻪورهﯾﻪ ﻟﻪﻛﺸﺪا ﻧﺎوﯾﺎن ﻟﻨﺎوه رﯾﺘﺸﺎد ﺟﯚﻧﺰ ،ﭘﺰﯾﺸﻜﻪﻛﺎن ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﯚ ﺋﻪوه دهﻛﻪن ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻪﺷﺘﻪرﮔﻪرﯾﯿﻪﻛﯽ ﮔﻪوره ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧﻪ ﻣﻨﺪاﻪﻛﻪ ﻟﻪ ﺳﻜﯽ داﯾﻜﯽ ﺑﮫﻨﻨﻪ دهرهوه ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻧﻪﺗﻮاﻧﺮاوه ﺑﻪ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوﻧﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻟﻪداﯾﻚ ﺑﺒﺖ، ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﻧﻪﺧﯚﺷﺨﺎﻧﻪﻛﻪش رۆﻧﺎﺪ ﻧﺎﺟﻠﯽ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺋﻪو ٣٠ﺳﺎﻪ ﭘﺰﯾﺸﻜﻪ و ﺗﺎوهﻛﻮ ﺋﺴﺘﺎ ﺋﻪم ژﻣﺎرهﯾﻪی ﻧﻪﺑﯿﺴﺘﻮوه ﺑﯚ ﻣﻨﺪاﻜﯽ ﯾﻪك رۆژی ،ﺷﺎﯾﺎﻧﯽ ﺑﺎﺳﻪ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺪاﯽ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮو ﻛﻪ ﻟﻪﻧﺎو ﻛﺘﺒﯽ ﮔﯿﻨﯿﺴﺪا ١٠,٢ ﺗﯚﻣﺎرﻛﺮاوه ﻛﯿﻠﯚﮔﺮاﻣﻪ ،واﺗﻪ ﺑﻪ ﮔﻪورهﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺪاڵ دادهﻧﺮﺖ ﻣﮋووی ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا. ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
67
زاﻧﺴــــﺖ
ﻗﺎوه ﺑﻪھﺰﻛﻪری دڵ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوهﯾﻪﻛﯽ ﺗﺎزهوه دهرﻛﻪوﺗﻮوه ﻛﻪ ﺧﻮاردﻧﻪوهی ﻗﺎوه ﺳﻮودﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﯚ ﺳﻪر ﻟﻪش ھﻪﯾﻪ و ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻛﺎرﯾﮕﻪری راﺳﺘﻪوﺧﯚی ﻟﻪﺳﻪر دڵ ھﻪﯾﻪ. ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوه ﻧﻮﯿﻪﻛﻪ دهرﯾﺨﺴﺘﻮوه ﻛﻪ ﺧﻮاردﻧﻪوهی دوو ﻓﻨﺠﺎن ﻗﺎوه ﻟﻪ رۆژﻜﺪا، دهﺑﺘﻪ ھﯚی ﻛﻪﻣﻜﺮدﻧﻪوهی ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ دڵ ﺑﻪ رﮋهی ،٪٢٤ﺋﻪﻣﻪش وا ﻟﻪ دڵ دهﻛﺎت ﭼﺎﻻﻛﺘﺮ ﺑﺖ و ﺑﻪرهﻧﮕﺎری ھﻪﻣﻮو ﺟﯚره ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﯿﻪﻛﯽ دڵ ﺑﺒﺘﻪوه ﺑﻪو رﮋهﯾﻪی ﺳﻪرهوه. ﻟﻜﯚﻪرهوه ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯿﯿﻪﻛﺎن ﻛﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪﻛﻪﯾﺎن ﻟﻪﺳﻪر ٢٧ھﻪزار ﻛﻪس دهرھﻨﺎوه ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﭘﻨﺞ ﺳﺎﯽ راﺑﺮدوودا ﺑﺎس ﻟﻪوه دهﻛﻪن ﺑﻪھﯚی ﺑﻮوﻧﯽ ﻣﺎددهی ﻛﺎﻓﺎﯾﯿﻦ ﻟﻪ ﻗﺎوهدا ﯾﺎرﻣﻪﺗﯽ دڵ دهدات ﻛﻪ رﮋهی ﻛﯚﻟﯿﺴﺘۆڵ زﯾﺎد ﻧﻪﻛﺎت و ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟﻪ ﻛﺸﯽ ﻟﻪﺷﯽ ﺑﻜﺎت و ﻧﻪھﺖ ﻗﻪﻪو ﺑﺖ. ﻗﺎوه ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻟﻪو ﺷﻠﻪﻣﻪﻧﯿﯿﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﺧﻪﻜﺎﻧﻜﯽ زۆر ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا دهﯾﺨﯚن و ﺑﻪﭘﯽ دوا ﺋﺎﻣﺎر ﻟﻪ ﯾﻪك ﭼﺮﻛﻪدا ١٢ھﻪزار و ٦٠٠ ﻛﻮپ ﻗﺎوه دهﺧﻮرﺘﻪوه ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا.
66
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ژن ﻟﻪ ﭘﯿﺎو زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺴﻪ دهﻛﻪن؟ ﻛﯚﻣﻪﻚ ﭘﺴﭙﯚڕ ﮔﻪﯾﺸﺘﻨﻪ ﺋﻪو ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪی ﻛﻪ ژﻧﺎن و ﭘﯿﺎوان ﻧﺰﯾﻜﻦ ﻟﻪ ژﻣﺎرهی ﺋﻪو وﺷﺎﻧﻪی ﻛﻪ رۆژاﻧﻪ ﺑﻪﻛﺎرﯾﺪهھﻨﻦ ،ﺑﻪم ژﻧﺎن زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺴﻪ دهﻛﻪن و وﺷﻪی زﯾﺎﺗﺮ ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﻦ .ﺋﻪم ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﻟﻪ زاﻧﻜﯚی ﺋﻪرﯾﺰۆﻧﺎ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪراوه دهرﯾﺨﺴﺘﻮوه ﺑﻪ ﺗﻜاﯾﯽ رۆژاﻧﻪ ژﻧﺎن ١٦ھﻪزار و ٢٠٠وﺷﻪ ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﻦ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﻗﺴﻪﻛﺮدﻧﻪوه ،ﺑﻪم ﭘﯿﺎوان ١٥ھﻪزار و ٦٠٠وﺷﻪ ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﻦ ﻟﻪ رۆژﻜﺪا. ﺑﻪم دﻛﺘﯚر ﻟﻮان ﺑﺮﯾﺰﻧﺪﯾﻦ ﻛﻪ ﭘﺰﯾﺸﻜﻜﯽ ﺑﻪﻧﺎوﺑﺎﻧﮕﯽ دهرووﻧﻨﺎﺳﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﺋﻪم ژﻣﺎرهﯾﻪی ﭘ راﺳﺖ ﻧﯿﯿﻪ و ﭘﯽ واﯾﻪ رۆژاﻧﻪ ژﻧﺎن ٢٠ھﻪزار وﺷﻪ ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﻦ و ﭘﯿﺎواﻧﯿﺶ ﺗﻪﻧﮫﺎ ٧ھﻪزار وﺷﻪ ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﻦ ،واﺗﻪ رۆژاﻧﻪ ١٣ھﻪزار وﺷﻪ ژﻧﺎن ﻟﻪ ﭘﯿﺎوان زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺴﻪ دهﻛﻪن ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑﻪﭘﯽ وﺗﻪی ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻪﺷﻜﯽ زۆری ﺷﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻪی ﻣﺸﻜﯽ ژن ﺗﻪرﺧﺎﻧﻜﺮاوه ﺑﯚ ﺑﻪردهوام ﺑﻮوﻧﯽ ﻗﺴﻪ و ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ وﺷﻪی زﯾﺎﺗﺮ .ﺋﻪم ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوهﯾﻪ ﺟﯿﺎوازی رای ﻻی ﭘﺴﭙﯚڕان دروﺳﺘﻜﺮدووه ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑﻪﺷﻜﯽ زۆری زاﻧﺎﯾﺎن ﺑﺎوهڕﯾﺎن واﯾﻪ ﻛﻪ زۆرﻚ ﻟﻪ ﭘﯿﺎوان ﻟﻪ ژن زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺴﻪ دهﻛﻪن ،ﺑﻪم ﻟﻪ دهرهوهی ﻣﺎﺪا ،واﺗﻪ ﻟﻪ ﺷﻮﻨﯽ ﻛﺎردا ﭘﯿﺎوان زۆر زﯾﺎﺗﺮ ﻗﺴﻪ دهﻛﻪن ﻟﻪ ژﻧﺎن.
ﺑﻮو ﻛﻪ ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ دهﻛﺮا ﯾﻪﻛﻪم ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﺖ ﻟﻪ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره ﻻﭘﺘﯚﭘﻪﻛﺎﻧﺪا ﻛﯚی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ٪١٤ی ھﻪﻣﻮو ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻮو ﻟﻪ ﻻﭘﺘﯚﭘﺪا. دواﺑﻪدوای دﯿﺶ Acerﻟﻪ ﭘﻠﻪی ﺳﯿﻪﻣﺪاﯾﻪ و ٪١٢,٢ی ھﻪﻣﻮو ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﻪ. ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ھﯚﻛﺎری زۆر ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره ﻻﭘﺘﯚﭘﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﭼﺎو ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪری ﺗﺮدا ﺑﯚ ﺋﻪو ﺗﻪﻧﮕﮋه ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪ دهﮔﺘﻪوه ﻛﻪ رووی ﻟﻪ ﺟﯿﮫﺎن ﻛﺮدووه ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﮔﻪورهﻛﺎن ھﻪﻣﻮوﯾﺎن ﻟﻪ ﺗﺎزهﻛﺮدﻧﻪوهی ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره دﯾﺴﻜﺘﯚﭘﻪﻛﺎن وهﺳﺘﺎن ،ﺑﻪم ﺑﻪو رﮋه ﺗﻪﻧﮕﮋه ﺋﺎﺑﻮورﯾﯿﻪﻛﻪ ﻛﺎری ﻧﻪﻛﺮده ﺳﻪر ھﺎووﺗﯿﺎن ﺑﻪردهوام و ﺑﻮون ﻟﻪ ﻛﯾﻨﯽ ﻻﭘﺘﯚﭘﻪﻛﺎﻧﯿﺎن. ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا زۆر ھﯚﻛﺎر ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﭘﺎﻨﻪر ﺑﻮوه ﺑﯚ ھﺎﻧﺪاﻧﯽ ﺧﻪﻜﯽ ﺑﻪ ﻛﯾﻨﯽ ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﻻﭘﺘﯚپ، ھﻪر ﺋﻪو ھﯚﻛﺎراﻧﻪش وای ﻟﻪ ﺧﻪﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻛﺮدووه ﻛﻪ ﺑﯿﺮ ﻟﻪ ﻛﯾﻨﯽ ﻻﭘﺘﯚپ ﺑﻜﻪﻧﻪوه ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺗﯚﺧﺘﺮ ﺑﯚﺗﻪوه، ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑ ﻛﺎرهﺑﺎﯾﯽ ﺳﻪرهﻛﯿﺘﺮﯾﻦ ﻛﺸﻪﯾﻪ و ﺋﻪم ﺟﯚرهی ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪر ﻛﺸﻪﻛﻪی ﺑﯚ ﭼﺎرهﺳﻪر ﻛﺮدوون ،ﻟﻪﻻﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮﯾﺸﻪوه ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﺧﻪﻜﯽ ﺋﯿﺸﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺗﻜﻪڵ دهﻛﻪن و ﻛﺎری ﻣﺎڵ و ﺷﻮﻨﯽ ﻛﺎرﯾﺎن ﺗﻜﻪڵ دهﻛﻪن ،ﺑﯚﯾﻪ ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﺎن ﺑﻪ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪرﻜﯽ ھﺎوﺑﻪش ھﻪﯾﻪ ﻟﻪﻧﻮان ﻣﺎﻪوه و ﺷﻮﻨﯽ ﻛﺎردا. ﺋﺴﺘﺎ ﻟﻪ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا ﮔﻪرﻣﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎزاڕ ﺑﺎزاڕی ﻻﭘﺘﯚﭘﻪ و ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪك ﺧﻪﻜﯽ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﯽ ﺧﯚی ﻧﺎﭼﺖ ﺑﻪﻻی ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره ﺋﺎﺳﺎﯾﯿﻪﻛﺎﻧﺪا ،ﭘﺪهﭼﺖ ﺋﻪم ﺑﺎزاڕ ﮔﻪرﻣﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ﺗﺎزهدا زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺖ. ﺷﭭﺎن ﻣﺴﺘﻪﻓﺎ ﻣﯿﺴﺮی
ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻚ ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮهی ﺳﻪﻋﺎت ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی LGی ﻛﯚرﯾﯽ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻜﯽ ﻧﻮﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮهی ﺳﻪﻋﺎت ﺑﻪرھﻪﻣﮫﻨﺎوه ،ﺋﻪم ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻪی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﺎوﺑﺮاو ﺑﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ دادهﻧﺮﺖ ﻛﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮهی ﺳﻪﻋﺎت ﺑﺖ و ﺑﺘﻮاﻧﺖ ﭬﯿﺪﯾﯚ ﺑﮕﺮﺖ. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی LGراﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ »ﺋﻪم ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻪ ﻟﻪﺳﻪر ﺷﻮهی ﺳﻪﻋﺎﺗﯽ دهﺳﺘﻪ و ﺗﻮاﻧﺎی ﻛﺎرﻛﺮدﻧﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﻧﻪوهی ﺳﯿﻪم ھﻪﯾﻪ و ﺷﺎﺷﻪﻛﻪﺷﯽ ﺑﻪ دهﺳﺖ ﻟﺪان )ﻟﻪﻣﺲ( ﻛﺎردهﻛﺎت«. ﺑﺠﮕﻪ ﻟﻪوهی ﺷﻮهﻛﻪی ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪﯾﯿﻪﻛﯽ ﮔﺮﻧﮕﻪ ﻟﻪ ﻣﯚﺑﺎﯾﻠﻪﻛﻪدا ،ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪی ﺗﺮﯾﺶ ﺗﺪاﯾﻪ ،ﻟﻪواﻧﻪ :ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺳﭙﯿﻜﻪری ﺟﯚراوﺟﯚری ﺗﺪاﯾﻪ و دهﺗﻮاﻧﺖ وﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺟﯚر ﺗﻪﻣﺎﺷﺎ ﺑﻜﻪﯾﺖ .ھﻪروهھﺎ ھﻪر ھﻪﻣﺎن ﻣﯚﺑﺎﯾﻞ ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﺑﯚ دهﻧﮓ ھﻪﯾﻪ. درﮋی ﺷﺎﺷﻪﻛﻪی ﺗﻪﻧﮫﺎ 3ﺳﺎﻧﺘﯿﻤﻪﺗﺮه و ﺋﻪﺳﺘﻮورﯾﯿﻪﻛﻪی 14ﻣﻠﯿﻤﻪﺗﺮه ،وا ﭼﺎوهڕوان دهﻛﺮﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﻪﯾﻨ12 ی ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووهم ﺑﻜﻪوﺘﻪ ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎوه.
ﭬﺮژﻧﻜﯽ ﻧﻮﯽ ﻧﯚرﺗﻦ ﺑﯚ ﻣﺎﻛﻨﺘﯚش ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﯚرﺗﻦ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﭬﺮژﻧﻜﯽ ﻧﻮﯽ ﺋﻪﻧﺘﯽ ﭬﺎﯾﺮۆﺳﯽ ﻧﯚرﺗﻨﯿﺎن ﺑﻪرھﻪﻣﮫﻨﺎوه ﻛﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻪ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻪﻣﯽ ﻣﺎﻛﻨﺘﯚش ،ﺋﻪم ﭬﺮژﻧﻪ ﻧﻮﯿﻪی ﺋﻪﻧﺘﯽ ﭬﺎﯾﺮۆﺳﻪ ،زﯾﺎﺗﺮ ﺑﯚ ﺋﯿﻨﺘﻪرﻧﺖ ﺑﻪﻛﺎردﺖ و ﻧﺎوﻧﺮاوه .Norton Internet Security 4 ﺋﻪم ﭬﺮژﻧﻪ ﻧﻮﯿﻪ ﺷﻮه و روﺧﺴﺎرﻜﯽ ﺟﯿﺎوازی ھﻪﯾﻪ ﻟﻪﭼﺎو ﭬﺮژﻧﻪ ﻛﯚﻧﻪﻛﺎﻧﺪا ﺗﻮاﻧﺎی ﮔﺮﺗﻨﯽ ھﻪﻣﻮو ﺟﯚره ﭬﺎﯾﺮۆﺳﻜﯽ ھﻪﯾﻪ ﺑﻪ ھﻪردوو ﺟﯚری ﭬﺎﯾﺮۆﺳﻪﻛﺎﻧﯽ وﯾﻨﺪۆز و ﻣﺎﻛﻨﺘﯚﺷﻪوه. ھﻪروهھﺎ ﺗﻮاﻧﺎی ﺑﻪرهﻧﮕﺎرﺑﻮوﻧﻪوهی و phishing ﺗﺮﺳﻨﺎﻛﻪﻛﺎﻧﯽ malwareی ھﻪﯾﻪ ،ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی ﻧﯚرﺗﻦ راﯾﮕﻪﯾﺎﻧﺪووه ﻛﻪ ﻟـــﻪ ﺳــﻪرهﺗــﺎی 2009هوه دهﺳﺖ دهﻛﺎت ﺑﻪ ﺑوﻛﺮدﻧﻪوه و ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرﺗﺎﺳﻪری ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا. ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
69
ﺋﺎیﺗﯽ
ﻛﻮرد دﯾﺴﻜﺘﯚﭘﻪﻛﺎﻧﯿﺎن ﺟﺪهھﻦ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره ﻻﭘﺘﯚﭘﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ﭘﺎردا ﺑﻪرزﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ﻟﻪ ﻣﮋووی ﺋﺎی ﺗﯽ ـ دا ،ﺑﯚﯾﻪ ھﻪﻮﺴﺘﻪ ﻟﻪﺳﻪرﻛﺮدن و ﻟﻜﺪاﻧﻪوهی ھﯚﻛﺎرهﻛﺎن ،ﺑﻮوهﺗﻪ ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ راﮔﻪﯾﺎﻧﺪﻧﻪ ﺋﺎی ﺗﯽ ـ ﯾﻪﻛﺎن. ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺋﻪو ﺋﺎﻣﺎر و ﻟﻜﯚﯿﻨﻪواﻧﻪی ﻛﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪراوه دهرﻛﻪوﺗﻮوه ﺳﺎﯽ ﭘﺎر رﮋهی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻻﭘﺘﯚپ ﻟﻪ ﺳﻪرﺗﺎﺳﻪری ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا زۆر زﯾﺎدی ﻛﺮدووه ﺑﻪ ﺟﯚرﻚ ﻛﻪ ﻟﻪ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره دﯾﺴﻜﺘﯚﭘﻪﻛﺎﻧﻪوه ﻧﺰﯾﻚ ﺑﯚﺗﻪوه، ﺑﯚﯾﻪ وا ﭼﺎوهڕوان دهﻛﺮﺖ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٩ﺑﺒﺘﻪ ﺳﺎﻚ ﻛﻪ ﺑﯚ ﯾﻪﻛﻪﻣﺠﺎر ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪری ﻻﭘﺘﯚپ ﻟﻪ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪری ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ دﯾﺴﻜﺘﯚپ زﯾﺎﺗﺮ ﺑﺖ ،ﻟﺮهدا دهﻛﻪوﯾﻨﻪ ﭘﺮﺳﯿﺎرﻜﻪوه ،ﺋﺎﯾﺎ ﺋﯿﺘﺮ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪری ﻻﭘﺘﯚپ ﺟﮕﻪ ﺑﻪ ﺟﯚرهﻛﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﻟﮋ دهﻛﺎت؟ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی iSuppliﻛﻪ ﺗﺎﯾﺒﻪﺗﻤﻪﻧﺪه ﻟﻪ ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺮدﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎر و ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوهی ﺑﻪ ﺑﺎزاڕﻛﺮدﻧﺪا، دهرﯾﺨﺴﺘﻮوه ﻛﻪ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪری ﻻﭘﺘﯚپ زۆر زﯾﺎدی ﻛﺮدووه ﮔﻪﯾﺸﺘﯚﺗﻪ رادهﯾﻪك ﻛﻪ ﻧﺰﯾﻚ ﺑﯚﺗﻪوه ﻟﻪ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪری دﯾﺴﻜﺘﯚپ ﻟﻪ ﭼﺎرهﻛﯽ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٨دا ،ھﻪﻣﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﭘﺸﺒﯿﻨﯽ ﺋﻪوه دهﻛﺎت ﻛﻪ ﺋﻪم رﮋهﯾﻪ ﺑﻪرهو ﺑﻪرزﺑﻮوﻧﻪوه ﺑﭽﺖ و ﺑﮕﺎﺗﻪ ﺳﻪرو ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪری ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ،ﺑﻪم زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺋﻪم ژﻣﺎرهﯾﻪ ﺗﺎوهﻛﻮ ﺋﺎﺳﺘﻚ دهﺑﺖ ﻛﻪ ﺧﻪﻜﯽ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯚ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره ﻛﻪﺳﯿﯿﻪﻛﺎن ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﻻﭘﺘﯚپ دهﺑﻪﺳﺘﻦ ،واﺗﻪ ﺋﻪم رﮋهﯾﻪ دهوهﺳﺘﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره دﯾﺴﻜﺘﯚﭘﻪﻛﺎن ھﻪر ﮔﺮﻧﮕﻪ ﺑﯚ ﺷﻮﻨﻪ ﮔﺸﺘﯽ و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ،ھﻪر ﺑﯚﯾﻪ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﻪ ﭼﻪرﺧﯽ زﯾﻨﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره ﻻﭘﺘﯚﭘﻪﻛﺎن دادهﻧﺮﺖ، ﺋﺴﺘﺎ ﺋﻪو ﻛﺎﺗﻪﯾﻪ ﻛﻪ ﺋﻪواﻧﻪی ﻻﭘﺘﯚﭘﯿﺸﯿﺎن ھﻪﯾﻪ ھﻪﻧﺪێ ﺟﺎر دهﯾﮕﯚڕن ﺑﻪ داﻧﻪﯾﻪﻛﯽ ﺑﺎﺷﺘﺮ ،ﺋﻪواﻧﻪی ﻛﻪ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪری ﻛﻪﺳﯿﯽ ﺧﯚﯾﺎن ھﻪﯾﻪ ﺧﻮازﯾﺎرن ﺑﯿﮕﯚڕن ﺑﻪ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪرﻜﯽ ﻻﭘﺘﯚپ، ﺑﯚﯾﻪ ﺑﻪرزﺗﺮﯾﻦ ﺋﺎﺳﺖ ﺗﯚﻣﺎر دهﻛﺎت. ﺑﻪم ﺋﻪﮔﻪر ﺣﺎﻪﺗﻪﻛﻪ ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ﺋﻪو ﺋﺎﺳﺘﻪی ﺧﻪﻜﯽ زۆرﺑﻪی ﺑﻮوه ﺧﺎوهﻧﯽ ﻻﭘﺘﯚپ ،ﺋﻪوا ﺗﻪﻧﮫﺎ ﮔﯚڕﯾﻨﯽ ﻣﯚدﻠﻪﻛﺎن دهﻣﻨﺖ و ﺑﺎزاڕی 68
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻻﭘﺘﯚﭘﻪﻛﺎن ﺑﻪرهو ﻛﺰی دهﭼﺖ و ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﻜﯽ ﺟﮕﯿﺮدا دهوهﺳﺘﺖ. ﺋﺴﺘﺎ ﮔﻪرﻣﻮﮔﻮڕﺗﺮﯾﻦ ﺑﺎﺑﻪﺗﯽ ﻟﻜﯚﯿﻨﻪوهی ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿﻪ ﻟﻪ ﺗﺎﯾﺘﯽ ﺋﻪم ﺑﺎﺑﻪﺗﻪ ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪﺗﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎ ﺑﻪرھﻪﻣﮫﻨﻪرهﻛﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪر، دهﯾﺎﻧﻪوﺖ ﭘﻼﻧﯽ ﺳﺎﯽ ﺗﺎزهﯾﺎن ﭘﺘﻪوﺑﺖ و ﻧﺎﯾﺎﻧﻪوﺖ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﻪ ﻛﯚﻣﭙﯿﻮﺗﻪره دﯾﺴﻜﺘﯚﭘﻪﻛﺎﻧﻪوه ﭼﻮﻧﻜﻪ ﺑﻜﻪن، ﺳﻪرﻗﺎڵ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻪﻛﺎن ﺑﺎزاڕ ﺑﺎﺷﯿﺎن ﭘ ﻧﺎﺖ. ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎﻧﯿﺶ رﻛﺎﺑﻪرن ھﻪر ھﻪﻣﺎن ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی iSuppliراﮔﻪﯾﺎﻧﺪ« ﻛﻪ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﻟﻪ رﻛﺎﺑﻪرﯾﺪا ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪوه ﻧﺰﯾﻜﻦ و رﯾﺰﺑﻪﻧﺪی ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﺎن ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ
ﺟﯿﺎواز ﮔﯚڕاوه و ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی HPﺑﻮوهﺗﻪ ﯾﻪﻛﻪم، رﮋهی ﻓﺮۆﺷﺘﻨﯽ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٨ی ٪١٨,٨ HPی ھﻪﻣﻮو ﺑﺎزاڕهﻛﺎﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﺑﻮوه ،ﺋﻪوهی ﭼﺎوهڕوان ﻧﻪﻛﺮاﺑﻮو ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی د ﻟﻪ رﯾﺰﺑﻪﻧﺪی دووهﻣﺪا
دواﺗﺮ ﻟﻪ ھﯽ ھﺮﺷﺒﺮدﻧﺪا ﯾﺎری ﻛﺮدووه. ﻛﭽﺎن رۆﻜﯽ دﯾﺎرﯾﺎن ھﻪﺑﻮوه ﻟﻪ ژﯾﺎﻧﯽ رۆﻧﺎﺪۆدا ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﺪا ﺑﻮوه ﻟﻪﮔﻪڵ ھﺎوڕﯿﻪﻛﺎﻧﯿﺪا ،ﺳﯚزاﻧﺎ ﻓﯿﺮﻧﺮ ﯾﻪﻛﻪم دهﺳﺘﮕﯿﺮاﻧﯽ ﺑﻮوه ،ﻣﯿﻠﯿﻨﯽ دۆﻣﯿﻨﮕﯿﺴﯿﺶ ﯾﻪﻛﻪم ژﻧﯽ ﺑﻮوهو ژﻧﯽ دووهﻣﯿﺸﯽ ﻧﺎوی داﻧﯿﯿﻼ ﺳﯿﻜﺎرﯾﻠﯽ ﺑﻮوه.
رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻪ ﻣﻨﺪاﯿﺪا ﻋﺎﺷﻘﯽ ﺗﯚپ ﺑﻮوه ،ﺑﻪم زۆر رﻗﯽ ﻟﻪ ﻗﻮﺗﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺑﻮوه .ﺋﻪﻓﺴﺎﻧﻪی ﺗﯚﭘﯽ ﭘﯽ ﺑﻪڕازﯾﻠﯽ )زﯾﻜﯚ( ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﺑﺎ ﺑﻮوه ﺑﯚ روﻧﺎﺪۆ ،ھﻪر ﻟﻪ ﻣﻨﺪاﯿﯿﻪوه ﻋﺎﺷﻘﯽ زﯾﻜﯚ ﺑﻮوهو وﯾﺴﺘﻮﯾﻪﺗﯽ ﻻﺳﺎﯾﯽ ﺑﻜﺎﺗﻪوه .رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٨٨دا و ﻛﺎﺗﻚ ﺗﻪﻣﻪﻧﯽ ﺗﻪﻧﮫﺎ ١٢ﺳﺎڵ ﺑﻮوه ،ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻛﺮدووه ﺑﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﯾﺎﻧﻪی ﺗﯚﭘﯽ ﭘﻮه ﻛﻪ ﺋﻪوﯾﺶ ﯾﺎﻧﻪی )ﺗﻨﺲ ﻛﻠﻮب ﻓﺎﻟﯿﻘﯿﻮر( ھﻪرﻟﻪوﻛﺎﺗﻪﯾﺸﻪوه ﺑﻪھﺮهﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪ ھﻪژاﻧﯽ ﺗﯚڕی ﺑﻪراﻣﺒﻪردا ﺑﻪدهرﻛﻪوﺗﻮه. ﺳﻪرهﺗﺎی ﯾﺎرﯾﻜﺮدﻧﯽ وهك ﮔﯚﭽﯽ ﺑﻮو
ﮔﻪڕان ﺑﻪرهو ﺑﺎﺷﺘﺮ رۆﻧﺎﺪۆ ﯾﻪﻛﻪم ھﻪﻧﮕﺎوی ﻟﻪ ﺑﻮاری ﺗﯚﭘﯽ ﭘﺪا ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﺎﻧﻪی ﻛﺮوزﯾﺮۆی ﺑﻪڕازﯾﻠﯽ دهﺳﺖ ﭘ ﻛﺮدووه ١٤ ،ﯾﺎری ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪم ﯾﺎﻧﻪﯾﻪ ﻛﺮدووهو ١٢ﮔﯚﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووه .ھﻪر ﻟﻪم ﯾﺎﻧﻪﯾﻪدا ﺑﯚﺗﻪ ﺟﯽ ﺳﻪرﻧﺠﯽ ﻛﺎرﻟﯚس ﺋﻪﻟﺒﺮﺗﯚ ﺑﺎرﯾﺮا و دواﺗﺮ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻛﺮدووه ﺑﻪ ھﻪﺒﮋاردهی ﺑﻪڕازﯾﻠﻪوه ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٤دا ﺑﯚ ﯾﻪﻛﻪﻣﺠﺎر ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪﺒﮋاردهی ﺑﻪڕازﯾﻠﺪا ﻟﻪ ﺟﺎﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ﺑﻪﺷﺪاری ﻛﺮدووه .ھﻪر ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﺳﺎﯿﺸﺪا ﭼﻮوهﺗﻪ ﯾﺎﻧﻪی )ﺑﯽ ﺋﺲ ﻓﯽ ﺋﺎﯾﻨﺪھﯚﭬﻨﯽ( ھﯚﻨﺪﯾﯿﻪوه و ﺑﯚ ﻣﺎوهی دوو وهرز ﻟﻪم ﯾﺎﻧﻪﯾﻪدا ﯾﺎری ﻛﺮدووه و ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ ٤٦ﯾﺎرﯾﺪا ﻛﺮدووهو ٤٢ﮔﯚﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووه. ﻟﻪژﺮ ﭼﺎودﺮی راھﻨﻪری ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰی ﺳﺮﺑﯚﺑﯽ رۆﺑﺴﯚﻧﺪا ﺑﻮوه ،ﻛﺎﺗﻚ ﺋﻪم راھﻨﻪره دهﭼﺘﻪ ﯾﺎﻧﻪی ﺑﻪرﺷﻠﯚﻧﻪی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺧﯚی دهﺑﺎت ،رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻪ وهرزی -١٩٩٦ ١٩٩٧دا ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﺎﻧﻪی ﻛﻪﺗﻪﻟﯚﻧﯽ ﯾﺎری ﻛﺮدووه و ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ ٤٩ﯾﺎرﯾﺪا ﻛﺮدووهو ٤٧ﮔﯚﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدووه ﻟﻪو وهرزهدا .ﻟﻪ ﺳﺎﯽ -١٩٩٧ ١٩٩٨دا ﭼﻮوهﺗﻪ ﯾﺎﻧﻪی ﺋﯿﻨﺘﻪر ﻣﯿﻼﻧﯽ ﺋﯿﺘﺎﯽ، ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٨دا ﺑﻪﺷﺪاری ﻟﻪ ﺟﺎﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ﻛﺮدووه ،ﻛﻪ ھﻪﺒﮋاردهی ﺑﻪڕازﯾﻞ ﺗﻮاﻧﯽ ﭘﻠﻪی دووهم ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺑﻨﺖ ،ﻛﺎﺗﻚ ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ھﻪﺒﮋاردهی ﻓﻪرهﻧﺴﺎدا دۆڕا ﺑﻪ ﮔﯚﻜﯽ ﺑ ﺑﻪراﻣﺒﻪر .ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٩ﺗﻮوﺷﯽ ﭘﻜﺎﻧﻚ ھﺎت ﻟﻪ ﺋﻪژﻧﯚﯾﺪا ،ﺑﻪم ھﯚﯾﻪوه ﺑﯚ ﻣﺎوهی ﭼﻪﻧﺪ ﻣﺎﻧﮕﻚ ﻟﻪ ﯾﺎری دوورﻛﻪوﺗﻪوه .ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٠دا ﺟﺎرﻜﯽ دﯾﻜﻪ ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﺑﯚ ﯾﺎرﯾﮕﺎ، ﺑﻪم ﭘﺎش ٧دهﻗﯿﻘﻪ ﻟﻪ ﯾﺎری ﻛﺮدن ﺟﺎرﻜﯽ ﻛﻪ ﺗﻮوﺷﯽ ﭘﻜﺎن ھﺎت ،دواﺗﺮ ﭘﺎش ٢٠ھﻪﻓﺘﻪ ﻟﻪ ﭼﺎرهﺳﻪر ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﺑﯚ ﯾﺎرﯾﮕﺎ و ﺑﻪﺷﺪاری ﻛﺮد ﻟﻪ ﺟﺎﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ٢٠٠٢دا و ﺗﻮاﻧﯽ ﻟﻪ ﯾﻪك ﯾﺎرﯾﺪا ٢ﮔﯚڵ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ﻟﻪ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ھﻪﺒﮋاردهی ﺋﻪﻤﺎﻧﯿﺎدا .ھﻪر ﻟﻪھﻪﻣﺎن ﺳﺎﺪا ﻧﺎزﻧﺎوی ﮔﯚﻜﺎری ﭘﺎﻪواﻧﺘﯽ ﺟﺎﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ
ﻟﻨﺮا ﺑﻪ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدﻧﯽ ٨ﮔﯚڵ .رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻪ ھﺎوﯾﻨﯽ ٢٠٠٢دا ﭼﻮوه ﯾﺎﻧﻪی رﯾﺎڵ ﻣﻪدرﯾﺪی ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ ،ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم وهرزی ﯾﺎری ﻛﺮدﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ رﯾﺎﺪا ﺗﻮاﻧﯽ ﻧﺎزﻧﺎوی ﺧﻮﻟﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ ﺑﯚ ﯾﺎﻧﻪی رﯾﺎڵ ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺑﻨﺖ .رۆﻧﺎﺪۆ ﺗﻮاﻧﯽ ﺋﻪو ژﻣﺎرهﯾﻪ ﺑﺸﻜﻨﺖ ﻛﻪ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺋﻪﻤﺎﻧﯽ )ﮔﯿﺮدﻣﯚﻟﻪر( ﺗﯚﻣﺎری ﻛﺮد ﺑﻮو ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﻧﻮدهوﻪﺗﯿﺪا. دواﺟﺎر رۆﻧﺎﺪۆ ﺟﺎرﻜﯽ ﺗﺮ رووی ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ﻛﺎﭽﯚ ﻛﺮدهوه ،ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﭘﯿﺮه راھﻨﻪر ﺋﯿﺪارهی ﯾﺎﻧﻪی ﺷﺎھﺎﻧﻪی ﻟﻪوه ﺋﺎﮔﺎدار ﻛﺮدهوه ،ﻛﻪ وا رۆﻧﺎﺪۆی ﻧﺎوﺖ ،ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ﻛﺎﭽﯚﺷﺪا ﺋﻪﻣﺠﺎرهﯾﺎن رۆﻧﺎﺪۆ ﭼﻮوه ﻧﺎو دوژﻣﻨﻪ ﺳﻪرﺳﻪﺧﺘﻪﻛﻪی ﺋﯿﻨﺘﻪر واﺗﻪ ﯾﺎﻧﻪی ﻣﯿﻼن ،ﻟﻪ وهرزﻜﺪا ﻛﻪوا ﭘﻜﺎن ﺑﻮاری ﻧﻪدا، ﺗﻮاﻧﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ﻣﯿﻼﻧﺪا ﻟﻪ ١١ﯾﺎرﯾﺪا ٧ﮔﯚڵ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ،ﺑﻪم ﺑﯚ دواﺟﺎر رووی ﻟﻪ ﺑﻪڕازﯾﻞ ﻛﺮدهوه. ﻛﻮڕه ﺋﺎﺘﻮﻧﯿﯿﻪﻛﻪ رۆﻧﺎﺪۆ ﺳ ﺟﺎر وهك ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ھﻪﺒﮋﺮاوه ﻟﻪ ﺳﺎﻪﻛﺎﻧﯽ .١٩٩٦،١٩٩٧،٢٠٠٢ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٧،٢٠٠٢دا وهك ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰان ھﻪﺒﮋﺮاوه ﻟﻪ ﺋﻪوروﭘﺎ. ھﻪروهھﺎ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٢ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﻧﺎزﻧﺎوی ﮔﯚﻜﺎری ﭘﺎﻪواﻧﺘﯽ ﺟﺎﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺑﻨﺖ ﺑﻪ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدﻧﯽ ٨ﮔﯚڵ .ﮔﯚﻜﺎری ﭘﺎﻪواﻧﺘﯽ ﻣﯿﻨﯿﺮۆ ﺑﻮوه ،ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٤دا، ھﻪر ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﺳﺎﺪا ﺑﻮوهﺗﻪ ﮔﯚﻜﻪری ﭘﺎﻪواﻧﺘﯽ ﻛﯚﺑﺎ ﺳﯚﺑﻪر .ﻟﻪ ﺋﯚﯚﻣﭙﯿﺎﺗﯽ ﺋﻪﺗﻪﻧﺘﺎی ١٩٩٦دا ﻣﻪداﻟﯿﺎی ﺑﺮۆﻧﺰی ﺑﻪدهﺳﺘﮫﻨﺎوه ،ﻟﻪ ﺟﺎﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ ﻓﻪرهﻧﺴﺎی ١٩٩٨دا ھﺎوﻛﺎر ﺑﻮوه ﻟﻪوهی ﺑﻪڕازﯾﻞ ﭘﻠﻪی دووهم ﺑﻪدهﺳﺖ ﺑﮫﻨﺖ. رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٥دا ﻧﺎزﻧﺎوی ﮔﯚﻜﺎری ﺧﻮﻟﯽ ھﯚﻪﻧﺪی ﺑﻪدهﺳﺘﮫﻨﺎوهو ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٧دا وهك ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﻻﺗﯿﻨﯽ ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯿﺪا ھﻪﺒﮋﺮاوه .ھﻪروهك ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ١٩٩٨دا ﻧﺎزﻧﺎوی ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺋﻪوروﭘﺎی ﭘ ﺑﻪﺧﺸﺮاوه و ھﻪر ﻟﻪ ھﻪﻣﺎن ﺳﺎﺪا ﻧﺎزﻧﺎوی ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ھﺮﺷﺒﻪری ﭘ ﺑﻪﺧﺸﺮاوه ،ﻟﻪ ١٩٩٨ ﻧﺎزﻧﺎوی ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ﺋﯿﺘﺎﯿﺎدا ﭘ ﺑﻪﺧﺸﺮاوه .ﻟﻪﮔﻪڵ ﯾﺎﻧﻪی رﯾﺎڵ ﻣﻪدرﯾﺪﯾﺸﺪا ﻟﻪ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٢دا ﻧﺎزﻧﺎوی ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﺋﯿﺴﭙﺎﻧﯽ ﭘ ﺑﻪﺧﺸﺮاوه. ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
71
وهرزش
ھﻪژﻨﻪری ﺗﯚڕهﮐﺎن ﺗﯚﻗﻨﻪری ﮔﯚﭽﯿﯿﻪﻛﺎن ،راوﭼﯿﯿﻪ ﺑ وﻨﻪﻛﻪ ،ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻨﯽ ﺋﻪوروﭘﺎ و ﺟﯿﮫﺎن ،ﭘﺎﻪواﻧﯽ ﺟﯿﮫﺎن ﻟﻪ ﺳﺎﻧﯽ ٢٠٠٢ ،١٩٩٤دا رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻮﯾﺰ ﻧﺎزارﯾﯚ ﺋﻪو ﻛﻮڕه ﺋﻪﺳﻤﻪرهی ﻧﺎوی وﺗﻪﻛﻪی ﺑﻪز ﻧﻪﺧﺸﺎﻧﺪ. رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻮﯾﺰ ﻧﺎزارﯾﯚ دی ﻟﯿﻤﺎ ﻟﻪ ٢٢ی ﺳﺒﺘﻪﻣﺒﻪری ١٩٧٦دا ﻟﻪ ﺑﻨﺘﻮرﯾﺒﯿﺮۆ ﻟﻪ ﺑﻪڕازﯾﻞ ﻟﻪداﯾﻜﺒﻮوه .ﺑﺎی ١٨٠ﺳﻢ و ﻛﺸﯽ ٨٠ﻛﮕﻢ ﻟﻪ ھﯽ ھﺮﺷﺒﺮدﻧﺪا ﯾﺎری دهﻛﺎت. 70
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﯾﻪﻛﻪم دهرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ رۆﻧﺎﺪۆ ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪﺒﮋاردهی ﺑﻪڕازﯾﻞ دهﮔﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ،١٩٩٤/٣/٢٤ﻟﻪو ﯾﺎرﯾﻪدا ﺑﻪڕازﯾﻞ ﺑﻪ ٢ﮔﯚﯽ ﺑ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردهی ﺋﻪرﺟﻪﻧﺘﯿﻨﯽ
ﺑﺮدهوهو ﯾﻪﻛﻪم ﮔﯚﯽ ﻧﻮدهوﻪﺗﯽ ﻟﻪﮔﻪڵ ھﻪﺒﮋاردهی ﺑﻪڕازﯾﻞ ﻟﻪ ١٩٩٤/٥/٤ﺑﻮوه. ﺑﺎوﻛﯽ ﻧﺎوی ﻧﯿﻠﯿﯚﯾﻪو داﯾﻜﯿﺸﯽ ﻧﺎوی دۆﻧﺎﺳﯚﻧﺎﯾﻪ ﺑﺎوﻛﯽ ﻟﻪ ھﯽ ﺗﻪﻟﻪﻓﯚﻧﺪا ﻛﺎری ﻛﺮدووه.
ﺟﺎﻣﯽ ﻛﻪﻧﺪاو ﻟﻪ ﻋﯿﺮاق ﺟﺎﺳﻢ ﻣﺤﻪﻣﻪد ﺟﻪﻋﻔﻪر وهزﯾﺮی وهرزش و ﻻواﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﺋﺎﻣﺎدهﯾﯽ وﺗﻪﻛﻪی ﻧﯿﺸﺎﻧﺪا ﺑﯚ ﻣﯿﻮاﻧﺪارﯾﯽ ﺟﺎﻣﯽ ﻛﻪﻧﺪاوی ٢١ﻛﻪ ﺑﯾﺎره ﻟﻪ ﺷﺎری ﺑﻪﺳﺮهو ﻟﻪﺳﺎﯽ ٢٠١٣ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺒﺪرﺖ. وهزﯾﺮی وهرزش و ﻻوان ﺋﺎﻣﺎژهی ﺑﻪوهﻛﺮد ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﺷﺎرﻜﯽ وهرزﺷﯽ ﮔﻪوره ﻟﻪ ﺑﻪﺳﺮه دروﺳﺖ دهﻛﺎت ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺗﻮاﻧﺎی ﺑﻪڕﻮهﭼﻮوﻧﯽ رووداوهﻛﻪی ھﻪﺑﺖ .ﺟﻪﻋﻔﻪر وﺗﯽ »ﺷﺎره وهرزﺷﯿﯿﻪﻛﻪ ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ داﻣﻪزراوهی ﮔﻪوره ﻟﻪ ﺧﯚدهﮔﺮﺖ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﺘﺎدﯾﯚﻣﻜﯽ ﮔﻪورهدا ﻛﻪ ﺟﮕﻪی ٨٠ ھﻪزار ﺑﯿﻨﻪری ﺗﺪا دهﺑﺘﻪوه ﻟﻪﮔﻪڵ ٤ﯾﺎرﯾﮕﺎی ﺗﺎﯾﺒﻪت ﺑﻪ ﻣﻪﺷﻘﻜﺮدن و ﭼﻪﻧﺪﯾﻦ ﺋﻮﺗﻠﯽ ﻧﻮێ و ﺳﻪﻧﺘﻪری ﻣﯿﺪﯾﺎﯾﯽ. ھﻪﻧﮕﺎوهﻛﺎﻧﯽ دهﺳﺘﭙﻜﺮدﻧﯽ ﺷﺎرهﻛﻪ ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﭘﺮاﻛﺘﯿﻜﯽ دهﺳﺘﯽ ﭘﻜﺮدووهو ﺣﻜﻮﻣﻪت ﺑﻮدﺟﻪی ٥٠٠ﻣﻠﯿﯚن دۆﻻری ﺑﯚ ﺗﻪرﺧﺎﻧﻜﺮدووهو ﺑﯾﺎره ﻟﻪﺳﺎﯽ ٢٠١٠ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮۆژهﻛﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ ﺑﺖ.
ﺑﺎی ﺑــﺎی ﺋﻪدرﯾـﺎﻧــﯚ ﭘﺪهﭼﺖ ﺋﻪدرﯾﺎﻧﯚش ﺑﮕﻪڕﺘﻪوه ﺑﯚ ﻻی ھﺎوهﻪﻛﻪی رۆﻧﺎﺪۆ ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ﺑﻪڕازﯾﻠﯽ ﭘﺎش ﺋﻪوهی ﺋﯿﺪارهی ﯾﺎﻧﻪی ﺋﯿﻨﺘﻪر ﻣﯿﻼﻧﯽ ﺋﯿﺘﺎﯽ ﺟﻪﺧﺘﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺋﻪوه ﻛﺮدهوه ﻛﻪ ﺋﻪدرﯾﺎﻧﯚ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ھﻪﺒﮋاردهی ﺑﻪڕازﯾﻞ ﻟﻪ ﻣﺎوهی ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهﻛﺎﻧﯽ وهرزی زﺳﺘﺎﻧﺪا ﯾﺎﻧﻪﻛﻪی ﺑﻪﺟﺪهھﺖ. ﺋﻪﻣﻪش دوای ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺋﻪدرﯾﺎﻧﯚ دﺖ ﻟﻪ ﭘﺸﻮوهﻛﻪی ﻟﻪ ﺑﻪڕازﯾﻞ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﻣﺎوهﯾﻪﻛﯽ درﮋ ﻟﻪ ﺷﺎری ﻣﯿﻼﻧﯚ رهﻧﮕﻪ ﻧﻪﻣﻨﺘﻪوه .ﺑﻪڕﻮهﺑﻪری ﯾﺎﻧﻪی ﺋﯿﻨﺘﻪر ﺳﻪرﻗﺎﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﺋﻪم ﯾﺎرﯾﺰاﻧﻪﯾﻪ و ﻟﻪ ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺮدﻧﯽ رﻮﺷﻮﻨﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهﻛﻪﯾﻪﺗﯽ ھﻪرﭼﻪﻧﺪه دوو ﻛﺸﻪی ﻟﻪ ﭘﺸﻪ ﻛﻪ دهﺑﺖ ﭼﺎرهﺳﻪری ﺑﻜﺎت ،ﯾﻪﻛﻪﻣﯿﺎن دهرﭼﻮوﻧﯽ ﺋﻪم ﯾﺎرﯾﺰاﻧﻪ ﻟﻪ ﯾﺎﻧﻪﻛﻪی ﺑﻪﻛﻪﻣﺘﺮ ﻟﻪ ١٥ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆ ﻧﯿﯿﻪ ﺋﻪوهی ﻛﻪ زﯾﺎﺗﺮ ﻛﺎرهﻛﻪی ﻗﻮرس ﻛﺮدووه ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ زۆرﻚ ﻟﻪ ﯾﺎﻧﻪﻛﺎن ﺣﻪز
ﻟﻪ ﺑﻪدهﺳﺖ ھﻨﺎﻧﯽ ﺋﻪم ﯾﺎرﯾﺰاﻧﻪ دهﻛﻪن و دهﯾﺎﻧﻪوﺖ ﺑﯚﻧﺪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺑﺒﻪﺳﺘﻦ ،ﺑﻪم ﺋﺎﻣﺎدهﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﺋﻪو ﻧﺮﺧﻪ .ﻛﺸﻪی دووهم و ﮔﺮﻧﮓ ﻧﻪﺑﻮوﻧﯽ ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺟﮕﺮهوهﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪ ﺳﻪرهﺗﺎدا ﻣﯚرﯾﻨﮫﯚی راھﻨﻪری ھﻪوﯽ ﺑﻪدهﺳﺖ ھﻨﺎﻧﯽ درۆﮔﺒﺎی و ﻛﯚﻧﻪھﺎوهﯽ ھﺮﺷﺒﻪری ﯾﺎﻧﻪی ﭼﺴﯽ دهدا، ﺑﻪم ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯿﺪا ﺋﻪم ﯾﺎرﯾﺰاﻧﻪ ﺑﯾﺎری دا ﻛﻪ ﻟﻪ ﯾﺎﻧﻪﻛﻪﯾﺪا ﺑﻤﻨﺘﻪوه. ﺑﯚﯾﻪ ﺋﯿﺪارهی ﯾﺎﻧﻪﻛﻪی دوو ﯾﺎرﯾﺰاﻧﯽ ﺗﺮی ﻟﻪ ﺑﻪرﭼﺎوﮔﺮﺗﻮه ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺟﯽ ﺋﻪدرﯾﺎﻧﯚی ﺑﻪڕازﯾﻠﯽ ﺑﮕﺮﻧﻪوه ﻛﻪ ﺋﻪواﻧﯿﺶ دﯾﮕﯚ ﻣﯿﻠﯿﺘﯚی ﺋﻪرﺟﻪﻧﺘﯿﻨﯽ ﺗﻪﻣﻪن ٢٩ﺳﺎﻪ ﻛﻪ ﺋﺎﺳﺘﻜﯽ زۆر ﺑﺎﺷﯽ ھﻪﯾﻪو ﺋﻪﻛﻮ ﺋﻪﻓﺮﯾﺴﻜﺎ ھﺮﺷﺒﻪری ﯾﺎﻧﻪی ﻛﺎﻟﯿﺎری. ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ
ﯾﺎﻧﻪی ﻓﻼﻣﯿﻨﮕﯚ ﻟﻪو ﯾﻪﻛﻜﻪ ﻛﻪ ﯾﺎﻧﺎﻧﻪی ﮔﺮﻧﮕﯽ زﯾﺎﺗﺮ ﻣﯚرﻛﺮدﻧﯽ ﺑﻪ دهدات ﺑﯚﻧﺪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪدرﯾﺎﻧﯚی ﺑﻪڕازﯾﻠﯽ ،ﺑﻪم ﺋﻪو ﺑه ﭘﺎرهی ﻛﻪ ﯾﺎﻧﻪی ﺋﯿﻨﺘﻪرﻣﯿﻼن ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺋﻪدرﯾﺎﻧﯚدا داوای دهﻛﺎت، ﺑﯚﺗﻪ ﺑﻪرﺑﻪﺳﺖ ﻟﻪ ﺑﻪردهم ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺋﻪم ﯾﺎرﯾﺰاﻧﻪ ﺑﯚ ﺑﻪڕازﯾﻞ ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﻛﻪ ﯾﺎﻧﻪی ﻓﻼﻣﯿﻨﮕﯚ ﺑی ١٠ﻣﻠﯿﯚن ﯾﯚرۆی ﺧﺴﺘﯚﺗﻪڕوو ﺑﯚ ﺋﻪم ﯾﺎرﯾﺰاﻧﻪ ﺗﯚ ﺑﯽ ﺋﻪﻣﺴﺎڵ ﺳﺎﯽ ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺑﻪڕازﯾﻠﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﺖ ﺑﯚ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن؟ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
73
وهرزش
روﺳﯿﺎ ﻟﻪ ھﯚﺑﻤﺎﻧﺪا ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎی ﺧﻮﻟﯽ ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ ﻛﺒﻛﻜﺎﻧﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪی دووهم ﻟﻪ ﭼﻮار ﭼﻮهی ﭘﺸﺒﺮﻛﻜﺎﻧﯽ ﺟﺎﻣﯽ ھﯚﺑﻤﺎن ﺑﯚ ﺗﻨﺴﯽ ﺳﻪرزهوی. ھﻪﺒﮋاردهی روﺳﯿﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ١-٢ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردهی ﺋﯿﺘﺎﯿﺎ ﺑﺒﺎﺗﻪوه .دﯾﻨﺎرا ﺳﺎﭬﯿﻨﺎی روﺳﯽ ﺗﻮاﻧﯽ ﺳﻪرﺑﻜﻪوﺖ ﺑﻪﺳﻪر ﻓﻼﻓﯿﺎ ﺑﯿﻨﯿﺘﺎ ﺑﻪ )(٣-٥،٦-٧ﮔﻢ ،ﺑﺮاﻛﻪﺷﯽ ﻣﺎرات ﺳﺎﭬﯿﻨﺎ ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻪﺳﻪر ﺳﯿﻤﻮﻧﯽ ﺑﻮﻟﯿﻠﯿﺪا ﺳﻪرﻛﻪوﺖ ﺑﻪ )(٤-٦،٦-٧ﮔﻢ ،ھﻪروهھﺎ ﺑﻪﻟﯿﻠﯽ ﺑﯿﻨﯿﺘﺎی ﺋﯿﺘﺎﯽ ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﺳﻪرﻛﻪون ﺑﻪﺳﻪر ﻣﺎرات و دﯾﻨﺎرا ،ﺑﻪم ﺷﻮهﯾﻪ )٧-٥و ٤-٦و .(٢-١٠ ﺟﯽ ﺋﺎﻣﺎژهﯾﻪ ﺟﺎﻣﯽ ھﯚﺑﻤﺎن ﺑﯚ ھﻪﺒﮋاردهﻛﺎﻧﻪ و ھﻪر ﺗﯿﻤﻪی ﻟﻪ ﻛﭻ و ﻛﻮڕﻚ ﭘﻚ دﺖ.
رهﺷﻚ ﻟﻪ درهوﺷﺎﻧﻪوهداﯾﻪ ﺋﻪﺳﺘﺮهی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯽ ﻛﻮﺑﯽ ﺑﺮاﯾﻨﺖ ﻛﻪ راﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﯾﺎﻧﻪﻛﻪی ﻟﯚس ﺋﻪﻧﺠﻠﻮس ﻟﯿﻜﻪرزی ﻛﺮد ﺑﯚ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﻜﯽ ﺑﻪﻧﺮخ ﺑﻪﺳﻪرﻣﯿﻮاﻧﻪﻛﻪﯾﺪا ﯾﯚﺗﺎﺟﺎز ﺑﻪ ١٠٠- ١١٣ﺧﺎڵ و ﺑﻪ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮدﻧﯽ ٤٠ﺧﺎڵ ﺗﻮاﻧﯽ ﺷﺎﻧﺎزﯾﯿﻪﻛﯽ ﮔﻪوره ﺑﻪ دهﺳﺖ ﺑﻨﺖ .ﻛﻮﺑﯽ ﺑﺮاﯾﻨﺖ ﻛﻪ ﻟﻪ ﯾﺎرﯾﯿﻪﻛﻪدا ٤٠ﺧﺎﯽ ﺗﯚﻣﺎر ﻛﺮد ﻟﻪﮔﻪڵ ٧ ﺑﻪدوادا ﭼﻮون ،ﺑﻪﻣﻪش ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﮔﻪورهو ﺳﻪرﻧﺠاﻛﯿﺶ ﺑﻪﺷﺪاری ﻛﺮد ﻟﻪ ﺳﻪرﺧﺴﺘﻨﯽ ﯾﺎﻧﻪﻛﻪی
ﺑﻪﺳﻪر ﯾﯚﺗﺎﺟﺎزدا ﻛﻪ ﺋﻪﻣﻪش ﭘﻨﺠﻪم ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ﯾﻪك ﻟﻪدوای ﯾﻪﻛﯽ ﻟﯚس ﺋﻪﻧﺠﻠﻮس ﻟﯿﻜﻪرزه ﻟﻪ ﺧﻮﻟﯽ ﺑﺎﺳﻜﻪی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯿﺪا .ﻟﯚس ﺋﻪﻧﺠﻠﯚس ﻟﯿﻜﻪرز ﺑﻪ راﺑﻪراﯾﻪﺗﯽ ﺑﺮاﯾﻨﺖ ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﻪﺗﯽ ﻟﻪم وهرزهدا ﻟﻪ ﻛﯚی ٣٠ﯾﺎرﯾﺪا ٢٦ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﺗﯚﻣﺎر ﺑﻜﺎت ،ھﻪروهك ﻟﻪ ﻛﯚی ١٨ﯾﺎری ﻟﻪ ﯾﺎرﯾﮕﺎی ﺧﯚﯾﺪا ١٧ﯾﺎری ﺑﺮدۆﺗﻪوه، ﺋﻪﻣﻪش ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﻜﯽ ﮔﻪورهو ﻣﮋووﯾﯿﻪ ﻟﻪ ﺋﺎﺳﺘﯽ ﺧﻮﻟﯽ ﺑﺎﺳﻜﻪی ﯾﺎﻧﻪ ﭘﯿﺸﻪﮔﻪرهﻛﺎن).(NBA
ھﻪوﻟـــﺮ ﭘﺸــﻪﻧﮕـــﻪ ﻟﻪ ﻛﯚﺗﺎﯾﯽ ﯾﺎرﯾﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﻪڕی دهﯾﻪﻣﯽ ﺗﯚﭘﯽ ﭘﯽ ﯾﺎﻧﻪ ﻧﺎﯾﺎﺑﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاق ﺑﯚ وهرزی -٢٠٠٨ ،٢٠٠٩ﯾﺎﻧﻪی ھﻪوﻟﺮ ﻟﻪ ﻛﯚﻣﻪﻪی ﯾﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﺎﻛﻮور ﺗﻮاﻧﯽ ٢٧ﺧﺎڵ ﻛﯚﺑﻜﺎﺗﻪوه ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺮدﻧﻪوهی ٩ﯾﺎری ﯾﻪك ﻟﻪ دواﯾﻪﻛﺪا ،ﺑﻪوهش ﺑﺒﺘﻪ ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ ﮔﺮوﭘﻪﻛﻪی. ﻟﻪﺑﻪراﻣﺒﻪرﯾﺸﺪا ﯾﺎﻧﻪی ﺋﻪﻣﺎﻧﻪ ﻟﻪ ﻛﯚﻣﻪﻪی ﺑﺎﺷﻮور ﺗﻮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻛﯚﻛﺮدﻧﻪوهی ٢٣ﺧﺎڵ ﺑﻪ ﺣﻪوت ﺑﺮدﻧﻪوهو ﺳ ﯾﺎری ﺑﻪراﻣﺒﻪر ﺑﺒﺘﻪ ﯾﻪﻛﻪﻣﯽ ﻛﯚﻣﻪﻪﻛﻪی. ﻟﻪ ﻛﯚﻣﻪﻪی ﺑﺎﻛﻮوردا ﻛﻪ ھﻪوﻟﺮ ﭘﺸﮑﻪوﺗﻮوه ﺗﯿﺎﯾﺪا ،ﯾﺎﻧﻪی دھﯚك ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﺑﯚ ﺟﻨﺸﯿﻨﯽ ﯾﻪﻛﻪم ،دوای ﺋﻪوهی ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﯽ ﺳﻪرﻛﻪوﺖ ﺑﻪﺳﻪر ﯾﺎﻧﻪی ﻧﻪوت دا ﺑﻪ ﺳ ﮔﯚﯽ ﺑ ﺑﻪراﻣﺒﻪر ،ﺑﻪم ﺷﻮهﯾﻪ ژﻣﺎرهی ﺧﺎﻪﻛﺎﻧﯽ ﮔﻪﯾﺸﺘﻪ ١٨ﺧﺎڵ ﻟﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ و ﺳ ﯾﺎری ﯾﻪﻛﺴﺎن و ﯾﺎرﯾﻪﻛﯽ دۆڕاوهداو ﯾﺎﻧﻪی )ﺟﻪوﯾﻪ( ﮔﻪڕاﯾﻪوه ﺑﯚ ﭘﻠﻪی ﺳﯿﻪم ﺑﻪ ﻛﯚی ١٦ﺧﺎڵ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺮدﻧﻪوهی ﭘﻨﺞ ﯾﺎری و 72
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
دۆڕاﻧﺪن و ﯾﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ ﯾﻪﻛﺴﺎن ،ﯾﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﺮس و ﺷﻮڕﺗﻪ ﺗﻮاﻧﯿﺎن ﭘﻠﻪی ﭼﻮارهم و ﭘﻨﺠﻪم ﺑﮕﺮن ﺑﻪ ﻛﯚی ١٥ﺧﺎڵ ﻟﻪ ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ﺑﺮدﻧﻪوهی ﭼﻮار
ﯾﺎری و ﺳ ﯾﺎری ﯾﻪﻛﺴﺎن و ﺳ دۆڕاﻧﺪن، ﯾﺎﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺳﻠﻤﺎﻧﯽ و ﺳﻪﺣﻪدﯾﻨﯿﺶ ﭘﻠﻪی ﺷﻪﺷﻪم و ﺣﻪوﺗﻪﻣﯿﺎن ﺑﻪ دهﺳﺖ ھﻨﺎ.
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
75
ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﻞ
ﻓـــﯚرد ﻛــﻪی ﺋــﻪی ﻓﯚردی ﻧﻮێ دوا ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﺧﯚی ﺑﻪ ھﻪﻣﺎھﻪﻧﮕﯽ ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎی )ﻓﯿﺎت( ﺧﺴﺘﻪڕوو، ﻛﯚﻣﭙﺎﻧﯿﺎﻛﻪ ﺋﯚﻟﮕﺎﻛﯿﺮﯾﻠﻨﻜﻮی ھﻪﺒﮋاردووه ﻛﻪ دوا ﻛﭽﻪ ﺋﻪﻛﺘﻪره ﻟﻪﮔﻪڵ ﺟﯿﻤﺲ ﺑﯚﻧﺪا رۆﯽ ﺑﯿﻨﯿﻮه ،ﺗﺎوهﻛﻮ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﭼﻮوﻧﻪ ﺑﺎزاڕدا رﯾﻜﻼﻣﯽ ﺑﯚ ﺑﻜﺎت و ﺑﺎزاڕﻜﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﺑﯚ ﭘﻪﯾﺪا ﺑﻜﺎت. )ﻓﯚرد ﻛﻪی ﺋﺎی( ﻛﻪ ﻟﻪ ﻛﭽﻪ ﻣﺎﻣﻪﻛﻪی )ﻓﯿﺎت (٥٠٠دهﭼﺖ ،ﺑﻪم ﺑﻪ ﻗﻪﺑﺎرهﯾﻪﻛﯽ ﺟﯿﺎوازهوه، ﺑﻪﺟﯚرﻚ ﻛﻪ ٧,٤ﺳﻢ درﮋﺗﺮه ،ﭘﺎﻧﯿﯿﻪﻛﻪﺷﯽ ٣,١ﺳﻢ زﯾﺎﺗﺮه ،ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﻠﻪﻛﻪ درﮋﯾﯿﻪﻛﻪی ٣,٦٢م دهﺑﺖ و ﭘﺎﻧﯿﯿﻪﻛﻪﺷﯽ ١,٦٥م دهﺑﺖ. ﺋﻪم ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﻠﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهی ﺑﭽﻮﻛﻪ ،ﺑﻪم ﺑﻪھﯚی ﺑﻪﻛﺎرھﻨﺎﻧﯽ ﺗﻪﻛﻨﯚﻟﯚژﯾﺎﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪرز ﺗﯿﺎﯾﺪا ﺑﺰوﻨﻪرهﻛﻪی ﺗﻮاﻧﺎﯾﻪﻛﯽ ﺑﻪرزی ھﻪﯾﻪو ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟﻪ دﯾﻨﺎﻣﯿﻜﯿﯿﻪت و ﻛﯚﻧﺘﺮۆﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﻠﻪﻛﻪ دهﻛﺎت و ﻛﺮدارهﻛﺎن ھﺎوﺳﻪﻧﮓ دهﻛﺎت .ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﻪﻛﺎن ﺗﻪﻧﮫﺎ ﻟﻪ ﺗﻮاﻧﺎی ﭘﺸﻜﻪﺷﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﻠﻪﻛﻪدا ﻛﻮرت ﻧﻪﻛﺮاوهﺗﻪوه، ﺑﻪﻜﻮ ﭼﻪﻧﺪ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﻪك ﻟﻪ ﺷﻮهی دهرهوهﯾﺪا ﻛﺮاوهو ﺟﻮاﻧﻜﺎرﯾﺶ ﻟﻪ رووﻛﻪش و ﺑﻪﺷﯽ ﻧﺎوهوهﯾﺪا ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﺪراوه ،ﺋﻪﻣﻪ واﯾﻜﺮدووه ﺑﻪوﭘﻪڕی ﺳﻪرﻧﺠاﻛﺸﯽ و ﺧﯚﺷﮕﻮزهراﻧﯿﯿﻪوه ﻛﯚﻧﺘﺮۆڵ ﺑﻜﺮﺖ ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ ﻟﺨﻮڕﯾﻨﺪا. ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪم ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﺎﻧﻪدا ﻛﻪ ﻟﻪ دﯾﺰاﯾﻨﻪ ﻧﻮﻜﻪﯾﺪا ﻛﺮاوه ﺗﺎﺑﻠﯚی ﭼﺎودﺮی ﻛﺮدن و ﭘﻮاﻧﻪی ﻛﯿﻠﯚﻣﻪﺗﺮ ﻧﻮﻜﺮاوهﺗﻪوه ،رووﻧﺎﻛﯽ ﻧﺎوهﻛﻪی ﻧﻮﻜﺮاوهﺗﻪوه، ﭼﻪﻧﺪ ﭼﺎﻛﺴﺎزﯾﯿﻪك ﻟﻪ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ دهﻧﮕﯿﺸﺪا ﻛﺮاوه، ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺳﺎردﻛﻪرهوهﻛﻪﺷﯽ ﮔﯚڕاﻧﯽ ﺗﺪا ﻛﺮاوه، ﻛﻪ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﯿﺸﭙﻜﺮدﻧﯽ ﺋﯚﺗﯚﻣﺒﻠﻪﻛﻪدا ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﻛﺘﻮﭘ ﻛﺎرﻧﺎﻛﺎت ،ﮔﯚڕﯾﻨﯽ دﯾﺰاﯾﻨﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﻧﺎوهوهی ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺋﺎﻣﺮهﻛﺎﻧﯽ ﻧﻪﮔﺮدۆﺗﻪوه ،ﺑﻪﻜﻮ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟﻪ رهﻧﮕﯿﺸﯿﺪا ﻛﺮاوه .ﻟﻪ رووی ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻛﺮدﻧﻪوه 74
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
)ﻓﯚرد ﻛﻪی ﺋﺎی( ﺳﯿﺴﺘﻤﻜﯽ ﺗﻪواوی ﺑﯚ ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟﻪﺳﻪرﻧﺸﯿﻨﺎن داﺑﯿﻨﻜﺮدوه .ﺑﻪھﺰی و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯚﯽ ﻓﯚرد ﺑﻪ ﺟﯚرﻜﻪ ﻛﻪ ﺋﻪﺗﻮاﻧﺖ ﺑﻪرﮔﻪی ﭘﻜﺪاداﻧﻪﻛﺎن ﺑﮕﺮﺖ، ﭘﺎرﺰﮔﺎری ﻟﺪهﻛﺎت ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺑﻪرﻛﻪوﺗﻨﯽ ھﻪرﺷﺘﻚ ﻟﻪ دهرهوه .ھﻪﯾﻜﻪﻟﯽ )ﻓﯚرد ﻛﻪی ﺋﺎی( داﭘﯚﺷﺮاوه ﺑﻪ ﭘﻠﺘﯽ ﺗﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﻼزﻣﺎی ﺗﻜﻪﻪ ،ﻛﻪ ﺋﻪم ﭘﻠﺘﻪ وادهردهﻛﻪوﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﺋﻪﺳﺘﻮور ﻟﻪﺣﯿﻢ ﻛﺮاوه ﺑﻪھﯚی ﺗﯿﺸﻜﯽ ﻟﺰهرهوه .ﻓﯚرد ﭘﺸﻨﯿﺎری دروﺳﺘﻜﺮدﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﺋﺎﻣﺎدهﻛﺎرﯾﯿﻪﻛﯽ زﯾﺎدهی ﻛﺮدووه ﻟﻪ دﯾﺰاﯾﻨﻪ ﻧﻮﻜﻪﯾﺪا ﺑﯚ ﭘﺎرﺰﮔﺎرﯾﻜﺮدن ﻟﻪ ﻻﺗﻪﻧﯿﺸﺖ و ﺳﻪرﺳﻨﮕﯽ ﺳﻪرﻧﺸﯿﻨﻪﻛﺎن .ﺋﻪﻣﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪ ﺑﻮوﻧﯽ ﭼﻪﻧﺪ ﭘﻪردهﯾﻪﻛﯽ ھﻪواﯾﯽ ﻟﻪ ﻻﺗﻪﻧﯿﺸﺘﻪﻛﺎﻧﻪوه ﻟﻪﮔﻪڵ زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﭘﺸﺘﻮﻨﯽ ﺳﻪﻻﻣﻪﺗﯽ ﺑﯚ ﺳﻪرﺟﻪم ﺳﻪرﻧﺸﯿﻨﻪﻛﺎن .ھﻪروهھﺎ ﮔﯚڕاﻧﻜﺎری ﻟﻪ ﻻﯾﺘﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪﺷﯽ ﭘﺸﻪوهﯾﺪا ﻛﺮاوه ﻟﻪﮔﻪڵ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ رووﻧﺎﻛﯿﯿﻪﻛﻪﯾﺪا، ﺋﻪﻣﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﻛﻪ ﺳﻪﻗﻔﻪﻛﻪی ﺑﻪﺷﻮهﯾﻪﻛﯽ ﻛﺎرهﺑﺎﯾﯽ دهﻛﺮﺘﻪوه .ﺑﺰوﻨﻪری ﻓﯚرد زۆر ﺑﺪهﻧﮕﻪو دهﻧﮕﻜﯽ ﻧﻪرﻣﯽ ھﻪﯾﻪ ﻟﻪ ﻛﺎﺗﯽ ﺋﯿﺸﭙﻜﺮدﻧﺪا ،ﺋﻪﻣﻪ ﺟﮕﻪ ﻟﻪوهی ﻛﻪ ﻟﻪ ﺑﯾﻨﯽ ١٠٠ﻛﻠﻢ ﺗﻪﻧﮫﺎ ٦,٥ﻟﯿﺘﺮ ﺑﻪﻧﺰﯾﻦ ﺑﻪﻛﺎردهﺑﺎت ،ﺑﻪم ﺋﻪوهی ﻟﺮهدا ﺟﯽ ﺳﻪرﻧﺠﻪ ﺋﻪوهﯾﻪ ﻛﻪ ﻓﯚرد ﻟﻪ دهرهوه زۆر ﺑﭽﻮك دﯾﺎره ،ﺑﻪم ﻟﻪ ﻧﺎوهوه دوو ﻛﻮرﺳﯽ ﭘﺸﻪوهی ﻓﺮاواﻧﻪ ،ﺑﻪم ﺋﻪو ﺳﻪرﻧﺸﯿﻨﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﺑﺎﯾﺎن ﻟﻪ ١,٧٥ﺳﻢ زﯾﺎﺗﺮه ﻟﻪ ﻛﻮﺷﻨﻪﻛﺎﻧﯽ دواوه ﺟﮕﺎﯾﺎن ﻧﺎﺑﺘﻪوه.
وﺷــﻪی ﺷــﺎراوه
ﺑـﻮرﺟــﻪﮐـــﺎن ﮐﺎوڕ :ﻛﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﭘﺸﻮوداﻧﺘﺎن ﺑﯚ ﯾﻪﻛﻼﯾﯽ ﻛﺮدﻧﻪوهی ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﺰاﻧﯽ و ﻣﺎﺪارﯾﯿﻪﻛﺎﻧﺘﺎن ﺗﻪرﺧﺎن دهﻛﻪن، ﺑﻪم ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﮐﯚڵ ﻧﻪدهن. ﮔﺎ :ﻟﻪﻻﯾﻪن ھﺎوﺳﻪرهﻛﺎﻧﺘﺎﻧﻪوه داواﯾﻪﻛﺘﺎن ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ دﯾﺎرﯾﯿﻜﺮدﻧﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﯿﻪﻛﺎﻧﯽ ﻧﺎوﻣﺎڵ ﭘﺸﻜﻪش دهﻛﺮﺖ. دوواﻧﻪ :دهﺑﻨﻪ ﻣﺎﯾﻪی ڕهزاﻣﻪﻧﺪی ﺧﺎوهﻧﻜﺎرهﻛﺎﻧﺘﺎن و ﻛﺎرو ﺑﻪرﭘﺮﺳﯿﺎری ﻧﻮﺘﺮ و ﺑﺎﺷﺘﺮﺗﺎن ﭘ دهﺳﭙﺮن. ﭘﻮﯾﺴﺘﻪ ﺑﻪوﭘﻪڕی دﺴﯚزﯾﯿﻪوه ﺟﺒﻪﺟﯽ ﺑﮑﻪن.
ﭘﯿﺘﯽ ﺋﻪم ﻧﺎواﻧﻪ ﺑﻜﻮژﻨﻪوه ﺗﺎ ﻧﺎوی زاﻧﺎﯾﻪﻛﯽ ﺳﻮﯾﺪﯾﺖ ﺑﯚ دهردهﭼﺖ ﻛﻪ ﻟﻪ ) (١١ﭘﯿﺖ ﭘﻜﮫﺎﺗﻮوهو داھﻨﻪری دﯾﻨﺎﻣﯿﺘﻪ: داﯾﻤﻠﻪر ،ﺑﺴﻤﺮ ،ﺋﻪدﯾﺴﯚن ،ﺋﻪﻧﯿﺸﺘﺎﯾﻦ ،ﮔﺎﻟﯿﻠﯚ ،ﺋﻪرﺧﻪﻣﺪس ،ﮔﺮاھﺎم ﺑ ،ﻣﺎرﻛﯚﻧﯽ ،ﺗﺎﻣﺴﯚن ،ﺑﺎﺳﻜﺎڵ ،ﮔﯚﺗﻪن ﺑﻪرگ ،ﻓﯚﻛﯚ ،ﻓﺎرادی ،ﺟﯿﻤﺲ وات ،ﻓﺎرﻧﮫﺎﯾﺖ ،ﯾﺎﻧﺴﻦ ،ﭘﻮﺴﻦ ،ﻓﯚﻛﺲ ،ﺑﻜﻼﻧﺪ ،ﻟﯿﺒﺮﺷﯽ ،ھﺎل.
ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ ژﻣﺎرهی ﭘﺸﻮو وﺷﻪی ﯾﻪﻛﺘﺮﺑ ﺋﺎﺳﯚﯾﯽ: ١ـﺨﺎﻟﯿﺪ ڕهﺷﯿﺪ٢ .ـ ھﺎوﺗﯽ روداو٣ .ـ را ٤ .ـ خ ل ـ ﻓﻮ ـ ﺗﺎﻧﻪ ٥ .ـ ﯾﺎ ـ ھﯽ ـ ﻧﻪوا. ٦ـ ل ل ـ ن ر ـ داﯾﻚ٧ .ـ ٨ ..........ـ ﺋﺴﺒﻮﻋﯿﻪ٩ .ـ ﺷﻪھﺮهزور١٠ .ـ ﺑﻪرﺳﯿﻠﻪ١١ .ـ ﺑﺎ١٢ .ـ ﻣﯿﺪﯾﺎی زهﻧﺪی. ﺳﺘﻮﻧﯽ: ١ـ ﺧﻪرﻣﺎﻧﺎن ـ ﻣﺎر٢ .ـ ا ا٣ .ـ ﻟﻮ ـ ﺧﻞ ـ ش ب٤ .ـ ی ل ـ ﻻل ـ ه ه ه٥ .ـ دا ـ رهی ٦ .ـ ﯾﺎﺳﺮ ﻋﻪرهﻓﺎت+ر٧ .ـ ھﯿﺮۆﯾﻦ ـ و ه ی ب ز٨ .ـ ﺷ ـ ب ز ل٩ .ـ ﯾﻮ ـ ﻛﺎت ـ س و ه١٠ .ـ د د ـ ه و ی ـ ئ ر١١ .ـ ن ا ه١٢ .ـ ﻧﯚﻛﻪﻧﺪی ﺳﻮﺲ.
ﺳــﻮدۆﻛـــﻮ
ﻣﻪﺳﻪﻟﻪ ﺣﺴﺎﺑﯿﯿﻪﻛﺎن
ﻗﺮژاڵ :ھﺎوﻛﺎری و دهﺳﮕﯿﺮۆی ﻛﻪﺳﺎﻧﯽ دهوروﺑﻪرﺗﺎن ﻟﻪ ﭘﻜﮫﻨﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﻧﻮﺪا ﺑﻪ ھﻪﻧﺪ وهرﺑﮕﺮن .ﭼﻮﻧﮑﻪ ﺋﻪو ﮐﻪﺳﺎﻧﻪ دﺴﯚزی ﺋﻮهن. ﺷــﺮ :ﺑﻪھﺰی و ﭘﺘﻪوی ﻟﻪ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪﻛﺎﻧﺘﺎﻧﺪا ڕوو دهدات دهﺗﻮاﻧﻦ ڕووﺑﻮڕووی ﻛﺸﻪﻛﺎﻧﺘﺎن ﺑﺒﻨﻪوه. ﮐﯚﻨﻪدان دهﺗﺎﻧﮕﻪﯾﻪﻧﺘﻪ ﺋﻪزﺟﺎﻣﯽ ﺑﺎش. ﻓـﻪرﯾﮏ :ﺳﻪرﻗﺎﯽ ﻛﯾﻦ و داﺑﯿﻨﻜﺮدﻧﯽ ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯿﯿﻪ زۆر ﮔﺮﻧﮓ و ﺑﻪﻧﺮﺧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻣﺎﻪﻛﺎﻧﺘﺎن دهﺑﻦ. ﺗﻪرازوو :ڕهزاﻣﻪﻧﺪی ﻟﻪﺳﻪر ھﯿﭻ ﭘﻼﻧﻜﯽ ﻟﻪﻧﺎﻛﺎو درﻣﻪﺑن ،ﺋﻪﻣۆﺗﺎن ﺑﯚ ﻛﺎری ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو ﻧﯿﯿﻪ. ﻟﻪﺳﻪرﺧﯚ و ھﻪﻪﺷﻪ ﻣﻪﺑﻪ ﻟﻪ ﺑﯾﺎردان. دووﭘﺸﮏ :ﻛﺎﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺑﻪر ﻟﻪ ھﺎﺗﻨﯽ ﻧﯿﯚڕۆﺗﺎن ﭘﻟﻪ ﺗﻮاﻧﺎو ﭼﺎﻻﻛﯽ ﻧﻮﯿﻪ دهﺗﻮاﻧﻦ ﻛﺎره ﻛﻪﻪﻛﻪﺑﻮوهﻛﺎﻧﺘﺎن ﺋﻪﻧﺠﺎم ﺑﺪهن. ﮐﻪوان :ﻻﯾﻪﻧﯽ ﺳﯚزدارﯾﺘﺎن ڕوو ﻟﻪ ﮔﻪﺷﻪ ﻛﺮدﻧﻪ ﺧﯚﺷﻪوﯾﺴﺘﻪﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟﻪ ﻛﺎروﺑﺎرهﻛﺎﻧﺘﺎﻧﺪا ھﺎوﻛﺎرﺗﺎن دهﺑﻦ. ﮔﯿﺴﮏ :ﺋﻪو ﺳﺴﺘﯽ و ﺑ ھﺰﯾﯿﻪی ﻟﻪ ﺑﻪڕێ ﻛﺮدﻧﯽ ﻛﺎرهﻛﺎﻧﺘﺎﻧﺪا ﺗﻮوﺷﯽ ھﺎﺗﻮون ﻛﺎردهﻛﺎﺗﻪ ﺳﻪر ﻛﻪﺳﺎﯾﻪﺗﯿﺘﺎن. ﺳﻪﺗـ :ﻣﺎﻧﺪووﯾﯽ و ﺷﻪﻛﻪﺗﯽ ﻟﻪ ڕادهﺑﻪدهر ﺑﺰارو دﺘﻪﻧﮕﺘﺎن دهﻛﺎت ،ھﻪوڵ ﺑﺪهن ﺗﻪﻧﺪروﺳﺘﯿﺘﺎن وهﻻ ﻧﻪﻧﻦ.
ﺋﻪﻧﺠﺎﻣﯽ وﺷﻪی ﺷﺎراوه :ھﻪژار ﻣﻮﻛﺮﯾﺎﻧﯽ.
ﺋﺎ :ﯾﺎدﮔﺎر ﺟﻪﺑﺎر
ﻧﻪھﻪﻧﮓ :دهﺗﺎﻧﻪوﺖ ڕﮕﻪی ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﯚ ﺑﻪ ﮔﻪڕ ﺧﺴﺘﻨﯽ ﺗﻮاﻧﺎﻛﺎﻧﺘﺎن ﻟﻪﭘﻨﺎو دهﺳﺘﺨﺴﺘﻨﯽ دهﺳﻜﻪوﺗﺪا ﺑﻪﻛﺎرﺑﮫﻨﻦ.
ﻫﻪﻓﺘﺎﻧﻪ ـ ژﻣﺎﺭﻩ ١١ / ٣٠ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ـ ١٧ک .ﺩﻭﻭﻩﻡ ٢٠٠٩
77
زاﺧﺎوی ﻣﺸﮏ وﺷﻪی ﯾﻪﻛﺘﺮﺑ ﺋﺎﺳﯚﯾﯽ: ١ـ ﺑﻪردﻜﻪ رهﻣﺰی ﺟﻮاﻣﺮی ﻛﻮرده ٢ .ـ ﻛﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮر ﺳﻪر ﺑﻪوێ ﺑﻮو ﻟﻪ ﺋﯿﺴﺘﯿﻌﻤﺎری ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺰدا ٣ .ـ ﺋﺎﻣﺮازی ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪﯾﯿﻪ ٤ .ـ ﻟﯿﻚ)پ( ـ ﻧﻪﺧﺮ)پ( ـ ﻧﻪﺧﯚﺷﯽ)پ( ٥ .ـ ھﯚﻛﺎر)پ( ـ ﻧﯿﻮهی ﯾﺎرا ـ ھﻪﻧﺪﻚ ﻣﺮوو ھﻪﯾﻪﺗﯽ)پ( ٦ .ـ ﭘﯿﺘﯽ ﻟﻜﭽﻮو ـ ﻛﯚن ـ ﺋﺎرهزوو)پ( ٧ .ـ دوان ﻟﻪ ﻣﻪرگ ـ ﻧﯿﻮهی ﮔﻠﻪ)پ( ٨ .ـ ﺗﯚ ـ ﺗ ﻛﯚﺷﺎن ٩ .ـ ﻛﯿﮋی ﺑ ﺳﻪر ـ ﻧﯿﻮهی ﭘﻮﻣﺎ)پ( ـ ﻟﻪ ﺑﻪ رﺧﯚوه ﻗﺴﻪﻛﺮدن ١٠ .ـ ﺋﺎﻣﺮازی ﻟﻜﺪهره ـ ﭘﯿﺘﯽ ﻟﻜﭽﻮو ـ ﻣﺎﭙﻪڕﻜﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﻪ ١١ .ـ ﭘﺎﻧﯽ ﺑ درﮋ )پ( ١٢ .ـ ﺷﺎرﻜﻪ ﻟﻪ ﺋﺮان ـ ﭘﺨﯚر.
ﺳﺘﻮوﻧﯽ: ١ـ ﮔﯚراﻧﯽ ﺑﮋﻜﯽ ﻛﻮرده +ﭘﯿﺘﻚ٢ .ـ دوان ﻟﻪ ھﯿﻦ٣ .ـ ﻧﯿﻮهی ﻛﺎرل ـ ﺑﻪ زاﻧﺴﺘﯽ زﻣﺎﻧﻪواﻧﯽ دهوﺗﺮﺖ٤ .ـ ﻧﯿﻮهی داﻧﺎ ـ ﺗﻪﻧﮓ و ﭼﻪﻪﻣﻪ. ٥ـ دوان ﻟﻪ ھﺰ٦ .ـ ﺷﻮﻨﻪوارﻜﯽ ﻣﮋووﯾﯿﻪ ﻟﻪ ﮔﻪرﻣﯿﺎن٧ .ـ ﺟﯚره ﻧﻪﺧﯚﺷﯿﻪﻛﻪ)پ( ـ ﭘﯿﺸﻪوای ﻣﻪﺳﯿﺤﯽ ﯾﻪﻛﺎﻧﻪ٨ .ـ ڕﮕﺎ٩ .ـ ﺋﻤﻪ)پ( ـ ﺷﯿﻮ ـ ﺗﻪوژم)پ(١٠ .ـ ﺑﻪ ﻟﻪﺷﻪوهﯾﻪ ـ ﺷﯽ ﺑﻮهوه ـ ﺗﻮاﻧﺎی و ﺧﯚ راﮔﺮﺗﻦ)پ(١١ .ـ دوان ﻟﻪ داس ـ ﺑﻪﭼﻪ ی ﺑ ﺳﻪر ـ ﺳﯿﺎن ﻟﻪ ﮔﺮﺗﻦ١٢ .ـ ﭘﺎﯾﺘﻪﺧﺘﻜﯽ ﺋﻪوروﭘﯿﯿﻪ)پ( ـ ﯾﻪﻛﻪم ﻛﻪس ﺑﻮو ﺳﻪﻟﻤﺎﻧﺪی زهوی ﺧه. ﺗﺒﯿﻨﯽ : )پ( :ﭘﭽﻪواﻧﻪ. )ت( :ﺗﻜﻪو. ﺣﻪوﺗﯽ ﺳﻪرو ﺑﻨﯽ ﭘﯿﺘﻪﻛﺎن ﻛﺸﻪ ﻧﯿﯿﻪ
ﺳــﻮدۆﻛـــﻮ
ﻣﻪﺳﻪﻟﻪ ﺣﺴﺎﺑﯿﯿﻪﻛﺎن
ﺋﻪم ﭼﻮار ﮔﯚﺷﻪﯾﻪ ﻟﻪ ٩ﭼﻮار ﮔﯚﺷﻪی ﮔﻪوره ﭘﻜﮫﺎﺗﻮوه ) ،(٣×٣ھﻪر ﭼﻮار ﮔﯚﺷﻪﯾﻪﻛﯽ ﺑﯚ ٩ﺧﺎﻧﻪی ﺑﭽﻮوﻛﺘﺮ داﺑﻪش ﻛﺮاوه .ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﻟﻪو ﯾﺎرﯾﯿﻪدا ﭘﻛﺮدﻧﻪوهی ﭼﻮارﮔﯚﺷﻪ ﺑﭽﻮوﻛﻪﻛﺎﻧﻪ ﺑﻪ ژﻣﺎره ﭘﻮﯾﺴﺘﻪﻛﺎن ﻟﻪ ١ﺗﺎ ٩ﺑﻪ ﻣﻪرﺟﻚ ھﻪر ژﻣﺎرهﯾﻪك ،ﯾﻪﻛﺠﺎرﻟﻪ ھﻪر ﭼﻮار ﮔﯚﺷﻪﯾﻪﻛﯽ ﮔﻪورهو ﻟﻪ ھﻪر ھﻜﯽ ﺋﺎﺳﯚﯾﯽ وﺳﺘﻮﻧﯿﺪا ﺑﻨﻮﺳﺮﺘﻪوه.
ﭼﻮار ﮔﯚﺷﻪ ﺑﻪﺗﺎﻪﻛﺎن ﺑﻪ ژﻣﺎره ﺗﻪواو ﻧﻪﻛﺮاوهﻛﺎن ﺑﻪ ﺋﺎﺳﯚﯾﯽ و ﺳﺘﻮﻧﯽ ﭘ ﺑﻜﻪرهوه ، ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺋﻪو ژﻣﺎراﻧﻪ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﮫﻨﻪ ﻛﻪﻟﻪﺳﻪروی وﻨﻪﻛﻪوه دراون .ھﻪر ژﻣﺎرهﯾﻪك ﻟﻪو ژﻣﺎراﻧﻪ ﺗﻪﻧﮫﺎ ﺑﯚ ﯾﻪﻛﺠﺎر ﺑﻪﻛﺎردهھﻨﺮﺖ ﺷﯿﻜﺎرﻛﺮدﻧﯽ ھﺎوﻛﺸﻪی ﺣﺴﺎﺑﯽ ھﻪﻣﯿﺸﻪ ﻟﻪ ڕاﺳﺘﻪوه ﺑﯚ ﭼﻪپ و ﻟﻪ ﺳﻪرهوه ﺑﯚ ﺧﻮارهوه دهﺑﺖ.
١ـ٢ـ٣ـ٤ـ٥ـ٦ـ٨ـ٩
76
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
دواوـﺴــﺘـﮕـﻪ
ﺑﯚ ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎدام؟ ﺟﺎﻧﯿﺴﺎ ﮔﺎﻧﺰ
ﻋﯿﺮاق رﻨﻮﯾﻨﻜﻪرﻜﯽ ﺋﺎرام ﻧﻪﺑﻮو ﺑﯚ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،وهك ﺋﻪوهی ﺑﯚ ﻣﺎﻛﯿﻦ ﺑﻮو .ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ دژی ﺟﻪﻧﮕﯽ ﻋﯿﺮاق ﺑﻮو ﻟﻪ ،٢٠٠٣ھﻪروهك دژی زﯾﺎدﻛﺮدﻧﯽ ﺳﻪرﺑﺎزه ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﯿﯿﻪﻛﺎن ﺑﻮو ﻟﻪ ٢٠٠٧دا .ﻟﻪﻛﺎﺗﯽ ﺑﺎﻧﮕﻪﺷﻪﻛﺮدﻧﯽ ھﻪﺒﮋاردﻧﯿﺸﺪا ﺗﻪرﻛﯿﺰی دهﺧﺴﺘﻪ ﺳﻪر ﺋﻪوهی ﭘﯽ دهوت ﺟﻪﻧﮕﯽ راﺳﺘﻪﻗﯿﻨﻪ ﻟﻪ ﺋﻪﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻧﻪ ﻧﻪوهك ﻋﯿﺮاق ﻛﻪ ﭼﺎوی ﻣﯿﺪﯾﺎﻛﺎﻧﯽ ﻟﻪﺳﻪر ﺑﻮو .وﺗﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ روون ﺑﻮو ﻛﺎﺗﻚ ﻟﻪ ﯾﻪﻛﻪم ﮔﻔﺘﻮﮔﯚی ﺳﻪرۆﻛﺎﯾﻪﺗﯿﺪا ﺑﻪ ﻣﺎﻛﯿﻨﯽ وت »ﭼﺎوﻣﺎن ﻟﻪﺳﻪر ﺗﯚﭘﻪﻛﻪ ﻻﺑﺮد ،ﻛﺎﺗﻚ ﺑﯿﺮۆﻛﻪی ﺳﻪرﻛﻪوﺗﻦ ﻟﻪ ﻋﯿﺮاق زاﺒﻮو ﺑﻪﺳﻪر ﮔﺮﺗﻨﯽ ﺋﻮﺳﺎﻣﻪ ﺑﻦ ﻻدﻧﺪا«. ﺋﺎﯾﺎ ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﻪﻛﺎن دﮕﺮان دهﺑﻦ ﺑﻪ ﻛﻪﻣﺰاﻧﯿﻨﯽ ﺟﻪﻧﮕﯽ ﻋﯿﺮاق ﻟﻪﻻﯾﻪن ﺋﯚﺑﺎﻣﺎوه؟ ﻟﻪرﮕﻪی ﭘﺮﺳﯿﻦ ﻟﻪ ھﻪﻧﺪﻚ ﻟﻪ ھﺎوڕﯿﺎﻧﻤﻪوه وهﻣﻪﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻮو ،ﺑﻪ ﭘﯽ دﮕﺮان دهﺑﻦ ،زۆرﯾﺎن ﻣﺎﻛﯿﻨﯿﺎن ﭘ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑﻮو ﺑﻪھﯚی ﺑﺎوهڕی ﺑﻪﺗﯿﻨﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﻧﻪوه ﻟﻪ ﻋﯿﺮاق ،ﺗﺎﻛﺎﺗﯽ ﮔﻪڕاﻧﻪوهی ﺋﺎﺳﺎﯾﺶ و ﺑﻪدﯾﮫﻨﺎﻧﯽ دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ. ﺑﻪم وادﯾﺎره رووداوهﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم دواﯾﯿﻪ ﺑﯿﺮدۆزهﻛﻪم ﺑﻪدرۆ دهﺧﺎﺗﻪوه، ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ دوودﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﻪﻛﺎن ﻟﻪ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ،ﺣﻜﻮﻣﻪﺗﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ رﻜﻜﻪوﺗﻨﻨﺎﻣﻪ ﺋﻪﻣﻨﯿﯿﻪﻛﻪی ﻟﻪﺑﻪر ﭼﻪﻧﺪ ھﯚﯾﻪك ﻣﯚرﻛﺮد ﯾﻪﻛﻪم: ﺣﻜﻮﻣﻪت وای دهﺑﯿﻨﺖ ﺋﯿﺪارهی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ رﺰ ﻟﻪ ﺧﺸﺘﻪی ﻛﺸﺎﻧﻪوه دهﮔﺮﺖ ،ﭼﻮﻧﻜﻪ ﯾﻪﻛﺪهﮔﺮﺘﻪوه ﻟﻪﮔﻪڵ ﭘﻼﻧﯽ ﻛﺸﺎﻧﻪوهﻛﻪﯾﺎﻧﺪا ﻛﻪ ﺑﯾﺎره ﻟﻪ ﻣﺎوهی ١٦ﻣﺎﻧﮕﺪا ﺑﻜﺸﻨﻪوه ،ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ﮔﻮﻣﺎن ھﻪﺑﻮو ﻟﻪ ﺋﯿﻠﺘﯿﺰاﻣﯽ ﺋﯿﺪارهی ﻛﯚﻣﺎرﯾﯿﻪﻛﺎن ﺑﯚ ﺑﯿﺮۆﻛﻪی ﻛﺸﺎﻧﻪوه ﻟﻪ وﺗﻜﺪا ھﻪﻣﻮو ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ دهرهوهﯾﺎن ﻟﻪﺳﻪری ﺑﻨﯿﺎت ﻧﺎﺑﻮو ،ﺑﻪﺗﺎﯾﺒﻪت ﺋﻪو وﺗﻪ ﺋﻪﻣۆ ﭘه ﻟﻪ ﻓﻪوزاو ﺑ ﺳﻪروﺑﻪرﯾﯽ و وﻨﻪی ﻛﺸﺎﻧﻪوهش وهﻛﻮ ﺷﻜﺴﺖ دﺘﻪ ﭘﺸﭽﺎو. ﺑﻪﻧﯿﺴﺒﻪت ﺋﯿﺪارهﯾﻪﻛﯽ ﺋﯚﭘﯚزﺳﯿﯚﻧﻪوه ﺋﻪوه ﻛﺸﻪ ﻧﯿﯿﻪو ﭘﯽ ﺑﺎﺷﻪ ھﻪﻣﻮو ﻛﺎرهﻛﺎﻧﯽ ﺋﯿﺪارهی ﭘﺶ ﺧﯚی ﺑﻪﺷﻜﺴﺘﺨﻮاردوو وهﺳﻒ ﺑﻜﺎت. ﻣﻪﻛﯿﻦ ﭼﻪﻧﺪ ﺟﺎرﻚ ﺳﻪرداﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﻛﺮدو ﺑﻪ ﭘﻪرۆﺷﻪوه ﻟﻪ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪﻛﻪی دهڕواﻧﯽ ﺑﻪﭘﭽﻪواﻧﻪی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎوه ﻛﻪ وا دهردهﻛﻪوت ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺑﻪ ﻋﯿﺮاق ﻧﻪدهدا ،ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﻪوهﺷﺪا ﺋﻪوﻟﻪوﯾﻪﺗﺪان ﺑﻪﺷﺘﻚ
78
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ﻣﺎﻧﺎی ﮔﺮﻧﺘﯽ ھﻪﻮﺴﺘﯽ راﺳﺖ و ﺳﯿﺎﺳﻪﺗﯽ دروﺳﺖ ﻧﺎﻛﺎت. ھﻪرﭼﻪﻧﺪه ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﻣﻪﻋﺮﯾﻔﻪو ﺋﻪزﻣﻮوﻧﯽ ﺑﯚ ﻣﻪﺳﻪﻟﻪی ﻋﯿﺮاق ﻛﻪﻣﺘﺮه، ﺑﻪم ﺋﻪو زوو ﺗﺪهﮔﺎت و ﺑﻪ ﺋﺎﺳﺎﻧﯿﺶ ﻟﻪﮔﺮﯿﻪﻛﺎن ﺗﺪهﮔﺎت، ﻟﻪﻻﯾﻪﻛﯽ ﺗﺮهوه ﻣﻪﻛﯿﻦ ﺳﻪرهڕای ﺋﻪزﻣﻮوﻧﻪﻛﻪی ﻧﻪﯾﺪهﺗﻮاﻧﯽ ﺟﯿﺎوازی ﺑﻜﺎت ﻟﻪﻧﻮان ﺳﻮﻧﻨﻪ و ﺷﯿﻌﻪدا ،ﺑﯚ ﺋﻪﻣﻪش ﮔﻪﻟﻚ ﺟﺎر رهﺧﻨﻪی ﻟﺪهﮔﯿﺮا. ﻣﻪﯾﻠﯽ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺑﯚ ﮔﻔﺘﻮﮔﯚ و داﻧﻮﺳﺘﺎن ﭘﺶ ھﻪﮕﯿﺮﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺟﻪﻧﮓ، ھﯚﻛﺎرﻜﯽ ﺗﺮه ﺑﯚ ﺋﻪوهی ﺋﯿﺪارهﻛﻪی ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﺷﺘﺮو ﮔﻮﻧﺠﺎوﺗﺮ ﺑﺰاﻧﯿﻦ ﺑﯚ ﻋﯿﺮاق )داﻧﻮﺳﺘﺎن ﭘﺶ ﺟﻪﻧﮓ( زۆر ھﺎوﻛﺎر دهﺑﺖ ﺑﯚ ﭘﻪﯾﻮهﻧﺪی ﻟﻪﮔﻪڵ ﺋﺮاﻧﺪا ﻛﻪ ﺳﻪرۆﻛﻪﻛﻪی دهﺳﺘﭙﺸﺨﻪرﯾﯿﻪﻛﯽ ﺋﺎﺷﺘﺒﻮوﻧﻪوهی ﻟﻪ رﮕﻪی ﭘﯿﺮۆزﺑﺎﯾﯽ ﻛﺮدن ﻟﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺑﯚ ﻧﺎرد. ﺳﻪرهڕای ﺋﻪواﻧﻪش ھﯿﻮا ﺑﯚ ﮔﯚڕان ﻛﻪ ﺋﯚﺑﺎﻣﺎ ھﻪﯿﮕﺮﺗﺒﻮو. ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎن ﻧﻤﻮوﻧﻪی ﺷﺘﻜﯽ ﺟﻮاﻧﯿﺎن ﻟﻪﺑﺎرهی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎوه ھﻪﮕﺮﺗﺒﻮو ﻛﻪ ﻧﺎﮔﯚڕﺖ :ھﺰی دﯾﻤﻮﻛﺮاﺗﯽ .ﺋﻪم ھﻪﺒﮋاردﻧﻪ ﮔﻮاﺳﺘﻨﻪوهی ﺋﺎﺷﺘﯿﯿﺎﻧﻪی دهﺳﻪت و ﺋﻪو ﭘﺮۆﺳﻪ ﺷﻪﻓﺎﻓﻪی ﻛﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﺋﺎزاد و راﺳﺘﮕﯚﯾﯽ و ﭘﺎﻛﯽ ﻟﻪﺧﯚﮔﺮﺗﺒﻮو .ﺳﻪرهڕای ﺋﻪواﻧﻪش ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﯾﻪﻛﻪم ﭘﺎﻮراوی ﺑﻪ رهﮔﻪز ﺋﻪﻓﺮﯾﻘﯽ ،ﺋﻪوهی دهرﺧﺴﺖ ھﻪﻣﻮو ﺷﺘﻚ دهﻛﺮﺖ رووﺑﺪات. ﺋﻪم ھﻪﺒﮋاردﻧﻪ ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ٣٠ﻛﺎﻧﻮوﻧﯽ دووهﻣﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯽ ﺑﯿﺮﺧﺴﺘﻤﻪوه ،ﺋﻪو ﻧﺎوهﻧﺪی ھﻪﺒﮋاردﻧﻪی ﻛﻪ ﺳﻪرداﻧﻤﻜﺮد ﺋﻪو ﻋﯿﺮاﻗﯿﯿﺎﻧﻪی ﻛﻪ ﻗﺴﻪم ﻟﻪﮔﻪڵ ﻛﺮدن ﻟﻪ دهﻣﻮﭼﺎوﯾﺎﻧﺪا ﮔﻪﺷﺒﯿﻨﯿﯿﻪﻛﻢ دهﺑﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺋﺎزادی و ﺋﻪو ھﻪﻟﻪی ﺑﯚﯾﺎن ھﻪﻜﻪوﺗﻮه ،ﺗﺎوهﻛﻮ رای ﺧﯚﯾﺎن ﺳﻪﺑﺎرهت ﺑﻪ داھﺎﺗﻮوی وﺗﻪﻛﻪﯾﺎن ﺑﻦ .دﯾﻤﻪﻧﯽ دهﻧﮕﺪهران ﻛﻪ رووﺑﻪڕووی ﺗﯿﺮۆر ﺑﻮوﻧﻪوهو ھﺎﺗﺒﻮون ﺗﺎوهﻛﻮ ﺋﺎﻣﺎژه ﺑﻪ ﺋﺎزادﯾﯿﻪﻛﻪﯾﺎن ﺑﻜﻪن ھﻪژاﻧﺪﻣﯽ .ﻟﻪﻛﺎﺗﻜﺪا ﻋﯿﺮاق ﺑﻪرهو ھﻪﺒﮋاردﻧﯽ ﭘﺎرﺰﮔﺎﻛﺎن دهﭼﺖ ﺑﻪھﯿﻮام ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﺋﻪم دواﯾﯿﻪی ﺋﻪﻣﺮﯾﻜﺎ ﻟﻪﺑﻪرﭼﺎوﺑﮕﺮن ،ھﻪروهك ھﻪﺒﮋاردﻧﻪﻛﺎﻧﯽ ﻋﯿﺮاﻗﯿﺶ ٢٠٠٥ﻛﻪ ﯾﻪﻛﯿﺎﻧﮕﺮت دژ ﺑﻪ ﺗﺮس و دوودﯽ و ﺗﻮﻧﺪوﺗﯿﮋی .ﺋﻮه ﺑﯚ ھﻪﻣﻮو ﺟﯿﮫﺎﻧﺘﺎن دهرﺧﺴﺖ ﻛﻪ ھﯿﭻ ﺷﺘﻚ ﻣﻪﺣﺎڵ ﻧﯿﯿﻪو ﺋﻪو ھﺰه ﮔﻪورهﺗﺎن ﺑﯿﺮﺧﺴﺘﯿﻨﻪوه :ﺋﺎزادی.