31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
catalogus #2
Koen Broucke [ B ]
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Atelier Broucke
DECREET zeeuws kunsttijdschrift
WALL STREET TWENTY FIVE LOST PAINTERS
Actuele kunst Vlissingen
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER presentatie #2 | Koen Broucke [ B ] inhoud uit persbericht Koen Broucke beelden 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012 tekst Harmen Eijzenga bij de opening op 31 | 03 | 2012 pers bespreking | PZC – 19|04|2012 | Nico Out zie ook site atelier broucke blog atelier broucke BAM-België http://www.bamart.be/pages/detail/nl/7605 programmablog http://deschilderhetwerkenhetatelier.com/
DE VROLIJKE AANDEELHOUDERS VAN CAESUUR
colofon teamCAESUUR 2012-2013 Giel Louws | Michiel Paalvast | Harmen Eijzenga Robbert Jan Swiers | Machteld van der Wijst Ramon de Nennie | Willy van Houtum | Hans Overvliet [ voorlopige ] tentoonstellingsplekken presentatieruimteCAESUUR, Middelburg WALL STREET TWENTY FIVE, Vlissingen kunstwerkplaats KipVis, Vlissingen kunsttijdschrift decreet videoregistratie Anne Breel
catalogus teksten: Koen Broucke & Harmen Eijzenga fotografie: Koen Broucke & Hans Overvliet opmaak: Hans Overvliet V met dank aan a n de KattendijkeDrucker Stichting
G o
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER ‘In atelier Broucke, een Wunderkammer middenin een uitbundige tuin, een microkosmos waar tekentafels en kasten niet alleen schildersmateriaal herbergen maar ook exotische objecten, curiosa, stenen, hertengeweien of een verzameling bustes van componisten, worden de wanden ingepalmd door een enorme bibliotheek en een indrukwekkend tijdschriftenarchief. Broucke is continu op zoek naar nieuwe beelden die onwillekeurig verrassende associaties oproepen en zo een basis vormen voor zijn beeldend werk.’ schreef Lotte De Voeght in ‘Versnipperde wegen naar absolute schoonheid’ (‘In residence’, 2011). Koen Broucke (B) ziet zich voor de uitdaging geplaatst om deze complexe omgeving, die in de loop van vele jaren en als veruitwendiging van de processen die er plaatsvinden is ontstaan, te vertalen in een gestileerde en compacte opstelling in presentatieruimteCAESUUR in Middelburg. Hij vertrekt hierbij van een uitgepuurde selectie van recent en oud werk. De verbanden suggereren het intieme proces van de atelierarbeid.’
‘De wereld van Koen Broucke is doordrongen van een overdonderende esthetica. Zijn zoektocht naar schoonheid is de stuwende kracht achter zijn artistieke praktijk. In een ritmische stroom van tekeningen en schilderijen jaagt Broucke een eigen poëzie na. Een poëzie van het alledaagse, vermomd als atypische en soms bevreemdende werken. Hij vertrekt vanuit een aparte esthetica, herkenbaar en toch ongrijpbaar.’
HET ATELIER
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
Koen Broucke
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Koen Broucke [ B ] - 31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
Koen Broucke [ B ] opening - 31 | 03 | 2012
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER HIER WIL IK BINNEN
Je staat niet vaak stil bij het inrichten van een expositie. Het evenwicht moet zo zijn dat je dat niet als evenwicht opvalt – maar het blijkt steeds weer een hele klus om het zover te krijgen. Het is als met het lege vel papier, waar ik dan weer enige ervaring mee heb: de vraag is niet hoe je dat vol moet krijgen, dat is meestal helemaal geen probleem, de vraag is juist hoe je het daarna weer zo leeg krijgt dat er precies staat wat er moet staan zonder dat je dan weer met een leeg vel komt te zitten. Zo daagt ook de lege wand van een expositieruimte de inrichters uit.
Toen alles weer na veel afwegingen goed leek te hangen, kwam de vraag op wie eigenlijk bepalend is bij zo’n inrichting. “De schilder wil zoveel mogelijk ophangen, de galeriehouder juist heel weinig,” zei iemand, en dat waagde uiteraard een ander weer te betwijfelen. Belangrijker dan de hoeveelheid echter is het evenwicht dat de werken onderling en in samenhang moeten hebben zo, dat niet alleen de schilder en de galeriehouder tevreden is, maar dat ook een passant zal zeggen: “Hier wil ik binnen” – een spanningsveld waarin diverse belangen strijdig kunnen blijken.
Harmen Eijzenga – opening 31 | 03 | 2012
Toen de inrichting van deze expositie zo ongeveer leek voltooid te zijn, liep Giel even naar buiten om te kijken hoe het er vandaar uitzag. Dat ontlokte iemand de opmerking: “Het moet zo hangen dat je zegt: ‘Hier wil ik binnen’.” “Ja”, zei ik “dat dacht ik ook toen ik hier voor de dichte deur stond en niemand de bel weer eens hoorde, omdat jullie boven zaten te eten”.
Maar toen alles zo ongeveer bevredigend leek te hangen, meende ik eens te moeten kijken naar alles wat er niet zou hangen, wat dus omgekeerd tegen de wand stond om mee terug te gaan zonder gezien te zijn. Ik was later dan de anderen gekomen en ik was zo arrogant om van enkele werken op te merken dat ik het jammer vond dat ze niet zouden deelnemen aan deze expositie. Dat bracht anderen tot nog eens kijken en dat had weer tot gevolg dat een drietal werken alsnog toegevoegd bleken te moeten worden.
Harmen Eijzenga - opening 31 | 03 | 2012
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER Het inrichten lijkt aan te tonen dat ieder voor zich denkt te weten hoe alles zou moeten hangen, en dat het de kunst is om elkaar te overtuigen of met elkaar tot overeenstemming te komen - maar ik denk dat de eigenlijke keuzes worden gemaakt door de ruimte zelf. De ruimte zelf, zeker die van Caesuur met zijn karakteristieke wanden, biedt de inrichters de keuzemogelijkheden en dwingt zo bepaalde keuzes af. De ruimte – elke ruimte – wijst ons onze plaats, en daarmee ook de plaats van alles wat we gemaakt hebben. Meer nog: we bestaan pas dankzij de ruimte, en dat is ook te zien in alles wat we in de wereld aan objecten en werken hebben achtergelaten, dat is ook te zien in hoe we al onze binnen- en buitenruimtes hebben ingericht. We lijken daarmee de ruimte aan onze belangen en verlangens onderworpen te hebben, maar we beseffen niet dat we daarmee juist laten zien hoezeer de ruimte ons bestaan mogelijk maakt. Dat geldt voor elke gebruiksruimte, en dat geldt te meer voor ruimtes waarin de voortbrengsels van onze verbeelding een plaats, hun plaats moeten krijgen. Gebruiksruimtes zijn buitenruimtes waarin we ons bewegen, die ons ten dienste staan. Verbeeldings ruimtes zijn in wezen
ruimtes zijn in wezen binnenruimtes, die het ons mogelijk maken toegang te bieden tot ons innerlijk, het sprakeloze, het onzegbare. En dan het inrichten zelf: die hele choreografie van bewegingen waarmee de werken zich in de handen van de inrichters door die ruimte bewegen totdat ze hangen zoals ze moeten hangen, of toch weer niet, en dan weer op dezelfde wijze zich door die ruimte bewegen gedragen door diezelfde inrichters, de inrichters die menen met hun opmerkingen, aanmerkingen en aanwijzingen zelf de hand te hebben in het ophangen en niet doorhebben dat ze gestuurd worden door de eisen die de schilderijen en de ruimte gezamenlijk stellen aan de inrichters: daar zou een mooie film van te maken zijn, dat zou een boeiende dansvoorstelling kunnen opleveren. Dat zou overigens naar mijn idee juist iets voor Koen Broucke zijn: zowel de performance die dat zichtbaar zou maken alsook de choreografie die hij heeft vastgelegd in verschillende schilderijen. Want voor Koen Broucke is schilderen niet alleen op het resultaat gericht, maar is de choreografie van het schilde-
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
Dat werk laat met veel van de andere hier getoonde werken overigens ook zien wat het effect is van het vertrekken vanuit een zwarte grondlaag: dat geeft een diepte die je moet veroveren door geduldig te blijven kijken – of misschien kun je beter zeggen: een diepte die zich slechts laat veroveren door geduldig te blijven kijken. Zelden heb ik me zo onderworpen gevoeld aan de eisen die een schilderij aan mijn kijken stelt als juist bij deze werken. Want toen ik, vanuit het buitengesloten zijn doordat
mijn belgedrag niet leidde tot het te verwachten resultaat, na veel geklepper met de brievenbus toch was binnengeraakt, beneden in mijn eentje het werk van Koen stond te bekijken, en ze stuk voor stuk vanuit hun duister op zag gloeien tot er een grote diepte opdook, dacht ik weer: “Hier wil ik binnen”. Al die donkergloeiende schilderijen, ieder met enkele kleine, nietige en toch zeer aanwezige mensfiguren, grepen me sterk aan. Dat gold vooral voor het centraal op de houten wand hangende werk, waarin geleidelijk drie menselijke gestalten opduiken in een steeds dieper, grootser landschap. Het is een werk dat geïnspireerd is op een in de brand van Rotterdam verloren gegaan werk van Van Gogh, in wiens geboorteplaats Zundert Koen Broucke een tijdje als 'Artist in Residence’ gewerkt heeft. Niet dat het op die Van Gogh lijkt, het lijkt überhaupt niet op een Van Gogh – het is meer een soort alter ego van Koen Broucke, een avatar zou het je tegenwoordig misschien moeten noemen, dat dit werk gemaakt heeft. Dat geldt voor meer van de hier geëxposeerde werken, en ook voor andere die we hier niet te zien krij-
Harmen Eijzenga - opening 31 | 03 | 2012
ren, de bewegingen in het atelier en op de drager, eveneens een onderwerp. Het proces dat tot het werk leidt is voor hem even belangrijk als het resultaat daarvan - de uitnodigingskaart laat dat overtuigend zien. En ook bestaat er een reeks werken die de weergave zijn van de choreografie tussen twee pianisten, een leerling en zijn meester, en een danser die zich verplaatsend juist de ruimte zichtbaar maakt. Het kleine werk rechtsonder op de houten wand heeft daar ook mee te maken. Dat is overigens ook het werk dat zich op het laatste moment nog zo onmisbaar toonde dat we ons gedwongen zagen het juist deze plaats te geven.
Harmen Eijzenga - opening 31 | 03 | 2012
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER gen (maar waarvan ik er enkele lekker wél gezien heb): het is alsof de schilder zich in een soms zelfbedacht alter ego terugtrekt om in diens geest te schilderen. Je zou het een stijl kunnen noemen, maar dan wel een stijl waarin de maker iets wezenlijks van zichzelf uitdrukt. Hij laat daarmee ook zien hoe weinig de mens een eenheid is, hoezeer hij in feite een kolkend mengvat is van roerselen, driften, angsten en verlangens, de verzameling van identiteiten die we gewend zijn ‘ik’ of ‘zelf’ te noemen. Van Gogh is een van die identiteiten, Jan Cockx een andere, naast bijvoorbeeld Leslie François, Achille Kerkhaven, Oscar Mozart, Alain Geirlandt - outsiders die zich net als Koen Broucke zelf uit de wereld hebben teruggetrokken om zichzelf te kunnen zijn, om zichzelf te kunnen worden. In die zin is zijn werk te lezen als een autobiografie. Maar of ik daar binnen ben geraakt? Je kunt dat wel willen, maar er is geen bel of brievenbus waarmee je jezelf kunt aankondigen. Je hoeft dat ook niet, want de wens uitspreken is al haar eigen vervulling: je hoeft alleen maar geduldig te blijven kijken om jezelf binnen te laten, want de deur zit in je eigen hoofd. © Harmen Eijzenga
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER PZC | 19-04-2012 | Nico Out
Koen Broucke [ B ] – Nico Out – 19 | 04 | 2012
Koen Broucke [ B ] - tafel 06 | 05 | 2012
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER
v.l.n.r.: Natalie Braine [<H> ART ], Niek Hendrix [ schilder ], Koen Broucke [ schilder ]
31 | 03 | 2012 – 05 | 05 | 2012
Koen Broucke [ B ]
DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER In Middelburg, Zeeland, is er op voorstel van de schilder Giel Louws, een initiatief opgezet onder de titel ‘DE SCHILDER, HET WERK & HET ATELIER’, ontstaan uit liefde voor de schilderkunst en uit nieuwsgierigheid naar de hedendaagse schilder. Het hart van het programma is teamCAESUUR, o.m. geïnspireerd door kunstnaarsinitiatief Kipvis, kunsttijdschrift decreet, buro beeldende kunst Vlissingen, lost painters en anderen. teamCAESUUR bestaat uit kunstenaars, denkers en andere vrije geesten. In de loop van elke expositie is er een reflectiemoment, waarin de kunstenaar zich verhoudt tot een daartoe door ons uitgenodigd publiek en enkele eveneens door ons voorgedragen ‘tafel’gasten: bijeenkomsten gemodereerd door Harmen Eijzenga. correspondentieadres Lange Noordstraat 67 | 4331 CC Middelburg www.caesuur.nl | caesuur@zeelandnet.nl k.v.k. middelburg 114392 | ing 26 69 559