WONINGBOUW
1
INHOUD 5
Atelier PRO en woningbouw
APPARTEMENTEN Zuiderduinen Den Haag Koningin Sophiestraat Waterlandplein, Amsterdam Urban villa’s Westeraam De Statie, Sas van Gent Woningen Zeeheldenbuurt Het Grote huis Haagwijk Woon- en zorgcentrum, Genk Zorgcentrum Willibrord MFA Nelson Mandela Centrum De Nieuwe Pijl, Wormerveer Blok 6 Haveneiland IJburg
9 13 17 21 25 29 33 37 41 45 49 51
TRANSFORMATIE 57 Bastiaanpoort Delft 59 Zorgcentrum Vlissingen 65 Clean air refit 69 Ludgerhof, Lichtenvoorde 73 Woonkerk Sportlaan 75 Woonkerk Moerwijk
81 87 91 95 97 99 103 105
GRONDGEBONDEN Woningen Malburgen Woningen Groeseind, Tilburg Woningen en Marktgarage, Delft Vijf woningen, Achtmaal Dealground Norwich Slimhus (concept) Slimhus Brielle Slimhus(Sen) Gerealiseerd
VILLA’S 109 Parkwoningen Craeyenburch 113 Villa’s Vroondaal 115 Villa Strating, Kijkduin 119 Villa Ketteringham Lane, UK
3
4
ATELIER PRO EN WONINGBOUW We leven in tijden van verandering. Klimaatverandering, de trek naar de stad, robotisering, smart technologieën, demografische omwentelingen en leegstand zijn van steeds grotere invloed op onze woonomgeving. Hoewel de basisprincipes van een goede woningplattegrond niet wezenlijk zijn veranderd in de afgelopen decennia ontstaat een veranderende woonbehoefte. Mensen verlangen naar meer zeggenschap over hun woonomgeving en hebben in verschillende fases van hun leven specifieke woonbehoeften. Het aanbieden van goede woonproducten die daar op inspelen is een opgave voor de gehele bouwketen. Atelier PRO heeft ruim 35 jaar ervaring met woningbouwopgave. Sinds de oprichting in 1976 heeft het bureau in binnen- en buitenland innovatieve woningbouwprojecten gerealiseerd die op maat antwoord boden op een indertijd nieuwe woningvraag. Atelier PRO heeft ervaring met woningbouw op alle schaalniveaus, van kleine bijzondere villa’s tot en met grootschalige sociale woningbouwprojecten, al dan niet gecombineerd met openbare functies. Atelier PRO is vooral bedreven in speciale opgaven waar een hoge mate van complexiteit of moeilijkheidsgraad vanuit de context bijzondere eisen stelt aan het ontwerp. Bijvoorbeeld woningbouw in combinatie met maatschappelijk vastgoed en retail, op kwetsbare, landschappelijk waardevolle plekken, of in een sociaalgevoelige context bij de herstructurering van volkswijken. Dergelijke opgaven vragen tegenwoordig om veel kennis en een innovatieve aanpak zodat een hoogwaardig eindresultaat wordt gerealiseerd. Onze onderzoekende ontwerpmethodiek resulteerde in een portfolio waarin een aantal actuele maatschappelijke vraagstukken en thema’s hun neerslag vonden. Voor atelier PRO is de combinatie wonen en zorg een centraal thema. Bijvoorbeeld levensloopbestendig wonen in kloeke urban villa’s voorzien van de laatste snufjes op het gebied van domotica. Of ingenieuze interieurs voor woonunits voor geriatrische patiënten waarbij waardigheid, esthetiek en techniek samengaan. Een ander thema is de vraag naar slimme conceptwoningen voor kleine particuliere opdrachtgevers. Atelier PRO heeft in samenwerking met producenten een concept ontwikkeld met maximale ontwerpvrijheid voor een uitbreidbare en aanpasbare starterswoning: het Slimhus. Onze affiniteit met complexere opgaven heeft ook geresulteerd in een aantal opgaven waarbij leegstaande kerken steeds op een andere wijze transformeerden tot woongebouwen. Deze aanpak is exemplarisch voor de onderzoekende ontwerphouding van atelier PRO die onvermoede kwaliteiten van de context blootlegt en daar maximaal gebruik van maakt.
5
6
APPARTEMENTEN
7
Periode 2015Opdrachtgever Schouten bouw Projectarchitect Alex Letteboer, Antony Laurijsen Projectleiding Marjon Main-Roetgerink Adres Wijndaelerweg, Den Haag Bruto oppervlakte 13.125 m²
Perspectief verhoogde groene duin
8
ZUIDERDUINEN DEN HAAG Masterplan voor gebied tussen de International School The Hague en de Ockenburgstraat Atelier PRO is gevraagd een plan te maken voor de ‘Zuiderduinen’ het gebied tussen de International School The Hague (ISH) en de Ockenburgstraat aan de Wijndaelerweg in Den Haag. Atelier PRO is als architect van de International School zeer goed bekend met het gebied, dat op de overgang ligt tussen stad en groen. Het plan voor Zuiderduinen bestaat uit 61 koop- en huurappartementen van 90-120 m² in het hoge segment met daarbij een stallingsgarage met 63 plaatsen en een plint met een kinderdagverblijf en buitenschoolse opvang van 1475 m².
9
Begane grond
Verdieping
Dorsnede
10
11
Periode 2015 Opdrachtgever Local/Trebbe Projectarchitect Alex Letteboer, Antony Laurijsenk Adres Koningin Sophiestraat, Den Haag Bruto oppervlakte 10.000 m²
Voorkant bestaande situatie
12
KONINGIN SOPHIESTRAAT transformatie van voormalig kantoorpand naar nieuwe woningen Atelier PRO geeft esthetisch advies voor een transformatie project aan de Koningin Sophiestraat in Den Haag. Local en Trebbe transformeren een voormalig kantoorpand tot 69 vrije-sector huurappartementen van gemiddeld 87m² in het middeldure segment. Het gebouw wordt voorzien van nieuwe kozijnen, balkons, stijgpunten en een elegante optopping. Atelier PRO heeft een extra laag in het bestaande gevel repertoire toegevoegd door een aluminium optopping te realiseren in de ritmiek van het oorsponkelijk ontwerp. Buitenruimtes worden gerealiseerd door balkons naadloos aan te sluiten op de karakteristieke prefab elementen en door setbacks in² de optopping waardoor een homogeen beeld ontstaat. Maximaal wooncomfort en respect voor het oorsponkelijk ontwerp zijn belangrijke uitgangspunten voor dit bijzondere project. Voorkant nieuwe situatie
13
Links: bestaande situatie Rechts: nieuwe situatie
14
15
42 Sociale huurappartementen
de Architekten Cie
3 Maisonnettes
de Architekten Cie. Stedenbouwkundig plan en 5 torens Stedenbouwkundig plan en 5 torens
Referentiebeeld: Trichy (India) de Architekten Cie. Stedenbouwkundig plan en 5 torens
de Architekten Cie. Stedenbouwkundig plan en 5 torens
Atelier PRO
Winkels, woningen, parkeergarages, Samenwerking van wijkvoorzieningen en daktuinen drie architectenbureaus
Atelier PRO Atelier PRO Winkels, woningen, Winkels, woningen,parkeergarages, parkeergarages, wijkvoorzieningen en daktuinen wijkvoorzieningen en daktuinen
Samenwerking van drie architectenbureaus Hans van architecten Hans vanHeeswijk Heeswijk architecten
Ha Re
Renovatie bestaande flatgebouwen Renovatie flatgebouwen Referentiebeelden vo In dit project bestaande smeedden drie architectenburea waren desamenhange 11 torens i een winkelcentrum tot één nieuw Athene uitsteekt had elke architect een eigen opgave met en eend profileren boven een In dit project smeedden drie architectenbureaus achtentorens en Pero Puljiz Hans Hammink van de De Arch Referentiebeelden voor een duidelijk herkenbaar stadscentr hart van Nieuwp een winkelcentrum tot één nieuw samenhangend geheel. Daarbij verantwoordelijk voor hetnieuw stedenbouwkundig waren de 11 torens in San Giminiano, de Acropolis die bov een lichterevan ste had elke architect een eigen opgave met vijf eennieuwe anderewoonblokken. uitdaging. voor Dick (India) de Gunst Athene uitsteekt en de rotstempel in Trichy die zichH omgeving die bijna g Pero Puljiz en Hans Hammink van de De Architekten Cie. waren drie architecten renoveerde van de bestaand In dit project smeedden drie architectenbureaus acht torens en profileren boven een met laagbouw bebouwd gebied. Om lagere delen hier juise verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig plan en 1 ontwierpen torenflat, een galerijflat Nieuwendam-Noord op tehoge vallen is in de en hoo een winkelcentrum tot één nieuw samenhangend geheel. Daarbij nieuw hart van waarvan dend. Om het centrum vijf nieuwe woonblokken. Dick de Gunst van Hans van Heeswijk Hans en Mira gekozen van Beekdan vandeAtelier PRO on steensoort laagbouw in had elke architect een eigen opgave met een andere uitdaging. voor een lichtere is daarbij in begin architecten renoveerde drie van de bestaande woongebouwen, één woonblok, 14 dakwoningen, dehet daktuine geheel uit rode baksteen bestaat, terwijl Pero Puljiz en Hans Hammink van de De Architekten Cie. waren omgeving die bijna patro waarvan 1 torenflat, een hoge galerijflat en een lage galerijflat. een winkels, wijkvoorzieningen enhorizontaal parkeergarages, juist op aan sluiten. Geaard, fris, ondersch verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig plan en ontwierpen lagere delen hier gezamenlijk bezoek ae Hans en Mira van Beek van Atelier PROmet ontwierpen de rest: elkaar verbindt. Ondanksbeeldmerk deze op te het een (onderscheidend) gev vijf nieuwe woonblokken. Dick de Gunst van Hans van Heeswijk dend. Om het centrum bakstenenhebben en de keram één woonblok, 14 dakwoningen, de daktuinen enhand de plint met verdeling voor de liggende zij e architecten renoveerde drie van de bestaande woongebouwen, is daarbij in het beginstadium afgesproken dat alle woonblokk punten konden de ver winkels, wijkvoorzieningen en parkeergarages, die alle gebouwen 11 Maisonnettes één project van weten te maken, één herkenb waarvan 1 torenflat, een hoge galerijflat en een lage galerijflat. een horizontaal patroon zouden krijgen. Vervolgens is in e Atelier PRO Hans van Heeswijk architecten de Architekten Cie. draai aangoede hun deelont met elkaar verbindt. Ondanks deze op het eerste gezicht niet voor Nieuwendam Noord. Een gezamenlijk bezoek aan een bestaande steenleverancier de keuzerolver voor HansStedenbouwkundig en Mira van Beek Atelier PRO ontwierpen de rest:parkeergarages, woningen, flatgebouwen plan van en 5 torens nieuwe Waterlandplei voor deWinkels, hand liggende verdeling hebben basis zij erRenovatie metvervolgens elkaar toch en een goede afstemming ov bakstenen en de keramische tegels gemaakt. Met deze uitgan één woonblok, 14 dakwoningen, de daktuinenwijkvoorzieningen en de plint met en daktuinen trum is geworden, een één project van weten te maken, één herkenbaar nieuwluifels centrum zoals puien, en de toegepaste kleur bak winkels, wijkvoorzieningen en parkeergarages, die alle gebouwen punten konden de verschillende architecten vervolgens een eig voor Nieuwendam Noord. Een goede rolverdeling lag aan de verre omtrek zichtbaa en keramische tegels geven. Het(renovatie). (gewenste) effect is dat met elkaar verbindt. Ondanks deze op het eerste gezicht niet draai aan hun deelontwerp kleur en materiaal zijn basis en vervolgens een goede afstemming over de een raakvlakken Referentiebeelden voor duidelijk herkenbaar stadscent gevarieerd winkelc voor de hand liggende verdeling hebben zij er met elkaar toch nieuwe Waterlandplein een een warm en zelfs niet meer van nie zoals puien, luifels en de toegepaste kleur baksteen (nieuwbouw) waren de 11 torens in San Giminiano, de Acropolis die Periode 2012 in één project van 2005 weten- te maken, één herkenbaar nieuw centrum trum is geworden, een duidelijk herkenbaar middelpunt datbo en keramische tegels (renovatie). Athene uitsteekt en de rotstempel in Trichy (India) die zich Opdrachtgever CV Nieuw Waterlandvoor Nieuwendam Noord. Een goede rolverdeling lag aan de verre omtrek zichtbaar en herkenbaar is. Door de uniformitei profileren boven een meten laagbouw bebouwd gebied. In dit en project smeedden drie architectenbureaus acht torens en kleur plein (Ymere Ontwikkeling, AM Wonen) en materiaal zijn oud nieuw goed geïntegreerd enOm is o basis vervolgens een goede afstemming over de raakvlakken nieuw hart van Nieuwendam-Noord op te vallen is in de hoo een winkelcentrum tot één nieuw samenhangend geheel. Daarbij Architect atelier PRO (winkels, zoals puien, luifels en de toegepaste kleur baksteen (nieuwbouw) zelfs niet meer van nieuw te onderscheiden. had elke architect een opgave14met een andere uitdaging. voor een lichtere steensoort gekozen dan de laagbouw in parkeergarage, 1eigen woontoren, en keramische tegels (renovatie). maisonnettes, daktuinen, Pero Puljiz en Hans Hammink vangezondde De Architekten Cie. waren omgeving die bijna geheel uit rode baksteen bestaat, terwij heidscentrum verantwoordelijk vooren hetwijkcentrum) stedenbouwkundig plan en ontwierpen lagere delen hier juist op aan sluiten. Geaard, fris, ondersc ism: woonblokken. DRO (openbareDick ruimte), vijf nieuwe de Gunst van Hans van Heeswijk dend. Om het centrum een (onderscheidend) beeldmerk te ge De Architecten CIEdrie (5 woontorens) architecten renoveerde van de bestaande woongebouwen, is daarbij in het beginstadium afgesproken dat alle woonblok en 1Hans van Heeswijk Architectuur waarvan torenflat, een hoge galerijflat en een lage galerijflat. een horizontaal patroon zouden krijgen. Vervolgens is in (3 renovatieflats) Hans en Mira van Beek van Atelier PRO ontwierpen de rest: gezamenlijk bezoek aan een steenleverancier de keuze voo Projectarchitect Hans van Beek/ één woonblok, 14 dakwoningen, de daktuinen en de plint met bakstenen en de keramische tegels gemaakt. Met deze uitgan Dorte Kristensen en Mira van Beek winkels, wijkvoorzieningen en parkeergarages, die alle gebouwen punten konden de verschillende architecten vervolgens een ei Projectleiding Jaco de Koning met elkaar verbindt. Ondanks deze op het eerste gezicht niet draai aan hun deelontwerp geven. Het (gewenste) effect is dat Adres Waterlandplein, IJdoornlaan, voor de hand liggende verdeling hebben zij er met elkaar toch nieuwe Waterlandplein een een warm en gevarieerd winkelc Werengouw, Volendammerweg, één project van weten te Amsterdam Noord maken, één herkenbaar nieuw centrum trum is geworden, een duidelijk herkenbaar middelpunt dat in voor Nieuwendam Noord.CaEen goede Bruto oppervlakte 34.000 m² rolverdeling lag aan de verre omtrek zichtbaar en herkenbaar is. Door de uniformite basis en vervolgens een goede afstemming over de raakvlakken kleur en materiaal zijn oud en nieuw goed geïntegreerd en is (deel atelier PRO) zoals puien, luifels en de toegepaste kleur baksteen (nieuwbouw) zelfs niet meer van nieuw te onderscheiden. en keramische tegels (renovatie).
Samenwerking van drie architectenbureaus
Samenwerking van drie architectenbureaus
16
Periode 2005 - 2012 Opdrachtgever CV Nieuw Waterlandplein (Ymere Ontwikkeling, AM Wonen) Architect atelier PRO (winkels, parkeergarage, 1 woontoren, 14 maisonnettes, daktuinen, gezondheidscentrum en wijkcentrum) ism: DRO (openbare ruimte), De Architecten CIE (5 woontorens) en Hans van Heeswijk Architectuur (3 renovatieflats) Projectarchitect Hans van Beek/ Dorte Kristensen en Mira van Beek Projectleiding Jaco de Koning Adres Waterlandplein, IJdoornlaan, Werengouw, Volendammerweg, Amsterdam Noord Bruto oppervlakte Ca 34.000 m² (deel atelier PRO)
trum oven hzelf m als ogte n de jl de cheieven kken een or de ngsigen t het cenn de eit in oud
17
WATERLANDPLEIN, AMSTERDAM eenheid en samenhang door eenduidige plint Het oude Waterlandplein in Amsterdam Noord wordt in een nieuw jasje gestoken. Binnen het stedenbouwkundig plan van Architecten CIE ontwerpt atelier PRO een eenduidige plint, drie woonblokken van elk twee lagen, een woontoren (8 lagen) en de daktuinen. Naast winkels bevat de plint een wijkcentrum, bibliotheek, gezondheidscentrum, parkeergarage, bergingen en 14 maisonnettes. Drie bestaande woontorens zijn in het plan geĂŻntegreerd en worden door Hans van Heeswijk gerenoveerd. De vijf overige woontorens zijn ontworpen door de Architecten Cie.
Derde t/m negende verdieping (Sociale huurappartementen)
WATERLANDPLEIN, SAMENWERKING VAN DRIE ARCHITECTENBUREAUS
, AN DRIE ARCHITECTENBUREAUS
WATERLANDPLEIN, SAMENWERKING VAN DRIE ARCHITECTENBUREAUS
Tweede verdieping (Maisonnettes en daktuinen)
Referentiebeeld: Trichy (India)
ndia)
lan en 5 torens
42 Sociale huur3 Maisonnettes appartementen Referentiebeeld: Trichy (India)
de Architekten Cie de Architekten Cie. Stedenbouwkundig plan en 5 torens
Stedenbouwkundig plan en 5 torens
Atelier PRO Atelier PRO Winkels, woningen, parkeergarages,
Winkels, woningen, parkeergarages, wijkvoorzieningen en daktuinen Samenwerking van wijkvoorzieningen en daktuinen drie architectenbureaus Hans van Heeswijk architecten Hans van Heeswijk architecten
Atelier PRO Winkels, woningen, parkeergarages, wijkvoorzieningen en daktuinen Hans van Heeswijk architecten Renovatie bestaande flatgebouwen
Hans van Heeswijk architecten Renovatie bestaande flatgebouwen
Referentiebeelden voor een duidelijk herkenbaar stadscentrum waren de 11 torens in San Giminiano, de Acropolis die boven Athene uitsteekt en de rotstempel in Trichy (India) die zichzelf Renovatie bestaande flatgebouwen , parkeergarages, Renovatie flatgebouwen Referentiebeelden voor een herkenbaar profilerenstadscentrum boven een met laagbouw bebouwd gebied. Om als In dit project bestaande smeedden drie architectenbureaus achtduidelijk torens en en daktuinen waren desamenhangend 11 torens in San Giminiano, Acropolis die Nieuwendam-Noord boven 11 Maisonnettes hart van op te vallen is in de hoogte een winkelcentrum tot één nieuw geheel. Daarbij denieuw Athene uitsteekt rotstempel in Trichy die zichzelf voor(India) een lichtere steensoort gekozen dan de laagbouw in de had elke architect een eigen opgave met en eende andere uitdaging. profileren boven een met laagbouw bebouwd gebied. Om als en drie architectenbureaus achtentorens Perovoor Puljiz Hans en Hammink van de De Architekten Cie. waren omgeving die bijna geheel uit rode baksteen bestaat, terwijl de Referentiebeelden een duidelijk herkenbaar stadscentrum Atelier Hans van Heeswij devan Architekten Cie. hart Nieuwendam-Noord op te lagere vallen delen is in de hoogte één nieuw samenhangend geheel. Daarbij hier juist opPRO aan sluiten. Geaard, fris, onderscheiverantwoordelijk voor hetnieuw stedenbouwkundig plan en ontwierpen waren de 11 torens in San Giminiano, de Acropolis die boven Winkels, parkeergarages, Renovatie bestaand Stedenbouwkundig plan en 5 dan torens een lichterevan steensoort gekozen de laagbouw in de eenwoningen, eigen opgave met vijf eennieuwe anderewoonblokken. uitdaging. voor dend. Om het centrum (onderscheidend) beeldmerk te geven Dick de Gunst Hans van Heeswijk 18 Athene uitsteekt en de rotstempel in Trichy (India) die zichzelf wijkvoorzieningen en daktuinen omgeving die bijna geheel uit rode baksteen bestaat, terwijl de ammink van de De Architekten Cie. waren drie is daarbij in het beginstadium afgesproken dat alle woonblokken architecten renoveerde van de bestaande woongebouwen, en profileren boven een met laagbouw bebouwd gebied. Om als lagere delen hier juist oplage aan galerijflat. sluiten. Geaard, fris, onderscheihet stedenbouwkundig plan en een horizontaal patroon zouden krijgen. Vervolgens is in een 1 ontwierpen torenflat, een galerijflat een Nieuwendam-Noord op tehoge vallen is in de en hoogte bij nieuw hart van waarvan Om het PRO centrum een (onderscheidend) beeldmerkbezoek te geven en. Dick de Gunst van Hans aan een steenleverancier de keuze voor de Hans en van MiraHeeswijk van Beekdend. vande Atelier ontwierpen de rest: gezamenlijk steensoort gekozen dan laagbouw in de g. voor een lichtere Referentiebeelden voor een duideli is daarbij in beginstadium afgesproken dat alle woonblokken e drie van de bestaande woongebouwen, één woonblok, 14 dakwoningen, dehet daktuinen geheel uit rode baksteen bestaat, terwijl deen de plint met bakstenen en de keramische tegels gemaakt. Met deze uitgangsen omgeving die bijna waren de 11een torens een horizontaal patroon zouden krijgen. Vervolgens is in een en hoge galerijflat en een lage galerijflat. vervolgens eigen in San Giminia winkels, wijkvoorzieningen en parkeergarages, die alle gebouwen punten konden de verschillende architecten juist op aan sluiten. Geaard, fris, onderscheien lagere delen hier
g van enbureaus
Samenwerking van
19
Situatie
Begane grond
20
URBAN VILLA’S WESTERAAM zorgwoningen in een zonnige setting De wijk Westeraam in Elst is twee urban villa’s rijker. De sculpturale bouwvolumes huizen levensloopbestendige woningen, die voldoen aan hoge comfort- en toegankelijkheidseisen. De twee villa’s liggen aan het water, zodat ze maximaal kunnen profiteren van het uitzicht en de bezonning. Ook de woningplattegronden zijn op dergelijke wijze georganiseerd. De grootte van de raamopeningen volgt de oriëntatie: veel glas op het zuiden en smalle ramen op het noorden, wat gunstig is voor de energieprestatie van de woningen. De in totaal veertig seniorenappartementen beschikken over een half verdiepte parkeergarage met veertig plekken die landschappelijk is ingepast. Vlnr: Conceptschets en oriëntatie van woningen, balkons op het zuiden, noordzijde met centrale entree, trappenhuis met natuurlijke lichtinval
21
Periode 2007 - 2011 Opdrachtgever Habion met medewerking van Bouwfonds Property Development Projectarchitect Alex Letteboer en Bas Woldman Projectleiding Marjon Main Roetgerink Adres Juno, Elst Bruto oppervlakte 6.740 m² Bouwkosten € 6.650.000,- € 990 per m²
Doorsnede
Impresies collectieve ruimte
22
23
lex mp co ren nio Se
Periode 2009 - 2011 Opdrachtgever Woongoed Zeeuws-Vlaanderen Projectarchitect Dorte Kristensen en Pascale Leistra Projectleiding Ronald Peters Ontwerp buitenruimte Eline Keus Adres Canadalaan, Sas van Gent Bruto oppervlakte ca 9000 m² Bouwkosten € 10.000.000,Woningen 2.303 m² Bouwkosten woningen € 2.500.000,€ 1085 per m²
Multifunctionele accommodatie
Situatietekening
Voorplein met zicht op de entree van ‘de Statie’
24
DE STATIE, SAS VAN GENT seniorenwoningen in centrum sociaal stadshart Het seniorencomplex met 23 appartementen aan de Canadalaan in Sas van Gent maakt onderdeel uit van de multifunctionele accommodatie De Statie. In de plint is teampost zorg van SOKA (Stichting Ouderenzorg Kanaalzone) gehuisvest. Het zandkleurige volume krijgt sculptuur door witte uitsparingen, witte kozijnen en groen getinte hardglazen balkons. De balkons liggen pal zuid en verspringen zodat er sprake is van een prettige ‘buur’-afstand. Het beschutte deel in het volume verleent privacy. Aan de galerijzijde zorgen verspringende kolommen voor beschutting. De galerij is breder om een de plek te creëren waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten. De MFA en het seniorencomplex vormen samen een dynamische compositie op het langgerekte grillig gevormde kavel. Senioren woningen
25
Een levendig spel van kolommen in de gevel en droogloop
1e etage
0 1m
5m
10m
5m
10m
2
1
Begane grond 1 Kantoor zorgafdeling 2 Berging 0 1m
26
Bijzondere hoekafwerking met spel tussen stuc en baksteen
27
28
Periode 2005 - 2009 Opdrachtgever Tiwos (Tilburgse Woon Stichting) Projectarchitect Dorte Kristensen en Martijn de Visser Projectleiding Eelko Bemener en Henry Schutte Adres Trompstraat eo in Tilburg Bruto oppervlakte 7.937 m² Bouwkosten € 6.751.327,€ 850,- per m²
WONINGEN ZEEHELDENBUURT sculpturale voortuinen geven groene brink allure Aan de centrale Brink in de Zeeheldenbuurt in Tilburg staan drie appartementengebouwen met 71 appartementen. Het blok tegenover de kerk en de MFA Zuiderkwartier & GGZ (ook door atelier PRO) bestaat uit vier woonlagen. De andere twee blokken hebben er drie. Een deel van de parkeerplaatsen is onder de gebouwen opgenomen.
Links: kleine privétuintjes aan de woning, voor direct contact met de straat. Onder: De woonblokken vormen een nieuwe openbare ruimte waarin bestaande bomen een prominente plaats hebben gekregen
29
Lageplan
Buitenruimte appartementencomplexen Vroeger: auto op straat, voor- en achtertuintje
Nu: auto op binnenterrein, voortuintje aan straat en voortuintje aan galerij
Begane grond
Eerste verdieping
30
31
Studie met mogelijke verdeling van de appartementen
Doorsnede
Periode 2011 Opdrachtgever Architectuurmanifestatie Haagwijk Projectarchitect Dorte Kristensen en Pascale Leistra Adres Haagwijk Bruto oppervlakte ca 1.000 m²
32
HET GROTE HUIS HAAGWIJK wonen in weelde Zo kan het exclusieve, kleinschalige woningproject op Haagwijk het beste worden getypeerd. Op een deel van landgoed Duivenvoorde komen zeven kavels beschikbaar voor mensen die hun eigen woning willen laten ontwerpen. Naast de kavels is er ook ruimte voor enkele appartementen. Dit blok voor (collectieve) particuliere opdrachtgeverschap (PO) biedt veel perspectieven. Duurzaam wonen op een landgoed, in een huis dat zit als een maatpak. “Het grote huis� op landgoed Haagwijk heeft de uitstraling van een contemporain landhuis en is op tal van manieren indeelbaar in grotere en kleinere appartementen. Licht en ruimtelijk wonen over 1, 2 of 3 verdiepingen, en middels grote ramen in de erkers zicht op botenhuis, bomen en vijver. Luxe appartement aan de waterkant
33
De void dienaast doordeze het huis heen snijdt enWe voorruimte achterruimte bindt, is vanaf as gepositioneerd. hebben eren voor gekozen om, komend volledig hout houtenhet vlonders die richting vijver en begeleid botenhuis de met eikenlaan, huis naast de as tebomenlaan, plaatsen. Daardoor het grote vertakken. huis letterlijk de zichtas die via de vijver doorloopt tot de Vliet en worden de verschillende open ruimtes met elkaar verbonden. De hoofdentree is asymmetrisch vanuit het midden geplaatst, het verst van de centrale as af. Zo wordt het scharnierpunt aan het eind van de eikenlaan benadrukt en pakt je blikveld het volledige plein voor het huis. Vervolgens kom je bij verticale stijgpunten en is er massa uit het volume gehold, de void, waarna je via een centraal hof diagonaal terug naar de centrale as, richting vijver wordt gezogen. Aan deze zogenaamde void liggen op verschillende verdiepingen de voordeuren van de individuele appartementen. Het dak bindt, geeft de verschillende gevels hun karakter, versterkt de alzijdigheid van het grote huis en geeft meerwaarde aan het wonen. In plaats van een strikte scheiding in voor-en achterzijde van het grote huis, krijgt het een meer alzijdig karakter. Dit alzijdige karakter heeft alles te maken met haar nieuwe bestemming: meerdere families onder 1 dak. Het grote huis is ingenieus opgedeeld. De verschillende appartementen zijn allemaal anders, afhankelijk van vraag, oriĂŤntatie en wensen. Het gebouw is majestueus wit. De void die door het huis heen snijdt en voorruimte en achterruimte bindt, is volledig hout met houten vlonders die richting bomenlaan, vijver en botenhuis vertakken.
naar botenhuis
1:200
Boven: situatie Onder: modelplattegrond over drie verdiepingen naar botenhuis
1:200
voorbeeld appartement: bg
voorbeeld appartement: bg
V1
1:100
V2
V1
1:100
V2
34
35
17 21 21
3200
2100
1100
1050
1100
2000
9
15
15
16 25
3200
16
15
8
6
3
16
21 2
21 23
4
1
2100 21
17
3100
23
18
17 22
18
22 17
12
21
2075
16
15 24
15
15
900
17 16
22
24
24
25
1500
25
1100
ALGEMEEN 01 entree + receptie 02 expertise centrum 03 burelen expertise centrum 04 kine-ergo animatieruimte 05 polyvalente zaal 06 administratie 07 archiefruimte 08 burelen directie 09 vergaderzaal 10 ruimte-, voorraad & distributie 11 verdeelkeuken 12 technische dienst 13 kapperszaak 14 winkel
16 18
3300
3000
900
17
3300
5
11
900
900
10
25
25
15
17
1500
7
17
17
21
21
13
14
25 24 21
21
600
16
WONINGEN 15 entree woning 16 woon- & eetkamer + keuken 17 bureel 18 berging medisch materiaal 19 berging schoonmaakmaterialen 20 berging vuil linnen & afval 21 berging bewoners 22 badkamer 23 wasplaats 24 buitentuin 25 patio
15
24
900
400
1900
3100
400
1500
900
900
550
600
1000
600
1100
3050
1700
1750
1100
3400
550
1050
3400
600
550
DAGVERBLIJFCENTRUM 26 gemeenschappelijke ruimte 27 rustruimte 28 bureel 29 badkamer 30 berging
900
3050 0
0
50cm
125cm
5m
10m
Situatie
woongelegenheid Woning type B type B
woongelegenheid type A Woning type A
250cm
500cm
3200 2100
1100 3400
900
900
3000
3300
1500
Vogelvluchtperspectief
bed met ruimte voor tweezijdige hulp en tillift 1150
zithoek met lange zijde aan de buitengevel te situeren
1100 600
2200 200
1550
1200 650
douche
600
600
toilet in badkamer voor overzetten per verrijdbare tillift
600
1200
1350
350 400
wastafel
600
600
300
1500 1100
250
400
1350
450
900
900
1900
600
25
1500
kastruimte
36
25m
50m
Periode 2009 Opdrachtgever VZW Menos Projectarchitect Alex Letteboer, Karho Yeung, Bas Woldman Adres Eeuwfeestlaan, Genk België Bruto oppervlakte 11.307 m²
WOON- EN ZORGCENTRUM, GENK beschut en groen wonen Het ontwerp voor een woon- en zorgcentrum in Genk van atelier PRO bestaat uit vier paviljoens op een geaccidenteerd terrein die onderling verbonden worden door een landschappelijk opgenomen service-gang. Elk cluster omvat vier wooneenheden op verschillende lagen. Bijna alle wooneenheden hebben door de niveauverschillen in het terrein direct toegang tot de tuinen. De paviljoens presenteren zich als villa’s aan de verlengde Eeuwfeestlaan. De knikkende lijnen van de vier paviljoens vormen een beschut en groen woonklimaat met verassende zichtlijnen. De paviljoens definiëren een drietal hoven die alle uitmonden in de lager gelegen tuin waarin de bestaande kapel aan de Stalenstraat als een folie is opgenomen.
37
38
39
Plattegrond psychogeriatrisch kamer
Plattegrond woning voor somatische patiĂŤnten
40
Periode 2012 - 2013 Opdrachtgever Stichting Werkt voor Ouderen Projectarchitect Dorte Kristensen en Naomi Schiphorst Interieurarchitect Susan Vlemminx en Thijs Klinkhamer Samenwerkend architect Van Aken Architecten Adres Bachtensteene 14, Middelburg Bruto oppervlakte 5.000 m²
Vlnr: interieur woning, kamersruimte aan de gang en badkamer
41
ZORGCENTRUM WILLIBRORD innovatief en flexibel interieur voor het welzijn van bewoners
Met het nieuwe interieur van het Zorgcentrum Willibrord aan de Bachtensteene in Middelburg ontwierp atelier PRO een thuis voor de bewoners in een huiselijke sfeer. Willibrord heeft 3 groepswoningen met elk 7 psychogeriatrische patiënten en 39 appartementen waar somatische zorg wordt geboden. Een veilige plek voor de 62 bewoners. De groepswoningen delen een keuken en woonkamer, daarnaast heeft iedereen een eigen kleine woon- en slaapkamer. De appartementen zijn meer op de stadsomgeving georiënteerd. Door de flexibiliteit kan men de ruimten aanpassen aan de vraag van het moment.
Belangrijk uitgangspunt voor het ontwerp van het interieur is de wens van de opdrachtgever om een huiselijke, welkome sfeer te creëren zonder dat dit professionele zorg en een veilige omgeving in de weg staat
Woning somatische patiënten Kamer psychogeriatrische patiënten
42
Woonkamer psychogeriatrisch patiĂŤnten
43
Boven: vogelvluchtperspectief: de MFA voegt zich zor vuldig in zijn omgeving Onder: zicht vanuit de Bernadottenlaan
44
Periode 2008 - 2011 Opdrachtgever Woonpartners Midden Holland in opdracht van de Gemeente Gouda Projectarchitect Alex Letteboer en Sandrine Rointru Projectleiding Eelko Bemener Ontwerp buitenruimte Eline Keus Adres Wilsonplein 1, Gouda-Oost Bruto oppervlakte MFA ca. 4.885 m² Woningen ca. 1.745 m² Bouwkosten € 7.850.000,€ 1180 per m²
Vlnr: Entree MFA met woningen erboven, schoolplein met linksboven de appartementen, galerij
45
MFA NELSON MANDELA CENTRUM een katalysator voor de wijk Het Mandela Centrum in Gouda vormt de aftrap van een grotere herstructurering van de wijk Gouda Oost. In het gebouw zijn rondom twee gebouwharten diverse voorzieningen voor de wijk ondergebracht waaronder een basisschool, kinderopvang, peuterspeelzaal, gezondheidszorg, sport en zestien sociale woningen die zorgen voor levendigheid en sociale controle. Het gebouw herdefineert tevens de openbare ruimte eromheen en versterkt de kwaliteiten van de locatie door de toevoeging van twee nieuwe pleinen.
Plattegrond woning
Situatie
Tweede verdieping
N
46
Zicht vanuit de Bernadottenlaan
47
2e – 3e verdieping
1e verdieping
Begane grond
Noord
6e – 7e verdieping
4e-5e verdieping
2e-3e verdieping
1e verdieping
Noord
4e – 5e verdieping
Noord
Noord
Noord
begane grond
8e verdieping
6e-7e verdieping
Noord
8e verdieping
Vanaf de Zaan
48
Periode 2016 - 2016 Opdrachtgever Van Wijnen Projectontwikkeling Noord B.V. Projectarchitect Alex Letteboer en Menno Roefs Adres Noorddijk, Wormerveer Bruto oppervlakte 69 appartementen, ca. 7500 m2
DE NIEUWE PIJL, WORMERVEER van oude veekoekfabriek naar zonnige woningen De Zaan in Noord-Holland is één van de oudste industriegebieden van Europa. Tegenwoordig staan de fabrieken hier leeg omdat bedrijven zijn vertrokken naar locaties buiten de stad. I n het ontwerp van atelier PRO worden omliggende silo’s, bijgebouwen van de Pijl en een groot deel van de fabrieken uit de jaren ’30 die niet geschikt zijn voor nieuwe woningen, gesloopt. Van de oude fabriek blijven alleen de toren met de oude silo’s over. Dit zijn de meest kenmerkende delen van de fabriek. De toren is het beeldmerk van het nieuwe woongebouw en bevat bovendien één van de nieuwe trappenhuizen.
De oude fabriekssilo blijft behouden
49
50
BLOK 6 HAVENEILAND IJBURG diversiteit en samenhang De ambitie van IJburg is om in korte tijd een nieuwe wijk te maken die een grote afwisseling kent in een eenvoudige hoofdopzet. Voor de invulling van Blok 6 op het Haveneiland van IJburg trad Leon Thier op als coördinerend architect. Quist Wintermans Architecten en Olga Architecten verzorgden de invulling van 65 eengezinswoningen, Premark Advies en Architectuur de basisschool die deel uitmaakt van de pleinwand van Blok 6. Atelier PRO ontwierp zelf 58 appartementen en het parkeersouterrain. De door atelier PRO ontworpen opzet van het rechthoekige stedelijke blok voorziet in een relatief formele middelhoge randbebouwing aan de straat- en pleinwanden in combinatie met laagbouw in het autoluwe middengebied. Binnen het blok met formele randen ligt een informele ‘Mew’
Periode 1999-2005 Opdrachtgever Het Oosten Kristal, Amsterdam; BAM Wilma bv, Amsterdam Projectarchitect Leon Thier mmv Emile Jansen en Freek Speksnijder Projectleiding Ronald Peters Adres Haveneiland IJburg – Blok 6, Amsterdam Bruto oppervlakte 4745 m² Bouwkosten € 5.672.253,€1200 per m² 51
Woningtype 2
Woningtype 4
4 2
Begane grond
Doorsnede van parkeergarage en woningen
52
53
54
TRANSFORMATIE
55
Homogeen blok met hoekaccenten aan Bastiaanpoort
Hof voor optimale bezoning
Binnentuin
Grid introduderen waarin alle functies geprojecteerd worden
Functies plint
Diversificatie in woningtypologieĂŤn
56
Periode 2016 Opdrachtgever MN en Proactief Vastgoed iov Pensioenfonds Metaal en Techniek Projectarchitect Alex Letteboer, Antony Laurijsenk Adres Bastiaanpoort, Delft Bruto oppervlakte 8,260 m²
BASTIAANPOORT DELFT stedelijk blok voor de Delftse binnenstad Atelier PRO is gekozen door MN en Proactief Vastgoed in opdracht van Pensioenfonds Metaal en Techniek als architect voor de herontwikkeling van de voormalige V&D locatie in Delft. Het bestaande blok wordt gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw, een commerciĂŤle plint met drie lagen huurwoningen. De kavel aan de Bastiaanpoort ligt in het Zuidpoortgebied in de Delftse binnenstad. Hoewel het blok volledig is omgeven door nieuwbouw is het onderdeel van het Delftse historische grachten. De kavel ligt op een markant punt op de route van De Historische Delftse binnenstad (vanaf de Beestenmarkt) richting het nieuwe winkelcentrum van het Zuidpoortgebied: het Bastiaansplein. Het is een plek die die de overgang vormt tussen verschillende sferen: de overgang tussen oud en nieuw, tussen gracht en winkelcentrum maar ook een overgang in schaal en functie: van kleinschalige, meer grondgebonden verkaveling van de Delftse binnenstad naar gestapelde hoogbouw.
57
Ontwerpperiode 07.2013-10.2015 Bouwtijd 07.2015 - 2017 Opdrachtgever WVO Zorg Architect atelier PRO Projectarchitect Dorte Kristensen en Christina Kaiser Adres Peperdijk en Wagenaarstraat, Vlissingen Bruto vloeroppervlakte 19.000 m² Kosten per m² € 1.315Bouwkosten € 25.000.000,-
Zonder dit initiatief was de toekomst van dit industrieel erfgoed hoogst onzeker. Het stond al een aantal jaren weg te roesten
58
ZORGCENTRUM VLISSINGEN zorg en wonen op unieke locatie in voormalig havengebied In en naast de monumentale zware Plaatwerkerij in hartje Vlissingen komt een zorgcomplex met woningen en openbare functies. Een bijzondere opdracht om zo’n kolossaal gebouw een nieuwe invulling te geven. De gesloten gevel en grote deuren breken we open, met veel glas en vides. Binnen komen drie verdiepingen woningen als een ‘los meubelstuk’ in de ruimte. De nieuwbouw past in uitstraling en schaal goed in de omgeving, met de gele baksteen en kleinere maatvoering in de zijstraat. De woningen voegen zich rondom een wintertuin. De constructie en infrastructuur zijn zo ontworpen dat de invulling van de zorgwoningen kan veranderen in de toekomst. Qua uitstraling en schaal past de nieuwbouw goed in de omgeving, door de gele baksteen en kleinere maatvoering in de omgeving
De nieuwbouw aan de Wagenstraat heeft de overeenkomstige fijne schaal van de Vlissingse binnestad
59
1
1
2 Woningen somatische patiĂŤnten
2 1
1 3 Woningen psychogeriatrisch patiĂŤnten
3 1
1
1,5 Appartementen inclusief mogelijkheid tot zorg (aanleunwoningen)
1 Alle installaties
zijn verticaal geor-
ganiseerd voor 1,5
6600
4400 4400
6600 4400
4400
maximale flexibiliteit en tokomstbestendigheid
8800
Indelingsvarianten Atelier PRO heeft een maatsystematiek ontwikkeld, waardoor de drie typen zorgwoningen onderling kunnen uitwisselen. Met als eindresultaat een bijzonder fraaie en innovatieve zorginstelling. Op deze wijze kunnen relatief simpel veranderingen aangebracht worden om aan te sluiten op de veranderende zorgvraag
60
Woning somatische patiĂŤnten
Woonkamerparcour in plaats van gangen, met geheugenwanden naast de woningingangen. Hier kunnen persoonlijke attributen van vroeger worden opgehangen. Dit zorgt voor thuisgevoel en helpt als het geheugen het laat afweten. Deze ruimte is bestemd om gaste4n te ontvangen, te klaverjassen en andere gezeligheid
61
Vide
Vide
Vide
Eerste verdieping Plaatwerkerij
1 4
8
6 5 2
5
7
9
2 3
3
1 Atelier 2 Berging 3 Cursuslokalen 4 Concerten 5 Theater 6 Keuken 7 Restaurant 8 Kapper 9 Balie
Eerste verdieping nieuwbouw
Begane grond Plaatwerkerij
62
Begane grond nieuwbouw
De woningen voegen zich rondom de wintertuin (binnentuin). Dit waarborgt bewegingsvrijheid en veiligheid
63
Grenzend aan de wintertuin bevinden zich woonunits voor dementerende ouderen. De deuren van de units zijn zo veel mogelijk open waardoor de ouderen vrijelijk kunnen struinen door de wintertuin en bij elkaar op bezoek kunnen. Dit in tegenstelling tot het beeld van letterlijk een ‘gesloten afdeling’
Boven: Clean Air Toolbox analyse Onder: Situatie buitenruimte rondom de voormalige Europol gebouw
64
Periode 2014 Opdrachtgever atelier PRO Projectteam Alex Letteboer, Naomi Schiphorst, Berit Piepgras Adres Raamweg 47, Den Haag
CLEAN AIR REFIT Gebouw draagt bij aan schone lucht in directe omgeving In vervolg op onze succesvolle ontwerpstudie ‘clean air schools’ uit 2013 heeft atelier PRO nu een bestaand gebouw onder handen genomen: het voormalige Europol gebouw aan de Raamweg in Den Haag. Alleen maar rode alarmsignalen op het gebied van fijnstof als je kijkt naar de locatie van dit leegstaande kantoor: no way dat je hier een wat ‘softere’ functie in zou kunnen realiseren. Een uitgelezen kans om onze clean air toolbox op los te laten. Door gebruik te maken van de bestaande Clean Air Toolbox worden in dit onderzoek ruimtelijke ingrepen, die luchtkwaliteit verbeteren, getoetst op het herbestemmings- en renovatie vraagstuk. Met behulp van experts van verschillende vakgebieden wordt het onderzoek besproken en getoetst, niet alleen op de technische haalbaarheid maar in het bijzonder op de meerwaarde van deze nieuwe manier van herontwikkelen.
Voormalige Europol gebouw te zien vanuit de snelweg.
65
Boven: begane grondvloer in situatie Onder: plategronden nieuw ontwerp
66
Boven: doorsnede situatie met de luchtstromen Onder: vogelvluchtperspectief gebouw
67
68
Periode 2001 - 2005 Opdrachtgever Stichting Heelweg/ WBC projecten, Winterswijk Projectarchitect Hans van Beek ism Annemiek Braspenning en Dorte Kristensen Projectleiding Peter Hamel Adres Ludgerhof 1 t/m 16, Lichtenvoorde Bruto oppervlakte 2.970 m² Bouwkosten € 2.700.000,€ 909 per m²
Links: Oude situatie Ludgerkerk Langs de oude gevel van de kerk zijn de woningen gepositioneerd
69
LUDGERHOF, LICHTENVOORDE een oude ziel in een nieuw jasje Een oude kerk hergebruikt als woningbouwcomplex. Atelier PRO trok het zich aan dat dit prachtige gebouw gesloopt zou worden en bedacht een bijzondere woonbestemming. Het vroegere interieur van de kerk is getransformeerd tot de binnentuin van het bouwblok. De oude buitengevels van de kerk zijn getransformeerd tot de rondomgelegen voorgevels van de nieuwe woningen. Niet alleen de bouwgrenzen zijn binnenstebuiten gekeerd, er is ook met de bestaande gevelmaterialen gespeeld.
Bestaande situatie
Plattegrond na verbouwing Het type appartement is lang en smal. De kolommen hebben een afstand van vier meter. Bewoners kunnen kiezen uit verschillende versies
Langsdoorsnede Ludgerkerk
Nieuwe doorsnede Ludgerhof woning
serre
70
Boven: binnenterein Onder: serrewoning van binnen/ buiten
71
Periode 2011 Opdrachtgever atelier PRO Projectarchitect Alex Letteboer, Ernstjan Cornelis, Pascale Leistra Adres Sportlaan, Den Haag
Situatie
Collectief binnenplaats
72
WOONKERK SPORTLAAN initiatief tweede leven voor de kerk Aan de Sportlaan in de Haagse Vogelwijk staat een kerk uit begin vorige eeuw. Omdat de kerk niet meer rendabel is, zijn er plannen om het authentieke gebouw te slopen en te vervangen door een meer- lagen- appartementengebouw. Bijzondere herinneringen aan de kerk hebben ertoe geleid dat de buurt het er niet bij laat zitten. Om het fraaie gebouw te kunnen behouden is atelier PRO gevraagd een initiatief plan te maken voor herbestemming.
Studie 1: In de bestaande kerk zijn woningen geĂŻntegreerd
73
Begane grond
Tweede verdieping Binnenplaats
74
Periode 2012 Opdrachtgever Haag Wonen Projectarchitect Allard de Goeij, Ernstjan Cornelis, Naomi Schiphorst, Regien Kroeze Adres Ekensteinstraat 3, Den Haag
WOONKERK MOERWIJK een kerk wordt omgebouwd tot woningen De kerk Onze Lieve Vrouwe van het Allerheiligste Sacrament in Moerwijk is in 1953 ontworpen door architect Jan van der Laan en maakt deel uit van een complex met o.a. een klooster en twee schoolgebouwen. Bij de herbestemming van dit voorbeeld van de vroege Bossche School worden 12 woningen gerealiseerd in het middenschip van de kerk. Van beide zijbeuken zijn de daken grotendeels verwijderd om ruimte te bieden aan respectievelijk tuinen en een gemeenschappelijk entreegebied; de crypte wordt benut voor bergingen en eventueel een ontmoetingsruimte.
Perspectief buitenterrein
75
De keuze voor hergebruik betekent dat de buurt een icoon kan behouden die een sfeerbepaler wordt tussen de nieuw te bouwen woningen. Om het gesloten gebouw beter te integreren in de omgeving wordt een deel van de bestaande nissen opengemaakt zodat openbaar en prive in elkaar kunnen overvloeien.
Bovenwoning met tarras ca 110 m2
Concept voor indeling woningen binnen de kerk
Bestaande situatie kerk
Benedenwoningen met tuin 95 m²
Rechts: interieur woonkamer eerste verdieping Onder: binnentuinen
76
77
78
GRONDGEBONDEN
79
80
Periode 2009-2014 Opdrachtgever Volkshuisvesting Arnhem Projectarchitect Alex Letteboer en Emile Jansen Projectleiding Jaco de Koning Adres Huissensestraat , Malburgen Arnhem Bruto oppervlakte 10.315 m²
WONINGEN MALBURGEN verfijnde baksteendetails, voortborduren op tuindorp
Rijtjeswoningen aan de Huissensestraat
81
Aan de Huissensestraat, de belangrijkste ontsluitingsweg van de Arnhemse wijk Malburgen, staan 83 woningen die door atelier PRO ontworpen zijn. Malburgen is één van de oudste tuinsteden van Nederland. Na de sloop van een aantal van van een aantal wederopbouwflats zag atelier PRO kans op deze plek 83 woningen te ontwerpen die aansluiten op de oorspronkelijke tuinstadverkaveling van Granpré Molière. De bouwstijl sluit aan op de sobere en doelmatige woningbouw, voorzien van kappen. Toch zijn de woningen niet eenkennig. Ze refereren tevens aan de wederopbouwperiode door de ritmering van de blokken. Om die reden heeft een aantal blokken platte daken gekregen. In het ontwerp is veel zorg besteed aan randen en overgangen met de publieke ruimte. Deze zijn ’typisch Malburgs’ geworden doordat de tuinen met hagen zijn omgeven. Ook in kleur en materiaal is zorgvuldig aansluiting met de omgeving gezocht, onder anderen door het gebruik van verschillende metselverbanden.
Plattegronden en doorsneden Hoekwoning aan de Huissensestraat
82
83
Plattegronden en doorsneden
84
Plattegronden en doorsneden
85
Periode 2008 - 2015 Opdrachtgevers St Andreasstaat: Tilburgse Woonstichting Tiwos, Tilburg Hurks Vastgoedontwikkeling, Eindhoven Opdrachtgevers Bisschop van Zoesstraat: WonenBreburg, Tilburg Janssen de Jong projectontwikkeling, Son Projectarchitect Dorte Kristensen en Emile Jansen Projectleiding Emile Jansen Adres St Andreasstraat en Bisschop van Zoesstraat Bruto oppervlakte 7.000 m²
Begane grond
De hoekwoning profiteert van de kopgevel: niets is zo prettig in een ruimte als licht van twee zijden
86
WONINGEN GROESEIND, TILBURG frisse eenvoud met verfijning Atelier PRO is binnen het stedenbouwkundig plan van het GHPterrein van De Zwarte Hond verantwoordelijk voor het ontwerp van twee stadslanen: de invulling aan de St. Andreasstraat, 12 woningen en de invulling aan de Bisschop van Zoesstraat, 31 woningen. Het gaat in beide gevallen om een mix van huur- en koopwoningen.
De eigenwijze raamplaatsing (het badkamerraam voelt zich bij de buren thuis) levert een lichte verwarring over de positie van de woningscheidende wand. Het ventilatieluik op de begane grond maakt inbraakvrij ventileren mogelijk.
87
De tweelaagse huurwoningen hebben geen zolder maar wel een slaapverdieping met een schuin plafond. De badkamer ligt aan de gevel.
88
De huurwoningen in de Bisschop van Zoesstraat zijn wat minder uitbundig dan de woningen in de Sint Andreasstraat. De keuken is in enkele gevallen als aparte ruimte uitgevoerd. De witte nissen op de begane grond bij de keukenpui (die apart en gespiegeld voorkomen) brengen vrolijkheid in het beeld samen met de stevig rode gevelsteen.
89
Doorsnede parkeergarage met een aanzicht van de woningen Woongebouw als entree naar de binnenstad
Periode 2002 - 2010 Opdrachtgever Ceres Projecten, Den Haag Projectarchitect Leon Thier, Joke Stolk en Hans Tak Projectleiding Hans Tak Bouwdirectie Hans Tak Adres Willem Naghelstraat, Stalpaert van der Wieleweg, De Genestetstraat en Van Renswoudestraat, te Delft. Bruto oppervlakte 11.377 m² Bruto oppervlakte garage 10.042 m² Aantal parkeerplaatsen 359 (incl 30 privé parkeerplaatsen) Bouwkosten € 13. 828.000,€ 650 per m²
90
WONINGEN EN MARKTGARAGE, DELFT wonen in de poort van Delft De Marktgarage is een tweelaagse openbare ondergrondse parkeergarage voor bezoekers van de binnenstad van Delft. Daarop staat een woonblok met vijftien patiowoningen van 17 meter diep. De tweezijdigheid van de woningen geeft de mogelijkheid tot een kantoor op de begane grond. Daarnaast kunnen de woningen worden uitgebreid met een extra verdieping. Het openbaar gebied is tevens opgenomen in het project.
91
Situatie
Doorsnede
Plattegronden
92
Erker
Ingang garage
93
woningen
MFA
Situatie
13870
cv mv dakraam
5700
h =2600 +vl
noklijn hekwerk h=1000 +VLP h = 2600 +vl
6600
11770
2100
Eerste verdieping
6600
Begane grond
94
Periode 2011 - 2015 Opdrachtgever Thuisvester, Oosterhout Projectarchitect Dorte Kristensen en Mira van Beek Projectleiding Jaco de Koning en Ronald Peters Adres Berghstraat, Achtmaal Bruto oppervlakte 750 m²
VIJF WONINGEN, ACHTMAAL levensloop- en toekomstbestendig Achtmaal is een kleine plattelandskern in Noord-Brabant met ruim 1.600 inwoners. De gemeente Zundert, waar Achtmaal toe behoort wil er voor zorgen dat de kern in de toekomst aantrekkelijk en leefbaar blijft voor jong en oud. Goede voorzieningen spelen daarbij een belangrijke rol en daarom krijgt Achtmaal naast een kerk, supermarkt en café een multifunctionele accommodatie (MFA) met dorpshuis, gymzaal, basisschool en kinderopvang. Naast de MFA komen vijf kleine grondgebonden woningen. Deze woningen hebben een bruto oppervlak van 150 vierkante meter en zijn in eerste instantie bedoeld voor senioren. Daarom is zowel het woongedeelte als de hoofdslaapkamer met daaraan gekoppeld de badkamer op de begane grond gelegen. De badkamer is ook ‘binnendoor’ vanaf de zolder te bereiken waardoor de woning flexibeler te gebruiken is en ook slapen op zolder door de hoofdbewoner of logees denkbaar is. Bovendien is de woning daardoor ook interessant voor andere doelgroepen zoals starters.
Achtmaal bestaat bijna geheel uit twee-onder-een-kap woningen. Een blokje van vijf woningen is naar de korrel van Achtmaal al grootschalig. Door de terugliggende entreenissen en de dakkapellen wordt het blokje verfijnd.
95
Landschap impressies met rechts de situatie tijdens vloed
96
Periode 2011 - 2014 Opdrachtgever Serruys Properties Projectarchitect Dorte Kristensen en Martijn de Visser Projectleiding Martijn de Visser Adres Norwich, Zuid Engeland
DEALGROUND NORWICH internationale primeur voor gecontroleerde overstromingen Ten oosten van het centrum van Norwich (UK) ligt het voormalige industriegebied Deal Ground. Het al twintig jaar braakliggende 20 hectare grote voormalige industriegebied, zal in de toekomst herontwikkeld worden tot een woonwijk met ca 700 eengezinswoningen, appartementen en een klein winkelcentrum. De woonwijk is zo ontworpen dat deze deels onder water kan komen te staan, zonder overlast en schade te veroorzaken.
Artist impressions Dealground & May Gurney; Er is een kans van 1 keer per 20 jaar dat het gebied overstroomt
97
3. gevel en indeling zijn volledig naar eigen inzicht aan te passen 4. in een collectief van verschillende woningen ontstaat zo een verrassende combinatie die past bij de diversiteit van de stad.
1. Slimhus als invulling voor de ‘rotte kiezen’ in de stad 2. kopers krijgen kans hun eigen woning vorm te geven
1
2
3
4
98
Periode 2011 - heden Opdrachtgever atelier PRO Projectteam Ernstjan Cornelis, Alex Letteboer, Naomi Schiphorst, Allard de Goeij en Regien Kroeze Bruto oppervlakte van 80 m² Een Slimhus heb je al voor ₏112.000,-
SLIMHUS co-creatie, maatwerk, flexibel op zoek naar binnenstedelijke plekken en eigenwijze stedelingen Slimhus is bedoeld voor mensen die graag in de stad wonen, geen hoge hypotheek wensen, maar toch de voordelen van een zelf ontworpen huis willen. Met een uitgekiend hout- en betonsysteem zijn indeling en gevels volledig naar eigen inzicht aan te passen. De basiswoning is 2 bouwlagen hoog en 3,9 meter breed, maar het huis is naar wens uit te breiden. Het huis is zo ontworpen dat het op smalle binnenstedelijke locaties gemakkelijk en relatief snel opgebouwd kan worden. Bouw(plaats)kosten worden kleiner door de woning in serie neer te zetten. Voor meer informatie zie: www.slimhus.nl
Conceptdoorsnede prototype
99
100
Boven: prototype E doorsnede Onder links: plattegronden prototype E Onder rechts: uitbreidingsmogelijkheden
101
n
roeid tot groeid tot ppelijke appelijke ntextuele contextuArchi-Arrpen. doordoor de ving kelen. wikkelen. gbouw, ngbouw, oorzieninvoorzieoncept is hus conn particueden aan bouw en bij van de
n
us is s anders nstructieructieonefabriek fabriek g zijn. oog zijn. solatie e-isolatie groeid tot rk. Door erk. Door modifieappelijke modificontextuappen chappen rpen. Armee heeft Daarmee ving oor-end, isdoor het wikkelen. waliteit kleur en ngbouw, ropisch atief voor voorzievoor men er hus consausen. eens te eden aan maar rken dat en bijzijn de tuurlijke hout zodat an kunstan zink, oten zijn sculiere anders nen. Een ructieonuwer ct vanmet de
e fabriek oog zijn. e-isolatie erk. 0 0 I Door e modifichappen Daarmee oningen d,305/m² is het m² tot en kleur ethode: atief voor men er eens te rken dat hout zijn an kunst-
Periode 2015 - 2017 Opdrachtgever EPS bouw Projectarchitect Naomi Schiphorst, Paul Fouchier Projectleiding bErnstjan Cornelis Adres Burgemeester H. van Sleenstraat, Brielle
Slimhus, op een unieke locatie binnen de vestingstad Brielle
Situatie
Vrijstaande woning
Slimhus, op een unieke locatie binnen de vestingstad Brielle Slimhus vrijstaand - Brielle
Slimhus vrijstaand - Brielle
102
SLIMHUS BRIELLE op een unieke locatie binnen de oude vesting Je huis helemaal naar eigen wens inrichten en indelen. Meestal loop je dan al snel tegen de grenzen aan van wat kan. Maar dat geldt niet voor deze woningen aan de Burgemeester H. van Sleenstraat in Brielle. Op een unieke locatie binnen de vestingstad Brielle bouwt atelier PRO 7 zelfbouw woningen. Binnen de uitgangspunten van het kavelpaspoort dat door de gemeente Brielle is opgesteld kunnen kopers hun eigen woning realiseren. Atelier PRO maakt een overall ontwerp voor de gevels en het ensemble van 6 woningen aan de straat en 1 vrijstaande woning daarachter.
6 geschakelde woningen
103
Waar?
Goudsmitsgaarde, Den Haag
104
SLIMHUS(SEN) GEREALISEERD je huis naar eigen wens de teller staat op 11 Je huis helemaal naar eigen wens inrichten en indelen. Meestal loop je al snel tegen de grenzen aan van wat kan. Maar dat geldt niet voor deze Slimhus-woningen. Op unieke locaties helpt atelierp PRO zelfbouw woningen realiseren. De woningen worden gebouwd volgens het Slimhus principe. Een in de fabriek geprefabriceerde constructie met minimale bouwtijd en maximale kwaliteit in duurzaamheidstoepassingen. Het Slimhus is bedacht om zoveel mogelijk ruimte te bieden voor individuele keuzes bij de bouw van een woning.
Isabellaland, Den Haag 3 laags
105
Isabellaland, Den Haag, 2 laags
106
VILLA’S
107
Situatie
108
PARKWONINGEN CRAEYENBURCH wonen in een parkachtige omgeving Het stedenbouwkundig masterplan voor Craeyenburch is gemaakt door atelier PRO. Hierbij zijn de bestaande landschappelijke kwaliteiten de basis geweest voor het ontwerp. Een onderdeel van dit totaalplan zijn de parkwoningen aan de noordoost zijde van het terrein. Juist ook hier is sprake van een bestaande groenstructuur die heeft geleid tot een uniek woonconcept waarbij de individuele tuin is verwisseld voor een gemeenschappelijk park met bestaande bomen waarin geschakelde en vrijstaande villa’s worden ontsloten.
Parkwoningen landschap
109
Periode 2000 - 2008 Opdrachtgever AM Wonen, Zoetermeer (voorheen Amstelland Ontwikkeling Wonen) Projectarchitect Hans van Beek, Hans Kalkhoven, mmv Marie-Jeanne Sas Projectleiding Eelko Bemener en Henry Schutte Adres Craeyenburch Nootdorp Bruto oppervlakte 8.943 m² Bouwkosten € 7.800.000,- € 872 per m²
Begane grond
Eerste verdieping
110
111
Periode 2006 Opdrachtgever Johan Matser Projectontwikkeling bv Projectarchitect Dorte Kristensen met Christina Kaiser Adres Vroondaal, Den Haag
Doorsnede villa
Plattegrond begane grond
Plattegrond verdieping
112
VILLA’S VROONDAAL genesteld in de heuvel Aan de rand van Den Haag is de ontwikkeling van de wijk Vroondaal volop in gang. De bebouwing in Vroondaal bestaat hoofdzakelijk uit vrijstaande villas aan het park of aan het water. In deze setting is atelier PRO gevraagd een ontwerp voor 7 villas te maken. De locatie wordt gekenmerkt door een langgerekte heuvel die de kavels in tweeën deelt. Zo ontstaat er aan de straatkant een brede groene strook die als mandelig gebied aangelegd zal worden. Achter de heuvel bevinden zich de privé tuinen.
113
Doorsnede
Villa situa
Situatie Villa Strating 25 februari 2008 doorsnede 1:100
114
Periode 2008 Opdrachtgever Familie Strating Projectarchitect Dorte Kristensen ism Christina Kaiser Projectleiding Eelko Bemener Adres Vroondaal, Den Haag Bruto oppervlakte 241 m²
VILLA STRATING, KIJKDUIN op en in een heuvel Achter de duinen van Den Haag, in de wijk Vroondaal, staan voornamelijk statige vrijstaande villa’s. De wijk wordt begrensd door een park en duinrijen. Het woongebouw is een prismatisch volume die de zachte lijnen van het landschap volgt. De zwart, grijs en zilver genuanceerde steen en zwarte bitumen dakbedekking met leislag, maken het gebouw tot een monoliet massa. Dit wordt versterkt door de verholen goot en de weggewerkte hemelwaterafvoeren. De terughoudende subtiele kleuren van het metselwerk gaan op in de kleuren van de boomstammen en beplanting.
115
Rechts: diep raam met uitzicht op de entree. Elke woonruimte heeft zijn eigen niveau met een terras
Begane grond
Eerste verdieping
Villa Strating 25Villa februari Strating 2008 25 februari 2008 plattegronden 1:100 plattegronden 1:100
Grote keuken
116
117
118
Periode 2008 Opdrachtgever Ben Kemp, Norwich, Engeland Projectarchitect Dorte Kristensen en Christina Kaiser Projectleiding Marjon Main Adres Hethersett, Norfolk, UK Bruto oppervlakte 286m², garage 78m²
VILLA KETTERINGHAM LANE, UK gebouwd in de heuvels De villa ligt deels verborgen van de straat, alleen de houten doos van de 1e verdieping is duidelijk zichtbaar. Door het aanbrengen van een kunstmatige heuvel is er privacy gecreëerd voor de woonfuncties op de begane grond die zich richten op de achtertuin. Vanuit de uitkragende houten doos is er een weids uitzicht over het golvende landschap naar het oosten en westen. De villa is extra goed geïsoleerd, de gevel is gesloten op de noordkant, beperkt open op de zuidkant en voorzien van zonwering, dit zijn allemaal goedkope maatregelen wat het energiegebruik fors verlaagt. Duurzaam bouwen en tegelijk een lagere energierekening.
Begane grond
Doorsnede van de villa
119
Eerste verdieping
120
atelier PRO architekten Kerkhoflaan 11a 2585 JB Den Haag +31(0)70 3506900 info@atelierpro.nl www.atelierpro.nl