ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ by ATHLEPOLIS

ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ

ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ.

ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ

ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ. ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ ΣΕΛ. 174

ΠΕΝΤΑΝΔΡΟΝ

ΑΘΗΝΑ 2017 ISBN: 978-618-83040-7-9 ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ. ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΕΝΤΑΝΔΡΟΝ

ΑΘΗΝΑ 2017

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Μυστηριώδη σύμβολα χωρίς καμία απολύτως ερμηνεία καλύπτουν τους τοίχους του μισοερειπωμένου κτηρίου σε καιρούς αλλοτινούς στεγαζόταν το σανατόριο της Πάρνηθας. Ένα κτήριο που συμπληρώνει την τρίτη δεκαετία της εγκατάλειψής του και η φήμη του συνοδεύεται από ιστορίες κακοτυχίας, αρρώστιας, πόνου, θανάτου αλλά και σενάρια σατανισμού και «μεταφυσικών» φαινομένων. Χτισμένο λίγες στροφές πιο κάτω από το γνωστό καζίνο, το παλιό σανατόριο της Πάρνηθας αποτελεί ακόμη και σήμερα πόλο έλξης κάθε λογής «επισκεπτών», τόσο υπό το φως της ημέρας όσο και κυρίως μέσα στο σκοτάδι. Αυτόν τον ιδιαίτερο χώρο επισκέφτηκε ο φωτογραφικός όμιλος του ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ Πρίσμα στις 9 -10-2016 και το αποτέλεσμα της επίσκεψης παρουσιάζεται σε αυτό το φωτογραφικό ημερολόγιο που ετοιμάσαμε. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στην κυρία Αντζουλέτα Πουσναρά που με προθυμία ταλαιπωρήθηκε προκειμένου να αποτελέσει το εξώφυλλό του. ΤΟ ΔΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΥ Γεννήθηκε στη Μονεμβασιά την Πρωτομαγιά του 1909. Η οικογένειά του, μεγαλοκτηματίες της περιοχής, καταστράφηκε οικονομικά λίγα χρόνια αργότερα και, το χειρότερο, βυθίστηκε στο πένθος. Το 1921 πεθαίνει φυματικός ο μεγάλος γιος, δόκιμος αξιωματικός του ναυτικού, καθώς και η μητέρα, το λατρεμένο πρόσωπο του ποιητή, από την ίδια αρρώστια. Το «νεκρό σπίτι» έμελλε να σφραγίσει τη ζωή και το έργο του. Τα πρώτα του ποιήματα δημοσιεύονται στη «Διάπλαση των παίδων» το 1924, με το ψευδώνυμο «Ιδανικό όραμα». Το 1925 εγκαθίσταται στην Αθήνα, όπου εργάζεται για λίγο ως δακτυλογράφος και αντιγραφέας συμβολαίων. Το επόμενο έτος προσβάλλεται κι αυτός από φυματίωση. Η ζωή του για πολλά χρόνια θα μοιράζεται ανάμεσα σε φθισιατρεία και σε διάφορες δουλειές με εξευτελιστικούς όρους (ηθοποιός, χορευτής, διορθωτής και επιμελητής κειμένων). Στο σανατόριο «Σωτηρία» όπου νοσηλεύεται (1927-30) μυείται στον μαρξισμό από μέλη του ΚΚΕ. Το «ιδανικό όραμα» ανακαλύπτει το κοινωνικό όραμα. 1934 – 1936: Χρησιμοποιώντας τον παραδοσιακό στίχο, στις συλλογές «Τρακτέρ» (1934), «Πυραμίδες» (1935), εκφράζει τους νέους προσανατολισμούς του, επιχειρώντας μια ρήξη που αποδεικνύεται, όμως, αρκετά επώδυνη. Τον Μάιο του 1936 η αιματηρή καταστολή της διαδήλωσης των απεργών καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη τού εμπνέει τον «Επιτάφιο», μοιρολόι της μάνας μπροστά στο σώμα του σκοτωμένου γιου της, που μετατρέπεται σε κοινωνική διαμαρτυρία. Αντίτυπα του «Επιτάφιου» ρίχτηκαν στην πυρά από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου, μαζί με άλλα βιβλία, σε ειδική «τελετή» στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. 1937 – 1943: Είναι η περίοδος της λυρικής έκρηξης. Το 1937, συγκλονισμένος από την ψυχική ασθένεια της αδελφής του Λούλας, που οδηγείται στο Δαφνί, γράφει «Το τραγούδι της αδελφής μου» (στο ίδιο ίδρυμα βρίσκεται ο πατέρας του από το 1932). Είναι το ποίημα που θα του εξασφαλίσει το «χρίσμα» από τον ηλικιωμένο Παλαμά: «Παραμερίζουμε, Ποιητή, για να περάσεις». Η «Εαρινή συμφωνία» (1938) έρχεται να επουλώσει πληγές: ψυχική ανάταση μπροστά στο θαύμα του πρωτοφανέρωτου έρωτα. Στο «Εμβατήριο του ωκεανού» (1940) το όνειρο του μεγάλου ταξιδιού τρέφεται με μνήμες του μονεμβασιώτικου βράχου. Την έντονη μουσικότητα διαδέχεται ένας υπόγειος ρυθμός στην «Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής» (1943) και στη «Δοκιμασία» (1943), όπου κάνουν την εμφάνισή τους σταδιακά συμβολικές αναφορές στη ζοφερή κατοχική πραγματικότητα. 1944 – 1953: Σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής ο ποιητής είναι καθηλωμένος στο κρεβάτι από σοβαρή υποτροπή της αρρώστιας. Συμμετέχει στο καλλιτεχνικό τμήμα του ΕΑΜ. Πολλά από τα γραπτά του, μεταξύ των οποίων και ένα πολυσέλιδο μυθιστόρημα, καταστράφηκαν στα Δεκεμβριανά. Στον Εμφύλιο, εξορίζεται στη Λήμνο (1948), στη Μακρόνησο (1949), στον Αϊ-Στράτη (1950). Απελευθερώνεται το 1952. Από την «Τελευταία π. Α. εκατονταετία» (1942), που γράφεται παράλληλα με τη «Δοκιμασία», αρχίζει μια καινούργια περίοδος, η οποία καλύπτει όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια. Πρόκειται σχεδόν αποκλειστικά για ποιήματα του αγώνα και της εξορίας, τα οποία, αν και διαφέρουν μορφολογικά μεταξύ τους, τα συνδέουν η θεματική συνάφεια και η νωπή ιστορική εμπειρία. Η κοινότητα του πόνου θα εκφραστεί με τη μορφή του χορικού («Τρία χορικά», 1944 – 1947). Την εποποιία της Αντίστα-

σης ζωντανεύουν τα δίδυμα έργα «Ρωμιοσύνη» και «Η Κυρά των Αμπελιών» (1945 – 1947). Στον «Πέτρινο χρόνο» (1949), ο λόγος απογυμνώνεται, γίνεται κραυγή που ανεβαίνει από την κόλαση της Μακρονήσου. Συμπύκνωση, εξομολογητικότητα στα απέριττα «Ημερολόγια εξορίας». Παράλληλα, ένα ποίημα ποταμός (5.500 στίχοι), «Οι γειτονιές του κόσμου» (1949 – 1951), «χρονικό» της δεκαετίας 1940 – 1950. Με πολλά ενδιάμεσα στάδια, ο κύκλος κλείνει με την «Ανυπόταχτη πολιτεία» (1952- – 1953), συνειδητοποίηση του βάθους της ήττας της αριστεράς με την επιστροφή στη μουδιασμένη και «εκσυγχρονιζόμενη» Αθήνα. Προσπάθεια επανένταξης και εσωτερικός αγώνας για την ανάκτηση των χαμένων ελπίδων. 1954 – 1967: Το 1954 ο Ρίτσος παντρεύεται τη γιατρό Γαρυφαλιά (Φαλίτσα) Γεωργιάδη. Τα χρόνια που ακολουθούν είναι ανάπαυλα ειρήνης και γαλήνης στο σπιτικό περιβάλλον. Τη γέννηση της κόρης του Έρης ακολουθεί χαρίζει το ευφρόσυνο «Πρωινό άστρο» (1955). Η εποχή αυτή θα φέρει καινούργια καρποφορία. Εσωτερικές διεργασίες και αντικειμενικές συνθήκες αποδεσμεύουν πολύτιμη ύλη που θα οδηγήσει το έργο του στην αιχμή της σύγχρονης ποίησης. Είναι η περίοδος των υψηλών συλλήψεων και των ευρηματικών μορφικών τρόπων της «Τέταρτης διάστασης» (1972), που εγκαινιάζεται με την κλασική στην οικονομία της και την υποβλητική της γοητεία «Σονάτα του σεληνόφωτος» (1956, Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης). Στα πολύστιχα αυτά ποιήματα –δραματικοί μονόλογοι τα περισσότερα–, ο Ρίτσος με διαφορετικά προσωπεία, σύγχρονα ή μυθολογικά, θα επιχειρήσει καταβυθίσεις στο σκοτεινό πηγάδι της ψυχής και του υποσυνείδητου, θα μιλήσει για τη μοναξιά, την ερωτική στέρηση, το γήρασμα του σώματος και των πραγμάτων («Σονάτα...», «Το νεκρό σπίτι», 1959 • «Κάτω απ’ τον ίσκιο του βουνού», 1960), θα αναδείξει την αξία της απλής ζωής όπου συντελείται το θαύμα, αποενοχοποιώντας τον αντιήρωα («Ισμήνη», 1972), θα ανατάμει τις συνειδησιακές συγκρούσεις του ατόμου-φορέα της κοινωνικής πράξης («Ορέστης», 1966 • «Φιλοκτήτης», 1965). Επίσης, θα επιχειρήσει μια δυναμική ανακατάκτηση του χρόνου μέσα από την ατομική και ιστορική μνήμη («Όταν έρχεται ο Ξένος», 1958). Παράλληλα με τις συνθέσεις της «Τέταρτης διάστασης», καλλιεργεί συστηματικά το ολιγόστιχο ποίημα, που δείχνει να συμπυκνώνει τους πληθωρικούς μονολόγους. Λιτό, συχνά αινιγματικό, καταγράφει χαμηλόφωνα τις ελάχιστες χειρονομίες, τους ψυχικούς κραδασμούς, καθηλώνει το φευγαλέο καθαγιάζοντας την καθημερινότητα. Ο ποιητής διαλέγεται με τον κόσμο των πραγμάτων (έπιπλα, σκεύη, εργαλεία της δουλειάς), αυτών των «απλών, απτών, αδιανόητων και κατευναστικών αντικειμένων, αυτών των μικρών συσσωρευτών της χρήσιμης ανθρώπινης ενέργειας», καθώς λέει ο ίδιος σχολιάζοντας τις «Μαρτυρίες» (1963, 1966). 1967 – 1972: Αμέσως μετά το πραξικόπημα του 1967, ο Ρίτσος οδηγείται πάλι στην εξορία (Γυάρος, Λέρος) και, στη συνέχεια, τίθεται σε κατ’ οίκον περιορισμό στη Σάμο έως το τέλος του 1970. Παράλληλα, αντιμετωπίζει το φάσμα του θανάτου (νοσηλεύεται στον «Άγιο Σάββα» φρουρούμενος). Από την άλλη, η διάσπαση του ΚΚΕ και η επέμβαση στην Τσεχοσλοβακία κάθε άλλο παρά θα τονώσουν το ηθικό του. Και όμως, η ζοφερή επταετία θα είναι η πιο παραγωγική του περίοδος. Το πλήθος των βραβείων και των τιμητικών διακρίσεων στο εξωτερικό, όπως και οι μεταφράσεις ποιημάτων του σε διάφορες γλώσσες μαρτυρούν την ολοένα και μεγαλύτερη απήχηση του έργου του. Η τριπλή συλλογή «Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα» (1968 – 1969) εκδόθηκε δίγλωσση στη Γαλλία: καταγγελία του καθεστώτος, έκφραση πικρίας, αλλά και αίσθημα «απορφανισμού», απόρροια της κρίσης στις σοσιαλιστικές χώρες. Χωρίς να λείπει η αντιστασιακή δόνηση, όπως στο χορικό «Ο Αφανισμός της Μήλος» (1974), ή στα «Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας» (1973), το κύριο σώμα των ποιημάτων αυτών διαποτίζεται από αίσθηση ματαιότητας και θανάτου. Σε συλλογές όπως «Ο τοίχος μέσα στον καθρέφτη» (1974), «Διάδρομος και Σκάλα» (1973), «Γραφή τυφλού» (1979) εισβάλλει ο κόσμος του «ημερινού και νυχτερινού εφιάλτη». Ένας κόσμος σακατεμένος, παραμορφωμένος, παρανοϊκός. Αλλά και σε μονολόγους της «Τέταρτης διάστασης» (1972), όπως ο «Αγαμέμνων», η «Χρυσόθεμις», «Η Ελένη», «Η 10

επιστροφή της Ιφιγένειας», το κέντρο βάρους μετατοπίζεται στο υπαρξιακό πεδίο. Είναι η ώρα των απολογισμών: ο Τρωικός Πόλεμος, η θυσία της Ιφιγένειας, η καθαρτήρια μητροκτονία θέτουν τώρα το τραγικό αναπάντητο ερώτημα: Προς τι; Και όμως, κατά την περίοδο της δικτατορίας θα ακουστούν συνθέσεις εξόδου που προοιωνίζονται μια καρποφόρα δημιουργία, ενδεικτική της εγρήγορσης, της θεληματικότητας και του πάθους του ακατάβλητου ποιητή. 1972 – 1983: Η «Γκραγκάντα» (1972) και το «Κωδωνοστάσιο» (1974) ευαγγελίζονται τον αντιδικτατορικό ξεσηκωμό (Πολυτεχνείο), αλλά και εγκαινιάζουν νέους εκφραστικούς τρόπους. Μετα-υπερρεαλιστική, εξπρεσιονιστική γραφή, αμάλγαμα λόγιας και λαϊκής γλώσσας. Ένας κόσμος ρευστός, όπου άνθρωποι, ζώα, πράγματα συνδιαλέγονται απειθάρχητα: «...Και τα λόγια διασταυρούμενα, ανταποκρίσεις, απομακρύνσεις, παρεξηγήσεις, τυχαίες συνέχειες –το πιότερο μονόλογοι– λόγια ασυνάρτητα, ασήμαντα, ερευνητικά, αναπάντητα, απαραίτητα...», σχολιάζει ο ίδιος. Ένα αλλόκοτο σύμπαν μυρμηγκιάζει στην αστείρευτη φαντασία του ποιητή. Ίσως αυτό να σημαίνει ο τίτλος «Γίγνεσθαι» (συγκεντρωτικός τόμος που εκδόθηκε το 1988), σε σχέση μ’ ένα προηγούμενο «είναι». Τα «Επινίκια», επίσης συγκεντρωτικός τόμος που περικλείει ποιητικές συνθέσεις από το 1977 έως το 1983, ανακαλούν επικές μνήμες που προβάλλονται στο μέλλον. Ενορατικές συλλήψεις του υπερώριμου Ρίτσου, ο οποίος επενδύει, με όλη την ποιητική σκευή του και τον παράφορο λυρισμό του, άλλη μια φορά στο ιστορικό στοίχημα. Προέκταση της ποίησής του η πεζή εννεαλογία «Εικονοστάσιο Ανώνυμων Αγίων» (1983 – 1986), σύντηξη ατομικών και κοινωνικών βιωμάτων, αλλά και ερωτικών φαντασιώσεων. Ο Γιάννης Ρίτσος πέθανε στις 11 Νοεμβρίου 1990, αφήνοντας πενήντα (!) ανέκδοτες συλλογές ποιημάτων. Οι συλλογές που εκδόθηκαν αμέσως μετά το θάνατό του με τον τίτλο «Αργά, πολύ αργά μέσα στη νύχτα» (1991) είναι η ύστατη χειρονομία του. Απογοητευμένος από τη διάψευση των προσδοκιών του, κοιτάζει κατάματα το θάνατο μεταγγίζοντας και τις τελευταίες στιγμές του στο λόγο. «Γεύση βαθιά του τέλους προηγείται του ποιήματος. Αρχή». Πηγή: www.ekebi.gr

Ο Γιάννης Ρίτσος (δεύτερος από δεξιά) στο σανατόριο της Πάρνηθας. 11

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το χτικιό, το μακρινό 1912 που παραχωρείται από την Ιερά Μονή Ασωμάτων η έκταση να οικοδομηθεί το σανατόριο στην Πάρνηθα θερίζει αλύπητα. Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός συμβούλευε τους ασθενείς στα μαύρα γεμάτο θάνατο εκείνα χρόνια πως: «Οι φρόνιμοι δύσκολα γίνονται φθισικοί και δύσκολα αποθνήσκουν από φθίσιν. Η θεραπεία της φθίσεως είναι ζήτημα υπομονής και θελήσεως». Στα σανατόρια –θεραπευτήρια κατά των νόσων του θώρακος– που υφίστανται σε διάφορα σημεία της Ελλάδας, στην Αθήνα το «Σωτηρία», στην Βυτίνα ο «Άγιος Τρύφων» , στα Μαγούλιαννα «η Μάννα», στην Πάρνηθα κ.ά. ανθίζει η τέχνη και η ποίηση. Μαρία Πολυδούρη, Μίνως Ζώτος, Ιωσήφ Ραφτόπουλος, Γιάννης Ρίτσος… Είναι το 1938 που ο Γιάννης Ρίτσος τελειώνει την Εαρινή Συμφωνία. … ένα ποίημα κοινωνικό ερωτικό, γεμάτο με όλα τα χρώματα της ίριδος. Ο ποιητής δίνει ένα παγκόσμιο μήνυμα εναντίον του επερχομένου πολέμου, αντιπαραθέτοντας την ομορφιά της ζωής. «Ανοίχτε τα παράθυρα να μπει το σύμπαν ανθισμένο μ’ όλες τις παπαρούνες του αίματός μας», μερικές φράσεις. Και....... Απλώνουμε τα χέρια στον ήλιο στον ήλιο και τραγουδάμε και τραγουδάμε. Το φως κελαηδάει, άιντε κελαηδάει στις φλέβες του χόρτου και της πέτρας. Άξιζε να υπάρξουμε για να συναντηθούμε. Αγαπούμε τη γη, τους ανθρώπους και τα ζώα. Τα ερπετά, τον ουρανό και τα έντομα. Είμαστε, είμαστε κι εμείς όλα μαζί. Μαζί κι ο ουρανός και η γη. Απλώνουμε τα χέρια στον ήλιο στον ήλιο και τραγουδάμε και τραγουδάμε. Ο ήλιος με φωνάζει, ο ήλιος με φωνάζει. Χαρά, χαρά. Δε μας νοιάζει τι θ’ αφήσει το φιλί μας μες στο χρόνο και στο τραγούδι. γράφει ο Γιάννης Μαρκόπουλος στον πρόλογο του ομώνυμου δίσκου του… Σήμερα 104 χρόνια αργότερα το σανατόριο της Πάρνηθας έχοντας χάσει την «νεκρική του ζωντάνια» και βιώνοντας την σήψη και την παρακμή χαρίζει μυστήριο και υπέροχες λήψεις για τους φωτογράφους του Πρίσματος. Επενδύοντας το άλμπουμ αυτό με το Waltz of Spring του Φρεντερίκ Σοπέν, την Εαρινή Συμφωνία του ποιητή της ρωμιοσύνης, η εκδοτική ομάδα Πέντανδρον του ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ. με την γραφιστική επιμέλεια της Ειρήνης Βρεττού και την αρωγή της Χρυσάνθης Βασοπούλου παρουσιάζουν μια φωτογραφική αποτύπωση της φθίσης.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος �� 7 Βιογραφία Γιάννη Ρίτσου �� 9 Εισαγωγή ��13 Εβελίν Κωνσταντινίδη – Ziegler ��17 Γιώργος Παναγάκης �� 27 Κατερίνα Μπαράκου ��37 Κώστας Μανιός �� 47 Μαίρη Ολυμπίου – Βελούδου �� 57 Μπάμπης Διρίδης �� 67 Ρένια Βαχαρέλη ��73 Σταυρούλα Μητσάκου �� 83 Αλεξάνδρα Κοφινιώτη �� 93 Αντώνης Αντωνακάκης ��103 Γιώργος Βασιλείου �� 113 Γιώργος Τζεμ ��123 Ελένη Μαΐτου �� 133 Μιχάλης Μεταξάς ��143 Nίκος Σίμος ��153 Ράνια Σταθοπούλου ��163

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Εβελίν Κ ω νσταντινίδη – Z i e g l e r

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ι Θ’ αφήσω την λευκή χιονισμένη κορυφή που ζέσταινε μ’ ένα γυμνό χαμόγελο την απέραντη μόνωσή μου. ... Έτσι σεμνός άνθρωπος ακέριος έτσι πασίχαρος κι αθώος θα περάσω κάτω απ’ τις ανθισμένες ακακίες των χαδιών σου και θα ραμφίσω το πάμφωτο τζάμι του έαρος.

Θα ‘μαι το γλυκό παιδί που χαμογελάει στα πράγματα και στον εαυτό του χωρίς δισταγμό και προφύλαξη.

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Γιώργος Π Α Ν Α ΓΑ Κ Η Σ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΙΙ Είχα κλείσει τα μάτια για ν’ ατενίζω το φως. ... Τις νύχτες αφουγκραζόμουν τους θρόους της σιγής κ’ η ανάσα του χαμόγελου δε γνώριζε τη μετάνοια.

Να δακρύζω πάνω στα διάφανα χέρια μου ... Εκεί που καταλύεται τ’ όνειρο κι η φθορά έχει φθαρεί. Κ’ ήρθες εσύ.

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Κατερίνα Μ Π Α ΡΑ Κ ΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΙΙΙ Κοίταξε αγαπημένη πώς σε κοιτάζουν τα λυπημένα χέρια μου.

Αγαπημένη κοίταξε πώς διστάζουν τα νυχτωμένα χέρια μου. Πώς μπορεί ν’ ανοιχτεί αυτή η θύρα του φωτός για μένα που δε γνώρισα μήτε τον ίσκιο μιας μαρμαρυγής;

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Κώστας ΜΑΝΙΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Στέκω απ’ έξω στο ψύχος δειλός και κοιτώ τα μεγάλα παράθυρα ... προς τη γνώριμη νύχτα κι όλο λέω να’ ρθω κι όλο στέκω έξω απ’ τη θύρα σου.

Μη με καλέσεις ακόμη. Ας παρατείνουμε αυτές τις ώρες τις θαμπές τις υπερπληρωμένες που δυο κόσμοι ανταμώνονται που δυο βαθιές φωνές ζυγιάζονται πάνω σε μια χορδή αργυρή και μια σταγόνα δρόσου σκιρτά και ταλαντεύεται στ’ άνθος της νύχτας.

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Μαίρη Ο ΛΥ Μ Π Ι ΟΥ – Β Ε Λ ΟΥΔ ΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εδώ θα μείνει εκεί θα πέσει. Αγαπημένη τι προετοιμάζεται για μας μέσα στο βλέμμα των θεών πίσω απ’ αυτή τη φωταψία;

VI Αγαπημένη δεν έχω παρά μόνο μιας στιγμής τη ζωή και το φτερούγισμα.

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Μπάμπης ΔΙΡΙΔΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πόσο είμαι νέος. Πόσο είμαι νέος κάτω απ’ τα βλέφαρά σου.

Καμιά διάσπαση. Η μνήμη των αποχαιρετισμών δε ρυτιδώνει τα χέρια μου που όρθρισαν μέσα στα χέρια σου.

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Ρένια ΒΑΧΑΡΕΛΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Η ζέστα του κορμιού σου με ντύνει τον ήλιο. Σφράγισε τις χαραματιές των παραθύρων.

Οι στοχασμοί και οι στίχοι μακραίνουν μες τη νύχτα ... σαν ομιλίες μεθυσμένων που αποτείνονται στη σκιά τους και στη λυμφατική σελήνη.

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Σταυρούλα Μ Η Τ Σ Α ΚΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Βυθίζονται τ’ άστρα στους βυθούς των ματιών σου κι ανθίζουμε εμείς έμπιστοι κι ωραίοι καθώς τα πλάσματα την πρώτη μέρα του Θεού που δεν είχαν ρωτήσει κι’ απορήσει.

Χ Νήστης γυμνός και αδάκρυτος περιφερόμουν στα όρη και τ’ ανένδοτα μάτια μου στύλωνα στους ουρανούς γυρεύοντας την αμοιβή μου απ’ τη σιωπή και το τραγούδι.

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Αλεξάνδρα ΚΟΦΙΝΙΩΤΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Μα εγώ δεν είχα τι ν’ αποκριθώ κι έφευγα σιωπηλός ρίχνοντας χάμω τη μορφή μου για να καλύψω την ταπείνωσή μου.

Οι ωχρές αυγές ακουμπούσαν στο περβάζι μου το διάφανο πηγούνι τους κάρφωναν στο πλατύ μου μέτωπο τα μεγάλα γαλάζια τους μάτια και με κοιτούσαν με πικρία ζητώντας ν’ απολογηθώ.

100

101

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Αντώνης ΑΝΤΩΝΑΚΑΚΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Και δρασκελούσα το κατώφλι τίναζα τα κατάμαυρα μαλλιά μου μες στο φως και τραγουδούσα πλατιά στους ανέμους

104

105

106

107

108

109

Πεισμωμένος χλωμός κι ακατάδεχτος κοιτούσα τον κόσμο και κραύγαζα: «Δεν έχω τίποτα δικά μου είναι τα πάντα».

110

111

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Γιώργος Β Α Σ Ι Λ Ε Ι ΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Τις νύχτες του έαρος ... αγρυπνούσε στο δέρμα μου μια λυπημένη ανταύγεια σερνόταν στην απέραντη ψυχή μου γιατί αργούσες να ‘ρθεις, Αγάπη.

114

115

116

117

118

119

Γι’ αυτό κ’ οι πιο λαμπροί μου στίχοι είχαν κρυμμένο στην καρδιά τους ενός λυγμού

120

121

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Γιώργος ΤΖΕΜ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Όταν περιπλανιόμουν στην ερημία του φθινοπώρου στα γυμνά δάση ζητώντας με σφιγμένα δάχτυλα

124

125

126

127

128

129

... και τρυπούσα με πύρινα βλέμματα τα τείχη της νύχτας ήταν γιατί δεν ήθελα να κλάψω που δε με συλλογίστηκες, Αγάπη. Ζητώντας το θεό ζητούσα εσένα.

130

131

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Ελένη Μ Α Ϊ Τ ΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

... αυτά τα βράδια τ’ αργυρά που η σελήνη ραντίζει με δρόσο τη φιλντισένια υψωμένη μορφή σου.

134

135

136

137

138

139

... ήταν γιατί στην ίδια τη φωνή μου ζητούσα να ‘βρω τα ίχνη των βημάτων σου ζητούσα να φιλήσω μονάχα και τη σκόνη του ίσκιου σου

140

141

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Μιχάλης Μ Ε ΤΑ Ξ Α Σ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

XVI Χαρά χαρά. Δε μας νοιάζει τι θ’ αφήσει το φιλί μας μέσα στο χρόνο και στο τραγούδι.

144

145

146

147

148

149

Αγγίξαμε το μέγα άσκοπο που δε ζητά το σκοπό του.

150

151

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Νίκος ΣΙΜΟΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Ο Θεός πραγματοποιεί τον εαυτό του στο φιλί μας. Περήφανοι εκτελούμε την εντολή τού απείρου.

154

155

156

157

158

159

Ένα μικρό παράθυρο βλέπει τον κόσμο. ... Σώπα.

160

161

.Θ

ΛΕ

. ΠΟ

ΛΙ

.Σ

●

ΣΑ

Τ ΝΑ

ΟΡ

ΙΟ

Ράνια Σ ΤΑ Θ Ο Π ΟΥΛ ΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Στην κόγχη των χειλιών μας εδρεύει το απόλυτο.

164

165

166

167

168

169

Ένα άστρο έπεσε. Είδες; Σιωπή. Κλείσε τα μάτια.

170

171

ΤΟ ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ • ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΑΘΛ.Ε.ΠΟΛΙ.Σ. • ΣΧΕΔΙΑΣΤΗΚΕ ΚΑΙ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΒΡΕΤΤΟΥ • ΕΠΙΜΕΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΕΝΤΑΝΔΡΟΝ • ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΤΟΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 2017 • ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΔΩΡΕΑΝ Αριθμός έκδοσης

ΙΧ