Magazine van en over ATM Moerdijk, een Shanks bedrijf
nr. 9 - augustus 2011
RMD kijkt over schouder mee Toezichthouders Pedro Wetzels en Jim Florentinus
Drie-eenheid Magazijn, inkoop en werkplaats werken nauw samen
Shanks België Alles in één hand met Total Waste Management
p. 02 | Van de directie in mens en machine
p. 04 | RDM kijkt over schouder mee
p. 08 | Anammox geeft gas
12 | Wisseling van de wacht
p. 10 | Milieuverslag 2010
p.
p. 15 | Currenta: een milieugigant met vele gezichten
p. 17 | Drie-eenheid: magazijn, inkoop en werkplaats aan met plastic tassen
p. 07 | Investeren
p. 23 | Shanks België
p. 20 | TassenBol bindt strijd
p. 26 | Een wereldprimeur
1
Woord vooraf Tijdens de vakantieperiode hebben we getracht om weer
toezichthouders aan het woord te laten. De RMD is één
een blad te maken waar elke lezer wat van zijn gading in
van de instanties waar veelvuldig contact mee is en die
kan vinden. We vinden het zelf leuk om kris kras door
de naleving van de vergunning bewaken. In het
elkaar diverse onderwerpen aan te snijden, die met het
verlengde hiervan wordt een samenvatting van het
milieu en ATM te maken hebben. Wij vinden het belangrijk
milieujaarverslag gepresenteerd.
om ons werk op een nette manier te doen en laten graag zien hoe we dat doen. Blijkbaar doen we dat goed, want
Zoals elke keer zetten we een afdeling in het zonnetje.
de aanvoer van afvalstoffen blijft maar toenemen. ATM is
Deze keer zijn het er drie tegelijk. Het magazijn,
succesvol, zoals Eric Langedijk dit noemt in zijn bijdrage.
inkoop en werkplaats zijn immers onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Het is belangrijk om niet tevreden achterover te leunen, maar te blijven zoeken naar verbeteringen. Om de
Bedrijfsinterviews zijn er deze keer met Currenta,
serviceverlening op een hoog niveau te houden worden er
waar ATM afval voor zogenaamde definitieve
voortdurend plannen gemaakt. Dat is dan weer te zien aan
verwijdering naar afvoert en met zusterbedrijf
de bouwactiviteiten op het terrein. In een aantal artikelen
Shanks in België.
vertellen we dan ook het nodige over de plannen en de innovaties, Anammox en ETV-ICP. Maar op de achter-
We maken ook melding van een nieuw
grond gebeurt er meer. Door de groei is er extra aandacht
recyclingfenomeen. Hoe de TassenBol zorgt
voor nieuw personeel en is automatiseren een stille kracht
voor een nuttige reductie van CO2 uitstoot.
op de achtergrond, waardoor administraties verbeteren en informatie sneller beschikbaar is. Kortom we zijn een
Verder nemen we afscheid van een
organisatie in beweging.
boegbeeld van ATM. Eens moest Wim Hulshof zijn taken overdragen aan zijn
Daarnaast hebben we ook gemeend om eens onze
opvolger Danny van Leeuwen.
Van de directie ATM werkt met een gebroken boekjaar, waar-
Onlangs hebben we ons 30-jarig bestaan ge-
door de resultaten van het afgelopen jaar on-
vierd. In deze 30 jaar is ATM van niets, uitge-
langs bekend zijn geworden. Dit was tevens
groeid tot de grootste gevaarlijk afval verwer-
mijn eerste jaar bij ATM, waar ik zonder meer
ker van Europa! Wat mij is opgevallen, is de
een positief gevoel aan heb overgehouden.
inzet en grote betrokkenheid van iedereen.
De gevolgen van de economische crisis zijn nog steeds
omdat onze installaties moeten blijven draaien vanwege de
voelbaar. Om de aanvoer in stand te kunnen houden en de
relatief hoge vaste kosten.
installaties te kunnen laten draaien, staan de prijzen voor verwerking onder druk. Dat komt vooral door de malaise in de
Meer concurrentie
bouw, waarvan we als verwerker van verontreinigde grond voor
Voor de verfverwerking was het een matig jaar; minder volume
een groot deel afhankelijk zijn. Door onze prijs te verlagen,
en iets lagere prijzen. De industrie heeft gewoon minder
hebben we meer grond binnen kunnen halen. Dat was nodig
geproduceerd en we hebben te maken gehad met meer
ATMosfeer | augustus
concurrentie uit het buitenland, waar door de crisis de verbran-
klanten te blijven bieden. Er zijn records gesneuveld. In
dingsovens veel capaciteit over hadden.
sommige maanden is meer grond en water verwerkt en zijn meer schepen en tankwagens afgehandeld dan ooit tevoren.
De resultaten van de verwerking van verontreinigde olie/water/ sediment stromen waren zonder meer goed. Er is meer
Groei
aangevoerd en de prijzen stonden niet onder druk. De wet- en
Het ziet ernaar uit dat de groei in aanvoer zich de komende
regelgeving voor de industrie en de scheepvaart worden steeds
jaren voortzet. De maatschappelijke functie van onze sector
strenger. Wij zijn daarop ingesteld en de kennis en de verwer-
wordt steeds belangrijker. De noodzaak om afvalstromen op
kingsmogelijkheden hebben we al in huis.
een verantwoorde manier te verwerken wordt meer en meer onderkend. Dat is terug te zien in de wet- en regelgeving waarin
Serviceniveau
een duidelijk rol is weggelegd voor bedrijven als ATM.
We merken dat niet alleen onze prijzen aantrekkelijk zijn, maar ook onze service, zeker voor de scheepvaart. Door onze snelle
We zitten echter tegen de grenzen aan van de organisatie en
afhandeling hebben schepen minder wachttijd, waardoor
van de installaties. Op diverse afdelingen zijn daarom al nieuwe
reders eerder een nieuwe vracht aan kunnen nemen. Dankzij
collega’s aangenomen en komen er nog meer mensen bij. Om
de drie nieuwe opslagtanks van 6.000 cbm kunnen we nu ook
de groei te kunnen opvangen zijn al een aantal investerings-
gemakkelijker grote partijen accepteren.
plannen goedgekeurd en volgen er binnenkort nog een aantal. Dit betekent dat we de komende jaren door blijven gaan met
Het betekent dat er veel werk is verzet en dat iedereen een
het investeren van tien tot vijftien miljoen euro per jaar.
stukje harder heeft gelopen om de gewenste service aan onze Eric Langedijk
Gemotiveerd en gedreven Ik heb ATM leren kennen als een prachtig bedrijf met zeer gemotiveerde en gedreven mensen. In zo’n omgeving is het plezierig werken en voel ik me helemaal thuis. In het begin was het even wennen. Ik kom uit de procesindustrie en heb nu te maken met een milieubedrijf. Het went echter snel. Het verwerken van afvalstromen, die telkens anders van samenstelling zijn, is duidelijk anders dan bezig zijn met een continu proces van chemische stoffen met duidelijk omschreven specificaties. Dit werk vind ik een veel grotere uitdaging. Ook omdat je te maken hebt met een omgeving van bewoners en toezichthouders die kritisch zijn ten opzichte van de activiteiten van ATM. De omstandigheden hebben geleid tot een organisatie die innovatief is en in staat is effectieve en duurzame oplossingen te bedenken en te realiseren voor moeilijk te verwerken afvalstromen. Dat alles onder één dak met specifieke knowhow die je nergens anders vindt. De uitdaging is om aan onze omgeving duidelijk te maken dat ATM bijdraagt aan een schonere en opgeruimde wereld. Het mooie is dat ik terecht ben gekomen bij een bedrijf dat succesvol is. Mijn rol is dat succes te continueren en voor de toekomst te borgen. ATM heeft een missie geformuleerd die is uitgewerkt tot strategische doelen en concrete actieplannen. Dit betekent dat er geïnvesteerd gaat worden en dat de organisatie verder kan gaan groeien. Het is belangrijk dat we een aantrekkelijke werkgever zijn met zorg voor veiligheid en gezondheid en waar medewerkers zich kunnen ontwikkelen. Hiermee kunnen we kansen bieden aan onze mensen en kunnen we tevens ons kwaliteits- en serviceniveau waarborgen. Door samen te blijven werken met elkaar en onze omgeving kunnen we ook de komende jaren met vertrouwen tegemoet zien.
3
RMD-toezichthouders Jim Florentinus en Pedro Wetzels
RMD kijkt over schouder mee
“Een politieman bepaalt niet hoe hard je mag rijden; hij bekeurt je alleen als je over die grens heengaat. Zo moet je ons werk ook zien”, zeggen Jim Florentinus en Pedro Wetzels, beiden werkzaam als toezichthouder bij de afdeling handhaving van de RMD (Regionale Milieudienst West-Brabant). Thema
opgesteld met daarin een aantal onderwerpen uit de
Hoewel ze zichzelf allerminst als agent zien en zeker niet
milieuvergunning. Er wordt risicogericht bekeken welke
altijd met het vingertje omhoog zitten, is deze vergelijking
controles we één keer per jaar doen en welke kunnen
waarschijnlijk toch de beste die ze kunnen maken. De
volstaan met één keer per vijf jaar. Elk onderdeel komt
RMD is eigendom van een aantal Brabantse gemeenten.
dus minimaal één keer in de vijf jaar aan bod.”
Pedro en Jim doen toezicht op naleving van milieuvergun-
Zo gaan Pedro en Jim vier keer per jaar naar ATM voor
ningen namens de gemeente Moerdijk en de provincie
themagerichte controles. “ATM bestaat uit drie fabrieken
Noord-Brabant.
te weten, de waterzuivering, Pyro (verfafval e.d.) en TRI.
Een groot deel van hun tijd werken ze voor de Provincie
(Thermische Reiniging). Eind vorig jaar hebben we de TRI
Noord-Brabant die het preventieve toezicht bij grote
als onderwerp genomen. We bereiden ons voor achter het
bedrijven uitbesteedt aan de RMD. “De vergunning is dan al
bureau, we lopen de installatie bedrijfstechnisch helemaal
verleend door het bevoegd gezag, in dit geval de provincie,
door. Daarna gaan we steekproefsgewijs controleren.
en staat niet meer ter discussie. Als toezichthouder contro-
Net als andere bedrijven heeft ATM een ‘license to drive’
leren wij of het bedrijf zich aan de regels houdt”, legt Jim uit.
en moet men zelf regelen hoe men daar mee omgaat. Het
Het afgeven van vergunningen en het proces handhaving,
bedrijf moet zelf borgen dat ze zich aan alle voorschriften
waar toezicht een onderdeel van is, zijn in Nederland strikt
houden die opgesteld zijn bij het afgeven van de vergunning.
gescheiden. “Wij voeren preventief toezicht uit bij bedrijven,”
Dat komt dus niet meer aan bod. Na het bezoek wordt een
vertelt Pedro. “Er wordt een meerjaren-milieu-inspectieplan
controlerapport gemaakt en worden de bevindingen in een
ATMosfeer | augustus
De Provincie won zelfs in november 2010 de ‘Vernieuwing Toezicht-Trofee’
brief bevestigd. Wij komen namens
zien dat het toezicht echt meebeweegt
om effectiever en efficiënter met het
de provincie, onze directeur tekent
met de maatschappelijke veranderin-
geld van de burger om te gaan. Met
dus namens Gedeputeerde Staten”,
gen. Volgens de jury is het een
dezelfde middelen op zijn minst meer
vertelt Jim.
moderne vorm van toezichtuitoefening
rendement krijgen. Dat doen we door
die helemaal past bij de tijdgeest.”
slimmer gebruik te maken van wat het
Koploper
En dat laatste klopt helemaal. Het is
bedrijf al in huis heeft. En door een
Het is de bedoeling dat in de toekomst
vandaag de dag gewoon onmogelijk
nieuwe mentaliteit te creëren zodat het
steeds minder outputcontroles worden
overal een handhaver naast te zetten.
systeem vanaf de werkvloer door ieder
uitgevoerd. “Bij zo’n controle kun je
Het heeft meer effect als een bedrijf
personeelslid gedragen wordt.”
bijvoorbeeld denken aan het in orde
volgens de voorschriften werkt, dan
Jim en Pedro vertellen dat hun werk
zijn van overkapte transportbanden of
wanneer er af en toe een controle
niet altijd gemakkelijk is. “We zijn
brandblussers, een momentopname
plaatsvindt. De voorschriften moeten
procestechnoloog, maar we moeten
dus”, legt Pedro uit. Waar de provincie
ingebakken zijn in de bedrijfsvoering
ook diplomaat zijn. Want we moeten
met een aantal bedrijven naar toe wil is
en wellicht ook in de bedrijfscultuur.
rekening houden met diverse politieke
het toetsen van de sterkte van het
Het is inherent aan afvalwerkende
gevoeligheden voor onze opdrachtge-
gecertificeerd milieuzorgsysteem,
bedrijven dat mensen al beginnen met
ver, de provincie. Namens hen
ofwel systeemgericht toezicht. De
een negatief beeld. Als er iets mis gaat
controleren wij of het bedrijf zich aan
provincie houdt al bij een aantal
kijken mensen meteen naar het
de regels houdt. Daarbij is een goede
bedrijven op deze nieuwe manier
bevoegd gezag. “Terwijl de brand bij
relatie met het bedrijf nodig, maar het
toezicht op naleving van milieu-,
wijze van spreke nog fikt, wordt
is niet goed als er een beeld ontstaat
arbo- en veiligheidswetten. De
gevraagd of het bedrijf zich wel aan de
dat controleurs en bedrijf twee handen
verantwoording komt dus meer bij
vergunning hield en of de overheid wel
op een buik zijn. Dat moeten we te
het bedrijf te liggen.
genoeg toezicht hield”, zegt Jim. “Bij
allen tijde voorkomen.”
calamiteiten gaat het natuurlijk “Dat betekent dat wij in de toekomst
allereerst om rampenbestrijding en
Relatie
als systeemgerichte toezichthouders
hulpverlening. Los daarvan willen we
Op dit moment zijn Pedro en Jim
gaan controleren of dat systeem
als provincie de omgeving laten zien
gemiddeld 2 uur per dag bezig met
werkt. Hiermee controleren wij hoe het
dat ons toezicht op bedrijven als ATM
ATM en dat is veel. Rijen werkdossiers
bedrijf procedureel borgt dat bijvoor-
een serieuze zaak is.”
en volle laden in het archief zijn daar de getuigen van. “Wij, maar ook ATM,
beeld de brandblussers tijdig worden gekeurd”, legt Jim uit. Trots voegt hij er
“De Wet Milieubeheer beoogt de
stoppen veel energie in de relatie,
aan toe dat de Provincie Noord-Bra-
burger te beschermen”, zegt Pedro.
zodat we verder kunnen met het
bant koploper is in Nederland. “De
“De Provincie bepaalt de kaders, maar
systeemgericht toezicht. Wetgeving
Provincie won zelfs in november 2010
Provinciale Staten kiezen wij met zijn
zorgt voor gescheiden afval, dat moet
de ‘Vernieuwing Toezicht-Trofee’. Een
allen. We betalen er ook met zijn allen
ergens heen. Bedrijven als ATM zijn
trofee bedoeld om sprekende voor-
voor. Vragen of bedrijven hun zaken in
een gevolg van deze wetgeving en de
beelden voor vernieuwing in het
orde hebben zijn dus terecht. Het
maatschappij. Onze samenleving heeft
toezicht aan te moedigen en te laten
nieuwe systeem is dan ook bedoeld
hen nodig, sluiting is geen optie. We 5
Het werk van toezichthouders is niet altijd even gemakkelijk
weten dat ATM een complex bedrijf is
zijn ze niet verdacht.” “Lopen we tegen
in het systeemgericht toezicht kan
dat goed werk verricht maar doordat
een categorie-1 overtreding (ernstig)
niet voorkomen worden dat er een
er gewerkt wordt met een enorme
aan, dan dragen we het werk over aan
keer iets gebeurt, ook al doet het
hoeveelheid gevaarlijk afval bestaat
de afdeling repressieve handhaving”,
bedrijf nog zo zijn best. Niemand kan
de kans dat er overlast in de omgeving
legt Jim uit. “Merken we een overtre-
alleen maar 10 scoren, 100 procent
ontstaat en dat willen wij binnen de
ding op die acuut moet stoppen, dan
voldoen aan de eisen kan niet.
perken houden. ATM mag hun
is directwerkendende bestuursdwang
“Worden de lijnen dan een keer
activiteiten uitvoeren, maar wel binnen
mogelijk. Stel dat we tegen een
overschreden en onderzoekt het
de lijntjes.”
hoeveelheid opslagen afval aanlopen
bedrijf zelf de oorzaak en melden ze
Hoe lastig het ook is, als een bedrijf
die stinkt en niet vergund is en het
het zelf, dan hebben ze volgens de
zich niet aan de afspraken houdt,
bedrijf wil het afval niet opruimen, dan
overheid hun best gedaan mits ze
volgen er sancties. “Denk maar weer
kunnen wij tankwagens, bakken en
maar maatregelen voor de toekomst
aan autorijden”, zegt Pedro. “Een
kraanwagens laten komen om alles op
nemen. In dat geval zullen we niet
kleine snelheidsovertreding, als je 53
te laten ruimen. De rekening gaat dan
sanctioneren. Dat is ook het doel van
km/u rijdt waar 50 km/u is toegestaan,
naar de overtreder.”
de provincie, dat bedrijven binnen de voorschriften opereren.
valt binnen de meetnauwkeurigheid. Als je op diezelfde plaats 60 km/u rijdt,
Soms worden dwangsommen
We hebben geen bekeuringenquo-
betaal je 70 euro boete en rij je, nog
opgelegd. Een bedrijf moet bijvoor-
tum”, zegt Jim.
steeds op diezelfde plaats, 120 km/u
beeld een blusvoorziening aanleggen
dan mag je de auto laten staan. Zo
en doet dat maar niet. Voor elke week
“Bij ATM krijgen wij altijd de volledige
werken wij ook. Er is een beleid voor
dat de installatie er niet is, moet een
medewerking”, laten Jim en Pedro
sancties. Een fikse overtreding met
dwangsom worden verbeurd. De
weten. “We kunnen alles inzien in
milieuschade handelen wij zelf niet
hoogte van de dwangsom wordt
computersystemen. Er is vertrouwen
meer af. Wij werken preventief, kijken
zodanig bepaald, dat het voor het
van ons naar Jacques de Jong en
naar voorschriften die nog niet
bedrijf duurder is om de overtreding
Oscar van den Berg toe en volgens mij
overtreden zijn. Wij werken onder de
te laten voortduren.
is dat wederzijds. Dat is essentieel, anders kun je niet verder gaan met
wet Algemene wet bestuursrecht, als wij iets vragen in dat kader is het
Vertrouwen
systeemgericht toezicht terwijl dat er
bedrijf verplicht mee te werken, ook al
Ook als een bedrijf volledig meedraait
wel moet komen.”
ATMosfeer | augustus
Investeren in mens en machine Mensen die het ATM-terrein bezoeken zien de laatste paar jaar wel erg veel activiteiten die het bedrijf doen lijken op een grote bouwput. Vandaar dat enige toelichting wel op zijn plaats is.
Eind vorig jaar werd het nieuwe gebouw aan de waterkant in gebruik genomen waarin de afdelingen operations, sales en laboratorium een plaats kregen. Tegelijkertijd werd er gewerkt aan de nieuwe opslagloods voor vaste stoffen. In de loop van de zomer zal dit project zijn afgerond. Begin dit jaar werd de transportband tussen ATM en Martens en Van Oord gerealiseerd ten behoeven van de levering van gereinigde grond. Een investering waardoor talloze transportbewegingen op ons terrein voorkomen worden. Momenteel wordt hard aan tankput B gewerkt. De tankdijk wordt vervangen door een damwandprofiel zoals bij tankput AC, waardoor ruimte ontstaat voor tien reeds vergunde acceptatietanks (60m3). Tevens zullen hier opstel- en losplaatsen voor vrachtwagens
Mensen
met vloeibare afvalstoffen gerealiseerd worden. Dit omdat het
Ook op het gebied van mensen gebeurt er veel. Al de
ons een doorn in het oog is dat op de drukste momenten
genoemde uitbreidingen en aanpassingen hebben niet alleen
van de dag er bijna geen manoeuvreerruimte is voor de
als doel om meer omzet te realiseren maar ook om de
vrachtwagens.
arbeidsomstandigheden verder te verbeteren. Op het moment
De aanrijdroute gaat dan ook veranderen en de monster-
dat de aanvoer toeneemt wordt er een punt bereikt dat de
nameplaats wordt verplaatst, terwijl op de huidige losplaatsen
organisatie gaat “kraken in haar voegen”. Het serviceniveau
een extra weegbrug wordt geïnstalleerd. Op de tekening is
onder druk staat en het werk de mensen boven het hoofd
de nieuwe situatie te zien zoals die voor het eind van het jaar
groeit. Een belangrijk signaal dat hier actie op ondernomen
gerealiseerd zou moeten zijn.
moet worden. En dat gebeurt ook!!
Daarnaast hebben we van Shanks investeringstoestemming
Diverse redenen, zoals natuurlijk verloop, pensionering,
gekregen om de oude grondopslagloodsen te vervangen door
arbeidsongeschiktheid en verandering van baan, zorgen
een geheel nieuwe loods. De scheepvaart wordt ook niet
ervoor dat het personeelsbestand op orde gehouden moet
vergeten. Uitbreiding van de steiger staat voor 2012 op het
worden. De keus maken wie doorschuift naar een andere
programma. Een extra T aan de huidige steiger zorgt voor
functie is ook onderdeel van het personeelsbeleid.
meer aanlegplaatsen, zodat er meer schepen tegelijk gehol-
Vooral op operationeel gebied vindt er uitbreiding en vervan-
pen kunnen worden.
ging plaats. Reeds vijf nieuwe operators zijn vast in dienst gekomen. Maar ook bij de ondersteunende diensten als
Investeringen die niet zo nadrukkelijk zichtbaar zijn, maar die
werkplaats en laboratorium zijn een drietal
wel bijdragen aan de efficiëntie, is de steeds verder gaande
nieuwe mensen
automatisering. Een continu proces van verbetering en
in dienst gekomen, terwijl ook in het
aanpassing waar veel door de mensen op de werkvloer
kader van permanente innovatie de
De eindconclusie is
met onze IT afdeling over wordt nagedacht.
afdeling technologie is uitgebreid.
dat er bij ATM driftig
Toen de nieuwe milieuvergunningen in 2009 afgegeven
Men kan bijna stellen dat de afdeling
werd dachten we hier nog jaren mee vooruit te kunnen,
PZ overuren moet maken om dit
veranderingen gaan echter zo snel en zijn zo ingrijpend dat
alles in goede banen te leiden, al
een verantwoorde
nu al besloten is om een nieuwe vergunningsaanvraag in te
zijn natuurlijk de afdelingshoofden
wijze al dat afval te
gaan dienen.
hier ook nauw bij betrokken.
aan de weg getimmerd wordt om op
verwerken. 7
Anammox geeft gas
Technoloog Ir. Ernst Olthuis
Zo rond de jaren 80 van de vorige eeuw werd de aanwezige hoeveelheid fosfaat in huishoudelijk afvalwater als een groot probleem gezien. Dit was veroorzaakt door de aanwezigheid van fosfaten in wasmiddelen, die gebruikt werden om calcium en magnesium te binden. Deze twee ionen zijn verantwoordelijk voor de hardheid van het water. In een korte tijd is toen fosfaat vervangen door andere middelen, zoals zeoliet, en daarnaast is er begonnen met het ontharden van drinkwater.
Fosfaat was er de oorzaak van dat er overmatige algengroei
begonnen met het verwijderen van stikstof in de rioolwaterzui-
kon plaatsvinden, omdat deze eenvoudige organismen fosfaat
veringsinstallaties van de heemraadschappen. Deze extra
nodig hebben voor hun celopbouw. Dit leidde tot explosieve
zuiveringsstap kost natuurlijk geld. Het is dus een kwestie van
groei in het oppervlaktewater en in de Noordzee, wat
rekenen in hoeverre het voor een bedrijf als ATM interessant
gevolgen had voor de doorlaatbaarheid van zonlicht en het
kan zijn om zelf stikstof uit het afvalwater te halen. Aan de
wegnemen van zuurstof. Algen gebruiken immers ook
andere kant wil het heemraadschap natuurlijk voorkomen dat
zuurstof om te leven.
zij hun eigen installatie steeds verder uit moeten breiden door een toenemend aanbod. Zij zijn in staat om via het vergun-
Waarom
ningstelsel dit onder controle te houden. ATM heeft met beide
Iets vergelijkbaars vindt er nu plaats met stikstof (N). Tot een
factoren te maken en dus wordt er driftig geëxperimenteerd
aantal jaar geleden werd stikstof nooit als een probleem
met het fenomeen stikstofverwijdering.
gezien, tenminste zolang de gehaltes binnen de perken bleven. Echter met het toenemende milieubesef is ook het
Voorkomen
streven naar ‘arm’ water toegenomen. Vooral voor de
Stikstof komt in verschillende vormen voor in afvalwater. In
soortenrijkdom is het wenselijk dat het oppervlakte- en
huishoudelijk afvalwater levert urine een belangrijke bijdrage
zeewater zo weinig mogelijk voedingsstoffen bevatten. Omdat
aan de stikstoflast. Eiwitten en de stoffen creatinine en ureum
al het afvalwater uiteindelijk terecht komt in zee is men
zijn de belangrijkste verbindingen op een totaal van 10 – 20
ATMosfeer | augustus
gram stikstof per liter. Daarnaast zijn veel voorkomende
vorm van een koolstofbron om hun werk naar behoren te
stikstofverbindingen nitraat (NO3), nitriet (NO2) en ammonium
kunnen doen. Het toe moeten voegen van extra voedsel
(NH4+) . In industrieel afvalwater komen veel door de mens
maakt dit proces behoorlijk duur.
gemaakte verbindingen voor. Voor het merendeel worden deze in een waterzuivering omgezet in ammonium.
Het is dus de moeite van het onderzoeken waard of dit niet beter kan. Efficiënter, met energieterugwinning, andere
Hoe
reactoren of andere vormen van optimalisatie.
Zoals in elk proces valt er aan de eerste versie het nodige te
Tijdens onderzoek naar optimalisatie in 1986 werd in een
verbeteren en te veranderen. Ook hier is dat het geval. De
zuurstofloze proefinstallatie het vreemde fenomeen waargeno-
traditionele stikstofverwijdering is er één die in een aantal
men dat er afname was van ammonium in combinatie met
stappen verloopt. Als eerste stap is er de omzetting van
een toename van stikstofgas. Het heeft nog jaren geduurd
ammonium via nitriet naar nitraat. Deze omzetting vindt plaats
voordat onderzoek uitwees dat een gewoon in zee levende
in een zuurstofrijke omgeving en ziet er chemisch weergege-
bacteriesoort verantwoordelijk was voor de directe omzetting
ven als volgt uit: 2NH4 + 3O2 2NO2 + 2H2O+
van ammonium in stikstofgas. Men heeft het proces de mooie
4H (1) en daarnaast of tegelijkertijd 2NO2 + O2 2NO3 (2).
naam Anammox gegeven, afgeleid van ANaerobe AMMonium
Deze eerste stap wordt nitrificatie genoemd, waarna logi-
Oxidatie. We hebben het hier over een compleet andere
scherwijs de tweede stap volgt die denitrificatie wordt
technologie. Weliswaar met bacteriën, maar wezenlijk anders
genoemd. Hierbij wordt nitraat omgezet in stikstofgas.
dan de bestaande techniek. Chemisch gaat het om de
Door bij de eerste stap de zuurstofdosering op het randje te
volgende reactie: NH4 + NO2 N2 + 2H2O (4).
houden is het vrij eenvoudig om een zuurstofloos milieu te
De reductie van de kosten loopt op tot ongeveer 90 % ten
creëren: 2NO3 + 2(CH2O) {koolstofbron} + 4H N2 + 2CO2
opzichte van de conventionele techniek. Er is geen koolstof-
+ 4H2O (3).
bron meer nodig en ook de hoeveelheid benodigde zuurstof
De opmerkzame lezer ziet dat in deze laatste reactievergelij-
wordt drastisch gereduceerd.
king ineens een koolstofbron opduikt. De bacteriën die deze
De hamvraag in deze reactie is waar komt de nitriet vandaan
reactie verzorgen halen hun benodigde zuurstof uit nitraat,
dat nodig is voor deze reactie. Er is zuurstof nodig om nitriet te
maar zij moeten nog wel van voedsel voorzien worden in de
maken uit ammonium; zie reactie (1). In eerst instantie bestond
Thom start de proef
9
de installatie nog uit twee losse reactoren om dit mogelijk te
Proef
maken. Een reactor waarin zuurstof geïnjecteerd werd en een
ATM zou ATM niet zijn als er niet geëxperimenteerd zou gaan
waar de omgeving zuurstofloos was. Het zou handiger zijn als
worden met deze manier van stikstofverwijdering. Al is het
dit in één simpele installatie gedaan kan worden, een installatie
alleen maar om te kijken of het werkt. Echter het afvalwater
die robuust is en nog minder kosten met zich meebrengt.
van ATM is natuurlijk geen alledaags afvalwater. De sterk
Daar is dus afgelopen tijd flink aan gewerkt door het bedrijf
wisselende samenstelling maakt het niet gemakkelijk om de
Paques, dat samen met een aantal universiteiten wel brood
bacteriën zich comfortabel te laten voelen. De techniek op
zag in deze techniek. De installaties die nu operationeel zijn
zich heeft zich bewezen, maar het innovatieve zit hem in de
maken gebruik van bacteriën die samengeklonterd zijn tot
toepassing van deze techniek op ons afvalwater. Innovatie
korrels. Op deze korrel wordt de buitenkant bezet door
gaat meestal met vallen en opstaan en dat is op dit moment
bacteriën die de nitrificatie verzorgen, terwijl binnenin de korrel
dan ook de status van de proefreactor. Technologisch gezien
de bacteriën leven die reactie (4) kunnen laten verlopen. Door
dus een uitdaging. Voor het bedrijf is het belangrijk een
nu een klein beetje zuurstof aan het afvalwater toe te voegen
behoorlijke kostenbesparing te kunnen realiseren. Terwijl
wordt er juist voldoende nitriet gevormd om de directe
daarnaast, aan de zijlijn, de overheden verwachten dat ATM
omzetting naar stikstof te laten plaatsvinden. Het afvalwater
dit initiatief neemt.
met ammonium en nitriet dringt namelijk de korrel in en komt
Sinds maart is er een proef opgestart door technoloog Ernst
in een zuurstofloze omgeving terecht. Op deze manier kan de
Olthuis, waarbij volgens een vast protocol, de stagiaire van het
reactie snel verlopen zodat er maar een kleine reactor nodig is
laboratorium Thom Punt monsters neemt en analyseert op de
om een grote hoeveelheid water te ontdoen van stikstof. Men
gewenste parameters met o.a ionenchromatografie. Een mooi
moet hierbij denken aan een reactorgrootte van 20-25 % van
afstudeeronderwerp voor Thom, maar een eindconclusie kan
de hoeveelheid afvalwater die per dag ontdaan moet worden
nog niet getrokken worden.
van stikstof.
Milieujaarverslag 2010 Al vele jaren maakt ATM een milieujaarverslag waarin verantwoording wordt afgelegd over emissies naar water en lucht, effecten van proeven ter verbetering en aanpassingen, maar ook over klachten.
Sinds 2009 dient het zogenaamde cijfermatige gedeelte van
2010 is de overheid, vooruitlopend op een nieuwe procedure,
het jaarverslag elektronisch te worden ingediend bij de
gestopt met het terugkoppelen van klachten. GS (Gedepu-
bevoegde instanties. Daarnaast stelt ATM jaarlijks ook nog
teerde Staten) is momenteel bezig met het opstellen van een
een geschreven jaarverslag op. De belangrijkste zaken uit het
nieuw klachtenbehandelingprotocol. Er wordt op gerekend
milieujaarverslag zijn hier samengevat en de onderwerpen
dat met het inwerkingtreden van een nieuw protocol de
‘klachten’ en ‘emissies naar lucht’ worden in deze ATMosfeer
terugkoppeling ook weer goed geregeld zal zijn.
nader belicht. Gelet op voorgaande mag het duidelijk zijn dat we geen Een voor ATM zeer belangrijke factor is het aantal klachten
volledig beeld kunnen geven van de aan ons toegewezen
dat zij ontvangt. Tot voor kort waren er duidelijke afspraken
klachten over 2010. We gaan er vanuit dat er over het
met de overheid over de afhandeling en rapportage van
verslagjaar 2011 weer een volledig en juist overzicht
klachten die aan ATM zijn toegeschreven. In de loop van
opgenomen kan worden in het milieujaarverslag.
ATMosfeer | augustus
Opvallend is dat in september 2010 veel geurklachten bij
objectief geuronderzoek naar aanleiding van een klacht zeer
ATM zijn onderzocht. Deze geurklachten vonden plaats in
lastig is, maar de genoemde conclusie wordt
een periode dat de Thermische Reiniging Installatie en Pyro
wat ATM betreft te vaak getrokken. Er wordt te gemakkelijk
wegens een onderhoudsstop buiten bedrijf waren. Enige
voorbijgegaan aan de mogelijke impact van het totale
mogelijke stabiele stationaire geurbronnen op het terrein
industrieterrein op het dorp Moerdijk. Zo komt het regelmatig
waren destijds de waterzuivering en de grondfakkel ten
voor dat bij een klachtenonderzoek bovenwinds van ATM
behoeve van de verwerking van afgassen. Diverse onderzoe-
niets wordt geroken, op het terrein zelfs geen geur hangt,
ken, van zowel de overheid als onszelf, hebben geen verband
maar benedenwinds wel geur wordt waargenomen. Op basis
kunnen leggen tussen onze activiteiten en de klachten in die
van dergelijke waarnemingen wordt de klacht aan ATM
periode. We gaan er dan ook vanuit dat wij niet de oorzaak zijn
toegeschreven met als toevoeging ‘oorzaak onbekend’.
geweest van de opvallend veel geurklachten vanuit het dorp
Samen met onze externe geurexpert zijn wij van mening dat
Moerdijk in die periode.
in het geval van geurwaarnemingen op grote afstand van ons terrein bij ons een dergelijk grote geurbron aanwezig zou
Aangeboden/Verwerkte afvalstoffen
moeten zijn, zodat deze blindelings getraceerd zou moeten
Grondreiniging
kunnen worden. Met andere woorden ‘dan zou je op het
De TRI heeft ca. 970.000 ton verontreinigde grond, teerhou-
terrein van ATM moeten omvallen van de stank’. Voor alle
dend asfaltgranulaat en andere verontreinigde bouwstoffen
duidelijkheid; aan de schoorsteen zijn al zoveel metingen
gereinigd. Een toename van ca. 10% ten opzichte van een
verricht dat deze door alle instanties als oorzaak van geurpro-
jaar eerder.
blemen wordt uitgesloten; er wordt daarom gezocht naar een lage geurbron. Voor ons is het, gezien de kennis en ervaring
Pyro
die is opgedaan, erg onbevredigend als geurklachten aan ons
In de Pyro is in 2010 ca. 20.000 ton verfafval van huishoudens
worden toegeschreven zonder dat de bron op ons terrein
en van bedrijven verwerkt. Daarnaast is nog ca. 11.750 ton
wordt gevonden. In dergelijke gevallen kunnen we dan ook
oliehoudend afval verwerkt. Ten opzichte van 2009 een
geen actie ondernemen.
toename van ca. 5%. Met bovenstaande wil ATM niet beweren dat haar activiteiten
Waterkant
geurloos zijn en dat ze nooit geurklachten veroorzaakt.
In 2010 is ca. 650.000 ton afvalwater, olie en oliehoudende
Afvalverwerking kan helaas nog niet geheel geurloos. ATM wil
slibben uit land- en scheepvaartactiviteiten verwerkt. Een
aangeven dat wanneer er langdurig geurklachten zijn, deze
toename van maar liefst 23%.
veroorzaakt moeten worden door een stabiele stationaire bron die dan ook zou moeten kunnen worden aangewezen.
Afgegeven afvalstoffen
Omdat wij voor onze buurbedrijven en de ons omliggende
In totaal is er ca. 1.6 miljoen ton (gevaarlijk) afval bij ATM
dorpen geen hinder willen veroorzaken, zijn wij voortdurend
aangevoerd. Uiteindelijk is van het aangeboden afval ruim 90%
zeer kritisch op onze geurbijdrage. We laten zelf enkele malen
geschikt gemaakt voor hergebruik als bouwstof, brandstof of
per jaar onderzoek uitvoeren naar geuremissies om zo een
als gezuiverd water.
steeds beter beeld te krijgen van de op het terrein aanwezige geurbronnen. Daar waar nog onbekende bronnen worden
Emissies naar lucht en water
gevonden zullen we ons tot het uiterste inspannen ook deze
Omdat de installaties in 2010 technisch zeer goed hebben
bronnen te saneren.
gefunctioneerd, zijn de milieuprestaties, in de zin van emissies naar lucht en water, wederom goed geweest.
Toelichting geurklachten Hoewel het aantal geurklachten dat aan ATM is toegeschreven niet exact bekend is, hebben er diverse klachtenonderzoeken plaatsgevonden. Onbevredigend voor ons is hierbij dat diverse onderzoeken door de overheid worden afgeslo-
Gereinigd water
ten met de conclusie: “Oorzaak onbekend, veroorzaker ATM”. Wij beseffen dat een
11
Wim vond dat er een goede kop op zat bij Danny en heeft hem gevraagd bij ATM te komen werken
Wie meer dan veertig jaar bij een bedrijf heeft werkt, gezichtsbepalend is geweest en een belangrijk aandeel heeft geleverd in de groei, heeft moeite met afscheid nemen. Ook al heeft hij zijn opvolger destijds zelf binnen gehaald en heeft hij volop vertrouwen in de nieuwe man op zijn plaats. “ATM is mijn baby, de mensen zijn mijn familie�, zegt Wim Hulshof, daarmee aangevend hoe enorm groot zijn band is. Het heeft dan ook even geduurd eer hij de knop echt heeft kunnen omdraaien en Danny van Leeuwen als nieuwe commercieel directeur alle ruimte heeft kunnen geven.
ATMosfeer | augustus
Wim en Danny verzorgen wisseling van de wacht Samen met Jack, die vorig jaar helaas is overleden en Rinus
Vorig jaar oktober is dan toch afgesproken dat Wim met pré
heeft Wim van ATM een groot en gerenommeerd afvalver-
pensioen gaat, maar hij heeft er voorlopig nog een jaar aan
werkingsbedrijf gemaakt. Hij heeft het altijd op zijn eigen
vastgeplakt. Als grote vraagbaak voor degenen die zijn werk
manier gedaan. Wim bijt zich ergens in vast en haalt eruit wat
overnemen. Wim werkt nu officieel halve dagen. “Dat zijn dan
erin zit. Snel kunnen schakelen en denken en mensen op hun
nog altijd twaalf uur”, laat hij er gekscherend op volgen. “Maar
waarde kunnen schatten. Op deze manier heeft Wim een
in oktober zie ik me nog niet voor honderd procent thuis
grote en betrouwbare relatiekring opgebouwd, waarvan ATM
zitten.” Met die stap terug heeft Wim de grootste moeite
vandaag de dag nog de vruchten plukt. “Er moet heel wat
gehad. Al die jaren was hij gewend verantwoordelijkheid te
gebeuren willen die relaties me laten vallen”, weet Wim. Vooral
nemen en te zeggen waar het op staat. “Ik wil me altijd overal
in de beginjaren ging het allemaal zeker niet voor de wind.
mee bemoeien”, zo weet hij van zichzelf. “Ik ben dominant
Afvalverwerking had geen beste naam en ATM ( en zijn
aanwezig en wil ook wel eens agressief overkomen. Als ze
rechtsvoorgangers) vormde daarop geen uitzondering. “Die
dan niet meer naar je luisteren, omdat je mede de eindverant-
tijd is gelukkig al lang voorbij. Alleen de professionele
woordelijkheid niet meer hebt, terwijl je nog vol ideeën zit, is
bedrijven hebben kunnen overleven. Afval moet op een nette
dat een heel rare gewaarwording. Ik kan goed relativeren en
manier en volgens de regels worden verwerkt. Dat vind ik en
neem het werk eigenlijk nooit mee naar huis, maar hier kon ik
zo heb ik ook altijd gewerkt. Ik doe alles voor ATM, ik sta er
niet goed mee omgaan.” Na een maand vakantie heeft Wim
24 uur per dag voor klaar.”
dan eindelijk die knop wel kunnen omzetten, waarmee een last van zijn schouders viel. “Het klinkt misschien raar om dat
Pensioen
uit mijn mond te horen, maar ik had het op die manier niet
Het thuisfront weet ook wat dat betekent. “Ik ben niet van de
volgehouden.” Wim is met zichzelf goed in gesprek gegaan
veertigurige werkweek: ik heb nooit op een uurtje extra
en kwam tot de conclusie dat er keuzes gemaakt moesten
gekeken.” Wim wist natuurlijk dat er ooit een eind aan zal
worden. “Ik heb het altijd hartstikke druk gehad, me druk
komen; dat hij met pensioen zal moeten gaan. Hij kon gebruik
gemaakt en ik ben nooit overspannen geweest, maar hier
maken van een regeling om er met zijn zestigste mee te
werd ik overspannen van. Ik werd chagrijnig en zo wilde ik
stoppen. “Ik werd daar een beetje zenuwachtig van en
niet op de zaak rondlopen. Ik heb de knoop definitief
daarom heb ik nog maar voor anderhalf jaar bijgetekend.“
doorgehakt en besloten er een punt achter te zetten, in de
Het was in die tijd hoogst ongebruikelijk om vervuilde grond in te voeren Wim is zijn carrière begonnen in de scheepvaartwereld bij Hansa en OCS (Ocean Combustion Services). Tot OCS werd overgenomen door Waste Management, op dat moment de grootste afvalverwerker ter wereld. Wim was binnengekomen als assistent, maar had zich inmiddels opgewerkt tot ‘chef de bureau’. Hoewel het helemaal niet zijn passie was, werd hij noodgedwongen verantwoordelijk voor de financiën. “Wie ziet mij nu als controller? Ik heb me erin vastgebeten en ben controller geworden.” In 1988 werd het bedrijf voor zeventig procent eigenaar van ATM en Wim werd commercieel directeur. Daar zat hij beter op zijn plaats, hoewel ATM toen nog maar een kleine speler was. “Ik begreep al snel dat we afval uit het buitenland nodig zouden hebben. Iedereen verklaarde me voor gek. Het was in die tijd namelijk hoogst ongebruikelijk om vervuilde grond in te voeren.” Wim heeft doorgezet en niet zonder succes. Evenals de vele andere contacten die in de jaren daarna ATM het nodige werk hebben opgeleverd en die voor een groot deel hebben bijgedragen aan de groei. 13
Een goede mentaliteit en een goed verstand Wim heeft Danny hoogstpersoonlijk zelf in huis gehaald. Danny was lid van de zwemvereniging waarvan Wim voorzitter was. Danny heeft nog in de nationale zwemploeg gezeten. Inge de Bruin, Nederlands bekendste zwemster en meervoudig Olympisch en wereldkampioen, zwom ook bij de club. “Ik heb hem leren kennen als een hardwerkende, eerlijke en betrouwbare vent. Een jongen die binnen ATM goed zou passen en die we op dat moment ook goed konden gebruiken.” Tekenend was de manier van reageren op een opmerking van Wims zoon Theo. “Hij vond dat wij ons niet met zijn zwemmen mochten bemoeien, omdat wij er helemaal niets van begrepen. Danny en ik zijn toen naar Nunspeet gereden om onze trainingsdiploma te halen.” Wim vond dat er een goede kop op zat en heeft hem vervolgens gevraagd of hij bij ATM wilde komen werken. “Dat was op een zondag”, zo kan Danny zich nog goed herinneren. “Maandag heb ik me op kantoor gemeld. Ga maar aan de slag, werd me verteld. Dat heb ik gedaan met allerlei hand- en spandiensten voor de commerciële afdeling. Maar natuurlijk moest er eerst koffie worden gezet.” Voor Wim is mentaliteit en een gezond stel hersens erg belangrijk. “Je hoeft niet per se gestudeerd te hebben om goed te zijn in je werk. Ik ben ook niet geworden wat ik nu ben door veel te studeren. Natuurlijk heb ik wat opleidingen gevolgd, maar dat waren er meer van dertien of zelfs veertien in een dozijn. Danny was een topsporter en was bereid om vijf dagen in de week zes uur in het water te liggen, naar school te gaan, te leren en ’s avonds weer te zwemmen. Als je dat kan opbrengen, heb je mentaliteit en als je daarbij een goed verstand hebt, dan heb je je voor mij bewezen.”
wetenschap dat hier veel goede en capabele mensen
ook andere ideeën, maar we kunnen er met elkaar goed
zitten die ATM verder kunnen brengen. Ik ben en blijf
over praten. Ik luister altijd naar hem, ook als hij zegt dat
natuurlijk iemand die graag zijn mening geeft. Dat blijf ik
hij het in dat geval anders zou hebben gedaan. Er komt
doen, maar loop vervolgens verder.”
natuurlijk een tijd dat Wim hier niet meer is. Ik weet dat ik altijd in Dordrecht op nummer 25 aan kan kloppen als ik
Opvolging
iets nodig heb en ik weet dat ik dan ook alle informatie van
Danny houdt zijn oren zeker niet gesloten als zijn voorgan-
Wim krijg.” Zolang Wim er nog is, blijft hij bij een aantal
ger ergens wat van vindt. Of hij er ook gehoor aan geeft, is
projecten betrokken en kan hij nieuwe projecten opstarten
een andere zaak. “Ik doe het op mijn eigen manier, maar
die helemaal bij hem passen.
onwillekeurig neem je ook wat over. Dat kan haast ook niet anders als je hier al meer dan 22 jaar werkt en veel met
Danny is zich ervan bewust dat Wim een gigantisch groot
hem te maken hebt gehad.” De commerciële afdeling van
netwerk heeft opgebouwd. Vooral zijn open en eerlijke
ATM ziet er nu dan ook anders uit. Danny is de commerci-
manier van omgaan met mensen en zaken doen, hebben
ële directeur, maar is niet zoals Wim, die als een soort
hem dat grote aantal relaties opgeleverd. “Ik ben altijd
zigeuner bijna elke dag wel ergens in Europa op pad was.
keurig netjes behandeld, zowel in goede als in slechte
... Danny is zich ervan bewust dat Wim groot netwerk heeft opgebouwd...
tijden.” Danny denkt dat hij de komende tien jaar uit die enorme vijver kan putten. “Wat in veertig jaar tot stand is gekomen, kun je niet een-twee-drie overnemen. Dat we er dankbaar gebruik van kunnen en mogen maken, lijkt me meer dan duidelijk.” Enige relativering vindt Wim wel op zijn plaats. “Het wil natuurlijk niet zeggen dat ik het altijd goed heb gedaan.” Danny: “Het heeft wel gewerkt en daarom
Danny heeft collega’s die in de diverse landen ATM
zou het niet verstandig zijn om niet voort te borduren op
vertegenwoordigen en het werk binnenhalen. Hij stuurt ze
wat je voorganger heeft gedaan. Het liefst zou ik het nog
als een soort supervisor aan en wijst ze de weg. “Ik heb
beter doen.”
ATMosfeer | augustus Jan Wolters
Currenta is meer dan alleen afvalverwerker
Currenta: een milieugigant met vele gezichten De rijbanen en de fly-overs van de E35 aan de ene kant en aan de andere kant de oever van de Rijn, vormen min of meer de begrenzingen van het immense C hemiepark L everkusen. Het 340 hectare grote terrein is goed voor zo’n 600 voetbalvelden. C urrenta, een joint-venture van Bayer (60 procent) en L anxess (40 procent), heeft er als afvalverwerker niet alleen zijn gebouwen, installaties en depots, maar fungeert tevens als beheerder van het park, waarop ongeveer 70 milieu en chemie g erelateerde ondernemingen gevestigd zijn.
Het Chemiepark Leverkusen biedt ruim 30.000 mensen werk.
milieu en chemie te vinden. Ook hier terreinen waar Currenta
Currenta alleen al heeft, verdeeld over zes bedrijfsunits, meer
als afvalverwerker actief is en tevens het facilitaire beheer
dan 3.000 mensen op de loonlijst. De toeleverende bedrijven
verzorgt. De afmetingen van de sites zijn vergelijkbaar met
zijn ook nog eens goed voor 2.000 arbeidsplaatsen. Currenta
die van Leverkusen, maar qua werkgelegenheid komen de
kent op zijn beurt ook nog twee dochterondernemingen.
cijfers lager uit. Het Chemiepark Dormagen telt circa 10.000
Tectrion ontstond in 2008 vanuit de verzelfstandigde techni-
arbeidsplaatsen, Krefeld-Uerdingen telt er 7.000.
sche dienst. De tweede dochter is Chemion Logistik.
Op de dag van het bezoek is het op de bovengenoemde snelwegen vrij rustig. Het is de vrijdag na Hemelvaartsdag.
In het nabijgelegen Dormagen en in het meer noordelijk
Veel werknemers hebben met een extra vrije dag gekozen
gelegen Krefeld-Uerdingen zijn soortgelijke concentraties van
voor een lang vrij weekeinde. Klaus Somke, ATM’s vooruitge15
Van links naar rechts: Frank Tausch, Olaf Fleth, Klaus Somke en Ulrich Bornewasser
schoven post in Europa, heeft de ATMosfeer-verslaggever
verwerkt in de zogenaamde draaitrommeloven, een
in Venlo opgepikt en rijdt in no-time naar Leverkusen. Op
geavanceerde verbrandingsinstallatie. Een rondgang over
het terrein van Currenta verraadt een nagenoeg verlaten
de site leert dat alles er pico bello uitziet. Laat een
parkeerterrein dat ook veel Currenta-medewerkers van
huwelijksreportage op dit complex maken en de trouwjurk
het hemelvaartsweekeinde genieten. De afvalverwer-
van de bruid zal er na afloop nog smetteloos uitzien. Even
kingsinstallaties werken, zij het niet volledig belast. Andere
later veert Somke op, wanneer Frank Tausch even
bedrijfsonderdelen draaien door met minimale bezetting.
stilstaat bij de werking van een installatie die vloeistoffen
De gastvrijheid lijdt er niet onder. Een driemansdelegatie
reinigt en waarbij om te neutraliseren kalk aan het proces
heet het ATM-bezoek van harte welkom. Frank Tausch,
wordt toegevoegd. Meteen meldt hij dat hij met een
die doorgaans zaken doet vanuit zijn standplaats
project bezig is, waarbij een grote hoeveelheid kalkhou-
Dormagen, geeft een uitgebreide uitleg. Wanneer
dende materiaal vrijkomt. Tausch maakt meteen een
ingezoomd wordt op de werking van de reinigings- en
aantekening in zijn agenda: een afspraak is geregeld.
verbrandingsinstallaties, neemt Olaf Fleth, de technische
Het drietal meldt dat het met Currenta - het bedrijf is voor
man, het woord. En wanneer milieu-aspecten in alge-
70 procent afhankelijk van de Duitse markt - ondanks de
mene zin aan bod komen, komen er aanvullingen van
laagconjunctuur goed gaat. “Er was weliswaar minder
Ulrich Bornewasser, hoofd communicatie milieuzaken bij
aanbod vanuit Duitsland en de rest van Europa, maar dat
Currenta.
wordt ruimschoots gecompenseerd door een groter aanbod (o.m. van bestrijdingsmiddelen) uit de rest van de
Huwelijk
wereld”, verduidelijkt Frank Tausch. In veel gevallen gaat
“Dat een bedrijf als Bayer én op grote schaal chemische
het hier om bedrijven die tot de Bayer-familie horen.
producten fabriceerde én tegelijkertijd ook op de markt actief was als afvalverwerker, zorgde voor verwarring bij
Diversiteit
potentiële klanten”, legt Ulrich Bornewasser uit. “De
Currenta is ook niet geheel afhankelijk van afvalverwerking
dienstverlenende onderdelen van Bayer (de voormalige
en saneringen. Het bedrijf kent een veelzijdig diensten-
Bayer Industry Services, red.) zijn daarom in 2007 in
aanbod. Het biedt oplossingen op het gebied van
samenwerking met partner Lanxess) gaan opereren
energiegebruik en bedrijfsveiligheid, is specialist wat
onder de naam Currenta.” Het bedrijf schrijft de naam zelf
productanalyses betreft, treedt op als beheerder van
overigens in allerlei publicaties en reclame-uitingen
chemieparken en fungeert tevens als hoogwaardig
consequent met hoofdletters.
opleidingsinstituut. Currenta kent in die laatste hoedanig-
“Als verwerker krijgt Currenta ook stoffen uit Nederland
heid een nauwe samenwerking met technische hoge-
aangeboden”, vertelt Klaus Somke. “Je moet dan denken
scholen. Recent werd nog een verbintenis aangegaan
aan oplosmiddelen en ook aan afvalresiduen uit de
met de Hogeschool Zuyd, met vestigingen in Heerlen,
verwerkingsinstallaties in Moerdijk. Maar ook via zusteron-
Sittard en Maastricht. En op milieugebied kan men dan
derneming Reym worden er afvalstoffen ter verwerking bij
bijna ook met elke vraag bij Currenta terecht. Of het nu
Currenta aangeboden. Ik denk dat we op jaarbasis vanuit
om verontreinigingen gaat, of om geluidsmetingen, om
de Nederlandse Shanks-bedrijven al gauw een tien- tot
bodemanalyses of om de complete organisatie van een
vijftienduizend ton aanbieden.” Veelal worden deze stoffen
seminar: Currenta komt met een antwoord.
ATMosfeer | augustus Michel van Straten
Van links naar rechts: Tonny Cornel, Ron Heurter, Ricardo van Vianen, Ad van de Wijngaard en Peter Suijkerbuijk
Drie-eenheid: magazijn, inkoop en werkplaats De samenwerking gaat voortreffelijk; zelfs beter dan het ooit geweest is. Marcel van der Feest, Cor van der Maden en Tonny Cornel behoren weliswaar niet tot dezelfde afdeling, maar hebben wel dagelijks met elkaar te maken. Inkoop, het magazijn en de werkplaats liggen in elkaars verlengde en dan is het eigenlijk niet meer dan vanzelfsprekend dat er een vorm van samenwerking is. Cor en Marcel zitten zelfs tegenover elkaar en Tonny is slechts ĂŠĂŠn deur van het tweetal verwijderd. Dat is wel zo praktisch en ook logisch, vinden de drie.
17
Cor van der Maden (links) en Marcel van der Feest
Inkoop heeft de contacten met de
nodige moet worden ingekocht.
uit het magazijn nodig hebben.” Het
leveranciers en stelt de contracten op
Engineering geeft de gegevens en
magazijn heeft zo’n 5.000 artikelen op
voor de levering van alles wat nodig is
specificaties door en inkoop bekijkt
voorraad, variërend van de kleinste
om de installaties te kunnen laten
welke leverancier daarvoor als beste uit
boutjes en moertjes, persoonlijke
draaien. Die leveranties komen in het
de bus komt. “Er gaat meer werk in
beschermingsmiddelen tot de grootste
magazijn terecht. De voorraad moet op
zitten dan menigeen denkt”, weet
pompen en elektromotoren. “Op
peil worden gehouden zodat niet alleen
Marcel. “Offertes die binnenkomen,
sommige artikelen zit een bepaalde
de werkplaats niet mis grijpt, maar dat
kunnen behoorlijk verschillen. Daar
levertijd en als bijvoorbeeld zo’n pomp
ook degenen die in de plant aan het
moet je heel goed naar kijken. Het is
cruciaal is voor het productieproces,
werk zijn, kunnen pakken wat ze op dat
een hele grote markt met veel aanbie-
dan kun je hem beter op voorraad
moment nodig hebben. Er is een
ders. Wat je in elk geval niet moet doen
hebben. We zijn een continubedrijf en
duidelijke relatie tussen de drie afdelin-
is maar klakkeloos wat inkopen. Juist
kunnen ons niet veroorloven een dag of
gen. Goede samenwerking is dan ook
door het goed te doen, kun je heel veel
wat stil te liggen.” Toch komt het wel
noodzakelijk om alles op rolletjes te
geld verdienen voor de zaak. Voor ons
eens voor dat er iets moet worden
laten lopen. Niet alleen de bureaus van
is het ook een vorm van sport. Als je
besteld. Het kan zelfs gebeuren dat het
inkoper Marcel en magazijnchef Cor
wat bestelt en je zegt, ik hoor wel wat
uit Zweden of Amerika wordt ingevlo-
staan tegen elkaar aan; het kantoor van
het kost, dan is de lol er snel af. Alleen
gen. “Dat is dan altijd nog goedkoper
Jenny de Putter, het hoofd inkoop van
bij spoed kan het gebeuren dat we op
dan stilstand van de fabriek”, weet
ATM, grenst direct aan de werkruimte
basis van nacalculatie wat inkopen.
Marcel. Het gaat niet altijd even
van de twee. De deur staat meestal
Onze eigen engineers weten natuurlijk
gemakkelijk; Marcel heeft het bij die
gewoon open. Marcel heeft het meeste
ook wat een en ander kost.”
moeilijke gevallen liever over uitdagin-
contact met de leveranciers. Doordat
gen. “Alle smoesjes ken ik inmiddels
de twee bijna op elkaars lip zitten,
5.000 artikelen
wel. Het vervelende is dat je vaak niet
weten ze van elkaar waar ze mee bezig
Cor heeft bijna twintig jaar in de ploegen
naar een andere leverancier kunt
zijn. “Tot op zekere hoogte kunnen we
gezeten. Hoewel het magazijn pas een
uitwijken. Je hebt een contract en wat je
elkaar vervangen”, geeft Cor aan. Het
jaar onder zijn verantwoordelijkheid valt,
nodig hebt moet aan de vereiste
afsluiten van de grotere contracten is
weet Cor wel waar hij het over heeft. “In
specificaties voldoen. Ik blijf dan bellen,
vooral het werk van Jenny. Dat geldt
de plant heb ik alles gelopen; ik weet
zodat ze er helemaal gek van worden.
ook voor grotere projecten waarvoor het
dus waar ze het over hebben als ze wat
Duurt het dan toch nog te lang, dan bel
ATMosfeer | augustus
ik de manager of de directeur van dat
Samen
wat”, zegt ze. Tonny staat er niet alleen
bedrijf. In zo’n geval wil ik dan wel eens
Een stop zorgt voor extra drukte bij
voor; ze heeft vijf medewerkers en een
laten doorschemeren dat ze zich
inkoop en in het magazijn. Hetzelfde
zesde is op komst. ATM heeft een tiental
moeten verbeteren willen ze in de
geldt, weliswaar in wat minder mate,
heftrucks, een vacuümwagen en een
toekomst aan ons blijven leveren.”
voor grote projecten. Een stop wordt
brandweerwagen die moeten blijven
Elke dag wordt er gecheckt wat er aan
maanden van tevoren voorbereid. Aan
rijden. Het equipement uit de plant heeft
bestellingen binnen moet komen. Het
de hand van de uit te voeren werkzaam-
onderhoud nodig en moet soms
werk buiten mag niet stil komen te
heden worden de spullen ingekocht. Op
gerepareerd worden. Dat gebeurt in
liggen. “Er kunnen veel mensen
de eerste dag moet alles er zijn zodat
een volledig geoutilleerde werkplaats.
ingehuurd zijn en die moeten direct aan
iedereen meteen aan de slag kan. Voor
“Een externe partij is niet handig; dat
de slag kunnen. De spullen moeten er
Cor is het dan behoorlijk aanpoten in het
kost te veel tijd. De heftrucks hebben op
dan wel zijn”, geeft Marcel aan. Cor loopt ’s morgens vroeg altijd een rondje door het magazijn, vooral om te kijken of de grijpvoorraden nog op peil zijn. Hij hanteert daarbij een eigen tactiek. “Ik weet wat de hardlopers zijn.”Er wordt
... een stop zorgt voor extra drukte bij inkoop en in het magazijn ...
momenteel gewerkt aan een nieuw
het terrein nogal wat te verduren, tot kromme en soms gebroken lepels toe. Dat krijgen wij dan op ons bordje. Wij moeten ervoor zorgen dat ze zo snel mogelijk weer kunnen worden ingezet, omdat ze eigenlijk niet kunnen worden gemist.”
systeem. De kaarten, waarvan de
magazijn. “Dan moet je zestig man
gegevens handmatig in het inkoopsys-
tegelijk helpen. Iedereen vindt zichzelf
teem worden getypt, worden vervangen
het belangrijkste en wil als eerste
door een systeem van streepjescodes
worden geholpen. Dat is best
en een scanner. “Dat gaat ons erg veel
hectisch.” Tijdens een grote stop is
tijd besparen”, weet Cor. Jammer
er tussen 100 en 150 man extern
genoeg kan niet alles op deze manier
personeel op het terrein. De
worden geautomatiseerd. Iedereen is
werkplaats is dan stand by om
namelijk vrij om het magazijn in en uit te
daar waar nodig de helpende
lopen en te pakken wat hij nodig heeft.
hand te bieden. Voor Tonny is
“Dan moet ik zelf de uitgifte gaan doen.
het als leidinggevende van
Vroeger gebeurde dat, maar nu kan dat
de werkplaats belangrijk dat
niet meer. ’s Nachts wordt er ook
inkoop zijn werk goed doet
gewerkt en daarbij hebben ze wel eens
en het magazijn gevuld is.
wat uit het magazijn nodig. Maar met
“Alles wat met de plant te
mijn tactiek kan ik het aardig goed
maken heeft onderhou-
bijhouden. Verder is het vooral een
den en repareren we
kwestie van opvoeden.”
zelf. En dat is nogal
Tonny Cornel staat er niet alleen voor
Van interieurverzorgster tot werkplaatschef Het is ook in deze moderne tijd en ondanks de soms ver doorgevoerde emancipatie, nog steeds bijzonder: een vrouw die aan het hoofd staat van een werkplaats. Tonny Cornel vervult die rol al weer zeven jaar. Bij ATM werkt ze al veel langer, 27 jaar. “Ik ben ooit begonnen als interieurverzorgster, ik heb in het magazijn gewerkt en nu dus in de werkplaats. Al die spullen waar ik nu mee werk, heb ik toen besteld.” Tonny heeft gevoel voor het werk. “Wat mijn ogen zien, kunnen mijn handen maken. Ik zeg nooit, het kan niet; ik probeer het altijd.” Ze voelt zich helemaal op haar plek in de werkplaats. Ze staat er niet alleen voor. Er is een back-up voor de heel moeilijke gevallen en ze heeft vijf medewerkers die ook van wanten weten. Zelf vindt Tonny een vrouwelijke werkplaatschef trouwens helemaal niet vreemd en wat anderen er eventueel van vinden, maakt haar niet veel uit. “Ik doe gewoon mijn werk.” 19 Jan Wolters
Hans Kok gelooft in de TassenBol
TassenBol bindt strijd aan met de plastic tassen
We proberen als redactie om leuke initiatieven op milieugebied een plaatsje te geven in ons blad. Deze keer vertellen we het verhaal over het hergebruik van plastic tassen. Dit initiatief is zich als een olievlek over Nederland aan het verspreiden.
San Francisco kondigde in maart 2007 als eerste Amerikaan-
geworden. Plastic tassen blokkeren afvoerputten en riolen,
se stad een verbod op plastic tassen af. Ze mogen niet meer
bedreigen het leven in de zee en zijn een goede kweekplaats
worden meegeven in winkels. Het verbod veroorzaakte veel
voor malariamuggen. Bovendien veroorzaken de tasjes ook
ophef in het hele land. Een dergelijk verbod zorgt volgens de
extra CO2-uitstoot als ze na gebruik in de vuilnisbak terecht
detailhandel alleen maar voor stijgende prijzen en zal initiatie-
komen en verbrand worden.
ven om plastic te recyclen dwarsbomen. Toch is er de
In Zuid-Afrika staan plastic tasjes bekend als ‘de nationale
afgelopen jaren over de hele wereld een groeiende tendens
bloem’, omdat je ze werkelijk overal ziet. In China worden ze
om plastic tassen te verbieden. Ierland, Australië, Oeganda en
de ‘witte vervuilers’ genoemd. “De meeste mensen weten wel
Taiwan gingen San Francisco al voor. Met een verbruik van
dat ze te veel afval produceren”, verklaart Claire Wilton, van de
ruim één biljoen plastic tassen per jaar is dit product - met olie
Britse afdeling van Greenpeace. Deze organisatie was een
als basisgrondstof - een regelrechte bedreiging voor het milieu
groot voorstander van de belastingheffing van twintig cent op
ATMosfeer | augustus
elke plastic tas in Ierland, waardoor het verbruik sinds de
behulp daarvan werden de eerste modellen gemaakt.
invoering in 2002 met meer dan negentig procent is afgeno-
Al met al duurde het tot september 2006 voor de eerste
men.
TassenBol in vijf supermarkten, op proef, geplaatst werd. De proef werd een succes, zowel de winkels als de consumenten
Succes
waren enthousiast. Veel natuurvoedingswinkels volgden al
Nederland kent nog geen verbod op plastic tasjes. Ook de
snel, reguliere supermarkten lieten het aan de bedrijfsleider
prijs van een tasje wordt door de winkelier bepaald. Wel moet
over er al dan niet een TassenBol kwam.
eind 2012 maar liefst 42% van al het Nederlandse plastic verpakkingsafval efficiënt worden gerecycled. Hiervoor is de
C-1000
‘Plastic Hero’ in het leven geroepen. Deze campagne levert
Een van de supermarken die een TassenBol liet plaatsen is de
uiteraard een bijdrage aan het bewustwordingsproces van alle
C-1000 in Deventer. Op een zonnige ochtend in april zocht ik
Nederlanders. Toch blijft hergebruik van producten vele malen
eigenaar Hans Kok op en sprak met hem en een paar van zijn
beter dan hergebruik van het materiaal.
klanten.
Dat was ook een van de beweegredenen van Caroli Buiten-
“Op de eerste plaats wil ik graag maatschappelijk betrokken
huis. Toen ze in 2004 voor de zoveelste keer nog, vlug, vlug,
ondernemen. Daar ben ik op alle fronten mee bezig. Er komen
even wat boodschappen ging halen voor het avondeten,
zo’n 17.000 klanten per week in de winkel en ik vind dat ik een
kwam ze er bij de kassa achter dat ze geen boodschappentas
voorbeeldfunctie heb. Je moet dus je verantwoordelijkheid
bij zich had. Dus kocht ze haar zoveelste tasje, dat vervolgens
nemen”, zegt Hans. ‘Zo ben ik op dit moment in onderhande-
thuis in de kast ging bij tientallen andere plastic tasjes. Wie
ling met een eco-slachterij en een vleesverwerker om vlees
komt dit niet bekend voor? Caroli wist zeker dat ze niet de
van boeren uit de buurt te gaan verkopen. De Stichting
enige was, die het zonde vond om iedere keer weer een
Overijssel is in deze het overkoepelend orgaan.’
nieuw tasje te kopen. Ze vroeg zich af waarom supermarkten,
Hans vindt het belangrijk om vooral op lokaal gebied actief te
net als kartonnen dozen, niet een rek met gebruikte plastic
zijn. ‘Ik woon hier, ik wil ook sociaal betrokken zijn. Ik doe aan
tasjes hadden. Toen ze daar bij een paar supermarkten om
sponsoring, ik ben voorstander van lokale producten verko-
vroeg, keken ze haar aan of ze gek was. Dat sterkte Caroli
pen en ik denk uiteraard na over de afvalproblematiek.’
juist om iets aan deze milieuvervuilende gemakzucht te
In een supermarkt is het gebruik van vele duizenden plastic
veranderen. Het idee voor de TassenBol was geboren. Caroli
tasjes per jaar, de meest in het oog springende afvalberg.
zocht contact met GreenWish die haar hielp met een succes-
Omdat Hans zelf eigenaar van de supermarkt is, en aan
volle subsidieaanvraag bij het ministerie van VROM. Met
niemand toestemming hoeft te vragen, was het voor hem dus
Rikie Pondes (links) en Karin Camfferman
21
bijna vanzelfsprekend om ja te zeggen toen hij vorig jaar
ook wel eens een tas uit, maar meestal gebruik ik toch tassen
telefonisch benaderd werd door iemand van de organisatie
die wat langer mee gaan. Ik ben erg voor hergebruik. Of dat
TassenBol. Tijdens een bezoek kreeg Hans de nodige uitleg
nou voor boodschappen is, of voor iets anders”, zegt ze.
en hij is er trots op dat er sinds half november 2009 een
Jinke ziet in de buurt maar weinig mensen met plastic tassen
tassenbol in zijn winkel staat. Zijn klanten maken er alleen
en daar is ze erg blij mee. “Ik wist alleen niet dat je ook tassen
maar positieve opmerkingen over. “Een negatieve opmerking
in de bol kon stoppen”, lacht ze. “Wat dat betreft heb je me
heb ik tot nu toe niet gehoord, klanten vinden het gemakkelijk
wel op een idee gebracht. Nu zal er zeker geen plastic tas
dat ze, als het nodig is, een tas mee kunnen pakken. Ik denk
meer verloren gaan.”
dat het alleen al in mijn winkel 100 tassen per week bespaard. Dat is toch fantastisch”, lacht hij. Zelf maakt Hans geen
Rikie Pondes maakt al langer gebruik van de TassenBol. “Ik
gebruik van de TassenBol. “Ik doe de boodschappen niet en
spaar thuis alle tasjes op en doe ze van tijd tot tijd in de
mijn vrouw werkt alleen met ‘echte’ boodschappentassen.”
TassenBol. Niet allemaal, want voor de pedaalemmer komen ze ook van pas. En de wat steviger tassen, die gebruik ik wel
Voorbeeld
een paar keer.” Rikie haalt daarom ook minder tassen uit de
Dat geldt ook voor Karin Camfferman. Voor haar was de
TassenBol dan ze er in stopt. “Een heel enkele keer, als ik
TassenBol een onbekend fenomeen, ze had er nog nooit van
een tas vergeten ben, dan haal ik er nog wel eens eentje
gehoord en ook niet in de winkel zien staan. “Natuurlijk weet
uit”, zegt ze.
ik dat plastic slecht is voor het milieu. Ik neem daarom mijn eigen tassen mee, dan heb ik het idee dat ik er iets aan doe.”
In Deventer komt het dus wel goed. Pas als de TassenBol
Maar nu Karin weet wat de TassenBol is, vindt ze het wel een
in alle 4.500 supermarkten in Nederland geplaatst gaan
goed idee. “Kijk, ik krijg natuurlijk soms toch voor ik er erg in
worden, zet het zoden aan de dijk. Dan kunnen er tot
heb een plastic tasje mee. In het vervolg zal ik die in de
184 miljoen tasjes op jaarbasis hergebruikt worden en
TassenBol doen.” Het lijkt Karin ook wel handig voor die
kan de productie en afvalverwijdering van bijna 30 Kton
enkele keer dat ze iets meer meeneemt dan op haar lijstje
aan CO2-uitstoot voorkomen worden.
staat en haar tassen vol zitten. “Ik zal vanaf nu wel anders
Jumbo gaf wat dat betreft onlangs het goede
naar die bol kijken ja. Het is helemaal niet verkeerd om
voorbeeld. Sinds 29 maart heeft elk filiaal in het hele
mensen bewust te maken.”
land zijn eigen TassenBol. Hopelijk volgen meer
Jinke Tigchelaar kende de TassenBol wel. “Af en toe pak ik er
supermarktketens.
Jinke Tigchelaar kende de TassenBol al
Adriënne Nijssen
ATMosfeer | augustus
Shanks België Een ferme handdruk van exploitatiedirecteur Geert Schoutteten en een kop koffie is mijn eerste kennismaking met Shanks Vlaanderen. “Shanks Vlaanderen bestaat niet alleen uit Roeselare”, benadrukt Geert aan het begin van ons gesprek. “Er zijn namelijk nog twee divisies in Vlaanderen, één in Gent en één in Kortemark.” “In België heeft elke site zijn eigen exploitatiedirecteur en hier ben ik dat dus,” stelt Geert zich voor. Hij vindt exploitatiedirecteur een draak van een woord, maar beseft ook dat dat blijft, welke naam je er ook aan geeft. “Het houdt in dat ik als leidinggevende verantwoordelijk ben voor alle lopende zaken. Dat is heel divers en dus ook niet in één jaar gegroeid; daar zijn jaren overheen gegaan.”
Als Geert erover nadenkt, heeft hij eigenlijk zijn hele professionele leven al iets met afval. “Ik heb een opleiding gehad in milieutechnieken. Dat is vrij algemeen. Ik had wat achtergrondinformatie. Hoe zuiver je water, hoe behandel je lucht. Maar het echte vak leer je pas in de praktijk.” Al twintig jaar werkt Geert bij het bedrijf dat destijds anderhalf jaar bestond. Toen was het nog een familiebedrijf, dat echter na 10 jaar verkocht werd. Vanaf het moment dat het Shanks werd, trok de familie zich volledig uit het bedrijf terug. Sinds tien jaar is Geert leidinggevende. “Ik heb nooit in een andere branche gewerkt en zou dat liever ook niet doen. Deze branche is continu aan verandering onderhevig. Het is elke dag anders. Je moet steeds met je tijd meegaan en bijblijven. Daardoor wordt het nooit saai. Afvalverwerking is een levendig onderwerp en dat zal het altijd blijven.” Hij spreekt zijn woorden langzaam en overdacht uit, meent alles wat hij zegt. Hij is zichtbaar trots op Shanks Vlaanderen en vooral op de divisie Roeselare. In de ogen van een leek zijn alle afvalverwerkende
bedrijven. Wij gaan er vooral voor om met Shanks
bedrijven hetzelfde, toch is dat niet zo. Als ik Geert vraag
Vlaanderen ‘Total Waste Management’ aan te bieden. Dit
wat de divisie Roeselare zo anders maakt dan andere
houdt in dat we voor één bedrijf zowel het ophalen van al
afvalverwerkingsbedrijven steekt hij dan ook direct van wal.
het geproduceerde afval als het verwerken verzorgen. Dit betekent voor onze klanten dat ze niet firma X voor schroot
“De divisie Roeselare heeft veel verwerkingsmethoden
en firma Y voor slib hoeven te benaderen, maar dat alles in
voor chemisch afval, afvalwater, slib en vergelijkbare
handen is van één bedrijf. Het gaat om inzameling en
afvalstoffen, maar juist niet voor huis-, tuin- en keukenaf-
verwerking van industrieel afval, zowel gevaarlijk als
val. We halen dat wel op, maar brengen het naar andere
niet-gevaarlijk afval.
23
Wij willen hiermee vooral excellente service leveren. De
Sinds 2009 produceert Shanks Roeselare groene energie.
klant hoeft geen specialist voor het afvalvraagstuk in huis te
Afvalverwerking vraagt veel energie. Zo is voor het zuiveren
hebben en krijgt grotere kortingen dan wanneer hij aparte
van afvalwater en het immobiliseren van vliegassen veel
afvalverwerkers in de hand neemt. Wij investeren ook
elektriciteit nodig. “Wij produceren daarvoor biogas dat we
specifiek op het vlak van transport en reiniging. Wij reinigen
verbranden in gasmotoren. Die leveren enerzijds elektriciteit
installaties bij de klant, nemen het afval mee en de verwer-
en anderzijds warmte op dat we vervolgens gebruiken om
king gebeurt hier. We doen dat met 125 mensen, waarvan
het water uit waterzuiveringsslib te verdampen. Daarmee
er zo’n 40 als kantoorpersoneel werken. Dat laatste is
zijn we tevens, wat energie betreft, self supporting”, legt
relatief veel, maar een goede organisatie van dit alles
Geert uit. De divisie Roeselare produceert zelfs zo veel
vraagt veel inspanning.”
energie dat een deel verkocht wordt aan een elektriciteitsbedrijf die het weer verkoopt als groene stroom.
... We hebben een goede
“En op die lijn zijn we best trots”, vertelt Geert. “Een probleem hierbij zijn de certificaten. Groene energieopwek-
samenwerking met ATM
king is per definitie gesubsidieerd en de regering regelt dit
omdat we complementair zijn ...
via het verlenen van verkoopbare certificaten per megawatt geproduceerde elektriciteit of nuttig gebruikte warmte. Jammer genoeg stellen we vast dat er geen consistent
Groen
beleid op is. De voorwaarden veranderen onverwacht. De
Voor bepaalde technieken doet Shanks Roeselare zelf de
waarde van een warmtecertificaat is bijvoorbeeld in twee
eindverwerking, 300.000 ton afval haalt de divisie Roeselare per jaar op. Een groot gedeelte verwerkt de firma zelf, het restant gaat naar collega-bedrijven. “Bijna de helft wordt buiten de deur verwerkt, omdat je altijd de beste oplossing zoekt”, legt Geert uit. “Vorig jaar haalden we veel afval op dat ergens anders behandeld moest worden. Zo is er bijvoorbeeld 10.000 ton naar ATM in Moerdijk afgevoerd, voornamelijk moeilijke producten als olieslib. In retour neemt Shanks waterzuiveringsslib mee naar Roeselare.” We hebben een goede samenwerking met ATM omdat we complementair zijn. Door daar tijd en aandacht aan te besteden, wordt de samenwerking steeds hechter en beter. En dat is een goede zaak voor beide. Grensoverschrijdend gaan met afval wordt steeds makkelijker. Ook qua transportkosten is ATM kortbij”, vindt Geert. Honderden soorten afval komen bij Shanks binnen. Deze worden verwerkt tot vier hoogwaardige producten die vervolgens weer hun weg vinden bij andere bedrijven. “Zo leveren wij bijvoorbeeld energie en mineralen aan voor cementovens.”
ATMosfeer | augustus
Geert Schoutteten heeft iets met afval
De processen zijn volledig geautomatiseerd
jaar tijd met dertig procent gezakt. Dat is dramatisch en
additionele actiefkool zuivering. Dat geeft 96 procent reductie
uiteraard niet bevorderlijk voor het gebruik van groene
van de geur.”
stroom. Als er bezuinigd moet worden, wordt het minder aantrekkelijk om groene stroom te slijten aan bedrijven en
Naverbrander
particulieren.”
Dan wordt het tijd even naar buiten te gaan. Trots laat Geert de naverbrander zien. “Wij zijn de enige die alle lucht uit de
Omgeving
slibdroger en vergisting naar een naverbrander met energie-
Zoals alle afvalverwerkende bedrijven moet ook Shanks
recuperatie sturen. Dat is redelijk uniek in onze sector. In de
Roeselare hard zijn best doen om de relaties met omwonen-
chemische industrie bestaat het al jaren. Wij zijn het eerste
den goed te houden. Iedereen weet dat afvalverwerking
afvalverwerkende bedrijf dat het in België ging gebruiken. Ik
noodzakelijk is, maar niemand heeft een dergelijk bedrijf
hoop dat andere bedrijven zullen volgen.” Links en rechts
graag in de spreekwoordelijke achtertuin. Ook in België
wijst Geert de verschillende soorten afval aan en trots wijst hij
hebben vrijwel alle milieuvergunningsystemen een ingebouw-
ook op de nieuwste auto’s van Shanks Roeselare. Praten is
de bezwaarprocedure die garandeert dat lokale belangen
nauwelijks nog mogelijk; er wordt hard gewerkt op het terrein,
worden meegewogen. Als de relatie met de omwonenden
in allerlei opzichten. Maar het is ook eigenlijk niet nodig, ik zie
slecht is krijgt Shanks Roeselare problemen bij de toewijzing
wat er gebeurt.
van nieuwe vergunningen of het verlengen of wijzigen van bestaande vergunningen. “Dat is de reden dat we veel
Na de rondgang over het terrein nemen we afscheid van
investeren in het verbeteren van geuremissie die onvermijde-
elkaar en begin ik aan de reis naar Nederland. Tussen Kortrijk
... dit jaar bedroeg die investering maar liefst zo’n 600.000 euro...
en Gent wordt aan de weg gewerkt. Dat levert wat vertraging op, maar heeft als voordeel dat ik in de file het gesprek met Geert nog eens rustig kan overdenken.
Afvalverwerking lijk vrijkomt bij afvalverwerking. Dit jaar bedroeg die investe-
De gedachte dat samenwerken in de wereld van de afval-
ring maar liefst zo’n 600.000 euro, in tijd van 10 jaar zal dat
verwerking vaker voorkomt dan je op het eerste gezicht zou
oplopen tot 2,2 miljoen euro. Wij willen geen stank veroorza-
kunnen bedenken, schiet door mijn hoofd. Er zijn zoveel
ken in de buurt. Ten aanzien van geur wordt de publieke
soorten afval en dat maakt dat er specialisten nodig zijn om
opinie steeds strenger. Wat vijf jaar geleden nog kon, kan nu
op efficiënte wijze die enorme hoeveelheden afval op een
absoluut niet meer”, zegt Geert. “Als ik het vergelijk met
nette manier te verwerken.
concurrenten, staan wij het verst van allen. Al onze tanks zijn
En dat het veel geld kost om dat allemaal mogelijk te maken,
aangesloten op een drietraps luchtzuiveringsinstallatie met
wordt me ook steeds duidelijker. 25 Adriënne NIjssen
sflits Nieuw
Nieuwe overdekte transportband ATM en MVO hebben een contract over de afzet van de gereinigde grond. Om allerlei transportbewegingen te vermijden heeft ATM een overdekte transportband, met een lengte van 72 meter, laten maken en aangesloten op de uitloop van de grondreiniger en op de loods van Martens en Van Oord. Een duidelijke verbetering van de logistiek op ons terrein.
Wereldprimeur met snelle analyse van metalen in afvalwater
Sommige partijen afvalwater dienen bij aanlevering
ten, een wereldprimeur op het gebied van analyseren
geanalyseerd te worden op zware metalen. Dit is een
van afvalwater. Door de koppeling van deze instrumen-
tijdrovende bezigheid en dat kan menig chauffeur
ten kan de langste stap, de destructietijd van twee uur,
beamen.
achterwege gelaten worden.
Om dit probleem de wereld uit te helpen heeft ons
Rechts op de foto is de grafietoven zichtbaar en links
laboratorium, door een combinatie van twee instrumen-
de ICP. Binnenkort wordt de opstelling operationeel.
Renovatie tankenpark Om onze service naar de klanten te verbeteren wordt het gehele tankenpark onder handen genomen, tankwallen worden vervangen door damwand, het aantal losplaatsen wordt flink uitgebreid, er komen 10 acceptatietanks bij en de gehele logistiek zal worden aangepast. Ook zullen de chauffeurs digitaal, via een groot scherm in de kantine en ook buiten, ge誰nformeerd worden waar en wanneer ze kunnen lossen.
ATMosfeer | augustus
Een standbeeld voor Wim Hulshof Geleefd als een zigeuner, altijd voor ATM onderweg. ATM nationaal en internationaal op de kaart gezet. Bedankt Wim!
Nieuwe tuin Een frissere aanblik is het resultaat van de nieuwe tuin. De vorige dateerde nog uit de jaren 80, was verwilderd en vergde teveel onderhoud. De verandering past in het plaatje van onze directie om ATM een strakkere, schonere en een eigentijdse aanblik te geven.
Groot saneringsproject Sicilië ATM heeft een grote sanering, waar kalkhoudend
nagenoeg schoon en kan dan nog als hulpstof gebruikt
verontreinigd zuiveringsslib bij vrijkomt, geboekt in
worden in ons rookgasreinigingsysteem om zwavel af
Sicilië.
te vangen. Ook kan het materiaal gebruikt worden bij
Inmiddels is er al 10.000 ton als proef gereinigd en dat
de productie van kalkzandsteen en en/of andere
is uitstekend verlopen. De eerste hoeveelheden zijn
betonproducten.
per trein aangeleverd en de grote bulk, circa 200.000
Dit wordt een mooi staaltje van nuttige toepassing en
ton komt per schip. Het materiaal is na reiniging
hergebruik van een grote verontreinigde locatie.
ATM erkend leerbedrijf
Hydraulische morsluifel
Francis Criens volgt een studie natuur, milieu en ruimte aan het Prinsentuin College Breda.In het kader daarvan loopt ze nu stage bij ATM, onder begeleiding van Jacques de Jong. Tijdens deze stage heeft ze gekeken naar de processen bij ATM en de benodigde vergunningen. Ook heeft ze een melding ingediend, klachten afgehandeld en de zorgsystemen bestudeerd. Een echt voorbeeld waar milieu-coördinatoren in de praktijk mee hebben te maken. Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen hoort het dat je jongeren in de gelegenheid stelt ervaring op te doen in het bedrijfsleven. ATM neemt deze verantwoordelijkheid en is daarom dan ook een gecertificeerd “Erkend Leerbedrijf” voor milieutechniek, zoals we al zijn op het gebied van Laboratoriumtechniek.
De kade van het ZHD, onze buur, waar onze schepen worden gelost, wordt geheel gerenoveerd. Afgeschermd met een betonnen muur en daaraan een hydraulische morsluifel zorgt ervoor dat bij het morsen niets in het water terecht kan komen. De mobiele systemen voldeden ook, maar dit is qua gebruik een duidelijke verbetering. 27
Colofon ATMosfeer is een uitgave van Afvalstoffen Terminal Moerdijk B.V. Eindredactie Eric Langedijk Jacques de Jong Arno Nijssen Piet Rolloos
f
| 0168 389 225 | 0168 389 270
e
| info@atmmoerdijk.nl
t
Interviews AdriĂŤnne Nijssen Michel van Straten Jan Wolters Vormgeving Dokkum communicatie | Brielle Druk Quadraat | Oud-Beijerland
Afvalstoffen Terminal Moerdijk B.V. Industrieterrein - Seaport M 152 Vlasweg 12, 4782 PW Moerdijk Postbus 30, 4780 AA Moerdijk Nederland t f
| info@atmmoerdijk.nl I | www.atmmoerdijk.nl
e
Shanks. waste solutions ATMosfeer | augustus
| 0168 389 289 | 0168 389 270