Revista Alternativa - REVISTË PERIODIKE ITALO-SHQIPTARE ARTISTIKO- KULTURORE. Nr.1 Viti I-rë i botim

ALTERNATIVA

Mars 2018

REVISTË PERIODIKE ITALO-SHQIPTARE ARTISTIKO- KULTURORE. Nr.1 Viti I-rë i botimit, Mars 2018

1

Alternativa

PËRMBAJTJA E NUMRIT:

Drejtoresha e revistës:

Eltona Lakuriqi

Nuk lejohet kopjimi i materealeve të revistës pa lejen me shkrim nga drejtoresha e revistes

Adresa facebook: Eltona Lakuriqi e-mail: eltona.tona12345@outlook.com

Revista nuk mban përgjegjësi për mendimet e shprehura nga autorët në shkrimet e tyre.

2

Mars 2018

-Reportazh-

TROKITJE ARBËRESHE NË DHEUN E TË PARËVE Në vendin tonë shumë turistë e nisin udhëtimin e tyre turistik nga kryeqyteti i Shqipërisë,Tirana. E kjo është e natyrshme, sidomos për turistë që vijnë për herë të parë, sepse zbarkojnë në kryeqytet dhe duan ta fillojnë njohjen e Shqipërisë pikërisht nga kryeqendra e vendit, Tirana.

Prej këtu shpërndahen në qytete të ndryshme sipas preferencave turistike që kanë, qofshin ato malore apo bregdetare.

Më datën 1 gusht 2017 pata rastin të prisja dy turiste të veçanta që kishin ardhur në Tiranë.

Ato ishin Lucia Martino (Presidente e Shoqatës Kulturore dhe Turistike "VOREA"në Frascineto të Kalabrisë, ITALI) sëbashku me shoqen e saj të ngushtë prej shumë vitesh, Lucrezia Gioia Lindia, e cila është mësuese e gjuhës italiane në SHBA(ajo është me origjinë arbëreshe).Lucia ka qenë edhe herë të tjera në Shqipëri,në Tiranë, Shkodër e në qytete të tjera. Por kësaj radhe ka qenë kurioziteti dhe dëshira e madhe e Lucrezias për të vizituar Shqipërinë që i kanë bëtë ato të ndërmarrin

këtë udhëtim drejt vendit të të parëve, vendit të shqipeve. Lucia tregon se një ndër ditët më të bukura të jetës së saj ka qenë ajo kur Presidenti i Republikës së Shqipërise, Bujar Nishani, e dekoroi atë me titullin "Mjeshtër i Madh" për meritat e kontributin e dhënë në ruajtjen, zhvillimin e propagandimin e gjuhës, kulturës,traditave e zakoneve arbëreshe.

Ndërsa Lucrezia, me buzë në gaz dhe e entuziazmuar që gjendet në Tiranë, thotë se ushqente prej vitesh ëndrrën për të ardhur në Shqipëri, për të vizituar vendin e origjinës së

saj e të parëve të saj, vende e qytete të bukura, për të njohur traditat kulturore, gjuhën e sotme shqiptare e kostumografinë popullore.

3

Alternativa

Ditën e parë të qëndrimit të tyre ato vizituan Muzeun Kombëtar, Bunker – Artin, Sheshin "Skënderbej", xhaminë e Tiranes pranë sahatit, Pazarin e Ri, duke përfunduar me Qendrën Tregtare "Toptani". Mbresat e emocionet padyshim që janë të larmishme.

Muzeu u ka ofruar atyre dokumente, dëshmi e relikte nga periudha të ndryshme të historisë sonë kombëtare, çka ka zgjeruar më tej e në mënyrë shkencore njohuritë e tyre mbi historinë e lashtë e të re të vendit tonë. Sheshi kryesor i kryeqytetit i restauruar e i përuruar kohët e fundit, xhamia e vjetër si institucion i kultit të besimit myslyman e Pazari i Ri, edhe ky i restauruar e i rinovuar sipas kërkesave bashkëkohore, por duke ruajtur karakteristikat e tij të një pazari të vjetër, kanë shpalosur përpara turisteve jo vetëm një pamje të bukur në aspektin territorial e turistik,

por edhe dëshminë e asaj pune që bëhet në kryeqytet për ruajtjen e rinovimin e vlerave arkitekturore, kulturore e fetare. Bunker-arti ka shfrytëzuar një objekt – simbol të kohës së urryer të diktaturës komuniste, bunkerin, duke e kthyer atë në një institucion modern për njohjen e asaj pjese të historisë shqiptare kur në vend që të ndërtoheshin më shumë banesa për qytetarët, ndërtoheshin bunkerë si mostra të dëmshme ekonomike e ekologjike, si dhe për shpalosje vlerash të reja artistike nga jeta e sotme e vendit. Ndërsa qendra tregtare “Toptani”, një nga të shumtat që ka kryeqyteti ynë, është shprehje e zhvillimit ekonomik e tregtar të vendit tonë dhe sidomos të Tiranës si qytet metropolitan me popullsi të madhe.

Një mbresë e veçante ka qenë ftesa e nënkryetares së Bashkisë së Tiranës,Brunilda Paskali, e cila u ka rezervuar një pritje të 4

Mars 2018

TROKITJE ARBËRESHE NË DHEUN E TË PARËVE ngrohtë bashkëatdhetareve arbëreshe dhe i ka shoqëruar nëpër ambientet e bashkisë, duke i njohur edhe me punën që bën ky institucion për një administrim e drejtim sa më të mirë të punëve e të jetës në kryeqytet dhe zhvillimin e mëtejshëm modern të tij.

Në ditën e dytë Lucia dhe Lucrezia kanë vizituar qytetet e Krujës dhe Shkodrës. Dy qytete me bukuri të veçantë turistike e me rëndësi të madhe në historinë e vendit tonë.

Kruja e ngritur në shkëmb në prehër të Malit që i rri si kurorë, ka kalanë e vet, që është një ndër më të vizituarat nga turistët. Emri i këtij qyteti është i lidhur sidomos me emrin e lavdishëm të Heroit tonë kombëtar, Gjergj Kastriotit, Skënderbeut. Për këto dy arbereshe të pasionuara është një emocion i veçantë të ndodhen këtu ku kishte kryeqendrën e vet shteti i arbërit, këtu ku Skënderbeu ka thyer rrethimet e njëpasnjëshme e sulmet e egra të hordhive turke duke bërë të zmbrapsen me turp sulltanë të fuqishëm të perandorisë osmane. Në qytetet e fshatrat arbëreshe, busti i Skënderbeut është vendosur kudo në sheshet më të rëndësishme dhe lavdia e veprës së tij evokohet edhe sot tek brezat më të rinj të arbëreshëve. Gjatë vizitës në muzeun e qytetit ato njihen me mjaft objekte, dokumente, foto dhe biografi origjinale, riprodhime që flasin qartë për historinë e asaj periudhe dhe historinë e re të popullit Shqiptar.

Ndërsa qyteti i Shkodrës, në mes liqenit dhe dy lumenjve të Drinit e Bunës, i rrethuar nga malet e Cukalit, Maranait e Taraboshit, me kalanë e Rozafës aty mbi kodër, shpalos jo

vetëm bukuri të pafundme e të lakmueshme turistike, por edhe vlera të mëdha, të rëndësishme e të veçanta historike, kulturore e folklorike, që e bëjnë atë një qytet unikal dhe bastion të qëndresës e të kulturës sonë.

Kështjella e Rozafës e ngritur në atë kodër në hyrje të qytetit,si qendër e fortifikuar ilire përmendet për herë të parë gjatë sundimit të mbretit Gent. Historiani Tit Livi e quan "vendi më i fortë i labeatëve". Brenda mureve të kështjellës ruhen një sërë mjedisesh si garnizone,depo,një ndërtesë administrative, një muze i vogël armësh etj. Emri i kështjellës është i lidhur me legjendën e murimit.

Me që po flasim për legjendat, dua të ndalem në një fakt. Me Lucian jemi njohur në Ulqin. Atje grupi teatral i shoqatës kulturore arbëreshe "Vorea" shfaqi në skenën e pallatit të kulturës të Ulqinit dramën "Kostantini dhe Garentina”, që është varianti arbëresh i legjendës së besës, ruajtjes së fjalës së dhënë.

Pasionin për legjendat Lucia e çon më tej.

Me përkujdesjen e Presidentit të Federatës Nacionale të Shoqatave Shqiptare në Itali (FNAI), gazetarit Ndue Lazri dhe të aktores së mirënjojhur të teatrit “Migjeni” Merita Smaja ajo ka siguruar një kopje të dramës “Rozafa” të shkrimtarit të shquar Fadil Kraja, të cilën do ta venë në skenë dimrin e ardhshëm e do të bëjnë një turne në Shqipëri.

Në një nga mbrëmjet e qëndrimit, Lucia më fton në mjediset e Hotel “Gloria”. Aty gjithashtu ishin të ftuar specialë Profesor Neritan Ceka me bashkëshorten e tij Angjelina Ceka, regjisori Kristaq Janushi, i cili përgatitet 5

Alternativa

TROKITJE ARBËRESHE NË DHEUN E TË PARËVE të xhirojë një dokumentar mbi jetën e sotme të arbëreshëve, dhe pronari i RTV “Alpo” të Gjirokastrës, Aristotel Petro.

Në një atmosferë të ngrohtë u bisedua për tema interesante si kultura arbëreshe, turizmi shqiptar, letërsia dhe autorët shqiptarë etj. Angjelina, e cila vjen nga familja e të madhit MIGJEN, e kishte të pamundur të mos fliste me pasion për artin e të shkruarit.

Ajo tregon edhe për botimin që i ka bërë veprës së plotë të Migjenit. Ndërsa Lucia tregon për botimin në variantin arbëresh të librit “Ish njëherë Pinoqi” (Pinoku), libër i dashur për gjithë fëmijët. Ditën e tretë, me Mili Balikun(mik familjar i Lucias)nisemi në udhëtim drejt Beratit dhe Gjirokastrës.

Gjatë udhëtimit bisedonim rreth ideve te reja si vazhdimi i promovimeve të librave në dy gjuhë,në gjuhën arbëreshe dhe italiane.

Biseduam gjithashtu rreth ngjyrave të kostumeve arbëreshe, të stiluara aq bukur dhe me aq finesë.Lucia ka pasion kuzhinën, ajo di shumë receta dhe i kushtohet disa orë të mira gatimit. Ajo shprehu dëshirën që të mund të vijë në ekranin e tv shqiptar me një emision

kushtuar gatimeve tradicionale arbëreshe.

Të gjithë po ndiheshim komod në këtë udhëtim. Bukuritë e natyrës na shoqëronin tërë rrugës.Kishte momente që na kujtoheshin këngë shqiptare dhe arbëreshe e nisnim vetiu të këndonim refrenet e tyre.Na lidh një gjak nën tingujt e muzikës unike.Emocione të forta ndjente edhe Lucrezia, e cila po realizonte një ëndërr.

Arritëm ne Berat dhe menjëherë e kuptuam pse ai qytet ka tërhequr gjithnjë vëmendjen e poetëve dhe piktorëve. Ato shtëpi karakteristike me dritaret më të famshme në Shqipëri. Kushedi sa shpresa,ëndrra e jetë nën rreze drite e kanë vështruar qytetin që përtej perdeve të qëndisura të atyre dritareve.

Kalaja e Beratit sundon mbi lumin Osum,e rrethuar me një mur të jashtëm periferik me 24 kulla.Në brendësi ndodhen disa kisha.

Muzeu i ikonave “Onufri” është një bukuri e rrallë e një dëshmi autentike arti, kulture 6

Mars 2018

e historie.Ne e dimë që Onufri ka qenë një piktor i madh, i cili krijoi të kuqen e tij me të njëjtin emër. Sa e veçantë ajo ngjyrë, si dhe vetë vepra e Onufrit. Kalaja dhe qyteti muze mbi 2 mijëvjeçar janë në harmoni me pjesën e re të qytetit të rindërtuar e zbukuruar me shije.

Lucia dhe Lucrezia, në çdo hap të tyre shprehin se ky udhëtim do të mbetet gjatë në kujtesën e tyre. Perëndimi na zuri në Ujin e Ftohtë, tek ai burim i frekët e aq piktoresk nën rrapet shekullorë midis Tepelenës e Gjirokastrës.

Atje shijuam ujin e kulluar nga burime me vlera të papërsëritshme, mjaltë dhe fruta bio dhe nuk harruam të blinim edhe çajin e malit.

Mbrëmja shkëlqente në qendrën e Gjirokastrës(qyetit të gurtë).Atje me krahë hapur na priti zoti Aristotel Petro(pronari i RTV ALPO).Pasi na vendosi në një nga hotelet më të mira të qytetit, si grup dolëm të darkojmë në pikën më të bukur të Gjirokastrës(qytetit muzeal) nga ku dukej gjithçka në pëllëmbë të dorës,kalaja nën dritën e hënës, shtëpitë,dyqanet, rrugicat e kalldrëmta...

Pamja magjepsëse dhe ajri i pastër që s'kishte të paguar, na bënë të ndiheshim aq mirë e të kalonim një mbrëmje të paharrueshme.

Të nesërmen në mëngjes, bashkë me Lucian dhe Lucrezian ishim të ftuara në në RTV “ALPO”, ku patëm një intervistë të realizuar nga gazetarja Dorina Muhaj. Mikpritja ishte e dallueshme dhe dëshira jonë që kultura arbëreshe të rizgjohet në Shqipëri mori krahë publikisht. Pastaj grupi ynë bëri një vizitë në Kalanë e Gjirokastrës. Kështjella e Argjiros ngrihet me gjithë madhështinë e

saj në shkëmb, duke sunduar mbi qytetin.Në hyrje janë ekspozuar një numër topash,të cilët janë të galerisë së topave. Këto armë të rënda artilerie u janë kapur forcave të pushtuesve nazistë nga Lufta e Dytë Botërore.Aty gjindet një tank i prodhuar nga "FIATI" në mes viteve 1941-1943.Brenda saj ekziston edhe muzeu, qe njihet edhe si galeria "Gjin Zenebishi". Peisazhi më tërheqës është pika ku qëndron aeroplani pranë mureve të kalasë.

Në derën kryesore të asaj kalaje ishte edhe përqafimi i ngrohtë, përlotja e gëzimit dhe urimi për t'u parë sërish në udhëtime të tjera turistike me Lucian dhe Lucrezian,mikeshat e mia të çmuara, që sollën diçka nga bota e bukur arbëreshe dhe morën me vete pjesëza të bukura të historisë e kulturës së dheut të të parëve.

Eltona Lakuriqi

TROKITJE ARBËRESHE NË DHEUN E TË PARËVE

7

Alternativa

-Intervista-Intervistë me këngëtarin e mirënjohur të muzikës popullore, RESHIT BOKA-

E doja pikturën, por zgjodha këngën ekspozojnë e të tregojnë vlerat e tyre.

Në Shqipëri mungon një institucion i mirëfilltë që të merret me talentet, siç ka qenë dikur, kur kishte shtëpi e institucione të tjera kulture.

- Ju jeni një këngëtar i mirënjohur i muzikës popullore.

Po sot në tregun e muzikës ka shumë këngëtarë të gjinive e llojeve të ndryshme te muzikës. A mendoni se tregu i këngëtarëve ka nevojë për një rregullator?

- Çfarë po kërkojnë të realizojnë këngëtarët me videoklipet e tyre, - Tregu i këngëtarëve sot në Shqipëri dukjen apo talentin? është relativisht i shumëllojshëm, ku - Ka nga ata këngëtarë qe i japin secili këngëtar gjen veten e tij.

Kam përshtypjen që vetë koha shumë rëndësi pamjes vizuale, që dhe niveli i gjithsecilit b ë n diferencën dhe kushdo ka audiencën e vet.

Sot janë televizionet ata që promovojnë vlerat e gjithsecilit, por jo të gjithë kanë mundësinë monetare të 8

Mars 2018

- Një këngëtar quhet i suksesshëm atëherë kur del në skenë, i meriton duartrokitjet dhe e do populli i tij, gjithashtu kur i këndohen këngët e tij në çdo ambient familjar apo shoqëror.

T’ju tregoj një rast unikal me sinqeritet: Sapo u kthyem nga një turne në Itali, në Savona, ishim në dt 17 dhe 18 shkurt….

Përveçse u pritëm jashtëzakonisht mirë nga shqiptarët që jetojnë atje, jemi mahnitur nga një italian, pronar i një restoranti të madh, Stefano quhej, i cili në restorantin e tij kishte këngët tona që i transmetonte për klientët e tij, pjesa më e madhe e të cilëve ishin italianë. Rast unik, pasi nuk besoj se ndodh shpesh…U befasuam sinqerisht.

është pjesë e pandarë e videoklipit.

Rëndësi ka fabula e këngës dhe melodia, dhe padyshim interpretimi profesional i këngës, orkestracioni…

Për mua personalisht, nëse këta komponentë janë në nivel të kënaqshëm, ana vizuale duhet të jetë sa më thjeshtë.

Ky është mendimi im personal, pa paragjykuar të tjerët.

- Bashkëpunimet me tekstshkruesit, kompozitorin etj. Janë një faktor i rëndësishëm në realizimin e një kënge me nivel dhe të pëlqyeshme për publikun. Cilët janë bashkëpunëtorët tuaj të vazhdueshëm?

- Bashkëpunëtorët e mi ndër vite kanë qenë autorë tekstesh si profesori, - Cilët janë miqtë e tu më të mirë poeti, miku im i mirë Z.Jorgo Papingji, kompozitori Edi Balili, kompozitori artistë? Çfarë ke mundur te mësosh Fatmir Lela, pinjoll dhe ruajtësi i prej tyre? vlerave të folkut, vëllai i klarinetistit - Miqtë e mi këngëtarë janë kolegu legjendë Remzi Leles Çobanit. i përhershëm, me të cilin bashkëpunoj - Kur një këngëtar quhet i suksesshëm prej më shumë se 20 vitesh, Bujar Cici.

Pastaj janë edhe Greta Zani, Artiola për ju?

Toska, Valbona Halili…..Pa dyshim 9

Alternativa

E doja pikturën, por zgjodha këngën që kemi marrë dhe dhënë shumë me Vetëm ndonjë arsye madhore do njëri – tjetrin, sepse ky profesion është më detyronte ta lija këtë profesion. i bukur dhe ka sekretet e veta specifike. Më është bërë ushqim i pandashëm nga vetja, nuk rri dot pa kënduar dhe - Pse keni zgjedhur pikërisht rrugën pa luajtur në instrumentin e kitarrës. e këngëtarit?

Kam nja tri a katër të tillë në shtëpi së bashku me pianon.

- Unë në fakt në tetëvjeçare kisha Në këtë të fundit luajmë të tre së talent për pikturë dhe njëkohësisht bashku me Oltën dhe djalin, Stivin. edhe këndoja bukur, pra e kisha të Stivi është këngëtar në Tv Klan lindur. tek spektakli ” E diela shqiptare Por nuk vazhdova për pikturë, “,njëkohësisht muzikant kontrabas në vazhdova talentin me kitarë akustike Akademine e Arteve. Për Oltën nuk dhe elektrike. Nja dy kitarra i kam po flas më gjatë, sepse ajo njihet. bërë me duart e mia para viteve 90.

Dilnim nëpër mbrëmjet e vallëzimit që Bisedoi: ELTONA LAKURIQI organizoheshin në shkollat e mesme, Shkurt 2017 ne dekadat e majit e pastaj në vijim në aktivitete të ndryshme të ansambleve popullore, pjesëmarrje sporadike, si brenda ashtu edhe jashtë vendit. Por, gjithësesi nuk jam pishman që zgjodha këngën dhe jo pikturën, pavarësisht se, po të ulem të vizatoj, e shikoj që nuk më ka humbur talenti.

A do të kishte ndonjë motiv për të cilin ju mund të linit profesionin e këngëtarit?

10

Mars 2018

-Intervistë me sportisten - poete Marjana Sulejmani-

TË FITOSH PËRBALLË SFIDAVE QË TË VE JETA Pyetje: - Në cilën moshë keni filluar të jeni pjesë e pandashme e aktiviteteve sportive?Si arritët të jeni një ndër lojtaret më të mira të vendit?

Përgjigje: Sportin e kam dhuratë në jetë nga nëna ime. Për herë të parë kam dalë në skenë, sëbashku me të, në Shkodër, si akrobate. Isha vetëm 4 vjeçe. Mandej u transferuam prej aty dhe ndoqëm babin ndër vepra të ndryshme, sepse ai ishte montator. Dhe montatorët shkonin në veprat e mëdha e të reja që ndërtoheshin në ato kohë.

Më vonë artin e akrobates e ushtrova duke marrë pjesë në trupën e estradës së qytetit të Laçit.

Kjo gjë vazhdoi deri në moshën 10-vjeçare.

Një sëmundje e papritur e mamasë u duk se i ndërpreu përfundismisht ëndrrat e mia për t'u marrë me sport apo me akrobaci. Por për fat të mirë kisha një mësuese fizkulture shumë të mirë e 11

të pasionuar, e cila ishte edhe trajnere e atletikës.

Ajo arriti të zbulojë talentin dhe pasionin tim në fushën e sportit dhe më aktivizoi në garat e gjata të vrapimit nga 1500 deri në 5000 metra. Punonim të dyja me pasion e përkushtim dhe unë arrita të bëhem kampione në këto gara vrapimi. Titujt e mi janë në arkivin e klubit sportiv “Kastrioti” në Krujë.

Por unë kisha prirje edhe në sportin e basketbollit.

Kam luajtur për 8 vjet në ekipin e “Kastriotit”, derisa u martova në qytetin e Shkodrës.

Pyetje: - Po në artin e të shkruarit, ç'rrethanë apo ndonjë krijues u nxiti që ta ktheni poezinë në pasion? Shkruani vetëm poezi apo brenda vetes ndjeni se keni talent edhe për zhanre të tjera të artit?

Përgjigje:- Do të thoja që dëshira për të shkruar lind vetvetiu tek njeriu, ose mbase lind bashkë me njeriun. Mënyra e të folurit, e të

Alternativa

TË FITOSH PËRBALLË SFIDAVE QË TË VE JETA shprehurit, mbase është shenja e parë e talentit.

Pastaj ndikojnë shumë ambienti, leximi i shumë librave, njohja e veprës së autorëve të shumtë.

Më pëlqente letërsia dhe në shkollë isha nxënëse e shkëlqyer në gjuhë e letërsi. Një premisë e mirë kjo. Brenda meje ndjeva frymëzimet e para dhe fillova të shkruaja vargjet e poezitë e para. Por ndjeja se edhe në prozë kisha nxitje dhe shkruaja mirë. Për shembull në vitin e dytë të shkollës së mesme, mësuesja na dha një temë të lirë hartimi. Unë shkruajta mbi figurën e gruas dhe si e ndjeja unë atë. Ai hartim u vlerësua jo vetëm nga mësuesit dhe ambienti në shkollë, por u publikua edhe në gazetën e kohës, “Zëri i rinisë”.

Pra, mund të them që kam nxitje sin në fushën e poezisë, ashtu edhe në atë të prozës.

Pyetje: - Ju sapo keni botuar librin tuaj të parë me poezi, titulluar "E fshehta e shpirtit tim".

Zakonisht pjesa më e madhe e njerëzve i ruajnë brenda vetes të fshehtat e shpirtit, ose ia besojnë ndonjë miku apo mikeje tepër tëp afërt. Ju përse zgjodhët lexuesit? Mendoni se do i kuptojnë drejt “të fshehtat” tuaja?

Përgjigje:- Titulli i librit “E fshehta e shpirtit tim”...ndoshta si e fshehtë mbetet në brendësinë time...Por, nga ana tjetër, nëpërmjet poezive prezantoj deri diku veten time, karakterin tim, i cili u forcua edhe më tepër në rrugën e jetës, e cila më vuri në prova jashtëzakonisht të vështira.

U tregua e egër me mua e më egërsoi disi. Por unë nuk u mposhta, hyra në “ring” me të dhe arrita të fitoj, duke e hedhur “nokaut” egërsinë e saj, gjë për të cilën mbase duhet t'i kërkoj “falje”. Nuk po flas më gjatë, pasi dua ta lë që lexuesi ta zbulojë vetë nëpërmjet leximit të librit.

Pyetje:- Si u prit promovimi i librit tuaj dhe a kishte pjesëmarrje të gjerë? Qenë të pranishëm njerëz të kritikës letrare? A mund të na i

përshkruash emocionet e asaj dite?

Përgjigje:- Në jetën e secilit ka momente që japin lumturi. Edhe unë kam përjetuar plot momente të tilla në fushën e sportit etj.

Promovimin e librit e rendis si një lumturi surprizë, lumturi që ma dhuruan pjesëmarrësit e shumtë. Atyre ju shkon një falenderim i madh nga thellësia e zemrës. Ishin të pranishëm gazetari dhe poeti Agim Xheka, gazetari Ahmet Zani, reçenzenti i librit, Sazan Goliku, botuesi Roland Lushi, redaktori Aleksandër Ilia e shumë të tjerë.

Nje falenderim po ashtu edhe Kristaq Janushit me punën e pandalshme te tij si organizator.

Entuziazëm e emocion më dhanë banorët dhe tifozat e mi personalë nga qyteti i Laçit, ndër të cilët mund të përmend Gjon Leshi, Fatos Vaci, Marjana Nazari, Hike Cani, Luli Osmani dhe Lola Gjeçi. E di? Kur shikon që ata qytetarë e tifozë personalë që të kanë ndjekur fushave të sportit për rezultatet që ke dhënë, tani të ndjekin edhe për arritjet në fushën e artit, kjo të jep shumë emocion. E unë këtë e quaj dashuri e respekt njerëzor. Ndaj dua t'u shpreh mirënjohjen time të thellë.

Pyetje:- A i ndiqni promovimet e librave të miqve tuaj që shkruajnë apo të autorëve të tjerë?

Përgjigje:-Më shumë i ndjek nëpërmjet fb, meqenëse jam në emigracion, në Greqi.

Mundohem ta ndjek krijimtarinë e tyre, kur promovojnë libra mundohem të gëzoj bashkë me ta dhe i uroj për suksesin e arritur e për arritje edhe më të mëdha në të ardhmen. Më pëlqen të lexoj krijimet e tyre për dashurinë, për patriotizmin, për atdheun etj. Mundohem të jem e pranishme me komentet dhe mendimet e mia, sidoqë në emigracion koha është mjaft e kufizuar.

Pyetje:- A bëni pjesë në ndonjë organizatë?

Nëse po, cili është roli juaj në atë organizatë dhe 12

Mars 2018

atë. Dhe unë e kam pasion e shkruaj me pasion çfarë aktivitetesh keni?

Përgjigje:- Siç thashë, unë jetoj në Greqi. për dashurinë.

Pyetje:- Pasi lexova librin tënd,u binda se Bëj pjesë në organizatën e gruas dhe në atë të bamirësisë. Organizojmë aktivitete të ndryshme, poezia "Për herë të parë i kërkoj falje jetës..." ku spikasin ato që kanë të bëjnë me shëndetin e është poezia më e goditur.Si ka mundësi që një grave e fëmijëve, ku trajtojmë tema të rëndësishme femër si ju,një qënie kaq e pafajshme, që vetëm i si tumoret e gjirit në femrat, sëmundja e leuçemisë ka dhënë jetës e jeta veç i ka marrë, i kërkon falje tek fëmijët, u gjendemi familjeve me vështirësi asaj? Është ky kërkim faljeje e fshehta e shpirtit ekonomike etj.Si ish-sportiste ndihmoj fëmijët që tuaj, apo është dashuria me të cilin veproni në kanë probleme duke i stërvitur në palestër etj. Për çdo kohë?

Përgjigje:- Pikërisht, është kjo, e kundërta. këto veprimtari jam dekoruar nga shoqata ku bëj pjesë. Aktivitetin tim e kanë vënë në dukje edhe Jeta më mori ëndrrat fëmijërore. Kur për shokët gazeta si “Ballkan” dhe “Panorama” në Shqipëri, e moshatarët e mi unë isha Gavroshi i Viktor si dhe gazetat lokale greke “Proini” dhe “New Hygoit, ajo më ktheu në Kozetën e mjerë. Pra, nëqoftëse ndokush më ka borxh, është vetë jeta Pellas”.

Pyetje:- Më parë, kur ju shkonit në panaire, a ajo. Por unë dola fitimtare mbi të e mbi sfidat që e ëndërronit që një ditë të merrnit pjesë edhe me më vuri përpara. Bëhem shqiponjë e fluturoj, me zogj të tjerë që më shoqërojnë në rrugën e jetës. librin tuaj me poezi?

Bisedoi: Eltona B:- Zakonisht ndjek panairin e librit në Selanik.I kushtoj mbi 5 orë kohë,duke marrë një shije të përgjithshme, blej ndonjë libër dhe në fund lë përshtypjet e mia. Natyrisht që secili autor aspiron edhe të marrë pjesë në panaire me veprat e tij, se kështu bëhet njohja e krijohen lidhje me autorë të tjerë. Por distanca e qytetit ku jetoj unë, me Selanikun, është e madhe, gjë e cila ma vështirëson mundësinë të marr pjesë në panaire, seminare e aktivitete të tjera që organizohen.

Besoj dhe pres të më ndihmojnë organizime të tilla në atdhe. Por pres nga poetë që kanë përvojë.

Kam nevojë për ndihmën e tyre...

Pyetje:- Në librin “E fshehta e shpirtit tim” shumë poezi i kushtohen dashurisë njerëzore. A mendon se kjo ndjenjë po venitet në ditët e sotme dhe mbase për këtë shumë autorë shkruajnë, që të mos e humbasin domethënien e vërtetë të kësaj ndjenje të bukur?

Përgjigje:- Besoj që të shkruash për dashurinë do të thotë që ndjen për të ose e ndjen mungesën e saj. Zemra hedh vetë vargje kur të ka munguar dashuria e nënës, e të afërmve, e të dashurit etj.

Siç thotë një fjalë shkodrane “atje ku dhemb dhami shkon gjuha”. Përgjithësisht këto dalin poezi të trishta apo melankolike. Por ka edhe poezi që shkruhen kur njeriu ka pasion dhe është i mbushur me dashuri, e provon dhe e ndjen thellë 13

Alternativa

Këndi i poezisë BLEDI YLLI

PETRIT RUKA TANI NUK DI Ç’ TË BËJ ME TY

BRENDA SHPIRTIT Të mendoj ... Për ty s'e di A ndonjëherë më sjell ndërmënd...

Unë e quaj dashuri Si ta quaj kujtimin tënd !?

Nuk di ç’të bëj tani me ty, kur ndarja po pllakos me nge, gjer dje më ishe ujë në sy, tani një cifël qelqi je…

Kur diçka të sjell buzëqeshjen Fle dhe zgjohesh bashkë me 'të Mund t'i adhurosh dhe heshtjen Sepse ndjenjat nuk kanë zë...

Si në një koma, me kordon e me serume dhembshurie, të dy e shohim tek firon, kandil-i kësaj dashurie.

Oqean, në mëndjen time E në zemër si kështjellë...

Ndjenjë që rritet ndër kujtime E në shpirtin tim shumë thellë

Tani nuk di ç’të bëj me ty, ta shpall a jo, këtë mandatë?!

Apo?!… Të të mbaj akoma… siç mbajnë meitin për një natë?!

Kemi shumë, sa shumë në mëndje Ëndrrat kurrë nuk bëhen pronë.

Ka diçka që i përket njeriut "Ndjenjat brenda shpirtit tonë"...

Se të shpalla, ja, …të vdekur, s’kam një vend të të varros.

Ti do mpiksesh si pikë gjaku në trutë e mi si një trombozë.

Të humbur?! S’ka kuptim aspak, se jeta do kaloj- kërkim, më thoni, qysh t’i vë kapak, tabutit mu në trurin tim…

Ndodh kështu... Ndjenjat e mija ëmbël duan, ëmbël vrasin.

Se kur dua të mbaj fshehur Ato emrin tënd thërasin !

S’e di pastaj se si do gdhijë, një mëngjes sërish prej burri, kafen në vetmi ta pish sikur pi gllënjka vajguri.

T’i ketë prapë ky qytet ato rrugë e ato bare, ku je hije, mor i shkretë, sikur hyn e del në varre.

Nuk di ç’të bëj tani me ty, kur ndarja po pllakos me nge, kam frikë mos ngelem me një sy dhe shpirti më mban era dhé… prill, 2013

14

Mars 2018 VLLASOVA MUSTA

NDUE LAZRI

PLAZHI I PULËBARDHAVE

MAGJEPSJE

Gjithë erërat e vjeshtës Lozën si deshën, Me rërën, Me detin Me një bukuri, që të zgjon kujtime...

Cili skulptor e zgjodhi atë alabastër, e i derdhi aq hijshëm gjinjtë e tu të fryrë, me fildish e lëmoi lëkurën e pastër, e hije perëndeshe të dha në fytyrë.

Cili piktor pas teje u dashurua, që ngjyrën rozë ia vodhi trëndafilit, në petale i shndërroi dy buzët e tua, gonxhe në shpërthin dy thithkat e gjirit.

Ku janë gjurmët e hapave të mi?

Ku shkoi melodia e hapave të tu?

Dimri ka ardhë.

Në rërë, Duken vetëm gjurmë pulëbardhash Si një varg poetik i gjatë…

Cili muzikant i mblodhi pyllit meloditë, e kordave të tua derdhi atë zë të rrallë, violinës së trupit tënd luajti sinfonitë, nga instrumentet frymorë të dha frymën e gjallë.

Le të shëtisin pulëbardhat në plazh, Gjersa ne, Të rikthehemi prapë.

Të sodis nga larg e nuk po e marr vesh, vepër arti je, por më tundon si femër, ti distancën shkurton dhe e zgjat midis nesh, cilën lule të thërras për të të dhënë një emër?

(Botuar në librin"Kur çelin sythat").

Këndi i poezisë 15

Alternativa (Shënime mbi librin me shkrime publicistike ” Zbehje e heroizmit” të shkrimtarit Zeqir Lushaj)

Dilema e shkrimtarit Zeqir Lushaj Nga Fatmir Minguli “Zbulimet e çdo brezi janë hedhur poshtë si të rreme nga teknologjitë e brezit pasardhës. Dhe kështu kishte vazhduar gjatë shekujve.

Njeriu sa më shumë mësonte, aq më shumë kuptonte se nuk dinte asgjë. “ Dan Brown, “ Simbol i humbur” Dudaj, Tiranë, 2009, f. 75 Të flasësh per heroizmin në ditët tona ndokujt do i duket si blasfemi. E për të shkruajtur një libër për heroizmin, çfarë do t'i dukej dikujt?

Përgjigjen e merr në esenë e mrekullueshme të autorit Zeqir Lushaj në krye të librit të tij të cilin po e trajtoj " Zbehje e humanizmit", ku shkruhet e zeza mbi të bardhë: " Unë jam i vendosur, i bindur në idenë time( jo politike) për heroizmin dhe për heroiken, pa synuar në asnjë çast që

16

Mars 2018

Dilema e shkrimtarit Zeqir Lushaj të jem avokat i heronjve..."

guximin e tij të madh duke perifrazuar Zhan Pol Sartrin që thotë:

Ky autor me një jetë të zhdërvjellët plot aktìvitet e plot përkushtim ndaj jetës "Nuk mund të jesh intelektual po qe se deri tani i ka dhënë kulturës shqiptare nuk zotëron përveç dijes dhe guximin." plot 12 libra, ku katër janë me prozë, me publiçistikë, ditare, skica, portrete, * reportazhe e ku midis tyre zgjodha librin " Zbehje e heroizmit " ku forma Libri ”Zbehje e heroizmit” ndahet në paskajores e fjalës " zbehje " i jep një mbi tre pjesë apo tre cilke siç i quan vetë vlerë këtij libri, botuar në vitin 2016. autori, dhe që titullohen “Heroizëm..!? – portrete; “E djeshmja –ditar për sot e ( Në libër ngërthehen shkrime që janë më shumë) për nesër”- reportazhe; “Mos botuar nga viti 1976 e deri në 2011. Eshtë e hup vorrin” –skica. me vend të theksoj se nuk i kam lënë mënjanë librat poetikë të Zeqir Lushaj, Janë të tre ciklet pjesë të një “romani” por ato kanë vlerat e veta artistike dhe të lloit të vet, si një zhanër që kam janë komplementare ndaj prozës së këtij dëshirë ta trajtoj në këtë shkrim. Dihet autori, libra që shpresoj ti trajtoj më mjaft mirë se Zeqir Lushaj ka qenë dhe vonë. është një nga gazetarët më të mirë dhe reportazhet e tij janë vepra të vërteta Të njihesh me portretin e Zeqir Lushaj, që lëvizin midis skicës dhe esesë. Duke mjafton të citoj fjalët e të ndjerit Halil bashkuar këto tre pjesë ne lexojmë dashje Katana, të shkruara në parathënien e pa dashje një roman për heroizmin këtij libri: njerëzor, nëpërmjet fakteve dhe ngjarjeve të ndodhura, kurrsesi të sajuara. Një " Lexuesi duke shfletuar këtë libër, do kritik letrar Alen Rodwej thotë: “Duke u të ketë fatin e mirë të njihet me një talent ndarë në romancë dhe kronikë, romani të spikatur, që ka një botë shpirtërore të romancë dhe romani reportazh u desh thellë e të gjërë sa deti e që krahasohet të zgjidheshin problemet e unitetit dhe nga sinqeriteti e shpirti i pastër që shkon të pranueshmërisë së iluzionit.” (Çështje deri në vetmohim." të romanit, Prishtinë 1980, f. 355) Dhe më tej ai jep karakteristikat e Dimë gjithshtu se romanet kanë këtij shkrimtari si për mendimin e tij heronj, herë të vërtetë dhe herë të të thellë, stilin krejt të veçantë, çka imagjinuar. Por Zeqir Lushaj na i sjell shoqërohet me talentin e tij origjinal. që në ciklin e parë ashtu të gjallë për të mos i harruar kollaj. Por ai gjithashtu Përpos këtyre unë do të shtoja dhe përdor edhe një artificë mjeshtërore 17

Alternativa

Dilema e shkrimtarit Zeqir Lushaj duke na dhënë pas ciklit të parë dy pjesë që i shërbejnë pikërisht temës së tij kryesore,“heroizmit”. Duke e emëruar cikin e dytë “ E djeshmja- ditar për sot e ( më shumë_ për nesër” më kujton thënien e Dan Braunit “ Te e kaluara shohim të ardhme” (Simboli i humbur, Tiranë 2009. Këtu duhen neglizhuar hamendësimet e kuptimit direkt mbi të kaluarën por duhet të përdorim aparatin psikologjik të analizës , shkurt duhen përjashtuar gjykimet e miltitantëve nostalgjikë të të gjitha kahjeve.

librat nuk lexohen për shkak të internetit por edhe kemi lexuar shumë se si u dehorizuan heronj që bënë luftrat anti pushtuese apo anti fashiste. Ka pasur raste që të elemininohen edhe epoka, periudha të tëra për popuj të ndryshëm, por në krye të këtyre reformuesve kanë qenë forcat politike e kështu me radhë.

Kështu ndodhi edhe me fushatën e çuditshme për zhdukjen e fesë në 1967 në Shqipëri, por lexoni se çfarë shkruan mjeshtërisht, me një stil të rrallë Zeqir Lushaj te skica “Shtëpia e zotit” për Baba Dervish Luzhën, për varret në malin e Cikli i tretë përsëri rreh po në të njejtën Shkëlzenit, për besimin e njerëzve në fe temë duke u emëruar “Mos e hup vorrin” dhe ai shpërthen: “ Me të drejtë, njeriu cikël që i shërben shqiptarëve kudo ku i thjeshtë, besimtar apo jo, cilido, edhe janë. lexuesi i këtyre rrjeshtave ka të drejtë të pyesë më shumë:- “More po ç’janë këto Hyrja e ciklit të parë është një ese me varre? Të kujt janë? Të ç’farë kohe? “ – frymë migjeniane ku kundërvëniet autor dhe kanë të drejtë të pyesin.

– lexues i mundshëm polemizues janë trajtuar me bazamente ekzistencailiste Në të gjithë librin shihen pamjet ku vetë autori sillet lirshëm, butë dhe e një jete të skanuar me kujdes nga në formë demokartike për të ndriçuar sa Zeqir Lushaj. Ai nuk tremebet se sjell më mirë idenë e tij mbi trashëgimin e të kaluarën sepse e sjell me syrin e popullit tonë. Ai e sjell heroizmin si një kritikut, të atij gazetari që kërkon nga format më dalluese të një populli të të ardhmen duke hulumtuar në të qytetëruar, i cili nuk ka nevojë të sajojë kaluarën. Ndryshe nga militantët e aksh heronj, se i ka ata ndër shekuj. partie. Dhe gjithçka bëhet me sinqeritet njerëzor dhe intelektual. * Fjodor Dostojevski na sjell një Jemi mësuar të lexojmë dhe të fragment nga bota e tij psikologjike: diskutojmë për për heroin e romanit, “Njeriu duhet të flasë hapur me të tjerët filmit, për heroin e Champions League-s në një mënyrë që zbulon mendimet e së futbollit dhe pak diskutojmë për veta të brendshme përmes fytyrës së herozmin masiv. Diku lexon se ka ardhur tij, që zbulon hallet e tij direkt përmes vdekja e romanit, librit në përgjithësi, se fjalëve. Një fjalë e thënë me bindje, me 18

Mars 2018

Dilema e shkrimtarit Zeqir Lushaj sinqeritet të plotë dhe pa hezitim që e Në hyrjen e ciklit të dytë autori na sjell sheh tjetrin drejt e në sy, ka më shumë një shprehje të princit Lekë Dukagjini që kuptim se dhjetra faqe nga një libër.” thotë: “Mos folni keq për kohët, se bani ma shumë dam.”

Zeqir Lushaj i ka të dyja, edhe sinqeritetin njerëzor dhe librin e sinqertë.

Pikërisht për gazetarët e sotëm e ka fjalën i mençmi Zeqir Lushaj, tek * analizon gazetat e kryeqytetit shqiptar që veç për fshatin e për zonat e thella të Pa tjetër që publicistikën, portretet atdheut të tyre nuk flasin. Një djalë në dhe skicat e librit “Zbehje e heroizmit” facebook shkruante se edhe në fshatin e shoqërojnë idetë e përparuara si e tij e paguanin taksën e TV shqiptar për kohën e kaluar ashtu dhe për të dhe jo pak po mbi njëqind familje, portashmen, shoqërojnë idetë e heronjve, vazhdon djali- kurrë nuk pashë një arketipave të ndryshëm duke na thënë emision për fshatin tim apo për ndonjë se ata nuk ekzistojnë vetëm në mite fshat tjetër, por kam parë se si një vajzë dhe legjenda, në përralla, në ëndrra, në e bukur tregonte në një emision të shprehje fetare dhe televizionit publik se si i kishte kaluar pushimet në Dubai! artistike.Arketipat janë gjithmonë brenda nesh duan apo s’duan disa. Edhe Koha kalon dhe kërkon shpagim. E kur grupe skulpturale të ndërtuara në djeshmja- thotë Zeqir Lushaj- është ditar kohën e monizmit hiqen nga sheshet për sot, e (më shumë) për nesër. Lum ai qëndrore dhe hidhen në skuta qytetesh, që e kupton këtë thënie kaq interaktive, përsë ri e kuptojmë heroizmin mprapsh, ku çdo gazetar i sotëm do ta kishte si duke mohuar ne radhë të parë artistin një udhëzues. Duke kërkuar atdheun, që e ka bërë skulpturën dhe zhdukim duke kërkuar njerëzit e thjeshtë dhe jo dokumentin e kohës, pra zhdukim vetëm vipat e politikës apo të biznesit kohën vetë. Bota e qytetëruar ka muzetë ata do gjejnë dhe heroizmin e vërtetë, që ruan kohën, jo se i bën reklamë por i do kuptojnë se “Djepi i heroizmit duhet tregon brezave të rinj të popullit të vetë përkundur çdo ditë” siç e shkruan të kaluarën me fakte. autori në një shkrim të ciklit të tretë.

Ky heroizëm është thjeshtë të qenit Ky fenomen dallon shumë qartë në shqiptar, ku nuk shfaqet megalomania portretet e këtij libri ku shfaqet dhe dhe as euforia, por jeta e vërtetë e fakti se jeta dhe bëmat e heronjve janë njerëzve shqiptarë që kanë mërguar dhe të lidhura me fisin dhe aq sa mund të janë larg të dashurëve të tyre. shuhen fiset aq mund të shuhen dhe heronjtë. Zeqir Lushaj i bie kryq e tërthor Libri “Zbehje e heroizmit” është një tokave shqiptare dhe jo vetëm tokave por doracak për gazetarë dhe shkrimtarë edhe kohëve që kalojnë trojet shqiptare. se me thjeshtësinë e tij jep shembuj 19

Alternativa

Dilema e shkrimtarit Zeqir Lushaj të qëndrojë pafundësisht në këmbë.

Shembulli është ky libër ku ai prek fenomenin e zbehjes së heroizmit shqiptar, se si krahinalizmat kanë qenë në periudhën e monizmit dhe përsëri vazhdojnë duke u shoqëruar me vendosjen e drejtuesve që edhe janë pa tru. Ai nuk harron të bëj kritikën e sistemit monist, çka e lexojmë në skicën - tregim "Kolltuku i Partizanit", një Dhe si ai ka plot në Shqipëri ku nuk e paralele me " lugën e floririt" permutar kthyen trupin në lëkurë kameleoni, dhe nga komunistët në vigjilje të fitores së nuk kanë veshur syze të huaja se ato i tyre politike. prishin sytë e vetë atyre. Fenomenologjia Në librin e Zeqir Lushaj "Zbehje e e arketipit të heroit vlen dhe për heroizmin e cila ndodh në momente të caktuara heroizmit" faqe pas faqesh në udhétojmë të shkëmbimit të transformimeve në kohë dhe në këtë udhëtim takojmë brenda shoqërisë herë herë e shoqëruar heronj dhe heroina, njerëz të thjeshtë edhe me vdekje psikologjike, ose më dhe burra fisi, njihemi më ngjarje të lehtë mund të thuhet me lindjen e një jetuara dhe i biem kryq e tërthorë natyrës psikologjike tjetér. Pikërishte në këto shqiptare, e kur shkojmë nga bjeshkët etapa shkëmbimesh kërkohet të futen takojmë Mujon dhe Halilin e pastaj Isa dhe heronjtë e rinj, të rrëzohen një palë Buletinin e deri sa zbresim në Rivierë, dhe të ngrihen të rinj duke harruar takojmë njerëzit fisnikë të Lukovës. Por faktorin kohë. Por fatkeqësisht historia nuk mund ti përmend të gjitha takimet nuk rrëzohet, ajo ka petkun magjik të që gazetari i paepur Zeqir Lushaj sjell në së vërtetës, aq sa mund të rrëzohet edhe këtë libër që duhet lexuar. fisnikëria e një fisi. se si ka ndodhur dhe automativisht të bën të kuptosh se si duhet të ndodhë.

Shembulli i shkrimit “Kavalieri Ali Ohri “ është kuptim plotë për figurën e njeriut me taban, me botkuptim të patundur dhe fisnik. Ja si e jep këtë figurë Zeqir Lushaj:” Ali Ohri nuk u bë “demokrat” pas ’90- tës.Ai ishte gjithë jetën...,dhe mbeti i tillë.”

Durrës 20 nëntor 2017

Sot në gazetarinë dhe historigrafinë shqiptare ndodh fenomeni i "dominosë" që do të thotë se kur filan profesor ka dhënë një ide që është e gabuar, por profesori ka emér mediatik, atehere të gjithë mbështeten pas dominosë se tij e cila përkohësisht qëndron në këmbë dhe kur ajo rrëzohet, mbas saj rrëzohen edhe të tjerat.

Zeqir Lushaj nuk e luan këtë lojë!

Por edhe po ta luaj domino ja e tij do 20

Mars 2018

VIJE E LAKUAR E NJE JETE TE PAPERKULUR -Rreth noveles “Vije e lakuar” te Nexhmije HasanitNje vije e lakuar jete, midis rrotave te trenit qe çojne ne thonjte e vdekjes dhe rrotave te nje karroce per invalide tetraplegjike qe jane deshmi e nje rilindjeje nga thonjte e vdekjes. Por gjithesesi nje jete paperkulur.

Keshtu do ta permblidhja ne pak fjale quintesencen e noveles “Vije e lakuar” te autores Nexhmie Hasani.

Autorja ka kapur nje teme te veshtire e delikate, ate te thyerjes se endrrave te nje emigranti.

Shume autore kane shkruar mbi kete teme, ku pasqyrojne jeten e veshtire ne emigrim, luften per te mbijetuar ne vend te huaj, veshtiresite per te gjetur nje pune e per t'u pajisur me dokumente etj. Dhe natyrisht secili sjell subjekte e ngjarje interesante e dramatike, por here-here edhe te bukura e me fund te lumtur.

Kurse Nexhmije Hasani ne kete novele-monografi, sjell jeten e nje njeriu real nga Dibra, jeten e Ilirit, qe eshte protagonisti i vetem i kesaj vepre.

Autorja sjell ketu jeten e nje njeriu krejt te zakonshem, te nje malesori te thjeshte qe ndersa fle ne kasolle me bagetite, me

21

te cilat e ka ne njefare menyre te lidhur jeten e tij, thur endrra ta ndryshoje kete jete, te behet dikush, te ndertoje nje jete te re ne nje vend europian, larg nje vendi ku me pare diktatura e pastaj korrupsioni e etja per fitim e kastes politike e kane çuar vendin ne varferi ekstreme. E kete realizim endrre ai e shikon nepermjet emigrimit, ashtu siç kane bere qindra mijera emigrante te tjere te shperndare Europes e kontinenteve te globit.

Keshtu nis aventura e tij drejt se panjohures, ku endrra per nje jete me te bukur kalon shpesh neper tehun e mprehte te koses se vdekjes. Jo me kot autorja e fut udhetimin e tij drejt shtetit grek pyjeve e gerxheve te veshtira, ku ben edhe paralelizmin midis tufes se ujqerve qe dikur i ikishin copetuar bagetite protagonistit Ilir dhe ujqerve te pyjeve greke, qe shpesh here jane ushtare kufiri qe i vrasin pa meshire emigrantet shqiptare qe tentojne te kalojne kufirin. Gjetja e atij trupit te nje djali te vdekur dhe xhaketa e tij e varur ne lis tingellojne si nje ogur i keq ne rrugen e djaloshit dibran. Sa veta kane mbetur pa varr atyre shtigjeve udhe pa

Alternativa

VIJE E LAKUAR E NJE JETE TE PAPERKULUR udhe maleve drejt Greqise, apo shtigjeve ujore drejt Italise ne barkun e pangopur te gomoneve te vdekjes.

Autorja e kompozon bukur novelen e saj, here mes rrefimit te protagonistit per rrugen drejt aventures se tij, here permes monologjeve te brendshme qe permbajne filozofi jete. Kjo perthyerje e ben subjektin me dinamik e modern dhe e pasuron gjuhen e te treguarit te ngjarjeve.

Aventura e Ilirit i perngjet nje endrre te shkurter, qe nis me nje pune te rastesishme, ujitje fidanash.

Do ta merrja simbolike kete ujitjen e fidanave, sepse ai me duart e tij u jepte jete fidanave qe do beheshin peme qe do pasuronin me fruta tavolinat e familjeve. Ndersa jete e tij i ngjante nje fidani te braktisur, te lene ne meshiren e fatit, qe askush nuk i jepte pak uje, pak ndihme per ta pare me optimizem te ardhmen.

Por Iliri eshte nje njeri qe nuk perkulet.

Edhe ne ato kushte ai kerkon te gjeje qytete te medha ku te ndertoje jeten e tij te re. Dhe shkon drejt stacionit te trenit.

Stacioni ku levizin njerez me valixhe, udhetare e turiste te lumtur.

Kurse ai eshte pa valixhe, pa dokumente, pa para ne xhep, veรง me nje enderr per te ndryshuar jeten e tij.

Stacione ku kryqezohen fate, ku ka takime e bashkime, ku ka edhe ndarje.

Por per fat te keq here-here ka edhe

ndarje nga jeta. Ne kete rast nuk po flasim per Ana Kareninen e zhgenjyer nga nje histori dashurie, por per nje djalosh refugjat te zhgenjyer nga realiteti i nje vendi prites i emigranteve, siรง eshte

Greqia. Ato hijet e zeza te policeve e persekutojne, e tmerrojne dhe i shfaqen pikerisht ne momentin kur treni eshte ne nisje. Ketu nis ai vrap i รงmendur per te ikur nga thonjte e policeve e per t'u kacavarur portes se trenit qe ka marre udhen e tij. E ketu ndodh tragjedia.

Ai perfundon ne shinat e trenit dhe jeta e tij konsiderohet e pashprese nga mjeket greke, nga mjeket shqiptare ne Tirane, nga mjeket ne qytetin e tij ne Diber, qe e nisin ne shtepi pa shprese shpetimi.

Por theksuam me lart, qe protagonisti eshte nje personazh qe nuk perkulet lehte, as perpara vdekjes. Autorja pershkruan aq bukur qendrimin e familjareve te tij, njerezve te menรงur malesore, qe ne shekuj kane jetuar ne harmoni me 22

Mars 2018 natyren, kane ditur ta mbrojne ate e te marrin prej saj edhe melhemet qe kane shpetuar jete njerezore edhe atehere kur ilaรงet dhe farmacite nuk ishin shpikur akoma. Yzedini i urte dhe malesoret e tjere behen mjeket e vertete per Ilirin dhe me mjete popullore bejne ate mrekulli qe mjeket as do ta besonin, e nxjerrin djalin nga thonjte e vdejkes.

Te gjitha keto, autorja na i sjell permes episodesh e detajesh emocionuese, qe te prekin deri ne lote. Gjuha e saj eshte here gjuha e zgjedhur e autores, here gjuha e atyre malesoreve te urte dibrane. Ky gershetim i ravijezon me mire artistikisht personazhet qe nga nena qe ndodhet ne ate udhekryq, ku zemra e saj duhet njekohesisht te qaje per jeten pa shprese te te birit e nga ana tjeter te kendoje per te mos prishur gezimin e dasmes qe ka nisur ne shtepi.

Eshte ajo tradite e bukur malesore qe asnjehere nuk kane lejuar qe zia e mortit te prishe shkelqimin e dasmes qe kurorezon lumturine e dy te rinjve.

Autorja nuk flet me nje gjuhe euforike, edhe pas daljes se Ilirit nga rreziku i vdekjes e nga komat qe e kishin ndjekur qe nga aksidenti ne stacionin grek. Vertet tek ai rilind jeta, por eshte nje jete e gjymtuar, pasi ajo do te vazhdoje vetem mbi karrocen me rrota. Megjithate, autorja me delikatese fut fije e shkendija optimizmi.

Futja e asaj linjeje dashurie midis Ilirit dhe asaj vajzes syzeze, edhe ajo mbi karroce per invalide, tregon se jeta ofron รงaste shprese e lumturie edhe per ata qe fati i ka denuar te mos ngrihen plotesisht ne kembe.

Pa patetizem e nota propagande, autorja fut edhe njefare revolte ndaj nje shteti indiferent perballe gjendjes se ketyre fatkeqeve te invalidizuar. Ndersa ne boten e qyteteruar per individe te tille ka struktura te tera qe u vijne ne ndihme, i rehabilitojne, madje duke u gjendur edhe pune qe ata mund t'i bejne pa problem duke u ndjere te dobishem

per veten e shoqerine dhe te mos e ndjejne aq shume dramen e invaliditetit, ne Shqiperi ata lihen thuajse ne meshiren e fatit dhe behen nje ngarkese per familjet dhe per shoqerine.

Novela e Nexhmije Hasanit lexohet me kenaqesi deri ne fund. Personalisht do me kishte pelqyer qe ajo linja e dashurise qe vetem sa ravijezohet ne novele, te ishte zhvilluar pak me tej, megjithate autorja edhe ne ato pak rreshta e jep idene qe lumturia shpirterore ekziston edhe per kete kategori elementesh te shoqerise.

E falenderoj autoren per kenaqesine qe me ka dhene me leximin e vepres se saj.

8 maj 2017 Eltona Lakuriqi

23

Alternativa

Galeria e artit “E.RIRA” Galeria e artit “E.RIRA” është themeluar në vitin 1997. Fillimet e saj ishin si një studio krijuese e thjeshtë krijuar nga artisti Edmond Rira në kontakt të drejtpërdrejtë me publikun. Në një periudhë shumë të shkurtër, brenda disa viteve, studio krijoi një ekperiencë profesionale të raportit të veprës së artit me ambientet shumëfunksionale që na shoqërojnë, duke filluar me apartamentet, vilat, lokalet, hotelet, zyrat personale. E gjithë kjo, në respekt të plotë edhe të profesionit të arkitektëve. Suksesi në këtë punë bëri të mundur krijimin e hapësirave të reja dhe zhvillimin e zhanreve të ndryshme të artit duke i dhënë studios fizionominë e një galerie të mirëfilltë.

cilët, lëvrojnë teknika dhe gjini të ndryshme të artit figurativ, të tilla si: skulpturë, qeramikë, pikturë, vizatime, grafike, teknika mikse.

Adresa: Rr. Medar Shtylla, Blloku i Studiove te Skulptoreve. Tirane Cel.1: 00355(0)68 20 94 154 / 00355(0)69 77 60 442 e-mail: info@galeriarira.com / galeriarira@yahoo.com web: www. galeriarira.com Fcb : Art Gallery E.RIRA Insta : art_gallery_e.rira Twitter : @ArtGalleryERIRA

Vizioni ynë për të qenë një urë lidhëse mes krijimtarisë artistike dhe publikut artdashës i bashkëngjitet më së miri misionit tonë për të promovuar vlera të artit shqiptar dhe edukuar shije estetike.

Flickr: Art Gallery E.RIRA Tripadvisor ; Art Gallery E.RIRA

Për të gjithë ju dashamirës të artit, në fondin e përhershëm të galerisë “E.RIRA” do të gjeni vepra arti të artistëve bashkëkohorë, të 24

Mars 2018

Galeria e artit “E.RIRA”

25

Alternativa

Talenti i ri BRiOS Grupi muzikor nga Shkodra i formuar nga Eugjen Marku (vokal & kitarrë) dhe Klodian Guri - Funky (kitarrë). Pjestarët e tjerë të grupit janë Rafael Marinaj (tastierë), Xhesian Luca - BuzzX (kitarrë bas) dhe Klajdi Ibro - Clyde (bateri). Grupi u formua me datë 22 janar 2017. BRiOS do të thotë gjallëri (brio) dhe vëllazëri (brothers). Grupi është aktiv me Live në qytetin e Shkodrës me koncerte te ndryshme ku organizuan festat verore kur Bashkia e Shkodres e organizoj. Pas një viti me datë 23 janar 2018 u publikua kënga e tyre e parë "Kërce Me Mu" e kompozuar nga Eugjen Marku dhe me tekst të Brajan Saraçit.

Muzika e BRiOS lëvron më shumë tek rryma Pop dhe Rock. Një ndër qëllimet e djemve nga Shkodra është edhe rikthimi në vitet 80' 90' ku dëshmohet nga vetë klipi i tyre "Kërce Me Mu" dhe gjithashtu veçanti e tyre është origjinaliteti dhe qëllimi për të sjellë një stil të ri në muziken Shqiptare. Grupi brios vjen së shpejti edhe ne Tiranë me rrymen e tyre muzikore Rock live ne "BUNKER" dhe ne koncerte te ndryshëm

26

Mars 2018

27

Alternativa

Talenti i ri

SIBORA HUDA NJË TALENT I RI QË PO TRAZON POEZINË SHQIPE

Vogëlushja e talentuar Sibora Huda, nxënëse e klasës së IV-t e një shkolle në kryeqytet, ka vetëm dy vjet që ka nisur plot besim dhe siguri rrugën e bukur por të vështirë të poezisë. Ajo tashmë është bërë një emër i njohur për moshatarët e saj në gjithë shkollat e vendit tonë si edhe po tërheq vëmendjen e shumë

ALI HASANI

lexuesve të rritur. Ndërsa nga njëra anë theksojmë se poezitë e Siborës nuk kanë moshë nga ana tjetër vlerësojmë se në një farë mase, ato e kanë rritur dhe pjekur më shumë atë. Tashmë Sibora është një talent i vërtetë dhe i mrekullueshëm që vetëm me punë ka “shpërthyer” para kohe dyert e poezisë. Një arritje e tillë si 28

Mars 2018

SIBORA HUDA NJË TALENT I RI QË PO TRAZON POEZINË SHQIPE kjo e Siborës, mund të ndodhë lehtësisht vetëm me piktorë apo kompozitorë të rinj, por shumë rrallë mund të ndodhë me poetët! Prandaj të gjithë ne madje edhe më skeptikët, tashmë pranojnë se Sibora Huda është një fenomen i ri letrar që zoti i ka falur një talent “hyjnor”, çka duhet vlerësuar sepse sot ajo po “trazon” poezinë shqipe. Mund të më gjeni një rast tjetër si ky fëmijë? Atëherë a nuk është kjo një arritje dhe një rast unikal që vajza 10 vjeçare Sibora Huda, në dy vite të krijimtarisë së saj, na ka dhuruar tre vëllime me poezi, me titujt kuptimplotë si: “Ditari im” (2016), “Zëri i ëmbël” në shqip-italisht përkthyer nga Luljeta Dino dhe Dr. Prof. Klara Kodra (2017), si dhe librin e tretë me titull “Ky shi” (2017), me 123 poezi. Nga ky vëllim poetik, Sibora Huda tashmë ka bërë zgjedhjen e rrugës së letërsisë për t’u bërë poeteshë, kur shkruan plot ndjenjë vjershën: “Të jesh poet” ; “Të jesh poet, është bukur.

Të ndjehesh, është e veçantë.

Poezia është si një syth, që çel nga fantazia e zemrës

Mbaje fort, të mos e humbësh.

Mbërtheje me forcë, kujdesu për të.

Shpalos fantazitë e zemrës.”

29

Sibora tashmë është 10 vjeç. Ajo është bërë një “heroinë” e vërtet lirike që të mahnit me poezitë e saj, me zërin e ëmbël e fëminor, me elegancën e vargut që ajo shkruan, me tematikën e larmishme që zgjedh, me pjekurinë dhe mesazhet njerëzore e filozofike që përcjell përmes tyre, duke ardhur përpara lexuesit, si një poete rritur. Ajo shkruan për familjen, shkollën, artin, kulturën natyrën e dukuritë saj, gjendjen sociale të familjes e shoqërisë shqiptare, dhe për kuptimin filozofik të jetës në përgjithësi.

Tashmë takimet promocionale të poeteshës së re Sibora Huda me bashkëmoshatarët e vet, apo pjesëmarrja në konkurset letrare brenda e jashtë vendit, janë kthyer në “festivale” të shkëlqyera letrare dhe artistike, ku midis tyre dallohet Sibora e vogël, siç ka ndodhur në Itali, apo dhe në Kosovë. Për të vazhduar më tej me takimet mbresëlënëse të organizuara në shkollat 9-vjeçare të Tiranës, F. Krujës, Lezhës, Kamzës dhe veçanërisht takimet

Alternativa

në bibliotekën e Lezhës dhe atë në sallën e Muzeut Kombëtar në Tiranë, ku poetesha jonë më e re festoi dy gëzime në një ditë : 10 vjetorin e lindjes si dhe promovimin e librit më të ri: “Ky shi”.

Për poezitë e Siborës është folur, shkruar, komentuar si dhe janë bërë shumë takime e vlerësime nga shkrimtarë, poet, gazetarë, studiues si dhe bashkëmoshatarë, çka është pasqyruar disa herë në gazetat : “Nacional”, “Dita”, “Koha Jonë”, “Telegraf” dhe në revistën “Mirdita”. Sibora gjithashtu është ftuar në Radio Tirana në emisione të ndryshme si: “Fjala gdhend gurin” ku ajo bën poezi live ( direkt... ) sipas kërkesave të dëgjuesve, “Format”, “Rruzulli magjik”, “Kupa e Aladinit”. Ka marrë pjesë si e ftuar në “ Tv Klan “Me Rudinën”, “Pasdite në Top Chanel”, “RTSH”, “News 24”, “Natë me Xhaxhiun” dhe “Oktapod“ në “Vizion Plus” etj.

Deri më sot, poezitë e Sibora Hudës janë vlerësuar me tre çmime ndërkombëtare ( dy, në Itali dhe një, në Kosovë) si edhe me gjashtë çmime të shoqatave të shkrimtarëve apo konkurseve të fjalës artistike në Itali, Istog (Kosovë), Tiranë,

Pejë (Kosovë), Suedi, Bashkia Kamëz etj.

Tashmë vogëlushja Sibora Huda padyshim që është zëri më i ri poetik dhe disi i veçantë në poezinë bashkëkohore.

Ajo ka tërhequr vëmendjen e lexuesve të vegjël pse jo edhe të rritur si edhe të disa poetëve, shkrimtarëve dhe studiuesve të fushës, të cilët po e ndjkin me kujdes ecurinë e Siborës. Në pritje të librit më të ri të saj, i urojmë suksese, në rrugën e bukur që ka nisur! Me të drejtë unë shtroj pyetjen: A duhet të kujdeset kush, për talente si Sibora ? ! !

SIBORA HUDA NJË TALENT I RI QË PO TRAZON POEZINË SHQIPE 30

Mars 2018

Gazeta Intervista: Per 26 vjet รงdo jave prane lexuesve, artisteve e letrareve!

31

Alternativa

32