Revista Nr -120 Kuq e Zi

EDITORIALI 120 S’ka dyshim se edhe ky Editorial i përgjgjet Jubileut të Gjergj Kastriotit Skënderbeut, sepse revista Kuq e zi do te ndjekë gjithë vitin. E para, kemi marrur përsipër të botojmë të plotë, librin e Dhimitër Frangtut, me puntata. Shoqëruar me komente, shkrime e paraqitje figurative, që i kushtohën figurës së Heroit Kombetar. Kryesisht, paraqesim veprën e Frangut si veper që vjen nga burim i kulluar, e para që të jetë shkruar e botuar, fill 12 vjet nga vdekja tij, nga një njeri bashkohës dhe i afërt, si dhe në shërbim të Skënderbeut. Ç’kërkohët më tepër se sa të njihemi me jetën e veprat e lavdishme të Princit të madh kruetan, nga një njeri që i ka qendruar gjithmonë pranë, në çdo veprim e çdo betejë ? Deri dhe shoqërues në udhëtime e takime, si ai historik i Romës me Papën Pali II, dhe Kardinalët. Esht meritë e historianit dhe figurës së shquar të Rilindjës italiane, Paolo Jovio, pëshkop i Noçerës, që të na japë portretin e Dhimitër Frangut, si arkëtar e shoqërues i Skënderbeut, fisnik e kushëri i Pal Engjëllit, që binte dhe nip i Skënderbeut. Si ishte e mundur e nga e mori vesh Jovio këtë gjë ? Po fare qartë kuptohët se Paolo Jovio kishte gjetur librin latinisht të Frangut, ku mori vesh se kush ishte, duke e përkthyer italisht e botuar si vepër të tij. Pse? Por për faktin se donte të ia paraqiste për lëxim, Perandorit Karlit të Pestë, që s’kishte haber nga latinishtja. Ndryshe Jovio, s’kishte që të shpikte nje njeri të paqenë, por pikërisht autorin e librin origjinal latinisht, që ka patur emrin dhe rolin e detyrat e Frangut në shërbim të Skënderbeun. E theksojmë këtë, edhe pse e kemi thenë në raste të tjerë, që të merret vesh mirë, se kush ishte Dhimitër Frangu, ky burrë fisnik e fetar njëkohësisht, i ditur dhe i afërt me Gjergj Kastriotin, të cilin e kishte dajë si kushri i Pal Engjëllit. Jo që gjithë shqiptarët e asaj kjohë që jetonin në Venezia, e dinin se ishte Dhimitër Frangu që e kishte shkruar librin latinisht me dorën e tij, për Skënderbeun. Ky sqarim ishte i nevojshëm në këtë editorial, sepse në po duam të nxierrim të vërtetën e jetës e historisë së Skënderbeut, e më mirë se një njeri që e ka jetuar atë kohë pranë tij, s’ka ku të shkojë. Kjo u bie keq disa historianëve, që kërkojnë të pjekin qiqrra në hell, dhe krijojnë fantazira të marra, me supozime jashtokësore, stratosferike, sepse ato të tokës nuk u shkojnë përshtat. Tashmë ësht berë modë të hedhësh baltë mbi Skënderbeun, sepse vetëm ashtu konceptohët figura e tij për të ia imponuar popullit sipas mendjës së lajthitur të tyre.

Duke harruar, se populli ia njeh historinë Gjergj Kastriotit më mirë se çdo historian i mpleksur me ideologji të hueja, politike e fetare. Ky është mjerimi i Shqipërisë në fillim të këtij shekulli 21, ku gjejnë fushë për të livadhisur njerëz që e quejnë veten shqiptarë sa për formë, ndërsa me vepra e fjalë rezultojnë të jenë antishqiptarë të tërbuar. Fatkeqësia tjetër ësht, se si durohën këto shembylltyra e u lihët fushë veprimi

për të shtrembëruar fakte historike e për të mohuar meritat e padiskutueshme të Heroit të Madh kombëtar, që për 500 vjet u glorifikua nga mbar Europa si Hero e strateg i madh, i radhitur me figurat më të ndritura të historisë. Kjo do të duket si e tepruar, por faktikisht fama e Skënderveut në Europë ishte e përhapur në këtë mënyre si mburojë e qyteriùmit eurôpian dhe i krishtërimit. Duke patur parasyshe se e gjithë Europa, përfshi Ballkanin pra dhe Shqipëria jonë, dhe gjithë perandoria ruse, ishin vende të krishtera, dhe që Gjergj Kastrioti të quhej Atlet i Krishtit, ishte më se normale dhe e drejtë. Që Shqipëria me pushtimin turk, u përfshi në të krishterë e musulmanë, kjo s’do të thotë se Shqiptarët kanë ndërruiar kombësinë dhe nga shqiptarë janë berë turq. Një absurditet i madh. As nuk i qorton kush apo i fajson pse kanë ndërruar fe e kanë përqafuar atë të pushtuesit të huaj. Por ketë besim ta mbajnë për vete, si një cilësi shpirtërore brenda familjës e shoqërisë, duke qenë e mbetur gjithmonë shqiptarë.

Të mohosh kombin, atdheun dhe qenjën si popull e njeri shqiptar, nuk merr tjetër kuptim, përveç se të një tradhëtie të madhe kombëtare. Sa mirë që mburremi se jemi pasardhës të Pellazgëve dhe Ilirëve, popujt më të vjetër të Euopës dhe themi se jemi Europianë, ndërsa u kthejmë shpinën dhe dalim vëllezër me mo ngolë e tartarë dhe arabët e shkreteriva në fund gadishullit arabik. Lene pastaj që Enver Hoxha na çoj në vëllazërim me Kinezët,…. e miqt tanë kosovarë. Sidukët ua ka lenë trashëgim disa shqiptarve që të mohojnë vretvetën.

Mendime te shkrimtarit Francez Nikolas Kosen (Nicolas Causssin, 1583-1651 për Skënderbeun, ku shihët se si ishte përhapur fama e si vlerësohej Skënderbeu në Europë

Shoh në Kastriotin, dikë më të madh se Leonidasi dhe Themistokli, shoh Pirron, shoh Aleksandrin e Madh, edhe pse armiqtë e tij ishin më të fortë sesa ata të Maqedonasit, pra guximi i tij nuk duhet nënvleftësuar. Ai ishte ushtar para se të bëhej burrë, dhe natyrshëm u gjet me shpatë në dorë dhe kurajo në zemër.

I madh, me një fytyrë magjepse, i fuqishëm dhe i shëndetshëm, sytë e tij kompozoheshin mes ylberit dhe rrufesë, duart e tij qenë krijuar për të mbajtur shkëndijat e rrufesë, këmbët e tij nuk ngjasonin me asnjeri, të gjitha këto tipare paralajmëronin famën (suksesin) e tij.

Do të lëviz herë këndej herë andej tue shkatërrue e damtue, që ta kuptojë se nuk kemi frikë as prej tij as prej kërcënimeve të tija, dhe ju njoftoj të gjithëve se gjatë luftimit, askush, as ushtar, as kapiten e kolonel, të mos guxojë të marrë ndonjë plaçke të anmikut sado e vogël që të jetë, (keshtu them), në çdo rast që të na ecë fati.

Këtë vrejtje e baj, jo për ndonjë qëllim tjetër, por për faktin se një ushtar i ngarkuem me plaçkë nuk mund të luftojë trimnisht.

KREU VII Pasi u nis ambasadori i Sulltanit, Skanderbeu mblodhi Kolonelët e Kapitenë e tij, dhe u tregoi se çfar i kishte shkrue Sulltani dhe si i ishte përgjigjë. Të gjithë u shprehën se kishte veprue shumë mirë, dhe e lëvdonin për urtësinë e madhe dhe trimninë e tij si Komandant i pamposhtun, me shpresë se do të realizohëshin planet që ai kishte përgatitë kundër Mbretit Turk. Pastaj Skanderbeu u foli atyne në këtë mënyrë : (21) « Shumë të dashtun Zotnij e vllazën, nuk dyshoj, që, sapo të marrë përgjigjen time, dhe të ketë dëgjue fjalët e ambasadorit, për sa unë i kam folë atij, menjëherë ai do të provojë fatin për të hedhë gjithë forcat kundër meje, dhe për këtë punë do të përdorë të gjithë pushtetin e tij. Prandaj do të më dukej punë me vend që të jemi shumë të gatshëm e të përgatitun (kur ajo të ndodhë) që kalorësit tanë trima të mund të na mbrojnë nga sulmi i anmikut, i cili do të përdorë çdo mënyrë për të na nështrue. Të grumbullojmë furnizime të bollshme, e të jemi shumë vigjilentë në ruejtjen e rregullit për sa do të veprojmë. Gjithashtu propozoj që të çojmë sa ma shumë spiunë brenda vendit të Sulltanit, që të jenë besnikë, të cilët do të na njoftojnë e të na paralajmërojnë për qëllimet e anmikut, tue vendosë njëkohësisht roje të mira në çdo vend e në çdo shteg. Ju baj të ditun, Zotnij, që t’i mbani në gatishmëni dhe të përgatitun luftëtarët e njësitë e jueja për çdo rast, sa që, me shënjën ma të vogël, të jenë në gjëndje që të luftojnë trimënisht e të përballojnë me guxim anmikun. Ndërkaq unë do të shkoj drejt kufijve me një pjesë të mirë të ushtrisë për ta mbajtë anmikun në akth dhe në frikë.

-----------------------------------

21) Skanderbeu mbante në gatishmëni të plotë një ushtri të vogël, prej 2000 – 3000 vetësh, që njihej si garda e tij. Kjo për të kursye në shpenzimet dhe furnizimet që mund të kërkonte një ushtri efektive e madhe. Në rast rreziku, ai mblidhte menjëherë forca të tjera, sipas randësisë së ushtrisë së kundërshtarit.

Përshkrimet e Frangut, na qartësojnë për strategjinë e tij mahnitëse, që mbështetej mbi befasinë e sulmeve me forca te pakta, mbi një ushtri të fuqishme, duke mos i lanë kohë anmikut që të organizohej, e ku lozte rol të madh, forca dhe aftësia e tij fizike, me të cilën u kallte tmerrin kundërshtarëve. Tjetër veçori ishte ajo e parashikimit dhe paradaljes veprimeve dhe levizjeve të anmikut, dhe zgjedhjes se vendit që i përshtatej për luftim.

E në qoftë se mes jush ka asish që mendojnë ndryshe, ban ma mirë të qëndrojë në shtëpi, se sa të vije në luftë për qëllim përfitimi të plaçkës dhe jo për nder, ku, veçse se do të damtonte e do të pengonte luftëtarët e tjerë. Ju premtoj, për besën e një kalorësi e si ushtar i nderuem, që në çdo rast beteje e fitorëje (Zoti e dhashtë), e gjithë plaçka do të jetë jueja. » Të gjithë e kuptuen fjalimin, dhe përfaqësuesit kryesor të ushtrisë, me përvujtësi dhe në shenjë bindjeje iu pergjigjen se ishin të gatshëm të kryenin gjithçka që ai të urdhnonte e kurdo që ai të dëshironte. Kështu, mbas kësaj, të gjithë u kthyen në vendet e tyre. Skanderbeu me dymijë ushtarë të zgjedhun e trima, njëmijë kalorës e njëmijë kambësorë, shkoi dhe u vendos në kufijt e anmikut

KREU VIII Ndërkohë Skanderbeu qëndronte në kufi, tue u stërvitë me ushtarët në ushtrime të ndryshme luftarake. Ai rrinte i vendosun në çadra për t’u mbrojtë nga egërsia e kohës, tue e pasë furnizue mirë ushtrinë me ushqimet e nevojshme, si për ushtarët ashtu dhe për njerëzit që shërbenin, siç janë hamajtë, nozulluesit, etjerë. Si dhe me shumë tagji, bar, kashtë dhe ushqime të ndryshme për kuajtë dhe kafshët e tjera që mbanin me vete. Në këto punë Skanderbeu ishte shumë i kujdesshëm. Kur ishte në fushatë, hante bashkë me Zotnijtë kryesorë të ushtrisë tij, me të cilët sillej mirë e me nderime. Ai vetë hante një herë në ditë. Vërtet se dukej sikur ia tepronte me ushqime e pije, por ata që e veshtronin nga shatmadhësia, muskujt, si dhe ushtrimet e vazhdueshme, e gjykonin se ngranja e tij vetëm njëherë në ditë nuk ishte fare e teprueme, por shumë e matun. Skanderbeu paraqitej me shtat të madh e të bukur, me përmasa të rregullta të gjymtyrëve, trup të fortë e të ngjeshun, sa që nuk donte të ia dinte as nga të ngrohtit as nga të ftohtit, as nga vështirësitë. Kjo përsa i përket cilësive trupore.22 Nga ana shpirtnore, ishte edhe më i pajisur dhe i përsosun, sepse ky Princ kishte shpirt kristiani, ishte besimtar e i mëshirshëm, i drejtë dhe shpirtmadh me të gjithë, veçanërisht në faljen e anmiqve. Ishte trim me shpirt të pamposhtun, sa që kurrë nuk ishte dallue tek ai ndonjë shenjë frike apo ankthi. Ishte i mëshirshëm me të gjithë, veçanërisht me ata që e fyenin, tue i falun fyemjet kur i kerkohej falje. Anmik i përbetuem i veseve të këqia immorale dhe i mallkimeve. Posaqërisht, ishte shumë i rrepte ndaj atyne që mallkonin e truenin emnin e shenjtë të Zotit tonë Jezus Krishtit, të nanës tij mëshiruese e të gjithë shenjtnave të tjerë. Në fitoret e tija, nuk lejonte kurrë që të vritëshin gratë e fëmijët, as njerëzit të pafuqishëm, sepse

ishte i prirun ma tepër nga mëshira se sa nga hakmarrja, i mjaftonte arritja e fitorës mbi anmikun, dhe kjo ishte kënaqësi për të. Nuk lejoi kurrë që të përdhunohëshin vajzat dhe gratë e ndershme të anmiqve. Nuk mburrej për sukseset e shumta e të gëzueshme të tij, as dëshpërohej në dështimet. Në të gjithë punët, tregonte urtësi dhe qëndrueshmëni të madhe. Në çështjet e luftës ishte shumë praktik, i zquet dhe mençur, sa që ia kuptonte menjëherë qëllimet anmikut. Në betejat e në luftimet e ndryshme nuk ia kaloi kurrë njeri tjetër, aq ishte i përgatitun në artin ushtarak. Duke pasë zanë pozicione të tilla me anmikut, ku mund të shkaktohej ndonjë rast luftimi, nuk i hiqte kurrë armët nga trupi e rrinte gjithmonë në gatishmëni për çdo të papritun që mund të ndodhte. E mbi të gjitha ishte shumë aktiv dhe anmik i dëmbelisë, sa që i mjaftonin katër ose pesë orë gjumë, kur të tjerëve u duhëshin tetë ose dhjetë orë. Përveç të tjerave, e kishte zakon të hidhej i pari në çdo betejë, luftim apo raste të tjera përpjekjeje t’armatosun kundër anmikut, me guxim e trimni të pashoqe, duke u dhanë shkas të gjithë Kolonelëve e Kapitenëve, që ta ndiqnin shëmbëllin e tij e nuk thirri kurrë “shkoni” por gjitmonë “ndiqmëni”. Kishte qejf që ta shihte ushtrinë e tij të rregull në veshje, me rroba të mira e të zbukurueme, sepse dhe ai vetë vishej mjaft mirë. Ndërsa ai qëndronte (si u tha ma sipër) duke zhvillue stërvitje të ndryshme ushtarake në kufijt e shtetit tij, erdhi aty një informator i fshehtë, i cili kërkoi një takim special me Skanderbeun, që e priti menjëherë, i cili i referoi se duke qenë se Sulltani kishte marrë vesh që ai e kishte lirue ushtrinë, dhe duke kujtue se ai qendronte në kufi me pak forca veç për qejf, se sa për ndonjë shkak tjetër, e kishte urdhnue Feriz Pashën, një ndër komandantët e tij, që sa më parë të vihej në marshim me 9000 kalorës dhe në fshehtësi të madhe të vinte e ta sulmonte. E kishte porositë që të afrohej me aq fshehtësi, sa që Skanderbeu të mos merrte vesh asgjë, për ta zanë atë në befasi që të pësonte sa ma shumë damtime. Informatori shtoi se Feriz Pasha do të arrinte aty, jo ma vonë se katër a pesë ditësh. Kur Skënderbeu e mori vesh këtë punë, i mblodhi gjithë komandantët kryesorë të ushtrisë, të cilëve u shpjegoi gjithçka e me një fjalim të shkurt i nxiti që të luftonin deri ne vdekje, si për dashuni ndaj besimit e fesë sonë, ashtu dhe për të fitue nder e lavdi. Atëhere të gjithë u ndezën me kurajo e vendosmëni për të përballue anmikun deri në vdekje. Skanderbeu e vuni në gatishmëni ushtrinë, tue organizue mirë çdo gja të nevojshme, në pritje të anmikut e tue nisë informatorë në çdo anë, për të spiunue e kuptue planet e qellimet e kundështarit. Sa kaluen tre ditë filluen të duken forcat e anmikut. Skanderbeu që ishte në gatishmëni të plotë, sapo u njoftue, me rregull të madh shkonte duke iu afrue dalë ngadalë anmikut për ta përballue. Kur dy ushtritë u gjetën ballë për ballë, Feriz Pasha (prej -----------------------* Një autor anonim kishte botue në Paris më 1779 një libër prej 112 faqësh frengjisht, me titull : “Historia e Kastriotit të madh të Shqipnisë”, të cilin ia kishte kushtue Perandorit të Gjermanisë Jozefit II. Ky autor ishte shprehë, se ishte një princ fatkeq i dëbuem nga vendi tij, pasardhës i Heroit, kujt i përmendëshin veprat. Shton një autor tjetër i panjohun më 1854, se vepra e atij anonimit, përmbante të dhana që nuk përmendëshin nga autorë të tjerë. Ky dokument nuk asht gjetë deri tani, megjithëse shumë i randësishëm. I përket si detyrë shtetit shqiptar, që te caktojë njërëz kompetentë për të hulumtue në arshivat europiane.

Dihet se deri dhe në Paris, nga vitet 1550 e pas, ka pasë botime mbi Skanderbeun.

Ku janë e ç’shkruejnë ?

informatave të spiunëve) duke pasë marrë vesh se forcat e Skënderbeut ishin shumë ma të pakta se të tijat, sulmoi menjëherë me gjithë ushtrinë mbi Skaderbeun, i cili me dymijë kalorës e njëmijë kambësorë jo vetëm se i qëndroi sulmit, por aq shumë filloi ta godasë kundështarin sa që pas një ore Turqit filluen të tërhiqen. Skanderbeu, kur e kuptoi, për të mos humbë rastin e fitorës u thirri të vetëve që ta ndiqnin, dhe disa nga komandantët kryesorë menjëherë e ndoqën nga pas. Kur Skanderbeu e pa vetën mes atyre, filloi të sulmojë me aq hov mbi ushtrinë anmike tue luftue me trimni të madhe e tue dhanë prova force të tilla, sa që të gjithëve po u dukej si mishërimi i Marsit, perëndisë së luftës.

Skënderbeu duke mbajtë fjalim, gravurë e shek. XVI Turqit të friksuem nga ajo trimni, ia dhanë kambëve të tmerruem. Feriz Pasha aq u mërzit, sa që prej inatin sa nuk i dilte zjarr prej syve, e shkonte kendej andej tue u mundue me i mbledhë e me i organizue të vetët. Punë e kotë, sa që ai nga marazi shkonte tue thirrë e tue e ftue Skanderbeun në dyluftim, me kërcënime e sharje me fjalë banale. Një ushtar e njoftoi Skanderbeun, dhe ky e la vendin ku po luftonte dhe i tha ushtarit ta çonte atje ku ishte Pasha. Kur e pa Ferizin i thirri : « Or Feriz Pasha, ja ku e ke Skanderbeun, të cilin po e kërkon me aqë ngulm !» (i foli turqisht). Ferizi nuk u përgjigj, por filloi ta gjuente me shigjeta. Skanderbeu iu vërsul sipër dhe nisi luftimi që po zgjaste shumë. Kur e pa Skanderbeu se turku po i bante qëndresë të fortë, e dyfishoi forcën e goditjeve sa që Pasha tue e pa se nuk mund t’i bante ballë, ia mbathi, por i ndjekun nga Skënderbeu, u detyrue të kthehej në luftim, që u ba ma i égër dhe i përgjakshëm. I lodhun e i rraskapitur nga gjaku që i ridhte prej plagëve të trupit, ai u rrezue nga kali dhe vdiq. Kur Turqit e morën vesht vrasjen e Feriz Pashës, filluen të ikin në çregull, kush këndej kush andej, dhe u vranë dhe u zunë rob prej ushtarëve të Skanderbeut, me humbje të shumta nga ana tyne e fitore të madhe të Skanderbeu e të ushtrisë tij. Pas kësaj fitorëje të lavdishme ai u kthye në kufi, ku urdhnoi që të vihej rregull e të mjekohëshin të plagosunit dhe u kujdesue për punët e tjera të nevojshme. Ndejti me gjithë të vetët, gjatë asaj dite dhe gjithë natën për të pushue nga lodhja e luftimit. Kur doli dita, mori me vete një destashment të madh ushtarësh të zgjedhun dhe u fut në tokat turke, e kur arriti në kampin e Feriz Pashës, e shkatërroi krejtësisht, e u kthye tek të vetët me plaçkë të madhe, të cilën, sipas zakonit ia ndau ushtrisë.

KREU IX

Kur e mori vesh Sulltani, ç’far i kishte ndodhë Feriz Pashës e ushtrisë tij, u mërzit, u inatos dhe u dëshpërue, por e mbajti inatin për vete, tue ba gjoja se nuk po i jepte randësi asaj pune. Pasi kaluen disa ditë, e thirri Mustafa Pashën, tue i dhanë komandën e një ushtrie prej 10.000 Turqish me urdhën që të nisej, jo për të sulmue Skanderbeun në kufi, por që të futej me shpejtësi në viset e tij, për me djegë e me shkatërrue me hekur e zjarr, tue e këshillue që atë punë ta kryente sa më larg vendi të kufinit ku ishte vendosë Skanderbeu. Kur Skanderbeu u njoftua për këto plane nga disa informatorë besnikë, u nis menjëherë për atje ku mendonte se Mustafa Pasha mund të vinte për ta sulmue atë. E kuptoi se kjo do të ndodhte në pjesën e sipërme të Shqipnisë, dhe i kishte ra në të, sepse Mustafa Pasha, kishte veprue pikërisht ashtu sipas urdhnit të Sulltanit. Kështu Skanderbeu tue dashtë që anmiku ta paguente shtrejtë këtë nisme të stërkeqtë, mblodhi edhe dymijë kalorës të tjerë dhe i bashkoi me ato dymijët që mbante me vete, që, bashkë me njëmijë kambësorët arrinin në pesëmijë vetë. Nga këto forca të bashkueme, një pjesë e vuni roje për sigurimin e kufinit, pjesën tjetër e mori me vete për t’i dalë para Mustafa Pashës, tue udhëtue vetëm natën dhe tue pushue ditën, që anmiku të mos merrte vesh asgja.

Kur mbërriti në vendin e caktuem, shkoi dhe u fsheh në pyll afër asaj zone ku do të hynte ushtria turke për t’i dhanë goditjen e parë, e për ta shkatërrue. Ndërsa Skënderbeu rrinte ashtu në gatishmëni24 në pritje të anmikut, natën tjetër andej nga mesnata sosi Mustafaj me ushtrinë e tij dhe hyni në atë territor me vrull të madh. Turqit filluen të përparojnë kudo me britma e potere të madhe e krejt të shkapërndamë, tue mendue se nuk kishte kush t’i kundërshtonte. Skanderbeu që e kishte parapa këtë punë dha urdhnin e sulmit dhe kështu Shqiptarët ranë befasisht mbi Turqit me guxim e trimni të papërmbajtun, tue depërtue në radhët e anmikut, ku u ndez një luftë i ashpër nga dy palët, sa që për mjaft kohë mbeti e dyshimte se nga do të anonte fitorja. Ndërsa vazhdonte beteja, Skanderbeu, fort i inatosur, kishte hy mes radhëve të anmikut, si një luan i egërsuem, por njerëzit e tij tue mos e ditë se ku gjendej e tue mos e pa se nga shkoi, filluen të mendojnë për keq, mos i kishte ndodhe ndonjësend, e krejt të tërbuem, me forcë të dyfishueme u hodhën mbi anmiqtë me aq vrull e fuqi të papërmbajtun , sa që Turqit, në pamundësi me i ba ballë asaj goditje, kthyen shpinën dhe filluen të ikin krejt në çregull, të ndjekun nga pas prej Shqiptarve,tue pësue një disfatë të madhe.

Shumë mbetën të vramë nga shpatat e Shqiptarve.

Vetëm një pakicë mundi të shpëtonte, tue i braktisë çadrat dhe furnizimet. Edhe komandanti tyne Mustafa Pasha iku me pak vetë që e ndoqen. Kur përfundoi beteja, gjithë plaçka e luftës u grumbullue para Skanderbeut, i cili me zemërgjanësi ia shpërdau ushtrisë, tue vlerësue sëcilin sipas gradës dhe zotësisë, në mënyrë të tillë që gjithkush të mbetej i kënaqun.

Mbas kësaj pune, ai i liroi dymijë ushtarët që kishte marrë për këtë rast, dhe u kthye me lavdi të madhe në kufijt e tij. Sulltanit, kur mori vesh për disfatën, nuk i mbeti tjetër veçse të rikrijonte një ushtri shumë ma të

madhe, me ma shumë forca se e para, tue mendue, sipas kandveshtrimit tij, se mund ta mposhte e ta shkatërronte Skanderbeun. E thirri përsëri Mustafa Pashën, dhe i dha urdhën të posaçëm, që të mos hynte në viset e Skanderbeut pa urdhën të veçantë të tij, por të rrinte roje aty në kufi, që Skanderbeu të mos kishte mundësi të hynte në viset e tij për të shkatërrue e plaçkitë sipas qejfit, siç kishte ba dy heret e tjera.

Skanderbeu e mori vesh këtë punë, dhe vendosi edhe ai të sillej njëlloj, tue mos kryer veprime të tjera kundër Turqëve, as kundër vendit tyne, po të mos e provokonin e mos ta ngacmonin ma përpara. Por ai do të qëndronte gjithmonë në gatishmëni, me roje të mira, tue mos pas asnjë besim në hilet e dinakërinë e kundërshtarit.

----------------24) Në të gjitha rastet paraqitet aftësia e madhe organizative e Skënderbeut që ruente të vazhdueshme gatishmeninë e ushtrisë, tue mos e ulë kurrrë vigjilencën në të gjitha rrethanat, për të mos u gjet asnjëherë i papërgatitun, biles me i dalë para veprimit të anmikut, dhe me e befasue e me ia prishë planet , tue dalë gjithmonë fitues.

Gravurë e vdekjës se Gjon Kastriotit, Krujë, 1553.

Gravurë gjermane. Martesa e Skënderbeut me Andronikën, bijë e Gjergj Aranitit. .

Veprat e para për Skënderbeun nisën më 1896. U deshën të kalojnë 500 vjet që shqiptarët të mund të shkruanin për Heroin Kombëtar. 500 vjet të kaluar në errësirë të plotë, ndërsa në Europë emri tij shkelqente e glorifikohej, si mbrojtës i lirisë e i Shqipërisë e mburojë i Europës

Naim Frashëri KRUJË, O QYTYET I BEKUAR Krujë, o qytet i bekkuar, Prite, prite s Skënderbenë, Që po vjen si pëllump i shkruar, Të shpëtonjë memëdhenë.

Historia e Skënderbeut e Naim Frashërit 1896

Shqipëtarët t’i shpëtonjë Nga zgjedh’e keq e Turqisë, Edhe ty të ndronjë, Që je krej i Shqipërisë.

Ka pas trima shqipëtarë Që s’u trembët syri kurrë, Ndë zemrët të tij ka zjarrë Esht i urt e trim e burrë.

Mirëse erdhe o verë, Që na prure mirësinë, Dhe për shumë vjet të tjerë, E zbukurofsh Shqipërinë.

Jronim De Rada , Skënderbeu

i Pafanë

1896

O Shqipëri gezohu, Se të edrhi prapë dita, Luloëzohu, zbukurohu, Të zbriti nga Zoti drita.

Bruksel, 17 janar 2018, Cerimoni përkujtimore para statujës së Skënderbeut. Në mes Bugmastri i komunës Skarbek, Amsadaorja, Suela Janina, dhe një grup shqiptarësh.

AKTIVITET NE BRUKSEL PER GJERGJ KASTRIOTIN SKENDERBEUN

Foto nga aktiviteti me nxenësit e shkollës shqipe që u zhvillua në selinë e Ambasadës Shqiptare.

në kuadrin e vitit 2018 mbarkombëtar kushtuar atij.

Ambasada e Shqipërisë në Belgjikë, Bruksel, organizon një atvitet me nxenësit e shkollës shqipe në Belgjikë, kushtuar Gjergj Kastriotit Skënderbeut, me 3 Mars 2018. I ftuar për këtë rast, zoti Lek Pervizi, Drejtori i revistës Kuq e Zi, dhe përkthyes nga italishtja e vjeter, i dy veprave kryesore historike mbi Skënderbeun të kushtuara Heroit Kombëtar qyshë para 500 vjet.

Ambasadorja, Zonja Suela Janina, mori fjalën duke përshëndetur të pranishmit dhe folur për rëndësinë që i duhët dhenë njohjës së historisë së Skënderbeut në radhën e nxenësve të shkollave shqipe në Belgjikë, por dhe kudo vend tjetër në Europë e Botë. Fëmijët e migrantëve duhët ta njohin Skënderbeun si Heroi i madh i Kombit Shqiptar. Prandaj me rastin e Jubileut dhe te shpalljës së vitit 2018 mbarkombëtar të Gjergj kastriotit Skënderbeut, Ambasada e organizoi kët takim, ku i jepej fjala Zotit Lek Pervizi, një nga njohësit më të mirë të historësë sëi Skë,nderbeut.

Lek Pervizi me ndërhyrjën e tij, paraqiti një përmbledhje të historisë së Skënderbeut, të përshtatur pë fëmijët që ta kuotonin femijët e mbledhur aty, si dhe arsimtarët e tyre. Ndërkohë ai kishte pregatitur disa broshura treshe me disa shënime e data historike dhe pjesë figuratve të Skënderbeut., për të cilën fëmijët u kënaqën shumë. E bukura ishte se Zonja Suela, i pyeti fëmijët a dinin gjë për Skënderbeun. Doli që jo, përveç njerit rreth 10 vjeç që tha dy fjalë. Kështu që ndërhyrja e folësit të ftuar, u dëgjue me vemendje e kirreshtje, për jetën e veptrat e lavdishme dhe heroike të Skënderbeut, dhe u duartrokit. Të gjithë mbetët të kënaqurn ku Ambasada e mbylkli mbledhjën me një pritje , me kafe, pije dhe meze te rastit. Aty u fol edhe për organizimin e një Konference kushtuar Skënderbeut, nga Komuna e Skarbekut, nga vete Burgmestri Bernard dhe ekipi i tij, ne bashkëpunim me Ambasadën , për nder të Gjergj Kastriotit, që do të mbahët me 23 prtill 2018, në sallën e Komunës., ma shumë të ftuar nga shoqëria belge e kryesisht shqiptare.

Nxenësit duke ndjekur bisedën.

Ambasadorja Zonja Suela Janina, përshëndet e ben presantimin, e të ftuarit Z. Lek Pervizit, i cili merr fjalën u flet fëmijëve pë Skënderbeun.

Nxenësit e shkollës shqipe ne Belgjikë nmbushin shkallët e Ambasadës.

Nxenësve iu dhanë disa flet-palosje treshe me disa data të rendësishme, shënime e figura, per të njohur historinë e Skënderbeut, që rezultoi se s’dinin asgjë. Kështu që takimi ishte i suksesshëm sepse ata me këtë aktivuitet morën njohuri mbi Heroin Kombëtar.

SKENDERBEUT Skënderbeg Hero Kombëtar, shkruar ne faqët e historisë, princ, strateg e luftëtar, krenari e Shqiptarisë.

Fletë-palosja me të dhëna mbi Skënderbeun.

Emri yt me shkroinja t‘arta Lamburit mbi botën mbar, Për ato vepra të larta, Ndër beteja fitimtar.

Hovin preve t’ Osmanllisë, Që Shqipërinë desh të gllabërojë, Komandant në krye t’ushtrisë Hordhitë truke i dërmoje.

Anëmbanë nëpër mbretëri, Lajimi luftës trimërore Fluturonte me shpejtësi, Duke i shpall tuejat fitore.

U turr turku me hordhi, Me pushtue Krujën krenare, Dy Sulltanët i kan pri, Gjetën humbje shkatrritare.

Takimi u mbyll me nje foto të përbashkët.

Skënderbeu lëshon kushtrim, Bie mbi turqit fulikare, Ndizet lufta me tërbim, Ushtria turke thy e qit fare.

Kanë kalue pesëqint vjet, Rron akoma mes shqiptarve, Emri yt kudo buçet, Tmerr i tukoshakë barbarve.

Me emrin tend vazhdon dhe sot, Krenar t’rritët dhe fëmija, Rrofsh e qofsh për jetë e mot, Gjergj, simbol të ka Shqipëria.

Si n’Shqipëri dhe botën mbar, ngritur t’kanë ty përmendore, si hero dhe luftëtar të nderohësh ti perore.

Nga takimi me fëmijët e arsimtarët

HISTORIA E NJE PIKTURE të krijuar dhe punuar ne kushte të jastëzakonshme nga autori, Lek Pervizi Kjo pikture ësht krijuar e punuar ndryshe nga ato qe i jane kushtuar Gjergj Kastriotit Skënderbeut, të punuara në studio piktorësh të afirmuar e zyrtarizuar, me të gjithë konditat përkatëse, që lidhën me kanavacin, telajon, bojrat e penelat. Pra në kushtet më normale e të përshtatshme.

Ishte viti 1968, 500 vjetori i vdekjës së Skënderbeut.

Shteti kishte shpallur një konkurs kombetar për piktorët e skulptorët, ku veprat do të paraqitëshin në një ekzpozitë të posaçme në Nëntorin e atij viti.

Sigurisht se artistët iu vunë punës menjeherë.

Pregatitën telajot me kanavac të jashtëm, i sjellur kastile nga jashtë, i parapregatitur që të punohej direkt mbi të. Piktorët u furnizuan me bojra e penela, e gjithçka lipsej për atë punë, me autorizim të posaçëm nga Komiteti i Artëve. Të gjithë këto materiale u jepëshin artistëve të inkuadruar në Lidhjën e Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë.

Unë në atë kohë qendroja në Pluk të Lushnjë si i internuar, por me punë si dizenjator pranë ferms 29 Nëntori, i anëksuar në Ofiçinën e kësaj ndërmarrje, ku kryeja edhe punë mekanike etjera të llojit. Si mora vesh shpalljën e konkursit, seç m’u shkrep të baja diçka me këtë sebep. Vendosa te krijoj një tabllo për Skënderbeun. Po si ? Në ato kondita që

ishim vetëm me një dhomë, e përfitueme nga një stallë viçash, lepurash e pulash. I martuar e me dy fëmijë të vegjël. Gruaja që punonte ne fushë. Të internuar qyshë nga Tepelena e deri aty në Pluk, kamp e sektor i fermës. Që isha kokë fortë atë unë e dija. Me kishte dalë nami si piktor i mirë, me punimet e mija për Ekzpozita Bujqësore ne shkallë kombëtare, ku perfaqësoja fermën, dhe me skena teatri. Në një kohë që në Lusnje s’kishte piktorë që të kryenin ato punë. Sigurisht se ato ishin tematika të pa ndonjë vlerë, veç demostruese të aftësive të mia piktorike, që mbesnin në hije. Rasti i konkursi me shtyri, jo vetëm për të berë diçka të denjë për Skënderbeun, por dhe të demostroja se isha vërtet piktor. Po si ? Pa materialet e duhura ? Kokfortësia dhe vendosmëria, shtuar edhe inati i gjendjës si i dënuar, pa të drejta dhe i damkosur si amik . Fola me gruan, Beba, si t’ia bejmë për beze. Për të pregatitur telajon. Ajo béri si beri dhe me shoqet e saj, i siguroj disa thasë të pambukut që mbildhnin ne fushë. i qepi te një shoqe e saj. Kështu u sajue dhe telajo në zdruktarinë ku punoja me përmasat, 3 x 1.80 m., që u vesh me bezen, dhe e vendosa në mur. Pregatita me allçi e tutkall përzier me pak miell niseshteje, qumësht dhe disa vezë, sipas njohurive që kisha, dhe e bëra gati për punim. Iu vura vizatimit direkt siç e kisha përfytyruar në mendje e skicuar në një fletë letre. Një skenë beteje, i frymëzuar nga një lëgjendë që flitej në Kurbin, ku beteja ishte zhvilluar gjatë bregut të lumit Mat, poshtë fushës së Milotit, deri ne det, ku ishte vendosur kampi i ushtrisë turke prej 50.000 forcash, kambësor dhe kalorës. Betejë shumë e përgjakshme e fituar nga shqiptarët me në krye Skënderbeun. Kësaj beteje iu ngjit emri nga Marin Barleti si betejë e Albulenës, e 2 shtatorit 1457. Si e

vizatova skenën ashtu direkt pa modele për figurat që paraqiëshin në lëvizje luftarake etj. Skënderbeun e vendosa në qëndrim të një komandanti që zotëron e drejton luftimin, në momentin kur ushtria turke po mundej, nën sulmin e furishëm të shqiptarve, ku i bashkova nga krahina të ndryshme, siç tregohët.

Ishte problemi i bojrave. Ku e si t’i siguroja. Në shitje të lirë s’kishte. Veç me autorizim nga Komiteti i Artëve. Dy shokë të mi të liceut artistike, të cilëtve u kërkova ndihmë, me dërguen nje sasi bojrash dhe disa penela, sa për të filluar ponën.

Pastaj, mrekullisht, në nje dyqan te Lushnjës, shoh disa kuti me tubeta vaji kinezë, , mbetur aty kot, të harruara. I mora të terë. Kjo me lëjoi ta vazhdoja punën. Patjetër pas pune , dhe deri vonë. Gjene mirë që Pluku kishte krijuar një si gjenerator me naftë me një bulldosier i adaptuar si central, i mjaftueshë për ndriçimin e banesave me nga një llampë elektrike. Telajo kishte zenë një faqe muri.

Tani dilte puna për të justifikuar kete gjë, mos dilnin telashe. I bera një kërkese ofiçinës ku punoja, gjoja per dy muaj leje krijuese, qe iu jepëshin piktorëve. Ku theksoja së mbështetësha në konkursin e shpallur. Jo vetëm që s’u bë gjë, por më ngarkuan me punë më të shumta e të rënda.

Megjithatë u hap fjala se po punoja një tabllo për Skënderbeun. Kjo e qetësoj diçka vigjilencën e partisë. Bënë si benë dhe .me anë të një të tyrin, me të cilin punoja në ofiçinë, që gjeti shkak për të ardhur në banesën tonë, e vërtetuan se po merrësha me Skënderbeun. Puna eci mirë, dhe pothuaj se e përfundova gjithë tabllonë, veç mbetëj të përmirësoja ngjyrat me bojra artistike të cilësisë.

Kjo siç thashë, ishte e vështirë. Vërtet se shokë të Liceut me kishin ndihmuar, por puna ishte e madhe e s’përballohej me pak sende. Kur fati me ndihmoi.

Duke qene se për punët e ndërfmarrjës furnizohëshim me bojra indushtriale sovjetike, me kishin lejuar të hyja në magazinën e Lushnjës, për të zgjedhur ato bojra. Ku ç’të shoh, një sasi kuti me tubeta bojrash artistike, vaji dhe akuareli, sovietike.

Shpëtova. Thuaj se s’hyn në punë fati. Kështu tablloja u përfundua siç shikohët në fotografinë. Ajo s’mund te ekzpozohej gjekundi. Bile as nuk dhamë rast që të njihej. Kishim frikë mos e interpretonin, si një tabllo alegorike. Betejë kundra turqëve, që mund të paraqitej si betejë kundra regjimit. Tani ne aspektin personal, kjo ide ishte, sepse ne figurat e luiftëtarëve shqiptarë, kisha venë, vetën time, vellezërit, ndonjë të njohur, deri dhe gruan time, që po kujdesëj për një të plagosur. Kur nisi termeti i shembjës së komunizmit, dhe u liruan pak rrypat, patëm vizita nga të lirë të ngritur, që mbetën të befasuar. Ajo dhomë e vogël, që mëzi na mbante ne, ishte kthyer ne nje galeri arti. Sepse edhe djali im, Leonard, kishte nisë punën e tij si piktor, ne hije, ku shkollën artistike dhe akademine e kishte berë me mua, në kasollet e Plukut. Gjë e pabesueshme, por e vërtetë. Kur pîktori i denuar Ali Oseku, e mori vesh tah, po ato tuejat janë kushte të pamundëshme !

Erdhi dita për t’u larguar nga Shqipëria, e na doli viza, për të dalur në Jugosllavi, nga ana e Malit të Zi, ku gruaja kishte babën, një vëlla e dy motra.

Djali, Leonardi, tashma në kushte më të lirë, gjeti

menyrën që te merte nje autorizim në Komitetin e Artëve për disa piktura, që t’i merrnim me vete. Por tablloja e Skënderbeut s’ishte e përfshirë. Si t’ia bejmë? E zmontuam bezën, dhe e palosëm edhe e kthyem ne një torbë me plaçka. Kështu u bë kalimi ynë në kufi te Hani i Hotit, dhe më tutje deri në Bruksel të Belgjikës. Ku eshtë vendosur, po në një faqe muri, por të një salloni. Kështu tablloja u transferua nga një stallë viçash në një pallat. Ashtu e vendosut si beze, pa telajo e pa kornize. Njeherë mu mbush mendja ta riprodhoja ne kanavac special me bojrat artistike me të mira. Gjë që s’u bë, sepse edhe sytë nuk më punoin si përpara. Përfundimisht ajo mbetët si piktura më origjinale dhe më e posaçme që të jetë krijuar nga një piktor shqiptar, përmatepër i burgosur politik, në kushte krejtësish të papërshtatshme dhe të pamudshme, për çdo piktor tjetër që të degdisej në atë kushte të internimit ku ne kaluem pjesën më të madhe të jetës, 46vjet. Të cilën kohë të humbur mundohemi të rifitojmë diçka, nga ato që kemi humbur, sepse na i kishin ndaluar. Por tablloja në fjalë, e këtu lot rrol fati, arriti të shpëtojë, e të përmbushë mungesat e ndalesat e impônuara. E bera kete shkrim, se ne nje mesazh ne facebook te nje miku tim, dikush kishte dashur të dije se kush e kishte bere atë tabllo, dhe ç’histori kishte, që jepej vetëm si fotografi ne disa site figurative web, pa njoftime perkatese, veç shenimit, tabllo beteje e Skënderbeut kundra turqeve nga Lek Pervizi. Një tabllo që nuk gjendet në asnjë galeri arti në Shqipëri e jashtë shtetit.

Prandaj besoj se me kete e kemi dhenë historikun e një tablloje të jashtëzakonshem te krijua në kushte të jashtëzakonshme., për të mos thenë të pamundëshme.

Poezi për Skënderbeun, i frymëzuar nga dy romane historikë, në shkollën në Romë, në moshoshën 13 vjeç, 1942.

A SCANDERBEG Roma, marzo 1942.

Giorgio Castriota onore e gloria, Orgolio e fierezza d’ogni albanese, Da secoli inciso nella storia, Per le tue gesta e vittoriose imprese.

Della libertà campione e difensore, Contro i Turchi molto hai lottato, In tutte le battaglie vincitore, Per le tue gesta tanto esaltato.

La tua bandiera Kroja innalzasti, Sui nemici t’arrise la vittoria, La libertà agognata proclamasti, Scanderbeg, entrasti nella storia, Per il tuo valore, gesta e grandi fasti, Degli Albanesi sommo onore e gloria.

Aurenc Bebja Francë 26 maj 2016 Prifti, At Nicolas Caussin, ka lindur në vitin 1583 në qytetin francez të Troyes. Ndërroi jetë në 1651. Dy vite më vonë, në1653, u publikua libri i tij me titullin « Oborri i shenjtë i At Nicolas Caussin », me një volum prej 748 faqesh. Në këtë libër gjejmë shkrimin i tij të shkurtër, por tepër interesant, për heroin tonë kombëtar, princin e Matit dhe mbretin e Shqiptarëve, Gjergj Kastriotin, Skënderbeun.

sh NIKOLAS KOSEN, 1583-1651 (Nicolas Caussin)

SHKRIM BOTUAR NË FRANCË NË VITIN 1653 : GJERGJ KASTRIOTI SIPAS AT NICOLAS CAUSSIN Burimi : gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

Shkrimi titullohet : « Georges Castriot ». Rikthimi i tij në shqip ishte disi i vështirë, sepse është shkruajtur në frengjishten e vjetër. Si fillim, më është dashur ta risjell atë në frengjishten e tanishme, dhe në vijim ta përshtas në gjuhën tonë. Jam munduar tu qëndroj besnik fjalëve të autorit, megjithëse nuk ishte një mision tepër i lehtë, por mundi ia vlen për vepra të tilla, të cilat janë të rralla dhe me rëndësi kombëtare.

Kush ishte Gjergj Kastrioti ? Ja rrëfimi i At Nikollas për heroin tonë : Fillimet e Gjergj Kastriotit Shoh në Kastriotin, dikë më të madh se Leonidasi dhe Themistokli, shoh Pirron, shoh Aleksandrin e Madh, edhe pse armiqtë e tij ishin më të fortë sesa ata të Maqedonasit, pra guximi i tij nuk duhet nënvleftësuar. Ai ishte ushtar para se të bëhej burrë, dhe natyrshëm u gjet me shpatë në dorë dhe kurajo në zemër.

I madh, me një fytyrë magjepse, i fuqishëm dhe i shëndetshëm, sytë e tij kompozoheshin mes ylberit dhe rrufesë, duart e tij qenë krijuar për të mbajtur shkëndijat e rrufesë, këmbët e tij nuk ngjasonin me asnjeri, të gjitha këto tipare paralajmëronin famën (suksesin) e tij.

Si Shqiponjë e vogël, filloj që në fëmijëri të luajë me rrufetë. Këtij Herkuli iu desht të fillojë dhe tu marrë frymën gjarpërinjëve të djepit të tij, iu desht të ushqehej në mes të armiqëve dhe të luftojë që i mitur kundra të rriturve. I ati, Gjon Kastrioti, i cili kishte pak forca dhe shumë fatkeqësi, u detyrua ta dërgojë peng dhe të rritet tek Turqit e Muratit.

Pallati sulltanor i imponoj emrin Skënderbe, që është ai i Aleksandrit, emër i cili i solli mbarësi dhe e respektoj me plot fjalën. U trajnua në të gjitha ushtrimet e milicisë së akademisë Turke, ku ia arriti me forcë, aftësi, e miratim, dhe ku secili e shikonte atë si një mbështetës të veçantë të Perandorisë së Muhamedit.

Por ai, në zemër kishte gjithmonë Jezusin, mendonte gjithmonë të gjente mënyra për tu shkëputur nga Perandoria. Në brendësi të shpirtit të tij, kishte një flakë, e cila e përvëlonte për zellin që kishte për të rimëkëmbur altarët e krishterëve të vrarë dhe të shkatërronte Shtetin e osmanllinjëve.

Dyshimet dhe kurthet e Sulltan Muratit Sulltan Murati filloj të kishte frikë nga skllavi i tij, dhe pati frikë të ushqejë në Pallatin e tij një luan që një ditë do të ishte i aftë ti tregonte dhëmbët.

Në beteja të ndryshme, tentoj ta fuste në kurth për ta zhdukur duke përfituar nga guximi i pafundëm Skënderbeut. Një « scythe » (banorë i lashtë i Azisë qëndrore) kishte ardhur në oborrin e Muratit për tu ndeshur në një kafaz të mbyllur me rivalë të tjerë i për jetë a vdekje. Fitoj duele të shumta dhe kishte besim të tepërt në forcën e tij. Secili rrotull kishte frikë kur guximtari Kastriot u ndesh me të, por ai i drodhi qafën me një dorë, dhe e vrau me tjetrën.

Ata që nuk u mërzitën e duartrokitën.

Meqë ky duel i doli huq Muratit, ai gjeti një rast tjetër nëpërmjet një kalorësi persian, i cili kërkonte me ngulm të bëntë duel me heshtë (shtizë). Ishte një burrë që e njihte mirë këtë profesion, i cili lëvizte nëpër qytete dhe provinca, ku kërkonte përballje me kundërshtarë për tu përmirësuar dhe rritur reputacionin e tij.

Duhej një David për këtë Goliat, Aleksandri ynë i ri, vrapon drejt tij si një shqiponjë, e tërheq zvarrë dhe e shtrin për tokë persianin, i cili villte shpirt e gjak.

Por Murati, i cili luante personazhin e Saulit (mbretit të parë të izraelitëve), nuk reshti kurrë së gjeturi raste të tjera për të ushtruar Davidin e tij. Në luftë, i dha punë nga më të ndryshmet, por Skënderbeu korrte gjithmonë sukses, transformonte në trofe të gjitha çështjet që mund të shkaktonin rrënimin të tij dhe kthehej i gjallë nga goja e luanëve.

Stampë e vjetër s. XVI Në kopërtinë libri Çfarë mund të themi më shumë për madhështinë e Skënderbeut ? Fytyra tiranike dhe e ashpër e sulltanit, e cila pati qenë e tillë gjatë gjithë jetës së tij, u zbut dhe mori shenjat e një lutësi. Ai kërkoj paqen, por ia refuzuan, kërkoj një marrëveshje por e përçmuan. Arrogant, i ndjerë i provokuar, erdhi me 200 mijë ushtarë në Krujë, në kryeqytetin e Kastriot guximtarit (Sulltani dështoi plotësisht). Ai që kishte jetuar me lavdi, vdiq nga trishtimi i poshtërimit të tij dhe mori me vete në botën tjetër pafuqinë dhe dëshirën e përjetshme të hakmarrjes.

Mehmeti, djali i tij, terrori i Universit, i cili rrëzoi dy Perandori, pushtoj 200 qytete, vrau 20 million njerëz, erdhi dhe dështoi po në këtë vend shkëmbor. A ishte e nevojshme gjithë kjo gjakderdhje për të shkruajtur mbi trofetë e Kastriotit titullin i Pamposhtur ?

Ngjitja e Gjergj Kastriotit, rënia e Sulltan Muratit Homazh për kontributin e Gjergj Kastriotit Sulltan tradhëtari i thurte fjalë (lavde) të bukura Skënderbeut…I premtonte se do ti dorëzonte Shtetet (Tokat) pas vdekjes së babait, por ditën e fundit të jetës së Gjon Kastriotit, fjalë e tij dëshmuan se ishin mashtrime dhe premtimet i mori era. marrë Mbretërinë e Shqipërisë me një lojë taktike delikate. Lajmi bujshëm shkon në Pallatin e Sulltanit, dhe të gjitha qëllimet e Muratit ishin hakmarrja. Hali Bassa (Ali ose Halit Pasha) dërgohet me 40 mijë ushtarë për ti dhënë fund kësaj situate. Por të gjithë trupat e tij u shpartalluan dhe nuk u mbeti asgjë për tu krenuar, përveçse ndoshta humbja ndaj Kastriot trimit...

Kush do ta kishte besuar së një njeri i vdekshëm do të arrinte deri në këtë pikë ? Sigurisht, duhet pranuar se ai e huazoj emrin e tij tek Zoti për të gjitha këto, dhe anasjelltas Zoti i huazoj krahun e tij.

Thuhet për të që nuk refuzoi kurrë një betejë, kurrë nuk e ktheu shpinën, kurrë nuk u plagos, përveçse një herë fare lehtë. Ai ka vrarë dy mijë barbarë me dorën (shpatën) e tij. Mehmeti, djali i Muratit, dëshironte të prekte këtë shpatë të cilën Skënderbeu përdorte, e admiroj atë edhe pse ishte e larë me gjak turqsh. Atij i ra në dorë shpata e çelikut, por kurrë krahu që e përdorte.

O Kastriot trimi, në qoftë se katolikët mundën të shpëtonin nga tirania e Sulltanëve, kjo mund të ndodhte falë teje. Duhet pohuar që plagët tona ishin të pashërueshme, dhe përçarjet mes nesh na penguan ti sillnim ndihmë dorës tënde hyjnore.

Ethet të morën jetën në qytetin e Lezhës…Pasi jetove si Komandanti më i admiruar, ti vdiqe si një fetar i vërtetë, duke prekur të gjithë zemrat e atyre që tu përkushtuan me shumë ndjeshmëri…

Dhe tani, ti nuk ke nevojë që të të gjejmë varrin, sepse memorja jote ka gjetur po aq monumente sa ka zemra ndër shekuj.

Burimi:: gallica.bnf.fr / Bibliothèque nationale de France

MASAKRA E PADENUAR

Nga Reshat Kripa Në këtë përvjetor të masakrës së pashembullt që rregjimi komunist ushtroi mbi inteligjencën shqiptare, me rastin e të ashtuquajturës bombë në ambasadën sovjetike në shkurt të vitit 1951, para syve më del ai vit i tmerrshëm, kur në Vlorën time do të vinin të sjella forcërisht, pesë familje të këtyre martirëve që kosa komuniste u preu fillin e jetës. Ato ishin pesë gra fisnike që sillnin pas vetes një tufë fëmijë. Kujtoj Marie Temalin, Sevdie Shehun, Liri Herrin, Azbie Kodrën dhe Shuke Jegenin. Kujtoj ato njëmbëdhjetë vajza dhe katër djem që me nurin dhe sjelljen e tyre i dhanë dritë Vlorës, ku më e madhja nuk i kishte mbushur të pesëmbëdhjetat, më i vogli Luli kishte vetëm disa ditë që kishte lindur, ndërsa Hyseni ishte ende në barkun e s’ëmës. Kujtoj Idën, Gretën, Lilin dhe Zanën e Temalajve, Xhonin dhe Hysenin e Shehajve, Brunildën dhe Xhenerin e Herrajve, Teftën, Vjoletën, Rexhepin dhe Lulin e Kodrave, Jetën, Medihanë dhe Adhurimin e Jegenëve.

Kush ishte ajo forcë që u dha mundësi këtyre heroinave për të mbijetuar në ato kushte ferri?

Padashur më kujtohet thënia e filozofit të shquar gjerman Friedrich Nietzsche që shkruante: Ekziston vetëm fisnikëria e lindjes, fisnikëria e gjakut. Vetëm shpirti fisnikëron, por më parë duhet diçka që të fisnikërojë shpirtin. Çfarë duhet atëhere?

Gjaku….

Po, ishte gjaku dhe origjina fisnike që i mbajti aq lart këto gra, vajza dhe djem. Fisnikërinë e tyre nuk mundi ta thyente as terrori dhe as metodat e tjera djallëzore të përdorura nga rregjimi. Fola vetëm për këto pesë familje, pasi këto erdhën në qytetin tim dhe e kemi ndarë vuajtjen së bashku, por nuk mund të rri pa përmendur edhe shtatëmbëdhjetë familjet e tjera të shpërndara nëpër Shqipëri, fati i të cilave ishte i njëjtë me këtë të këtyre që përmenda më sipër.

Kujtoj këto dhe para syve më dalin njëzetedy martirët e kësaj masakre të paramenduar që filloi më 19 shkurt dhe brenda një jave, deri më 26 shkurt, gjithçka ishte kryer, duke filluar nga arrestimet masive dhe deri në ekzekutimin makabër.

Një veprim i theksuar servilizmi të paparë i një kllouni politik ndaj “mikut më të madh të popullit shqiptar, Bashkimit Sovjetik”, i njëjtë me atë të shprehur disa vite më parë kur braktiste Kosovën martire në favor të “vëllezërve jugosllavë” të cilëve u shërbente si shërbëtori besnik i padronit.

Shehu, kryeministër i asaj periudhe, lidhur me këtë ngjarje në mbledhjen e byrosë politike: Duke marrë parasysh se ky nuk është një aksion i thjeshtë, po një ngjarje politike e kalibrit të madh, bile më e madhe se një atentat që mund të bëhej kundër ndonjërit nga ne, është e nevojshme politikisht që të marrim masa represive të jashtëzakonshme pa marrë parasysh ligjet në fuqi. Një masë të tillë ne e kemi marrë edhe kur u vra Bardhok Biba dhe kemi pushkatuar edhe jashtë ligjeve në fuqi. Unë mendoj se kjo masë që do të marrim duhet të jetë në një shkallë të tillë, te elementi që përpunohet, elementi reaksionar i tipit Kasaruho etj, sonte ti arrestojmë. Të arrestojmë rreth 100 ose 150 veta nga këta të cilët nja 10 ose 15 prej tyre ti pushkatojmë duke zgjedhur sigurisht nga ata më kryesorët mbasi kanë dashur të organizojnë atentate të tjera. Kjo masë do të proçedohet edhe me një masë tjetër spastrimi nga Tirana, të familjeve reaksionare brenda një muaji.

Ndërsa të gjithë anëtarët e tjerë të byrosë politike i përgjigjen një zëri: Të gjithë jemi dakort me këto masa.

Lidhur me sa më sipër CIA ka hedhur dritë mbi ngjarjen e 1951. Ajo thekson: Në Shqipëri besohet gjerësisht se bomba ishte një inskenim i autoriteteve shqiptare për të justifikuar fushatën e radhës së spastrimeve në parti. Ky version mbështetet dhe nga fakti që pas saj u arrestuan rreth 1000 shqiptarë (50 prej të cilëve u pushkatuan pa gjyq dhe familjet u internuan në kampe) Kjo ishte Shqipëria socialiste e asaj periudhe. Po sot çfarë po bëhet për nderimin e këryre figurave dhe integrimin e trashëgimtarëve të tyre? Çdo gjë është lënë në heshtje. Edhe një rezolutë e miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë në tetor 2006, në të cilën deputetet socialistë dolën nga salla, megjithëse kanë kaluar mbi njëmbëdhjetë vjet asnjë pikë e saj nuk është realizuar.

ndihmuar regjimet ish komuniste të qëndrojnë në këmbë.

Janë pikërisht këta lakej të komunizmit që sot janë në pushtet madje disa prej tyre në poste drejtuese në kuvend, qeveri apo drejtësi që i kanë ngritur zërat e tyre të ngjirur duke duke hedhur baltë mbi martirët e vërtetë të këtij kombi, midis të cilëve edhe këta martirë.

Nuk është e rastit që në vendin tonë, si në asnjë vend tjetër të ish-sistemit socilaist, që një qeveri që e quan veten demokratike të jetë në aleancë me parti që në programin e tyre kanë sisetmin komunist, që hymnizojnë diktatorin Enver Hoxha, që nxjerrin gazeta me propagandë të hapur komuniste apo që shfaqin në ekranet e disa televizioneve filma shqiptar të periudhës së përmbysur që hymnizojnë atë periudhë. Nuk është e rastir që edhe televizioni shtetëror shqiptar, për të cilin paguan takse çdo shqiptar, ka filluar të shfaqë filma të këtij karakteri.

Nderim dhe respekt kujtimit te tyre te paharruar.

Ja si është shprehur krimineli Mehmet

Është miratuar një ligj mbi dëmshpërblimin financiar të të dënuarve politikë nga regjimi komunist por ndonse kanë kaluar gati dhjetë vjet ende ka mbetur për në kalendat greke zbatimi i saj. Deri kur vallë? Madje sipas një projekt-ligji që po përgatit qeveria Rama u hiqet e drejta e dëmshpërblimit trashëgimtarëve të rradhës së dytë, një qëndrim i theksuar armiqësor ndaj kësaj shtrese fisnike që e pagoi lirinë dhe demokracinë me gjakun e saj.

Në rezolutën e Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Europës Nr. 1481 (2006) “Nevoja për Ndëshkimin Ndërkombëtar të Krimeve të Regjimeve Totalitare Komuniste” theksohet: “Asamblea beson që viktimat e atyre krimeve që u realizuan nga regjimet komuniste totalitare e që janë akoma gjallë, apo familjet e tyre, meritojnë simpati, mirëkuptim dhe mirënjohje për vuajtjet e pësuara” Ndërsa. zoti Benesh, përfaqësues i grupit demokrat çek, në seancën e miratimit të rezolutës deklaroi: Nuk ka asnjë vend ku komunizmi të ketë ardhur në pushtet dhe të ketë qenë demokratik.

Nëse nazizmi u dënua vetëm pak muaj pas rënies, nuk u bë e njëjta gjë me komunizmin. Në përfundim të Luftës së Dytë Botërore, dihej saktë kush ishte fitimtari dhe kush i munduri. Ndërsa në përfundim të Luftës së Ftohtë, gjërat ishin të paqarta. Unë nuk kam frikë as nga nazizmi, as nga komunizmi, por nga lakejtë e tyre që i kanë

Sipas një libri të një ish-profesorit tim të nderuar që kishte vizituar Gjermaninë, deri rreth viteve 80-të në shkollat gjermane nuk studiohej as Hitleri dhe as nazizmi. Një gjë e tillë bëhej me qëllim që populli gjerman ta harronte atë periudhë të errët të historisë së tij. Po tek ne çfarë po ndodh? Ka kohë që flitet për një rishikim të historisë së Shqipërisë, por deri tani asgjë konkrete nuk është bërë. Nëpër shkollat nxënësit tanë vazhdojnë të helmohen me propagandën neokomuniste. Në Varrezat e dëshmorëve vazhdon të mbizotërojë ylli i kuq i komunizmit, a thua se të rënët u flijuan për atë yll dhe jo për atdheun. Mua më duket sikur gjembat e atij ylli ende vazhdojnë të ngulen në eshtrat e martirëve tanë që prehen në ato varreza. Deri kur do të vazhdohet në këtë mënyrë?

Nga këtë unë kam njog hur personalisht, Jonuz Kaceli, vellai i Piktorit Sadik Kaceli, profesor i im.

Familjën ia internuan në 9orovodë, ku Gjosho Vasija u njo me të n bijën dhe me vonë kur Gjosho u lirua, u martuan. u martua. Djali, nje talen i Bamletit n ia përjashtuan nga Liceu artistik e interbnuan në Berat. Sadiku shpëtoi kot. TGjerë i njohur e mik yne, Thoma Katundi. Kete e zuri lufta e dytë botërore në Shqipëri, dhe si pasojë dhe diktatura. Njeri i mirë, burrë i urtë dhe mik i Fan Nolit , për të cilin na fliste vazhdimuisht. Fati ynë, që ne dy vlalznit u arrestuam e intertnuam vitin përpara. Ku me siguri vëllai ima Valentin oficer akademist, do t’ishte përfshi në atë masakër.

Mos njohja e dënimi e krimëve të komunizmit nga ana e Presidentëve, Parlamenteve e Qeverive, që pasuan njera tjetrën në Shqipëri, mbetët si një njollë e zezë mbi ta. Nga ana tjetër, çeshtja e intergrimit në Europë zbehët e bie poshtë vetëm nga ky mos denoncim e denim të krimëve të komunizimit, që në Shqipër kanë qenë më barbare e gjakatare.

Nga Fritz RADOVANI:

MARS 1945: TRIMAT E KASTRIOTIT

Një sacrificë njerëzore e përbinshme kushtuar baca Stalint , idhullit toksor gakatar të komunizmit.

Kush ishin këta martirë?

Sabiha Kasimati, Pjerin Guraziu, Anton Delhysa, Zyhdi Herri, Gafur Jegeni, Jonuz Kaceli, Manush Peshkëpia, Mehmet Shkupi, Niko Laze, Lluka Rashkoviç, Haki Kodra, Reiz Selfo, Myftar Jegeni, Thoma Katundi, Hekuran Troka, Qemal Kasaruho, Tefik Shehu, Gjon Temali, Fadil Dizdari, Petro Konomi, Pandeli Nova dhe Ali Qorralliu.

Shënim : Qarkullonin fjalët se në atë plan kriminel, ishin përdfshi me dhjetra viktima të tjera intelektualësh e patriotësh nga familjet me të zgjedhura, për të berë spastrim rrenjësor, pra « piazza pulita, siç thotë italiani, me ata që dyshohëshin e queshin kundërshtar të regjimit. Por ç’ndohi, fjalë populli, ? Doli një oficer i sigurimit, kur mori vesh kse do të behëj kerdia mbi njerëz të pafajshëm, i cili deklaroi hapur se atë bombën në Ambasadën Sovjetike e kishte hedhur ai me urdhër nga lart, për të shkatuar një incident që t’u ngarkohej disa elementëve armiq, por jo që të bëhej një kërdi masive. Sigurisht se ai oficeri u puishkatua, por dhe vrasjet e tjera u pëzulluan. Fjala e popullit, fjalë e Zotit, thuhët, por ashtu u përhap. Ndoshta ngarja ka qenë ndryshe, por ato viktima të zgjedhura iu benë kurban Bashkimit Sovjetik, vetë idhullit gjakatar, Stalinit.

1948 – 2018 Asht 70 VJETORI I PUSHKATIMIT ...

USHTARËVE TRIMA E BESNIKË TË GJERGJ KASTRIOTIT NË TROJET E TIJ...

Me daten 8 Janar 1948, në gjyqin e mbyllun që po zhvillohej në mensen e burgut të Kishës së Fretenëve në Shkoder, Provinçiali At Mati Prennushi në fjalën e fundit tha: “Tash e disa shekuj na kanë ngulë ndër hûj e na kanë varë n’ konop ata që nuk deshten as fenë as kombin, por na e kemi thirrë vedin gjithmonë Shqiptarë katolikë të Gjergj Kastriotit. Kemi jetue gjithmonë me popullin si në luftë, si në paqë. Në luftë me turkun e me shkjanë, sepse njeni na mbante në robni e tjetri donte me na përpî. Ndërsa na nuk jemi nda kurr prej popullit, por jemi përpjekë me e mësue e me i dhanë atë kulturë që ka Europa e mos me u dallue për keq prej të berë, Piazza pulita, siç thotë italiani, pra spastrim rrenjësor. të tjerëvet. Na kemi hapë shkolla Shqiptare e nuk kemi dallue ndër to as katolikë as myslimanë, mjaft që populli Shqiptar të ecin në rrugën e Zotit.” (Nga E. Merlika, Revista “Buzuku”, nr. 18, me 22 tetor 2005, Ulqin.) *** JO LARG NGA VORRI I GJERGJ KASTRIOTIT... ●1 MARS 1945 VDES NË LEZHË IMZOT LUIGJ BUMÇI (1872 – 1945) 1920 Asht Kryetar i Delegacionit Shqiptar në Konferencen e Paqës në Paris.

Ka sekretar At Gjergj Fishten. Në 1919 shkon tek Papa Benedikti XV dhe denoncon veprimet e fqinjëve per Korçën e Gjinokastren me marrveshjen Titoni – Venizellos.

Papa takohet me ambasadorët anglez e amerikan, dhe dy krahinat i kthehen Shqipnisë.

Askush perveç Këtij Burra nuk ka mujtë me ua marrë fqinjve grabitës një pllambë Tokë. Vetem shka u kanë dhanë me traktatet e mëshefta per me ruejtë kolltukun e sundimin.

2 MARS 1925 Vritet tradhtisht në Bari Itali Heroi Kombtar Luigj GURAKUQI nga i sapoardhuni nga Beogradi Ahmet Zogu, mbasi nenshkroi Marrveshjen me Pashiqin...

29 MARS 1925 Vritet në Dragobi Trimi i Maleve Bajram CURRI, po nga A. Zogu. ●1 Mars 1945: Mbyllet në Tiranë Gjyqi Special ku u dënuen 60 të “pandehun”, prej të cilëve janë pushkatue 17 vetë: Fejzi Alizoti, Terenc Toçi, Aqif Permeti, Gustav Mirdashi, Kostandin Kote, Hilmi Leka, Reshit Merlika, Beqir Valteri, Javer Hurshit, Dik Cami, Ismail Golemi, Zef Kadarja, Tahsim Bishqemi, Shyqyri Borshi, Kolë Tromara, Daut Çarçani, Bahri Omari. Jo pak prej të tjerëve u zhdukën në burgje e kampe shfarosje... ●5 Mars 1945 Pushkatohet në Tiranë Don Lazer Shantoja, Martir i Parë i Klerit Katolik Shqiptar. Publiçist në Shqipninë e Veriut aqsa Faik Konica në Shqipninë e Jugut. ●8 Mars 1908 asht le At Lek Luli, i vramë tradhtisht në Bytyç të Tropojës në Korrik 1944. ●25 Mars 1945 pushkatohet në Shkoder grupi i Prekë Calit.

Në muret e qytetit ngjitën afishe të mëdha me titullin: “Pushkatohen kriminelat e Luftës dhe Armiqtë e Popullit”, ku, vijojnë emnat: 1. Prenk Cali, 2. Dom Ndre Zadeja, 3. Luigj Gjeto Kastrati, 4. Ndok Nik Bardhoku, 5. Ndrek Loka, 6. Arif Selim Hyseni, 7. Ded Lulash Smajli, 8. Gjok Nikaj, 9. Dul Bajrami, 10. Mark Luc Gjoni, 11. Tom Lek Daka, 12.

Maliq Bajrami, 13. Gjok Nikoll Voci, 14. Pjetër Ded Gjedashi.

Kësaj listë i mugojnë edhe 118 Burra të vramë në Malësi, me Trupat e Tyne të tretun nder lumej e prroje, mbasi ua djegën kullat... ●4 Mars 1946 Pushkatohen me grupin e Organizatës “Bashkimi Shqiptar”, në Shkoder: At Gjon Fausti, At Daniel Dajani, At Gjon Shllaku, Seminaristi Mark Çuni, Gjelosh Lulashi, Qerim Sadiku, Frano Mirakaj (Korrik 1946, me urdhen të E.Hoxhës). ●23 Mars 1946 vritet Don Nikoll Gazulli, në Malsi të Madhe, në shpella të Vrithit. ●17 Mars 1947 arrestohet Don Nikoll Luli. Ka sherbye gjithnjë në Mirditë. ●28 Mars 1947 Pushkatohet Don Dedë Maçaj 27 vjeç, kur ishte ushtar në Permet. Fjala e fundit e Tij ishte kjo: “Shpalli perpara Zotit, perpara të cilit shpejt do të dal, dhe para jush të dashtun ushtar, që po vritem vetem per shkak të urrejtjes ndaj besimit Katolik.

E tham këte pa idhnim apo urrejtje per ata të cilët mbas pak do të më vrasin...” ●9 Mars 1948 Pushkatohet Don Anton Zogaj (1905 – 1948), në Porto Romano... ●11 Mars 1948 Pushkatohen në oren 5 të mengjezit, në Zallin e Kirit në Shkoder, Prelatët e Klerit Katolik Shqiptar me një grup qytetarësh të akuzuem per Lëvizjen e Postribës: Imz. Frano Gjini, At Mati Prennushi, Imz. Nikoll Deda, At Çiprian Nika, Dulo Kali, Ingj. Fahri Rusi, Abdullah Kazazi, Pjeter Prendush Pali, Cin Serreqi, Bilbil Hajmi, Xhelal Hardolli, Guljelm Suma, Caf Dragusha, Zef Kol Prela, Gasper Simon Gaspri, Murat Hysen Haxhija. (Në Dosje grupi nuk asht si dishmon Dr. Papavrami në 1993).

●19 Mars 1949 Vdes në burgun e Durrësit Imzot Vinçenc Prennushi, Argjipeshkëv i Tiranës dhe i Durrësit. Nuk pranoi shkëputjen e Kishës Katolike nga Vatikani... ●2 Mars 1950 interrnohet mësheftas At Marin Sirdani, kundershtar i Statutit qeveritar. ●26 Mars 1951 Arrestohet Don Marjan Arta dhe dënohet me 15 vjet burg... ●20 Mars 1952 vdes në Vaun e Dejës Don Nikoll Sheldija.

Nuk ka firmue Statutin e 1951. ●19 Mars 1954 Shugurohet Meshtar Don Ndoc Nogaj e At Gjergj Vata nga Imz. E. Çoba. ●24 Mars 1963 Shugurohet Meshtar Don Luigj Kçira nga Imz. Ernesto Çoba. ●19 Mars 1967 Mbyllja perfundimtare e të gjitha Kishave Katolike në Shqipni, si pasojë e “Revolucionit Ideologjik e Kulturor 1967” nga diktatori terrorist Enver Hoxha. ●15 Mars 1974 Mbytet në fabriken gurore Krujë Don Prekë Nikçi. Nuk mohon Fenë! ●23 Mars 1976 Arrestohet Imz. Ernesto Çoba dhe Don Lec Sahatçija që vdesin në burg. ●Me 20 Mars 1991 vizitoi per herë të parë Shqipninë Kardinal Klaudio Çeli, pergjegjës i mardhanjeve të Vatikanit me KSBE, me të cilin jemi takue në Shkoder, kur unë ishe në BSPSH e Shkodres me detyren e mardhanjeve të Sindikatës me Besimet Fetare. ●20 Mars 2000 Papa Gjon Pali II shkon në pelegrinazhin e Tokave të Shenjta dhe vendet ku jetoi Krishti. Atje u ndalue dhe bani lutje tek Muri i Lotëve...

Melbourne, 27 Shkurt 2018.

SHKODRANI GJON KAMSI NUK VJEN KURRMA !

GJON KAMSI (30 Prill 1894 – 7 Mars 1992) “KOHA KALON E BASHKË ME TE KALOJMË EDHE NA !” Thonte një Dijetar.

Ndersa sot, edhe pse e pashkrueme Historia e Lavdishme e Shkodres mbetet e daltueme nder gurt e Mureve të Rozafës, ku aty do të gjeni edhe Emnin e Atdhetarit Gjon Kamsi!

Gjon KAMSI ishte Burri Shkodranë, moshatarë me Varrezat e Rrëmajit, Monumentin e Perjetshëm të Shkodres, ku prehen Emnat ma të njohun të Historisë së daltueme me shkronja t’ arta, mbrenda e jashta Atyne Mureve të lame me gjak gjatë gjithë shekullit XX.., pikrisht, aty ku rrezet e para të diellit pershëndesin çinarët e Zef Zorbës.

E po, mos t’ ishe Ti o Gjon KAMSI, sot Ata Kryqa do t’ ishin të rrafshuem me tokën...

Ishe vetem Ti o Gjon KAMSI, që i the diktatorit tiran: “Këtu, mos prek!”...

E po, mos t’ ishe Ti o Gjon KAMSI, me i tregue “etnografëve” të Festivalit Gjinokastres se Kostumet Kombtare të Veriut janë ndrye nder arkat e grave Shkodrane, edhe sot ne nuk do të njihshim bukurinë e Motres Tone, e se kujt i perket veshja e Saj! E po, mos t’ ishe Ti o Gjon KAMSI, edhe sot Vajzat e Shkodres nuk do të dinin si vishen ato vlera të pakrahasueshme kombtare e të vjetra sa vetë Emni i Teutës... E po, mos t’ ishe Ti o Gjon KAMSI...

Kush do ta thonte të vertetën...Akademikët ?!

Apo “historianët” që kanë harrue me kohë Dedë Gjo’ Lulin e Don Nikoll Kaçorrin...

As nuk e dijnë të shkretët se në 1913 ishte një At Gjergj Fishtë, që pranë unazës së Atij Flamuri të vendosun në Kompanjelin e Fretenve, vazhdonte vargu i kandilave të lidhun me Xhaminë e Fushës së Çelës, që malazezët nuk e harrojnë as sot mbas 115 vjetësh...

E po, mos t’ ishe Ti o Atdhetari Trim Gjon KAMSI, Vrasja e Shqiptarit Demokrat ma të madh të Shekullit XX, Luigj Gurakuqi, do të “shkruhej” si Monumenti i Vlonës së 1912, apo “maozoleumet” e tradhëtarëve vrasës në sherbim të Pashiqit, Titos e Rankoviqit...

■E po, mos t’ ishe Ti o Shkodrani Gjon KAMSI, me na sjellë këmishen e Luigjit të lame me gjak dhe dokumentin e shkruem me emnat e vrasësve tradhëtarë t’ Atdheut...

■Jam i sigurtë si do të shkruhej Historia e vertetë o Atdhetari Gjon KAMSI ?!..

Ti o Gjon KAMSI je i pavdekshem per aq kohë që do të vazhdojnë me jetue Çinarët!

Ti i ruejte Ata dhe Ata... Do të ruejn Ty...

Vazhdon edhe SOT... “dorasi” i porositun i Ahmet Zogut, i kerkon “mbrojtje”...

“Kerkoj mbrojtje dergoni të holla ndermjetsoni per pshtim pranë Qeverisë Italjane.

– Pyetnij Çatin Saraçin ku asht ..? “besa” Ndihma!...

Baltjon Stambolla – Carceri Giudiziarie Bari.

Shkeqësiës Tij Ahmet Zogu Tirana (Albania) Shkelqësiës Tij Ceno Beg Jakova (Gjakovë)” Çatin Saraçi Hotel de la Ville...”

Kjo asht fotokopje e origjinalit të letres së Baltion Stambollës, e ruejtun nga Shkodrani Atdhetar Gjon Kamsi, sot në Muzeun Historik Shkoder. (Foto 2009).

Melbourne, 1 Mars 2018.

Vështrim mbi bibliotekarin e njohtun shkodran Izet Bebeziqin (1905-1982)!

Nga Paul Tedeschini Fjala e Drejtorit te Bibliotekes se Shkodres Gjovalin Çuni mbajte ne simpoziumin e perbashket te Bashkis se Shkodres dhe Bibliotekes se qytetit “Marin Barleti” mbajte ne nji nga mjediset e Bibliotekes me daten 27.12.2007 kushtue intelektualit te njohtun shkodrane Izet Bebeziqi: Veprat e njerëzve të djeshëm janë shenja e civilizimit, shkrimet e punet tyre shenjë e prodhimit kulturor shkodran dhe shqiptarë.

Që të mos mbesin vetëm në kujtesë po shkruaj pak fjalë për Izetin si bibliotekar Dëshirojmë të theksojmë se Izeti bënte pjesë në radhët e studiuesve të shquar te paraluftes, por planet komuniste te pasluftes për të zhdukur intilegjencën shqiptare, aq më tepër atë shkodrane e përfshinë edhe atë. Ndonese te tjeret me burgosjet e internimet gjate Luftes se Dyte Boterore mund te pretendonin te zinin poste drejtuese ne pushtet, Izeti nga 1944 e deri sa vdiq iu bashkue atyre studiuesve modestë “anonimë”, emnat e cilëve shumë rrallë ose asnjëherë nuk u përmendën. Por, gjithsesi ai doli fitimtar mbi vuajtjet e panumerta fizike dhe shpirtnore. Ne jete e udhehiqte parimi i Getes: “Fatmirsia ma e madhe e te birve te dheut, asht po vetem personaliteti”.

Talenti i Izetit shpertheu ne vitet ’30-40 tw shekullit tw kaluar. “Malli i shtampës” ose deshira per te shkruar, karakteristikë e njerëzve diturakë e shtyu atë të merrej me studime nga fusha të ndryshme te filologjisë. Studimet e tija përfshijnë: gjuhësinë, letërsinë, folklorin, historinë, arësimin, arkivistikat, biografinë, bibliografinë, bibliotekat etj. Në punën e tij shkencore e ndihmoi shumë edhe zotërimi i gjuhëve te gjalla dhe te vdekura si greqishte e vjetër dhe latinishte, gjithsej 11.

Veprimtaria e tij shkencore është zhvilluar brënda dhe jashtë Shqipërisë. Ne cdo vend qe punonte ai krahas punes edhe shkruante. Shkrimet tija lidhen me Vloren, Siciline, Tiranen, Durresin dhe Kosoven.

Gjatë kohës kur punonte jashtë ne Sicili, studimet me te arritura jane ata qe kane te bejne me transkriptimin e shkrimeve te De Rades, si dhe studimet rreth Serembes, shkrimtareve italiane, Dantes etj .

Me 9 qershor te vitit 1928 Izet Bebeziqi mban nje konference kushtuar Jeronim De Rades ne Shkoder.

Ne artikullin e gazetes « Shqipeni e Re » qe botohej ne Konstance te Rumanise per kete eviniment nder te tjera shkruhej : « Shembullin e Izet Bebeziqit duhet t’a ndjekin te gjithe djelmt e Shqiperise sidomos nxanesit e klasave te nalta te Gjimnazit Shtetnuer » . Ashtu sic del nga studiues te jetes se tij, ai ka bashkepunuar me mjaft revista te kohes si:

“Fryma”, “Kritika”, “Kombi”, “Kultura Islame”, Revista letrare, Fletorja e Kryqit te Kuq, etj.

Figura e Bebeziqit në këto vite nuk do të ishte e plotë në se nuk shënohet edhe veprimtaria e tij përkthyes. Por, mjaft pune te nisura u lene pergjysem, jo per mungese vullneti dhe dije, por per shkak te diktatures. Ne “Frymen” e vitit 1944, wshte nje cikel shkrimesh analiza letrare, qe do te paisej edhe me nje fjalorth fjalesh dhe shprehjesh mitologjike qe nuk perfundonte, gazeta do te mbyllej dhe pronari do te vdiste ne burgje, po keshtu deshtojne edhe perpjekjejet personale, per te perpiluar “Nji histori te Literartyres botenore”, qw ishte sic i shkruante ai nw 1938 do te ishte: ” Larg cdo ngjyre dhe tendence politike, vetem si besnik i se vertetes dhe i te bukures”.

“Nuk ka gjë që nxjerr më shumë në pah karakterin e një personi , prirjet e tij se sa një bibliotekë” – kështu e çmon vlerën e një personi një bibliotekar i vjetër që tërë jetën ja kushtoi vetëm pasionit për librin .

Deshira per librin natyrisht kishte lindur shume heret. Ajo ishte e lidhur edhe me traditen familjare.

Gjithsesi tek Izeti vlonte me teper deshira e nje studiuesi se ajo nje bibliotekari. Por gjithsesi pergatitja shkencore dhe kultura austriake e punes, qw nw Shkoder njihej thjesh me shprehjen:”austriak”, e ndihmuan ate te behet njera nga figurat me te shquara te bibliotekave te Shkodrws dhe atyre shqiptare. Izeti llogaritet ne radhet e bibliotekareve si njeri nder me te miret, i denje per cmimin me te larte te vleresimit te nje bibliotekari, “miu i bibliotekave”. Izeti e deshi librin njesoj si vehte, lexuesit njesoj si librat, pasuria e tij bashkendahej, bwhej edhe pasuri e cdo lexuesi te eter per dije. E pat te veshtire, por dashuria triumfon; aq me teper kur ajo materializohet shpirterisht dhe jo materialisht. Libri, miku i tij i ngushtë nuk iu nda as në çastet më të vështira të jetës së tij.

Rruga e librit filloi qw nw moshe te njome kur ai ishte vetem 16 vjec. I shkrepi deshira te krijoje nje biblioteke per Shkodren te cuajtur “Biblioteka Illyria-Bebeziqi”(Shkoder 1921). Deshiren e zhvilloi gjate tere jetes. Biblioteka e ndërtuar sipas parimit “jo vetëm për vehte”, grumbullonte shumicen e librave e shkrimeve per Shqiperine dhe shqiptaret” .

Shkallet e ngritjes ne graden e bibliotekarit tek Izeti u zhvillua normalisht. Pas clirimit ai u vendos ne Durres, ku me ndihmen e mikut te tij, Skender Laurasit ne vitin 1945, arriti te gjeje nje vend pune si librar ne nje librari te zakonshme.

Ndonese kane kaluar shume vite, te mocmit e kujtojne librarine e prof. Bebeziqit, atij burrit te gjate dhe gojeembel, te cilin e donin te gjithe.

Librarite gjithnje kane qene qendra te perpunimit te mendimeve te lira, klube ku gjalleronin lloj diskutimesh mes tyre shume edhe mendimet politike. Ne librarine e Bebeziqit mblidheshin, njerez te pikpamjeve te ndryshme, por qe nje gje i bashkonte: nacionalzimi, atdheu. Miq te librarise ishin vec Skender Luarasit ishin edhe Arshi Pipa, Prek Kacinari, Beqir Cela, Pader Vincenc Prendushi, Hafiz Ali Podgarica si dhe atdhetaret durrsake Stefan Kaculini e Sulejman Kadiu. Ne keto mjedise

do te lindte levizja e pare socialiste qe do te emertohej thjesht Partia Socialite Shqiptare.

Nismetare te kesaj partie ishin Izet Bebeziqi dhe Nush Radovani. Veprimi i tyre natyrisht u denua nga sistemi ne fuqi. Ne shkurt 1946 ia arrestohej dhe se bashku me denimin humbiste edhe drejtat civile.

Izet Bebeziqi nje pjese te mire te jetes e kaloi ne biblioteken e Shkodres. Si bibliotekar i thjeshte, atij por edhe te tjere punonjes te bibliotekave ju mohua kerkimi shkencor ne arkiva, por gjithsesi ata kenaqesine e tyre e gjeten ne gjurmimin e evidentimin e literatures qe ndodhej ne biblioteken e qytetit.

Qe te shkruhet dicka, duhet te gjyrmohen argumentat, duhet te gjinden materiale qe flasin sidomos mbi vendin tone. Keshtu Izeti se bashku me nje grup njerezish te njohur te qytetit bene nje pune mjaft te vlefshme bibliografike, bazuar ne rendin alfabetik te autoreve ose titujve te librave ne gjuhe te huaj, qe ndodheshin ne fondet e albanologjise dhe te balkanologjise, te periodikut shqip dhe te huaj. Treguesi i ketyre bibliografive ka vlere akoma edhe sot. Ne Albanicat e botuara nga Biblioteka Kombetare qendrojne pershkrimet bibliografike te Izetit me shoke te kopjeve te rralla, qe nuk ndodhen ne biblioteken kombetare. Me mjaft interes per lexuesin eshte edhe bibliografia Shkodra qe mban firmen e Bebeziqit. Ne kete bibliografi jane 395 zera. Mendoj se ka ardhur koha e rishikimit dhe e botimit te saj.

Fati i librit, cuditerisht eshte i lidhur me fatin e zoteruesit. Nje pjese e librave te bibliotekes personale edhe u shiten, por gjithsesi ata kudo qe te jene mbajne vulen e perjetise: “Biblioteka IllyriaBebeziqi”.

Izeti tashme nuk jeton qe prej 25 vjetesh, por shpirti i tij tashme eshte i dyzuar, nje pjese ne jeten e pasosur dhe pjesa tjeter e ngurtesuar ne biblioteken “Marin Barleti”, ne mendjen e secilit qe e njohu, familjareve, miqve, shokeve te punes.

Biblioteka e Skodrës, Marin Barleti.+

Gra të shquara shqiptare, elitare të kombit

Nga Vilhelme Vrana Haxhiraj Paragraf nga dorëshkrimi” Elitat, krenari kombëtare” “ Nuk besoj të ketë në botë si në Shqipëri, obeliskë natyralë, ku është gdhendur vetëmohimi i gruas shqiptare!”

“Familja, atdheu i vogël, ku hedh rrënjë kombi, ndërtohet nga të dy gjinitë, …kur burri dhe gruaja do të dinë ta vlerësojnë njëri-tjetrin për atë që është në gjendje të bëjë e të arrijë secili segment i shoqërisë, do të kemi një familje të bukur, një shoqëri kompakte e pa smirë, një shtet më të konsoliduar dhe një komb të integruar…”Vivra Shoqërinë njerëzore e bëjnë dy segmente:burra dhe gra, ku kjo e dyta sipas statistikave, zë vendin e parë, me mëse 51% të numrit të të gjithë popullsisë së globit tokësor. Ky segment vital, qeliza e njerëzimit, nga i cili lind e bukura “JETA”, ka dhënë, jep dhe do të japë vlera në shoqëri. Është gruaja që ka dhënë burra të aftë që kanë drejtuar dhe drejtojnë perandori, shtete, organizma kombëtare dhe ndërkombëtare në të gjitha fushat si në organet e larta presidenciale, legjislative, juridike, ekzekutive, si dhe në shkencë, ekonomi, drejtësi, arsim, kulturë, shëndetësi, ushtri etje…

Edhe pse të pavlerësuara si e sa duhet, si dhe në kushte pabarazie gjinore, megjithatë janë në një numër të konsiderueshëm gratë që janë ndërtuese të shoqërisë, me të njëjtat vlera si dhe meshkujt. Kurr s’duhet harruar se gjatë historisë ka pasur shumë vajza të reja, bashkëshorte, nëna që me punën e tyre, bazuar në intelekt, arsim, profesion, kurajo, guxim e vetmohim, janë bërë shembuj virtyti që kanë dhënë vlera të njëjta apo dhe më të avancura sesa meshkujt. Në këtë mënyrë ato kanë krijuar modele që duhen ndjekur nga bashkëkohësit apo të merren si nxitje për të thyer konceptet patriarkale të

shqoqërisë njerëzore. Në kërkim të modeleve të grave që patën guxim për të sfiduar kohën dhe mentalitetin, për gjetjen e atyre zonjave që thyen tabu dhe korniza shumë të ngurta, të vendosura padrejtësisht ndaj tyre nga politikat e mbrapshta, ka pasur në çdo kohë.

Një fjalë e urtë thotë:“Po të kërkosh, gjen.” Në Shqipëri ka shumë modele grash që me guxim, kanë thyer rregullat strikte dhe patriarkale të mesjetës.

Ato dolën kundër kohëve të egra që mohonin ekzistencën e saj si një segment vlerash. Them me bindje se Elitat dolën nga kornizat e rregullave të ngurta të shoqërisë, duke sfiduar kohën dhe pushtetet despotike. Me vlerat e tyre të pamohueshme, jo vetëm kanë luftuar gjatë shekujve për të çliruar vendin, por hodhën themele të reja për një shoqëri të re dhe hapën rrugën e qytetërimit.

Këto zonja jetuan e punuan në periudha të ndryshme historike, që me guxim e mençuri u ngritën kundër çdo lloj shtypjeje, dhune dhe tutele, që ishin tregues të lënies së tyre në injorancë, varfëri mendore dhe vartësi ekonomike. Një gjendje e tillë e gruas, me mungesë të theksuar lirie, që ishte për të dëshiruar, përherë ka karakterizuar ndërgjegjen tonë kombëtare në nivele tejet të ulëta. Dua të veçoj e të vë në dukje ato gra intelektuale që u ngritën me forcë kundër shtypjes,dhunës, indiferentizmit gjinor, mohimit dhe hapën rrugën për një të ardhme ndryshe, ku femra të mos ndihet inferiore. Këto zonja vitale me shembullin e tyre ia rritën famën dhe vlerat vendit që i lindi e i rriti, duke e vënë kombin mbi gjithçka tjetër, shumë syresh rritën prestigjin e këtij segmenti të bukur dhe të pazëvendësueshëm.

Synimi i zonjave që kanë dalë nismëtare, ka qenë luftë kundër zakoneve e mentalitetit patriarkal të Mesjetës, nëpërmjet arsimimit të tyre, rritjes së nivelit kulturor, pjesmarrjes së gruas me të drejta të barabarta dhe në kushte të njëjta me burrat në çdo fushë të jetës, pse jo edhe në drejtim. Elitat gra janë vlera që duhen nxitur apo inkurajuar nga shteti me institucionet e tij.

Familja, atdheu i vogël, ku hedh rrënjë kombi, ndërtohet nga të dy gjinitë, nga burri dhe gruaja, por emrin e mbajtjes së familjes, namin e mirë apo famën tek ne, e merr burri. Pse? Ata paskan të drejtë të ndihen të përkushtuar?! Jo. Këtë pseudosakrificë e bëjnë vetëm për ego, për mentalitet dhe për të treguar se “pa burrat nuk rritet fëmija, nuk mbahet familja, madje edhe kombet nuk zhvillohen pa pasur në krye burra shteti”. Arti gojor i popullit tonë të lashtë u transmeton brezave: “Njëra dorë lanë tjetrën, të dyja lajnë fytyrën!” – kjo thënie është më se e duhura dhe tejet e spikatur për këtë rast. Sepse kur të dy gjinitë do të dinë ta vlerësojnë njëri-tjetrin për atë që është në gjendje të bëjë e të arrijë secili segment, do të kemi një familje të bukur, një shoqëri kompakte e pa smirë, një shtet më të konsoliduar dhe një komb të integruar. Natyrisht këto gra që i ka nxjerrë koha,me vrazhdësinë e saj, të cilat qëndrojnë më lartë se të tjerat, pavarësisht nga bindjet politike që ka secila, kanë nevojë për mbështetjen e institucioneve të larta shtetërore, duke nisur që nga Kryeministri, Qeveria, gjithë pushteti qëndror dhe

ai që do t’i spikat i pari këto vlera, duhet të jetë pushteti lokal.

Gra të tilla, që meritojnë të quhen “ELITA” i treguan botës se, ekzistenca e shoqërisë njerëzore nuk mund të jetë e njëanshme, as vetëm mashkullore dhe as vetëm femërore, por mundësohet nga dy segmente, femra dhe meshkuj.

Pyes:”Si mund ta mohojnë atë të vërtetë të madhe se, nga gruaja lindën burrat e shteteve, në duart e të cilëve është luajtur e luhet politika, diplomacia botërore, drejtësia dhe fatet e kombeve të mëdhenj apo të vegjël?” Gra të tilla, veç të qenit bija të denja, bashkëshorte besnike dhe nëna apo gjyshe shembullore, por duke sjell progres në ssoqëri në fusha të ndryshme të jetës, kanë fituar disi lirinë vetjake.

Si individ, unë jam kundër lirisë pa kufi që shtrembëron e përdhos nocionin e kësaj fjale të bukur, fisnike, të vyer dhe të pazëvendësueshme.Jam për atë liri që individit, në rastin tonë, gruas i jep mundësinë për të qenë vetvetja dhe si e tillë, është vlerë kombëtare.

Vo:Tribuna Shqiptare,7 mars 2014- Vivra,” Gruaja shqiptare në shekuj”: Historia e kombeve është zhvilluar sipas epokave historike, politike, ekonomike dhe sociale që, në tërësi bëjnë historinë e një kombi.

Historinë e vërtetë e bënë njerëzimi me bëmat e tij, vetëm atëherë kur të dalin në pah vlerat e rralla të njerëzve të shquar. Meqë gratë dhe burrat bashkëudhëtojnë, duhen pasur parasysh vlerat reale që ka dhënë çdo segment i shoqërisë në historinë e kombit. Zakonisht politikat e politikanët më tepër i kanë prishur dhe i prishin punë, se sa i japin vlerat e duhura gruas, këtij segmenti të rëndësishëm e të pamohueshëm në jetën politiko-social-ekonomikokulturore të kombit. Njëanshmëria e këtij mentaliteti do të ekzistojë për sa kohë të ketë pabarabarazi gjinore. Madje ky qëndrim do të jetë edhe pasi të mënjanohet mentaliteti patriarkal dhe të pranohet se femra ka të njëjtin potencial intelektual e profesional, si burrat. Pikërisht për këtë diferencim gjinor,duhet të vlerësohen veprimtaria, arritjet dhe sfidat e gruas në çdo epokë historike. Çdo epokë ka përfaqësuesit e shquar të shoqërisë.

Ashtu si shumë meshkuj që janë shembuj virtyti e trimërie, si mbretërit ilir,si: Bato, Pleurati, Monuni, Mytili, Pirro i Epirit, Genti, Agroni. Aleksandri i Madh, më vonë Gjergj Arianiti, Skënderbeu dhe Ismail Qemali, ka edhe mjaft gra të shquara.

Theksoj se qysh në lashtësi, gruaja ka mbajtur peshën e familjes e të të gjithë shoqërisë. Gratë ilire merrnin pjesë në kuvende dhe herë -herë u dëgjohej fjala më shumë se sa burrave. Një vlerësim të tillë për femrën e përmban edhe Kanuni i Lek Dukagjinit. Si heroizmat e pashoqe të burrave trima, të tilla drithëruese dhe vetëmohuese, janë legjendat edhe për gratë trimëresha. Shembuj të tillë ka plot.

Pas vdekjes së Agronit drejtimin e shtetit Ardian e mori mbretëresha Teuta, e cila diti t’i udhëheqë ilirët nga beteja në betejë, në luftën e drejtë dhe çlirimtare

MBRETERESH TEUTA ndaj romakëve. Teuta u shqua si një stratege e zonja që e nxori popullin e vet nga situata të vështira ndërlufuese, jo shaka por me një Perandori që ishte sundimtare e botës. Kjo u tregoi ilirëve dhe botës se edhe një grua është e aftë të drejtojë si çdo burrë.

Shembuj vitaliteti e besnikërie ishin gratë ilire që luftonin përkrahë burrave. Në kohën që ata ishin në luftë, gratë jo vetëm drejtonin familjen, ekonominë, rrisnin dhe edukonin fëmijët për t’u bërë luftëtarë të zotë, por drejtonin e mbronin edhe pronën e tyre.

Pra rrjedhat e kohës nxorën, jo vetëm burra por edhe gra të famshme. Sa e sa gra atdhetare ia kanë rritur emrin Shqipërisë iliro-pellazge.

Ato, në çaste vendimtare për atdheun e tyre, i dhanë emër vetes, kanë mbijetuar me armë në dorë ose kanë vdekur me nder. Shembuj të tillë, janë 6000 gra dhe vasha që dolën malit për çlirimin e Shqipërisë, e cila u përfshi në Luftën e Dytë Botërore. Veç tyre ka dhe nga ato zonja me kuptimin e vërtetë të fjalës, që me bëmate tyre janë shndërruar në legjenda, si: Doruntina e Vranajve, të cilën e thirri zëri i tokës mëmë.Legjendat e Gjergj Elez Alisë dhe të Mujës e Halilit, që veç trimërisë së pashoqe tregojnë besën e shqiptarit. Rozafa e flijuar që muret e kështjellës së Shkodrës të mos binin, duke lënë jetim fëmijën në gji. Argjiroja, e cila për të mos rënë në durt e pushtuesve, u hodh nga muret e kalasë së Gjirokastrës. Mbretëresha Teutë, gratë e Sopotit, gratë e Pargës, apo suljotet në vallen e vdekjes, përjetësuar nga piktori Ari Shefer, në pikturën “Gratë e Sulit”. *Maro Konda:Kujt mund t’ia merrte mendja se nusja e re nga bregu i praruar i Jonit do të bënte epokë, që u vetflijua, duke u hedhur nga shkëmbi dhe tërhoqi në greminë pas vetes, turqit e lidhur me litar njëri pas-tjetrit. Pas njohjes së vitalitetit dhe karakterit të gruas shqiptare, i kanë përjetësuar në vpra letrare, kurse Akademikja franceze, Margaret Jursenar në tregimin “Qumështi i vdekjes” u bazua në legjendën e murosjes së Rozafës, nënës së

re që u flijua nën gurët e kalasë. Ka vënë në gojën e një personazhi të entuiazmuar nga legjenda e Rozafës,i cili u shpreh: “Ama për nënë do të doja të kisha një vashë si ajo e legjendës shqiptare”.

Kujtojmë dy princeshat e Kaninës: * Rugjina Balsha, e cila në shek.e XIV bëri epokë, duke luftuar dhe udhëhequr luftëtarët si burrë. Pasi aleatët ia mohuan ndihmën, nuk fitoi, por as nuk iu dorëzua pushtuesve osmanë. Ajo me trimat e saj migroi në Korfuz, ku vdiq me sytë nga brigjet shqiptare. * Donika Arianit Kastrioti, e cila ishte e denjë për t’u kurorëzuar Mbretëreshë e Arbërisë, titull që e mbajti me nder edhe pas vdekjes së Skënderbeut.

Si Donika, dhe e motra, Shën Angjelina, dy vajzat e Princit të Kaninës, Gjergj Arianiti rritën emrin e tyre, të të atit dhe të Arbërisë. Donika Kastrioti jetoi jo pak po 32-33 vite në oborret e Napolit, Venedikut me dinjitet mbretëreshe. Deri në vdekjen e saj, në fillim të shek XVI ajo nuk reshti së ndihmuari shqiptarët nga mërgimi ku jetonte. *Elena Lukrecia Peshkopia Me këtë rast ju njohim me të panjohurën Elena Peshkopia, e para grua në botë që mori doktoraturën në Filozofi. Programin e doktoraturës e ndoqi në Universitetin e Padovës( Itali). Ajo për doktoraturë mbrojti teoritë e saj sipas babait të Filozofisë,Aristotelit, më 25 qershor 1678 para profesorëve të filozofisë, astronomisë, logjikës, mjekësisë dhe teologjisë, në Universitetin “Vassar”të Nju Jorkut në SHBA. Aty para katedrës, Elena është portretizuar duke mbrojtur tezat e saj mbi Aristotelin. Portreti i saj është në dritaren e qelqit rreth 7 m. i lartë në bibliotekën “Frederick Ferris Thomson”, në Universitetin “Vassar”. Gjithashtu ky portret që ngre në piedestal gruan shqiptare, gjendet edhe në shumë universitete të Europës. *Rilindja Evropiane dhe lufta për të drejtat e gruas.

Qysh në shek. e XVIII-të, në oborrin e Shën Petërburgut u bë evolucion social-ekonomikkulturor nga Perandoresha Katerina e Madhe. Kjo grua me origjinë gjermane, shërbeu si shembull për femrat përparimtare dhe të arsimuara të Evropës, që kërkonin ndryshim, të cilin duhet ta sillte gruaja prej së cilës lind jeta. Askush nuk mund ta mohojë se nga gruaja lindën burrat e shteteve, në duart e të cilëve është luajtur e luhet politika, diplomacia botërore dhe fatet e kombeve. Shumë zonja të nderuara, që e urrenin skllavërinë e femrës si segment, izoluar brenda katër mureve të shtëpisë, kishin vërejtur se mungesa e lirive dhe të drejtave të gruas, mospjesmarrja e saj në votime, mosarsimimi apo mohimi i të drejtës së punës intelektuale në administratën shtetërore, ishte një pengesë për zhvillimin e kontinentit plakë. Femrat e arsimuara e kanë ditur se ky segment i shoqërisë, gruaja e pakulturuar ka qenë pengesë e zhvillimit të shoqërisë. Ndaj qysh në Mesjetë vajzat malësore të Alpeve shqiptare morën një vendim që do të luftonin kundër pushtuesit si me pushkë por edhe me zgjimin e ndërgjegjes. Ato u ngritën kundër sundimit të huaj për të mos u bërë skllave që të shiteshun nëpër tregjet e Europës. Këto ishin

200 Amazonat shqiptare, që shkuan në ndihmë të Katerinës së Madhe në brigjet e Detit të Zi. Gjithashtu ishin këto amazona të maleve shqiptare që u ngritën kundër fejesës në djep dhe martesave të detyruara nga ligjet e egra të kohës. *Nora e Kelmendit: Ajo ishte një e re trimëreshë, si zanë mali, e cila bëri emër ishte në shek.XVII. Nora ishte vajza nga Malësia e Madhe. E shquar për bukurinë dhe trimërinë e saj Nora e Kelmendit, në vitet 1637-38, pranoi të martohej kundër vullnetit të të atit me kryekështjellarin boshnjak, Pashanë e Shkodrës, të cilin e vrau me një kamë me dorezë argjendi, që e kishte fshehur nën xhubletë. Për këtë akt trimërie që nuk iu nënshtrua të huajit, bota e quajti Brunilda Shqiptare, ose Mbretëresha e Maleve që vrau kryekështjellarin, ashtu si Brunilda e antikitetit që vrau Zigfridin.Shembujt tregojnë se, *Rilindja Europiane ndikoi edhe në Shqipëri.

1993) – sepse për gruan shqiptare, madje edhe në botë ishte e ndaluar të merrej me politikë apo punë intelektuale.

Elena Gjika – Dora d’Istria Por me kohë femrat e arsimuara e kishin të qartë se pa një grua të kulturuar nuk mund të ketë as f amilje, as rini dhe as të ardhme të zhvilluar të kombit. Si pasojë e nivelit të ulët kulturor të njerëzimit, botës do t’i mungojnë kombet e qytetëruar. Në Europë kishte nisur lëvizja femërore madje e nxitur nga burrat. Në Paris, Rusoithemeloi shoqatën “Lega e Gruas“më 1869. Por ligjet e kohës ishin të egra. Ndaj shumë gra që kërkonin ndryshim, përfunduan në gijotinë, shumica e të cilave ishin nga shtresa e lartë e aristokracisë, mbretëresha e princesha si në Skoci, Angli, Hollandë, Francë etje. Një shembull i tillë ishte e reja 19 vjeçare franceze Zhan d’Ark (1412-1431), që udhëhoqi lëvizjen fshatare në Francën e viteve 14291431,model, që e ndoqën amazonat shqiptare,Nora Kelmendi, Janica Martinaj apo Tring Smajlja.

Revolucioni në industri, solli ndryshime rrënjësore në Evropë. Dalja e gruas në punë me kushte të vështira, paga e ulët, orari 12-14 orë dhe puna e rëndë e të miturve në miniera, ose si hamenjë, bënë që gruaja të zgjohej ndërgjegjësisht sidomos në Angli e Francë. *Shekulli i XIX-të,shekulli i Rilindjes Evropiane,

ishte një lëvizje social-kulturore, në të cilën u përfshinë edhe mjaft zonja. Në këtë kohë, krahas industrisë, mori hov arti, letërsia, piktura, skulptura, muzika, teatri, baleti etje. Duhej kurajo dhe guxim nga gra të virtytshme që të thyenin konceptet mesjetare dhe të dilnin nga kornizat e kohës. Këtë rrugë ndoqi dhe një ndër 10 gratë e shquara të shekullit XIX-të: * Elena Gjika ose Dora D’Istria, që u bë pjesë aktive e Rilindjes në Europë. Elena ishte shkrimtare dhe publiciste përparimtare rumune me origjinë shqiptare.

Lind pyetja:-Pse mbante këtë pseudonim? E dimë mirë se atëherë ishte e vështirë që të pranohej gruaja si vlerë e profesioneve si letërsi, politikë, drejtësi, diplomaci, profesione që ishin pronë për mendjet dhe forcën mashkullore.

Ndaj Elena Gjika jo më kot u quajt Princesha e Kulturës Evropiane. Nuk besoj të ketë në botë si në Shqipëri, obeliskë më natyralë që ka gdhendur vetëmohimin e gruas shqiptare, si kanë dalë vetë ato.

Elena nuk ishte rasti i parë në kontinent si grua e emancipuar. Në Francë ishte Zhorzh Sandi, e cila vetëm kur mohoi emrin femëror dhe u vesh si kalorës, mundi t’i botonte veprat e saj letrare. Në Evropë atë kohë kishte mjaft femra të kulturuara, por mes tyre ishin 4 femra të famshme që ngjallën respektin e botës mashkullore, zgjuan dhe rritën interesin e rretheve politike, të salloneve mondane, tryezave diplomatike për mençurinë, kurajon dhe elegancën e tyre. Ndërkohë që gruas i ishin mohuar shumë të drejta, madje dhe e drejta e votës, në Angli u shqua një zonjë, Virxhinia Woolf, shkrimtare moderne, romanciere, publiciste e shquar, eseiste, që mbronte të drejtat e grave. Le të[ shohim disa modele grash elitare të kombit shqiptar: *Laskarina Bubulina:Në Luftën për Pavarësinë e Greqisë, mes shumë burrave shqiptarë,u dallua gruaja shqiptare, luftëtarja trime, kapedania, Laskarina Bubulina, e cila e vuri gjithë pasurinë në shërbim të revolucionuit grek. *Lejla Rasih Dino: Fisnikja nga Çamëria, Lejla Rasih Dino,në emër të grave shqiptare, si një diplomate e sprovuar, iu drejtua autoriteteve të larta botërore për çështjen e trojeve shqiptare të mbetura jashtë kufijve të 1913-ës. Ishte gruaja e parë shqiptare që me kurajo iu drejtua në kohën e duhur, Kryetarit të Konferencës së Paqes në Paris, për përkrahjen e drejtë të çështjes shqiptare. Ajo trokiti tek simboli i Paqes, personaliteti më në zë i politikës botërore, Woodrow Wilson, për mbrojtjen e çështjes shqiptare në përgjithësi e të Kosovës e Çamërisë në veçanti. Ajo preku zemrën e Wilsonit, i cili kishte firmosur zyrtarisht dhe vendosur ne kalendar të dielën e dytë të muajit Maj festën e nënave, “Mother’s Day”. Lejla Dino krijoi në Gjenevë të Zvicrës “Komunitetin e Gruas Shqiptare” në vitin 1919 dhe identifikoi se SHBA ishte mik i madh i Shqipërisë.

Ne themi:“E vërteta vonon, por nuk harron” Për 100 vjetorin e copëzimit të Shqipërisë nga konferenca e Ambasadorëve, u botua Traktati i fshehtë i Londrës

Laskarina Bubulina 1915, i cili kishte hartuar zhdukjen e Shqipërisë, njëlloj si Kongresi i Berlinit 1878, kur kancelari gejramn, Bismarku u shpreh: “Shqipëria është një shprehje gjeografike.” * Parashqevi dhe Sevasti Qiriazi :Jo vetëm nuk duhen harruar, por duhet të nderohen motrat Parashqevi dhe Sevasti Qiriazi, të cilat hapën shkollën e parë shqipe të vashave më 1892 nën luftën e rreptë të kishës helene dhe Portës së Lartë, për ta penguar përhapjrn e gjuhës shqipe.

Ndalonin zhvillimin e arsimit, që forconte kombin shqiptar, e shihnin si rrezik të pretendimeve të tyre gllabëruese, ndaj i pengonin shkollat e para shqipe. *Tringa e Malsisë, ose Tring Smailja: Në kryengritjen e Malësisë së Madhe të vitit 1911, me në krye heroin legjendar Ded Gjo Luli, ku u përfshinë edhe gra si Tringa e Malsisë, ose Tring Smailja. Kjo kryengritje u kurorëzua me ngritjen e flamurit në Deçiç, më 3 prill të po këtij viti,që është Preludi i shpalljes së Pavarësisë në Vlorë më 28 Nëntor 1912. *Janica Martinaj – Vo:New York Times 25 maj 1911 dhe Gazeta franceze’Le Petit Journal’, më 28 maj1911: Beteja e Vraninës – një Zhan d’Ark shqiptare :” CETTINJE, 9 maj. Në betejën e Vraninës, Malësia mbi Shkodër – u shqua një vajzë e re, shumë e bukur, Janica Martinaj , që zuri vendin e babait të saj të vrarë dhe i udhëhoqi Martinajt në fitoren kundër turqve. Vajza në mediat e huaja u quajt “Zhan d’Ark shqiptare”. *Shote Galica: Kush nuk e kujton heroizmin e trimëreshës Shote Galica, e cila u vesh si burrë, ngjeshi armët e Azem Galicës, bashkëshortit, dhe luftoi kundër të huajve. Ç’bëri më shumë heroi legjendar El Sidi, se sa kjo grua malësore që mbrojti trojet arbërore? *Sado Koshena, nga Dukati i Vlorës më 1907 u bëri qëndresë torturave të xhandarëve turq, për kunatin, që s’ pranoi të shërbente në ushtrinë turke.

Më 27 dhjetor 1912, në luftën italo-greke nisi djemtë në luftë, ngjeshi gjerdanin me fishekë dhe mauzerin në dorë, luftoi në Llogara kundër forcave greke, që kishin zbritur në Himarë. Kur pa burrat që lanë

frontin e luftës gërthiti: “Turp, turp! Pse kështu bëjnë burrat? Shkoni, shkoni e futni në çitjanet e grave që të shpëtoni lëkurën!”– (Dukat- Word press). Po kështu në Luftën e Vlorës, më 4-5 qershor 1920 ishte në krye të çetës prej 13 vetash, që shpartalluan garnizonin Italian. *Gratë e shquara shqiptare të kohës moderne : * Sabiha Kasimati, shkencëtarja e parë shqiptare për gjallesat e ujërave, që e vrau diktatura me grupin që gjasma hodhi bombë në ambasadën sovjetike. Pas vrasjes, studimin e saj, dorëshkrim gati për botim, ia dhanë autorsinë, një rusi dhe dy shqiptarëve. *Tefta Tashko Koço, Sopranoja, që me talentin dhe zërin e saj debutoi në skenat e Parisit dhe La Skalës (Milano), e kërkuar të ushtronte artin e saj brilant në SHBA. Por ajo zgjodhi vendin e saj,. Ajo ngriti në art lirik këngën popullore, folklorin e pasur shqiptar, duke e shndërruar atë në art modern e të përjetshëm. *Musine Kokalari, Gjatë luftës së II Botërore doli një grua trime, Musine Kokalari, intelektuale me vizion të gjerë për demokracinë në Shqipëri, që ishte për një shtet të tipit evropian, pasi ishte arsimuar në Universitetin e Romës. Ajo luftoi me penë duke lënë mbi 5000 faqe dorëshkrim. Ishte gruaja që nuk i ndërroi idetë edhe pse e kaloi gjithë jetën në burg dhe internim. *Nermin Vlora Falaski, Studiuesja, gjuhëtarja që ka mbrojtur me dije e kulturë origjinën dhe lashtësinë e gjuhës shqipe, që vërteton se përmes gjuhës shqipe deshifrohen shumë gjuhë të vdekura.

Teza e Nermin Vlorës, që thekson se shqipja rrjedh nga pellazgishtja, është një dokument i rëndësishëm për ekzistencën parahelene të shqiptarëve si pasardhës direkt të iliro-pellazgëve. *Nobelistja “Nënë Tereza“, e mohuara nga Diktatura Komuniste e cila është një prej personaliteteve më të mëdha të kombit shqiptar, e quajtur “nëna e të gjithë botës” e cila sot është shenjtore “Shën Nënë Tereza e Kalkutës”. *Laura Nexhat Mersini nga Vlora, një shkencëtare e re shqiptare, pretendente për çmimin Nobel .Dr. Laura Mersini-Houghton, Profesore në Universitetin e Karolinës së Veriut, në Chapel Hill.

Kjo grua, një gjeni “Mari Kyri”e sotme e fizikës së kozmosit, që me kurajo demonstroi zbulimin e saj shkencor më (24-29 gusht 2015) në Suedi para 32 shkencëtarëve nga e gjithë bota. Ajo deklamoi se Teoria e Big Bang-ut dhe e ekzistencës së ‘vrimës së zezë’ është e pamundur për shkak të energjisë së jashtëzakonshme që i duhet një shpërthimi të tillë. Ajo shkencërisht hodhi tezën se, Gjithësia është multiverse.

Tani pyes se cila nga këto zonja të nderuara, nga këto elita shqiptare që ia kanë rritur prestigjin kombit, është vlerësuar nga politika, nga shteti shqiptar?! Shumica janë të mohuara, të panjohura dhe ndonjera që është vlerësuar, nuk e ka marrë vendin që meriton në piedestalin e elitës së mohuar shqiptare.” I uroj gruas shqiptare kurrë të mos rresht për të kërkuar të drejtat dhe liritë e saj për rritjen e ndërgjegjes kombëtare, për integrimin e saj me dinjitet dhe jo duke qenë bishti i kavallit në

politikë e kudo, por me arsimim , profesionalizëm dhe intelekt..

Ndaj me të drejtë jam shprehur 25 vite më parë: (Vivra.Kogresi i I-rë i LDG-ës 5 mars,Tiranë-1993.)

“Ne jemi gra,me arsim të barabartë, gjithashtu me intelekt dhe profesionalizëm të barabartë me burrat. Ç’kanë më tepër nga ne këta zotërinjë? Vetëm se ata janë më të korruptueshëm se gratë. Pasi një grua e korruptuar, nuk ka vlerë morale as si bijë, si motër, si bashkëshote dhe aq më tepër si nënë apo gjyshe, pasi duhet të jetë model mirësie dhe virtyti në shoqëri e kudo.

Fëmijët i lindim dhe i rrisim bashkë me burrat, familjen e mbajmë së bashku, shoqërinë e ndërtojmë së bashku, atëherë përse të mos drejtojmë politikën dhe pushtetin të dy segnmentet bashkë?!

Respekte dhe konsideratat më të larta për këto zonja që u vetëflijuan për zhvillimin dhe integrimin e kombit.

Koment : E nderuara Vilhelme, ka shkruar nje artikull shumë të bukur kushtuar gruas shqiptare, ne shekuj, deri në ditë tona. Nje meritë e padiskutueshme e saj, që e nderon tejmaset para lexuesve dhe publikut dhe opinionit shqiptar. Veç me njëfar pikëpyetje, që asaj s’i ka shkuar ndërmend, sepse nuk besojme që ta ketë menjanuar ato gra shqiptare, zonja të nderuara ;, nga famimjet më të shquara shqiptare.

Ato të reja, vajza të bukura nga familjet më të nderuara. Për të cilat nuk ëshntë thjenë nje fjalë dhimshurie , e jo më të kunozohën me dafinat e heroizmit. Ja, e nderuara X Vilhelme, qe në gjithë atë historik, me një listë të gjatë femrash që ka në përciellë historinë shqiptare, nuk jane as përfmendur shkarazi, heroinat e burgjëve kampëve të përqëndrimit e dëbimit të diktaturës komuniste.

Gra burrash të shquar, patriotë të mëdhej, që kosa e ndryshkur dhe e përgjakur e komunizmit nuk kurseui. S’majftoi me kaq, familjet e tyre u përlasën në kampet e çfarosjes, se ai i tmerrshmi i Tepelenës etjerë. Në atë kondita, gratë e atyre burrave qendruan të papërkulura, krenare dhe tej të vendosura, duke i përballuar ato vuetje, me shpirt të patundur, shëmbëll qëndrese ndaj të keqës që kishte pllakosur d Shqipërinë. Për këto gra, zonja Vilhelme, s’thotë asnj fjalë. Pse ? Themi, e besojme, qe ka qenë një lapsus kujtese e pëqendrimi të mendjës, që s’ka lejuar. Sepse, ne e njohim karakterin e saj, qe ndër kohë, ajo ka shoreh qenrim denoncues ndaj krimëve të komunizmit. Ne përmendëm gratë, zonjat e nderuara, nënat shembëllore, të famimjëve me te ndruara të Shqipërisë. Po vajzat e tyre, që përfunuan në ato kqmpe mizore në moshë, foshnjore apo adomleshente, disa prej tyre krejt foshnje djepi ? Si s’u hodh një fjalë keqardhje për fatin e tyre, që u rritën në ato kondita të mjerueshme kampësh ? Apo u lejohët e kundërta disa shkrimtarëve shoifarakë, që pretendojnë madhështinë e fituar mbi gjakun e mijera viktimlava, hilokaust idhullit të komunizmit.

Të tillë shkrimtarë, s’kanë prituar, biles me keq, kan guxuar të hedhin baltë mbë vakzat e kampëve.

Duek i trajtuar si çupërlina të përdalura. J, Vilhelma

s’ësht aspak e till, po i ka ikur nga mendja, se, në atë listë grahsë të shquara dhe heropina, një vend nderi duhët të zejnë, gratë e vajzat, femrat, qe u katandisën të humbin jetën e rininë në kushtte e Aushwutzit shqiptar, e s’u përfhsikan në shkrimin e Vilhalmës ? As në Shkrime të shkrimtarëv, gazetarëve dhe historianëve, qe rrijn duke thurru dokrra të thata, dhe nënvleftësojnë në mertirizimin dhe heroizmin e grave shqiptare, që kimunizmi desh të përulë, të denigrojë e t’i katandisë në sklave e robnesha. Këto janë heroinat që duhët të pasqyroçhëshin në shkrimin e Vilhelmës, por dhe të shkrimtarëve të tjerë të liruar nga botkuptimet ideologjike të së kaluarës së hidhur që përjetoj Shqiperia. Po radhis dis a emra grahs heroina, që pë^rballuan tmarrin e diktaturës komunsite.

Zonjat : Mrika Gjomarkaj, Marta Doda, Frida Sadedini, Rukie Dine, Sulltana Dine, Vasfie Dema, Mrika Pervizi, Ana Pervizi, Gina MIrakaj, Elena Merlika, Dila Bajraktari, Dava Fusha, Drane Frateli, Vashe Kola, Marta Mëlyshi, etjera. Pastaj re rejat shembëlll qendrese e krenarie : Marta e Bardha Gjoni, Marie Tuci, Agime Pipa, Suzana Topalli, Sose Sololi, Gjuliana Malaj, Marta Biba, Liri Bajraktari, Hana Dina, Vera Dema, Rudina Dema, Irena Dukagjini, Flora Miraka, Shanisha Dosti, Veronila Dosti, etjera. Disa prej tyne të internuara foshje të njjoma. E këto femra, s’u përfshikan në radhën e grave heroina, elitare te shquara të kombit ? Ia lejmë përgjigjë vetë zonjës së Nderuar Vilhelme Vrana Haxhiraj.

7 Marsi dita e Mesuesit.

Nga Luigj Shkodrani

Te nderuar e te respektuar,mesuesit tone,kudo qe jetoni e punoni,gezuar 7 Marsin diten tuaj.Ne kete dite ne ju nderojme ju per punen e kontributin tuaj te madh qe keni dhene,jepni e do te jepni per mesimin e gjuhes sone te paster shqipe te asaj gjuhe qe na e lane amanet te paret dhe detyra jone eshte ta percjellim ashtu te paster tek brezat e ardhshem.Ne jemi krenar me ju dhe ne me gjithe zemer ju urojme Gezuar festen tuaj,7 Marsin,duke ju uruar shendet e jete te gjate ne te mire te kombit e te atdheut tone te shtrejte.Ne e ruajme me nostalgji mesimet e keshillat qe na keni dhene mesuesit tone te shtrejte.Ndaj ne kete dite nje telefonate nje lule este ajo qe ju gezon dhe ju ben te lumtur ju,kujtimet per ju do ti ruajme te gjithe jeten tone.

Sot, 7 Marsi, Dita e Mësuesit, shënohet si një ngjarje me rëndësi kulturore në gjitha trojet tona shqipetare.Ne kete dite ne te gjithe se bashku kujtojme mesuesit tone te pare qe na mesuan shkonjat shqipe,na mesuan se si ta duam dhe ta respektojme atdheun.Na mesuan poezite e bukura te autorve tone te mrekullushem qe cdo fjale e varg i saj te mbetet e te ngulitet thelle ne mendjet tona.Me aq dashuri e respekt jane sjellur me ne per té na mesuar e kritikuar me ate metoden dashamise kur ne benim gabime.Mesimet e mesuesve tone u bene udherrefyes per rrugen tone ne te ardhmen.Ato mesime na ndjekin edhe sot qe kemi dale ne jeten tone te pavarur.Le t'ua dedikojmë suksesin tonë në jetë mesuesve tanë.

A s’i kanë mjaftuar Vilhelmës këto fotografi ?

Mesuesit shqiptare ne çdo kohe e ne çdo krahine, kane qene jo thjeshte profesioniste te arsimit, por ne rradhe te pare ishin patriote dhe njerez te emacipuar, agjitaore te shqiptarizmes dhe idealiste, humane dhe artiste te fushave te ndryshme. Cdo njeri nga ne , ka ne zemer monumentin e mesuesit te tij te preferuar, te cilit i falet me mirenjohje. Pra cdo njeri pavarsisht se cfare detyre ka sot, qofte ky

minister apo politkan , biznesmen apo punetror, ka qne dikur nxenes, ka patur perballe Mesuesin, Mesuesen qe s'kursente kohen, frymen, pasionin, jeten, per te brumosur vogelushet me dije, me kulture dhe edukate.

Mesusit shqiptare kurre s'u shperblyn si duhet me paga, punuan ne kondita te veshtira, larg ne zona te thella, perballuan rreziqet, injorancen dhe kanunin, por i qendruan besnik misionit te tyre fisnik te arsimimit te brezave. Popolli yne halleshume, do te arrije prosperitetin qe aspiron, atehere kur mesuesit ne kete vend do te respektohen me teper ose aq sa politkanet me te larte te shtetit. Mesuesit shqiptare ishin mesues ishin edhe artiste, prinder, pajtimtare, shok edhe miq me te gjithe.

Nxenës së Shkollës 9-vjeçare, Pluk

7 Marsi, Dita e Mësuesit, shënohet si një ngjarje me rëndësi kulturore në gjithë vendin, ndërsa në Kosovë për herë të parë, ka filluar të festohet puplikisht, vetëm pas viteve të '90-ta, ku mësuesi dhe shkollat shprehën gëzimin e tyre për një datë të shënuar që festohej prej katër dekadave në Shqipëri, kurse mësuesi kosovar para nxënsëve të tij nuk ka pasur mundësi të flasi haptas ngase regjimi komunist serb i kishte rrënjet edhe në shkollat shqipe.Por edhe pse regjimi serb ju a mbylli shkollat ato e vazhduan mesimin,ku populli hapi dyet e shtepive te veta qe femijet te mesonin gjuhen shqipe.Shume mesues u denuan dhe u gjykuan nga regjimi serb,por asgje nuk e ndalte ne rrugen e diturise e te arsimimit te gjuhen ametare.Arsimi ne kosove i dha shume mesues luftes per lirine e kosoves.E sot ne kete dite ato kujtohen me respek nga nxenesit e tyre. Edhe njehere gezuar festen tuaj mesues te nderuar e te respektuar!

Me rastin e 7 Marsit në Pluk të Lushnjës

Nxenës të Dalluar të Shkollës së Plukut.

Shkolla 9-vjeçare, Pluk,

« LEK PERVIZI » Pamje e re.

Fëmijët e Plukut festojnë 7 marsin, para shkollesë tyre .

Nga Keze Shoqata e mirenjohur “Ana e Malit” nderoi mesueset ne Hilton Garden, Staten Island

Dita Ndërkombëtare e Gruas 8 Marsi, dita e cila në Shqipëri dhe Kosovë njihet si “Dita e Nenës” ndërsa në nivelin ndërkombëtar ajo festohet si “Dita e Gruas”.

Keze Kozeta Zylo Ditën e dielë, më 4 Mars në Hilton Garden, Shoqata Shqiptaro Amerikane e mirënjohur “Ana e Malit” festoi ditën e mësuesit dhe të nënave. Në këtë datë të shënuar Bordi i shoqatës kishte menduar të nderonte një grup mësuesesh që me përkushtimin e tyre bëjnë një punë të jashtëzakonshme për edukimin dhe zhvillimin mendor të brezave të ardhshëm.

Nënat, mësueset dhe vajza të reja vinin grupe grupe dhe uleshin me biseda të ngrohta në vendet e tyre. Tavloinat ndrinin nga një buqetë e madhe me lule bore dhe trëndafila të bardhë. Mjedisi përreth ishte aromatizuar nga trëndafilat dhe petalet e bardha, ndërsa gratë zbukuronin edhe më shumë hotelin lluksoz në Hilton Garden. Petalet e bardha komunikonin qetësisht dhe me gjuhën poetike hynin direkt dhe në thelb të zemrës.

Gjithmonë më ka bërë përshtypje se si këto gra dhe vajza si Misse bukurie rregullojnë me një përkushtim të veçantë dhe shije elegante duke e bërë atmosferën tejet festive. Aq mikpritës bëhej mjedisi sa atë e shikoja në sytë e grave të moshuara që kishja në tavolinë, si nënë Hurmaja dhe mësuesja fisnike nga Pëmeti që kishin ardhur enkas duke lënë rehatinë e shtëpisë për të qenë bashkë me vajzat dhe shoqërinë këtu në diasporë.

Mbasditja bëhej e dielltë dhe nga xhamat e shndritshëm shiheshin drurët me degët që dukeshin sikur do shpërthenin në sythe nga dashuria e pamasë e nënave dhe motrave shqiptare në Diasporë.

Në hyrje të mirëprisnin Emmie Salaj dhe Melinda Gjeloshi dy organizatoret kryesore të këij aktiviteti shumë mbresëlënës ngase kishte në qendër të programit nderimin dhe respektin për mësueset në gjithë rruzullin.

Mësuesit jane siç thotë historiani i shquar amerikan Henry Brooks Adams se ato ndikojnë ne përjetësi dhe askush nuk mund të tregojë se ku ndalet ndikimi i tyre.

“Teachers affect eternity; no one can tell where their influence stops.”Mbrëmjen e përshëndeti Këshilltar i Bashkisë së Nju Jorkut z.Mark Gjonaj “Nderi i Kombit” shoqëruar nga bashkëshortja e tij një zonjë e bukur Robeta Gjonaj. Atmosfera u ndez dhe më shume nga artistët e shquar Arebërie Hadërgjonaj dhe Agim Gërbeshi nën tingujt e DJ-it.

Për herë të parë në SHBA në përputhje me deklaratën e Partisë Socialiste së Amerikës, kjo ditë u festua në muajin shkurt të vitit 1909. Sipas burimeve të ndryshme, kjo ditë deri në vitin 1913 u shënua të dielën e fundit të shkurtit.

Por koncepti i kësaj dite festive për gruan k gjurmët e veta në fillim të shekullit të XIX-të në mbarë botën.

Ajo ka zanafillën më 8 mars 1857 kur në Nju Jork, në SHBA, “bënë një protestë kundër kushteve jonjerëzore të punës dhe pagave të ulëta. Më 8 mars 1908, 15’000 gra marshuan në Nju Jork duke kërkuar më pak orë pune, pagë më të mirë, të drejtë vote dhe fundin e punës së fëmijëve. Më 8 mars të vitit 1911 në Austri, në Danimarkë, në Gjermani dhe në Zvicër u shënua për herë të parë Dita Nderkombëtare e Gruas”, shpjegon në një shkrim të tij Bahri Curri.

Dita e Gruas festohet në të gjitha vendet e botës më 8 mars, madje në disa shtete ajo konsiderohet si një festë kombëtare. Kryesisht, me këtë rast, përkujtohen përpjekjet e bëra në favor të barazisë gjinore.

Sa për kujtesë “Në konferencën Ndërkombëtare të socialistëve në Kopenhagë më 1910, u vendos që ‘Dita e Gruas’ të festohej në të gjithë botën, për nder të lëvizjes së grave për të drejtat e tyre dhe për t`i mbështetur gratë në njohjen e statusit të tyre në shoqëri. Në këtë konferencë morën pjesë 100 gra, nga 17 vende të botës, midis tyre dhe tri gratë e para të cilat u zgjodhën si pjesëtare në parlamentin e Finlandës”.

Spazio di poesia moderna italiana IVAN POZZONI FRAMMENTI CHORASTICI MORTACCI! Passando in auto fuor dal cimitero, città nella città, affitti bassi da scarso acquisto, ci siamo accorti come non tutti i cari estinti abbiano compreso d’esser morti.

Urla, lacrime e sussurri, col mite borbottio dei men buzzurri, rincorrono voli di farfalle, simili alla monotonia costante dello scolorir d’un vecchio scialle.

C’è il vecchio maresciallo dei carabinieri che, non ancor abituato agli stranieri, chiede a gran voce, sull’extracomunitario, duri divieti di cippo funerario.

C’è la fanciulla, spirata adolescente, che passa la giornata a non far niente, tappezzando a foto di giornale i muri della sua stele tombale.

C’è il maniaco, fresco di cassa, che, non ancor arresosi alla fossa, vaga narrando a tutti di com’è bella l’orrenda vista della sua cappella.

C’è la ninfomane in tuta da tennis presa a saziarsi di rigor mortis cercando di sfruttare, con disinvoltura, i vantaggi propri della sepoltura.

Perché – mi dite- è inverosimile che vivano i defunti, in barba ai beccamorti, se voi che v’ostinate a dichiararvi vivi, vivete come foste morti?

IL CLOWN DOWN Nella mia vita onerosa d’esperienza m’è toccato di veder di tutto, con conati di simbolica resistenza, oggi, ho scoperto, nel mare magnum dei deficienti l’esistenza di una certa Carciofino, Cagofino, la Patch Adams dei degenti

d’un istituto di malattia mentale o d’una associazione a delinquere o d’un chiostro disponibile a imbrattare tutti i mari dell’urbis et orbis col suo inchiostro.

Già una che declama versi con un flauto e un naso rosso dovrebbe stare in Croce verde o ubriaca in riva a un fosso, in realtà, la fija di mammà, con il Mercedes nascosto dietro ai cancelli del Leoncavallo si esibisce vestita da clown e vive vestita da down (non è semplice scoprir l’inganno), facendo l’anarchica col sudore del culo dei vecchi genitori altolocati e nascondendosi, contro la classe semi-lavoratrice, dietro alle diffide dei suoi avvocati.

Propongo che al clown del circo equestre, o del Tribunale del riesame, sia scaricata in faccia una carrettata densa densa di letame, così da ristabilire, senza fallo, l’equilibrio delicato d’afrori: se la nostra fija de la famija Addams sia merda dentro o merda fuori.

L’EPIGRAMMISTA MENEFREGHISTA Per farti divertire, lettore sbracato sul divano, devo inventare senza sosta rime da sciamano, non bastano al feroce epigrammista assonanze cuore - sole - mare, desideri torcermi il cervello con rime tipo gong / sarong o bordeaux / trumeaux, ma, credendo di mettere i tuoi tredici neuroni in un caveau, ricevi, inaspettatamente, in cambio, un radioso «vaccagare».

LA BALLATA DELLE BESTEMMIE Oggi, involontariamente, ho offeso dementi, morti di fame cronici, ignoranti e inconcludenti, in realtà mi interessava mandare a bersaglio un unico messaggio a un malato di mente non è che se sbrodoli un milione di sillabe al secondo hai diritto di rompere il cazzo al qui presente se sei cretino e te ne vanti fai la figura della Bruschetti davanti a un nugolo di studenti.

Cazzo, ho fatto l’errore di paragonarmi, in forma ironica, a Gesù Cristo, innanzitutto, io non trasformo l’acqua in vino: so trasformare il vino in orina.

Circondato da lazzaroni, non ho mai tentato di ridestare Lazzaro per ravvivare il palinsensto, se fossi stato davvero Gesù Cristo, in un minuto, i miei nemici sarebbero stati unti da un’angina, come minimo, e non ho ancora imparato a camminare sull’acqua, nella società fluida ci nuoto, senza il miracolo di esser diventato un miliardario giocator di pallanuoto.

Quando morirò, dopo tre giorni, non sarò affatto sicuro di resuscitare

l’unica certezza è che chi vende l’arte al tempio riceverà il mio stonato vaccagare, sinite parvulos venire ad me, senza rompermi troppo i cojoni odio l’emergente arrogante e i vati ottuagenari conciati da barboni.

Starò sempre in rivista?

Lassateme cantare sto’ stornello, so' cojone, non ancora cojonello.

Mi mancan otto gradi, ma di vista, per tramutà ‘n somaro in un artista.

Per essere politically correct, in verità vi dico, sostengo che Buddha è figlio di buddhana, Maometto, inch’allah, non ha niente, lo stimo molto, je ne suis pas Charlie non tengo affatto a finir nella buriana di una bomba pakistana, Abramo, Geova, Vishnu e Zoroastro mi sanno di frifri, finirò arancione, Hare Krishna o tifoso dell’Olanda, a suonare un tamburo sempre meglio che, dando retta ai deficienti, continuar a piallo ar culo.

LA BALLATA DELLA RACCOMANDATA

Questa ballata contiene tutto: turpiloquio, bestemmia, offesa al sacerdozio, non mi resta che aspettare che Joshua risorga un terza volta, così da chiedere il grandioso miracolo dell’auto-fellatio, o, se la fisiologica estensione del mio membro non necessiti d’intercessione arcana, ti chiedo, caro Yahweh, di tener Joshua alla tua destra e di far resuscitar Moana.

Ho messo abbastanza immagini?

STORNELLO DELLA MORTE E DELLA RESURREZIONE Morte Il caro estinto fu discretissimo «poeta», l'indifferenza dei colleghi lo mutò in anacoreta, e, un brutto giorno, morì di noia, vacca troia.

Non si scherza con gli artisti morti, impegnatevi a raddrizzare tutti i torti, che a far rizzare i loro lapis, ci riesce meglio il rigor mortis.

Resurrezione Son risorto di giornata, senza far molta chiassata, non si addice ad un fantasma, cagionare troppo marasma.

Se mi s’incazza Jahvè e mi trasforma in un bidè, mi condannerà, ohi!, misero mulo, a sedere, in eterno, alla destra di un culo?

Purtroppo, sono stato cesso e fesso, nella vita antecedente, né bello né indefesso.

Con la lingua ne so fare delle belle, senza esser senatrice cinquestelle.

Amici cari, mi dispiace, resto cesso e fesso, non son mai stato bravo ad accettare il compromesso.

Che ti perplima che stia aiutando la mia compagna a trovar lavoro, mi delude al quadrato, forse chi c'ha un genitore con la fabbrichétta corre meno rischi di rimaner disoccupato, e spesso nemmeno corrobora la sensibilità che, in una mente disperata e vinta, basti a crear forza e speranza anche far finta.

Queste, alla faccia del cazzo, sono le risposte di chi lavora nel sociale, ore ed ore a dis-educar ragazzi, esperta nell’arte di sapersi far raccomandare, che, se ti va male, attendi, anche dieci anni, in una casa guadagnata col sudore, sì, il sudore della fronte della fabbrica del genitore.

Cosa dire, ti auguro, molto in fretta, di cadere e farti male, senza babbo e mamma che ti segnalino immediatamente al direttore, di una cooperativa dove il proletario sperimenta anni e anni di precariato, e te, magari, oggi, c’hai l’indignità d’un contratto a tempo indeterminato.

LE QUOTE ROSA Dopo le chiacchiere, ridondanti, di decine di, a detta loro, artiste, scappa il proposito di importare dalla Svizzera un referendum d’altra natura non come l’inutile sulle trivellazioni che mi indirizzerebbe a battute maschiliste, un referendum in grado di imporre lo 0,045% di quote rosa alla letteratura.

Prendiamo ad esempio una scrittrice, a detta sua, la Policane, scrive, tipo il labrador del mio ex-zio, boiate degne delle migliori veline democristiane, lamenta sempre di sopravvivere in condizioni miserande sarà il motivo del suo apparire, dappertutto, in selfie senza mutande?

Poi, dico io, ne esistono di giornaliste freelance flessibili dotate di microcefalie, che, a forza di camminare con tette e culi in costante esibizione, abituate a flettersi con inflessibile orgoglio sopra divani e sotto scrivanie, esibiscono articoli e rime dotate d’alte dosi d’analfabetizzazione,

scambiando un reiterato abuso dell’anal con l’uso delle anàfore nella speranza di sfilare dalle pagine dell’Unità a una camera da letto d’Arcore.

Queste nuove generazioni di intel(lett)uali malate d’alitosi, accorte a farsi strada succhiando cazzi al ritmo di Bela Lugosi, non si offendano se ovunque le definiscono col termine «mignotte»: magari è il momento di abbassar la testa, sui libri, e di alzare le culotte.

LEOPOLDUS Mando questa mia raccomandata a Leopoldus von Attolicus, certo che nel rapporto di forze lui sia Pompeo o Crasso ed io sia Spartacus, sperando che la risposta non arrivi mediante piccione viaggiatore, mio nonno, sangue valligiano, aveva dote di grande cacciatore.

Chiedo a Leopoldus von Attolicus e alla sua vivace ironia salace di spazzar via doppielingue e critici letterari, come Traiano con un dace, senza riuscire a volermi mai essere maestro di dizione, chi l’ha fatto nascondeva sempre manovre d’addomesticazione.

Tentò, anni fa, a racchiudermi nella tela che ammazzò Simone il Gran Maestro dei sarti, l’ultimo fu, invece, doppialingua, il Jep Gambardella de’ noantri, in mezzo il flâneur con l’Alzheimer e l’esito contemporaneo d’una merda d’artista, oramai sto lontano dai maestri - non soffro i Ponteggi - il fegato amaro m’ha trasformato in etilista.

Leopoldus von Attolicus, io, discendente di Villon, arrogante scribacchino, ti chiedo di dedicarmi un motteggio o dei versi di spirito che mi ubriachino: meglio, senza mezzi termini, crepare fulminati da cirrosi epatica che morire, lentamente, confinati in questo star system d’arte apatica.

IL MINISTERO DELL’INFERNO Percossi sei mesi fa da un deficit della comunicazione nella scatola cranica nera i neuroni reclamano diversa collocazione, contestano, obiettano, s’indignano nell’anticamera del cervello megalomani come Cristiano Malgioglio nella casa del Grande Fratello.

Sotto lo stipite dell’occipite Cecco Angiolieri e Percivalle, duellando a colpi di (novo) stiletto, vorticano le balle, il loro rigor mortis rivendica l’assistenza d’un Becchin d’amore mettendo in mezzo, alle balle, Obs de Biguli, incomodo trovatore.

Fulminata Folgóre l’intera casata degli Uberti, Lapo, taches al trans, non disdegna d’aver inserti, della domenica del Corriere, in cerca di uno stupefacente flirt appagato come un corriere della droga iscritto al Sert.

Boiardo truffa il Pulci, scacciato da Firenze con il Baygon, sul fatto che, in U.s.a., il Presidente non sia un tycoon, la crisi dei mercati americani sarà causata da una nuova guerra, Lenin diede la terra ai contadini o i contadini alla terra?

La confusione regna sovrana nella mia crisi occipitale, come nuvole di cocaina nelle anticamere del Viminale, condannando la nazione al malgoverno del ministero dell’Inferno.

IL DEPUTATO Con la quinta elementare e la condanna al riformatorio sin da ragazzo associato a una sedia di Montecitorio, figlio di una casalinga e di un avvocato di Sorrento si ritrovò, finalmente, in Parlamento.

Camminò emozionato, avanti e indietro, in Transatlantico alla ricerca terminale di un munifico bonifico con la speranza, nella camera, di trovare Cicciolina, o, come minimo, nei bagni, una tirata d’eroina.

Prendendo al lazo hostess con la destrezza d’un Bufalo Bill, mettendo in scena finte risse tipo Bud Spencer e Terence Hill, ha da passà 'a iurnata, fatta di tre ore, abbarbicato alla cadrega, a appoggiare decreti sorti da interessi di bottega.

Quel giorno la fortuna esalò squilli di tromba la sede riconosciuta della Camorra finì vittima di una bomba collocata dal Movimento Anarchico di difesa del Disoccupato e l’onorevole, con gran baccano, morì trombato.

La poesia è la più alta espressione della mente umana che consente all’uomo di conversare con l’unuiverso.

Autorë të ndryshëm që shkruen e botuen për Skanderbeun nga 1468 deri në ditët tona, gjatë 550 vjet.

Duhet ditun se për Skanderbeun ka pasun botime të shumta në gjithë Europën, që arrijnë në qindra vepra të gjininve të ndryshme në prozë e në poezi: Siç kemi veprue për botimin e parë po i radhisim këtu poshtë disa nga autorët të huej e shqiptarë që shkruejtën e botuen për Skënderbeun, duke fillue me Dhimitër Frangun, sipas shekujve.

Shek. XV : Dhimitër Frangu.

Shek. XVI : B. Vitali, M. Barleti, P. Roka, Gjin Muzaka.

Paolo Jovio, F. Lonicero, B. Bindoni, L. Groto, A. Salicato, G.G. Cenquoins, J. De Lavardin, G. Zirita, G. Summonte, F. Sansovino, B. Scaramelli.

G. Batti, G. Bizzardo, E. Knolles, Spondano, G.B. Pontano, S. Puffendorf, M. Sarocchi, G. Bussieres,G. Rouillé.

Shek. XVII : Anonim “Mademoiselle”, Voltaire, I. Wolf, E. Gibon, L. Muratori, G. Biemmi, Madame Rocheguillieu. G. Botero, A. Bouffles, De Lavardin, N. Caussin.

Shek. XVIII : Fallmerayer, R.P. Duponcet, Hammer, Purgstall, K. Hopf, S. Romanin, J. Zinkeisen, C. Moore, C. Paganel, Trinchera, G. Hahn, Schafarik, Makushev, Anonim nga Palermo, E. Bulgari, B. Disraeli, G. Mantica. P. Desfotaines, S. Zannowich.

Shek. XIX : N. Jorga, C. Jireçek, C. Marinesko, F. Babinger, G. Petroviç, Tajani, Pastor, Thallozky, Ljubiç, Pisani, Pisko, Fermendjin, Armastrong, Shufflay, Jokle, Longfellow, J R Durdent C.3Didier, C. Paganel, Dora D’Istria.

Shek. XX : Fan Noli, S. Godo, F. Pali, G. Monti, A..

Kutolo, G. Antonelli, Xh. Korça, Abaz Ermenji, Kristo Frasheri, A. Biancotti, C.E. Balossini, M.N. Moncenigo, Harry Hodkinson, V. Montegazza, G.L. Potalois.etj.

Shek. XXI pas vitit ‘90: Schmitt, e një radhë shqiptarësh S. Godo, V. Kule, I.. Ferra, K. Frasheri, A.Plasari, B. Baliu, Gj. Misha, C. Simoni, G. Bushaka, O. Grillo, F. Daci, N. Prifti, K. Biçoku; Xh. Martini, Gj. Keka, V. Kormaku etj...

Japîm veçàs disa autorë që kanë botuar në Francë nga shek. XVI deri XX : Guillaume Rouillé (1553), Giovanni Botero (1606), Adrien de Boufflers (1608), Jacques Lavardin (1621), Nicolas Caussin(1651), Georgio Bartholdo Pontano (1660), Jean Nicilas Duponcet, (1709), Pierre-François Guyot Desfontaines (1757), Stephan Zannowich (1779), Jean-René Durdent (1818), Charles Didier (1844), Camille Paganel (1855), Dora d’Istria (1866), Vico Mantegazza (1912), Germain Lefèvre – Pontalis (1913), etc.

Ndër veprat e para me të vjetra botuar ne Francë për Scanderbeun ësht libri i Jaques De Lavardin, Botuar në Paris më 1621.

Ndërsa në Belgjikë, është vepra e P. Duponcet, botuar në Liège më 1854, nga J. Blanchard.

Libri ësht ribotuar më 20/08/2014, nga Book on Demand Ltd - në USA, gjëndet në Amazon.

Botime në gjuhët të hueja, kushtuar Skënderbeut nga 1900 e këndej