Revista Nr- 119 Kuq e Zi

EDITORIAL 119 Patjetër se viti 2018 na nxit t’i kushohëmi Skënderbeut në të gjithë veprimtarinë tonë, shumë më mirë se në jubeletë e përparshëm. Kushte janë më të favorshme, nga fakti se interneti jep mundësi të mëdha kontaktësh. Po ashtu edhe për përhapjën e shkrimëve, librave dhe veprave figurative, që i kushtohën atij. Skënderbeu mbetët si figura simbole e identitetit tonë si shqiptarë. Në sajë të tij, shipëtarët e Shqipëria u benë të njohur në botën e aherëshme qe përfshihej në Europën.

Amerika e vende te tjera të largëta përtej oqeanëve, s’ishin akoma zbuluar. Ne s’jemi kah i bejmë historinë, e cila te tashmë njihët prej të gjithëve, duke filluar nga fëmijët, e me radhë të gjithë shqiptarët të të gjithë krahinave e shtresave.

Të të gjithë besimëve dhe bindjëve ideologjike apo partiake, në një kohë që këto parti janë krijuar, siç e kërkon liria e demokracia. Bejnë përjashtim një lloj njerëzish që merren me histori, e që quhën e mbahën si historianë, sepse e kanë fituar këtë të drejtë me një dipllomë univesitare.

Pa ç’ka se merren me interpretime e supozime, deri dhe me dezinformime e manipulime në kurriz e dëm të historisë, e ne rastin konkret në dëm të jetës dhe veprave zulmemadhe të Gjergj Kastriotit Skënderbeut. E drejta e mendimit dhe e fjalës, të ligjëruar nga liria e demokracia i çon disa të formulojnë teori të paqena, me hamendje, në rastin kokret prej një largës 550 vjeçare të vdekjës së Skënderbeut. Ndërsa njerëz të afërt , pra bashkëkohor dhe në shërbim të tij, që ia kanë treguar e shkruar historinë deri me imtësira, ato lihën jashtë loje, sikur s’kanë ekzistuar. Bile aq tepër përpiqën historianët e soçëm, fatkeqësisht shqiptar, por edhe ndonje i huaj i lajthitur, me shpik gjëra që në asnjë mënyrë s’i përgjigjën së vertetës, Siç thotë populli, i qajnë hallin kalorsit se i varën këmbët. Ne që shfaqim të tilla mendime e shqetësime, e bejmë për të nxierrë përfundimet e duhura e të vërteta. Janë disa historianë me peshë, qe janë shprehur dhe shporehën se historia e lashtë, duhet marrë nga burimet e kulllueta, të

njerëzve që atë hsitori e kanë përciellë vetë, pra kanë qene te pranishëm në të. E si ka mundësi që pas 500 vjet të flitet për ngjarje të pa jetuara por veç të supozuara e që kalojnë në trillime e pralla kalamajsh. Ne, per fatin e mirë tonin, kemi ra të ato burimetë kullueta e të kthjellta, dhe historinë e Skënderbeut, atë të vërtetën që s’e lot topi, siç thotë populli, e kemi prej njerëzve bashkohës, që kanë jetuar,, punuar e luftuar nën urdhërat e Heroit kombëtar. Kështu që duke njohur veprat aiuentike të atyre shqiptarve të lashtë, historia e Skënderbeut del fare e saktë dhe e qartë në të gjithë aspêktet. Kjo përsa i përket historisë së tij.

Ndërsa ana tjetër e veprimtarisë, letra, relacione, takime, levizje, udhëtimle e tjera veprimle jetësor, s’kanë asnjë lidhje me fakte konkret se si u zhvillua jeta e tij aktive, si luftëtar e strateg i shquar, që i beri ballë, ushtrive të fuqishme të perandorisë osmane, duke korrur fitore të bujshme e mrekulluar Europën. Sa që me te drejtë vetë europianët e kanë quajtur një udhëheqës e luftëtar i madh, mbrojtës i lirisë dhe i Atdheut të vet, por dhe mbrojtës e mburojë i Europës. I glorifikuar dhe i radhitur me njerëzit e mëdhej e të shquar të kohës së tij. Sa që në disa stampa të vjetra ai vihët në radhë me perandorin Karlin e Pestë e Mbretin Ludovik IV të Francës. Në stampa të tjera në një radhë me Gutembergun. Do të thotë lexuesi, ç’ yjnë në punë këto krahasime, e po hyjnë në punë fort mirë, sepse tregojnë famën që kishte arritur Skënderbeu, me vepra faktike, e betejat qe ai kishte fituar, krejtësisht të faktuara Këto gjëra e ngerjë atë në radhën e strategëve më të shquar të historisë, aq më tepër se ai ishte mbret i një vendi të vogël që luftonte e bente ballë një fuqie armike shumë të madhe. Sa që një nga historianë e tij të parë, Dhimtër Frangu e krahason me çunakun David që mundi gjigandin Golia. Kaq e patëm ndërhyrjën tonë kësaj radhe., kushtuar Skënderbeut. Në vazhdim ia lejmë fjalën vetë Dhimitër Frangut që na flet nga një largësë kohore 572 vjeçare. Këtë ta kën parasyshë e vathë në vesh historianë tanë.

25 VJET REVISTA KUQ E ZI

DHIMITER FRANGU VEPRAT E LABDISHME TE SKENDERBEUT Vazhdon nga revista nr. 118.

KREU IV

Ndërsa Skanderbeu qëndronte në Krujë me Princat e tjerë e sipërmendun, erdhi një spiun 16, nga Andrianopoli, ku gjendej Sulltani, që tue u paraqit se vinte nga një vend i Shqipnisë, kërkoi të takohej me Skanderbeun, që kur e mori vesht, menjeherë e la dalë para tij, i cili e lajmëroi sekretisht se Sulltani kishte caktue Ali Pashën për ta sulmue me 40 mijë kalorës. Kur e mori vesh Skanderbeu, siç ishte trim dhe Komandant zemërmadh, nuk u tremb fare, por vendosi t’i bajë ballë rrezikut. Vuni rregull në qytetin e në garnizonin e Krujës, e pastaj në gjithë shtetin.

Organizoi ushtrinë që arrinte në 15.000 kalorës dhe pa asnjë ngurrim u nis në kufijt e tij, me atë ushtri që përbahej e gjitha nga Shqiptarë, njerëz të stërvitun, shumë të aftë e praktikë në artin ushtarak. Dhe ne një vend të volitshëm, i thirri gjithë Komandantët, bashkë me ushtrinë, kujt u mbajti një fjalim të bukur, që u prit prej të gjithëve me dashamirësi dhe dashuni të madhe, sa që çdonjenit i ngjallej një dëshirë e fortë për t’u përballue sa ma parë me anmikun, aq i zjarrtë dhe papërmbajtun kishte qenë fjalimi i Skanderbeut.

Mbasi vuni rregull në ushtri, tue i plotësue të gjitha konditat luftarake, u lajmërue nga vezhguesit se ushtria turke po vinte me zhurmë e potere të madhe, thue po shembej bota.

Skanderbeu nuk u turbullue fare nga kjo punë, por tue marrë edhe ma shumë forcë e guxim, u ba gati të përballojë anmikun, dhe, mbasi bani Kryq, i thirri fort ushtrisë : « Ushtarë trima e besnikë, vllazen të mi, pas. meje ! » dhe u hodh i pari në betejë, që u zhvillue e ashpër dhe e përgjakshme.

--------------------------------------16) Me përvojë nga koha që shërbeu në ushtrinë turke, Skënderbeu kishte krijue shërbimin e informacionit, me njerëz besnikë e t’aftë.

Kështu, ai e përdorte spiunazhin për të marrë informata të sakta mbi qellimet e lëvizjet e anmikut. Sa që këta “spiunë”, kishin arritë të futëshin deri në oborrin e Sulltanit dhe në radhet e ushtrisë turke

Dhimitër Frangu .17 Aq ishte vrulli i zjarrtë i Skanderbeut dhe i gjithë ushtrisë tij kur u hodhën në sulm, sa që brenda pak kohë, u pa forca e trimnia e këtij Princi, që para se të perëndonte dielli, e theu ushtrinë turke, dhe e çregulloi dhe e çoroditi aq shumë, sa që në fund të luftimit, kishin mbetë të vramë, 22 mijë turq. Njëmijë ishin zanë rob dhe shumë të tjerë ishin plagosë. Nga ana e të Krishtenëve, pati shumë të plagosun, por vetëm 100 të vdekunPas kësaj disfate, Ali Pasha, kërkoi të shpëtonte duke ikë me gjithë ushtrinë e shpartallueme. Kush ikte këndej kush andej, e kështu Shqiptarët zunë plaçkë të madhe në pare, kuaj, dhe të tjera sende të anmikut, të cilat të gjitha iu paraqiten Skënderbeut, që ia ndau gjithë ushtrisë, tue shpërblye sëcilin sipas gradës, virtytit e meritës. Për këtë gjest shpirtmadhësie e bujarie, ai lavdërohej e falënderohej prej të gjithëve, sepse kishte tregue fisnikërinë e tij e kishte kenaqë gjithë ushtrinë, së cilës i rritej respekti, admirimi dhe dëshira për ta ndjekun e për t’i shërbye. Ditën tjetër Skënderbeu dha urdhën që të varroseshin të Krishtenët që ishin vra, dhe të mjekohëshin me kujdes të plagosmit. Të pasnesërmen, mbasi vuni rregull në gjithë ushtrinë, kaloi një ditë në viset e Sulltanit, tue i vra të gjithë Turqit që gjeti aty, e tue shkatërrue gjithçka me hekur e zjarr. Kurse Ali

Pasha, me mbeturinat e ushtrisë, u tërhoq në Andrianopol, ku Sulltani e qortoi dhe e shau,tue e akuzue se e kishte drejtue shumë keq atë betejë, që ishte humbë, vetëm nga pakujdësia e për faj të tij -----------------------------17) Jemi në Mesjetë, ku luftat zhvillohëshin me gjakderdhje të madhe dhe fitimtarët kishin të drejtë të përvetësonin plaçkën e luftes së anmikut të mundun që kishte ik duke lanë gjithçka në dorë të fituesve.

Nga ana tjetër, sëcila palë kundërshtare, gjente rastin të hakmerrej me aksione plaçkitjeje në tokat e anmikut. Këto metoda i përdorte edhe Skënderbeu, sepse i duhej të perballonte shpenzimet luftarake dhe të shpërblente ushtrinë, kur dihet se nga ana materiale ai nuk ishte në gjendje, me t’ardhunat e pamjaftueshme të vendit. Ndihmat e jashtme ishin të pakta e sporadike, që nuk i përgjigjëshin asaj lufte të pa rreshtun, ku duhëshin përballue ushtri të tana të rregullta e të pajisuna ma së miri, të cilave Skanderbeu duhet t’u bante ballë me një ushtri të vogël e pa mjete të mjaftueshme

KREU V

Në të njejtën kohë, Ladislavi Mbret’ i Hungarisë, përgatitej me një ushtri të madhe që të shkonte në Varna, për të luftue kundër Sulltan Muratit, Mbretit të Turqëve. Kur Mbreti Hungarez e mori vesh fitorën e madhe të Skanderbeut, i shkruejti, me fjalë të ngrohta dhe të njerëzishme tue e lutë me shkue në ndihmë të tij, me një numër sa ma të madh njerëzish e forcash që mund të mblidhte.

Pasi e lexoi letrën, Skanderbeu, i mblodhi Oficerët dhe Komandantët e ushtrisë tij, në prani të të cilëve urdhnoi që të lexohej ajo letër. Kur ajo u lexue, Skanderbeu i pyeti që të jepnin mendimin e tyne. Ata iu përgjigjen njëzanit, se e shikonin shumë me vend të ndihmohej në atë luftë ai Mbret i nderuem, për shumë arësye, nga të cilat ma e randësishmja ishte, të veprohej me kujdes për ta përçmue e përulë mendjemadhësinë e Sulltanit, si për anmiqësinë e vazhdueshme që Princat Osmanë kishin ushqye dhe ushqenin ndaj emnit dhe fesë Kristiane, ashtu dhe pse tek ata nuk u gjet, nuk gjëndet e nuk do të gjëndej as besë as mbajtje premtimesh, siç del nga përvoja e kalueme dhe e tanishmja, në dijeni të gjithë botës.»

Skanderbeu, pasi e mori këtë përgjigje, i shkruejti atij Mbreti, se ai kurrë nuk i kishte ardhë mangut fjalës, dhe prandaj ai do të kishte gjithë ndihmën dhe përkrahjen e mundëshme të tij. Mbasi ia nisi Mbretit Hungarez përgjigjen, menjëherë dha urdhën që ushtria e tij dhe ajo e miqve të përgatitej

t’i shkonte në ndihmë hungarezëve. Skanderbeu, thirri Pal Dukagjinin dhe Princat e tjerë shqiptarë të konfederuem, e mblodhi 15 mij ushtarë përveç atyne që kishte, me të cilët kishte thye e shkatërrue Ali Pashën, që të gjithë së bashku arrinin në një ushtri prej 30 mijë vetësh. Pasi përfundoi organizimin e ushtrisë, filloi marshimin.

Por fati i keq ndërhyni për ta prishë atë nismë kaq të shenjtë, me anë të Dhespotit të Serbisë, Gjergj Vukoviçit, i cili, i mbylli gjithë shtigjet e shtetit të tij, për ku duhej të kalonte Skanderbeu për të shkue në ndihmë të Mbretit Hungarez, në pamundësi të kalonte me ushtrinë, në një drejtim tjetër. Këtë e bani ai Dhespot Gjergji18 për tre arësye. E para sepse i kishte dhanë Muratit, vajzën e tij Hierinën ose Katakuzinën16, për të birin Mehmetin, e cila ishte e motra e grues së Llesh Spanit, e quejtun Elisabeta ose Milica, motër e Lazrit dhe Stefanit, bij të Dhespotit, e nipa të Andrea Engjëllit, nga ana e nanës. Kështu veproi ky Gjergji i shtymë nga natyra e tij e keqe, megjithëse për fuqi trupore e pasuni ai ishte i kënaqun dhe me fat. E dyta sepse ushqente një anmiqësi për vdekje ndaj Hungarezëve. E treta nga urrejtja e posaçme ndaj Gjon Transilvanit, i cili ishte ba shkak që t’i merrnin disa kështjella.

Prandaj i mbylli shtigjet e shtetit të tij, që Skanderbeu të mos mund të kalonte pa humbje të mëdha, për të shkue në ndihmë të Hungarezëve.

Ndërkohë Jan Huniadi, Gjeneral e Komandant i Përgjithshëm i Hungarezëve e i Polakëve, i përkrahun nga Julian Cezarini, kardinal i Sant Anxhelos, marshonte drejt Varnës, ku do të zhvillohej beteja. Kur arriti atje, e gjeti Muratin që po priste ndihma nga ushtria e Azisë, për të

kalue në Europë, e që nuk donte të përfshihej në atë luftim, prandaj mundohej të fitonte kohë, duke i ikë çdo rasti përpjekjeje ------------------------------------18) Asht fjala për Gjergj Brankoviçin, i cili kishte lidhë krushqi me Sulltan Muratin, tue i dhanë vajën e tij, Hierina , për të birin, Mehmetin. Kjo tregon se ky Dhespot Serb u doli tradhtar Huniadit dhe Skanderbeut. Kjo u vërtetue, në këtë rast, kur ai u ba shkaktar i humbjës së Huniadit, tue mos e lanë ushtrinë e Skënderbeut që të bashkohej me forcat hungareze. Prandaj hakmarrja e Skënderbeut ishte e pashmangshme. Sipas Barletit e bija e Dhespotit quhej Izena, nga shkurtimi i emrit të saj Katakuzena, kurse për Frangun e të tjerë, quhej Hierina ose Katakuzina. Nga kjo merret vesh se si Sulltanët martohëshin me vajza serbe, kështu që fëmijët e tyre ishin nipa të Princave e Despotëve serbë. Edhe vetë Sulltan Mehmeti II, isht nip te serbët, sepse i ati Myurati ishte martue me nje princeshë serbe.

t’armatosun. Jan Huniadi i madh 18 e pikasi atë punë, iu qep aq keq duke e ngacmue, sa që detyroi të fillonte betejën, e pas një luftimi të gjatë e të ashpër, aq ishte e aftësia dhe trimnia e Hungarezëve, sa që Turqit u thyen dhe filluen të ikin. Lajmi i kësaj fitorëje arriti në vesh të Mbretit Ladislav, që u trondit nga fjalët mashtruese të disa të rinjve intrigantë e zemërkeqë, të cilët, të verbuem nga smira që kishin ndaj Jan Huniadit, i thanë Mbretit se ai donte të ia mbështeste vehtes lavdinë e fitores, prandaj e kishte mbajtë mënjanë me një skuadër, që të mos merrte pjesë në atë betejë.

Mbreti u inatos shumë, i vuni në rregull forcat, duke i përforcue dhe shtue deri në 10.000 mijë Hungarezë. Në krye të kësaj ushtrie, u vërsul mbi ushtrinë e Sulltan Muratit, ku, pas një luftimi t’egër e t’ashpër, i pafati Mbret Ladislav, mbeti i vramë*. Kur e morën vesh Hungarezët, që po prisnin fitoren, se mbreti tyre ishte vra, e humbën toruan dhe davanë, kthyen shpinën dhe e braktisën betejën. Jan Huniadi i shkretë, Komandanti tyne, i braktisun e pa ushtri, u detyrue t’i kërkojë strehim Dhespotit 18, për të shpëtue në një vend të shkaktari i çdo tradhëtie, siç veproi me Skanderbeun që nuk e la të kalonte, e mbajti Jan Huniadin nën roje të fortë, e nuk pranoi me e lirue, pa ia kthye kështjellat e veta.

Skanderbeu që nuk i pushonte përpjekjet për të kalue në viset e Dhespotit 19, kur mori vesh për sa kishte ndodhe, u inatos dhe u terbue aq shumë, sa që i vuni në hekur e zjarr të gjithë vendin e atij Dhespoti19, duke mos gjetë mundësi tjetër për t’u hakmarrë. U rikthye në shtetin e tij duke e ruejtë hakmarrjen në zemër. Rrugës takoi plot Hungarezë që kishin shpëtue nga beteja e Varnës, të cilët i priti bujarisht, duke iu shprehë keqardhje për fatkeqësinë e pësueme, e duke i ndihmue me pare dhe gjana të tjera të nëvojshme, aq shumë ishte i dëshpëruem që nuk kishte pasë asnjë mundësi që t’u shkonte në ndihmë.

-----------------------------19) Dhespot ishte një titull i naltë që perandorët bizantinë ua jepnin fillimisht t’afërmve të tyne, pastaj personaliteteve kryesore të oborrit, e së fundi, ma vonë, baronëve që sundonin mbi krahinat që u kishin dhanë. Ky titull u përdor në kuptimin e sundimtarit të një shteti, që nuk ishte as principatë as mbretni, por që i njihej rangu i naltë, pothuejse në atë shkallë.

Libër tjetër i Frangut botue më 1646, ne Venezia, për Valvasense me anë të Giacomo Batti, librarist në Frezzaria. 1646

KREU VI

Si u mbyll kjo ngjarje, Sulltan Murati, duke qenë shumë i inatosun me Skanderbeun, i çoj një ambasador me një letër me këtë përmbajtje : « Murati, Perandor i Turqëve dhe Princ i Lindjes, ty, Skanderbeg, njeriu ma mosmirënjohës në botë.

Nuk mund të të përshëndes as shumë as pak, duke qenë se ti u bane anmik për vdekje i kunorës sime, ndërsa të rritsha me dashuni, si t’ishe bir’i im, duke u mundue gjithmonë me të nderue e me të ngritë në pozita të mëdha e të nalta, siç baj me miqtë e më dashamirët e mij. Ti u rebelove e më ke shkaktue shumë dame, siç ti e di vetë dhe siç është e njohun nga bota mbarë. Unë nuk mund ta marr me mend si shkoi kjo punë ; ndoshta për faktin se nuk ta ktheva shtetin prindor ose pse ti ke pasë gjithmonë qellimin që të mohosh fenë e Profetit Muhamet, dhe të kthehësh (siç ke veprue) në fenë kristiane, për të humbë shpirtin tand. Por s’ka dyshim, se po ta kisha ditë dëshirën tande, do të kisha ba gjithçka ti do të dëshiroje, sepse ti e di

mirë (siç shpesh të kam thanë) që unë kam dëshirue për së tepermi me të plotësue çdo kërkesë. Unë jam përpjekë me të dashtë ma shumë se këdo tjetër të oborrit tim, për virtytet e tua të rralla. Duke e ditë ti, se unë brënda pak ditësh do ta ktheja shtetin atnor, e duke e ditë se unë nuk do ta mohoja fjalën e dhanë, ti je sjellë kundër detyrës sate, duke u rebelue, per të cilën veprim meriton qortim të madh dhe dënim të rreptë, pra e meriton, merinë dhe mohimin tim. Nga ana tjetër, duke pasë parasyshë veprat e tua të lavdishme që në të kaluemen (duke qenë në shërbimin tim) i ke krye për mbrojtjen dhe naltësimin e shtetit tim, duke i shërbye besnikërisht kunorës sime, pothuaj se jam i detyruem ta zbus inatin, që me të drejtë me ka pushtue ndaj teje. Duke pasë vendosë me veprue kështu, të them se due, që pas faljes sime, të vlejnë ma teper shërbimet që kam pasë prej teje, për me të shpërblye (që nga ana ime nuk do të mungojë) se sa hakmarrja që duhet të përdorsha ndaj teje për mungesat e tua, me qenë se u rebelove kundër meje pa asnjë arësye dhe që shkaktove aq damtime ndaj meje e ndaj njerëzve të mi. Prandaj, ta dijshë se ti mund të sundosh mbi shtetin tand, që të përket si trashëgim, por me një konditë, që të më rikthesh atë pjesë të Shqipnisë që kam përfitue nga tjetër kush e jo nga prindi yt, të cilën, kundër çdo të drejte, ma ke marrë e përvetësue, tue e mbajtë kundër vullnetit tim. Të them, që ti të ma rikthesh, përndryshe betohëm në Zotin, në Profetin Muhamet, në shpirtin e babës tim, dhe në aftësinë dhe forcën e shpatës sime, që do ta përdor kundër teje, për me të dëbue nga ai vend për inatin tand. E në qoftë se do të shpëtosh gjallë, do të detyrohesh që të shkojsh lypsar nëpër botë. Ti e di se unë mund të ngrej një ushtri prej 150.000 vetësh, ndërsa ti ke pak ushtarë e nuk je në gjendje të më përballojsh. Këto po t’i them sepse nuk due me të ba të keqen. Të kam paraqitë të mirën dhe të keqën. Ty të takon tani me zgjedhë si të keshë qejf, dhe për këtë mund t’i besosh ambasadorit e shëbëtorit tim Hajredinit, i cili do të të flasë gojarisht në emën tim për gjithçka, sipas porosisë sime. Në Andrianopol më 16 Qërshor 1444 ». Pasi e kuptoi shumë mirë letrën dhe pasi i dëgjoi me kujdes fjalët e ambasadorit të Sulltan Muratit, Skanderbeu e falënderoi dhe e nderoi ambasadorin e pas pesë ditësh e nisi, tue i dhanë

Shpatat e përkrenarja e Skënderbeut që ruhën në Muzeun historik të Vjenës

me vete një letër për padronin e tij, në përgjigje të asaj të Sulltanit, me këtë përmbajtje: « Gjergj Kastrioti, i quejtun Skanderbeg, Princ i Shqiptarve, i çon të fala të shumta Sulltan Muratit, Princit të Turqëve, dhe Perandorit të Lindjes. Prej shërbëtorit dhe ambasadorit tand Hajredinit e mora letrën që më kishe nisë, ku fillimisht ti më thoje se nuk mund të me jepshe as shumë as pak të fala, sepse unë të qenkam rebelue dhe sepse unë të paskam ba (siç thue) shumë dame. Po të përgjigjem : megjithëse, çdo gja që kam ba kundër teje ngjan sikur të jetë ba prej një anmiku, të them, se çdo herë që ti do t’i shikosh punët me synin e arësyes , në këtë rast, se çka e sa asht krye prej meje unë e gjykoj se jam tregue (jo anmik) por shumë mik. Për këtë, të them, se asgja nuk do t’ishte e vështirë të bahej, të cilën unë të mos e basha, por që të mos ishte kundër vullnetit të Zotit. E për sa thashë, duhet të bindësh, nëse unë pretendoj të të jem mik. Por në qoftë se ti ankohësh se unë kam rifitue lirinë time, me shtetin e tim etit, gabohesh, sepse nuk mendoj të të kemë fye, sepse me takon vetëm mue dhe jo ty, dhe jam përpjekë të baj çka i takon nderit tim. Në qoftë se ato Turqit, ushtarët e tu, që rrinin në viset e Shqipnisë, erdhen kundër meje që të më luftojnë

me armë në dorë, a nuk ishte e drejta ime me u mbrojtë kundër atyne që donin të më sulmonin ? E në qoftë se e përvetësova atë pjesë, sepse i munda me trimninë time, faji nuk është i imi por i tyni, ose i atij që i shtyni kundër meje. E pse unë e kam thye ushtrinë tande, të komandueme nga Ali Pasha, nuk besoj se kam veprue kundër detyrës sime, duke qenë se unë po mbrohësha nga ai që më sulmonte. Së fundi, në qoftë se unë e braktisa fenë e Muhametit, e u ktheva në fenë time të vërtetë të Jezus Krishtit, jam i sigurt se kam zgjedhë anën ma të mirë : sepse tue zbatue mësimet e tij të shenjta, jam i bindun se shpirti im do të shpëtojë dhe jo (siç ti thue) të humbë.

Prandaj të lutëm, që për shpëtimin e shpirtit tand, të dëgjojsh prej meje një këshillë shumë të mirë. Po të lexosh me kujdes Kuranin, dmth, përmbledhjen e mësimeve hyjnore, do të kuptosh se cili prej ne të dyve e ka gabim. Nga kjo kam shpresë se në qoftë se ti do të arrijsh të gjykosh gjithçka drejt e të bindesh nga arësyeja, do të pranojsh fenë shumë të shenjtë të Krishtenë, e vetmja në të cilën të gjithë njerëzit që kërkojnë shpëtim, shpëtojnë, e jashtë saj çdokush tjetër skëterroset. Dhashtë Zoti që ti të pranojsh që të ndriçojë Shpirti i Shenjtë e të vijsh e të pagëzohësh e të fillojsh me jetue si i Krishtenë.

Atëherë, unë, do të kisha kënaqësi me të njohë si Princin më të madh të Botës e me t’u ba (siç kam qenë) një shërbëtor i mirë dhe mik. Për këtë ti do të bindëshe shumë mirë, kur të shikojshe se sa me sinqeritet dhe mirësi unë të ftoj me të shpëtue shpirtin, për lavdinë dhe madhështinë e shtetit tand. Përfundoj tue të thanë se, megjithëse jam përpjekë të mbrohëm nga ty dhe nga forcat e tua, të mbetëm mik, tue të premtue se kur do që të bajsh atë që të këshillova, pra që të kthehësh i Krishtenë, unë do të të rikthej jo vetëm atë pjesë të Shqipnisë që ti më kërkon, por edhe gjithçka unë mbaj e kam në ketë botë, dhe do të jemë gjithmonë shërbëtori yt i mirë. Përndryshe, të jeshë i sigurt, se unë nuk mundem, nuk due dhe nuk detyrohem, për shumë shkaqe dhe k arësye, që të pranoj ato që ti shkruen. Kryesisht pse Turqit nuk e mbajnë kurrë besën ndaj të Krishtenëve, dhe janë fqinjë të këqij të tyne, e nuk due që të rrezikoj e të humbas atë që Zoti më ka dhanë. Prandaj mos u fodullos për sa më thue që me ta rikthye atë pjesë të Shqipnisë që ti ua ke marrë të tjerëve e jo babës

sim. Ato vise, që ti vetë thue se kanë qenë të Krishtenëve, edhe të mos kishin qenë të prindit tim, me qenë se unë jam një Princ i Krishtenë, më takojnë mue dhe jo ty. Si rrjedhim asht ma se e volitshme dhe e arësyeshme që një i Krishtenë të zotnojë atë që ka qenë i të Krishtenëve (mbasi nuk kanë një Princ të tyne), dhe jo ti, që ke një fé tjetër kundërshtare. Aq ma tepër më takojnë mue, sepse i kam marrë me të drejtë e me armë në dorë. Duke qenë se ti do me përvetësue ato që kanë qenë të Krishtenëve, dhe jo të pafeve, duhet të bahësh i Krishtenë, siç të lutëm e të këshilloj, prandaj përsëri të lutëm që të pagëzohësh, përdryshe unë do të përdjek dhe do të jemë anmik për vdekje i yti. Shpresoj me rimarrë sa më parë gjithçka që ti ke përvetësue nga pronat e të Krishtenëve e jo që unë me të lëshue sikur një pëllambë tokë. Përsa i përket betimit, që ke ba për me më dëbue nga vendi im, përndryshe, në qoftë se nuk vritem ose nuk kapem, do të jemë i detyruem me shkue si lypsar, ta dijshë se po të mos isha i Krishtenë, nuk do të guxoja me t’u përgjigjë, por tue iu drejtue fuqisë hyjnore, që mbahet nga Zoti që qeveris gjithë Mbretnitë, gjithmonë do të kënaqem me çdo gja që mund të ndodhë prej vullnetit të tij, dhe do të jemë gjithmonë shumë i kënaqun për gjithçka të më vije pre tij, si për të mirë, si për të keq. E përsa thue se do të më bajsh fatkeq, të përgjigjem se kam besim e shpresë se do të mbrohem nga forcat e shumta me të cilat më kërcënon se do të më sulmojsh. Megjithatë duhet të dijshë mirë se fitorja nuk përcaktohet nga sasia e njerëzve, por përparësisht nga vullneti hyjnor, tue pasë nga ana e vet madhninë hyjnore dhe të drejtën, pastaj në aftësitë dhe urtësinë e Komandantëve. Në qoftë se deri tani unë i kam tregue ato cilësi, do të besoja se Pashallarët e tu do të kenë informue ma se një herë20. Por të them se as lajkat as kërcënimet e tua nuk janë të mjaftueshme që të lëkundin shpirtin ---------------------------------20) Ky asht një letërkëmbim historik i dhanë për herë të parë nga Dhimitër Frangu, prej kujt i kanë marrë autorët e tjerë tue e stërhollue, zbukurue e shtue. Po ashtu letërkëmbimet e tjerë. Prandaj libri i Frangut mbetet si gurë themelor i gjithë biografisë se Skënderbeut, kujt patjetër duhen bashkangjitë dokumentë të tjerë të veçantë që gjënden në arkiva të pa kontrollueme. Në arkivat e Stambollit, mund të gjënden dokumentë interesantë, por që duhen shqyrtue me shumë kujdes, sepse mund të përmbajnë të dhana të manipulueme e dezinformuese, për të mos ulë prestizhin e Sulltanëve dhe të perandorisë osmane që e pësuen prej Skanderbeut.

tim. Ash e vërtetë që, sikur ti të kthehëshe i Krishtenë, atëhere, patjetër, do t’isha i detyruem me ba gjithçka që ti do të dëshiroje. Megjithatë, i premtoi Madhnisë sate, se nuk do të ndërmarr kundër teje as një veprim, pa qenë i ngacmuem dhe i provokuem ma përpara, prej teje ose prej njerëzve të tu. Juve, sa mund të ju duket e pelqyeshme, përunjësisht ju përfalem. Nga kampi ynë më 14 Korrik 1444 »

Dy portrete ma të vjetra të Skënderbeut

Kryetrimi i Kastriotëve shkoj pas mendjes së trimave arbëror e ata mbas tij (Gjergj Kastrioti është modeli i Atit të kombit, një shenjt i shqiptarisë) “Gjergj Kastrioti, asht fatosi i lirisë dhe i pamvarėsis sė kombeve, tue qenë që dëshira e lirisë qe ajo që ma s’pari e shtyni at burrë të përmendun me rrok armët pėr Shqipnin. Prandaj të gjith shqiptarët e vërtet, pa ndërlikim partie a besimi, do ta nderojnë Skënderbeun, si nji fatos të kombit e do t’u bahet nam me kremtue emnin e punėn e tij. Skënderbeu, asht ideali i liris e i pamvarsis së Shqipnis.”

At Gjergj Fishta O.F.M. (1870-1940)

Klajd Kapinova

Miniaturë nga anonim me portretin ma të vjetër të Skënderbeut, 1465

Portret i Skëndërbeut, nga Anonim romak, i po të asaj kohë 1466, mbi hyrjën e pallatit ku banonte Skënderbeu në vizitën e tij në Romë.

Këto mbahën si dy portretet ma të vjetra të Skënderbeut

Viti 2018, është shpallur me të drejtë nga shteti amë shqiptar dhe Qeveria e Tiranës si Viti i Gjergj Gjon Kastriotit. Është e rëndësishme që bota shqiptare të mirëinformohet se komuniteti ynë në SHBA, asnjëherë nuk e ka harruar kryetrimin e Arbërisë, i cili, me të drejtë është përfshirë ndër 4 (katër) strategët më të mëdhenj ushtarakë të të gjithë kohërave në historinë e njerëzimit. Në akademitë ushtarake amerikanë mësohet arti i luftës së tij me ushtri të vogla shumë praktike, duke i rezistuar Perandorisë Otomane, e cila kishte shpallur zyrtarisht përmes sulltanit kalifatin (xhihadin) kundër trojeve të Arbërisë dhe shteteve të krishtera të Ballkanit …

Hartsdale, New York. Meshë dhe Simpozium Shkencor Përkujtimor në New York, në 550-vjetorin e kalimit në amshim të Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit.

Viti jubilar kushtuar Kryetrimit të Arbërisë Gjergj Kastriotit, po përkujtohet kudo ndër shqiptarët në SHBA. Në disa shtete, si: New York, Michigan, Philadelphia, Florida, dhe në disa qytete të Kanadasë, ku ka shqiptarë, mësojmë se diaspora shqiptare kudo ndodhet po organizohet me veprimtari të ndryshme përkujtimore kushtuar kryetrimit legjendar.

Në traditën e saj të vazhdueshme patriotike dhe kulturdashëse, këto ditë kisha katolike shqiptare e Zojës së Shkodrës, pranë Qendrës Kulturore Nënë Tereza në Hartsdale, New York, në bashkëpunim me Federatën Panshqiptare “Vatra”, përkujtuan në amshim, më 17 janarin të vitit 1468, të Kalorësit

të Krishtërimit, Atletit të Krishtit, Mbrojtësit të Krishtërimit dhe të popullit shqiptar.

Për këtë ngjarje, në kishën katolike shqiptare Zoja e Shkodrës në Hartsdale New York,

New York,17 janar 2018, Mark K. Shkreli mban fjalën e hapjës së Simpoziumit

u mbajt një meshë drite shumë e veçantë në bashkëcelebrim nga shumë meshtarë shqiptarë, përkushtuar birit të denjë të Arbërisë, strategut të madh ushtarak Gjergj Gjon Kastriotit.

Mesha përkujtimore, u celebrua nga meshtarët miq të ardhur nga vendlindja, si ipeshkvi i Rreshenit imzot Gjergj Meta, dom Vlash Palaj famullitar në katedralen e shën Shtjefnit në Shkodër dhe meshtarët e famullisë sonë I Përndershmi dom Pjetër Popaj dhe ndihmës famullitari dom Viktor Deda etj.

Gjatë predikimit të tij, mons. Gjergj Meta, ka kujtuar se një meshë drite e tillë ishte mbajtur po në këtë ditë, në vendin ku 550 vjet më parë, kaloi në amshim në Lezhë heroi ynë kombëtar Gjergj Kastrioti, aty ku u mbajt dhe Kuvendi i Besëlidhjes së Shqiptarëve. Ndërkohë, falë përgatitjes së gjërë historike, prelati i ri katolik, disa herë gjatë shërbesës fetare ka renditur shumë fakte dhe prova historike të kohës, që sipas predikuesit vërtetonin se Gjergj Kastrioti, ishte një mbrojtës heroik i qyterimit perendimor, i cili, luftoi deri në fund të jetës së tij për mbrotjen e trojeve shqiptare dhe civilizimin e mbarë krishtërimit.

Shumë emocionuese ishin intepretimet gjatë meshës të disa perlave apo kryeveprave klasike të muzikës së përbotshme kishtare, të interpretuar me profesionalizëm dhe ndjenja shpirtërore nga artistët profesionistë të famshëm shqiptare si kantautori dhe artisti i madh Frederik Ndoci, i cili, intepretoi Ave Maria etj., dhe artistja Donika Ukshini Gjokaj.

Meshtari ynë i përkushtuar atdhetar, I Përndershmi dom Pjetër Popaj, në cilësinë e organizaorit dhe mikëpritësit, udhëhoqi denjësisht veprimtarinë, duke shprehur vlerësimet për figurën e rëndësishme të historisë për mbarë

kombin tonë, ku ndër të tjera tha: “Mirëse keni ardhur në Simpoziumin shkencor kushtuar 550-vjetorit të kalimit në amshim të Gjergj Kastriotit. Prania e juaj këtu pa dallim feje e krahine, na gëzon të gjithëve dhe në mënyrë të veçantë i jepni soleminitetin e duhur ditës së madhe të gjithë kombit shqiptarë. Po të mos ishte Heroi Kombëtar Gjergj Gjon Kastrioti, ne si komb nuk do të ekzistonim si shqiptarë dhe kurrë nuk do të flisnim shqip…”

Mbas meshës solemne, të gjithë të pranishmit u drejtuan në ambientet e Qendrës Nënë Tereza, ku, u zhvillua akademia përkujtimore, në nderim të 550-vjetorit të kalimit në amshim të Heroit Kombëtar dhe kryetrimit të Arbërisë të pavdekshmin Gjergj Gjon Kastriotin.

Flamuri amerikan dhe ai shqiptar me ngjyrë të kuqe dhe shqiponjën dykrenare qëndronte përkrah një busti të madh të Gjergj Kastriotit, punuar në fibër glass, krijim artistik i skuptorit të talentuar Kristaq Kapidani, i cili, hijeshtonte ambientin shqiptar, të cilët, ndiheshin krenar për Kryetrimin e njohur të trojeve të Arbërisë.

Ndër miqtë special të ftuar ishte imzot Gjergj Meta, ipeshkëv i Rreshenit, don Vlash Palaj, famullitar i katedralës së shën Shtjefnit në Shkodrër, Ambasadorja Teuta Sahatçia konsulle e përgjithshme e Republikës së Kosovës, zv. ambasadori i Republikës së Shqipërisë në OKB-së Arben Idrizi, Fr. Nathan Preaston nga kisha ortodokse shqiptare e shën Nikollit në Queens, NY, asamblisti i porsazgjedhur dhe njëkohsisht aktivist i kishës sonë zoti Mark Gjonaj, kryetari i Vatrës Dritan Mishto, anëtarë të trungut të familjes princërore të Muzakajve, Victoria Muzakaj Murphy me bashkëshortin, që kishin

udhëtuar nga Texas-i në New York, enkas për të marrë pjesë në shënimin e përkujtimit të 550 vjetorit të kalimit në amshim të Gjergj Kastriotit si dhe përfaqësuesit e komunitetit shqiptarë, liderë, veprimtarë, gazetarë, shkrimtarë, muzikantë, artistë emigrantë të rinj dhe veteranë shqiptarë, që prej vitesh jetojnë e punojnë në SHBA. Gjatë një bisede me shqiptaro amerikanen Victoria Muzaka

Murphy e emocionuar tha se ka zbuluar prejardhjen e saj nga familja e madhe e Muzakajve, dhe se ndjehet thellësisht krenare për rrënjët e saj të lashta shqiptare, që shkojnë deri në epokën kastriotiane të Gjergj Kastriotit.

Ajo ndër të tjera tha se: ”Unë, mund të mos e flas gjuhën shqipe, por gjakun e kam shqiptar. Dhe gjaku shqiptar na bën një familje. Ju jeni familja ime dhe unë jam familja juaj". Kisha katolike Zoja e Shkodrës, është besëlidhje e vlerave etnike arbërore në SHBA. Gjatë viteve të fundit institucionet kulturore të kishës në New York, janë bërë epiqendra në përkujtimin e fytyrave të ndritshme të pushkës (liri) dhe pendës (dituri).

Krahu i djathtë i meshtarëve dom Pjetër Popaj e dom Viktor Deda, aktivisti veteran i kishës katolike Zoja e Shkodrës dhe editor i revistës fetaro kulturore Jeta Katolike, moderatori veteran i palodhuri Mark K. Shkreli, është bërë bashkideatori i shumë paraqitjeve me kulturë të personaliteteve më të shquara të krenarisë së kombit tonë.

Kryeredaktori i revistës Shkreli, ishte caktuar nga komisioni përgatitor për të bërë hapjes e Simpoziumi Shkencor, në 550-vjetorin e vdekjes së Kryetrimit tonë kombëtar, të madhit dhe të veçuarit, Gjergj Gjon Kastritotit.

Në fillim të kumtesës së tij Shkreli tha: “Që nga Viti i Ri 1468, Skënderbeu, bashkë me Fisnikët e Arbërit, që i kishte ftuar, sikur kishte bërë më 2 mars 1444, filluan këshillimet për t’u përgatitur për të sulmuar kështjellën turke të Elbasanit. Por, në ato ditë, siç na thotë jetëshkruesi i tij, prifti Marin Barleti, “…e zunë një palë ethe të rënda…”. Është titulli i një filmi, “Ushtarët vdesin me çizmet mbathur”. Edhe pse me ethe të rënda, kur i thanë se turqit do të sulmonin Shkodrën afër lumit Kir, ai u çua në këmbë, u vesh me rrobat luftarake, por nuk mundi të hyp mbi kalin e tij.

U kthye në shtrat për mos t’u ngritur më. I rrethuar nga fisnikët dhe familja, Gjergj Kastrioti Skënderbeu vdiq, para 550 vitesh, më 17 janar 1468. Françeskani Dhimitër Frangu, miku dhe bashkëpunëtori i ngushtë i Heroit tonë Kombëtar, thotë: "…ra i sëmurë nga një ethe e fortë... Më në fund, duke ndjerë vdekjen fare pranë, thirri rreth vetes kapedanët dhe pati me ta një bisedë të gjatë. Ata u përlotën…” (Dh. Frangu, fq. 63).

Sikur i pati bashkuar fisnikët para vdekjes së tij, pas 550 vitesh, Ai vazhdon t’i bashkojë shqiptarët kudo që janë, në trojet tona dhe në diasporën anë e mbanë botës.”

Ndërsa më poshtë, ai theksoi se: “Dy qeveritë e shteteve shqiptare, në Tiranë dhe Prishtinë e kanë shpallur Vitin 2018 – Viti i Gjergj KastriotitSkënderbe. Edhe Kisha Katolike, në Shqipëri dhe Kosovë, e ka bërë të njëjtën gjë. Kudo po organizohen konferenca, simpoziume, seminare, mbrënje solemne, për ta përkujtuar këtë “super-njeri” të kombit tonë.

Poashtu, skikur bëmë ne sot, për shpirtin e Gjergjit gjatë vitit do të kremtohen edhe meshë të shumta. Në kuadër të këtij Viti Jubilar, edhe ne sonte, jemi bashkuar në këtë vend të shenjtë, për t’ju bashkuar “fisnikëve e

kapedanëve” dhe familjes në Lezhe, ashtu të “përlotur” për t’i bërë homazhë këtij kolosi jo vetëm të kombit por të tërë Evropës.Zoti Shkreli, tregoi se përmes Gjergj Kastriotit, fisin e Arbërit e njohi bota. Atë e nderuan mbretër e gjeneralë të koshës, e nderuan papët e Romës, e paten frikë armiqtë, u përmend në veprat e shumë shkrimtarëve dhe poetëve, si Peshkop Fan Noli dhe Atë Gjergj Fishta, duke mos munguar as të huajt, sikur amerikani Henry Longfelloë që i kushton 173 vargje, kroati Fra Andria Kaçiq Mioshiq, me 17 poema epike, kroati tjetër nga Dubrovniku, Ivan Mazhuraniq, që në veprën “Osman”, nuk e lë pa e përmendur atë, etj.

Në mbyllje, Shkreli citoi disa nga thëniet dhe vlerësime për Gjergj Kastriotin, duke filluar nga papët e Romës dhe deri tek studiues shkrimtarë të huaj etj. Kështu Papa Pali VI, më 1968 mori pjesë aktive gjatë manifestimit katër ditore, në nder të 500-vjetorit të Skënderbeut. Janë të paharrueshme fjalët e tij me atë rast:

“Ne ju shohim me kënaqsi, pse e dijmë se shpirti me të cilin ju e kujtoni këtë ditë është ai i gjithmonëshmi i fisit tuaj, i cili gjithëherë, mbi çdo interes ka vendosur vlerat e trashëguara të Besës, të Nderit e të Burrënisë.” “Fatosi Skënderbeg ka qenë personifikimi i gjallë i këtyre cilësive: ai ua ka lënë si trashëgim, bashkë me miqësinë e miqëve të vjetër të Atdheut tuaj, ndër të cilët kjo Seli Apostolike gëzohet që bën pjesë, mbasi e numëron veten ndër ata që kurrë s’i dolën fjale. Këto virtyte Gjergj Kastrioti ua ka lënë në roje trashëgim të shënjtë në Atdhe dhe në mërgim”, dhe përfundon porosinë: “Uroj që kjo trashëgimi të japë mundësi dhe meritim, që të jeni element kuptimi dhe paqeje ndërmjet fisesh e gjuhësh të ndryshme. Këso dore do të rindërtohet testamenti i Skënderbeut dhe Atdheu i juaj do të shkëlqejë me meritime të reja, Atdheu i juaj, të cilin na e kemi aq fort për zemër dhe që e bekojmë me dashuri atënore.”

Mëritë të madhe në këtë aktivitet mbarëshqiptarë kanë edhe antarët e tjerë të komisionit përgatitës, si: kryetar i komisionit përgatitor dhe kryetari i këshillit të kishës Leonard

Berishaj, kryetari i Qendrës Nënë Tereza Marjan Cubi, n/kryetar i këshillit të kishës Dr. Pashko Camaj, shkrimtari dhe drejtori i programit Mëhill Velaj.

Moderatori Mëhill Velaj, në fillim ftoj kantautorin dhe artistin e madh Frederik Ndocin dhe Donika Ukshini Gjokaj për të interpretuar hymnet kombëtare të SHBA-së dhe Shqipërisë.

I ftuari special nga Shqipëria, Prof. Romeo Gurakuqi, historian, shpalosi kumtesën e vetë me titull: “Viti i Gjergj Kastriotit–Skënderbeut, si kohë reflektimi”.I ftuari tjetër special nga Kosova ishte Dr. Fahri Xharra, publicist, i cili, për shkaqe shëndetsore nuk mundi të marrë pjesë në Simpozium dhe moderator Mëhill Velaj lexoj kumtesa e tij: “Tentimet e mohimit të Gjergj Kastriotit Skënderbe nga ana shqiptare" Dr. Azeta Kola, historiane nga komuniteti shqiptar në New York, u paraqit me temën: "Gjergj Kastrioti, Lidhjet me Mbretërinë e Napolit, Papatin dhe Republikën e Venecias në shekullin e pesëmbëdhjetë".

Një tjetër studiues i komunitetit tonë Dr. Pashko Camaj, përfaqësues i Federatës "Vatra" ligjëroi kumtesën: “Federata Vatra për heroin kombëtar Gjergj Kastrioti”.

Simpoziumin e kanë përcjellur edhe mediat e komunitetit tonë, si: Zëri i Amerikës me gazetar Ilir Ikonomin, i cili e përcolli të gjithë tubimin LIVE, gazeta Dielli me editor Dalip Grecën, studiuesi Klajd Kapinova për revistën Jeta Katolike, TV Kultura Shqiptare me producent Adem Belliu, gazetari Beqir Sina për gazetën Bota Sot, Halil Mula TV21 etj.

Gjatë një bisede të zhvilluar mbas takimit me aktivistin Leonard Berishajn, kryetari i këshillit të kishës dhe kryetar i komisionit veprimtarisë në fjalë, tha: “Ne, anëtarët e këshillit të kishës Zoja e Shkodrës New York, si dhe anëtarët e komisionit organizativ, konstatojmë se kjo veprimtari e rëndësishme kombëtare është realizuar me sukses, në nivel të duhur, në mënyrë cilësore e dinjitoze. Shprehim kënaqësi për bashkëpunimin dhe falënderojmë ligjëruesit, përfaqësuesit diplomatik, të gjithë pjesëmarrësit e simpoziumit dhe të gjithë ata që me angazhimet e veta i kontribuan këtij suksesi, si fjalimet përshëndetëse, kumtesat e ligjëruesve, telegramet, letërfalënderimi i Floreta Faber, Ambasadore e Republikës së Shqipërisë në Washington DC, Prof. Sami Repishtit, etj.”Veprimtari i komunitetit, ish drejtuesi i radios Zëri i Kombit, Xhevat Kuka, në tubim recitoj një poezi kushtuar Gjergj Kastriotit, shkruar nga ai enkas me rastin e Vitit të Gjergj Kastriotit.

Meshtari i nderuar i komunitetit tonë dom Pjetër Popaj, këshilli botues i revistës Jeta Katolike,

kryeredaktori i saj Mark K. Shkreli me editorët: Simon Vukel dhe Klajd Kapinova, po përgatisin këto ditë një numër special të revistës në fjalë në shqip-anglisht dhe me ngjyra, kushtuar tërësisht, figurës, jetës dhe veprës së personalitetit më të shquar të të gjithë kohërave Gjergj Gjon Kastriotit.

Aty do të përfshihen të gjitha kumtesat e ligjëruesve dhe studime të tjera nga autorë të komunitetit tone, të pabotuara më parë.

Në fund për të ftuarit dhe të pranishmit e tjerë u dha një koktej me ushqime të lehta (finger foods), të përgatitur nga Shoqata Drita me në krye Mark Berishaj dhe verërat e shijshme, të sponsorizuar nga gazetari dhe fotografi Dritan Haxhia.

Piktor anonim, shek. XVI

gjallë duhet ta mbajnë mënd mirëfílli), profesori i historísë, Petraq Pepua, shoqërues i Enver Hoxhës në delegacionin q’e përfaqësoi vëndin tonë në Konferencën e Paqës në Paris në muajin Gusht të vitit 1946, na e përshkroi në vazhdim gjithë mllef e doemos duke mbajtur anën e Enver Hoxhës, (sepse në të kundërtë diktatori ia shkurtonte këmbët), se si K/Ministri i asaj kohe i Greqisë Tsaldarisi, e kishte pyetur Enver Hoxhën gjithë ironí se cilat ishin marrëdhënjet tona me Jugosllavínë, (duke patur parasysh faktin se një muaj të Nga Mergim Morça shkuar Jugosllavija e kishte aneksuar Kosovën !), e Enver Hoxha i ishte përgjigjur tekstualisht “Shumë të Të nderuar Zonja e Zotërinj, motra edhe vëllezër mira!“ Kurse në vazhdim vetë diktatori na e nxorri bashkëkombës, veten, bilé edhe e shoqja pikërisht në ditët tona, plasi Komisioni i ngritur nga përfaqësues të dy Kishaveduke e paraqitur Enver Hoxhën përgjatë thuajse gjysëm Shqiptare, Teqésë Bektashjane si edhe Qendrës shekulli të shkuar si dashurues të Kosovës !(?) Kjo edhe Islamike Shqiptare së bashku me Shoqatat Shqiptare, arësyeja e cila më shtyn të ndalem sadopak e të mos ia duke më nderuar të mbaj para Jush këtë kumtésëhyj temës së mirëfilltë e ta kundrojmë disi më shquar lidhur me Heroin tonë kombëtar si edhe legjendarinrealitetin e së kaluarës të afërtë të vëndit tonë ku Gjergj Kastriotin–Skenderbeun, me rastin e 550-vjetorit historianët’e diktaturës janë munduar dhe kanë bërë të vdekjes së Tij me 17 Janar të vitit 1468, më bëjnë qëç’mos t’ua kalojnë pasonjësve të tyre krejtësisht të t’i falënderoj nga zemra ! Po kështu gjithashtu edheshfytyruar historín’e vëndit tonë e unë si mundem të Juve, pjesëmarrësve të këtij simpoziumi, Ju falënderojhesht e mos ta zé në gojë gjithashtu pohimin e Enver nga zemra !

Hoxhës në mbledhjen e Byrosë Politike të K.Q.P.K.Sh. të Ësht’e qartë se si shtrirja në kohë ka ndikuar jashtë mase 15 Dhjetorit të vitit 1947, (proces-verbali ndodhet në në shkallë botërore sa u takon transmetimit tëArkivin e Shtetit), ku ai pohoi : “ ... Tani që e likuiduam ndodhíve historike me vërtetësí apo jo, brezavekëtë pengesë, (Nako Spirun – shënim nga M.K.), duhet mbas’ardhës e doemos me këtë rast e kam për detyrët’a fitojmë kohën e humbur e të bëjmë sa më shpejtë t’Ju kërkoj leje Juve pjesëmarrësve këtu e t’i bëjbashkimin DE FACTO të Shqipërisë me Jugosllavínë në shkurtimisht një hyrje krahasimore temës që po trajtoj, të gjitha fushat , (parti, ekonomi, ushtri, etj.), se e kjo sepse figura e Gjergj Kastriotit ka qenë trajtuar nëShqipëria nuk mund të qëndrojë si shtet i pavarur dhe shkallë (në mos botërore) por europiane, si figurë aq e më pak t’a ndërtojë Socializmin, PA U BASHKUAR shquar luftëtari për lirí e pavarësí të vëndit të TijME JUGOSLLAVINË ... ! “ përgjatë mijëvjeçarit kur Ai jetoi edhe luftoi por edhe Pikë më së pari, njeri nga historianët e trashëguar nga mbrojtës i Krishtërimit Perëndimor dhe kësisoji qé diktatura, ka deklaruar së fundit se sa më e lashtë në trajtuar edhe deri diku përgjatë vazhdimit të rrjedhës kohë historía e shkruar “aq më sakt’e paraqit realitetin e kohëve. Kurse dora-dorës në vazhdim, shikojmë se si kohës që përshkruan !” Kurse mua natyrshëm më lind historianët, (e posaçërisht burimet sllave si edhe pyetja të cilën ia drejtoj studjuesit në fjalë : - Pse, a mos ndonjë rumun), janë duke e trajtuar dis í ndryshe e historía është si vera e tryezës e cila me kalimin e kohës i prá jo si heró kombëtar, pa lere pastaj si Kalorës të përmirëson cilësit’e saja organo-leptike ? Lidhur pikërisht Krishtërimit por ... i ngjisin bishta edhe të rëndë si me këtë këndvështrim të historísë e ngushtojmë disi drejtues e komandant i cili mban përgjegjësí për rrethin dhe po përsëris çfarë ka pohuar n’intervistën e vrasjen e rinísë kombit e gjithmonë humbës i betejave tij të fundit profesori i nderuar Paskal Milo-ja i cili ka e si pasojë shkatërrues i vëndit të Tij ! qenë edhe Ministri i Punëve të Jashtme, duke theksuar PAK FAKTE NË VËND TË HYRJES : Me këtë rast do : “ Shqipëria u radhit me anën më të drejtë përgjatë t’Ju sjell një shëmbull të përjetuar në vetë të parë kur Luftës Dytë Botërore, përkrah Sh.B.A.-ve, Britanísë në vitin tashmë të largët 1947 në Shkollën Teknike, (sot Madhe si edhe popujve liridashës të Europës edhe shkolla Harry Fultz e që ish bashkënxënësit e mi énde

KUMTESË ME RASTIN E 550-VJETORIT Të VDEKJES Së HEROIT KOMBËTAR

GJERGJ KASTRIOTIT SKENDERBEUT

Botës ! “ E unë me këtë rast shtoj : Sa mir’e harroi

ndodhur në kohën e tyre, pa lére pastaj kur këto të vërteta historiani i përcjell mbas kaq shekujsh !

VAZHDOJMË TASHTI MIRËFILLTAS ME GJERGJ KASTRIOTIN - SKENDERBEUN

Mbasi Gjon Kastrioti qé thyer kéqas nga forcat otomane të Sulltan Muradit II-të në vitin 1421 edhe qé “xhveshur nga Principata e Tij”, (ndërmjet katër djemve si edhe pesë vajzave qi kishte), djemt’e tij Stanishi, Reposhi si edhe Konstandini me gjithë Gjergjin, qénë marrë péng dhe u dërguan në Oborrin e Sulltanit në Adrianopojë. Nga katër djemtë, dy më të parët u thá se pësuan një helmim nga ushqimi, (fakt’i cili nga bashkëkohësit është trajtuar si vrasje e tyne e qëllimtë), i treti u vesh klerik, kurse Gjergji, si më i vogli i vllezërve që ishte, e duke pasë treguar talent të posaçëm si në mësime, në përvehtësimin e strategjíve ushtarake e gjithashtu edhe në përdorim armësh, profesori në fjalë, (apo mbamëndja e tij ka filluar t’i bëjë arrijti ta përfitojë mirëdashjen e Sulltanit, (doemos “lodra”), se si jo vetëm që nuk e zuri në gojë miqësinë edhe falë moshës së tij të ré), e dërguan në Shkollën e pa lé dashurinë tonë aq të hymnizuar fillimisht me “Içogllanëve” e cila përgatiste komandant’edhe Jugosllavínë e në vazhdim edhe me Bashkimin nënpunës. Duke e vazhduar atë shkollë vetë Sulltan Sovjetik e pasuar kjo edhe me Kinën, të cilët në Muradi i II-të ia caktoi edhe emnin Iskender, (që donte vazhdim pastaj i bëmë tradhëtarë të Marxizëm- të thonte Aleksandër).

Leninizmit kurse armiqt tanë të betuar përgjatë dekadash, anglo – amerikanët ... veç kur na i nxorri miq, profesori i nderuar ?!

M’anë tjetër nuk mundem ta kaloj pa e zënë në goj’edhe një çast shumë kuptimplotë të diktatorit gjatë të cillit trajtohet një periudhë jo e vogël kohore e pra edhe historike 38-vjeçare, i cili Mehmet Shehun e ka pasë cilësuar fillimisht si ”Komandant legjendár i Brigadës I-rë sulmuese, ministri më parimór dhe i suksesshëm i Ministrisë së Brëndëshme duke shtuar edhe se si K/Ministër që ishte kishte vlera të pakrahasuara sa i takon ndërtimit të Socializmit në Shqipërí !” E fillë mbas këtyre lëvdatave të pashoqe po ky diktator, në Tabllon Sinoptike që paraqiti para Plenumit të V-të me 24 Shtator të vitit 1982, jo vetëm që e akuzon Mehmet Shehun si agjent të Anglo – Amerikanëve qëkur ai kishte qënë i internuar në kampet franceze në vitin 1937 i kthyer nga Lufta Civile e Spanjës, por e akuzon edhe si poliagjent të rekrutuar në vazhdim nga K.G.B.ja !(?)

Kaq desha të prekja sa t’ u kujtoja pjesëmarrësve të këtij simpoziumi se si të vërtetat historike është më se e vështírë t’u përcillen brezave pas’ardhës ashtu si kanë

Me t’a përfunduar shkollën, Gjergj Kastrioti bashkoi principatat e Shqipërisë me atë të Epirit duke "(Skenderbeu)" kreu detyra ushtarake në Ballkan si e nxitur shpirtin e qëndrueshmërísë të shqiptarëve dhe edhe në Azín’e Vogël, duke u dalluar për trimërí edhe duke bllokuar për dhjetvjeçarë të tërë përparimin e bilé për këtë arësye iu dha edhe titulli “BEJ”, i cili Ushtrive Osmane drejtë Europës ! E pra pikërisht qé donte të thoshte princ ose fisnik. Mbas vdekjes së Gjergj Kastrioti i cili në mbrojtje të vlerave morale si Gjon Kastriotit, pikësynimi i Gjergjit ishte t’ia zinte edhe besimtare të Krishtera prej dyndjes turke, vëndin t’Et por nuk ndodhi kështu sepse Sulltan mbërrijti t’i fitojë cilësorët e nderuar prej Papës Calistit Muradi e emëroi Sanxhakbéj jashtë tokave shqiptare ! të III-të si Atlet i Krisht-it e gjithashtu edhe Mbrojtës i Përgjatë kësaj kohe, të shumtë ishin edhe të dërguarit Besimit Kristian duke u konsideruar nga vetë popullit nga viset arbërore të cilët vinin edhe e takonin Gjergj shqiptár si Heroi Kombëtár i Shqipërísë si edhe i Kastriotin duke ia sjellë fjalën e banuesve të atyre Shqiptarëve ! tokave të cilët, duke ia patur dëgjuar bëmat Duke e iu rikthyer tashti besueshmërísë dokumentave trimërís’edhe të zgjuarësísë Tij, i luteshin të kthehej në historikë, ia rikujtojmë ndigjuesve se cila qé arësyeja vëndin e Tij e ta merrte fuqínë në dorë ! Mirëpo që e radhitëm në fillimin e kësaj kumtese jo pa qëllim Gjergji kurrë nuk u dhá ndonjë shpresë këtyne të titullin : “PAK FAKTE NË VËND TË HYRJES“ ku ajo dërguarve nga që donte t’i shmangej çdo të papriture që shprehëm ishte se si përgjatë diktaturës komuniste që mund t’i vinte nga të panjohur, (ndonëse ata ishin vija u përcaktonte nga diktatori e pastaj në vazhdim dërguar nga njerëz të afërt të Tij) ! historianët e ndiqnin atë me pik’e me presje ! Kurse sa Por, në fakt, Skënderbeu kurrë nuk hoqi dorë nga ideja i takon kuadrit historik i cili e përshkruan jetën e për t’u kthyer në Shqipërí në fronin e të Atit, e kjo Gjergj Kastriotit duam të theksojmë në mënyrë të posaçme zgjati deri në vitin 1443 kur Ai u nis kundër fuqíve të se si së pari vetë udhëheqësi i Luftës kundra forcave Janosh Hunjadit, (të cilit i dërgoi mesazh me nji Osmane nuk ka qenë diktator, (e pra nuk ka ndikuar besnikun e tij të provuar), duke i vënë në dukje se vetë aspak në drejtim të ndryshimit të ndodhíve të vërteta Skenderbeu do ta braktiste betejën në krye të forcave të kohës), dhe së dyti se si kalimi i shekujve ka sjellur në Osmane kundra vetë Hunjadit dhe do t’u drejtohej krye të përshkrimeve të historísë lashtë kryesisht veprat e Trojeve Arbërore ! Kësisoji trupat Osmane u thyen keqas hartuara nga historishkruesit bashkëkohorë, kryesisht në betejën e Nishit nga Hunjadi duke u tërhequr në panik, sllavë, të mbarsura edhe me shtrembërimet ideologjike të në nji kohë që Skenderbeu filloi ta zbatojë planin e trysníve ideologjíve bashkëkohore në drejtim të ndryshimit kryengritjes dhe së bashku me 300 kalorësit e tij më se fakteve të asokohëshme ! A mundeni ta konceptoni dot se si besnikë shqiptarë iu drejtua Dibrës, ku populli e priti shkrimtari si edhe historiani, kleriku sllav, Andrija Kachichtamam me ovacione si çlirimtár ! Me atë rast përkon Mioshich u këndonte bëmave të Skenderbeut duke e edhe thënja e Skënderbeut drejtuar popullit se si “ konsideruar atë si “luftëtar sllav”, si bir i një mëme sllave Lirinë nuk Ju a prûna un por e gjeta këtu, bash mjes si edhe babai po sllav !(???)

Jush ! “ Prandaj neve na takon të theksojmë se janë këto arsyet N’ato rrethana Skenderbeu i mori të gjitha masat pse ndër më të besueshmit historianë janë kryesisht për përforcimin e rrugëve prej nga mund t’i vininin bashkëkohësit e Heroit tonë Kombëtar Skenderbeut siç kundra forcat osmane, dhe që andej iu drejtua Krujës. ka qenë kleriku katolik Marin Barleti, të cillit i takon Me nji fermán të rrémë shtiu në dorë garnizonin si edhe merita se i ka përshkruar rrethanat si edhe edhe qytetin dhe kështu me 28 Nëndor të vitit 1443 u ndodhítë e asaj kohe duke i ndjekur faktet hap pas shpall rimëkëmbja e Principatës së Kastriotëve. Mbi hapi nepërmjet bashkëpunëtorëve më t’afërt të kështjellën e Krujës u ngrit së ríshmi flamuri me Skenderbeut e gjithashtu është mbështetur në dokumenta zyrtarë të Arkivit Venedikas. Veprën e tij shkabën e zezë dykrenóre të Kastriotëve !

Në vazhdim e ndjejmë me rëndësí t’u a vemë në dukje ai e ka pasë shkruar latinisht edhe e kishte titulluar “ që në krye pjesëmarrësve të këtij simpoziumi se, Historia de vita et gestis Skanderbegi, Epirotarum historishkruesit rreth figurës Gjergj Kastriotit – principis “ dhe që u publikua në Romë në fillimet e Skenderbeut, qenë pikërisht ata q’e paraqitën e shekullit të XVI-të (1508 – 1510) nga ky historian JO njikohësisht’edhe e lartësuan figurën e Tij si njera nga ME ORIGJINË SLLAVE ! figurat më përfaqësuese të shekullit XV-të i cili i

Në këto kushte nuk kam se si të rrij pa e vënë në dukje si edhe ta theksoj faktin se si ka qen’edhe një bashkëkohës tjetër i Skënderbeut, kleriku veç Barletit, Dhimitër Frangu, i cili i ka përshkruar “Bëmat e Skënderbeut “ ndoshta edhe më saktë se sa Barleti por ... libri i shkruar nga Barleti rreth Skënderbeut ka gjetur mbështetje më të gjerë se u botua para atij të Dhimitër Frangut që u botua në Latinisht (vërtet më 1480-ën por i papërkthyer në gjuhë të tjera pa lére në shqip gjë e cila u bë e mundur falë përkthyesit të talentuar Z. Lek Pervizi vetëm në fillimet e shekullit që po përjetojmë, atij të XXI-të ! Kësisoji para se sa librin e shkruar nga bashkëkohësi i Gjergj Kastriotit, Dhimitër Frangu, ta lexonin si edhe ta shfrytëzonin studjues si edhe historianë të tjerë, është libri i shkruar nga Barleti rreth Skënderbeut ai që ka zënë vëndin kryesor sa u takon biografive të ndryshëme shkruar rreth Heroit tonë Kombëtar, Skënderbeut !

Përgjatë kësaj vázhde përkah rëndësisë, pikërisht një shekull më vonë, prifti tjetër katolik i krahinës së Monumenti në Prishtënë Brescia-s, Giovanni Maria Biemmi, e botoi vëllimin e (skukptor Janaq Paço) titulluar “ Istoria di Giorgio Castrioto Scander-Begh “, i shkruar vërtet prej tij por të dhënat marrë kryesisht nga një autor anonim prej Tivari në vitin 1480 por, për Zanafilla e kësaj pune gjen vënd kur veprat e shkruara saktësí pohimi, dorëshkrimi origjinal nuk gjëndet asgjëkundi më dhe autorit të tij i ka qenë dhënë prej përgjatë shekujve të XVII-XVIII rreth Skenderbeut, Imzot Fan Nolit, shekuj më vonë, cilësori “ TIVARASI erdhi një çast dhe filluan të bashkërendoheshin “. Pikërisht asaj monografíje i referohet vazhdimisht përgjatë shekullit të XIX-të nga historianë vëndesh të ndryshme edhe me materiale të diskutuarshme të historiani Biemmi kur ai shkruan për Skenderbeun !

Një tjetër autor i cili jep dëshmí nga jeta e Gjergj arkivave të Vatikanit, Venedikut, Raguzës si edhe Kastriotit Skenderbeut është edhe bashkëkohësi si Stambollit duke u filluar të rishkruhej historía. Ky edhe bashkëluftëtari i tij, Gjin Muzaka i cilli bënte ësht’ edhe çasti kur veprat e Barletit, Biemmit, pjesë në familjen e dëgjuar të Muzakëve, familje kjo (mbështetur në si edhe shka ka pasë shkruar ”Tivarasi ”), si feudale e që ishin nga ana tjetër edhe drejtuesit e edhe vepra e Gjin Muzakës fillluan vërtet të citoheshin por qytetit të Beratit. Ky dëshmitár jo vetëm që kishte ... duke u kapur mbas detajesh aspak shkencore filluan luftuar krah përkrah Skenderbeut por vazhdoi të të citoshin por ... me shfytyrime ! Duke e analizuar jetonte në Shqipëri deri në vitin 1478 kohë në të cilën u tashti shtysën e këtij ndikimi, vijmë natyrshëm në transferua në Napoli ku edhe shkroi e botoi librin e tij përfundimin se dy ishin arësyet kryesore të kësaj me kujtime të titulluar “ Historia dhe trashëgimi brez prirjeje : Së pari, ajo prirje e cila kur xjerr kokë, edhe mbas brezi të familjes Muzakëve “, ku përshkruan shkencëtarin më të vyer e shfytyron, e cila është ndodhí gjatë të cilave ai vetë ka qenë dëshmitár dore të quajtur cmirë ! Së dyti, egoizmi i kudogjindur te parë ! Pikërisht ky ësht’ edhe çasti kur me vdekjen e gjithsecilli por te dikush i fshehtë e te dikush i bashkëkohësve si edhe bashkëluftëtarëve të shprehur ku, popujve Ballkanikë t’asaj kohe por Skenderbeut i erdhi edhe fundi paraqitjes së të t’ardhur përgjatë shekujve si edhe viteve të vërtetave historike edhe filloi të dalë në pah e dora- mëparshëm, u vinte të plasnin që një grusht dorës edhe të marrë përmasa madhore ndikimi i idéve shqiptarësh me një ushtri e cila kurrë nuk i kalonte të sa vjen e më tepër kundra-shqiptare nga ana e grupeve 20.000 luftëtarët u bëri ballë përgjatë një çerek shekulli të ndryshme ballkanike, të dyndur vonë në Ballkan ! trupave Osmane të cilat kish raste që përgjatë sulmeve

të tyre i tejkalojshin 150.000 forcat ! Lidhur me pohime turqit i sunduan viset Ballkanike, me këtë rast un’u të kësaj natyre nuk kam se si të mos e përmënd veprën drejtohem këtyre historianëve shpërfytyrues të historike rreth Gjergj Kastriotit të shkruar dhe të historisë duke Ju ftuar Juve, pjesëmarrësve të këtij botuar nga im Atë, profesor Xhevat Korça në vitin simpoziumi, ta veçoni periudhën 25-vjeçare të luftrave tashmë të largët 1923 edhe e titulluar “ TRI PYETJE si edhe fitoreve të Skenderbeut ndaj ushtrive Otomane NGA JETA E SKËNDERBEUT “ ku pyetjet e që nga dita e mallkuar e 17 Janar-it 1468 kur në Lezhë formuluara 95 vite të shkuara janë : u gjet dora e trisht’e fatit e cila e përfshiu me goditjen 1“ A u ka paguar Skenderbeu Sulltanëve të e saj Legjendarin Heró tonin Kombëtar e pastaj në vazhdim, që nga ajo ditë vërtet e deri më 28 Nëndorin Turqisë tribut të përvitshëm ? “ 2“ A u ka proponuar Skenderbeu e vitit 1912, qé periudha fatzezë përgjatë së cilës turqit Venecianëve më 1450 që t’u lëshojë Krujën ? “ i sunduan viset e Ballkanit e brënda tyre edhe Shqipërínë !

3“ A e kanë tradhtuar Krerët Shqiptarë Skënderbeun më 1457 dhe a ka qenë ky i shtrënguar të fshihet nëpër malet për të shpëtuarNË PËRMBYLLJE TË KËSAJ KUMTESE : I zura në jetën e vet ? “ gojë daç shtrembërimet historike të ndodhura lidhur

Dhe autori profesor Xhevat Korça vazhdon : “... me jetën si edhe veprën e Heroit tonë Legjendar Historiaku i ndërgjegjshëm Constantin Jireçek, byzantinisti Skenderbeut e gjithashtu krejt përciptas edhe arësyet Karl Roth dhe historiaku vllah Nicola Jorga i kanë pohuar që të cilat’i nxitën këto ndryshime. Arësyeja qé vetëm me të trija pyetjet duke rënë në gabime trashanike. Të tre vetëm ajo e çeljes para Jush, të nderuar ndigjues, i një historiakët janë bazuar në burime të pathemeltë dhe kanë dritareje të së vërtetës ! Është më se e vërtetë se si një bërë prej jetës së Skender Beut një pikturë që nuk i simpozium si ky i sotmi ku un’e kam ndérin bashkë përshtatet aspak të vërtetës ... kanë përhapur në botën me kolegë të tjerë të referoj para Jush, nuk është vëndi e qytetëruar mendime kaq të gabuarshëm, sa q’ ish një më i përshtatshëm të zhvillohet një polemik’e detyrë e shënjtë patriotike të rrëzonim me fakte mirëfilltë.

Por, nga ana tjetër nuk mundem t’i historikë pretendimet e tyre ... “. shmangem pa Ju a zënë n’gojë se si historishkruesi *(Kjo vepër historike mundet të gjurmohet nga kushdó Oliver Jens Schmitt në veprën e tij të titulluar edhe lexuesi eventual nuk ka se si mos ta verë ré se si “SKËNDERBEU”, (në versionin shqip), botuar në autori shkruan në vazhdim shprehimisht se : “ ... vitin 2009, në kapakun e librit të tij, (ku paloset kapaku), përfleta brënda rredhit të mundësíve të gjitha shkruan : “ Jeta e Skënderbeut nuk ishte një marshim biografit’e Skender Beut e librat që shkruajnë për të; triumfal por një luftë e vazhdueshme për mbijetesë, e studjova gjithë burimet e aktet diplomatikë ... “, gjë e mbushur me disfata ... Mirëpo ishte pikërisht vullneti i cilla të bind lidhur me vërtetësín’e pohimeve të autorit Kastriotit për fitore ai që tek e fundit i tërhoqi !) malësorët drejt rrënimit ...”. I nisur pra thjeshtë nga Shkurt e me pak fjalë, edhe nga veprat e studjuesve faktit se si mbas 565 vitesh një historian e shpreh eruditë e që kanë pasë shkruar vepra të vyera rreth të pozicionimin e tij rreth figurës Skenderbeut me vërtetave historike lidhur me figurën e Skenderbeut si pohimin krejtësisht opozitár me atë që kanë shkruar p.sh. shkencëtarët Talloczy, Shufflay, Moorsi, pararendësit e Tij, (lere pastaj se si shprehet Schmitti Paganelli e Pisco me shokë, biografít’e të cilëve në faqet 479, 481, 482 e 490 të librit të tij me nji fjalor përbëjnë pa asnjë dyshim një vepër monumentale krejtësisht të pahijshëm kundra historianit Biemmi), rreth Skenderbeut për Shqipërín’e shekullit të XVI-të, do t’Ju a zé në gojë disa nga betejat përshkruar nga ose më saktë pikërisht periudha që nga 28 Nëndori i bashkëkohësit si edhe bashkëluftëtarët e Heroit tonë vitit 1443 e deri më 17 Janar të vitit 1468, ku Gjergj Kastriotit. historishkruesit dashakeqas edhe këtë periudhë jo tëMbas Kuvëndit të Lezhës të 2 Marsit 1444 ku shkurtër për jetën e një udhëheqësi siç qé Skenderbeu Skenderbeu u përzgjodh unanimisht (nga princat ... e lidhin së bashku me shekujt pasues deri në 28 shqiptarë të mbledhur atje), si Príjës i Kombit Nëndorin e vitit 1912, gjë krejtësiht e mbrapsht’edhe Shqiptár me ç’rast Sulltan Muradi i II-të i tërbuar për dashakeqe, duke e emërtuar si periudha gjatë së cilës sjelljen e të mbrojturit të tij, nisi kundra shqiptarëve një

ushtrí të përbërë prej 100.000 forcash komanduar nga e Skenderbeut që sulmonin dhe tri armata trupash Ali Pashái ! Ndeshja e dy palë ushtríve u zhvillua në Osmane qénë asgjësuar ! Nuk ka se si mos të TORVJOLL me 29 Qershor të vitit 1444 ku forcat përmëndet edhe fakti se si Sulltani turk kërkoi turke pësuan një thyerje të pashëmbulltë ... me ç’rasë nënshkrim traktati paqeje të cilin Gjergj Kastrioti jo edhe Papa Eugjeni i IV-të hipotizoi një kryqëzatë të ré vetëm që e kundërshtoi por vazhdoi i pandalshëm eventualisht të kryesuar nga Skenderbeu !

Në betejat e Tija gjjithëmonë të lidhura me fitore ku, i vazhdim, Sulltan Muradi i II-të i tërbuar nga disfata e vetmi përjashtim ësht’ay i rënjes së Kështjellës pësuar, nisi një forcë kalorësíje turke të përbërë nga Sfetigradit në Gushtin e 1448-ës (edhe ky me tradhëtí 15’000 kalorës e me në krye Komandant Firuz Páshën nga ana e osmanëve q’e zbuluan vënd-hyrjen e ujit të me porosínë t’i shkatërronin dhe asgjësonin forcat e pijshëm të Kështjellës) !

Kastriotit. Ky i fundit i priti te grykat e Prizren-it ku u E për t’i dhënë fund kêsaj kumtése me nji notë të ndeshën me 10 Tetor të vitit në vazhdim 1445 ku sërishmi gëzuarshme, dua t’ua bëj të ditur, atyne të cilët nuk forcat Osmane pësuan një humbje skandaloze ! Simbas kanë patur rastin ta mësonin më parë, se pikërisht me historianëve, delegacione të ndryshëme europiane rastin e 250 vjetorit të përkujtimit vdekjes Gjergj shkuan në trojet shqiptare për t’ia uruar Skenderbeut Kastriotit, (atëbot’edhe në vazhdim kur fillon edhe këtë ngadhënjím të pashoq ! Ndër betejat madhore shtrembërimi i bëmave të Gjergj Kastriotit prej vazhdojmë pikërisht se si në Korrikun e 1450-ës, historianësh keqdashës), kompozitori me famë Sulltan Muradi-II personalisht ndërhyri kundra viseve botërore Antonio Vivaldi ia kushtoi pikërisht këtij arbërore në krye të 150.000 forcave duke e rrethuar Heroi legjendár të Kombit tonë operën e Tij të titulluar Kalán’e Krujës. Por gjatë betejës u rrafshuan me : SKANDERBEG dhe shfaqur së pari më 22 Qershor të vitit tokën gjysma e trupave Osmane ndërsa e gjeti vdekjen 1718 në Firenze !

Ju falënderuar nga zemra për vëmëndjen, edhe komandanti Firuz Pashái i vrarë nga vetë dora Duke e Skenderbeut !

Gjatë kësaj periudhe në vazhdim, M Skenderbeut veç turqve iu desh të merrej edhe me Janar i forcat e Mbretit të Serbisë Brankoviç-it duke vitit 2018 shkatërruar fshatra të tërë serbe nga që Mbreti Serb qé lidhur në aleancë me turqit duke e penguar Heroin tonë t’i bashkohej çështjes Europiane në përgjithësí e pastaj dhe asaj Kristiane, veçmas ! E pra, duke vazhduar më gjatë por pa u ndalur hiç më në hollësíra por vetëm me vetëm sa për t’ i zënë në gojë fitoret e thella të forcave të Skenderbeut, vazhdojmë se si më 27 Shtatorin e vitit 1446 u vërtetua thyerja totale e ushtrive Osmane të komanduara nga Mustafa Pásha; gjithashtu thyerja e forcave venedikase, (n’aleancë me Portën e Lartë lidhur me trafiqe në fushën tregëtare), në betejën e 3 Korrikut 1448; përgjatë muajit Korrik 1452 Sulltan Mehmeti i II-të, (q’e kishte zëvendësuar t’jatin Sulltan Muradin e II-të), nisi dy armata kundra forcave të Skenderbeut me në krye njera Hamza Beun e tjetra Dalip Pashën. Të dyja u thyen kéqas duke e zënë rob Hamza Beun ndërsa Dalip Pashën e gjeti vdekja në fushën e betejës ! Edhe betejat në vijim të sulmeve turke qénë zhvilluar me fitore të shkëlqyeshme të forcave të Skenderbeut si ajo e Shkupit e 22 Prillit të vitit 1453, e Oranikut përgjatë Tabllo nga Polaroli. vitit 1456; e Luginës Lumit Mat me 2 Shtator 1457 e në vazhdim pastaj beteja përgjatë vitit 1458 ku ishin forcat

Nga Fritz RADOVANI:

6 SHKURTI 1967 DHE SKENDERBEU

Kudo FRIKË dhe vetem FRIKË! Të gjithë mendonin vetëm një gja: Me mëshefë!

Kjo luftë ka vazhdue pandërpremje ashtu si burgimet, interrnimet, pushkatimet apo shfarosjet e sa e sa përsonave e familjëve, që për 45 vjet

REVOLUCIONI KULTURAL DHE IDEOLOGJIK NË SHQIPNINË “ATEISTE” !

Gjithkjo heshtje sot në Shqipninë e Gjergj Kastriotit dhe Atdheun e Nanë Terezes!?

A thue e meritonte Shqipnia e Martirizueme nder shekuj një shkatrrim si ky !?..

15 SHKURT 1967: Mbas “Fjalimit Programatik” të 6 shkurtit të diktatorit Enver Hoxha, “Fletë-rrufetë” që bijtën si kërpurdhat mbushën qytetet e fshatrat e topituna e të frigueme per palc.

Të dielën e parë ato u vëndosën në dyertë e Kishave, asaj të Fretënve në Gjuhadol dhe në Kishën e Shën’Kollit në Rus. Kjo stuhi filloi edhe ndër qytete tjera, në Xhaminë e Durrësit, në Lezhë, Milot, Laç etj. Instituti i Naltë Pedagogjik i Shkodrës, ku strehohej si hije anadollaku i njohun Ramiz Alia, filloi mbledhjet e demaskimit të klerikëve nën lëvozhgën “Organizata të Frontit” me klerikët e parë të 1945: At Gegë Lumën, At Frano Kirin, At Mark Harapin S.J. e At Gjergj Vatën S.J. Kjo nuk ishte rastësi por ishte shfletimi i rregjistrave të parë të Ministrisë së Mbrendshme mbasi pikërisht me At Gegën u pat fillue edhe në vitin 1945, dhe vazhdoi me ata klerikë që kishin mbetë pa u zhdukë nga burgjet, intërrnimet e vuajtjet në kampet e shfarosjes. Me thirrjen e djegëjes së Kanunit Lekë Dukagjinit, rreshtohej per pushkatim edhe Don Frano Illija, i cili aso kohe po merrej me punimin dhe sistemimin e Kanunit të Skenderbeut... Edhe kjo thue ishte “rastësi”!?

Kudo kishte vetem FRIKË! Të gjithëve u dukej se errësina e natës asht ma e përshtatëshme për këtë punë, prandej, edhe dritat fikëshin herët. Fillonte ndër oxhakë tymi shllunga-shllunga në pikën e verës tue djegë revista, fotografi “me shokë reaksionarë”, korespondenca, dokumenta historike, “Lahutën e Malcisë”, libra e figure, etj. Secili mendonte vetëm mos me rrezikue jetën e vet dhe të fëmijëve që mund të lindin edhe mbas 10 vjetësh, se edhe atëherë, do t’i ndiqte “lufta e kllasave”.

nuk kanë kenë asnjëherë të lirë, si: Mark Temali, ishoficer; Prof. Guljelm Deda, Don Nikoll Mazrreku, Osman Kazazi apo Don Mikel Koliqi, që kur e kam pyetë se në cilat kampe ke kenë, më asht përgjegjë: “Nuk besoj se e dijnë edhe ata, që më kanë burgosë e interrnue!...” Këtu nuk po shkruej për familjet që e filluen martirizimin në vitin 1945, mbasi do të duhej një volum me ata që lindën, u martuen, u moshuen dhe vdiqën ndër kampe intërrnimi, apo me ata breza të tanë të sakrificës ku u ka kalue jeta pa mujtë me krijue as familje, si Frida Sadedini e sa si Ajo, me të cilët, komunistët vazhdojnë me kenë të pangopun ...

Shkatrrimi i Kishës së Jezuitëve dhe i asaj të Zojës së Këshillit të Mirë tek Kalaja, i Katedralës, i kumbonarëve historike, plaçkitjet e tyne deri tek sahatat në çdo skaj të qytetit, tregojnë pikësynimin e komunistëve në Shkodër: “Të bëjmë qytetin si fshatin!”. Një piksynim i vjeter!

Këtij qëllimi do t’i shërbente edhe hudhja në erë me dinamit e Kishës monumentale të Vaut të Dejës, ku mendohej se asht kunorzue Heroi Kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu. Ajo Kishë u shkatërrue nga kandidati i Komitetit Qendror të P.P.Sh., Fadil Ymeri, (me porosi nga naltë), po Fadilit, nuk i mungonte dëshira për shkatërrim e plaçkitje të

veprave monumentale. Kjo u provue në Xhaminë e Parrucës ku inventarizuesit (plaçkitësit) paisën shtëpitë e tyne me qylymat e lampadarët e veprave të kultit. Edhe sot gjenë në shtëpitë e këtyne spijunëve aventurirë shalldane të marrun në Kishat e Shkodrës e qylymat e vjedhun nder Xhamija. Ky ishte një nga shpërblimet e Partisë për veglat e Sigurimit. Për servilin Angjelin Kumrija, (agjent që në vitin 1953, me klubin sportiv “Puna” të Shkodrës, rekrutue nga katili Hilmi Seiti), kur ka kontrollue me shokët e tij Argjipeshkvinë, i ndjeri Don Mark Hasi, ka thanë: “Atë që na ka ba atëditë Angjelin Kumrija, nuk na e ka ba as Sigurimi i Shtetit!”, se çfarë ka ba ai llom, me paturpsi, në dhomën e Imzot Çobës, kundrejt Ipeshkvit të nderuem besoj i kujtohët mirë edhe atje në gropë ku asht! ...

Mbas mbylljes së Katedralës 100 e sa vjeçare të Shkodrës më 4 mars 1967, me shpejtësi u veprue për mbylljen e të gjitha Kishave e Xhamijave, kështu, më 19 mars 1967 nuk kishte asnjë Kishë të hapun në Shkodër. Çelsat e tyne me të vërtetë i mori “Organizata e Frontit” por, Komiteti i Partisë organizoi menjëherë komisionet e inventarizimëve (të plaçkitjeve) të objekteve të kultit. “Kryetar i Komisionit Përzgjedhjes Leteraturës Fetare Kishtare” u emnue agjenti Jup Kastrati, mbasi ia kishte marrë dorën me kohë hajnisë së veprave të klerikëve.

Kur “Fletë-rrufetë” mbulonin dyert e Kishave dhe veglat servile e hipokrite thërrisnin për zhdukjen e Fesë dhe të klerit, ndër sytë e popullit ngrihëshin monumente të Atyne Martirëve, vazhdë e pashterrëshme e gurrës së HEROJVE TË KISHËS KATOLIKE si: At Pjetër Meshkalla, At Gegë Luma, At Frano Kiri, At Mark Harapi, Imzot Ernesto Çoba, Don Ndue Soku, Don Injac Gjoka, Don Marin Shkurti, Don Mikel Beltoja, Don Frano Illija, Don Mark Hasi, Don Nikoll Mazrreku, Don Ndoc Ndoja, Don Pjetër Gruda, Don Nikoll Gjini, At Filip Mazrreku etj. Çdo fushatë politike shoqnohej me pasoja e planëve ekonomike. Mendohej vorfnimi i popullit në mënyrë të tejskajshme si e si me e mbajtë nën zgjedhë gjithmonë me ankthin e frikës dhe të urisë, që kishin pushtue çdo sofër. Nuk mendohej tjetër veç, me kafshatën e fundit në gojë; “kjo iku po, për darkë shka do të hamë!?”... Mendja tek grazhdi i rrin vetëm kafshës, vetëm, ky ishte pikësynimi i këtij

“Revolucioni” makabër. Njerëzve iu ndalue me ligjë çdo burim jetese, perveç “kafshatës së gojës” që jepte shteti, mbasi kështu, punohej vetëm për té dhe paguhej sa donte ai. Në çati të shtëpisë punëtori nuk të rregullonte një tjegull se shihëj nga rruga dhe të nesërmën pushohej nga puna, mbasi spijunët e kudondodhun, njoftonin ndërmarrjen se “dje kemi pa punëtorin tuej tue punue punë private”. Askush nuk kërkonte prova, mendimin e dënimit e jepte “klasa” ndërsa, vëndimin e merrte “kllasa”, çpikëse e kësaj lufte, që nuk na u nda për një gjysëm shekulli... jo, pak!

Fshatari u tregue ma i mendëshmi. Ai mendoi: “Pasuni nuk kam, tokën ma keni marrë me kohë, të holla nuk kam, mbasi gjithë familja punon për 30 lekë (të vjetra), merri Parti edhe pulat, sa me i mbajtë unë me parët e bukës së fëmijëve...!” dhe, sa errej nata e deri në të dalun të dritës... shkonte “me vjedhë” mundin e vet në arat, kotecat e magazinat e kooperativës. Ndryshej, si me jetue!?

Asht pikrisht koha kur hajnia nuk konsiderohej ma ves ose turp... Per disa besa edhe “virtyt”!

Ja fjalët e Enver Hoxhës në një buletin special sekret, ku jep këtë porosi për organizatat bazë të Partisë: “...

Përsa u përket elementëve të përjashtuar nga Partia, duhët pasur parasyshë se shumica e tyre nuk janë armiqë por patriotë të mirë ose miqë të Partisë. Mjaft prej tyre janë përjashtuar pse janë futur para kohe në Parti ose pse kanë dobësi në punë. Me këta njerëz organizatat bazë të tregohën të kujdesëshëm, ti mbajnë afër dhe ti aktivizojnë, ndërsa ndaj të përjashtuarve për arsye politike organizatat e Partisë duhët të rritin vigjilencën” (E. Hoxha P.P.Sh. Dokumenta Kryesore V- fq. 238, 1974). Pra, llomi i llomit shoqnisë, hajdutët, imoralët, vagabondët, karrieristët, agjentët etj., të urdhnojnë e të vijnë edhe njëherë tek shokët e tyne të “armëve”, mbasi Partia, u tregue “zemërgjerë” ashtusi e porosiste tashti edhe udhëheqësi i saj “i dashur”, miku i Mao Ce Dunit.

Drekat e darkat nuk hapëshin ma me përshëndetjën e zakonëshme kur çohej gota e rakisë për ata që e kishin, por, thohej: “Të na rrojë Partia!”... Kështu, ndër sofra filloi “gjuha e njësuar”. Edhe na Gegët, që kemi pas thanë “na rrnoftë...”, për me kenë ma “në rregull” me Partinë, filluem me shkrepë gotën tue përshëndetë: “Na e rroftë... Partia!”.

“Qarkullimi i kuadrit” ishte një çpikje e re për largimin dhe eleminimin e njerëzve të “pa sigurt”,

për ato vepra e punë që i duheshin Partisë, jo, të bazueme ndër faje apo gabime, por në dyshime ose paragjykime të ndonjë spijuni “dashamirës” i Partisë; se ky përson, ka “pikëpamje revizioniste” ose “nuk shprehët i kënaqur nga Revolucioni, por, heshtë...”. U larguen nga “qendra”, u dërguen në zonat e thella malore, u emnuen me detyra “të rëndësishme” ndër kooperativa etj.

Nëse edhe atje nuk jepte prova “përmirësimi” ose nuk tregohej “vigjilent”, Partia mbas gjithë asaj “zemërgjerësie” që kishte tregue me té, e çonte për “riedukim” për 7-8 vjetë në burg dhe, po qëndroi si maparë i përsëritej dënimi. Kështu, u eleminuen shumë ekonomistë, ingjenjerë, profesorë dhe u vazhdue në ushtri e ma vonë edhe në vetë Sigurimin e Shtetit.

Fillohej me ma të madhin “Anëtarin e Byrosë Politike” të parin, e mbas tij, deri ku i shkonte mendja e “ndritur” e Enver Hoxhës: “Se nga ki, nuk më vjen ndonjë e keqe për kolltukun tim!...”. U çpik parulla: “Kursim, kursim, përsëri kursim!” dhe anëtarët e thjeshtë që nuk kishin me shka me ndihmue Partinë materialisht, “i dhuruan” rrathët e martesës. Kjo bahej sëpse “shokët” e naltë të Partisë nuk kishin ndër mend me prekë rëzervat e majme që kishin ndër bankat e hueja, mbasi ata mendonin edhe për kohën e “sotme”, sidukët, i shkonte mendja se nuk ka me kenë gjithmonë “P.P.Sh. fanari ndriçues i marksizëm-leninizmit në botë”... ia paska ndie zemra!

Mandej shka ju donin rrathët ndër gishta, mos ishin të besës komunistët? Ata nuk e kishin për gja të keqe divorcin. Fëmijët e mbetun rrugëve i edukonte Partia në shtëpitë e fëmijës...

Shumë kuadro “me vlerë” qarkulluen në bazë tue marrë përsipër “edukimin” e brezit të rinj. Shumë oficerë të Sigurimit të Shtetit u banë “mësues të edukatës qytetare ”... ironia dhe fyemja ma e madhe që i asht ba shkollës... Disa të tjerë forcuen pikat e dobëta të agjenturës aty ku i dergoi Partia si: Sadik Rama, Rustem Sykja, Pjetër Hasi, Jovan Vujoshi etj.

Pra, kudo “Punë, vigjilencë, gatishmëri!” që e shprehun ma kjarte e në gjuhë shqipe domethanë: “Me punue si kafshë, me jetue si dhelpën dhe me ngordhë si qen!”.

Me “REVOLUCIONIN KULTURAL” terroristi Enver Hoxha, ka plotësue portretin e vesëve ma të ndyta të tij tue shpallë Shqipninë “Shtet Ateist”, ndërsa, vegla besnike e tij eonuku i oborrit Ramiz Alia, ka dhanë prova në këtë “Revolucion Kultural” se asht i denjë me u ulë më 13 prill 1985, në kolltukun e flligtë të atij tirani gjakatar të Popullit Shqiptar.

Shka kje ky “Revolucion Kultural?” mu në zemër të Evropës?...

(Vazhdon simbas ngjarjeve në Mars 2018)...

Melbourne, Shkurt 2018.

Politikanët shqiptar duhet ta kenë model dhe frymëzim kryeheroin shqiptar, Skënderbeun Azdren Shala

Historiani Azdren Shala thotë se pa dyshim se elitat politike duhet marrë si model figurën e të madhit Skënderbe për t’i shërbyer atdheut dhe kombit shqiptar.

“Unë mendoj se nëse forcat politike shqiptare po ta merrnin si model Skënderbeun, për ti shërbyer kombit shqiptar, sot shqiptarët padyshim do të ishin populli më i avancuar edhe më evropian në të gjithë rajonin. Si askush tjetër deri më sot në historinë e popullit shqiptar, nuk ka qenë më evropianë në veprimtarin e tij si politikan dhe ushtarak se sa Skënderbeu”, thotë Shala.

Sipas tij, luftërat e Skënderbeut për 25 vite

përballë Perandorisë Osmane, e bëjnë atë të krahasohet me figura të mëdha të historisë.

“Rikthimi i tij në Krujë, zgjidhja e tij për ta luftuar perandorinë osmane, duke e mbrojtur kështu për plot 25 vite si vendin e tij, ashtu edhe civilizimin evropianë, e bëjnë Skënderbeun figura më unike dhe më universale që ka pasur historia e Shqipërisë, por edhe e Evropës në përgjithësi, krahas Napoleonit dhe Aleksandrit të madh”.

“Prandaj sot nëse dikush nga elita politike shqiptare, ka një projekt për ti unifikuar shqiptarë, dhe për t’i kontribuar për një Evropë të bashkuar përmes faktorit shqiptar, padyshim që duhet të merret shembull Skënderbeu”, thotë Shala.

AZDREN SHALA Pushtimi i ri turk

Ndërhyrja e Policisë së Kosovës në një natë me muzikë në Qendrën Sociale Sabota në Prishtinë, e titulluar si “Nata e Muzikës Kurde”, mjaftoi për të parë edhe një herë efektet e pushtimit modern të Perandorisë Turke ndaj Kosovës në krye me Sulltan Erdoganin.

Reagimet e çmendura të qindra njerëzve për organizimin e një ngjarjeje të tillë dhe intervenimi i policisë së Kosovës për ta ndërprerë aktivitetin përkrahës për viktimat e popullit kurd, aksione dhe shqetësime këto të fshehura nën petkun e një shoqërie dhe shteti anti – terrorist, nga njëra anë tregojnë hipokrizinë e shoqërisë kosovare dhe nga ana tjetër shpërfaqin qartë efektet e pushtimit modern turk në vendin tonë.

Si zakonisht në të tilla raste vertikalja funksionoi dhe u shpik preteksti se në atë natë, përmes muzikës, ku po shprehej revolta për dhunën ndaj popullit kurd, edhe manifestimi i pakënaqësisë po bëhej i fshehur pas simboleve komuniste e terroriste, dhe si pasojë mekanizmat shtetëror duhet vënë në lëvizje sa herë që vërehen nuanca të theksuara të ideologjive ekstreme siç janë komunizmi apo terrorizmi. Kështu duket të jetë alibia e institucioneve të mjera kosovare për intervenimin e tyre në Natën e Muzikës Kurde.

Kaq e thjeshtë duket të jetë në shikim të parë.Të gjithë do ishim të lumtur sikur shteti jonë i dashur të jetë kaq vigjilent dhe ne të vazhdonim gjumin të qetë.

Por të gjithë e dimë se nuk është ashtu, dhe si pasojë gjumi na prishet, zhgënjimi rritet edhe bëhemi dëshmitarë të një “drejtësie” selektive që ushtrohet në Kosovë prej kohësh në shumë raste të ndryshme. E gjithë kjo vigjilencë në nivel shtetëror ndaj një ngjarje të tillë, nuk e ka burimin në merakun e institucioneve tona për sigurinë e vendit, por është pasojë e një politikeserviliteti dhe vasaliteti që Kosova e ndjekë prej kohësh ndaj shtetit “mik” Turqisë.

Sot Turqia është më pushtuese se sa që ishte Perandoria Osmane dje. Përderisa ajo Osmane na mbajti të pushtuar fizikisht, Perandoria Turke përpos tjerash na ka pushtuar edhe shpirtërisht,kulturalisht e moralisht. Turqia përmes Islamit, duke shfrytëzuar gjurmët akoma prezentë të së kaluarës osmane, ka ngjallur një dalldisje fetare ndër shqiptarët, e cila nga njëra anë shfrytëzon refuzimin e Evropës për ti inkuadruar shqiptarët brenda vetës dhe nga ana tjetër ofron një “mundësi” për krijimin e një perandorie të pastër Neo Osmane të bazuar mbi “moralin absolut islamik”.

Pra, Turqia me politikën e vet asimiluese po e zhduk çdo ditë e më shumë vizionin e Rilindjes Kombëtare Shqiptare ndër shqiptarët, dhe po ngjallë instinktin shtazarak të Haxhi Qamilit në çdo cep të vendit, duke shtruar infrastrukturën e një adhurimi dhe inkuadrimi pa kushte brenda Turqisë. Haxhi Qamilë gjejmë kudo sot, nga qeveria deri te xhamia, e të dyja këto komponentë të lidhura aq ngusht me njëra tjetrën, sa që është bërë e vështirë të dallohet se cila është xhamia e cila është qeveria. Ngadalë e mirë, orbita e ndikimit turk zgjerohet dhe thellohet çdo ditë e më shumë, ku përmes instrumentalizimit të Islamit goditen elementet më demokratike të shtetësisë së Kosovës. Kryerja e ritualëve fetare nëpër institucione shtetërorë, godet rëndë laicizmin si kategori kushtetuese.

Në këtë drejtim, Aeroporti i Prishtinës është rasti me eklatant. Gjithashtu, përmes shtrirjes së ndikimit turk ku gjithmonë Islami është mjeti për të arritur qëllimin, goditet toleranca fetare dhe etnike, që është vlerë e njohur historike ndër shqiptarët.

P.sh; në Xhaminë e Sinan Pashës në Prizren në prezencën e zyrtarëve të lartë turq, një imam turk (për çudi nuk është shqiptar imami!) fletë për “aktet hyjnore” që sot Turqia e Erdoganit po bënë duke vrarë popullsi kurde meqë ata e paskan braktisur rrugën e zotit. Dhe është interesant fakti që, Policia e Kosovës nuk reagoi fare, edhe pse brenda asaj xhamie në mënyrë institucionale po legjitimohej terrorizmi.

Por, Policia e Kosovës reagon furishëm në një lokal të Prishtinës ku disa qytetarë përmes artit po shprehnin revoltën e tyre kundër terrorizmit si parim, pa pretendime politike e as nacionale. Këtu kristalizohen mirë gjërat, bie iluzioni dhe jemi përballë një situate të mjerë. Situata është kjo: ndikimi turk në Kosovë është shndërruar në psikozën e një të vërtete absolute për linjën e politikës dhe veprimtarinë e popullsisë shqiptare.

Sikurse mbretërit e perandorët e Evropës Mesjetare që jetonin me psikozën se kurora e tyre nuk kishte vlerë nëse nuk legjitimohej nga Papati dhe si të tillë jetonin dhe vepronin në kuadrin e një skeme moraliste të ngurtë fetare të diktuara nga Vatikani, edhe kasta politike shqiptare sot nuk bën para pa miratimin me të “vërteta absolute” të

Erdoganit, i cili bart premtimin se shqiptarët do të ringrihen brenda një perandorie të fuqishme panislamike.

Në fund fare, lind pyetja natyrshëm: cila perandori është më pushtuese; ajo osmane apo kjo turke, e fshehur pas maskës së mikut të shqiptarëve? Nëse e gjykojmë këtë problem në instancë të fundit, efekt e pushtimit turk na dalin të jenë shumë më të mëdha se sa ato të atij pushtimi klasik të Perandorisë Osmane. Gjatë sundimit osman, edhe pse të sunduar, ideja e të qenurit ndryshe nga Porta e Lartë ka qenë prezent në çdo kohë, dhe si pasojë mbi bazën e kësaj ideje u ndërtua një lëvizje politike dhe kulturore gjatë gjysmës së shek. XIX dhe fillim të shek. XX e cila rezultoi me ndarje përfundimtare nga Perandoria Osmane.

Por, gjatë këtij sundimi turk, përmes një invazioni kulturor dhe ekonomik, shqiptarët çdo ditë e më shumë po humbasin elementë nga identiteti i tyre kulturor shqiptar dhe evropian në favor të një identiteti të ri myslimano – turk, dhe kështu përplasja jonë në Azi duket të jetë shumë afër. Siç duket, shqiptarët më lehtë mund ti pushtosh me duke qenë miku i tyre e jo armiku i tyre, sekret të cilin nuk e zbuluan gjithë ata sulltanë të Perandorisë Osmane, por e zbuloi Sulltani i Ri i Perandorisë Turke.

Me rastin e 10 Vjetorit të Pavarësisë së Kosovës:

NJI BOTE E RE E PREMTUESE NA PRET: LE TA PERQAFOJME! Sami Repishti, Ph.D.* Ridgefield,CT. Me 17 shkurt 2018, miljona shqiptarë dhe miq të Kosovës shqiptare festojnë me krenari fitoren e madhe, fryt i sakrificave mbinjerëzore të popullit shqiptar kosovar:

Pavarësinë e Republikës së Kosovës! Vëllazën, motra shqiptare kudo që banoni: Gëzuar pavarësia e Republikës së Kosovës!

Në atë tokë të djegun nga agresionet e vazhdueshme; për atë popull të vramë e të sakatuem për ma shumë se nji shekull pa mëshirë, lindi liria e meritueme, u fitue pavarësia e dëshirueme me afshin e zemrës dhe me gjakun e parzmës kosovare: sot, nesër e për të gjithë jetën e jetëve!^

Deklarat e Pavarësisë së Kosovës I lirë je o vëlla kosovar, e lirë je o motër kosovare – të pavarun, krejt të pavarun, në sherbim të vullnetit të sovranit, popullit kosovar pa dallim, pa përjashtim. -i vrami, i sakatuemi e i coptuemi popull kosovar që sot ngren kokën, falënderon qiellin e përkëdhelë tokën me dashuninë e nji prindi për votrën e tij dhe të parëve të shekuj e mileniume pa ndërpremje. Gëzohu Kosova shqiptare! E meriton.

*****

Historia e Kosovës ashtë nji tragjedi e shkrueme me gjak, ashtë “nji lum gjaku” i derdhun pa shkak, …. gjak viktimësh të pa faj!

Që nga fillimi i konfliktit të pafund shqiptaroserb, 1877-78, shqiptarët e Kosovës kanë qenë viktima ma e persekutueme në Ballkan. Ushtritë e organizueme serbe e malazeze zhvilluen masakra sidomos në Kosovë dhe në Shqipërinë Verioreskena terrori të papamë. Masakrat serbo-malazeze shoqënoheshin nga nji propagandë intensive për dehumanizimin e shqiptarëve, propagandë e shoqënueme nga thirrje histerike në emën të nji kryqëzate kundër “turqeve” (Çdo ‘mysliman’ quhej ‘turk’ nga serbët). Për dyzetë vjet me rradhë (1878-1918) shqiptarët u ndoqën sistematikisht, u poshtënuen nga kjo propagandë shnjerëzuese e cila i konsideronte “…krijesa të egra që kalojnë natën në pemë tue lidhë bishtin e tyne në degët e drujve.” (KM serb Vladan Gjeorgjeviq). Gazetari serb përparimtar, Dimitrije Tucoviq, shkruente:” ‘Të drejtat historike’ të Serbisë (mbi Kosovën,SR) shkuen edhe ma larg; ata ‘të drejta’ kërkojshin nji Kosovë pa shqiptarë…” Oficeri serb dhe deshmitar okular, Kosta Novakoviq, zbulonte: ”Ekziston dokumentacioni që konfirmon se vetëm gjatë vitit 1912, shqiptarët e masakruem nga ushtria serbo malazeze arrinë shifrën 12.777”.

Me 31 dhetor 1912, The N.Y.Times, me titullin “Nji lum gjaku” raportonte: ”…në marshimin e saj në tokët shqiptare, ushtria serbe nuk u ndal në sulmin e saj mbi popullsinë shqiptare e pa armë dhe pa mbrojtje, mbi pleq dhe mbi gra, mbi fëmijë dhe mbi foshnje të posalinduna. Oficerët serbë, të dehun nga fitoret e tyne (mbi Turqit,SR) deklarojshin se mjeti ma efektiv për paqësimin e Shqipërisë do të ishte asgjasimi total i myslimanëve shqiptarë. Urdhëni i ditës u adoptue në heshtje nga ushtria serbe e okupacionit, dhe u zbatue plotësisht …..”

“Ka pasë njikohësisht edhe krematoriume barbare ku qindëra gra e fëmijë shqiptarë u dogjën për së gjalli…Përsëri, u provue se nji lëvizje rebele popullore, qoftë edhe nga fiset ma primitive ashtë gjithmonë ma shumë njerëzore se praktika e nji ushtrie të organizueme, të cilën shtetet moderne shfrytëzojnë me shtypë rebelimin” .(D.Tucoviq).

Shovinistët serb kanë qenë “Nazistë”.… avant la lettre!

Fondacioni amerikan Carnegie konfirmon: “….Shtëpi dhe fshate të tana janë reduktue në shkrum e hi, popullsia e pa armatosun dhe e pafajshme shqiptare ikën en masse, dhunë dhe akte të papërshkrueshme, grabitje, brutalitete të çdo lloji- të tilla kanë qenë mjetet që u përdoren, dhe që përdoren akoma, nga ushtarakët serbomalazez, me nji qellim të caktuem: me ndryshue karakterin etnik të kësaj krahine, të banueme eksluzivisht nga shqiptarët”.(Report.Carnegie Endowment for Internat. Peace, Washington, DC. 1914) Kjo valë terrori nuk pushoi mbas mbarimit të L1B; me nji përjashtim. Jehona e krimeve serbomalazeze tërhoqi vrejtjen e qeverive amerikane dhe britanike. Ndërsa në Paris (Francë) qeveria serbe reklamonte toka

Rroftë Pavarësia e Kosovës tjera shqiptare përtej kufinjve të Kosoves–me premtimin e “misionit qytetnues“(sic!)- në Kosovë vazhdohej pa ndërpremje asgjasimi i popullsisë shqiptare. Me 18 prill 1919, Sekretari i Shtetit amerikan, i shkruente kolegut tij në London, Lord A.J.Balfour: “…Ambasada britanike në Washington ka informue Departmentin e Shtetit në lidhje me akuzat e masakrimit të shqiptarëve në Mal të Zi. ‘Gusia, Plava, Peja, Gjakova, Pozhuri dhe Rozhaja kanë qenë skena të terrorizmit dhe të vrasjeve nga ana e ushtrisë serbe dhe agjentëve serbë, qellimi i të cilëve duket se ka qenë çfarosja (“the extermination”) e popullsisë shqiptare në atë krahinë. Sinqerisht i jueji, Robert Lansing” (The Paris Peace Conference,1919,vol.XII, 184.018/3)

Ma vonë, gjatë rregjimit monarkist jugosllav (19181941), shqiptarët e Kosovës nuk u lejuen me hapë shkolla ose qendra kulturore të çdo lloji; as sherbimet mjeksore e sanitare. Të vorfënuem ekonomikisht, deshprimi i popullsisë arriti kulmin. Vetëm gjatë viteve 1938-41, rreth 400.000 kosovarë, të uritun e të persekutuem emigruen në Turqi në kerkim të nji jete të sigurtë. Diskriminimi dhe persekutimi synojshin me largue popullsinë vendëse dhe me vendosë “kolonët serbë e malazez”. Tokët e shqiptarëve u zaptuen. Bagëtia u sekuestrue ose u ther sistematikisht, taksat u rritën jashtë çdo mundësie për pagesë; dhe akoma ma keq, shqiptarët u banë “free game” (gjuejtje e lirë) për policinë lokale dhe repartet ushtarake, spjegon Milovan Djilas. Ai shton: ”Ligji ra në dorë të matrapazve ma të pa fëtyrë dhe të paskrupulltë të njohun nga të gjithë në të gjithë Jugosllavinë…i gjithë llumi i shoqënisë serbe ekzistonte në trupin administrativ. Ata që dëshirojshin me u pasunue shpejt, mbushën kuadrot e administratës në Sanxhak, Kosovë, dhe Maqedon!”(Memoirs of a revolutionary) Deputetët shqiptarë në Parlamentin e Jugosllavisë –Nazif Gafurri, Ramë Bllaca, dhe Sherif Voca,- u vranë ….! Akademia Serbe e Letërsisë dhe Arteve përgatiti dy Memorandume (1937 dhe 1944) nga shovinisti Vaso Çubrilovic, dhe nji të tretë nga diplomati serb Ivo Andriq (1941) tue përshkrue metodat ma efektive për dëbimin e shqiptarëve nga Kosova.

Në prill 1941, me kolapsin e plotë të ishJugosllavisë, Italia fashiste dhe Gjermania naziste pushtuen Kosovën. Nji administratë lokale u ngrit në kambë. Shkolla shqipe u hapen në shumë vende, spitalet filluen me funksionue. Me mijëra vullnetarë ofruen sherbimet e tyne ndertesës së re shtetnore. Për të paren herë në historinë e Kosovës banorët e vendit filluen me pranue barren e detyrës si qytetarë të lirë; ata merrshin në duert e tyne fatin e tyne, në vendin e tyne.

Paralel me këte përpjekje për krijimin e nji administrate vendëse kosovare, nji grup të rijsh kosovarë me tendenca komuniste, dhe të nënshtruem ndaj udhëheqsit jugosllav J.B.Tito, filloi nji rezistencë të armatosun kundër nazistëve.

Për forcimin e pozitave të tyne politike, në fund të vitit 1943, grupi pro-komunist mbajti nji

Konferencë në katundin Bujan (Shqipëri) dhe vendosi me avancue kërkesen e tyne për nji “bashkim me Shqipërinë” nji anatemë për të gjithë jugosllavët e të gjitha rrymave.

Ngjarjet që ndoqën gjetën këte grup si të vetmin trashëgimtar të pushtetit në Kosovë..…për pak kohë! Parimet e Deklarueme të Konferencës së Yaltës (1945) për Europën e Çlirueme nuk u respektuen nga rregjimi i ri jugosllav.”Të drejtat e të gjithë popujve me zgjedhë formën e qeverisë nen të cilën ata dëshirojnë me jetue…” nuk u përfill. Para nji situate të këtill, lufta e kosovarëve mori nji formë e dimension të ri: lufta për të drejtat demokratike, zgjedhje të lira, në rradhë të parë…. Kjo nuk ngjau edhe për faktin se Shqipëria, atdheu nanë, përqafoi nji qendrim servilizmi ideologjik e politik të neveritshëm ndaj pushtuesve jugosllavë. Kerkesës së Presidentit Roosevelt të shqyrtohet e ardhmja e Shqipërisë, kryeministri britanik, Winston Churchill u përgjegj: ”Unë mendoj se duhet të insistojmë mbi Greqinë dhe jo mbi Shqipërinë, sepse Enver Hoxha ashte nji sherbëtor besnik i komunistëve jugosllavë; prandej, nuk jemi në gjendje me ndërmarrë nji hap në këte drejtim pa dijeninë e Titos”. (ZeriPrishtinë, 9 shkurt 1991, f.6))

Nga festimi e Pvaresise se Kosoves Në Nandor 1944, forcat komuniste të Marshalit Tito pushtuen me forcë Kosovën që rezistoj me guxim të madh në nji luftë që nuk mund të fitohej.

Ushtrimi i dhunës së fortë që komunistët jugosllavë përdorën në Kosovë shkaktoi nji kryengritje të armatosun që zgjati afër 6 muej.

Rreth 30.000 shqiptarë moren malet të vendosun me mbrojtë premtimet e bame në kohën e luftës:

për vetëvendosje mbas disfatës naziste. Besohet se numri i të vramëve shqiptarë arriti 30-40.000 për vitet 1944-48.

Në këto kondita terrori u vendos që Kosova të mbetet njisi autonome “pjesë përbamëse e Republikës Popullore të Serbisë”(Prizren, korrik 1945). Ka arsye me besue që kjo “autonomi” që shgënjeu shqiptarët, ka qenë bërthama e shtetit të ardhëm të Kosovës.

Që nga fillimi deri në ditën e çlirimit të Kosovës nga zgjedha serbe (qershor, 1999) ballafaqimi në mes të dy palëve të kundërta mori përpjestime përherë rritëse me rritjen e represionit serb e jugosllav, “… që përdorën masa ekstreme, që në shumë raste ndryshuen shumë pak nga masat e përdoruna prej autoriteteve te okupatorit gjatë luftës”. (Paul Shoup) Këto metoda represive u banë publike veçanërisht mbas demaskimit të kriminelit serb A. Rankoviq(1966), shef i policisë sekrete serbe.

Që nga ajo datë, shpresat dhe aspiratat e ushqyeme nga shqiptarët kosovarë filluen me marrë nji formë ma të konkretizueme dhe treguen veten me demonstrata dhe aktivitete të hapta kundërshtare, në kerkim të nji identiteti politik të pranueshëm e të njohun, eventualisht me pavarësi nga zgjedha serbe…. megjithëse akoma si njësi me të drejta të barabarta në Federatën Jugosllave.

(Kushtetuta e vitit 1974) Demonstrata popullore dhe studenteske treguen se situata po keqësohej shpejt, dhe se zgjidhjet pjesore të problemit kishin konsumue kohën e tyne. Rruga ishte tashma e hapun për nji rezistencë që kërkonte pavarësinë e plotë të Kosovës.

Kjo lëvizje për pavarësi të plotë u drejtue me dinjitet e guxim nga klasa intelektuale e Kosovës, me nji udhëheqës paqësor e kambëngulës, Dr. Ibrahim Rugova, apostull i rezistencës aktive e paqësore, ma vonë President i Republikës së Kosovës (1992)-(Unë pata fatin e madh me e njohë dhe me bashkëpunue). Krahas tij, Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) dhe “Qeveria kosovare e përkohëshme në emigrim”-Dr.Bujar Bukoshi kryeministër- mbushën mungesën e madhe të nji strukture shtetnore të “shtetit” në lindje…!

Në vitin 1995, përfundoj Konferenca e Dayton-it (SHBA) për zgjidhjen e problemit të Bosnje-

Herzegovinës. “Problemi kosovar” u anashkalue, me rezultate katastrofike për shqiptarët. Lindi nevoja për nji rezistencë ma të fortë, qoftë edhe me mjete jo-paqësore, që të bindin bashkësinë ndërkombëtare se “problemi kosovar” duhet të trajtohet menjiherë dhe seriozisht. Në Kosovë, doli në skenë Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK), kryesisht e rinisë, e cila ngjalli nji entuziasëm të ri mbrenda dhe jashtë Kosovës. Me zhvillimin e ngjarjeve, aksioneve ushtarake, dhe nji fushate të fortë propagandistike nga të dy palët e rezistencës kosovare, sidomos në SHBA dhe Europë, “problemi kosovar” zuni vend në tryezat diplomatike. Në Kosovë, vrasja barbare e 51 anëtarëve të familjes Adem Jashari (Prekaz, Mars, 1998)- symbol i rezistences se armatosun,- dhe ofensiva serbe që detyroi ma shumë se nji miljon kosovarë me u arratisë në vendet fqinje, kryesisht në Shqipëri, krijoi nji atmosferë urgjente për zgjidhjen e problemit.

Serbët sulmuen katundin Reçak dhe “masakruen” mizorisht 45 fshatarë (njeni 12 vjeçar!). Gjendja e krijueme detyroj Fuqitë e Mëdha me ndërhye. Në Rambouillet (Francë) Sekretarja e Shtetit, M.Albright dhe ambasador R. Holbrooke organizuen nji Konferencë për shqiptarët dhe serbët, pa rezultate të dukshme.

Megjithate, kosovarët formuen nji qeveri koalicioni nën drejtimin e Hashim Thaçit, udhëheqës politik i UÇK-së. Kosovarët u kthyen përsëri në Paris (15 mars 1999) mbasi u pranue formula se “vullneti i popullit” don të thotë “referendum” praktikisht pavarësi për shumicën dërmuese shqiptare të Kosovës.

Nji tentativë e fundit për nji zgjidhje të problemit u ba në mars 1999, pak ditë para bombardimit të NATO-s. Gjenerali amerikan Wesley Clark, komandant i forcave të NATO-s gjatë nji vizite në Beograd me bindë Presidentin serb Millosheviq të hiqte dorë nga persekutimi i kosovarëve, pati këte dialog: -“Milosheviq: Gjeneral, përse kujdesoheni kaq shumë për shqiptarët? Na e lini neve këte problem….Na dijmë si ta zgjidhim. E kemi ba edhe ma pare .

-Gjen. Clark; Si mendoni ju me e zgjidhë, z.

President?

-Milosheviq; Na i vrasim të gjithë...!

-Gjen. Clark: Z. President, ashtë pikërisht kjo që na nuk do të lejojmë…”

(Nga kujtimet e Gjen. Wesley Clark) Serbët refuzuen pjesëmarrjen në bisedime.

NATO filloi bombardimin 78 ditor deri në disfatën serbe. Gjatë këtyne 78 ditëve : “…paramilitarët serbë shumica e të cilëve ishin persona të liruem nga burgu me konditë që të sherbejshin në ushtri, u lëshuen rreth e rrotull Kosovës tue vra, grabitë, dhunue dhe djegë shtëpitë e boshatisuna…. Nji nga pikësynimet e Milosheviqit duket se ka qenë dëbimi i sa ma shumë shqiptarëve kosovarë që të ishte e mundun” (Tim Judah) Bombardimi i NATO-s u ndal me 10 qershor 1999, dhe trupat e NATO-s hynë në Kosovë.

Kosovarët u kthyen në vatrat e shkrumueme.

Numri i viktimave civile kosovare tejkalon shifrën 12.000! Ma shumë se 2.000 femna shqiptare u dhunuen….!

“Ata kurrë mos u harrojshin/Në kangë e në valle por u këndojshin!” (A.Gj.Fishta) Jashtë Kosovës, shqiptarët pa dallim u mobilizuen dhe ndermorën inisiativën me paraqitë “problemin kosovar” para Botës së Lirë dhe diplomacisë ndërkombëtare, kryesisht amerikane.

Kongresi amerikan kaloi shumë Rezoluta me thirrje për ndalimin e terrorit në Kosovë.

Ambasadori W.E.Ryerson e vlerësoi këte veprimtari të diasporës shqiptare në Amerikë si vijon: ”….Pa dyshim, krediti për çlirimin e Kosovës ashtë i Sekretares M. Albright për sensin e saj me njohë të drejtën, dhe për aftësinë e saj me bindë bosin (Presidentin Clinton SR) dhe kolegët e saj me veprue, e jo vetëm me fërkue duert. Megjithate, ajo nuk do të kishte dalë fituese sikur ju, dhe të tjerët si ju, të mos kishin punue me durim për edukimin e publikut amerikan, dhe ma me randësi, me edukue udhëheqsit tonë politik, mbi seriozitetin e problemit që krijohej nga shtypja serbe e shqiptarëve (në Kosovë). Ju keni të drejtë me qenë kryenaltë për sukseset e jueja . Ju nuk e kryet këte sherbim vetëm, por unë dyshoj se pa përpjekjet e jueja të gjata udhëheqsit politikë amerikanë do të kishin veprue ashtu si vepruen.”

(Letter. Ryerson to Repishti, 5 shtator 2001)

Narrativa e jonë ka pasë tre boshte kryesore: a) dokumentimin e krimeve serbe në Kosovë me saktësi e hollësi, b) kërkesën urgjente që këto krime të ndalohen, dhe c) pavarësinë e Kosovës si nji domosdoshmëni historike. Puna e jonë u kunorëzue me sukses!

Nji proces i gjatë i mbarështrimit dhe ringjalljes ekonomike të strukturës kosovare me ndihmën e UNMIK-ut filloi në Kosovë, me hjedhjen e hapave të parë të shtetit/protektorat i OKB-së të Kosovës.

Me 17 shkurt 2008, “protektorati” mbaroi dhe u shpall zyrtarisht Republika e Kosovës, shtet i lirë, i pavarun dhe demokratik, sot i njohun nga 115 shtete të botës. ******

Losanne, Svicër, shqiptarër festojnë Pavarësinë e Kosovës Ashtë nji ironi e hidhun e historisë së popullit kosovar: çdo herë që serbët kanë paraqitë “zgjidhje” për problemin kosovar, ata kanë përdorë të njajtin ”ilaç”: “çfarosjen fizike të shqiptarëve në Kosovë”, shprehje që na kujton holokostin e Luftës 2 Botënore, dhe krematoriumet. Nji mendje normale nuk ashtë në gjendje me konceptue, e nji zemër njerëzore nuk ashtë në gjendje me perballue…e ndoshta as me falë këte qendrim kaq anti-njerëzor! E megjithate, vetëm pak ditë ma parë, ministri serb i mbrojtjes deklaroi se Serbia ka blerë raketa që arrijnë ”edhe cepin ma të largët të Kosovës” Çfarosje? Përsëri cfarosje? Ky ashtë sot trashëgimi i tmerrshëm

historik i Kosovës. Kjo ashtë panorama që përballojnë sot kosovarët!

Vitet e fundit mbas pavarësisë (2008-2018) kanë qenë vite të vështira për ndërtimin e shtetit të ri.

Pa eksperiencë në qeverisje, pa kuadro të nevojshme për administrimin e vendit, pa të ardhuna të mjaftueshme me përballue nevojët e shoqënisë kosovare, udhëheqja kosovare ka ra viktimë e ndasive partiake, bindjeve politike të ndryshme, dhe frymës agresive të elementit “luftarak”. Rezultati ka qenë mbrapambetja e Kosovës në fushën politike, ekonomike, arsimore e kulturore, dhe smundja e korrupsionit të pafre…kapitalizëm pa mend me fluturim në defrime!

Shoqënia kosovare jeton sot me mungesa të mëdha, dhe funksionon në nji atmosferë të padëshirueshme. Me gjithë të metat objektive që pengojnë zhvillimin, ashtë përshtypja e përgjithëshme se “fajtori” kryesor ashtë faktori “njeri”, dhe se shqiptarët në Kosovë nuk kanë gjetë akoma rrugën e duhun e vullnetin e fortë me tejkalue apelin ideologjik, për hir të interesave kombëtare, sidomos atë të bashkimit shpirtënor sot, e politik nesër …... Nji qendrim i këtill ashtë veçanërisht i theksuem në ditët e krizave politike të njimbasnjishme që Kosova kalon me dame të pallogaritëshme për vendin. Në këto momente, grindjet ideologjike janë krejtësisht të dorës së fundit, dhe nji luks që nuk i nevojitet Kosovës …..varrezë e mijërave dhe shtëpi e vorfnueme e dy miljonë qytetarëve.

Ashtë përshtypja e përgjithëshme se Kosova duhet të krijojë nji identitet kolektiv gjithëkosovar (jo krahinor!), nji besim të përbashkët për të ardhmen, nji bindje që synon bashkimin e të gjitha forcave të vendit. Ideja e bashkësisë ka peshën e vet magjike. Nji identitet i këtill duhet të jetë modern, përtej vlerave tradicionale, diçka e re dhe e ndryshme. Ashtë nji thymje me të kaluemen e ngushtë patriarkale, diçka inteligjente dhe krijimtare, qoftë edhe vlerë e marrun nga kulturat tjera.

Synimi i demokracisë liberale në shoqëninë kosovare duhet të jetë “ndihma” për popullin që kerkon kontrollin e jetës së individit nga individi vetë, e mbrojtjes së tij kundër efekteve të kolektivizimit absorbues. Ky fuqizim individual

ashtë versioni modern i pavarësisë. Struktura shtetnore ekziston vetëm e vetëm me mundësue potencialin maksimal të pjestarëve të shoqënisë.

Asgja ma shumë!

Ashtë përshtypja e përgjithëshme se demonizimi i kundërshtarit në Kosovë ashtë anti-demokratik, elementi ma damtues i shoqënisë kosovare. Na duhet nji Kosovë që ndërton të ardhmen e lirë nga hijet e zeza të së kaluemes tragjike.(sous peine de mort!)

Unë mendoj se përparimi i “shtetit” dhe “shoqënisë” kosovare do të vijë vetëm kur çdo qytetar kosovar do të dëshiroj të ardhmen e fëmijve të vet ma shumë se urrejtjen për kundërshtarin…. Dhe këte ditë e uroj me gjithë shpirt. Dhe jam përsëri optimist! Nji botë premtuese pret popullin e Kosovës; le ta përqafojmë!

-------------------* Dekorue, nga Presidenti Rugova, me “Medaljen e Artë, Lidhja Shqiptare e Prizrenit” (2003).

Bashkëthemelues dhe presidenti i parë i Këshillit Kombëtar Shqiptaro-Amerikan (1996-98) ===================================== KOSOVES Kosovë E lashtë historia jote Fundosur ne shekujt Ishte Ptolomeu Gjeografi i madh Qe në hartën e tij Emrin Ta kish shënuar Dardani.

Kaluen tallazët e historisë Pushtimet barbare Duke shembur e shkatërruar Dh’emrin historik ta fshinë Por jo shpirtin krenar Si pjesë e pandarë Të Kombit shqiptar !

JULIA GJIKA Me rastin e 10-vjetorit të Pavarësisë së Kosovës FLAMURTARES KOSOVARE*

Nuk dija asgjë për ty deri ditën e demonstratës, as emrin.

Me emër të ri të thirrën: “FLAMURTARE”.

Më erdhe pranë Ylfete, të ndjeva frymëmarrjen.

Kur ngrite lart flamurin, shpalose dëshirat rinore, kur plumbat të goditën, u drodhën zogjtë e ikën, u këputën petalet e marsit, u përflak drita e diellit, dhe e gjithë Kosova.

I fale trupin, emrin, “Flamurtare e Lirisë”.

Kosovës i linde të reja Shote Galica.

Mars - Prill, 1981. * Kushtuar dëshmores Ylfete Humolli, nxënësja që i doli para tankut sërb e mbështjellë me flamur.

IBRAHIM RUGOVËS Atë që askush nuk e shihte, Ti e pe, ende udhën pa e nisë: Qiellin e kaltër përtej reve, Kosovën, në krahët e Lirisë.

Tek shkëmbinjtë përplasen valët Era shkon e vjen si e marrë.

Njerëzit, gurët edhe drurët Kanë ankth, kanë acar.

Zjarrin që të digjte në zemër, Si trim e durove pa ankim.

Deri në shtratin e vdekjes Me dashurinë fole, i urti Ibrahim.

Të ftohta ditët e atij Janari, Të ftohta muret nëpër oda, Luadhet e malet e Kosovës, Mbuluar nga ngrica e bora.

Nata harron të largohet, Shpirti po ikën ca nga ca.

Zemra dhe truri i munduar, Në duart e natës dhimbjet i la.

Lot i fundit i jetës rrëshqet Njeriun e Madh paqja mbështjell.

Janar, 2006 GËZIMI I FITORES Mezi e pe ditën.

Mezi e ndave nga nata e gjatë.

Mezi erdhi Fitorja.

S’ishin pak tragjeditë, humbjet, dhimbjet s’ishin pakë.

Kjo ditë Kosovë, i ngjan stinës së pranverës.

Gëzimin solli, me kthimin e dallëndysheve, me kthimin e yjeve në qiell.

Si një trup i vetëm ke dalë nuk të nxënë sheshet.

Nëpër botë, me kohë u shitën biletat.

Rrugë të reja gjetën dasmorët, për të ardhur te ty.

Eshtë e diel, Qielli është i kaltër, Fytyra jote shkëlqen.

Pritja ishte e gjatë, përtej durimit.

Me zë te plotë, me zë të fuqishëm shpërthen.

Me korin e ëngjëjve, me fuqinë e dallgëve të oqeanit.

Rruga e gjatë e mundimeve mbeti pas.

Fitorja është ulur pranë sofrës së madhe, Dardani buzëqesh me fytyrën e heronjve.

Eshtë e diel, Shpirtrat gëzojnë Toka dhe Qielli kanë festë Në varrezat, martirët të qetë janë tani.

Asgjë nuk vajti dëm As gjaku i derdhur.

Ata që e dinë se çfarë ndodhi dje, nën këtë qiell, ndoshta nuk dinë shumë, ndoshta pak, shumë pak dinë.

Por qielli yt i di të gjitha.

Ky qiell di kaq shumë.

Ndaj sot nuk mbahet, derdh dritë e ngrohtësi.

Pranvera rrit barin e ri, me shpejtësi.

E gëzofsh Fitoren Kosovë !

Shteti më i ri në Botë.

Bota të njohu KOSOVË!

Shkurt, 2010.

NJË KUSHTRIM PËR KULTURË!

Nga Frank Shkreli Ditët e fundit jemi dëshmitarë të një përplasjeje tjetër në Shqipëri – jo të një natyre politike kësaj radhe, megjithse çdo gjë është politikë në Shqipëri – por sikur nuk ka mjaft konflikte dhe përplasje politike e të tjera – ja edhe përplasja e radhës në fushën e kulturës, midis artistëve më të njohur të Shqipërisë, të udhëhequr nga shumë i njohuri dhe ndër më të talentuarit artistë të kombit, Robert Ndrenika dhe Ministrisë së Kulturës, të Kryeministrit Rama. Ndonëse është e vështirë të merret vesh e vërteta pasi ekziston një mungesë e theksuar transparence dhe askush nuk di asgjë, është e pamundur që njeriu të qëndrojë indiferent ndaj kësaj dukurie të kohëve të fundit.

Duket se shpërthimi i Robert Ndrenikës dhe Bujar Asqeriut dhe kolegëve të tyre ndodhi pasi më në

fund u “mbush thesi” dhe nuk durohet më arroganca e vendimeve ose mos vendimeve që ndërmerr ose dështon të ndërmarrë kjo ministri gjatë viteve -- në mbështetje të artit, kulturës dhe të identitetit shqiptar. A nuk është ky misioni i saj?

Për të tërhequr vëmendjne e publikut ndaj ankesave të tyre, përfaqsuesit e artit dhe kulturës shqiptare kanë nënshkruar një peticion kundër vendimit të Ministrisë së Kulturës për të zhvendosur Teatrin Kombëtar.

Por është e vështirë të mësohen faktet se çfarë e shtynë Ministrinë e Kulturës dhe qeverinë Rama të ndërmarrin një masë të tillë – pa konsultime me njerzit që preken drejtë për drejtë nga ky vendim – e që siç duket ka acaruar dhe alarmuar pjesën dërmuese të artistëve shqiptarë dhe një pjesë të shoqërisë.

Gjatë një diskutimi në njërin prej rrjetëve të televizionit shqiptar mbi këtë çështje parëmbrëmë, zevëndës ministrja e Kulturës dhe drejtori në detyrë i Teatrit Kombëtar nuk kishin asnjë informacion për këtë – njëri i binte çekiqit, tjetri patkoi -- por duket se forca shtytëse për zhvendosjen e Teatrit Kombëtar është ndërtimi i pallateve të reja në vendin ku qëndron sot ky teatër – është pra rezultat i një etjeje për më shumë pasuri, për fitime marramendëse, për dike. Kjo është një vazhdimësi e tranzicionit ku arti dhe kultura dhe si rrjedhim edhe ata që përçojnë ketë veprimtari tek masat e gjëra të popullit, janë lënë pas dore dhe nepërkëmbur keq në periudhën e tranzicionit në Shqipëri. Shumë prej tyre fatkeqsisht janë larguar nga vendi. Nuk e di se cilat janë meritat dhe të metat e ndërtesës aktuale të Teatrit Kombëtar -- por a nuk meritojnë këta përfaqsues të kulturës shqiptare që të pakën të konsultohen dhe të kenë fjalën e tyre përsa i përket zhvillimeve të krijimtarisë së tyre të gjithanshme të zhvillimit shoqëror, shpirtëror dhe kulturor, tani dhe në të ardhmen – përfshirë edhe mjediset ku mundësisht do të zhvillojnë vepimtarinë e tyre?

Ndërtesat shumëkatëshe, sado të mahnitshme që të jenë -- nuk janë simbole të thesarit të kulturës kombëtare as nuk janë monumente të identitetit kulturor kombëtar të shqiptarëve dhe as nuk

përbëjnë arritjet që mund të ketë shënuar Shqipëria në fushat e zhvillimit shoqëror dhe shpirtëror. Sado krenarë që të jeni për shumëkatëshet e ndërtuara në Tiranë, arritjet dhe sukseset e një kombi nuk maten me ndërtesa të mëdha, madje as me rrugë të gjëra e të asfaltuara, por me krijimtarinë e pikërisht të këtyre përfaqsuesve të kulturës shqiptare që janë revoltuar nga njoftimi i fundit i qeverisë Rama për të zhvendosur Teatrin Kombëtar dhe të cilët me të drejtë kërkojnë që, të pakën, të dëgjohen shqetësimet e tyre, si artistë shqiptarë dhe si njerëz. Siç është shprehur edhe Anton Harapi në librin e tij “Vlerë Shpirtërore”, “Zotërinj, njerëzit e bëjnë Shqipërinë dhe jo sendet. Virtyti dhe zotësia janë dinamoja e atdheut dhe jo motorat e makinat.

Fuqia dhe madhështia e atdheut nuk maten me barometrin e pasurisë, as me kompasin e dobisë, por me sasinë e njerëzve krijues në dituri e art, të plotësuar edhe me karakterin moral në jetën private dhe publike, sepse duhet ta dini zotërinj, nuk është sendi as atdheu që e bëjnë njeriun, por janë njerërzit që e bëjnë atdheun, që i ruajnë dhe i shtojnë thesaret kombëtare.”Fatkeqsisht, gjatë këtyre 28 vjetë tranzicion, thesari i kulturës kombëtare shqiptare sa ka ardhur e varfëruar ndjeshëm, në të gjitha fushat, madje shumë ekspertë thonë se është në një gjëndje të shëmtuar.

Shoqëria shqiptare në përgjithsi, përfshirë institucionet politike do bënin mirë që më në fund të lënë mënjanë deklaratat bombastike ofenduese kundër artistëve të kombit – dhe ashtu siç ka shkruar edhe Anton Harapi për një situatë të ngjashme në kohën e tij -- të ndëgjojnë seriozisht dhe pa inate, “Gjamën e shpirtit të disa shqiptarëve vërtetë fisnikë, të cilët duke u lartësuar mbi këtë shëmtim, mbërrijnë aty ku janë vlerat e visaret e jetës njerëzore e shqiptare dhe me të tëra ndjesitë nuk flasin, por si vigaj ulurojnë.

Zëri i tyre është kushtrimi për kulturën e shpirtit shqiptar”. Ky zë kushtrimi duhet të dëgjohet, të përfillet dhe të mbështetet nga mbarë shoqëria.

AT GJERGJ FISHTA “MBRETI I POETËNVET SHQIPËTARË” Kështu e kishte cilësuar At Gjergj Fishtën Lefter L. Dilo, publicisti, historiani, studiuesi e muzeologu i njohur gjirokastrit në një artikull të titulluar “Patër Gjergji – ‘Mësues i të gjithë Shqiptarëve’, botuar në https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons /9/93/Gjergj_Fishta.jpghttps://upload.wikimedia.or g/wikipedia/commons/9/93/Gjergj_Fishta.jpgvitin 1941, në një botim të posaçëm përkujtimor, ku u botuan, pas vdekjes së Poetit Kombëtar, kujtimet dyzina shkrimtarëve dhe njerëzve të njohur të kulturës së asaj kohe -- vendas e të huaj -- të cilët e kishin njohur dhe që kishin bashkpunuar me At Gjergj Fishtën, gjatë jetës dhe veprimtarisë së tij.

Kjo përmbledhje e shkurtër dhe e rastësishme që pason, e artikullit të Lefter Dilos kushtuar At Gjergj Fishtës -- them e rastësishme pasi nuk lidhet me ndonjë përvjetor ose datë të veçantë -- është vetëm një kujtesë tjetër për ne sot, pas pothuaj 80vjetësh të ndarjes nga kjo jetë e Fishtës, se ç’mendonin bashkohasit e tij për ‘të si person, si patriot dhe si shkrimtar e poet i Kombit shqiptar.

Ja vlenë që vlerësimet e bashk-kohasve të Fishtës, të cilët e kishin njohur shumë mirë atë, t’i kujtojmë nga koha në kohë dhe të marrim frymëzim se si duhet të nderohen burrat e Atdheut, si At Gjergj Fishta – emrin e të cilit regjimi komunist i Enver Hoxhës e zhduku (së bashku me eshtrat e tija, fati I të cilave nuk dihet as sot) nga kultura, letërsia dhe nga historia e Kombit Shqiptar. E sidomos në një periudhë të ashtuquajtur demokratike, postkomuniste, ku edhe entet dhe institucionet zyrtare të shtetit shqiptar siç është Ministria e Kulturës, qëllimisht e kanë lënë pas dore duke e hedhur në harresë. Por sado që përfaqsuesit e “kulturës” së atyre, që janë sot në pushtet, duan ta lënë në harrresë Fishtën, bashkohasit e tij, si Lefter L. Dilo dhe të tjerë, nuk na lënë ta harrojmë atë as kontributet e At Gjergj Fishtës për të gjithë brezat e shqiptarëve – për kulturën, për letërsinë, për gjuhën dhe për mbrojtjen e të drejtave kombëtare të shqiptarëve në arenën ndërkombëtare.

“E me të vërtetë, kush tjetër”, ka shkruar Lefter L. Dilo në vitin 1941, “Veç Patër Gjergjit mund të paraqesi më shumë punë mendore e më shumë aktivitet kultural se akutori i Lahutës së Malcis? Si themelues i Gjimnazit Françeskan dhe si drejtor i gjithëherëshëm i Hyllit të Dritës, At Fishta u çqua kurdoherë dhe e bëri Gjymnazin, që ay vet e drejtoi për shumë kohë, një alma matter dhe Hyllin e Dritës një flamur e një fole përpjekjesh e mendimesh serjoze, një të përkohshsme, që nderon plotësisht botën intelektuale të Fretënvet të Kuvendit të Gjuhadollit.”

Lefter Dilo ka theksuar kontributin patriotik e kombëtar të At Gjergj Fishtës, duke shkruar se, “Mbreti i Poetënvet Shqiptarë, Patër Gjergji, qe i pari që vuri në shkollë gjuhën shqipe dhe dolli e mprojti me trimëri të drejtat e Kombit t’onë në çdo Konferencë ndërkombëtare dhe është i pari që me veprën e tij poetike i fali Shqiptarit epopenë, historinë e përpjekjeve të tij për liri. Nuk mjafton vetëm derdhja e gjakut. Luftat dhe peripecitë e një kombit të vogël, me kalimin e kohës harrohen, po të mos përjetësohen nga penda e shkrimtarit”, ka vlerësuar Llefter Dilo At Gjergj Fishtën, në shkrimin e tij në librin përkujtimor “At Gjergj Fishta –1871-1940”, botuar me 20 Tetor, 1941 në Milano.

“Jetën e popujve e bën të gjallë e të pavdekëshme talenti i Poetit, i cili me shkrimet e veta pasqyron të shkuarën e kombit dhe i siguron të arthëmen, sepse epopeja kombëtare siç është kjo e Poetit shkodran, do të ushqejë brez pas brezi djalërinë shiptare nepërmjet fuqisë së vet,” është shprehur

Lefter Dilo. “E me të vërtetë, kush mund t’i dalë përball diellit satirik të Patër Gjergjit e kush mund të prekte me kaq mjeshtri të metat tona të djeshme, si njerës, si qytetarë dhe si qeveritarë”, pyet Dilo dhe njëkohësisht përgjigjet: “Vetëm At Fishta, i cili sa qe gjallë punoi pa përtim, mund të quhet mësues i yni, sepse nuk jetoi në “kështjellën e fildishtë”, por u hodh me enthuasiasmë djaloshare nga një misjon në tjetrin, për të mirën e kulturës, e të racës shqiptare”. Lefter Dilo ka shkruar se megjithse kishte ndërruar jetë, Gjergj Fishta është i gjallë dhe më i flakët se kurrë, me veprën e tij e cila nuk do të vdesi kurrë, sepse sipas tij,

' Lefter Dilo tek kulla e sahatit të kalasë së Gjirokastrës ne vitin 195.7

“Kur me kalimin e kohës, familja shqiptare e mbledhur rreth e rrotull vatrës plot flakë, do të përmend emërin e fratit-poet, figura e këtij do të shkelqejë më me forcë, sepse ahere do të jenë zhdukur njëherë e mirë edhe vogëlsinat më të kota të njerëzvet. Ahere, jeta e poetit do të bëhet më interesante e më e pasur në kujtime”, ndërkohë që Lefter Dilo ka shprehur shpresën dhe optimizmin e tij se, “Ndërtesa e Kuvendit t’Arrës së madhe, ku qendronte Poeti do të bëhet atëherë vend pelegrinazhi …sepse aherë banesa e Poetit do të jetë bërë muze, vend përmallimi për të gjithë Shqiptarët.”

Fatkeqsisht, Lefter Dilo do ishte sot shumë i zhgënjyer në Shqipërinë e ashtuquajtur demokratike, ashtu siç janë shumë shqiptarë kudo, se as sot e kësaj dite, pas pothuaj 30-vjet postkomunizëm, At Gjergj Fishta, të cilin ai e pat cilësuar si “Mbretin e Poetënvet Shqiptarë”, nuk ka një shtëpi muze as, “nuk shkëlqen me forcë” në Shqipërinë e tij post-komuniste. Për Gjergj Fishtën asgjë nuk ka ndryshuar, sidomos në qarqet akademike dhe të kulturës zyrtare të Shqipërisë.

Fatkeqsisht, Gjergj Fishta dhe adhuruesit e tij duhet të presin edhe më gjatë ashtuqë, “familja shqiptare e mbledhur rreth e rrotull vatrës plot flakë”, të kujtojë, të nder ojë dhe të përmend “Mësuesin e të gjithë shqiptarëve”, At Gjergj Fishtën, ashtu siç shpresonte Lefter Dilo në vitin 1941.

Sot, 28 vjet pas shëmbjes së diktaturës komuniste, për fat të keq, jemi dëshmitarë të një atmosfere konfliktuale të përhershme midis rrymave të ndryshme të kësaj klase politike post-komuniste, anë e mbanë trojeve shqiptare, që në dëm të të mirës së përbashkët, vetëm lufton për interesat personale dhe partiake ndërkohë që ka harruar krejtësisht – nëqoftse i ka pasur ndonjëherë në zemër -- interesat kombëtare në përgjithsi dhe të drejtat dhe liritë e çdo shqiptari në veçanti. Sot, më shumë se kurrë, Kombi shqiptar ka nevojë për një “ndërmjetës” të autoritetit të At Gjergj Fishtës, mbasi për më shumë se 80-vjetë, shqiptarët nuk vepruan as nuk po veprojnë sipas idealit të tij atdhetar. Të këtij burri të madh -- që sipas At Benedikt Demaj, i cili shprehet në parathënien e librit kushtuar Fishtës e ku është botuar edhe artikulli i Lefter Dilos, Gjergj Fishta ishte “Gjithëherë i gatëshëm me vrapue aty ku e lypte nevoja për të shtrue themelet e patrandshme të nji idealizmi kombëtar, për të pri ndër luftime në mprojtjen e Kombit, për t’i gërshetue kunora lumnije racës mijëvjeçare shqyptare, gjakut të derdhun e flijeve të vuajtuna të Kreshnikëve të Kombit.” Për këtë, At Gjergj Fishta meriton përmendore dhe muze, ashtu siç shpresonte Lefter Dilo, por për më tepër dhe mbi të gjitha, në këtë moment të rëndësishëm të historisë së shqiptarëve, nevojitet -- ashtu siç i ka hije një kombi të qytetëruar -- një bashkim i fuqive dhe i zemërave rreth idealeve kombëtare për të cilat

veproi dhe të cilat At Gjergj Fishta i mbrojti dhe i kultivoi gjithë jetën e tij. Dhe të “Zhduken njëherë e mirë vogëlsinat më të kota të njerzëve”, në lidhje me veprimtarinë dhe kontributin e At Gjergj Fishtës, do të këshillonte sot Lefter Dilo.

Pazarllëqet Ruso - Osmane(turke) kundër Shqypnis Traktati i Shen Stefanit) 1878 "PERMBAJTJA E PIKAVE TË TRAKTATIT TË SHËN SHTJEFNIT në Turqi"

The 1878 San Stefano Treaty and the Albanians

"1 - Malitzi i zgjanohet kufini prei Dobrosite qi i u dha në Konferencen e Stambollës, neper Bilek deri në Koritë; prei këndej deri në Gacko tue u njitë kah veri e në Drî e Lim. Kufini lindner ndjekë Limin e tue kalue neper Mal të That shtîn në rreth të Malitzi Rogoven, Plaven e Gusijen; ndjekë mandej vargun e maleve e del deri tu maja mâ e nalta e Maleve të Namuna. Prei këndej kufini del tu liqêni

i Hotit; e tue kalue per mjedis të liqenit të Hotit e të Kastratit këput Liqenin e Shkodrës per të dalë përanë Bune. Nikshiqi, Gacko, Shpûza, Zhabjaku e Tivari i jesin Malitzi.

Rregullimi i Lundrimit të Bunës i lehet komisjouit.

2 - Porta e Lartë e njeh definitivisht pavarsin e Malitzi.

3 - Serbija bahet e pavarshme e i epet Nishi, lugina e Drina-s e Zvorniku i vogel; Jeni Pazari, lugina e Ibarit, 4 - Myslimanët qi kan pasunina nder tokë qi i ipen Serbis e qi don të dalin nga këjo princni, mund apin me qira tjervet. Nji komisjon tyrko- serb nën nji komisar rus ka per të da çashtjet e pasunitvet të myslimanvet mbrenda dy vjetvet, e mbrenda tri vjetvet ato qi i përkasin Vakufevet.

5 - Porta e Lartë e njeh pavarsin e Rumanis, e cila ka per të pasë të drejtë me lypë nji shperblim në marrveshtje mjes dy palvet.

6 - Bullgarija perbahet nji Princni autonome nen haraç t.ë Tyrkis, me qeveri të kështënë e nji ushtri kombtare. Kufit e Bullgaria shtrihen në Shqipni deri në Kumanovë, Koçanë, Tetovë, Krrab e Dri të Zi; Oher, Korçë, Starovë, Gramos; liqe të Kosturit e deri tu Vardari.

7 - Princi i Bullgaris do të zgidhet lirisht prei popullit.

8 - Ushtrija tyrke nuk do të qindrojë ma në Bullgari e gjith kalanat e moçme do të prishen me shpenzime të qeverris së vendit.

9 - Sasija e haraçit per t'u pague ka per t'u caktue neper nji marrveshtje të qeverris ruse e otomane.

Ky haraç do të caktohet në temel të mjesit të të himevet të tokvet pi i perkasin kësaj Pricnije.

10 - Porta e Lartë ka të drejtë rruge neper Bullgar per bajtje ushtrish, municjonesh e zahire per n ' ato krahina të vendosuna përtej Princnije.

11 - Pasanikët myslimanë mund ruejn të drejtën e pronsimit edhe në kjoftë se nuk don të rrin në ket vend. Komisjonet tyrko- bullgare do të mblidhen nen rojë të komisarvet rus, per të da me fuqi sovrane mbrenda dy vjetvet mbi t' gjitha rragatjet e pasunivet ku mund të jen interesa myslimane o tjera. Ashtu dhe mbi Vakufe.

12 - Gjith kalanat e Tunës do të rrënohen e nuk do të ndertohen të tjera mbi Tunë e as do të lëshohen ani lufte mbi ket lum. Të drejtat e komisjonevet

nderkombtare në Tunën e poshtme rrin të paprekuna.

13 - Porta e Lartë merr persiper m' e ba të lundruesbem Sulimen e me shpërblye privatët.

Faqe 450 14 - Do të zbatohen pa vonesë në Bosnje e Hercegovinë propozimet europjane qi u komunikuen fuqiplotvet në të paren mbledhje të Starnbollës.

15 - Porta e Lartë detyrohet të zbatojë me ndergjegjë në Gjirit rregullimin organik të vj. 1868 tue mbajtë para sysh dishirin e popullit si e pat shprehë.

16 - N' Armeni do të zbatohen riformat e ngarkohet qeverrija tyrke per sigurimin e Armenvet kundra Kurtvet e Çerkezvet.

17 - Amnisti e plotë u epet gjith nënshtetasvet otomanë qi janë komprometue në kohen e ndodhjeve të fundit.

18 - Porta e Lartë ka per të pasë para sysh opinjonin e komisarvet të Pushtetevet ndermjetse mbi shka i perket pronsis së gjytetit Klistur, e ka per të ha punimet qi e caktojnë kufinin tyrkpersjan.

19 - Damshperblimet e luftës e damet shkaktua Rusis, të cilat N.M. T. Perandori i Rusis i lypë janë: a) .900 miljon rubla shpenzime lufte; b) 400 miljon rubla shpërblim per dame shkaktue tregtis; c) 100 miljon rubla per zaptim të Kaukazit) ç) 10 miljon rubla per rindertime e interesa per nenshtetasit e per institutet ruse në Tyrki.

20 - Tue pa ngushticen financjare të Tyrkis e tue pelqye dishirin e shprehun prei Sulltanit, Perandori i Rusis pranon qi damshperblirni të mund të paguhet me lëshimin e sanxhakut Tultscha.

21 - Porta merr persiper të rregullojë miqsisht ankimet e nenshtetasvet mbetë pezull.

22 - Ambashatat e konsullatat ruse kan per t' usbtrue protektoraten mbi shtegtarë, mbi murgarë rus e mbi pasunit e tyne në Tyrki. Privilegjet e Malit Athos rrin të paprekun.

23 - Të gjith traktatet e konventat vleftsohen si perparandej.

24 - Bosfori e Dardanelet rrin të hapuna si në kohë lufte si në kohë pagje avulloreve të shtetevet asnjanse.

25 - Heqja e gjith ushtrivet Ruse nga Tyrkija e Europës, e heqja n' Azi mbas gjashtë muejsh.

26 - Ushtrit ruse deri sa të jen aty do t'administrojnë vendet, prei së cilash do të largohen.

27 - Porta ep fjalen qi mos me keq perdorë nënshtetasit qi paten marrëdhanje me ushtrit ruse.

28 - Lirim i shpejtë i robvet të luftës porsa të ratifikohet ky traktat. Ashtû dhe mbi ket bazë do të lirohen robt mjes Tyrkis, Rumanis, Serbia e Malitzi 29 - Ky dokument do të ratifikohet nga N. M. e Tyne Perandorët e Rusis e, të Tyrkfs mbrenda 15 ditvet."

Bâ në Shën Stefan me 19 fruer (3 marc) 1878.

Nënshkrue Konti N. IGNATIEFF------ SAFVET (L.S.) ---------- (L.S.) NELIDOFF------ SAABDULLAH (L. S.)--------- (L. S.) Fq. 451 Shenim Bep Martin Pjetri kopjoi saktsisht nga Revista L.E.K.A. Dhetuer 1938 - (Botue në Shtypshkroja "Zoja e Papërlyeme" Shkodër) në faqet 450 – 451.

U ba kjo punë e masipërme me knaqsi dhe me pergjegjsi për t'ja dhurue atyne lexuesve qi adhurojn Vertetsitë historike, qi prej 29 nandor 1944 e deri më sot 3.II.2018 u fshehë duke i mashtrue brezave si dhe në të ardhmen vazhdon kjo mashtrim të shkruejtun edhe në librat shkollore e të gjitha niveleve falë edhe qeverisë së Tiranës si vazhduese e denjë e sistemit komunistmashtrues të popullit. --------Kjo ndodhë se të gjithë ata historjanë qi morën tituj shkencore dhe jo shkencorë në periudhën e diktaturës komuniste u kanë dhanë fmijve dhe nipave tituj shkencorë pas 1992 deri ne profesorë me qellim që të kenë rroga të majme si dhe të jenë gardianë, roje fanatike të rujtjes së librave historike me mashtrime mbi lojën e turqve dhe rusve në kurriz të popullit shqyptar etnik.

Vetëm klerikët dijetarë katolikë dhe nji pjesë e atdhtarve shqyptarë ishin transmetues të saktë të Traktave Antishqyptare, prandej ndërhyn dhe urdhëruen sllavët dhe turqit mbas 29 nandorit 1944 te qeveria e Tiranës bollshevike të shfarosnin nepërmjet gjenocidit atdhetarët-

dijetarë meshtarët, prelatët e Kishës Katolike Shqyptare.

Shkodër, e djelë, dt. 21.I.2018

Frang Bardhi: Apologjia kundër falsifikimit të origjinës shqiptare të Skënderbeut

Moikom Zeqo Dijetari më i madh shqiptar i shekullit XVII është padyshim Frang Bardhi.

Mbas Marin Barletit ai është përfaqësuesi i dytë i madh i humanizmit shqiptar.

Lindi në Kallmet të Zadrimës, pranë qytetit të Lezhës, ku siç dihet më 1444 Gjergj Kastriot Skënderbeu bëri Kuvendin e Besëlidhjeve së Princave Shqiptarë për të luftuar kundër turqve.

Vazhdoi studimet në kolegjin e Loretos në Itali, studime të cilat i nisi në vitin 1628 dhe i mbaroi në qershor të vitit 1633.

Nga viti 1633 deri në 1635 Frang Bardhi ndoqi studimet më të larta në një kolegj të Romës.

Gjatë kësaj kohe atij i lindi ideja për të bërë një fjalor dygjuhësh: latinisht dhe shqip.

Më 1635 Frang Bardhi e boton fjalorin. Fjalori përmban 5000 fjalë të përkthyera në shqip, si dhe disa shtojca në fund, kurse pjesa shqipe përmblodhi afro 2500 fjalë.

Fjalori ka dhe 113 proverba e shprehje të shqipes si dhe emrat e toponimet e qyteteve shqiptare më të rëndësishme.

Në parathënien e shkruar shqip për lexuesit Frang Bardhi ka theksuar se: “Në të errët dhe pak dritë vlen e kushton më shumë”.

Ai e kish bërë të vetin parimin e humanizmit të kohës për shkrimin e gjuhëve amtare e se gjuha është “tipari i parë dallonjës i një kombi”. *** Një vit më vonë, më 1636 brenda një kohe shumë të shkurtër prej afro 15 ditësh Frang Bardhi shkruan kryeveprën e tij “Apologjia e Skënderbeut”.

Frang Bardhi në këtë libër bën një polemikë të ashpër e me argumente shkencore kundër Tomeo Markoviçit, një peshkop boshnjak i cili me anë të një librushke të tij i mohonte shqiptarësinë Skënderbeut, duke e quajtur si sllav.

Kundër këtij fallsifikimi, të cilin Frang Bardhi e quan “të kobshëm”, dijetari ynë mbështetet në faktet dhe dokumentet.

Metoda shkencore në histori, që përdor Frang Bardhi është më e përparuara për kohën.

Frang Bardhi thekson, se dy parime të mëdha kanë rëndësi për historikun “metoda dhe e vërteta”.

Apologjia e Skënderbeut është një vepër e shkëlqyer dhe e bën autorin të spikasë midis dijetarëve të tjerë të shquar të Europës.

Këtë vepër Frangu e shkroi në moshën 30 vjeçare. *** Në librin eseistik dhe historik “Apologjia e Skënderbeut” Frang Bardhi citon dhe aforizma poetike, emra poetësh, duke dëshmuar kulturën e tij letrare dhe poetike, klasike dhe humaniste.

Që Bardhi ka qenë i njohur me hullitë poetike, këtë mund ta vërtetosh lehtë dhe qartë.

Bardhi është i pari që na flet për një dukuri tejet interesante: për rimën, në një kohë që Eposi Mesjetar i Veriut, po edhe shekuj më pas De Rada te “Milosao” përdorin vargje të bardhë, dmth pa rimë.

Kur u fut rima në poezinë shqipe?

Bonlow ka thënë në një studim të tij pretencioz, se janë shqiptarët, që për herë të parë kanë përdorur rimën në poezinë gojore në Evropë, duke u shpërndarë kjo shëmbëlltyrë edhe te popujt e tjerë.

Në “Fjalorin latinisht-epirotikisht” të Frang Bardhit në 1635 autori ka përfshirë edhe disa proverba të rimuara, pra është i pari që tregon se

rima kishte hyrë tashmë në poezinë apo folklorin artistik shqiptar.

“Qysh ashtë gjykue, s’ka me mungue”.

Ky proverb mund të kthehet në dy vargje të mirëfillta 6 rrokëshe.

Një tjetër shembull: “Kush s’asht i besuem, s’di me urdhnuem” Rimat janë foljore, por edhe mbiemrore.

Një shembull i tretë: “Shumë shtane (të shitra të qëlluara) e një të bame”.

Në vend të rimës, kemi asonancën shtane – bane. *** Në “Apologjinë e Skënderbeut” Frang Bardhi citon tri strofa të një poeti të shek. XV, Gjon Jakov Recinit, me sa duke me origjinë dalmatine.

Ato janë marrë nga vepra e poetit e quajtur “Beteja e Herkulit me Skënderbeun”: Skënderbeu epirotas fluturon, me forcë të madhe si stuhi, duelin e ashpër e fiton, krenar, zemërfatos ai.

Kalin e papërmbajtshëm mban, Skënderbeu i lindur nga Epiri, Herkulin kundërshtar përballë, e shigjeton me sytë prej ylli.

Ai parzmore prej lëkure ka, shigjetë, shtizë e hark gjigand, tek Herkuli i Tebës një topuz hata, E hedh ai me furi që larg.

Gjon Jakov Recini bën një shtjellim të subjektit të ndërthurur me mitologjinë (Herkulin) dhe historinë (Skënderbeu). Për ta lartësuar këtë të fundit i krijon një skenë fantastike të duelit të Herkulit me Skënderben, duke e nxjerrë fitimtar këtë të fundit, pra më të madh dhe të fuqishëm se sa Herkulin. Historia kështu lartësohet më shumë se sa mitologjia.

A ka apoteozë më të bukur dhe fantastike për kryetrimin tonë? Frang Bardhi, duke i zgjedhur këto fragmente poetike, shpreh publikisht referencat dhe hobitë e tij për poezinë në përgjithësi, një shpirt poeti të vërtetë. *** Në shtator të vitit 1636, ai vendoset në Zadrimë të Lezhës. Nga Zadrima ai shkruan disa letra dhe relacione të rëndësishme si ato me datë 7 shtator

1636, 8 shkurt 1637, 5 maj 1637, 28 maj 1637, qershor 1637, 19 prill 1641, etj. Nga përmbajtja e këtyre letrave dhe relacioneve, mësojmë se Frang Bardhi është marrë edhe me përkthime nga gjuhët e huaja në shqip, përkthime, të cilat për fat të keq, deri më sot nuk janë gjetur nga dijetarët e interesuar rreth figurës së tij, për etnografinë dhe kulturën popullore vendase, si dhe për projektet rreth kryengritjeve kombëtare për liri nga Bardhi vetë.

Në 1643 në moshën 37 vjeçare pa pritur Frang Bardhi vdes, me sa duket nga malarja.

Frang Bardhi nuk jetoi shumë, por ka patur një emër të madh dhe të ndritur. Ai qe një dijetar i shquar dhe i flaktë, sypatrembur dhe luftarak.

Ai arriti një shkallë kulture të lartë për kohën dhe shkroi vepra të guximshme dhe me kopetencë.

Me këto vepra ai ka kontribuar në kulturën tonë kombëtare si një nga përfaqësuesit e saj më të mëdhenj në shekuj.

Një bashkëkohës i tij ka shkruar për Frang Bardhin : « Le të krenohet Shqipëria dhe të gëzojë fisi i Bardhajve që i dha atdheut bij të denjtë».

Hebrenjte që u shpetuen nga Dom Shtjefën Kurti, At Pjeter Meshkalla dhe monsinjor Vinçens Prenushi Nga Paul Tedeschini Famullia e kishës katolike e Tiranës ishte famullia më e rëndësishme e Shqipërisë për vetë faktin se ishte pjesë e institucioneve qendrore qeveritare, parlamentare, diplomatike, kulturore, ekonomike, shoqërore etj. të kryeqytetit të vendit.

Prej vitit 1938 e deri më 1947 kjo famulli drejtohej nga famullitari dekan i saj kosovari Dom Shtjefën Kurti. Studimi i qindra e mijëra shkresave, korrespondencave, letrave, buletineve, raporteve, të kësaj famullie që gjenden në Arkivin e Shtetit, janë vendimtare për të hulumtuar historinë e kësaj

periudhe. Kjo edhe për faktin se brenda këtyre viteve ndodhën ndryshime dramatike si rënia e ish-Mbretërisë së Zogut, pushtimi italian e më vonë nazist, ardhja në pushtet e fituesve të Luftës së Dytë Botërore. Periudha e sipërcituar shënon prurjet më të mëdha të hebrenjve nga vendet fqinje, Evropa Qendrore e vise të tjera të nxehta antisemite, duke gjetur strehë e mbrojtje tek shqiptarët. Sipas studimit të prof. dr. Shaban Sinani, të titulluar “Në Shqipëri s’ka pasur holokaust”, janë mbi 2264 hebrenj që kanë hyrë në Shqipëri para dhe gjatë Luftës.

Duke studiuar për këtë qëllim dosjet e shumta të fondit “Arqipeshkvia Durrës-Tiranë, famullia e kishës katolike, Tiranë” në Arkivin Shtetëror, u befasova nga disa dokumente zyrtare në të cilat shkruhej se “disa hebrenj të ardhur në Tiranë kërkonin, nëpërmjet procedurave liturgjike, ndërrimin e fesë së tyre hebraike në katolike”. Në këto rrethana natyrshëm lindin disa pyetje.

Cili ishte roli i famullisë dhe i drejtuesit të saj, Dom Shtjefën Kurti, në këtë proces? A ishte kisha katolike e Tiranës pjesë e ndërgjegjes dhe e solidaritetit human të popullit të cilit ajo i shërbente? Pse famullitari i saj, Dom Shtjefën Kurti, siç rezulton nga dokumentet, duke thyer të gjitha afatet procedurale mjaft të ngurta të konvertimit fetar, u hiqte pasaportën hebraike hebrenjve duke i pajisur ata me “pasaportë” katolike?

Për këto le të analizojmë disa dokumente autentike të kësaj famullie. Me shkresën nr. 458/43, dt.22.VII.1943 të zyrës famullitare të kishës katolike Tiranë, firmosur nga famullitari Dom Shtjefën Kurti, drejtuar zyrës ordinariate të Arqipeshkvisë Durrës thuhet: “Venko Verah, çifut prej Shkupi, asht përgatit në mësimin e fes sonë ma se miri prej Atë Pjeter Meshkalles, edhe nep sheje te mira konvikcioni. Kejo Zyrë Famullitare kërkon leje me e pagzue”. Shërbyesi i asaje Zyre Ordinariate, Famullitari (Dom Shtjefen Kurti).

Me po atë datë, 22 korrik 1943, me shkresën nr.

348/43, Curia Archiepiscopalis Durrachiensis i përgjigjet zyrës famullitare Tiranë: “Mbasi kenka gatue ma se miri e po nepka sheje te mira

konvikcioni, në ditën qi t’u duket ma e përshtatshme mundeni me i dhanë Pagëzimin Shejt çifutit prej Shkupit Venko Verah. Vinçenc Prendushi – Arqipeshkev”.

Poshtë kësaj letre lexojmë shënimin: “U muer ditën 31.7.1943” dhe më poshtë: “Ditën 3 gusht 1943 , Venko Verah kje pagzue e u regjistrue ne Librin e te Pagzuemeve me numrin 138”. Të dyja shënimet firmosur Dom Shtjefën Kurti Siç shihet, kërkesa për leje pagëzimi nga famullia e Tiranës dhe miratimi nga Arqipeshkvia në Durrës është bërë brenda ditës. Kuptohet, ka pasur një interesim direkt, personal dhe dërgim dorazi i kërkesës dhe marrjes së përgjigjes, pa pritur kohën e gjatë me postë. Pas 10 ditësh çdo gjë ishte përfunduar dhe Venko Verah ishte konvertuar në katolik. Gjithashtu, me shkresën 324/43, dt.

11.VI.1943, nga famullia e Tiranës kërkohet miratimi “me marrë sakramentin e pagzimit nesër, nata e Rrrshajve, për 5 çifuten te tjerë” Po kështu kemi kërkesën me shkresë nr. 565/43, dt.

2 shtator 1943, nga famullia e Tiranës për “Zojushen Olga Nikolic, e bija e Blogota e Danica Kovacevic, lindur në Tandi (USA) me 22 korrik 1913, ardhur në Tiranë prej Kotorrit për me u ba katolike”. Teksti Prof. dr. Shaban Sinani Dom Shtjefen Kurti u pushkatue nga komunistet në vitin 1970 At Pjeter Meshkallla u burgos dy here dhe u lirue nga burgu në vitin 1988 Monsinjor Vinçens Prennushi u burgos dhe vdiq në burg në vitin 1949

Gravura të vjetra, sh. XVI.

Skënderbeu

Moisiu

Hamzaj Donika

Tanush Topia

Botime në gjuhët europiane

Reklamë gjermane për filmin e Skënderbeut