3
सचित्र् हफ्त्याळें
अक :ों 5
सोंख : 33
1 वीज क क ों णी
जून
16 2022
संपादकीय: मुखेल्ांनो, उलयताना चत्राय सांबाळा! ह्याच्च जून ६ वे र भारतीय जनता पाडतीन
हाां चो राग पळे ल्ोच्च भारताां तल्या विजे पीन ताां ची
आपल्या दोगाां ऊांच हुद्द्यार आसच्या साां द्ाां क
लगाम विगदायली आनी पाडवतच्या साां देपणा
ताच्या प्राथमीक साां द्ापणा थावन्ांच काडन
थावन्ांच काडन उडयलें.
उडयलें. हाका मुखेल कारण जावनासलें ताणीां
वशजता की आपणें वकतेंय उलयल्यार चल्ता
मुसलीम प्रोफेता ववश्ाां त केल्ीां खेळकुळाां .
म्हण.
आपणें वकतें य उलयल्यार जाता म्हळ्ळ्या
प्रदानीय कताा तसेंच. वकतेंच वचांवतनासताां तो
हां कारान ताणीां उलवयल्ीां उत्ाां ताां काां आताां
वकतें उलयता म्हळ्ळ्ळें तो मात् जाणाां . ह्या दे खून
म्हारोग पडलीां.
ताचे पाटलावीय तसेंच आपली पातळ जीि
चडटाव विजे पी मुखेवलच्च तसे. ते हे राां ववश्ाां त
घुांवडायतात
वकतेंय जाय जाल्ल्यापरीां उलयतात ताां च्ये मुखार
वाट्ल्ल्यापरीां!
मैक आनी लोक आसा तेन्ाां . वपसो लोक ताां काां
लागीां लागीां १७ दे शाां च्या मुखेल्याां नी प्रोफेता
तावळयो वदताना ताां ची जीि आवनकी उसाळटा
ववरोध उलवयल्ल्या उत्ाां क िवहषकार घालो.
पातळ उदकाडे जाल्ल्यापरीां.
ताका लगाम
हाां च्या मतीक आवनकी समजाना की खाडी
म्हळ्ळ्ळ्ळच्च आसाना. हाका दक्षीण कन्डाां त एक
गाां वाां नी आमचे लाखोां लाख लोक घोळतात
दाखलो वदां वचो तर कल्डक भट, नळीन
ताां च्या फुडारा पास्वत.
कुमार, शोभा करां दलाजे, इत्यादी, इत्यादी.
दे शाां तल्या मुखेल्याां क राग हाडयल्यार इतल्या
पाडवतांतलें उसळावयल्ीां जावनासात विजे पी
कामेल्याां ची गत वकतें जायत?
पाडवतची फुडारी नुपूर शमाा आनी डे ल्ी सां पका
कुवेयटाां त कचऱ्या डब्ब्ाां वयर प्रदान मां त्ी
साधनाां चो मुखेली नवीन कुमार वजांदाल. हाणीां
मोवडचें वपांतूर घालन ताच्या मु सकारार मोच्याची
प्रोफेताववशीां उळटें उलवयल्ेंच ती खिार
म्होर घाल्ल्यो तस्वीर्यो जगत्ताद्ांत प्रसार जाल्यो.
सांसाराद्ांत ववसतारली आनी मुखेल जावन
ही भारताक्च्च जाल्ी नावलसाय न्हां यगी?
मुसलीम दे शाां च्या मुखेल्याां क ताां चेर आनी
भारताची मऱ्याद आमीां साां िायाां आनी ती
भारताचेर कठीण राग आयलो. ताणीां उचाां िळ
वपड्ड्यार करांक आमी वकतेंच नीज वदां वचें नाका.
वकत्या म्हयार ताां चो मुखेली आमचो
वाणाां त
जावन सभार दे शाां नी भारताच्या रायभाररां क आपवन आपलो ववरोध प्रसारलो मात् न्हां य ह्याववशीां असें
िलत्कार केलो.
उलवयल्ल्यान चूक
मागोांक डा. आसटीन प्रभू, वचकागो 2 वीज क क ों णी
हाां च्या मतीां इतलें च
घाटण्यान
मसालो
असें आसताां त्या
लोनाा कोडे रो एका दे वोत कुटमाांत जल्माल्ें. क्रीस पेररच्या माग्द ा शानाखाल लोनााचें तालेंत नवहांच वृद्धी जालें िगार ताका प्रशसती जोडु ां क सकलें. एका दे शाांत जांयसर हुमेद्वांत गायकाांक उदे वन येतात आनी वेदीर पजाळटात असें तीां भाररच्च सरळ रीतीन मेळटात. सभाराां सभार तेंप वेदीर गावन वनमाणें हें ताांचें गायन वृवत्तपर करांक भाररच्च असाध्य म्हण वचांतून ताांच्या जीवनाां त गाांवच्याक अांत्य सोधतात. पूण थोडीां ववांचणार मात् वचांत्तात की तीां जल्माळ्ल्ांच गावांक म्हण. असल्या म्हा व्यक्ीां पयकी
लोनाा एक गावपीण जगत्ताांतल्या वववीध दे शाांतल्या वेवदां न गावन फामाद जाल्ी व्यक्ी जावनासा. सुववाले वदवस लोनाा कोडे रो वतच्या माां-िापाच्या स जणाां भुर्ग्ाां पयकी वतस्री. वतचें गावपा दे णें प्रथमत मानाक फावो जाल्ें वतच्या वमत्ाां आनी सेजार्याां थावन. वतणें गाांवचें आयकोन ताांचें काळीज िुल्ें सदाां मागण्या वेळार गाांवच्या गायनाां थावन. ह्या मुखाांत् हें एका कुटमा
3 वीज क क ों णी
सलहागार व गुरची ववांचवण
थावन आन्येकाक पावताां ताांकाां वतच्या तालेंतार भवाासो उदे लो, पात्येणी चडली आनी वतका ताणीां आधार वदलो वतच्या तालेंताांक सांपूणा सहकार जावन.
सभार ववशेष साधकाांक आसात ताांचे गुरू ताांकाां ताांच्या पाकाट्ाां वभतर धरून सहकार वदां वचे - लोनाा कोडे रो हाांतूां ववांगड न्हांय. ती वतच्या यूव प्रायेर आसताना क्रीस पेरीन वतका ताच्या पाकाट्ाांचो सहकार
4 वीज क क ों णी
वदलो. तो जावनासलो एक ख्यात सांगीतगार, पदाां िरयणर आनी सांगीत दीनार, ताणें वतचें तालेंत ऊांचल्या मट्टाक पावोांक कुमक केली वतच्या गावपा पयणार वाांटेली जावन. लोनाा वकतेंच दाक्षेना साांगोांक क्रीस पेरी म्हण वतचो वतका वतच्या तालेंताांक ऊजीत करांक मेळल् ् ो व्यक्ी म्हण. दे खुन्ांच ती ताका म्हणटा तो म्हण वतचो गुरू.
िोांियचें वेनीस
5 वीज क क ों णी
भारताांत अती ऊांचायेक पाव्ल्े दीस म्हयार ६० आनी ७० दशकाांतले. आमचे म्हालघडे ह्या ववश्ाांत आताांय उगडास काडटात, ताांच्या मनोपटलार उदे तात साांगाता - लोनाा कोडे रो आनी क्रीस पेरी. वेनीस, एक नैट क्लि होटे ल असटोवनयाांत 6 वीज क क ों णी
िोांिांयत, जावनासली वेदी लोनाा कोडे रो आनी क्रीस पेरीक. वतचें खतखतें तालेंत
हाांगासर प्रदशीत जाल्ें जेन्ा क्रीस पेरी आपलें स्याक्साफोन वदां ्ेर पडोन आकाशाक उभारून व्हाजयताना. आपल्या स्याक्साफोनाच्या तालेंतान क्रीस लोकाच्या मनाांक वपश्ार घाल्तालो. लोक िस्ल्ल्या थांयच थटक्क जातालो.
7 वीज क क ों णी
नवहांच लोनाा जावनासा एक सम्मोहीत गावपीण िगार वतच्या वीज सक्ेच्या प्रदशानान कुर्ड्ाांकी ती आकरवषतेली. वतच्या नाचपाांत वतचेंच्च म्हळ्ळ्ळें चलन-वलन आसलें. थोडीां कांताराां ती गायतेली आपले दोनी हात उभारून लोकाक दाखवन,
वतच्याच्च शैलेन आनी म्हणोन "हाांव लोनाा " ती जाझ आनी पाप कांताराां गायताना प्रेक्षक कुकार्य ् ो घालून वतका पावटां िो वदताले एल्ा वफटझेरालड आनी कान्ी फ्रान्सीस गायताना. ऊांचायेचो ताळो काडून प्रेक्षकाांक
8 वीज क क ों णी
9 वीज क क ों णी
आपल्या सांगीताांत आरावन धरून ती ताां काां
वपश्ार घाल्ताली आनी क्रीस पेरीक आपवणें दीवन तीां कांताराां आखेरायताना
10 वीज क क ों णी
11 वीज क क ों णी
12 वीज क क ों णी
13 वीज क क ों णी
प्रेक्षक खांयसर्गी एका सांगीत सांसाराां त धल्ताले वतच्या तायाच्या आमालान भरून. ती जावांक पावताली काळजा उडी प्रेक्षकाांची क्रीस पेरी साांगाता मेळोन जाांवचें एक वेदी रसायन. ताांचें ऊांच प्रदशान ताांकाां िोांिांयतल्या हेर ख्यात होटलाांनी आनी नैट क्लब्ाांनी, िोांिय, डे ल्ी, िेंगळू र, कल्कता, वशम्ला, ऊटी तसें इतर ख्यात होटे लाांनी. गोांयची प्रवतमा
लोनााचे ताळी आनी क्रीस पेररची सांगीत प्रवीणता नवहांच वेदी काऱ्याांक सीमीत जाल्ी. ताांचें तालेंव ववांचणार सुवातेक पावोांक जाय म्हण आसली ताांचीां आशा. असें ताणें माांडून हाड्ल्ीां पदाां लोनाा साांगाता कोांकणी आलिम कच्यााक मूळ जालीां. ताणीां दोगाांयनी साांगाता चाटा -िसटसा फ्याकटरी उभारली. ताांचीां कांताराां आसलीां ववशेष थराचीां जडायेचें जाझ साांगात घालन गोांयच्या पदाांचो मसाला. तुथाान रे वडयो ताांचीां पदाां येवांक सुवाावतलीां. हऱ्येका दोनफाराांचें रे वडयोर येंवचीां पदाां आयकाल्े प्रेक्षक
ताांच्या मोगार पडले. लोनााचीां फामाद पदाां म्हयार िेब्दो, रे ड रोज, वपसो, क्यालांर्ग्ूट, आदे वस, वलसिोवा, आनी सभार इतर. वतच्या मोगाळ प्रेक्षकाांनी वतका वववीध उपनाांवाां दवरलीां. सवाां प्रास चडीत गमनाचें म्हयार भारताची ’विस्सी स्मीत’,् आन्येक उपनाांव जावनासा सवा गोांयकाराांक मोगाचें - गोांयची िुलिूल. ह्या पररकथेक एकाच्छाणे अांत्य आयलें १९७३ इस्वेंत आपल्या वववीध कारणाांक लागोन लोनाान गाांवचेंच िांद केलें. लाांि आवदे च्या ववरामा उपराांत लोनाा पाटीां आयली वतचे मोगाळ प्रेक्षक, ठीकाकार आनी जेराल लोक वकत्याक ती वलपोन गेली म्हळ्ळ्ळें च कळानासताां रावले दोन दशकाां वयर, पूण कोणाक्च्च कळीत नासलें खरें कारण वकतेंगी म्हण एकाच्छाणें गाांवचें राववांक. १९९५ इस्वेंत लोनाा पाटीां आयली आपल्या गाांवच्या वलपणे थावन. आनी वतणें वतचो आलिम हेलो लोनाा उग्ताडाक हाडलो. वतका वतचो आदलो सांगीतगार रोनी मोन्सेरााटे आनी वतच्या आवयन वतका पाटीां गावांक येंवच्याक साांगोन. वतची पतावणी गोांयच्या वमरामार िीचार प्रदशीत जाल्ी
14 वीज क क ों णी
आनी लोकाची खेट भरोन सभार््ायाांक वटकेट मेळानासताां पाटीां वचाजाय पडलें. रसत्याांवयर लोकाची खेट्च्च भरोन गेल्ी सभार वकलोमीटराां रसत्यार वाहनाां िांद पड्ल्ीां. सभाराांनी ती मरण पावल्या म्हण वचांतल् ् ें आसताां ही व्यक्ी लोनाा व्हयगी न्हांय म्हळ्ळ्ळें पळें वची आतुरता भरोन गेल्ी. ताांका चडीत वेळ ह्याववशीां वचांतुांक वतणें अवकास वदलो ना. लोनाा वेदी चडली आनी आपल्या ववशेष ताया मुखाांत् प्रेक्षकाांक आकरषीत कररलागली. लोक सांतोसान आनी आतुरायेन वतचीां पदाां आयकोन खुशाल जालो आनी सभार दोयाांनी दु ुः खाां गळयलागलीां. ३००,००० वयर लोक त्या साांजेर जम्ल्ो वतचें दे वान वदल्ें तालेंत आयकोांक.
लोनाा कोडे रो आताांय प्रेक्षकाांक िहू सांख्यान आकरषुांक सक्ा आपल्या हौज्फूल प्रदशानाां मुखाांत्. वतचीां हौज्फूल प्रदशानाां खाडी गाांवाांनी, युएस्ए, युके, फ्रान्स, पोचुागल, आनी क्यानडाांत भववषयाांत जाांवच्यार आसात. वतचें सांगीत पयण नवहांच युवजणाांक आकरवषता िगार वववीध वपळर्ग्ाांकी आकरवषता. पयल्या, दू सऱ्या तसें तीसऱ्या वपळगेचीां भुवगांय ताांच्या घच्याा िरािर लोनााचीां पदाां गायतात. वतचें म्याजीक वदवस ६०व्या दशकाांतले आपले दोनी हात आकासाक उभारून गाांवचे, वतणें हालांवची तकली आनी म्हणचें "हाांव लोनाा ". लोनाा कोडे रोका ह्याच्च आयतारा जून ५ वेर मांगळु च्याा माांड सोभाण सांस्थ्यान वतका "जीवावधी प्रशसती" दीवन सैंट एलोयवशयस वेदीर सांभ्रमान मान दीवन सन्मान केलो. वीज िाय लोनााक वतच्या मुखल्या जीवनाांत सवा यश आशेता आनी वतचें गावपा जीवन मुखारून व्हरू ां सवेश्वर अनांत आशीवाादाां दीांव म्हण माग्ता.
ह्या प्रेरणाच्या उत्ावणेन लोनााक नवी हुमेद भरली आनी वतणें दोन वपांतुराां काडलीां. नाचोां-या कुांपासर आनी िोांिे वेलवेट - एक िावलवूड वपांतूर. जाची मुकेल स्त्री पात््दाना जावनासली रोजी नोरोन्हा हाडून प्रेरण लोनाा कोडे रोचें नीज जीवन वचत्. -----------------------------------------------------------------------------------
15 वीज क क ों णी
16 वीज क क ों णी
ऐससवैएं अमृत जाताना म्हजे ससवैएं उगडास साांद्ापणाचा काळार फकत वसवैएां आस्ल्ें. दे कून ह्या िर््पाां त थोर्ड्ाकडे न वसवैएां म्हण्ांच उल्ेक कर््ताां .
मांगळू र वदयेसेवजचें भारतीय कथोलीक यूव सांचालन (ऐवसवैएां) – – Indian Catholic Youth Movement (ICYM) ७५व्या म्हयार अमृत वर््साक पावलाां . जून १२, २०२२वेर वामांजूर इगर्ज ् ेचा सभा भवनाांत हो अमृतोत्सव सांभ्रम. ह्या सांदर््भार ह्या मालघर्ड्ा सांचालना सांगीां म्हजो सांिांध वववराांवचें एक ल्हान प्रयत्न हें. पूण ऐवसवै एां चररत्ा आनी ताचे चटु ववटको वदां वचो म्हजो उद्दे श न्हय जाल्ल्यान पाटल्या ७५ वर््साां नी घड्ल्ीां घवडताां हाांतूां वाचुांक मेळवचांनाां त. वशवाय आताां ऐवसवैएां तरी म्हज्या
पाांगळाचा वसवैएां घटकाांत सादो साांदो जाांवच्यासवें ह्या सांघटनाांत १९७६ इस्वेंत आरां भ जाल्ें म्हजें पयण वदयेसेवजचा केंद्रीक सवमतेंत पाटापाट तीन वर््साां अध्यक्ष, त्या वेळार असवतत्वार आस्ल्ल्या हेराां मवहन्यायाांिरीच “आमचो युवक”् मवहन्याळें आरां भ कर््चाां त आनी वदयेसेवजचा
17 वीज क क ों णी
वसवैएां-क प्रवतवनवधत्व कर््न फ्रान्स आनी इटवलांत यूव चटु ववटकाांनी भाग घेंवच्यासवें १९९० सूर््वेर सांप्ल्ें. चवदा वर््साां ह्या सांचालनाांत म्हज्या वावराचे वववर आटापचो ‘म्हजे वसवैएां दीस’् पुसतक्यी पर््गटलाां . िहुषा वसवैएां / ऐवसवैएां चररत्ेंत एका साांद्ाचो अनुभव आटापचो हो पयलो िूक कोण्णा. वसवैएांववशीां महत्वाचे गजाली: भारताचा चररत्ेंत १९४७व्या वर््साक व्हड महत्व आसा. त्या वर््साचा अगोसत १५ ताररकेर भारत विवटषाांचा दावल्याां थावन सुटोन स्वतांत् जाल्ें. ह्या घवडताचा सुमार चार मवहन्याां आदीां मांगळू र वदयेसेवजचा चररत्ेंत एक महत्वाचें घडीत घडलें. विस्प ववकटर आर. फेर्न ् ाां वडसाचा अवधकृत हुक्मेन चल्ल्ल्या चार वदसाांचा वदयेसेजीक युवजणाांचा जमातेचा तीसऱ्या वदसा म्हणजे एपरील १३ ताररकेर वदयेसेवजचा हांतार युवजण वावर चलोन वरोांक एक सवमती रच्ल्ी. हाचा उपराांत सूर््वेर मांगळू र श्हेराांतल्या फीर्ग ् जाांनी म्हणजे इजय, वमलार, िेंदूर, दे रेिैल आनी हेरेकडे फीर््गज युवजण सांघटनाां आसवतत्वाक आयलीां. ह्या सांघटनाांक कथोलीक यूव सांचालन (वसवै एां) म्हळ्ळ्ळें नाांव वदलें. वर््साां पाशार जाल्ल्यािरी सगया मांगळू र वदयेसेवजांत म्हणजें तेदनाांचा अववभजीत सौत केनरा वजल्ल्याांत आनी
कासर्गोड तालूकाांत आसवतत्वाक आयलीां.
वसवैएां
घटकाां
चडावत मांगळू र श्हेराांतल्या फीर््गजाांनी आनी थोर्ड्ा पयवशल्या फीर््गजाांनी चल्याांची आनी चवलयाांची ववववांगड वसवैएां घटकाां आस्ल्ीां. १९७०व्या वर््साां नी हीां घटकाां एक जालीां. मांगळू र वदयेसेवजचा वसवैएां चररत्ेंत १९९९व्या वर््साक्यी एक महत्व आसा. तेदोळ पर््याां त हें सांचालन फकत मांगळू र वदयेसेवजांत स्वतांत््पणी आस्ल्ें. भारतीय विस्पाां मांडळे न त्या वर््साचा सपटें िर १४वेर घेत्ल्ल्या नीर््धारा प्रकार २०००व्या वर््सा थावन सगया भारताांतलीां घटकाां एकवटलीां आनी नाांवाचा सूर््वेर भारतीय सब्द सेर््ववलो. आशें मांगळू र वदयेसेवजांत ५३ वर््साां थावन आस्ल्ें कथोलीक यूव सांचालन (वसवैएां) भारतीय कथोलीक यूव सांचालन (ऐवसवैएां) जालें.
18 वीज क क ों णी
मांगळू र वदयेसेवजचा वसवैएां / ऐवसवैएां चररत्ेंत २०१२वें वरस्यी महत्वाचें जालाां . त्या वर््सा नवी उडु पी वदयेसेज असवतत्वाक आयली आनी १२६ वर््साां थावन मांगळू र वदयसेवजखाल आस्ल्े उडु पी वजल्ल्याांतले फीर््गजो उडु पी वदयेसेवजखाल जाल्यो. उडु वपांत नवी वदयेसेज जाल्ल्यािरीच नवी ऐवसवैएां केंद्रीक सवमती असवतत्वाक येवन ६५ वर््साां थावन मांगळू र वदयेसेवजचा वसवै एां / ऐवसवैएां केंद्रीक सवमवतखाल आस्ल्े उडु पी वदयेसेवजांतले ऐवसवैएां शाखे उडु पी ऐवसवैएां केंद्रीक सवमवतखाल आयले. उडु पी वदयेसेज असवतत्वाक येवन फकत धा वर््साां जाल्ल्यान आनी वसवैएां सांघटनाांत म्हजी सेवा उडु पी वदयेसेज असवतत्वाक येंवच्या आदली आस्ल्ल्यान म्हज्या ह्या लेखनाांतलें ववषय (मांगळू र आनी उडु पी) सांयुक् वदयेसेजीक सांिांधीत म्हण समजोांचें. अपल्या आरां भा थावन जायत्या हजारोां सांख्याचीां युवजणाां वसवैएां मुकाांत् पाशार जावन गेल्याांत. वसवैएां सांघटनान हाांकाां खरे आनी िोरे मुकेली जावन रूपीत केलाां . सूर््वातेर साांदे जाल्ल्याांची प्राय आताां नोवोदावयली जाल्या. जायतीां वर््साां वसवै एां सांघटनाक भर््ती जावांक १५ वर््साां ची प्राय आस्ल्ी. तेदाळा ३५ वर््साां म्हणासर (ओट् टूक २० वर््साां ची आवदी) वसवैएां साांदो जावन रावोांक आवकास आस्ल्ो. मागीर
ही प्राय १६ थावन ३० (ओट् टूक १४ वर््साां ची आवदी) केली. आताां ही प्राये आवदी १८ थावन २८ केल्या. एकल्यान / एकलेन धा वर््साां मात् साांदो जावन आस्येता. वसवैएां आरां भा थावन साांदे जावनास्ल्े आताां सांसाराचा वववीध मुल्याांनी वावरून आनी वजयेवन आसात तें नीज. हाांचापयकीां जायते मुकेली ताांचा ताांचा वावरा वा वजयेंवच्या जार्ग्ाांनी मुकेल्पण वदवन आसात. आसल्याांपयकीां सभार वसवैएां / ऐवसवै एां शाख्या, वारार्ड्ा वा केंद्रीक हांतार वावरून आसताना आपणाक मुकेल्पण मेळल् ् ें म्हणतात. सादे साांदे आस्ल्े सयत ह्या सांघाटनाांत आपणाक मेळल्ल्य ् ा आवकासाांवर््वीां आपणाक मसत िोरें पण जालें म्हण ओप्तात. वसवैएां-न म्हाका आवकास वदलो: म्हज्या भूर््र्ग्ापणाववशीां साांगचें तर धाव्या क्लासी पर््याां त हाांव लवजसट आस्ल्ोां. वशकपाांत हुशार््गाय आस्ल्ी. राकणो पत्ार सव्या क्लासी थावन सवालाां इत्यादी दाडु ां क सुरू केल्ीां. धाव्या क्लावसांत छाप्ल्ल्या म्हज्या िर््पाां च्यो प्रत्यो म्हजालागीां आसात. लवजसट आनी वभांवकूर््या स्वभावाक लागोन आल्तार भूर््र्ग्ाांचा सोडे वलवटां त वा हैसकूलाांत एन.सी.सी-ांत भाग घेत्ल्ो ना. खेळाांत्यी पाटीां आस्ल्ोां.
19 वीज क क ों णी
१९७६व्या वर््सा धाव्या क्लावसचें फवलताांश आवयल्ल्या उपराांत पाांगळाचो ववगार िाप ववकटर सलडान्हान धावी जाल्ल्या सगयाांनी फीर््गजेचा वसवैएां शाख्याक भर््ती जावांक उलो वदलो. ववगार आमच्या कुटमाक व्हळवकचो आनी ताचा उत्ाांक मान वदनातल्या वशवाय दु स्रो उपाव नात्ल्ल्यान हाांव वसवैएां शाख्याक भर्त ् ी जालोां. थोर्ड्ाच तेंपा वभतर हाांव शाख्याचा सर््व चटु ववटकाांनी मेतेर जालोां. जमाते वेळार मागणें वशकांवचें, वगताां गाांवचीां, भाषण, गायान, क्वीज, खेळा पांद्ाटाांनी भाग घेंवचो, जमातेची वर््दी िरां वची, ती वाच्ची, जमात चलांवची, फीर््गज फेसता सांदर््भार दु डू जमांवच्या इराद्ान खेळ, हौसी इत्यादी आटापचें स्टोल माांडून हाडचें, नाटकाांनी तशें फीर््गजेचा हेर चटु ववटकाांनी भाग घेतेच आयलोां. वसवैएां साांद्ाांगेर आनी हे र व्हळवकांचा कुटमाांनी काजाराां आनी हेर कार््यीां जाताना राांदपा कामाांनी कुमक कर््ची, मोडलाां वा माांदऱ्यो गालन जम्ल्ल्या लोकाक िसवन फांळ्ग्तांचेर वाडचें आसल्या वावराांत्यी भावगदार जालोां. युवजणाांचा सेवमनाराांनी, वपळ्िकाां – टू राांनी भाग घेतलो. आशें वसवैएां शाख्याांत भावगदार जावन आमचें व्यळ्क्त्व ववकसन कर््चे, जम्याांनी भाग घेंवचे धाराळ आवकास लाभले. आसल्या चटु ववटकाांचो उडास आताांयी येताना सांतोस जाता.
त्या काळाक आनी आताांक व्यत्यास आसा: दु डवाचा तत्वाराचो काळ तो. हर्य ् ेक कार््यीां, वावर स्वता:चा वमनतेन कररजाय आस्ल्ें. ह्या खातीर योजन, वावरा माांडावळ आनी कठीण श्रम करांक पडतलें. आताांचा काळािरी दु डू फारीक केल्यार रे वडमेड रपार कार््या िाितीन सांग्ती आनी साहेती ओदगावन वदां वचे व्यवस्थापक (एरें जर््स)यी
20 वीज क क ों णी
खोांवडजाय आस्ल्े. उपराांत वाशे इत्यादी भाांदून, ताचावयर मोडलाां गालन, माटोव तयार कर््चो आस्ल्ो. िेस्पाचा आनी फीर््गज फेसता वदसा वववीध खेळ, हौसी, ऐस्क्रीम्स ववक्रो इत्यादी माांडून हाडतेल्याांव. ह्या थावन जमो जाांवचो ऐवज शाख्याचा वववीध चटु ववटकाांक वापर््तेल्याांव.
नात्ल्े. आसल्यारी, ताांकाां दु डू फारीक कर््ची सामर््थी आसानातली. ह्या पररळ्स्थतेंत त्या काळार कार्य ् ीां माांडुांक वततलें सुलभ जायनात्ल्ें. हाांगासर फकत फीर््गज फेसता सांदर््भाचा आमच्या स्टोलाववशीां उल्ेक कर््ताां. स्टोलाचें नीर््माण कर्च्य ् ाक मावडयो, वाशे आनी वोळ्ल्ीां मोडलाां आस्ल्ल्याांगेर थावन ते मात्यार व खाांद्ार वाववन हाडचीां आस्ल्ीां. आमच्या वावराक मेचवोन चडावत आसले वसतू पाटीां पावीत कर््च्या शर््ताखाल फुांक्याक मेळतलीां (हाड्ल्ल्यािरीच पाटीां वदवांक आस्ल्ीां). माटोव उभो कर््च्याक खाांिे पुरांक फोांड
ह्या वाटे न चोयताना तेदाळाचा आनी आताांचा वसवैएां साांद्ाांचो अनभोग वेगयाच ररवतचो जाव्येता. ह्या काळार भारत दे श अवभवृद्दी जाल्ल्यािरीच कुटमाां आनी समाजेची प्रगती जाल्या. दु डवा सांळ्ग्तांनी आदल्या काळावततले आताां कषट नाांत. ताांवत्कता वाड्ल्ल्यान चडावत कामाां याांत्ीक रपार जातात.
वसवैएां-ांतलीां म्हजीां चवदाां वर््साां : वसवैएां-न म्हज्या व्यळ्क्त्वाक िदलून, मुकेल्पणाचा वनसणीर चडयलाां. म्हज्या सोळा वर््साां प्राये थावन तीस वर््साां पर््याां त हाांवें फीर््गज, वाराडो आनी वदयेसेवजचा हांतार वावर केला. वदयेसेवजचा हांतार मेतेर जावन वावरांक म्हज्या दू सऱ्या वपयुवसचें फवलताांश कारण जालें म्हण्येत. वपयुसी उपराांत मवणपाल एां ऐटी-ांत िी.ई. कर्च्य ् ा उद्दे शान उडु पी पूर््णपरज्ञ कोलेवजांत वपयुसी वशक्ाना हाां वें
21 वीज क क ों णी
ववज्ञान ववभाग घेत्ल्ो. पूण वशकपाक पावोतें गमन वदवांक नात्ल्ल्यान दू सऱ्या वपयुसी-चा मेथेमेवटक्स ववषयाांत दोन अांकाांचा उणेपणान हाांव फेयल जालोां. तेदाळा आताांचािरी थोर्ड्ाच वदसाांनी सपवलमेंटरी पररक्षा नात्ल्ी. ती परीक्षा अकटोिराांत जातली. आशें जाल्ल्यान सगळें वरस पाड जातलें. हें चुकांवच्या खातीर धाव्याांतल्या अांकाांचेर िसका मेळचो तीन वर््साां चो इां वजवनयररां ग वडपलोमा हाांवें ववांचलो. म्हजे धाव्याचे अांक िोरे आस्ल्ल्यान मांगळू र््चा कर््नाटक पोवलटे ळ्िकाांत (केवपटी-ांत) म्हाका खांयच्याय कोर््साांतली िसका लाभती. पूण म्हाका पणांिूराांतल्या मेंगळू र केवमकल्स आां ड फर््वटलैसर्स ् (एां सीएफ) वावराचेर दोळो आस्ल्ल्यान हाां वें वडपलोमा केवमकल इां वजवनयररां ग कोर्स ् ववांचलो. ताांतूां म्हाका चवतें र््याां क फावो जालें आनी एां सीएफ काम्यी लाभलें. म्हज्या वपयुसी दू सऱ्या वर््साचें फवलताां श म्हज्या वजववताांतली एक घुांवडी म्हणाजाय. हाांवें वचांत्ल्ें एक तर दे वान फावो केलें दु स्रेंच. ह्यावर््वीां म्हाका मांगळु राांतल्या वसवैएां केंद्रीक सवमतेचा वावराांत मेतेर जावांक साध्य जालें. म्हज्या थांय िरां वचें दे णें आस्ल्ल्यान सांचालनाचें हात्पत् ‘युवक’् सांपादकपणाक मुल्की वसवैएां साांद्ाांनी म्हजें नाांव सूचीत केलें. त्या पयलें आन्येक नाांव
आस्ल्ें िेंदूर शाख्याचा ओसटीन वडसोजा प्रभुचें. तो वमत् हफ्त्त्याळें , झेलो पांद्राळें आनी काणीक मवहन्याळें एकाच वेळार प्रकाशीत केल्ो आनी वसवैएां केंद्रीक सवमती अध्यक्ष जावन स वर््साां सेवा वदल्ो प्रवतभावांत साां दो जावनास्ल्ो. हाांव चडीत पररचीत नात्ल्ोां हळ्ळ्ळें तलो साांदो. चुनाव चल्ल्ो तर ओसवटना मुकार हाांव सलवातोां. ओसवटनान आपणाक नाका, नव्यान आवयल्ल्या म्हाका वदया म्हळ्ळ्यान हाांव सर््वानुमतेन ववांचोन आयलोां. हीयी दे वाची माांडावळ म्हणाजाय. १९८० इस्वेंत केंद्रीक सवमवतचो जेराल कार््यदर््शी आनी १९८१ थावन पाटापाट तीन वर््साां अध्यक्ष जावन ववांचोन आयलोां. हर््येका वर््सायी अध्यक्ष हुद्द्याक चुनाव आस्ल्ो आनी हाांतूां म्हाका प्रवतस्पर्ध ् ी आस्ल्े तर्यी मोजो वावर पळवयल्ल्या साांद्ाांनी परत दोन वर््साां क व्हडा िहुमतान ववांचलो.
हाांवें समजाल्ल्या प्रकार म्हज्याकी पयलें वसवैएां केंद्रीक सवमतेचो अध्यक्ष जावन ओसटीन वडसोजा प्रभू अत्यधीक (स वर््साां आनी एक वसा गौरव अध्यक्ष) आस्ल्ो. त्या आदीां चल्याांचा ववभागाांतले आलिन कसतवलनो आनी ररचार््ड वडसोजा हे चा-
22 वीज क क ों णी
चार वर््साां चा अवदे क आस्ल्े. हे तेगी श्हेराांतले, िेंदूर फीर्ग ् ज्गार. हाांचा उपराां त तीन वर््साां ची सेवा वदल्ो दाकलो म्हजो (हळ्ळ्ळें तली - पाांगळा फीर््गज). म्हज्या उपराांत आवयल्ल्या हर््येका अध्यक्षाांनी एकेक वर््साक हुद्दो साांभाळ्ळ्ळा. हाांव वसवैएां केंद्रीक सवमतेंत वावरून आसताना युवजण चटु ववटकाां िाितीन म्हाका फ्रान्स (तैझे आनी लूर््डस) आनी इटली (टू रीन आनी रोम) –्ंां तल्या युवजण चटु ववटकाांनी दोन मवहनेिर भाग घेंवचो आवकास लािलो. गद्दाळायेन चल्ल्ो ऐवसवैएां वज्रोत्सव:
२००७ जनेराांत चल्ल्ल्या वसवैएां वज्रोत्सव सांभ्रम सवमतेचो एकलो गौरव उपाध्यक्ष जाांवचो आवकास म्हाका लाभ्ल्ो. आपल्या
सूर््ववल्या
23 वीज क क ों णी
वर््साां नी
वसवैएां
मुकाां त्
पर््जळ्ल्ो, कर््नाटक ववधान पररषत साांदो जाल्ो ऐवन वडसोजा ह्या सवमतेचो गौरव अध्यक्ष आस्ल्ो. ऐवनाचा समर््थ मुकेल्पणाखाल मांगळू र श्हेराांत मोटार वद्वचक्र र््याली, आदल्या हुद्दे दार आनी साांद्ाांचें सहवमलन, वमलार इगर््जेंत आर्ग ् ाां मीस आनी कोवडयाल्िैल महात्मा गाांधी रसत्या वयल्या डो. टीएां ए पै अांताराषटर ीय कन्वेनशन होलाांत समारोप – आशें तीन वदसाांचीां कार््यीां गद्दाळायेन आनी अर््थाभरीत ररतीन चल्ल्ी. रजाय होलाांत 24 वीज क क ों णी
(दू सऱ्या वदसा) चल्ल्ल्या आदल्या अद्क्षाांक सन्मान कार््याां त हाांव मानाचो सयरो जावनास्ल्ोां. समारोप कार््यावेळीां ‘म्हजे वसवैएां दीस’् - वसवैएां सांघटनाांत म्हज्या अनुभव आटापचें पुसतक नाांवाडदीक अवनवासी उद्मी रोनालड कुलासोन मोकळीक केल्ें.
वववीध हांताांचेर म्हजे मार््गदर््शी वदरे क्ोर:
वसवैएां सांघटनाांत साांदो आनी हुद्दे दार आस्ल्ल्या म्हज्या चवदा वर््साांचा आवदें त विस्प िाजील सालवदोर सोज मांगळू र 25 वीज क क ों णी
पावटीां शीर््वाां त वाराडो सांयोजन सवमती रच्ल्ल्या वेळार िाप अलोवसयस रजाररयो आनी पाांगळा शाख्याचा हांतार िाप ववकटर सलडान्हा, िाप गािररयेल िी. वडसोजा, िाप जे.पी तावरो हे आमचे वदरे क्ोर जावनास्ल्े. म्हज्या कुशीन ताणी दाकवयल्ो मायामोग हाांव केवदां च ववस्राना. म्हज्यािरीच वववीध काळावदें नी आनी ववववांगड हांताांनी हेर हुद्दे दार आनी साांदे ताांचा वदरे क्ोराांववशीां उपकारी मनान आसात तें हाांव जाणाां.
वदयसेवजचो विस्प जावनास्ल्ो. म्हज्या वसवैएां वदसाांनी मात् न्हय उपराांत्यी तो म्हाका मोगाचो जावन ऊर््लो. जनेर १, १९९२वेर कन्सेपटा फेर्न ् ाांवडसालागीां ताणे म्हजें रे स्पेरय ् ी केल्ें. केंद्रीक हांतार िाप वववलयां गोन्सालवीस, िाप जोन ए. िार््िोजा, िाप ववन्सेंट मोांतेरो, िाप हेरालड मसकरे न्हस, वदयेसेवजांत पयल्या
‘आमचो युवक’्मवहन्याळें : वसवैएां-चें ‘भावाडती युवक’् िुलेटीन सूर््ववलीां थोडीां वर््साां मवहन्याळें आस्ल्ें. १९७०व्या दशकाांत वदयेसेवजचा हेर एका सांघटनाचा मनस्थापाचो प्रभाव वसवैएां – चेर पड्ल्ो जाल्ल्यान मवहन्यावार ‘भावाडती युवक’् राव्ल्ो. ववशेष सांभ्रमाांवेळीां ‘युवक’् नाांवान हात पत् प्रकाशीत जातलें. हाांव वसवैएां अध्यक्ष आसताना म्हज्यािरीच वसवैएां सांघटनाांत जायत्या युवजणाांक िर््पाचें दे णे आस्ल्ें तें हाांवें पार््वकल्ें. आसल्याांक एक आवकास रचून वदां वच्या उद्दे शान १९८३ सपटें िर ४ ताररकेर शीर््वाां त चल्ल्ल्या वार््षीक सहवमलनावेळीां ‘युवक’् नाांवाचें मवहन्याळें आरां भ केलें. रे वजसटर े शन कर््ताना ताचें नाांव ‘आमचो युवक’्कररजाय पडलें.
26 वीज क क ों णी
२०वेर जेप्पू ओवलवेट हौसाांतल्या दफ्तराांत अदल्या अध्यक्षाांचें आनी हुद्दे दाराांचें वमलन कार््यें ‘ररकनेकट’्चल्ल्ल्या वेळार आदलो वदरे क्ोर िाप वववलयम गोन्सालवीस आनी हाांव मुकेल सयरे जावनास्ल्ल्याांव.
१९८६ पर्य ् ाां त सूर््ववलीां तीन वर््साां हाांवें ‘आमचो युवक’्सांपादन केलें. १९९३ इस्वेंत मांगळू र महानगर पावलकेची उपमेयर जुडीत मसकरे न्हस मुकेल सयरो आसोन आमचो युवक दशमानोत्सव कार्य ् ें चलवयल्ल्यावेळी स्थापक सांपादक लेकार म्हाका सन्मान केल्ो. उपराांतल्या सुमार २५ वर््साांवर््नीां चड आवदे क ‘आमचो युवक’् छाप्या रपार फायस जावन जायत्या तर्न्य ् ा िरवप्याांक ताांची दे णीां उज्वाडु ां ची वाट जालें. महत्वाचीां घवडताांच्यो खिरो आटापून आयलेवार हें ई-रपार फायस जावनासा. पूण सुमार पांचवीस वर््साां छाप्या रपार प्रकट जाल्ल्यािरी युवजणाांचीां कथा, कववता, लेखनाां आनी हेर िर््पाां आताां नाांत. अदल्या अध्यक्षाांचें आनी हुद्दे दाराांचें ‘ररकनेकट’्कार््यें: ऐवसवैएां वज्रोत्सव सांदर््भार २०२२ मार््च
शतक मारांदी आनी पर््जळोांदी:
27 वीज क क ों णी
म्हज्या काळार (जाव्येत – त्या आदीां आनी शेळेंपण दाकवयल्ें ना. उपराांत्यी) वसवैएां / ऐवसवैएां वावराां त युवजणाां वकतलीां मेतेर जावनासतालीां अमृतोत्सवाचा ह्या सांदर््भार हाांव ऐवसवैएां-क म्हयार ताांकाां घर््ची / घर्च्य ् ा कामाांची सर््व िोरें आशेताां . ऐवसवैएां शतक मारांदी ववसर पडतली. आसल्या मनोभावाक त्या आनी ताचा उपराांत्यी पर््जळोांदी म्हण वेळार चालू आसची कन्डाांतली “ऊररगे माग्ताां . उपकारी – मनेगे मारी”्(गाांवाक उपकारी – घरा उपकाराक पडानातलो) साांगणी लागू कर््तले. ह्या िाितीन वसवैएां साांद्ाांनी वसवै एां वभतर आनी भायर जायतीां कोडू घवडताां अनभोग केल्याांत. पूण सांचालनाचो ध्येय एच. आर. आळव ‘सेवेद्वारीां मुकेल्पण’्जारी कर्च्य ् ाां त ताणी -----------------------------------------------------------------------------------
28 वीज क क ों णी
(आदल्ा अंक्या थावन) “दू क सोडल्यार ववशेस मार जावांक नातलो. पूण दादल्याक दू क काांय ववशेस न्हय.”्तो म्हणालो. नव्या घाांयाांक लागानासचे िरीां ताणे दोरी जाग्रुत्कायेन धर््ली आनी दावो हात उदकाांत िुडवांक सकचे िरीां आपलें समतोलन साकें केलें. “वनजाकी तुका माांवदजेच! थोर्ड्ा वेळा आधीां हाांवे तुजी आशाच सांड्ल्ी!”् म्हातार््यान दाव्या हाताक उद्दे शून म्हळें . “म्हजीच चूक. सुवेर थावन्ांच तुका हाां वें तरिेती वदल्ी जाल्यार अशें जाते ना!”् ‘पूण ताका वशकोांक मसतू अवकास आसले,
ओटर ास, वनमाणे घर्ड्े ताणे हात दीवना म्हण्याां ! एक्च पावटीां वाकूळ आयलेल्याक इतलें दू र््सोांचे न्हय.’्ताणे वचांतलें. “ताका पत्याान वाकूळ येत तर दोरीच ताका कात्ुन्ांच सोडु ां दी.”् तो म्हणालो. दु स्रे घर्ड्े अपलें वचांताप वकत्याक्गी अस्पषट जालाां, पत्याान इल्ें डोलवफनाचें मास वचांवल्यार िरें म्हणोन ताका भगुांक लागलें. पूण साध्य नातलें. तें खावन वोराडो काडचाकी अशेंच आसल्यार िरें म्हणोन ताणे तका केलें. ताचें तोांड त्या मासाांत िुडोन गेल्ें आनी तो वास घेवन ताका काांटाळो आवयल्ो. पोटाक सेवन पुषठी जोडु ां क वेळ उत्ोन गेला म्हणोन
29 वीज क क ों णी
तो जणासलो. ‘तूां एकलो मूर््ख. िगलेन दु स्री एक उिची मासळी आसा. खावन सोड!’् दु स्रो एक ताळो ताका काांतायलागलो. वनतळ कर्न ् धवर््लेल्ी उभची मासळी ताणे दाव्या हाताांत ववांचून खावांक सुरू केली. थोर्ड्ाच वेळान काांटे मात् सोडन ताणे सगळी खावन जाल्ी. ऊर््लेल्या सवा मासळें चाकी उभची मासळीच चड रचीक तशें घटायेची म्हणोन ताणे वचांतलें. आपल्या त्ाणा ववश्ाांत ताका दु िाव धोसून आसुल्े. ताचा पोांतार थावन ताणे सवा तयाराय करून जाल्ी. तो उज्वाड जाांवचाक आनी ताणे भांवाडे काडु ां क राकोन आस्ल्ो. सांघशा सुरू जाांवचो त्या उपराांत. मासळे न भांवाडे काडु ां क सुरू कर््ताना. तो धऱ्याक दें व्ल्ल्या वतस्रे पावटीां सूऱ्यो उदे ल्ो. दोररयेक पळे ल्यार तो भांवाडो काडता म्हणोन कळानातलें. ताका व्हय्गी न्हय्शें दोरी सदीळ जाल्े िरीां भग्ल्ें आनी ताणे उज्व्व्या हातान गररये दोरी वळू वोडु ां क सुरू केली आनी ती विगदोांक सुरू जाली. आनीक वोडु ां क साध्य ना म्हणचा वग्ता दोरी सवलसायेन येवांक सुरू जाली. ताणे दोरी खाांदा वयर थावन वनस्रावन, सगया कुवडचेर िळ घालन दोनी हाताांनी धर््न, िाांयत्लें उदाक वोडचे िरीां, वळू , पूण ळ्स्थरतेन वोडु ां क सुरू केली.
“तो भांवाडो काडून आसा तें नक्की. व्हडलो भांवाडो.”् गररये दोरी विगदोांक लागली. म्हातार्य ् ान वकतले जोरान वोडल्यारी कुसकूट हाळ्ल्ना. दोरी अशी विगदोन राववलगी वसतूर वपळल्े िरीां दोररये वयल्यान उसळोांचे उदका कण साकावळां चा उज्वाडाक पर््जळुां क लागले. दू सऱ्या घवडयेन मासळे न दोरी वोडु ां क सुरू केली. म्हातार््यान दु स्रो उपाव नासताां , वदां वियेर पडोन दोरी सोडून वदली. ताणे ववसतार भांवाडो काडु ां क येववजल्ें. अपणे दोरी चड सोडु ां क नोजो. वचक्के विगदुां क सुरू कररजे. ताचे भांवाडे ल्हान करयजे. अशें लाग्ताकी मुकल्या एका वोरा वभतेर ताचें दशान लािोांक यी पुरो. ‘पयलें, ताणे सुशेग भोगाशें कर््न उपराांत वजवशीां माररजे!’ म्हातारो योजन माांडुांक लागलो. अशेंच दोन वोराां पाशार जालीां. तो वळू भांवाडे काडून आसलो. म्हातारो सगळो घामान िुडोन गेल्ो. ताचा हाडाां हाडाां वभतेर सुररयेंत कोचावयल्े िरीां दु क्ालें. दोयानी घाम दें वोन हुल्पाताले. वेळ पाशार जाल्े िररां च मासळे चे भांवाडे धाकटे , आनी वळू जाले. दोरी सदीळ जावांक सुरू जाली. म्हयार तो वयल्यान उप्येवन आसुल्ो. एका वोरा नांतर म्हातार््याां चा दोयाां मुकार काजुले भांवोांक लागले. दोया वयर आनी कपलार जाल्े घाय हुल्पाताले.
30 वीज क क ों णी
दोयाां मुकार काजुले धाां व्ल्ल्याक तो लागली. म्हातार्य ् ाक ताचो हात तुटोन गेल्े वभांयेवांक आनातलो. दोरी वोडचे वग्ता िरीां अनुभव जालो. ताचा हाताां वयर जडाय उिजाल्ल्या तनवा ववीं तें सामान्य चडोन्ांच येताली. तो गररयेचा दोररयेक जावनासलें. पूण दोन पावटीां ताका तकली आपल्या िेस्िोल िेटा तसल्या सोांवडयेन हाळू जाल्े िरीां जावन घुांवोळ आवयल्ी. मारून आसा! म्हातार््यान अांदाज केलो. हें हाका तो वभांयेल्ो. घडोांक्च आसुल्ें. तो ताचें हातेर वापरून “सांघशा सुरू जाांवचे फुडें च प्रवतस्पधी मुकार आसुल्ो. ताणे आताां उडी मार््चाकी म्हजा शसत् त्याग करून हार््वोांचे कसली लज! तो वाांट्ाक भांवाडे काडल्यार्च िरें . वारें घेवांक इतल्या सुलिायेन म्हजा मूवटां त वशकााला, ताका वयर उडचें अवश् जावनासा. हऱ्येक दे वा म्हाका ह्या वग्ता सोडन घावलनाका! उडणी ताचा तोांडाांतली गरी सदीळ करून म्हाका त्ाण दी. दे वा, खांडीत शेंभर आमचा वनमाणे तो सुटल्यारी अजाप ना. िापा, शेंभर नमान मररये म्हणताां . पूण आताां “उडानाका भावा, उडानाका”् तो जाांवचें ना. हें सगळें कािार जाल्ेंच म्हणताां . परावतलागलो. त्याच घर्ड्े ताणे धरून आसुल्ी दोरी (मुखारांख आसा) भयांकर ररतीन चडपडोांक, हुळवुळोांक ------------------------------------------------------------------------------------
31 वीज क क ों णी
रं गण्णाच्या सपणांतले
दीस
मूळ: एम.् आर.् श्रीवनवास् मूर््ती (1949)
भाशांतर: स्टीवन्क्वाडर स्पेर््मुदे (2015)
मुकाळें (१९४९-ांत पवयल्ल्या छाप्याक वलकललें) आमच्या दे शाांतल्या प्राथमीक वशक्षण ररवतांनी आसचे ऊण-गूण ते वतद् वून घेजय
जाल्ल्यो वाटो, मासतेराांची दु िवळकाय, ताांचे कषट, ताांचो गूण-स्वभाव, सामाजीक मुकेल्याांचो स्वार््त, ताांच्या मधले वनस्वार््ती मुकेली, हळ्ळ्ळें तलो लोक, थोर्ड्ा कुटमाांचें वचत्ण हें सक्कड ह्या काण्येंत वदसता. ही काणी तरी हाांगासर एक नीर््वधषट कथावसत ना. हो पुसतक सावहताच्या खांच्या जावतांत ररग्ता म्हळ्ळ्ळे ववशीां वाचप्याांनी, ववमर््शकाांनी फयसल कर््यत े . ओट्टारे पुसतक मनोरां जक. आताां मासत्तेराांचो साांिाळ चडयला. वोर््वेंचीां मोलाां एकदम चडल्याांत दे कून सर््काराचे म्हार््गाये भातें धाराळ वदतात. ह्या ग्रांथाांत येंवच्यो सांग्ती धा-पांद्रा वर््साां पयलेंच्यो तेदना मासतेराांक १५ रपय, २० रपय, १७१-२० रपय अशें साांिाळ आस्ल्ो. साांिाळ उणे आसलले सवें धा-िारा वर््साां सेवा केल्यारी भडती लाभानात्ल्ी. आताां साांिाळ चडला, म्हार्ग ् ाये भातेंयी लाभता. तरी दु डवा दीर््व्याची अडचणी िळाधीक आसलल्यान मासतेराांचे कषट वनवारांक नाांत. ताांच्या कुटमा सांसाराची वेवसता सुलभ जावना. आदीां आसललेिरी रवपयाक सोळा शेर नात्नो, रवपयाक स-सात शेर ताांदूळ मेळचेपरीां जावन आताांच्येपरीां मार््गाये भातें कुडवयल्ो चडतीक साांिाळ मासतेराांक मेळून ळ्स्थती सुधार््ल्यार दु िळे मासतेर सांतोसान आपलें कर््तव्य मुांदर््वसतले.
32 वीज क क ों णी
सुखान सांसार चलयतले. तरी तें ‘रामाराज’् केदना येत माहेत ना. प्राथमीक वशकपाच्या असमर््पक वेवसत्या ववशीां सर््काराांतल्याांकय ् ी कळ्ळ्ळाां आदीां दु डवा तापत्याां वनमतीां इसकोलाां जाय्वततलीां नात्ल्ीां. आनी ईन्स्पेकटर एकदम उणे आस्ल्े. एकेकल्याक दे डश्ाां थावन दोनशीां - अडे शीां इसकोलाांचें वोजें िसतालें. आता’ताां रें जाांचें नांिर चडयलाां . वर््साां वर््साां रें ज चडवयत्त आसात. चडावत एका इन्स्पेकटराक शेंिराां वभतर इसकोलाां येतीत. सभार कडे वशकप कड्डायेन कायद्ाखाल ज्यारी केलाां . तसल्या जार्ग्ाांनी एका ईन्स्पेकटराक वतसाां थावन पन्ासाां वभतर इसकोलाां आसात. आताां प्रजासर््कार येवन िाांक-मेजाां खातीर, िाांदपा खातीर धा - िारा लाख हात सोडन वदता. आदीां वशकपा खातीर जाल्यार साट-सत्तर लाख ओट् टू खर््च कर््ताले तर आताां तो खर्च ् तीन करोड रवपयाांक चडला. तशें जाल्ल्यान पररगत िदल्ल्या. राजकीय कारणाांनी लोकाां थांय जागृती आयल्या. हळ्ळ्याांनी आमी आशेंवचे वततली, पवत्काांनी येंवचे वततली आतुराय, प्रगती वशकपा सांिांधीां जाल्या म्हणुांक जायना तरी कालाांतराांत आळशी नीर््लक्ष्या पयस जावन चडतीक लोक वशकपी जायत म्हणून आमी आशेव्येत. पाठ्शालाांचो सांको चडात; िाांदपाां हजार तयार जातीत; िाांक-मेजाां, पुसतक - पेन्ा
यथेषट लाितीत तरी इसकोल म्हणच्या कुडीक मासतेर्च जीव. िडकाट्टें जाल्ल्या इसकोलाांक प्रामाणीक, िुद्वांत मेसत्ी वर््ग जावन येत तर एका वर््सा वभतर तें ऊर््जीत कर््न पन्ास-साट ववद्ार््त्याां क थांयसर वोडन भर््ती कर््ता. इसकोलाक भलायकी भर््ता. हळ्ळ्ळे गाराांचे वदषवटां त गवरव घेवन मानेसत जाता. िर्य ् ा भलायकेच्या हांतार आसच्या एका इसकोलाक अपरामाणीक, अयोर्ग् मासतेर एकलो पावलो म्हण्याां, तीन्ांच वदसाांनी तें इसकोल दळदीर जाता. दे कून ववद्ा इलाख्याांत कोणा कोणायकी मासतेर म्हणून नेमक कर््चें न्हांय. एस.एस.एल.सी. परीक्षेंत, टर े यवनांग परीक्षेंत पास जाल्ल्याांक मासतेर कररजे. मासतेराांकी, अवधकाररां की िरो सांिांध वाडां वचो महत्वाचो ववषय. मासतेराांक जोक्ी समजणी, मार््ग्दर््शन दीवन ताांच्या वावराांत आधार वदां वच्याांक इन्स्पेकटर कररजे. ववद्ा खात्याांतल्या अवधकाररां क कन्ड - सांसकृत सावहताां त, वशक्षण्शासतीर, कृवषशासतीर, सहकारी तत्वाां असल्या सांळ्ग्तांनी िरी जाण्वाय आसाजे. गाांवाां -खेर्ड्ाांनी भांवताना हळ्ळ्ळें तल्याांक साांगाता हाडन भाशणा द्वारीां जाण्वाय वाांटची सकत ताांकाां आसाजे. आताां चडा’वनांचड इसकोलाां िाांदते आसात. सिार इसकोलाांनी मासतेर नाांत. मासतेराांचो सांको एकदम उणो. टर े यवनांग जायनात्ल्ल्याांक सकडाांक ओट् टू कर्न ्
33 वीज क क ों णी
ताांकाां खांची तर््िेवतयी दीनाशें मासतेर जावन धाडतात. ताांचें सर््वीस अर््धें जाताां जाताना कसलेंगी एक टर े यवनांग घेवांक धाडतात. ह्या मधें ते अनिोग नात्ल्े िावडे आपणाक वदसललेपरीां वलसाांव वशकवयत्त वेतात. हे वाांद्दे वनवरायजय. हर्य ् ेक ा वडसवटर कटाांत नार््मल इसकोलाां जायजय. एस.एस.एल.सी. जाल्ल्याांक स्कोलर्शीप दीवन एका वर््सा त्या इसकोलाांनी तर््िेती दीवन मासतेर जावन नेमक कर््ते वचाजे. हर््येका वर््सा असले ५०० जण तर््ित े ी जाले तर प्राथमीक वशक्षणाचे वाांद्दे चडावत पररहार जातीत. ह्या कावणयेंत इां गलीश, वहांदूस्थानी सब्द धाराळ वापार््ल्यात. आडळत्या भाशेंत चाल्तेर आसचे सदाांचे सब्द लोका वजिेर घोळचे चाल्ती सब्द जाल्यात. ते सब्द कन्ड सब्दाां घोसाक आमी कुडवसजे. थोर्ड्ा सांदर््िाांनी साद्ा मनशाांनी वापार््नात्ल्े पूण अवधकाररां च्या वजिेर थावन येंवचे ‘ट्ाकट’् (ळ्खवचछीण/घवडये गर््जेचो पररहार उपाय), ‘एट होम’् (at home/इषटाां सवें गोषठी) सब्ध वापार््ल्यात. अर््ताां सवें असल्या सब्दाांची पट्टी ववांगड्च दीवना. सांदर्ि ् ानुसार त्या सब्दाांचो अर््त आपावपांच उगडापें जातलो म्हणून हाांव वचांत्ताां. ह्या पुसतकाांतल्यो ‘िोर््ड पुसचें वसतूर’् आनी ‘मासतेर मुवनसामी’् ् कावणयो तीन वर््साां आदीां कन्ड सावहत्य पररषदे च्या प्राांत
शाख्याच्याांनी माांडून हाडलल्या ‘दीपावळी हास्य चटाकी’् भाशण वोळे ररां त हाां वें साांगलल्यो. थोर्ड्ा म्हयन्याां उपराांत कोणेंगी पुनेगेल्ल्यान म्हजी पर््वणगी नासताना, म्हाका वतळसोणी सयत दीनाशें ‘कतेगार’् म्हयन्यायाांत ताांतले थोडे वाांटे ववरूप कर्न ् पर््गटले. म्हज्या मोगाळ इषटा सी.के. नागराजान ती खिार म्हज्या गुमानाक हाडली. कतेगार म्हयन्यायाच्या सांपादका लागीां सयत तो उलयलो. तरी ह्या काळार भाशण चोरी, कृती चोरी वदसा उज्वाडाक चल्ता. िरयणार जायजे म्हळ्ळ्ळो हर््िोस ररगलल्याांक हाांवें वकतें साांर्ग्ेत, हर्य ् ेका क्षेत्ाांती नयतीक मोलाां चडून येवांक जाय. तेन्ा हें सक्कड सार््कें जाता. ह्या पुसतकाच्या तयारायेंत म्हज्या इषटाांचो सहकार वर््तो. हाांतले थोडे वाांटे ए.आर. कृषणशासत्ीक साांग्ल्े वेळीां ताणे हें सक्कड एका पुसतका रपार हाडलें तर िरें जायत म्हण हुरूप वदलो.् ‘दीपावळी...’् स्पर््धो भाशणा उपराांत हेर इषटाांवनयी म्हाका पावटां िो वदलो. आस्थान ववद्वान मोटगान हळ्ळ्ळी सुिरह्मण्य शासवत्चो आधार वर््तो. मूळ्प्रती ताणे वतवद्वल्या हर््येक पावटीां आपले महत्वाचे सुचव ताणे वदल्यात. सत्यशोधना प्रकटना मांवदराच्या मालीक श्री वनट् टूर श्रीवनवासरायन म्हज्या वयल्या ववश्वासान हो पुसतक पर््गट कर्न ् उपकार केला अशें पुसतक िरवांक, छापुांक
34 वीज क क ों णी
आनी पर््गट करांक आदार वदल्ल्या सर््वाांक दे व िरें करू ां . - एम. आर. श्री
प्रकरण – १
चवकाांतलो गलाटो उत्ून ‘दोड्ड पेटे’ंां तल्या ल्हाल्हान वोवणांतल्यान लोकाची गडदी वशांदून मुकार वेते आसा. दोड्डपेटे चवक आयलें, तकली सकयल घालन वेते आसताना कोणेंगी पाटल्यान पाट थापडन ‘वकतें रां गण्ण?’् म्हणून उलो वदलो. घुांवून पळयता ‘वतम्मराय!’्आदलो साांगाती. एका काळार मोगाचो इषट. वतम्मरायप्प व्हड वजवाचो. व्हडली तकली - व्हड पोट. ताका एका सुटाक स हाती डब्ल पन् वसतूर नासताना जायना. अकस्मात मेळ्ळ्ळल्या इषटा सवें कुशल पट्टाांगाां जालीां.्“वतम्मरायप्प सिार दीस जाले, चल आनांद भवन लागसार्च आसा, थांय याां” रां गण्ण इषटाचो हात धर््न आनांद भवन तेवशीां मेटाां काडु ां क लागलो. वतम्मरायप्पकी होटे लाांतलें खाण म्हयार चडतीक ऊर्ि ् ा. आनांद भवनाच्या मावळयेंत िसून खाण तोांडाक घाल्तच तोांडा थावन उत्ाांयी पाटापाट सुटुांक सुरू जालीां. “आताां तूां खांच्यागी कांपणेच्या अवफसाांत काम कर््न आसाय म्हण पेपरार वाचलें, व्हय्गी?, साांिाळ वकतलो? अलोवेन्स वकतेंय आसागी?”् रां गण्ण तनखेक दें वलो.् “पळे सायिा! हाांवें हाांगा येवन स म्हयने जाले. वकत्याक आयलोांगी म्हणून ओद्दाडताां ”् वतम्मरायप्पान दू क उचार्ल ् ें. (मुखारंक आसा)
वतम्मरायप्पाची काणी रां गण्ण दोन म्हयने रजा घालन िेंगळू र येवन दीस काडतालो. वशमोग्ाांत पीांत चडां वचें तें तुांगाजल सदाां वपयेवन, काना-तोांडाांनी ररगचें जळाररां चें गायन दीस रात आयकून, पावानात्ल्याक ताांचे उमे धाराळ सेवून, घर््चीां सर््वाां मलेररया तापाक खाण जावन वळवळू न,् ‘वाांचून ऊर्ल्य ् ार राघवेंद्र सोमगोळाच्या िृांदावनाक पांचामृत झर धर््ताां ’् म्हळ्ळ्ळी आां गोवण आां गोवन कुटमा समेत िेंगळू र आवयल्ो. िेंगळू र आयल्या उपराांत इषटाांमांत्ाांगेर वेचें, ताांची हाल-चाल भलायकी ववचार््ची आपली आनी आपल्या कुटमाची भलायकी वभगडलले ववशीां वववर वदां वचो ताणी वदल्ें समाधान आयकून मागीर दोनपाराां जेवणाक घरा येंवचें, जेवन नीद काडची, साांजेर पेंटे तेववशांगी, लाल्भाग तेववशांगी पासायेची भांवडी मार््ची, हेंच ताचें ‘रूटीन’्जाल्ें. भोवशा सोमारा, साांजेचो वेळ रां गण्ण सररचें पुडवें न्हेसून, सर््जक ् ोट शीर््कावन, सररचो ऊर््माल िाांदून पेंटे तेवशीां सुटला. मार्क ् ेट -----------------------------------------------------------------------------------35 वीज क क ों णी
आस्ल्ल्या म्हज्या तसल्या सभार जणाांक “राज”् वकतें तें म्हणोन “राज”च जावन दवरून स्वपणेली डोनी कोरे यान ताचें “राज”् आपल्या यू ट्ूि चानेला मुखाांत् आदल्या हप्त्ाांत लोकापाण केलाां .
ಪರತ್ ಪರತ್ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಕರ್ಚೊ ವಿಡಿಯೊ परत परत पळे वांक कचो वववडयो पाशार जाल्ल्या दे ड-दोन मवहन्याां थावन हें “राज”् कसलें म्हणोन तकली खोपूान
पाटल्या दोन वसाां थावन जायत्यो कोांकणी पदाांच्यो वववडयो पळे वांक मेळ्ळ्यो तरी , हो वववडयो जायत्या तयाराये उपराांत उज्वाडाक आयला तें पळे यताना कळता. हऱ्येका ववभागाांत डोनीन जायतें काम केलाां . वकत्याक म्हयार पयलें हावें साांग्ल्ल्यािरी तो एक स्वपणेली; तशें जाल्ल्यान Perfection ताच्या मेटाां मेटाांनी उटोन वदसता. पयलें म्हज्या काळजाक नाटवल्ीां पदाांतलीां उत्ाां . भोव सोभीत थरान घुांत्ल्ल्या कोांकणी
36 वीज क क ों णी
शभदाांची रास (एका लागीां वभक्षूक म्हळ्ळ्या कन्ड शभदाचो अपवाद सोडल्यार) आयकाताना वहांदेंतलो भोव प्रख्यात आनी लोकामोगाळ पदाां घडणार जावेद आख्तर हाचें “एक लड्की को दे खा तो ऐसा लागा”् पद मती पटलार फायस जावन वेता. पदाांतल्यो हऱ्येक वोळी परत परत आयकोांक कताात आनी थोर्ड्ा वोवळां नी म्हाका वपश्ार घालन सोडलाां . प्रजोत आनी जोशाल हाणीां हाांच्या मधूर तायाांत हें पद भोव आपुरिायेन गावन कववच्या भोगणाांक नैज रूप वदलाां . हाका पूरक जावन वनील वेगस हाच्या सांगीताांत पदाची सोभाय दोडती केल्या.
ळ्क्लयोन डे सा आनी शेलवीन मथायस रपीां दोन नव्या तालेंताांक डोनीन कोांकणी सांसाराक पररचीत केलाां . भोव्च िरें नैज आनी सुडाळ नटन केलाां. दोनी कलाकराांक क्यामेरा फूड कची िरीच जाण्वाय आस्ल्ल्यािरी वदसता. पयले पौवटीां तर हाका कारण जाल्ल्या सवाांक म्हजे सलाम. जोयेल शमन डी’सोजा हाचें क्यामेरा पाटलें काम खांचाय एका उां चल्या वफल्म फोटोग्राफराक सोडन दीना. भोव Perfect Angles and Frames. खांय वकतलें जाय वततलेंच सांदभााक साकें जावन वचत्ीत केलाां .
ताका सवा िरें माग्ताना ताचे थावन आवनकी वक्रयात्मक वावर जाांवदी म्हणोन आशेताां . आपल्या पदा पाटल्यान डोनीन एक िर््याां तली िरी पाट कथा (Screen Play) िरवन आपल्या रचनेक उां चायेर उिारलाां मात् नहीां आसताां ह्या मुखाांत् तो एक िरो काण्येगार म्हणोन ताणे रजू केलाां . वचांवतनात्ल्ी घुांवडी आपल्या काण्येक दीवन वीक्षकाांक मांत् मुग्ध केलाां, भावनाांनी िुडयलाां , चुचूार््याांनी गुटलायलाां आनी आपणा वयर वकतेंच जवाब्दारी घेनासताना आखरे चो वनधाार घेंवची जवाभदारी वीक्षकाांच्या खाांद्ार दवरल्या. हऱ्येका ववभागाांनी डोनीन घेतल् ् ी जाग्रुत्काय, साांिाळ्ल्ी वशसत आनी ताां तूां मेळ्ल्ें फवलताांश मुकारीां येंवच्या सवा कोांकणी सांगीत वववडयोांक प्रमाण रूप (Benchmark) हो वववडयो जावांक पावतलो म्हणच्याांत दु भाव ना. आखेसुांच्या आदीां खांचेंय सांपूणा नहीां. थांय हाांगा ल्हान ल्हान्शें उणेंपण आसताच. खांडीत जावन डोनी तरी तसल्या उण्यापणाांक पाकूान मुकारीां आनीकी चड जाग्रुत्काय घेतलो म्हळ्ळ्ळो भवाासो म्हजो. इतल्या िरो वववडयो कोांकणी पजेक वदल्ल्या खातीर डोनीक उल्ावसताना ताचे साांगाता वावुरलेल्या सवा ताच्या पांगडाच्या वाांगर्ड्ाांक अवभनांदन पाटयताां आनी हाच्याकी उां चलीां
37 वीज क क ों णी
कामाां ताच्या पांगडा थावन जाांवदीत म्हणोन आशेताां . नानू मरोल , तोट्टाम -------------------------------------------------------------------- ---------------
वपसो जानिा महाराषटर ाच्यो जानपद काणी सांग्रह: वलल्ी वमराांदा, जेप्पू त्या गाांवात्च्च अत्यांत वनषटावांत भक्जानिा पाटील. फांडरापुराची यात्ा एका एकादशीक तो चुकयनात्ल्ो. हरे का मन्याांत येंवच्या दोनी एकादवशनी ववठ्ठलाचें दशान केल्ल्यावेळार्च्च ताका समधान. ताची िायल जनािायी सत ताचा ह्या सवा कामाां नी वनषटे न सहकार वदताली. घराांत चवगाां जणाां भुगीं. पूण केदळारी त्या भुर्ग्ाांनी हट धर््न तें जाय हें जाय म्हळ्ळ्ळें ना. घराांत ववशेष
दु िवळकाय आसल्यारी हेराांक त्या ववशीां केवदां च धोस्ल्ें ना. जानिान घराांत दोन मोसी पोस्ल्ल्यो. त्या मोवसांचें दू द ववकून आपल्या कुटमाचें पालन पोषण तो कर्त ् ालो. पूण मांतारी जानिाक दोन मोवसांचें पालन पोषण आनी चाक्री म्हणोन पुरासाण भोग्ताली. त्या खातीर एक दीस वतणें आपल्या घेवालागीां म्हळें - “घराांत एक्च्च मो स पुरो. अन्येक साांतेक वर्न ् ववकून ये.” िायलेन साांग्ल्ल्या पमााणें मास घेवन साांतेक भायर सर्ल ् ो जानिा. साांत अवनकी पयस आस्ल्ी. वोताचा दावेन पुरासाण
38 वीज क क ों णी
भोग्ल्ल्यान तो का रका पांदा िसलो. थांसर एकलो घोर्ड्ागार आस्ल्ो. जानिाक पळवन ताणें ववचार््लें. “मोसीक साांतेक वर््तायगी?” “व्हय, घराांत दोन मोसी आसात. एक्च्च पुरो म्हणाली िायल. दे कून हाका ववकुांक वर््ताां.”्म्हणालो जानिा. “तशें जाल्यार म्हज्या घोर्ड्ाक पोस. तुका गजेक पडता तुजी मास म्हाका दी.्“म्हणालो घोर्ड्ागार. ताचा उत्ाां प्रकार मोस दीवन घोर्ड्ाक घेवन साांतेक भायर सर्ल ् ो जानिा. वाटे र त्या घोर्ड्ाक दोळे वदसानाांत म्हण कळीत जालें ताका. त्या वेळार गाय घेवन येंवचो वदसलो. “वकतें जानिा, हो कुड्डो घोडो खांचो?” “अत्ताां एकल्यान म्हजी मोस घेवन हो घोडो वदलो.”्जाप वदली जानिान “तो म्हाका आसोांदी. तुका म्हजी िरी गाय वदताां धर.”् म्हण साांगोन गाय दीवन घोडो वर््न गेलो तो. ती गाय घेवन चल्ताना त्या गाय कुांटोन कुांटोन चल्यें ताचा गुमानाक आयलें. वतका वकतें कर््चें म्हण वचांत्तासताना िोकऱ्याक घेवन आवयल्ो एकलो चरवपी वदसलो. जानिान ताका सगळी गजाल वतळसून आपली गाय दीवन ताचेलागचो िक्रो घेतलो. पूण थोर्ड्ा वेळान ताका कळ्ळ्ळें की तो िोक्रो वपडे न वळपळता म्हण.् “अय्यो म्हजें
नसीि्गी!”् म्हण खांतीन मेटाां काडतालो जानिा. साांतेचो जागो लागीां लागीां येतालो. त्या वपडे सत िोकऱ्याक ववकून पुणी या म्हण वचांत्तासताना एकलो कोांिो घेवन ताचेसशीन आयलो. ताणें म्हळें .् “ह्या वपडे सत िोकऱ्याक कोण मोलायता? तो म्हाकादी. ताच िदला क हो कोांिो काणगे.”् असें म्हणोन आपलो कोांिो दीवन िोकऱ्याक व्हेलो ताणें. जानिा िारी भुकेल्ो. तो कोांिो ववकुांक िसलो. पूण मोलायतलो कोणी येवांक ना. उपराांत उपाव नासता ना खाली एका रप्याक ताणें आपलो कोांिो ववकलो. त्या एका रप्यान इल्ेसें शीत मोलाक घेवन एका झडापांदा िसोन जेवताां म्हण वचांवतलागलो. आनी वकतें इल्ेसें जेववजाय म्हण वचांत्तासताना थांसर एकलो वभकारी आयलो. “िािा, हाांव कठीण भुकेलाां . चार दीस्थावन वकतेंच खावांक ना. भुकेन मोरोन आसाां. इल्ेसें शीत दीवन म्हाका वाांचय िािा!”् म्हणालो वभकारी पाटीक लाग्ल्ें आपलें पोट दाकवयत्त. जानिा वभमातेन कळवळ्ळ्ळो. त्या मतार्य ् ाचो हात धर््न लागीां आपवन ताका आपलें शीत दीवन, उदाक वपयेवांक दीवन, तो समधानेचो श्वास सोडचो पळवन, सांतोसान आपल्या घराकुशीन भायर सर््लो जानिा.
39 वीज क क ों णी
जनािायी घर झडन, पुसून रां गोली घालन, घोवाची वाट रक्ाली. घर्ड्े घर्ड्े आां गणाक दे वोन ताची वाट पळे ताली. सूऱ्यो िुडोन, वदवो जळां वच्या वेळार घरा पावलो जानिा. जनािायन हून उदकान ताचे पाय धुती.् ् ‘उश्श’् कर््न मेटार िसलो जानिा. पुरासणेन तो धकोन गेल्ो. “वकतें कर्न ् आयलोय?”् जनािायन ववचार््लें. “वकतें कर््चें? वाटे र एकलो घोर्ड्ागार मेळ्ळ्ळो. म्हजी मोस ववचार््ली ताणें. दीवन ताचो घोडो काणगेलो”् - म्हणालो जानिा. भुगीं नाचलीां - “म्हाका घोडो, म्हाका घोडो. हाांव पयलें िसताां .”्भुर्ग्ाां पैपोटी चलली. “खांसर आसा घोडो?”् - जनािायेन आतुरायेन ववचार््लें.् ् “हूां, तो घोडो! कुड्डो जावनास्ल्ो. गाय घेवन एकलो आयलो आनी आपली गाय दीवन घोडोई घेवन गेलो. “अवनकी िरें जालें.”््अशें मणात्त जनािायी आपल्या मल्गर्ड्ा पुतालागीां “पाांडू, ती गाय खांसर आसा पळे , मोसी िगलेक वतका भाांदून तण घाल.”्म्हणाली. जानिा हासोन,् “पयलें इल्ेसें वपयेवांक उदाक दी. सक्कड साांग्ताां.”्म्हणात्त उदाक हाडोवन वपयेलो.् ् “ती गाय कुांचाताली. अय्यो, म्हजें कम्ागी? म्हण वचांत्तासताना एकलो िोक्रो घेवन आयलो. ताणें त्या गायन ववचार््लें वदली. ताचेकडचो िोक्रो काणगेलो.”
“िािा, म्हाका िोकडे चें दू द जाय!”्म्हणालो दाकटो चेको. “त्या िोकऱ्याक वपडा लाग्ल्ी.् ‘ववठला’् म्हणच्यावभतर कोांिो घेवन एकलो आयलो. ताका तो िोक्रो दीवन ताचेकडचो कोांिो काणगेलो”् - म्हणालो जानिा.् “केंिलो जाल्यारी खां आसा?”् ववचार््लें जनािायन ताचें उलोणें चीत दीवन आयकाताली ती. गाांवचो लोक ताका ‘वपसो जानिा’् म्हण आपयतालो.्‘ताणीां तशें वचांत्यें फट नां’्वचांतलें जनािायन. तो कोांिो ववकुांक िसलोां. तो एका रप्याक ववकून जेवांक इल्ेसें शीत काणगेलें”् म्हणालो जानिा. भुर्ग्ाांनी ताचें िेग सोदलें. पूण ताांतू काांय ना. “ताांतू काांय ना पुता. हाांव भुकेल्ल्यान इल्ेसें वजव्याां म्हण एका झडापांदा िसलोां. ‘वभक्षाांदेही’् म्हणात्त एक भुकेल्ो वभकारी आयलो. ताका तेंशीत वदलें. भुकेल्ल्या पोटान पाटीां घरा आयलोां!”्म्हणात्त िायलेचें तोांड पळे लें जानिान. नोवऱ्यान काांय हावडनातल्यारी व्हड नां - भुकेल्ल्याचा पोटाक एक उां डी शीत दीवन आपूण भुकेल्ल्या पोटानच पाटीां आवयल्ल्या खातीर सांतोसान दु खाां गळयलीां जनािायन. “वकतें जालें जनािायी, मोस होगडायली म्हण तुका दू क भोग्तागी?् “वतचीां दु खाां पळवन तो ववचारी.््“म्हज्या स्वामीन एका
40 वीज क क ों णी
वभकार््या थांय ववठ्ठलाक पळे यलो नांगी म्हण आनी एक रपय आस्ल्े सवा मनजाती म्हाका अवभमान भोग्ता!”् ् म्हण ताचो हात िर््या भलायकेंत आस्ल्ल्यो. धर््न, ताका हून हून जेव्हाण वाडलें वतणें आपल्या नोवऱ्याक आपवन दाकयलें. जनािायन. “ववठला, ववठला, तूां नीज जावन मवहमेवांत!”् सकाळीां सुक्रू उदे ताना जनािायी घराभायर आपणाक्च ववस्रोन नाचोन आराधन येवन पळे लागली “घर््चा िागलार वतचा कररलागलो जानिा. नोवऱ्यान साांगल् ् ो घोडो, गाय, िोक्रो कोांिो ------------------------------------------------------------------------------------
२९. तोांडा उतर, काळजा उतर िह्मदत्त राज्वटकी चलवन आस्ल्ल्या तेदना, प्रवसद्ध आचार््य एकलो वारणावसांत ५०० जणाां ववद्ावथांक वलसाांव वशकयतालो.
शहराांत भुर्ग्ाांक वशकपाांत एकागृता मेळाना म्हण कळू न वहमालयाच्या रानाांत हैवेच्या लागसार एक आश्रम िाांधून आपूण ववद्ा वशकयताां म्हण तीमाान कर््ता. ही गजाल, ववद्ावथांक तशें ताांच्या व्हवडलाांक कळयता. वतांवी सांतोसान ओपवोन भुर्ग्ाांक थांयसर
41 वीज क क ों णी
धाडतात. तीां ताांच्या भुर्ग्ाांक जाय्वततलो ताांदूळ आनी राांदपाक गजेचो सामान हाडन वदतात. राना भोांवतवणचो लोक्यी आपल्या भुर्ग्ाांक्यी त्या आश्रमाक धाडन, ताांकाां सवा सवलताय ओदगवसतात. एकलो मानेसत, आश्रमाच्या उप्योगाक म्हण थोडीां गायराां, वास्रूां वदता. भोांवतणी सक्कड शाांतम ्य जावनासता. सवा मनजाती मायामोगान वजयेतात. एक गार (ऊड) आपल्या दोगाां वपलाां साांगाता वजयेताली. वाग, वसांह थांय येवन गोवाां िगलेन्च िसत्तात. एक घोांटेर िाांध्ल्ें सुकणे आचार्य ् वशकयतल्या रूकार्च वजयेतालें. िुध्वांत तें. मासटर वशकयताना, सदाांनीत एक मनान कान वदतालें. हर््येक वसाा , नवे ववद्ाथी आवयल्ल्या तेदना मेसत्ी पयलें वशकवयल्ीां वलसाांवाां परत वशकयतालो. थोडीां वसाां जाताना, घोांटेर िाांधचें सुकणे तीन वेद वशक्ा. ववद्ाथीं साांगाता सुकण्याक्यी इषटगत वाडता. दू सऱ्या वसाायी नवे ववद्ाथी आश्रमाक येतात. ताांकाां क्लासी सुरू जाल्ल्या थोर्ड्ाच वदसाांनी वशकयतलो आचार््य मरण पावता. ववद्ावथांचें वशकप अध्याार्च रावता. ववद्ावथांक तशें ताांच्या व्हवडलाांक खांत जाता. मेसवत्च्ये कुवडच्या सांसकाराचीां सवा काऱ्यीां सांपलेल्या वदसा, ववद्ाथी ह्याच ववषया वयर वचांतेसत आसताना, घोांटेर िाांधतलें सुकणे सकयल येता.्‘दया कर््न कोणेंय दू ख पाांवचें
न्हय. मेसत्ीन आपलो जीव आसता वरे ग वशकयलाां . तुमच्ये मवतांत दु स्रें वचांतप ना तर, मुखलें वशकप आपूण मुांदवसातलीां’् म्हणता. ‘तूां कशें वशकयताय?’् म्हण ववचार्ल्ल्या वेळार ‘हर््येक वसाा मेसत्ी वशकयताना ताका आयकून आयकून हाांव तीन वेद वशकल्याां . साधारण ताच्येपररां च हाांव वशकवांक सक्ाां ’्म्हणता सुकणे. क्लासी परत प्रारां भ जातात. सकटाांकय ्ी आज्याप! सुकणे, मेसत्ी भाशेनच ् क्लास काणघेता! ताचो ताळो वयर सकयल व्हेचो, ताणे वववर््सुांची रीत, सगळी मेसवत्चीच. थोर्ड्ा वदसाांनी, सकटाांक मेसवत्चो उडास माज्वोन व्हेता. तेदाळा प्रख्यात जाल्ें, ववद्वाांस घोांटेर िाांधलें सुकणे, थोर्ड्ा वसाां आदीां, आश्रमाांत रावून आताां प्रवसद्ध जाल्ल्या व्हडल्या ववद्ावथांक उणेपण वदसून येता. नव्या ववद्ावथांक मांत्ाां येतात, तांत्ाां कळतात. पूण ताांचें जीवन सात्वीक जावना. नडतें वनतळ जावांक ना तशें भोग्ता. शीक्ल्ें पूरा तोांडा उतर, पूण जीवनाांत ज्ञान दें वून व्हचुांक ना. सुकण्यालागीां व्हचून ववचार््ताना, प्रामाणीक गीजग सुकणे म्हणता,् ‘हाांव शीक्ल्ीां तें वशकयलें तोांडा उतर, ओांठाांनी आवयल्ें. पूण मेसत्ीन वशकवयल्ें ताच्या अनभोगाांतलें काळजा थावन आवयल्ें. तोांडा थावन आवयल्ें पाांवडत्य, काळजा थावन आवयल्ें तें ज्ञान.’ --------------------------------------
42 वीज क क ों णी
ವಿಡಂಬನ್
ದುಬಾವ್ ಕಿತ್ಾಾಕ್ ಕತ್ಾಾತ್? _ಪಂಚು, ಬಂಟ್ವಾ ಳ್. "ದುಬಾವ್ ಕಿತ್ಯಾ ಕ್ ಕತ್ಯಾತ್?" ಮ್ಹ ಣ್
ववडां िन दु िाव वकत्याक कताात?
_पांचू, िांटवाळ. "दु िाव वकत्याक कताात?" म्हण दादल्यालागीां ववचारल्यार दादल्याांनी म्हणचें "िायलाां वततली दु िावी मनश्ाां दु स्रीां नाां त" म्हण. िायलाांच दु िाव कताात. िायलाांलागीां हेंच सवाल ववचारल्यार ताणीां "दादलेच चड दु िावी" म्हण. ताणीां साांगच्याक दाखलेयी वदतात.
काजारी िायलेन एक दीस आपल्या कामाच्या चेर्ड्ालागीां, इसत्ी करांक वतचें कापाड लोांडरेक दी' म्हण वदलें. इसत्ी जातच भाांदून दवर'ल्ें कापाड पाटीां हाडताना, कामाच्या चेर्ड्ाक वकतेंगी दु िाव. कापाड व्हय'गी, न्हय'गी म्हण पळें वच्याक ताणें कापाड भाांद'ल्ें सुटवन पळे लें. दु स्रे वदसा धवननेन गाग्रो इसत्ी करांक वदलें. पाटीां हाडताना गाग्रो व्हय'गी म्हण दु िाव येवन पळें वच्याक गागऱ्याक भाांध'ल्ो नाडो सुटवन ताणें पळे लें. तीसऱ्या वदसा वतणें िाजू इसत्ेक म्हण वदली, पाटीां हाडताना िाजू व्हय गी, न्हय म्हण दु िाव येवन उग्तें कना पळे लें. घरा चायेक दू द ना म्हण धवननेक तक्षण चेर्ड्ाक दू द हाडु ां क धाडलें. दू द हाडताना दू दाच्ये प्याकेटीक िुराक जाल्ो, ताांतल्यान दू द थेंिो थेंिो गळतालो. दू द पाड
43 वीज क क ों णी
जाांवचें नाका म्हण चेर्ड्ान तें दू द गळचें कडे तोांडाक धरून दू दा थेंिे वपयेलागलो. कामाच्या चेर्ड्ाचें सदाांय अधीक प्रसांग पळे वन धवननेक राग येवन कामाच्या चेर्ड्ालागीां झगडें करांक लागली. "आनी तुवें हाांगा कामाक राांवची गजा ना.. तूां वनट्ट घरा व्हच. तुजीां कामाां समा नाांत... आशें तशें..." झगडें चड चड जाताना गाांवचो एक मानेसत मधें आयलो आनी दोगाांयकी समादान कररलागलो. "तुमीां गलाटो वकत्याक कताात? झगर्ड्ाक कारण वकतें?" तेदाळा धनीन म्हणाली... "हो म्हज्या कामाचो... िच्चाली जाला... पोर हाणें म्हजें कापाड सुटयलें, काल गागऱ्याचो नाडो काडलो, आनी आज हाणें म्हजी िाजूच उग्ती केली...आनी अत्ताां दू द'यी वपयेलो..." दु िावा धमाान कामाच्या चेर्ड्ान सुशेगात्त गाळी खेल्यो... चाल्त्त्या सांसाराांत चड दु िाव कचें पोवलसाांनी आनी सी. ऐ. डी हाणीां म्हणतात. काांय वकतें चडु णें, मार फार, चोपाण, खून आनी सवा थराांच्या सोधनेच्या वावराांत ताणीां दु िावान्ांच पळें वचें, कुडसून, कळवून लेक कचें, आनी नीज चुवकदाराक धचें...
ववदे शा थावन आदीां भाांगार चोररयाां हाडचें
मावफयाच्च आसलें. एक पावटीां दोन दे शाां मधली गड उततााना, पोवलसाांनी एका काराक धरलें. ताांचेलागीां आसचें भाांगार सोधून काडचे वमशीन कारार भाांगार आसा म्हण दाकयतालें. पूण वकतलीां सोधनाां केल्यारी कारार पोवलसाांक भाांगार मेळ्ळ्ळें च ना. कार स्टे शनाांत दवरलें, भाांगार सोधलें. तरी कारार भाांगार मेळ्ळ्ळें च ना. वनमाणें कार सोडन वदलें. त्या कारार भाांगार आसा म्हण गोत्तासच्या ईषटान ह्या ववशीां हाचेलागीां ववचातााना ताणें सत साांगलें. ताचें"सगळें कार भाांगाराचेंच जावनासा" म्हण. दु िाव सिार थराांचें आसात. दु िाव हेराां नी पळें वच्याांत, हासच्याांत, सदाां लागीां आसोन गजाली कच्याा ववषयाांत, पयशे, रीण, चेडवाक - लव्वराक फोन कतााना, ऐस क्रीम काणघेवन वदताना, वथयेटराांत आनी पाकाांत कुचू कुचू कतााना, आशें पट्टी लाांिात वेता. वाांजेलाांती दु िाव केल्ो एकलो शीस आसा तोमास. ताका "दु िावी तोमास" नाांव पडलाां . सताचेरी दु िाव ताका.
पयश्ाांच्या ववषयाांत दु िाव आपावलपा खेळ खेळता. काजारी वजववताांत घोव आनी िायलेचो दु िाव थोडे पावटीां तीसऱ्या महाझजाक मूळ
44 वीज क क ों णी
कारण जाता.
उपराांत पेटता उजोच उजो- दु िावाचो.
नवेंच एक काजार जाल्ें जोडें . घोव सदाांय आवफसा थावन पाटीां येताना ताची होकाल िागलार हासोन उभें रावोन मोगान एक कीस वदवून स्वागत कतााली. सदाां हें पळे वन अज्याप जाल्ो ताचो ईषट ववचारी "तुजी िायल तुका भारी मोगान पळे ता, आनी साांिाळता तशें वदसता... सदाांय हासोन, वेंग मारून, कीस वदवून तुका तें मोगान स्वागत कताा..."
दु िावाच्या मनश्ाक केदाळाय सत साांगोांक नजो खांय. दु िाव कडााक उजो लाग'ल्ेपरीां. एक ल्हान वकटाळ आसल्यार पुरो.. तक्षण उजो ववसतारोन्ांच वेता.
"मोग'गी या राग'गी...! म्हजीां कमाां. वतका सदाांय म्हजेर दु िाव.. हाांव सोरो वपयेवन आयलाांगी म्हण? पळे वांक ती पोटलून धना कीस वदां वच्या वनिान हुांगून पळे ता..."
काजार जातच्च घोवाक पोन आयल्यार िायल सदाां लावगांच आसता. काांय गजेचें उलवांक आसा म्हण वचक्के घोव वोरे ववांगड गेल्यार िायलेक हाांगा वजवाांत 'तळ - मळ' दु िाव कद्वळोांक सुरू जाता. जाळ माांडता... "िहुशा काजारा पयलें लव कच्याा चेडवाचे पोन आसतेलें?.." म्हण वचांता. "कोणाचे फोन?" िायलेन ववचातााना जर दादलो पाद्दे वांक सुरू करीत जाल्यार "ती दु िावाची केज थांयच वफक्स जाता" आनी थांय थावन सुरू जाता दु िावाचो धुांवोर.
दु िावाच्या िायलाांनी चडावत सोदचें दादल्याांच्या िोल्साांनी. ताांच्या िोल्साांतल्यो वचटी सत काणी साांग्तात. दादल्याांनी सोधून काडचें िायलाां हासताना. घरा भायर ती हसन्मुखी वदसता आनी हासोन्ांच आसता, घरा वभतर ररग्ताना ती शूपानखी िरी कताा. तेदाळा कुरक्षेत्ाचें झजाक वेदी तयार जाता. घोवाचेर दु िावाचो राग... टीचराांक दु िाव परीक्षेंत नक्कल कच्याा भुर्ग्ाांचो, भुर्ग्ाांक दु िाव टीचर िरवयल्ल्याक माका वदतागी ना म्हण. मोग कणााराांक दु िाव कोणी पळे तात'गी म्हण जाल्यार काजाऱ्याक दु िाव िायले साांगाता वेताना लव्वर मेळातगी व ना म्हणोन. आां कवाऱ्याांक सिार दु िाव. हो नीज मोग कताागी? हो म्हजेलागीां काजार जायत'गी? काांय पोटलून धरून माका कीस दीत'गी? म्हण. घोवाक मुटी वभतर धरांक काजारी िायलाांनी दु िावचें घोवाक पोटलून धरांक दोडु ां क नजो" म्हणोन. आताां तुवमांच साांगा, तर दु िाव वकत्याक
45 वीज क क ों णी
कचो?... हाांव नोको. _पांचू, िांटवाळ. ------------------------------------------------------------------------------------
घोव : अळे सेजाच्याा घरा वचोन आयोडे क्स हाड. म्हजो पाांय कुसकाला िायल : (सेजारा वचोन पाटीां येवन) ती दीनाांत खांय. घोव : खांची कांजूस मावााडी कोण्णा, व्हड न्हय.. आमचेंच आयोडे क्स हाड. ********* िायल : अळे ने, भुयकाांप जावन आसागी म्हण, घर सगळें हाल्ता. घोव : हालोांवदने, हाल्ल्यारी व्हड ना. हें आमचें स्वांत घर न्हय ने.. भार्ड्ाचे ने ...! ********* िायल : माका खांयसर पुणी मोलाधीक जार्ग्ाक भोांवोांक आपवन व्हतााय'गी?
घोव : जायत वेग्ीां भायर सर, पेटरोल पांपाक या. ********* घोव : (रागार आसच्या िायलेलागीां) जर माका लोटर ी उटल्यार तूां वकतें कतााय? िायल : हाांव ताांतलो अधो वाांटो घेवन घरा थावन चल्ताां. घोव : तर घे पन्ास रपय आनी चल. माका शेंिोर रप्याांची लोटर ी उटल्या. ********* िायल : आनी मुकार सोरो वपयेनाांय म्हण साांग'ल्ेंय'ने.. सोरो वकत्याक वपयेलोय? घोव : तेंगी, पोवाां दीपावळी दीस रोकेट सोडु ां क खाली िाटल्यो जाय'ने? दे कून... **********
46 वीज क क ों णी
घोव : (आपल्या िायलेच्या जल्मावदसा) अळे मा तुका जल्मा वदसाक काणीक जावन एक नेकलेस हाडलाां . िायल : येब्े एक नेकलेस'गी? हाांवें वचांत'ल्ें नवें कार हाडलाांय म्हणोन. घोव : कार हाडतोां... पूण कार डु पवलकेट मेळाना ने...? ********** िायल : (मुांगारू मळे वफल्म पळे वन) अळे तूां वकत्याक त्या मुांगारू मळे च्या गणेशापरीां मोग कररनाांय? मुांगारू मळे च्या गणेशाक त्या वफल्माच्या प्रोर्ड्ूसरान पांचवीस लाख वदल्यात. दे कून मोग कताा . तुज्या िापायन माका वभकेचे पन्ास हजार'यी दीवांक नाांत. मोग कररजे खांय.. मोग! ********* िायल : हाांव वचांताां आमच्या धुवेलागीां कोण'गी चलो मोगार पडला. मावााडी : वकत्याक? कशें कळ्ळ्ळें ? िायल : तें आज काल खचााक पयशेच ववचाररना. मावााडी : दे वा म्हज्या..! तर तोच्च खवचाता तर तो मावााडी न्हय म्हळ्ळ्ळें स्पषठ जालें. ********* गुवजररचो : अम्मा वकतें पुणी, पन्यो वसतू आसात'गी? घची स्त्री : आताां ना, साांजेर सात वरार ये.. तेदाळा आफीसा थावन म्हजो घोव येता..
********* कामेल्याांचो मुकेली कामागाराांलागीां... मुकेली : आमच्या धवनयाक कोणेंगी अपहरण केलाां . एक कोरोड रपय दीनातल्यार वचमणे तेल घालन हुल्पायता म्हळाां . दे कून ह्या खातीर वांतीग वदया.. कामेली : आमच्या वांवतगे थावन वततले पयशे सांग्रह करांक साध्य'गी? मुकेली : वततले साध्य ना. पूण अपहरण केल्ल्याांक वचमणे तेलाचो खचा पुणी वदव्याां म्हणोन.. ********** आफीसर : आयचें वदसाळें पेपर खांय आसा? एटें डर : सर तेंच... हाांव काल थावन'च सोधून आसाां ... मेळाना म्हणताां ... ********* मेनेजर : ह्या क्याविनाांतल्यो सक्कड जळारी माना उडय. एटें डर : सक्कड जळारी मारल्यात... मेनेजर : तर हाांगा पत्याान जळारी गुांय गुांय वकत्याक कताात? एटें डर : त्यो जळारी मेल्ल्या जळाररां च्या लागवसल्ल्या कुटमाच्यो जावांक पुरो. दे कून रडतात कोण्णा.. ********* (लाद्रू सेक्युररटी गाडााच्या इां टर'व्यूव' वेता) आवफसर : आमकाां सेक्युररटी दु िावी मवतचो, ववशेष जाग्रूत आसचो, आक्रमण स्वभावाचो, वजवान िवळषट, चुरूक
47 वीज क क ों णी
कानाांचो, धयरान सोांवचो व्यक्ी जाय. तुजेलागीां ते गूण आसातगी? लाद्रू : म्हजेलागीां नाांत, दे कून िायलेक धाडताां. ---------------------------------------
---रोबीन हूड _ जे. एफ. वडसोजा, अत्तावर. अवस्वर - १२. मीड'गे रोविनाच्या पांगडाक सेवोन दोन दीस पाशार जाल्े. पूवा वदगांयाांत सूऱ्याची ताांिर्ड्ा वणााची कीणाां उदे लीां. प्रकृतेची सोभाय भारीच मन मोहक जावनास'ल्ी. तणा वयर आसले दोवाचे थेंिे मोवतयाांपरीां पजाळताले. रोिीन हूड आनी ताचे साांगाती ग्रीन वूड रूका पांदा िसून ताांच्या उप्योगा खातीर थोडे दोण्णे तयार करून आसले. वील स्कारलेट रूकार फूल'ल्ीां वववीध नमून्याांचीां फुलाां पळे वन वकतेंगी वचांतून तल्ीन जाल्ो.
आताां आमचेलागीां पयशे उणें पडल्यात . सदाांनीत आमकाां इतल्या जणाांक िऱ्या जेवणाची व्यवस्था जायजय. दे कून रोविनान ह्या ववश्ाांत वचांतून वील स्पोटली आस'ल्ल्या तेणें पळे वन "स्पोटली, तुका फसांद म्हण दीस'ल्ल्या स जणाांक काणघेवन पौस श्हेरा तेणें तूां व्हच. पयश्ाांवाले, दु डवाचे ते वाटे र पयण कना आसतात. थांय तुजें साहस दाकव्येत. तूां आयल्या उपराांत रवचचें िरें गडद जेवण तयार कची व्यवस्था कऱ्येत. तुज्ये साांगाता वील स्कारलेटाक'यी आपवन व्हर.ताका त्या जार्ग्ाची पररचय आनी माहे त आसा" म्हणालो रोिीन. "तें व्हय,आताां म्हजे साांगाता मीड'गे आनी आथार येतात. दोग'यी घट मूट.. लडाय करांक सयत िरे जाणाांत. वकतें म्हणताय जोन?" रोविनान साांग'ल्ें आयकोन व्हडल्यान हासले. पूण जोन मात् भाररच्च मौन आसलो. थोर्ड्ा वदसाां आवदां च तो लडायेंत सलवाल्ो. थोर्ड्ा वेळा उपराांत "तुजी ववांचवण िरी आसा. मीड'गे आनी स्कारलेट भोव िळवांत आनी श्ावथवांत. तें न्हय आसता, िुध्वांत सयत". "तें वनजायकी व्हय. ताणीां माका ससाररत्त दोण्ण्यान मारलाां . अळे त्या घायाांची माव अवनकी माज्वोांक ना" रोिीन हासोन म्हणालो. वील स्पोटली आनी ताच्या स जणाांची फवज श्हेराच्ये वाटे न गेली. एक गण्ण िोल्याां मधें
48 वीज क क ों णी
साहस प्रदशान करांक ते वलपोन रावले. पूण िोल्स भर'ल्े या पयश्ाांनी भर'ल्ें पोतें घेवन कोण'यी त्या वाटे न साांज म्हणासर पाशार जालोना. "हें वकतें हािा, आमच्यें दु रादृषट..." वील स्पोटली िेजारायेन उलयलो."आनी आमीां रानाक पाटीां या" म्हणोन ना खुशेचीां मेटाां काडून चल्े. ते वनराशी जाल्े. तशें मुकार वेताना स्पोटलीक वकतेंगी आयकालें आनी थांयच रावलो. "पयवशल्ल्यान कोण'गी रडचो एक ताळो आयकानावे तुमकाां?" म्हण कान दीवन आयकालागलो. हेराांक'यी व्हय म्हण भोगले. दे कून तो ताळो आयकाल्े खुशीन गेले. व्हेताना, ताांकाां एक तळें वदसलें. भांवतणी दाट रूक आसले. तनााटो एकलो रूका पांदा िसून विकजोन विक्कोन रडतालो. ताची मुसतायकी मसतू म्हेळ'ल्ी. केस वपश्ाांिरीां वदसताले. तोांड वचवळोन गेल्ें. दोयाांनी दु काां दें वतालीां. ताणें ताचें सोभीत हाना व्हाजाांत् रूकाच्या फाांट्ाक वशकाावयल्ें. हाना म्हळ्ळ्या सांगीत व्हाजाांत्ाचो तो रपें , भाांगाराचो फोर झळजळतालो. ताच्या पाांयाांकडें आ् यश रूकाचें धोणू आनी तीर आस'ल्े. "हलो, तनााट्ा तूां कोण? खांय थावन आयलाय? वकत्याक हाांगा िसून रडताय?" वील स्पोटलीन ताच्येलागीां येवन सवालाांचो दाळोच्च वोतलो. तनााटो कूडले आपलें धोणू घेवन उटोन तीर वशकाायलागलो. "ह्या
तनााट्ाक हाांव वळकाताां. हो एक सांगीत व्हाजाांत् गार. एका हप्त्ा पयलें हाांवें हाका पळे लाां . पूण त्या दीस भारीच सांतोसान भरून आसलो.पूण आज..." आशें आपल्या पांगडाांतल्या एकल्यान साांगलें. "मोगाच्या तनााट्ा, आशें पूरा तुवें रडचें साकें न्हय. दोयाांतलीां तीां दु काां पूस. तुज्ये तसल्या सांवगतगारान आशें रडल्यार कशें?" वील स्पोटलीन ताका समादान केलें. तनााट्ाक हीां उत्ाां आयकोन लज भोगली. "आशें रड'ल्ल्यान काांय फायदो ना. कषट येताना धयरान सोवसजाय." म्हण वील स्कारलेटान त्या तनााट्ाच्या खाांद्ार हात दवना साांगलें. "इषटा, आशें तूां रडोन िसल्यार काांय फायदो ना. चल, तुजें तें हार व्हाजाांत् काणघे आनी आमच्ये साांगाता रानाक ये" म्हण स्पोटलीन ताांच्या पांगडाांत सेवोंक ताका आपवणें वदलें. तनााटो दु खीन आनी जडायेभरीत तकली घेवन ताांच्ये साांगाता गेलो. िडगाांत सूऱ्यो िुडोन आस'ल्ो. रानाांत काळोक प्रसाताालो. आनी मौन वातावरण चडलें. पूण हे चलून वेताना, सुकुल्ल्यो खोवलयो पाांयाां पांदाक पडताना 'पर पर' म्हळ्ळ्ळो अवाज मात् जातालो. ते ताांच्या वठकाण्याक पावताना नमून्यावार खाणाांचो पमाळ घम घम करून ताांच्या नाकाक आदाळतालो. रोिीन हूड पयलेंच येवन रूका मुळाांत
49 वीज क क ों णी
ववशेव घेतालो. रोिीन हुडाक पळे वन तनााटो "तूां रोिीन हूड जायजय. म्हजो उगडास माका तशें साांग्ता" हें आयकोन रोविनाक खुशी जाली. साांगात्याक एकल्याक आपवन हाडल्यारी स्पोटली खाली हाताांनी पाटीां आवयल्ें तें पळे वन रोिीन वनराशी जालो. तनााट्ा लागीां काांय पयशे नाांत म्हण ताच्ये मतीक गेलें. ह्या तनााट्ाक आमच्या रोविनाची कुमकेची, मजतेची गजा आसा म्हण स्कारलेट म्हणालो. रोविनान त्या तनााट्ाक भुजयलो आनी समादान केलें. रोविनाचीां तीां भुज्वणेचीां उत्ाां आयकून तनााट्ाच्या दोयाांनी दु काां भरलीां. रोविनान हेराांक पयस वचुांक साांगलें. जोन आनी स्कारलेट मात् ताच्या लागसार िसले. रोविनान त्या तनााट्ा कडें ताच्या दु काचें कारण ववचारलें. "हाांवां एक्ये सोभीत चवलयेच्या मोगार पडलाां. ताचें नाांव हेलेन. तें सयत्िम्हजो िरो मोग कताा . पूण ताचो िापय मात् ताका एका प्रायवांत वसपायालागीां काजार कची तयाराय करून आसा. माका आताां वकतें कररजाय म्हळ्ळ्ळें कळाना जालाां " हो समस्सो पररहार करांक एका पात्येणेच्या याजकाची गजा आसा म्हण भोगलें. लागवसल्ये एके हळ्ळ्ळें त धयराधीक एक पादऱ्याि आसा म्हण स्कारलेटान साांग'ल्ेंच दू सऱ्या वदसाच्च त्या पादऱ्यािाक मेळोांक
वेचें म्हण ताणें वनचेव केलो. हें आयकोन वचवळ्ळ्ळे ल्या तोांडाच्या त्या तनााट्ाच्या तोांडार इल्ल्यो हासो उदे ल्यो. सवा जेवणाक िसले. तनााट्ान पद म्हणाजाय म्हण सकटाांनी दिाव घालो. ताणें तें हाना व्हाजाांत् घेवन मधूर तायान पद म्हळें . सकटाांनी ताका शाभासकी पाटयली. "तनााट्ा, तुजें नाांव वकतें?" रोविनान ववचातााना आपणाचे नाांव 'आ् यलन ए. दले' म्हणालो तो तनााटो. तशें रोविनाच्या पांगडाांत आन्येक नवो साांदो जालो. आताां ताच्या पांगडाांत एक सांगीतगार आनी गावपी सेवाालो. तशें सकटाांक सांतोस'च सांतोस. (अवनकी आसा) --------------------------------------हास हास हासकुळे
_ डोल्ा, मांगळू र. डोल्ाच्यो जापी. (डोल्ाचो िापय चारली, डोल्ाक मान्ांचा हाडता) चारली : शीक शीक म्हण साांगोन ताळो सुकलो. तुका वशकोांक वकतें सांकडे ? दाड्डो
50 वीज क क ों णी
रे डो खांचो... एकेका क्लावसांत तीतीन वसाां िसताय? (पेलीस येता) पेलीस : अरे रे चेक्यााक वकत्याक मातााय वसकेरी... पेट्ाक मार'ल्ेिरी... चारली : चेको...? दोळे पुटल्याते तुजे? ताच्या वोांठार वमवशयो वदसानाांते तुका? चेको खांय चेको.. साक्याा प्रायेर काजार केल्ें तर _ तुजे तेदो चेको जातो हाका... नापास खांचो... पेलीस : आताां गजाल वकतें उलयताय वसकेरी? सात्वेची परीक्षा सुरू जावांक अवनकी वेळ आसा.. आताांच फेयल म्हण धाडायताय वकत्याक? चेक्यााचे ररजल्ट पुणी येंवदी. चारली : ररजल्ट येता म्हणासर राकोांक माका पुसात ना. हाांव फाल्याां चल्ोां जपानाक! जपानाक म्हयार विजनेस टू राक! तशें ताचें ररजल्ट येवन हो फेयल जाताना, हाका मारांक हाांव खांय आसाां ? दे कून आताां माचें, ईन एडवान्स... (पत्याान माताा ) पेलीस : तुवें वचांत'ल्े वततलो िुधद न्हय तो... जाय जाल्यार आताां म्हजे मुकार'च थोडीां सवालाां ववचाताां, तो कशी जाप वदता पळे ... डोल्ा : ववचार मेसत्ी... पेलीस : पयलें इां गलीषाांत ववचाताां... Husband म्हयार वकतें? डोल्ा : Husband म्हयार... म्हयार... हासोन हासोन ्ाांड माचें... (चारली माताा ... डोल्का रडता)
पेलीस : कवमशनर म्हयार कोण? डोल्ा : कवमशनर म्हयार कवमशन काणगेवन व्यार कचो... पेलीस : इां गलीषाांत तो वचक्के पाटीां आसा. हो म्हण न्हय, सक्कड भुगे तशेच. कन्डाांत िरो हुशार आसा तो. "पायजामा पळे लाांये पुता तुवें? डोल्ा : व्हय... रातीां वनदताना र्ड्ाडी घाल्ता.. पेलीस : पायजामा एकवचन गी... िहुवचन डोल्ा : हेब्े हें िारी सुलभ. पाांयजामा वयर एकवचन, सकयल िहुवचन (चारली माताा) पेलीस : छे .. माररनाका वसकेरी.. हाांगा ये पुता... तीन काल आसात. व्हय'मू? भूतकाल, वतामान काल, भववषयत काल... समामू? डोल्ा : (रडोन) व्हय समा... पेलीस : आताां हें साांग.. हाांव एका चेडवाक घेवन धाांवलोां .. हो खांचो काल पुता? डोल्ा : तूां एका चेडवाक काणगेवन धाांवलोय? तर हो तुका वेचो काल. चारली : हाब्ा.. हें एक समा साांगले म्हज्या पुतान. ना तर ह्या प्रायेर तूां चेडवाक काणघेवन धाांववशगी.... पेलीस : कन्ड काटाांत पडोांदी. लेक्काांत हुश्ार आसा. मूरू ओांिोतली वकतले पुता? डोल्ा : मूरू ओांिोतली... हें सुलभ अवात्तैदू. चारली : अवात्तैदू (माताा ) दड्ड, दां ड वपांड, कशें आवात्तैदू रे ? तकली समा आसायेरे तुका...? पेलीस : अळे वसकेरी... आताां वतत्तून पुणी
51 वीज क क ों णी
पावला तो. पयलें मूरू ओांिोतली म्हयार म्हणतलो...? कांडापट्टे २४०, २६० म्हणतालो. आताां डोल्ा : तें िारी सुलभ डे डी... माका गोत्तू अवात्तैदार येवन पावलाां . इल्ल्या वदसाांनी समा आसा... ताज महल आग्राांत आसा, कुतूि जातलो. वमनार डे ल्ी आसा.. तर म्हज्या डे वडची चारली : मूरू ओांिोतली वकतले मेसत्ी?... तूां प्राय?... म्हज्या डे वडची प्राय पन्ास... साांग... चारली : अरे , साांग'ल्ेिरी करे कट... कशें पेलीस : तें माग्ी िुकार आसा. आताां तें कळ्ळ्ळें रे तुका? मोरोांदी... जनरल नोलेज इल्ें ववचाताां . अळे डोल्ा : तें ईजी र्ड्ाडी... तूां केदाळाय माका पुता, ताज महल आग्राांत आसा... कुतूि "अधो वपकी.. अधो वपकी" म्हणताय ने...? वमनार डे ळ्ल्ांत आसा तर तुज्या डे वडची प्राय तशें म्हजी प्राय पांचवीस, तूां सगळो वपकी वकतली? जाल्क्यान तुजी प्राय... पन्ास...! चारली : हो एक वकतें खांय? आशें घुांवडावि दोगी : हाां.... घुांवडावन ववचारल्यार चेको वकतें ------------------------------------------------------------------------------------
मांड सोभाणा थावन तेवळी ं काऱयी ं * तेंको अवभयानाचो डर ो
साां लुवीस कोलेवजच्या एल सी आर
* २४६ वी म्हयन्याळी माांची - फुलाां पाकयो
सभाांगणाांत माांची सादर जाली.
* गोांयची कोगूळ लोनााक वजववतावदे पुरसकार हाताांतर माांड सोभाण २४६वी म्हयन्याळी माांची फुलाां पाकयो, आपल्या वावराक आधार जावन माांडून
हाडलल्या
तेंको
अवभयानाच्या
काराचो डर ो आनी लोनाा िायेक एदोळू च घोषीत केल्ो वजववतावदे साधन पुरसकार हाताांतर काऱ्यें ५-६-२०२२ वेर आयतारा
भोव दिाज्यान कलाांगणा भायर
चल्ें. पयलें पावटीां
ऐ
. उद्मी रोहन मोांतेरोन मवहांद्रा XUV ३००
काराचें डर ो चलयलो. १३०१ नांिराचें कूपन घेतलल्या काऱ्याचो मानाचो
सयरो CA
ओलवीन रोवडर गस नशीि वांत जावन ववांचून आयलो.ताका गुकाार एरीक ओझेररयोन साांकेतीक जावन काराची चावी हाताांतर केली. वेदीर रोय क्यासतेवलनो, ररचाडा रोवडर गस, मैकल वडसोज, माटीन तावरो तशेंच लुवी वपांटो, वकशोर फेनाांडीस,
52 वीज क क ों णी
हेर सवमती
साांदे हाजर आसलले. अरूण
राज रोवडर गसान हें काऱ्यें चलयलें. आयलेवार
दे वाधीन
जाल्ल्या
वसज्येस
ताकोडे , सुनील क्रासता िजाल आनी ह्यारी स्ट्ानी आलवारीस, एलरोन रोवडर गस आनी
वडसोज हाांकाां श्रद्धाांजली अवपाली. मागीर
53 वीज क क ों णी
दु िायचो उद्मी माटीन आरान्हा हाणें घाां ट
वडवसलवा, आवीन सेथ,
लयोना, रोन्वील
माउरन माांवचयेक चलावण वदलें. ऐरीन
वडसोज, ऐरे ल रे गो, रे हा वास, वलयोना
रे िेल्ोन हें काऱ्यें चलयलें.
वडसोज, ररया मोांतेरो, शैनल पत्ावो हाणीां माांड सोभाण सांपरदाय फुडें वच्याा वमसाांवाां त
तने गावपी इशान फेनाांडीस, आवरील
पदाां सादर केलीां. ह्या काऱ्याक वनदे शन
रे िेल्ो, ओवलांका लोिो, सलोनी सलडान्हा,
एरीक ओझेररयो आनी सह वनदे शन रै ना
क्यालववना वपांटो, रोयस्टन वडसोज, ळ्क्लयोन
वसकवेरा हाांचें.
54 वीज क क ों णी
कववता सादर केल्यो. पदाांच्या मधें पोयेवटका पांगडाच्या रोनी
क्रासता केलराय, आलिुकका,
टै टस नोरोन्हा, फ्लाववया
फेल्सी
दे रेिैल,
फ्लाववया
कोांकणी गायान शेताची राणी
लोका काळजाांनी जागो वथरावयल्ल्या गोांयची
काकाळ, जोस्सी वपांटो, लवी गांवजमठ, नवीन
कोगूळ लोनाा लूयी कोडे रो वहका
वपरे रा आनी
जनेराांत माांड
क्यासतेवलनो हाणीां
डो. फ्लाववया
जावन
सोभाणाचो चवतो वजववतावदे 55 वीज क क ों णी
गेलेत्या
साधन पुरसकार घोषीत केल्ो. अवनवाऱ्य
कारणाां वनमतीां आदले पावटीां काऱ्याांत भाग घेवांक जायनातल्यान ह्या काऱ्याांत
56 वीज क क ों णी
वतका हो मान हाताांतर केलो. शोल, फुलाां , फळाां , यादसवतका, मान पत् आनी रू. एका लाकाची चेक दीवन माांड सोभाण
हुद्दे दाराांनी
57 वीज क क ों णी
मान
केलो.
उपराां त
वतणें
58 वीज क क ों णी
59 वीज क क ों णी
60 वीज क क ों णी
61 वीज क क ों णी
आनी ७८ वसाां प्रायेर’यी वतच्या तायाच्या गायलल्या तीन पदाांनी लोकाक नाचयलें
जोशान लोकाक रोमाांचीत केलें.
62 वीज क क ों णी
सचीन वसकवेरा, उमेश इर्ड्ा, सुनील कुमार, प्रज्वल प्रोांतेरोन सगळें रोशन िेळा, सांजय रोवडर गस, फ्लोयड वपरे रा,
सांगीताांत धलयलें.
63 वीज क क ों णी
काऱ्यें
64 वीज क क ों णी
कोवमडी कांपेवनच्या नेल्ू पेमान्ूर, मररया वडसोज वामांजूर आनी सांदीप मसकरे न्हस
शळ्क्नगर हाणीां वववभन् आनी हास्य मय ररतीन काऱ्याचें सूत् सांचालन केलें. हाजर जाल्ल्या सवा लोकाक इवडयो, चट्टां िडे आनी कोफी दीवन सुधावशालें. --------------------------------------
65 वीज क क ों णी
ʼसकंग आफ टे न्नीसʼ रफायेल नडाल
ओपन [रोलेंड गेरोस] प्रशसती वजकोन िाववसावें गऱ्यान स्ाां आनीां चोवदावी फ्रेंच ओपन प्रशसती आपणावन जयत केवल आपणाचें म्हळ्ळ्ळें रजू केलाां . “If्you्believe्in्yourself्and् have dedication and pride – and never quit, you'll be a winner. ...ही म्हण्णीां 'रफायल नडालाच्या खेळा वजववताक समासम कऱ्येत. 'रफायल नडाल' जागतीक मट्टाचो सेनशेषनल खेळगाडी. ववश्वाचा खेळ जगाांत श्रेषट टे न्ीस खेळगाडी रफायलान हावलांच मेलिोना पाका , राडलेवर अररनाांत चल्ल्या आसटे वलयन ओपनाांत, दादल्या ववभागाांत नावे दे साचा 'कास्पर रूडाक' सलववन एकवीसावें गऱ्यान स्ाां प्रशसती जोडन घेत्ल्ी ऐवतहासीक दाकलो. ह्या ववीं आपल्या वजण्ये काळाचे अत्यधीक गऱ्यान स्ाां प्रशसती जीकोन सवा काळाांचो श्रेषट टे न्ीस खेळगाडी म्हळ्ळ्ळें सािीत केल्ें. जूनाचा पयल्या हफ्त्त्याांत रफायलान फ्रेंच
रफायलाचो जल्म स्पेन दे शाचा मोनाकर,िालेररद्वीड म्हया कडे न जाल्ो. िापय सिासवटयन एक व्हडलो व्यापारी. आवय आनामरी ’होम्मेकर’, भयण इसािेल. ताचो िाप्पू टोनी नडाल एक टे न्ीस खेळगाडी जाल्ल्यान रफायलाक तीन वसाांचा प्रायेर्च टे न्ीस तरिेतीक लायलें. िारा वसाां प्रायेर्च ताणें जायत्यो जूवनयर प्रशसत्यो आपणावयल्ल्यो. पांद्राव्या वसाार्च ताणें वृवत्तपर टे वन्साांत प्रवेश केलो. सत्व्या वसाार पवयल्ें पावटीां रोजर फेडरराक सलववन ववांिलडनाचा तीसऱ्या रौांडाांत प्रवेश केल्ो अती ल्हान प्रायेचो म्हळ्ळ्ळी कीता जोडली. ताणें एकुवणसाव्या प्रायेर आपल्या पवयल्या फ्रेंच ओपनाांतच ् जयताचो कुरोव आपणायलो. ह्या परीां ताची ववजय यात्ा आरां भ जाली.
66 वीज क क ों णी
नडाल एक आक्रमणकारी, अती चुरूक गवतचो आनीां रक्षणात्मक शैवलचो खेळगाडी. ताचें सवीस भारी त्वरीत गवतचें. ३०० की.मीटराांकी चड वेगाचे तें. सवीस कचें फुडें ताणें चमकुांची रीत [Pre-serve rituals] वववशषट तशेंच आकरषक. खेळा मधें ताची चाल चमकण वववशषट तरी वववचत्.् ् ’िीग िी’स वा ’िीग त्ी’ स [रफायल, रोजर फेडरर, नोवाक जोकोवीच ] पवयकीां श्रेषट टे न्ीस खेळगाडी मेळल् ् ें श्रेय ताचें. रफायल्त्चा अदभूत खेळाक जायते फामाद खेळगाडी शरणागत जाल्यात. ताचा मुकार वजकचें म्हयार सभाराांक कठीण सवाल.
गऱ्यान स्ाां अवधपती नडालान जीक्ल्ल्या ७२ प्रशसती पयकीां १४ फ्रेंच ओपन, ४ यू.स. ओपन, २ ववांिलडन आनीां २ आसटर े वलयन ओपन जावनासात. ह्या १४ गऱ्यान स्ाां ’आव्या खेळाांगणा’चा फ्रेंच ओपन २००५-२००८ म्हणासर ४ पावटीां, २०१०-२०१४ पऱ्याांत ५ पावटीां, २०१७-२०२२ पऱ्याांत ५ पावटीां वजकून केल्ो दाकलो श्रेषट मट्टाचो. हो दाकलो िेक कचें मात् एक व्हड स्वपाण्ांच! , तें असाध्य म्हयारी चूक जायनाां . जीवमानाचा ९० ’एवटपीां’त ६३ आव्या खेळाांगणाांत वजकला. पोर ह्याांड खेळ ताची सकत तरी दाव्या हाताचो खेळगाडी म्हणचें ताचे प्लस पावयांट. रफायल्न ’रोलेक्स प्यारीस मासटसा’ टे न्ीस स्पधेंत फेवलवसयानो लोपेसाक सलववन 'हजार मेच जयताचो सदाार ' मळ्ळ्या वववशषट पराक्रमेक कारण जालो. हें साधन केल्े इतर मयार वजम्मी कानासा [१२७४], रोजर फेडरर [१२४२], इवान लेंडल [१०६८] . रफायलाचें साधन साांगचें जाल्यार ताची पट्टी लाांि्च .् ् ’ळ्स्टफन एडिगा स्पोटस्मन शीफ अवाडा ’ ५ पावटीां, २० वसाा प्रायेक पाांवच्या पवयल्ेंच वरलड नां.२ क्रमाांक आनीां १६ प्रमूक प्रशसत्यो ताणें आपणायल्यो. लाांि तेंपा थावन टे न्ीस वदग्ज जावनासचा रोजर फेडरराक पाटी घालन २००८ इस्वेंत वरलड नां. १ क्रमाांक जोडलें. ओवलांपीक वसांगल्स, डिल्स गोल्ट मेडल, डे वीस कप ५ पावटीां, इत्यादी.
67 वीज क क ों णी
वसांगल्स कररयराांत गोलडन गऱ्यान स्ाां २४ वसाां ४ मवहने प्रायेर हासील केलें. आनीां एका केलेंडर वसाांत ’घटतण-आव्या’ ह्या तीनीां वेवेगया अांकणाांत प्रशसत्यो आपणायल्या पयकी पवयल्ो. तशेंच कररयर गोलडन जीक्ल्ल्याां पयकी रफायल एकलो. कररयर गोलडन म्हयार ४ ’गऱ्यान्स स्ाां ’ साांगाता ओलांवपक्स मेडल वजकचें. हें साधन केल्ो आन्येकलो म्हयार आां डरे आगासी.
टे न्ीस खेळ लोका मोगाळ करांक कारण्कता जाला. आमचा भारताांत आां द्र प्रदे शाचा अनांतपुरा म्हळ्ळ्ळे कडे न नडाल एज्युकेषनल टे न्ीस स्कूल २०१० इस्वेंत आवय आन्ा माररया साांगाता आरां भ केल्ें. कठीण श्रम, छल, शृद्धा मनोभव ताचें यशस्वी वजववताचे गूट जावनासात. रफायल फुडें जायतीां वसाां टे न्ीस खेळात्त रावुांदी, प्रशसत्यो दोडत्यो जाांवदी. दाकल्याां वयर दाकलो रचून अवभमावनांची आशा सांपूणा कुरांदी.
आयलेवार जून ३ ताररकर ३६वो जन्म वदवस आचसूान घेत्ल्ो ’वकांग आफ क्ले’ ख्यावतचो रफायल एक आशावादी. ताची प्राय पळे ताना वनवृत्तीक पावला साकें वदसता तरी ताचें शारीरीक भाषा मात् ताका आवनकी सिार काळा पऱ्याां त प्रशसती आपणाांवची अवभलाशा आसा म्हळ्ळ्ळें स्पषट कताा . रफायलाक टे न्ीस म्हयार जीव, सवास्व. तो एक व्हडलो _ आगसटीन प्रकाश कुररयन, साधक वततलोच न्हांय टे वन्सा वयल्या मोगान कावाार. सांसार भना ’रफायल अकाडे मी’ स्थापन कना -----------------------------------------------------------------------------------
68 वीज क क ों णी
69 वीज क क ों णी
70 वीज क क ों णी
71 वीज क क ों णी
72 वीज क क ों णी
73 वीज क क ों णी
74 वीज क क ों णी
75 वीज क क ों णी
76 वीज क क ों णी
77 वीज क क ों णी
78 वीज क क ों णी
79 वीज क क ों णी
80 वीज क क ों णी
81 वीज कोंकणी
82 वीज कोंकणी
83 वीज कोंकणी