I
Digidiss Harm Jan Zondag
3
open dag RUG
6
profielkeuzeavond A3/H3 Zuidlaren
7 7
profielkeuzeavond A3/H4 Rummerinkhof Digidiss Aplus
9
spreekavond klas 3 en 4 vmbo
13-14
beroepenvoorlichting Augustinuscollege
13-17
toetsweek bovenbouw periode I
13-24
mentorenspreekavond Harm Jan Zondag/ Rummerinkhof/Zuidlaren
24 27
open dag NHLlCHN ouderavond jaar 3 Aplus
30-6112 toetsweek Montessori
6
mentorenspreekavond Aplus/A4/A5/A6
7
mentorspreekavond H4/H5
11-15
deeltoetsweek H4
12 13
docentenspreekavond Rummerinkhof docentenspreekavond AP!us/ Zuidlaren
20
mentorspreekavond Helperbrink
21
kerstactiviteit onderbouw
Wist U dat....
Redactie:
Ank Adriaansz, Truus Bakker,
Gerrit Douma, Harrie Hadders,
Karin Hofman, Josja Postma,
Peter Tolsma en Martin Zoetman
Eind- en tekstredactie:
Josja Postma en Peter Tolsma
I
Vormgeving:
WOOR~EELD reclame
I
communicatie
- Peter Nannenberg weer terug is bij het Zernike Col
lege, maar nu in de functie van topsportcoördinator?
(zie elders in dit blad het stuk over Topsport op het
Zernike)
- Hans Warris vier dagen vrij nam om te trouwen?
- klas A5c (Westerse Drift) een videoconferentie heeft
gehouden tijdens de les Engels met 2 scholen in Wales?
- Henk de Vries en Folkert Oldersma uit handen van
een vertegenwoordiger van het Ministerie van Onder
wijs een geldbedrag van 50.000 euro in ontvangst
hebben mogen nemen? De prijs is uitgereikt in het
kader van de nationale innovatiecampagne "Durven,
Delen, Doen", uitgeschreven door schoolmanagers in
het voortgezet onderwijs.
- Ron Rozenberg tijdens de vmbo-excursie naar Polen
niet te beroerd was om zijn collega's om kwart over
drie 's nachts te helpen bij een probleem?
- Jan Roggen net zo hard (nou ja?) rodelt als zijn
Peugeot rijdt?
- www.teleblik.nl het internetadres is voor leuke en
informatieve fi lm pjes?
- Martin Zoetman de nieuwe onderbouwteamleider
havo/vwo wordt?
2
Start van het schooljaar 2006-2007
door Dirk Dijks/ru. r('c101'
Jaarlijks stalten we het schooljaar met introductieactivi teiten. 'Een goede start is het halve werk' is een bekend spreekwoord. Dat geldt zeker voor de mentor en de klas. Het hele jaar kan daarvan geprofiteerd worden. Met veel enthousiasme zijn op de verschillende locaties de introduc tieprogramma's uitgevoerd. Er gaan steeds meer stemmen op om in de onderbouw in leerjaar- ofklassenverband een gezamenlijke overnachting te organiseren. Gaan we al naar Earnewoude, Winsum en Schoonoord, nu zijn er korte kam peeractiviteiten geweest in Eelde en Garnwerd. De waarde van een langere dagvulling is dat de mentoren en docenten goed zicht krijgen op de leerlingen. Je ziet of ze gemak kelijk integreren of dat ze daar moeite mee hebben. Ook voor de nieuwe docenten blijken deze drie dagen een goede introductie in de school te zijn. ,.- Het Zernike College groeit door naar ruim 2500 leerlingen in Groningen en Drenthe. De grote belangstelling voor de school geeft ook ruimteproble matiek. In de Montessorilocatie Helperbrink moesten de twee vierde klassen atheneum plaats maken voor de 200 nieuwe brugklassers. Het Montessori Juniorcollege start met een k1okuulTooster verdeeld in reguliere lessen, atelierles sen voor grotere projecten en keuzelessen. HetJuniorcollege in Haren start in de atheneumlhavo-brug klassen met twee grote projecten van ieder zeven weken. Dit gebeurt in het kader van de invoering van het Techna sium. Deze stroom beoogt leerlingen enthousiast te maken voor grotere vakoverstijgende projecten en vooral bèta getinte onderwerpen. lnjaar 2 kunnen leerlingen vervol gens kiezen voor een speciale Technasiumstroom die in de bovenbouw een vervolg la.ijgt met een nieuw examenvak Onderzoeken & Ontwerpen. Het Harm Jan Zondag Juniorcollege heeft na twee jaren vemieuwen een zorgstructuur die staat als een huis. Door middel van de stalt in leergebieden tracht het team meer samenhang aan te brengen in het leerstofaanbod. Als rode draad geldt hier het thuiswerkvrije systeem. Werken aan projecten zal ook in Zuidlaren een kenmerk zijn van de landelijk ingevoerde Nieuwe Onderbouw. Activerende didactiek is een gezamenlijk thema voor beide teams. De grootste verandering treedt op in het vmbo 3 en 4 dat samen met het Noorderpoortcollege wordt vOlmgegeven.
De grote leerlingengroep in de Van Schendelstraat is ge splitst in twee groepen. Het voonualige gebouw van het MTRO aan de Van Iddekingeweg is beschikbaar gesteld voor de theoretische leerweg (TL) en de sector Techniek (grafimedia en de nieuwe opleiding techniek-breed). In de Van SchendeIstraat is naast de sector Economie (handel, administratie, verkoop en consumptief) nu ook Zorg en Welzijn gestart. Voor beide nieuwe opleidingen is grote belangstelling. Beide teams in de Van Iddekingeweg zijn gestart met een nieuw ondelwijsconcept met meer variatie voor leerlin gen tijdens de lesdag en met specifieke werkuren. De locatie Westerse Drift heeft te maken met een ver grote doorstroom van leerlingen uit onze juniorcoJleges. De 10% toename van het aantal leerlingen tot 950 maakt ---, de plaatsing van vier extra lokalen door de gemeente Haren noodzakelijk. Vanaf de helfstvakantie zullen deze vier lokalen beschikbaar zijn. Het management van de locatie improviseert tot die tijd via theorielessen in de gymzaal. Ondanks het grote aantal leer lingen en de beperkte ruimte is de locatie goed van start gegaan. Wisselende pauze momenten moeten de druk op gemeenschappelijke ruimtes reguleren. Wat betreft het onderwijs zijn twee nieuwe projecten in havo 4 van stalt gegaan: Technasium voor de natuurprofielen en 2FM (2e fase maatschappijprofielen) voor cultuur & maatschappij en voor economie & maatschappij. Dit schooljaar wordt ook het laatste voorbereidingsjaal' voor de landelijk in te voeren vernieuwde 2e fase in augustus 2007. Dit jaar zullen ook de banden met het vmbo van het Noorderpoortcollege nauwer worden aangehaald. Voor elke leerling die start in een Juniorcollege moet het 'mijn school'-gevoel in het vervolg blijven bestaan ook al ga je naar een andere locatie. De beste schoolprestaties worden geleverd als leerlingen samen met plezier naar hun school gaan. De samenwerking van het Zernike College met het NoorderpoOltcollege heeft als speerpunt dit schooljaar het verkleinen van de voor leerlingen onge
wenste verschillen.
Hoewel het schooljaar al weer enkele weken geleden van
stalt is gegaan wens ik alle betrokkenen een succesvol
schooljaar toe. Vele nieuwtjes worden dagelijks gepubli
ceerd via onze website www.zernike.nl
~
3
Werkvakantie "Hebben ze net vrij gehad, gaan ze weer een maakt, de leerlingen kunnen hun onderkomen weekje op vakantie". Gezeten achter een licht opzoeken. Komen weer terug, het opgegeven alcoholische consumptie op het 'terras' van aantal bedden klopt niet, er zijn twee leerlin de voetbalkantine in Tynaarlo ving ik deze gen teveel. Eén duo naar een ander hotel, maar woorden van een bezoeker van de rood-gele nu klopt de verdeling jongetjes-meisjes niet. buurtvereniging 'andere kant brug' op. Het Alles opnieuw indelen, stress. Het zieke meisje betrof de vmbo-4 reis naar Polen, dat werd me wordt inmiddels met een begeleider per jeep snel duidelijk. naar de dokterspost beneden vervoerd. Vakantie: meerdere dagen voor ontspanning Het diner staat klaar, de leerlingen hierheen buiten de eigen omgeving verblijven. Excursie sturen. Een jongen heeft een duim tussen als vakantie?? Voorbereiding, het programma de deur gekregen, misschien gebroken. Weer opstellen, paspoortperikelen, leerlingen indeeen jeep regelen voor vervoer naar beneden. len en nog veel meer; uren, dagen werk. En Een meisje komt in tranen aangelopen, twee dan het uitstapje zélf. Heel gezellig en leervriendinnen hebben zich op de wc opgesloten. zaam, vooral ook voor de leerlingen, laat daar Ze zaten niet in het gewenste groepje op de geen twijfel over bestaan. Vakantie voor de kamer en als gevolg van de grote vermoeid begeleiders? heid konden ze dit niet meer aan. De dames Als voorbeeld even de woensdag, de beruchte gekalmeerd, een oplossing gezocht, wat bedden derde dag. Na een nacht waarin het voor ons versleept, iedereen weer tevreden. Ondertussen om vier uur 's nachts oogjes dicht, snaveltjes is het half elf, geen warm water meer, letterlijk toe was, ging om half zeven de wekker. een koude douche voor mij. De leerlingen naar de ontbijtzaal 'drijWel direct klaarwakker voor weer een ven', de kamers inspecteren en uitchec'L- L L lange nacht, want de grote kamers zijn ken uit het hotel in Krakow. Een busreis ,L. L dan wel heel erg gezellig, het houten van zes uur naar het Reuzengebergte, berghotel is niet bepaald geluidsdem onderweg een klapband; wat verlaat arL pend. Tussen de kamerbezoekjes door de riveren we in de bergen. groepen indelen voor de volgende dag. Hier de jeep voor de rolstoelers Half twaalf, even rustig zitten. Dorst, regelen om vervolgens de I ja, ik lust er nu wel één. Lawaai mobiele eenheid van 140 Lf), , op kamer 15, jongens en meiden leerlingen in gang te zet\..fA 'scheiden'. Controle blijft nodig tot ten voor een klimtocht -1PVA een uur of twee. Volgen van vijf kilometer. . / de ochtend, zeven uur Geblesseerde en ver/ c4~~ staan de voeten weer 'd l l' ~ ~ \\....,j 'l moel e eer lngen cL ~ op het kou dezel. ondersteunen en ~ . Alles in gereedheid 0 brengen voor een (tsjakka) motive- (ir~\Yv;'J ren, 612 .. 0 bergwandeling van vragen "ZlJn we . ., l-i~ dik vijftien kilometer. er al?" ontken- / ~) Klagen? Nee, het nend beant~;;;:=:::::::;~~=::=========~:::::::::o.. is ons beroep. De
r17 (r!f? .,
J
I
.\
t ft
f~t::;i::~
bereikt. Eén meisje wordt onwel, raakt wat in paniek, moet apart gelegd worden, de dokter bellen. Snel een kamerindeling ge-
4
t
~
f
In rrn n n le:~~:~~~:~!~(eh: f5.rJ liiY lt:1J~?
en ook wij hebben ons ~~ prima ver ~lU maakt. Maar vakantie? Nee mevrouw!
~
I
Topsport Zernike College
bhm
r.
!Volll1cllhc/'g !ojJsjJo/'/('oÖrdil1o!or ~clï7ikc ('ollegc
Het Zernike College heeft als brede scholenge meenschap veel sporters in huis die op hoog niveau hun sport bedrijven. Een inventarisatie in het vo rig cursusjaar bracht 75 leerlingen naar voren die voldeden aan de toetsingscriteria "topsporter" van het NOC/NSF. Deze inventarisatie was toen nood zakelijk omdat het Zernike College de LOOT-status wilde verwerven. De school krijgt dan mogelijkhe den om het schoolprogramma aan te passen aan de sportbeoefening. Het verzoek om de LOOT-status te
studiebegeleiding, uitstel en spreiding van toetsen en proefwerken en, indien nodig, het ontwikkelen van vervangende opdrachten. Het Topsport Steunpunt Noord (TSN) ondersteunt het initiatief van de school van harte en heeft op 12 oktober jongstleden het Zernike College het predi kaat "partner van het Olympisch Steunpunt Noord Nederland" toegekend. TSN maakt met elf andere steunpunten deel uit van het Olympisch Netwerk van het NOC/NSF. Het TSN zal in het kader van deze
krijgen, is afgewezen. Niet omdat we niet voldeden aan de inhoudelijke criteria maar omdat er al een LOOT-school in Groningen is. Het Zernike College is desondanks van mening dat de school moet mee helpen om er voor te zorgen dat de leerling nog beter kan worden in zijn sport. Wij bieden deze leerlingen speciale faciliteiten aan. Studie en tOpSpOlt moeten samen kunnen gaan. Om dit voor deze leerlingen goed te organiseren, heeft de school op elke locatie een topsportmentor aangesteld. De topsportmentoren
overeenkomst de school adviseren omtrent organisa
tie en voorgestelde begeleidingsfaciliteiten en kent
de topspOltstatus van de leerlingen toe.
Om als leerling aan deze nieuwe opzet op het Zer
nike College mee te mogen doen, moet wel de top
sportstatus zijn toegekend. Het gaat dan om sporters
die minstens behoren tot het hoogste landelijke pres
tatieniveau in hun leeftijdscategorie en om spOlters
die binnen hun leeftijdscategorie op regionaal niveau
tot de besten behoren.
Intussen zijn van ongeveer 80 leerlingen de noodza
kelijke gegevens ter beoordeling naar het NOC/NSF
gestuurd. Binnenkort is dan ook bekend welke leer
lingen intensief begeleid gaan worden.
Mocht het zo zijn dat we een leerling bij deze eerste
beoordeling niet meegenomen hebben terwijl deze
leerling wel op hoog niveau sport bedrijft, dan is het
zaak contact op te nemen met de sportmentor van de
locatie. We zullen dan alsnog deze leerling aan de
begeleiding toevoegen.
Op deze manier zijn we er van overtuigd dat het Zer
nike College zijn sporters nog beter kan laten sporten
en dat het goed te combineren is met de studie.
ZIJn: Mevr. G. Veneboer (Zuidlaren) Mevr. 1. Rijswijk (Westerse Drift, Haren) Mevr. C. Strijker (Rummerinkhof, Haren) De heer R. Rozenberg (Van Iddekingeweg; Van Schendeistraat) De heer M. Schreurs (Vondellaan) De heer A. Moeijes (Helperbrink) Deze mentoren zullen in gesprekken met leerlingen en ouders op zoek gaan naar mogelijkheden om sport en studie te combineren. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan een aangepast rooster, speciale
5
U7át deedjij in je studententijd?
Reqi
L mlJ....
Ik werkte bij de Delta Lloyd, afdeling collectieve pensioe nen eerst in Amsterdam daarna in Eindhoven. 's Avond las ik veel kasteelromannetjes en dan slapen om fit op het werk te verschijnen. Dat begon wel heeeeeel erg saai en vervelend te worden. Hersengymnastiek had ik nodig! Dus naar een avondopleiding, in die tijd waren dat alleen lerarenopleidingen. Nou, dan maar zo'n lerarenop leiding, in ieder geval moest het wiskunde zijn want dat vond ik altijd leuk en uitdagend. Maar leraar worden: nooit niet!!! Een van mijn docenten van de opleiding vroeg of ik op zijn school les wilde geven. Nou nee. Maar ze bleven aandringen en haalden me over. Ik moest wel eerst een proefles geven. Ik kocht een jurk en stak een les af die ik uit mijn hoofd geleerd
had. Het was doodstil in de klas,
de directie en sectieleider zaten achterin, ik dacht dat het door
mijn interessante les kwam.
Ik werd aangenomen: 'Omdat je een duidelijke stem hebt: Helaas, toen het gezag niet meer ach terin de klas zat werd het zo'n janboel tijdens mijn lessen dat ik
huilend naar huis ging. Toen zag
ik dat leerlingen zich bij meer ervaren collega's zich veel slechter gedroegen. Ik ben met mijn klassen gaan praten: hoe kunnen we samen een goede wiskundeles maken? Dat sloeg in, en vanaf die tijd werden er veel afspraken gemaakt, veel wiskunde gedaan (want wiskunde 'doe je') en heel veel geëvalueerd.
Ik had een bijbaan bij DeliXL in Emmen. Daar runde ik het bedrijf zo'n beetje in het weekend (had me natuurlijk wel opgewerkt van vakkenvul ler tot orderpicker tot chauffeur, om daarna in de logistiek en verkoop werkzaam te zijn. Ik heb daar zeven jaar gewerkt en zo de horecawereld van binnen en buiten leren kennen (ik had toen al culinaire interesses!). In die tijd ook zeer veel meegemaakt, zoals mensen die producten opkopen die nét iets over de houdbaarheidsdatum zijn en dan dat alles voor een prikkie verkopen (in Duitsland!). Dan nog de onverstaanbare Chine zen, Turken, Italianen met hun dubieuze zaakjes. Heb hard gewerkt die 7 jaar. Een drukke tijd, maar zo kon ik wel mijn tweede studie betalen!
dde .. Harrie Hadders was in het weekend bakkersknecht (met broodmand onder de arm langs de deuren) en verder is hij heftruckchauffeur geweest, heeft bij de plantsoe nendienst gezeten, liep elke ochtend vier kranten en stond achter de bar in het plaatselijke café.
Jac;
L
Joscha Lamers werkte op een Franse camping waar ze brood verkocht en in het animatieteam zat. 's Avonds karaoke zingen en de volgende ochtend in het dorp aangesproken worden op haar zangkunsten.
Hid
I de V, ies Hidzer de Vries was parkeerwachter bij evenementen, heeft vlees vervoert in een vrachtwagen en werkte bij de flesseninname van een supermarkt.
6
Ilt\ers
em
~es
Tijdens zijn studententijd droeg Ronald Remkes in een slipjas kisten naar hun laatste rustplaats op de begraafplaats in Norg. Hij was daar oproepkracht. In de weekenden werkte hij in een serviceflat voor bejaarden in Norg. Zo is het een keer voorgekomen dat hij een oude dame in bed aantrof die overleden was. Een paar dagen later moest hij haar kist naar het graf dragen. Verder heeft Ronald nog gewerkt als portier bij een
1 n1 n Londer Willem van Londen was gitaarbouwer bij Tonika en hielp mee bij radioprogramma's.
r ,.
rele nd
Ik werkte als schoonmaker in verschillende kroe gen in de stad. Het werk was zwaar, vies en slecht betaald, maar ik had een hoop lol met mijn collegae en ontwikkelde snel een bovenlijf waar een jongere Arnold Schwarzenegger trots op had kunnen zijn. Mijn smerigste bijbaan ooit was in een wasserij. Om 08:00 uur begon het openrukken van de plastic was
zakken die voor de deur stonden te fermenteren. Ik
stond letterlijk te kokhalzen als ik de zakken opende
en een lawine van poepgevulde washandjes over me
heen dreef. Heerlijk!
Mijn leukste bijbaan was achter de bar in Ray's Pub.
Veel leuke buitenlandse studenten en ook leuke Ne
derlanders. Ik werkte met een geweldig team en wij
gingen buiten het werk ook veel met elkaar om.
Wie zijn Jan en Marjolein?
Voor velen zijn jullie een erg bekend duo, maar wie zijn ode is in het begin, kerst en het einde van het schooljaar met de boeken. de conciërges van de Helperbrink in Groningen?
Met een brede lach van Jan en een schaterende lach van Hoe hebben jullie de overgang ervaren van regulier
naar Montessori?
Marjolein begonnen ze enthousiast te vertellen.
Jan: heb dat niet zo heel intens mee gemaakt, daar werk
Wie is Jan en hoe lang werkje hier al Jan?
Dit is mijn zesde jaar. Hiervoor heb ik in de leiding bouw ik hier te kOlt voor.
gewerkt en ik heb me twintig jaar bezig gehouden met
Mmjolein: ja daar heb ik best een beetje moeite mee ge vleesverwerkingen. Veel certi
had.Ik moest meer discus ficaten gehaald.
siëren met de leerlingen. Hoe ben je dan zo op de Hel
Vroeger was jou wil is perbrink terechtgekomen?
wet, maar nu moet ik meer Ik zag een advertentie in het
discussie voeren met de Dagblad van het Noorden
leerlingen om gelijk te klein, maar zeker interessant.
krijgen. Ze zien je vaak als Marjolein: Ja zeker. Er waren
gelijke en dat is niet altijd in die tijd veel sollicitanten,
goed. samen met Jaap Bakkelo zat
De sfeer is goed op de Hel , perbrink. Doen jullie daar ik in de commissie en bij Jan
hadden we direct een goed
nog iets speciaals voor? gevoel. Hij doet veel vrijwil
We bakken poffertjes, ligerswerk, dat zegt veel over
maken een paasmaaltijd, iemand en we hebben toen
saté af en toe, ijs verkopen ook direct voor Jan gekozen.
en we organiseren kerst Tot op de dag van vandaag
borrel allemaal in jullie hebben we daar geen spijt
'kantoor'? Ja, we hebben van gehad.
een gasfornuis en een tafel Enjij dan Marjo?( afkorting
erg gezellig. Hier bestaat die velen gebruiken). Ik werk
ook geen sfeer van min hier al vanaf 1983, daarvoor I
derwaardigheid naar het was ik kleuterleidster, heb
onder steunend personeel. een halve baan als kantine
We doen het ook om een beheerder gehad aan de parkweg en later met Gaatske
goede band met de docenten te hebben en zij met ons. aan de Queridolaan gewerkt. Hier was destijds de bo
We hebben elkaar nodig. Daarnaast komen oud leerlin venbouw van het Zernike.
gen ook vaak even weer op school hun verhaal doen. In de tijd dat de bovenbouw naar Haren ging en de on
Wat doen jullie verder nog? derbouw ging verhuizen naar de Helperbrink heeft Jaap Marjolein: ik ben oma, en mijn kleinzoon Ramon komt vaak met op a langs op school en let op: hij wordt Bakkelo mij overgehaald om hier te komen werken.
Was dat moeilijk voor hem om je over te halen? gekocht als beste voetballer bij Barcelona. (ik heb het gezegd). Nee, we hebben veel plezier gehad bij het organiseren van een bingo. Daar begon het mee. Jaap had geen Jan: ik vis, ben gek van voetbal (BV Veendam), as idee wat bingo daadwerkelijk inhield. Ik heb bijna alles sistent scheidsrechter en ik heb mijn band. Ik treed veel geregeld. De hoofdprijs was Parijs. Later nog een geor op en ben ook opa van twee kleinzonen. ganiseerd. We merkten dat we goed met elkaar overweg Marjolein: Jan beleefd altijd van alles, grote, sterke konden. verhalen heeft hij .. Jan: ja ik ben veel bij de weg, in En Jan, wat kun je over Marjolein vertellen? het horecaleven en bij het voetbal gebeuren, dan krijg je Eerlijk, waardige collega, nog nooit ruzie gehad. Ze ziet
dat. Iedereen kent je. werk liggen, pakt het op. En andersom? Marjolein: lieve
Marjolein: Ik zit in een fase, vroeger altijd op het voet man, tot alles bereid. Nog geen slechte ervaring gehad.
balveld maar er is meer, dat besef krijg ik nu doordat Hebbenjullie een taakverdeling?
ik kleinkinderen heb. Ga nu veel de stad in, markt, een Mmjolein: ja en nee. Jan doet de absentenadministratie, borrel~e en lekker met ze naar de Hoornseplas. toiletten.We vullen elkaar verder aan.De drukste peri Als het maar gezellig is.
7
Intro uctie
Hi iedereen Ik ben Wendy van het Zernii Hoe ik het . ik VIn, .geen andere MIJn lievelings, Punt 2: Ik h Als h eb E . . et pauz els al s Je wil en als er aan ta~ I J JOrien S es gaa, de" ' anne, Sa, stamplekje': B
Mijn introducti men eWel , naar de d' tende lol hiSCO, ad I n het b ge . . . " . egln IS het I "laar Ik ben er nu aal dag en t as, 8 lemaal uit UUr lanl Nu is het geput, ik bE og Uitgeput Ink steeds z heb . heel handig: een k. Direct ai p ). . roefwe k Jn je eerste k r en el ween?J ¡ DU1ts en Van Ak . aZE een opdra h gehad, l c t Waa . maximaal 3 r Je een week d proefwerken' e tijd I niet bij Sa' Voor hebben. Ik . . s:) hoop dat aU hebben als ik oe andere brL p deze schol
kennismak'Ingsk
•
8
De atheneumplu met een kennism een <: I/etstocht op na een wierd ka e.D notocht N al . a ee , Weer VOorbij s Ochtend . Want smoest We zouden n Weg gin fi gen We na etsten We een st goede plaat viSsen W s geka de 4 '.. e haalden miJl lopen . de tWeed d gin N e ag ook a het ontb" . w IJt ging aar verschiU moesten ende h t e wacht We Weer sn Een. en pracht' . Ig mIddel
Id en ik zit in klas 10
Rummerinkhof).
) SUPER! Ik ben blij dat
zen.
t 1; Ik vind talen leuk.
H.
iets in de kantine kopen n er automaten. Je kan k en mijn vriendinnen ~ hebben ons zogenaam naast de mediatheek.
euk. We gingen zwem !rkeersmarkt etc. Ontzet
lnen, zo'n zware rugtas. Dinsdag is de zwaarste am ik thuis en was he lp de bank gaan liggen. r ik ben niet meer zo dat is op dinsdagen wel
Schriftelijk Overhoring) heb nu al een S.O. van ech niek en tekenen ook voor krijgt! Maar je mag veek en je moet er een 3S pindakaas geldt dat pers net zo veel plezier
Het IntroductieKamp A+ 2006 Ik (Bram Koning) ben met mijn klas ( B1+) en klas A1+ op introductiekamp geweest in Winsum. Het was een goed georgani seerd kamp met een uitgebreid programma. Toen we aan waren gekomen en onze tenten hadden opgezet fietsten we allemaal naar Ezinge, daar zouden we namelijk een wierdenmuseum gaan bezoeken. Het was een leuk museum en de man praatte maar al te graag over zijn geliefde wierden. Hierna kregen we wat te drinken en gingen we verder fietsen naar Saaksum. Na enkele opdrachten fietsten we terug naar de camping. Daar aangekomen ging we kanoën naar een sluis. Daar aten we broodje gezond en hield meneer Van de Drift een toespraak. We sloten de dag af met een kampvuurtje. De volgend dag gingen we fietsen naar Lauwersoog. Dat was een mooie route door het wierdenlandschap. Daar aangekomen aten we patat en gingen we vissen met een net. Daarna fietsten we terug. 's Avonds hadden we een bonte avond, die was heel leuk georganiseerd door de tweedeklassers. We sloten de bonte avond af met een heel leuk spel, inspringtoneel, dit is een spel dat ook bij drama gedaan wordt. De volgende ochtend gingen we naar "Openlucht museum Hogeland" fietsen. Dat was een leuk museum en we kregen ook allemaal vragen die we moesten invullen op een papier. De antwoorden kon je in het museum vinden. Daarna zat het er al weer bijna op. We maakten nog een groepsfoto en we gingen terug om in te pakken. Ik vond het een leuk kamp en vind dat de tweedeklassers een groot compliment verdienen voor hun inzet.
p Winsum door Jonathan Hogervorst , 81+ (lassen begonnen hun schooltijd <i\gskamp in Winsum. We maakten . e/în wierdenmuseum en een kerkje rn~ maakten we ons klaar voor een )ezellig kampvuur was de eerste dag
we snel aankleden en ontbijten, Ir Lauwersoog gaan fietsen. Onder mEt De Natuurschool vissen. Toen langs de dijk, totdat we op een 'n waren om met een net te gaan eel zeedieren binnen. Wadlopen en ~n niet door. Na een kampvuur was weer voorbij. we naar een openluchtmuseum, izen nagebouwd waren. Daarna terug, omdat onze ouders stonden
1
re ,(hool heain!
Opleidingsschool Zernike
door Emile Tf(jlters. schoolopleider
Het Zernike College is een school waar ieder jaar studen ten van lerarenopleidingen stages volgen om ervaring op te doen in het onderwijs. De opleiding tot docent is in de loop der jaren geleidelijk aan het verschuiven van een opleiding aan een instituut voor lerarenopleidingen naar een opleiding op de werkplek. Het Zemike College is zo'n school die zich inzet om studenten van de NOOl'de lijke Hogeschool Leeuwarden, Universitair Ondelwijs Centrum Groningen, de Academie voor Lichamelijke Opvoeding en de hogeschool Windesheim op te leiden tot docent in het middelbaar ondelwijs. De hbo-opleidin gen leiden studenten op tot een tweedegraads bevoegd heid, waarbij de docenten les mogen geven aan vmbo en de onderbouw van havo en vwo. De studenten van de universiteit halen een eerstegraads bevoegdheid en mo gen daarmee ook lesgeven aan de bovenbouw van havo en vwo en aan een hbo-instelling. LiO's (leraren in opleiding) hebben dezelfde taken als hun collega's en zijn als zodanig dan ook niet herkenbaar voor de leerlingen. Ze moeten zes á acht uur per week les geven, waarvan drie á vier lessen zijn overgenomen van een vakcollega, die daarmee de coach is van deze LiO. Deze coaches hebben dus extra begeleidingstijd om de LiO's intensief te begeleiden. Om de kwaliteit van de begeleiding hoog te houden zijn er ook speciale cursus sen voor coaching in het leven geroepen. Daarnaast worden de LiO's ook begeleid door de schoolopleider, die intervisiebijeenkomsten en trainingen leidt. De coach, de schoolopleider en iemand van de lerarenopleiding
voeren samen voortgangsgesprekken waarin de LiO op zijn kwaliteiten wordt beoordeeld. De LiO moet daarbij zelf bewijsmateriaal aanleveren voor het slagen van de stage middels een portfolio. De invloed van de aanwezigheid van LiO's is in de school goed merkbaar. Allereerst zijn de ongeveer 18 LiO's die we jaarlijks op het Zemike ontvangen meestal jonge mensen die een frisse blik op het ondelwijs hebben en in het bezit zijn van de nieuwste vakken nis. Dit geeft het Zemike college een vrolijke, frisse, vernieuwende uitstraling. Waar elders in het ondelwijs gesproken wordt over de grote groep oudere docenten is het Zemike een school waar veel jonge, enthousiaste mensen werken. Een nadeel is natuurlijk dat de ervaring in het lesgeven nog gering is. Door intensieve begelei ding dUUlt de moeilijke peliode in het begin meestal maar kort. Maar deze intensieve begeleiding heeft nog meer voordelen. Op de werkplek leren we immers van elkaar. De creatieve ideeën van de LiO's, maar ook de problemen die hij/zij tegenkomt zetten ook de begelei ders aan het denken en vormen daarmee een bron van nieuwe ideeën. Daarnaast hebben we als Zemike college de eerste keus bij het invullen van vacatures doordat we kunnen kiezen uit de LiO's die we zelf hebben opgeleid. Samenvattend kunnen we zeggen dat we mede doordat we een opleidingsschool zijn, een jong en kwalitatief goed docentencorps hebben. Dit is een belangrijke voor waarde voor een goede school.
Heey .... W" . WIJ Zljn Eva en E[J'a nne IJ zitten in le en w" . Het is wel heel ander~j ;Jnden het heel gezellig. wel leuk. an op de vorige school maar We hebben bijvoorbeeld wi . rekenen, we hebben 11 skunde Jn plaats van we hebben ook mee a emaal verschillende talen en Maar het is wel r pauzes, dat is leuk. wennen al d t h . We hopen dat h t a ulSwerk. e een leuk s h (' We hebben ook {' c 00 jaar Wordt W a nJeuwe vrie d' . e moeten nu ook verder fiet n Innen gekregen. ben een zware tas. sen naar school en hebMet de introductie we k gedaan, iedereen in de ekla:e~ben we Idols een dansje of iets and d acht met een groepje de klas mocht dan 's a~~snd oen, h~t beste groepje van Daarna hadden we ee d' s Voor ledereen optreden sers. n lsco-avond met de le klas-' We hadden ook n tocht. og een Sportmiddag en survival Met het survivalen in Jn een 1 of 2 perso~ns~:n we ook kanoën, dit mocht Dat was SUper leuk na 0 f Je mocht in een kajak.
10
Projectonderwijs:
een aanzet tot de nieuwe onderbouw!!!
door Pier Meija docent (/(jukijk\/Illlldc
April 2006: Ruim honderd leerlingen uit de tweede klas van het Zernike College Zuidlaren hebben zich gedurende vijf weken bezig gehouden met het project 'klimaatverandering 2050'. Door middel van een presentatie in de kantine konden ouders kennisma ken met de eindproducten (o.a. maquettes en powerpointpresen taties). Leerlingen kwamen met originele oplossingen om op een andere manier met onze ruimte, het waterbeheer en energiebron nen om te gaan. Tijdens deze projecten vergaren de leerlingen op een andere manier kennis en de docent staat steeds meer als coach voor de groep.
....-------.......- ------r:.
Het schoolseizoen 2006-2007 staat onder meer in het teken van het ontwikkelen van projectonderwijs voor alle leerlingen in Zuidlaren. In september is er al een project Sport en Gezondheid gestmt waarin de vakken biologie, wiskunde en lichamelijke opvoeding samenwerken. Leerlingen proberen hun conditie op te vijzelen en ze leggen de link met onderwerpen als hartslagfrequentie en bloeddruk. Gelijktijdig is er in klas 3 het keuzeproject 'film en
Actualiteit' gestart waarin de vakken geschiedenis en aard rijkskunde leerlingen een aantal actuele kwesties voorleggen door het vertonen van 'kwaliteitfilms'.
Het eerste gezamenlijke project voor klas I en klas 2 start in november. Leerlingen gaan een campagne opzetten en uitvoeren om de kerstmarkt te promoten. De afsluiting hiervan vindt plaats middels een groots opgezette kerstmarkt, waarbij de opbrengst naar een goed doel zal gaan. Projectonderwijs biedt mogelijk heden vakken te integreren zodat leerlingen samenhang ontdekken tussen leergebieden. Leerlingen hebben in projecten de mogelijkheid vaardigheden te ontwikkelen die in de 'reguliere' vakken wel eens buiten schot blijven. In Zuidlaren wordt dit schoolseizoen een stalt ge maakt met het invoeren van projectonderwijs als vast onderdeel van het jaarprogramma. Voor leerlingen betekent dit een verrijking van het onderwijsaanbod en voor docenten is het een uitdaging om de nieuwe onderbouw vorm te geven.
-----wtroductie
A 12 jaar en woon . 'k ben Shanara Trianca Shadean x, '
.
10
.. H01,1 Lewenborg. da ekozen, omdat het thuiswerk.vn J Ik heb voor de Harm J~n Zon g g . d het hier best leuk. Ik vlnd lO was. Ik zit hier nou.dne weken en: Tot nu toe vond ik de les
wel dat de kluisjes lets groter moe en.
sen erg leuk en interessant.
. kinderen ontmoeten vond ik he: . Oe introductle dagen en de 'e veel leren en moest)e dlO en kon J t' vond ik de dieren heel ukst. Bij de introductledag le .. d E mer dleren UlO gen samen doen. B1J e m l . een tijdje vasthouden en toen erg lief. Ik mocht een str~lsvo.~e el . En dat we met zijn allen de wikkelde ik het helemaalln ml)n tru1. l k was ook erg eu . h t voeren k leuk Toen deden we e giraffen mochten l . me r . d t' edag was 00 e r g · Oe tweede lOtro uc 1 . dere teams. We )am zweeds loopspel met z'n Vleren tegen an dat ons team verloor. . ant want we schilderden . d t' dag was best lOteres s , Oe derde lntro uc le 'l en liJ' ntje er om heen. .. k nst met een Zl ver . Je een schilden) van u . d t is erg mooi om te Zlen. . Ze hangen overal in de kantln~ en : een paar kinderen zo'n mom bent natuurlijk heel trots dat)e mde hadden we een foto speur .. ken Oe laatste ag l en schilden) kan ma· k Ik denk dat we best vee vrag tocht en dat was heel erg leu hebben we zo'n beetje alles gehad goed hadden beantwoord. Nu. de HARM JAN ZONOAG\ en weten)'ullie dat het erg leuk lS op
1.
De armoedegrens van het SCP
Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft deze zomer uitgerekend waar in Nederland de armoede grens ligt. Men kwam uit op ruim 700 euro voor een alleenstaande, "gebaseerd op reële behoef ten". Dat laatste wil zeggen: zonder luxe zaken als alcohol en tabak. Op deze manier zouden ongeveer 600.000 mensen onder de bewuste grens leven, wat m.i. op zich een schande is voor een schatrijk land als het onze. Maar daar wordt verschillend over gedacht. Nou ben ik altijd voorstander van wetenschappe lijk onderzoek op welk terrein dan ook.
#
Ik zal ook niet gauw zeuren over kleine foutjes in berekeningen of iets dergelijks. Ik denk verder dat de medewerkers van het SCP nauwkeurig en ob jectief gegevens hebben verzameld en op dezelfde wijze tot hun conclusie zijn gekomen. Maar één ding moet wel kloppen en dat is het uitgangspunt van de berekeningen; het zogenaamde theoretisch model. Juist hier klopt iets niet, en wel het volgende: De wetenschappelijk onderzoekers van het SCP kunnen heel goed rekenen en plannen. Zij zouden 12
zonder schulden te maken, kunnen bestaan van die 700 eurootjes per maand. Bij een plotseling tekort zouden zij bijvoorbeeld de weg naar de "bijzondere bijstand" weten te vinden, gezien hun algemene maatschappelijke kennis. Ik noem dat de factor "geestelijk kapitaal". Deze factor is moeilijk te meten en daar houden wetenschap pers niet van. Hij is in dit onderzoek dan ook weggelaten. Uit andere onderzoeken herinner ik mij dat men sen die in de schulden geraken en daar niet meer uitkomen, over het algemeen aan twee kwalen
-
4
lijden: gebrek aan geldelijk kapitaal en gebrek aan geestelijk kapitaal. Juist deze combinatie is in dit verband desastreus. Indien je slechts de eerste kwaal onderzoekt en de tweede laat liggen, kom je volgens mij te laag uit met die 700 en die 600.000. Het is moeilijk om vanuit de ivoren toren te publiceren over mensen, die niet zo goed kunnen rekenen en plannen. En zo draagt dit onderzoek, dat bedoeld was om duidelijkheid te scheppen, bij aan verkeerde beeldvormi ng.
De nieuwe zcool aan de ~n Iddekingeweg
dool' .\Iwgl'ee(
Met ingang van dit schooUaar is een aantal groepen verhuisd naar een nieuwe locatie aan de Van Iddekin geweg. Een nieuw jaar, een nieuw gebouw, een nieuw systeem, kortom een nieuw begin. De docenten moch ten zelf hun nieuwe locatie inrichten. Wat biedt meer werkplezier dan een werkplek die je met z'n allen in deelt? Niet alleen de werkplek, ook het werksysteem (zcool) hebben we zelf ingericht. Dit schoolsysteem is gebaseerd op meer eigen verantwoordelijkheid en meer keuzes voor de leerling, waarbij de leerling gebruik maakt van een takenkaart. De docenten zijn er klaar voor om enthousiast met zcool van start te gaan. De uitvoering van de grondige herindeling van het gebouw is wel van start gegaan, maar helaas nog niet afgerond. De meeste leerlingen hebben dan ook hun boeken nog op de van SchendeI straat opgehaald. Het introductieprogramma was wel goed uit te voeren. Er waren nog wel enkele onduidelijkheden voor de ouders. Bij gebrek aan telefoon en Intemet heeft de teamleider Olga Hartman meer dan een mobiel per dag leeg gesproken, intussen dingen typend op haar laptop. Andere collega's waren druk bezig met de laatste voorbereidingen voor het nieuwe schooljaar. Maandag 11 september beginnen we met de lessen in het prachtige gebouw. De theorielokalen zijn klaar voor gebruik. De computerlokalen hebben computers. De onaangesloten draden bungelen charmant van de gloednieuwe tafels naar beneden. In de loop van de eerste week zijn veel dingen in gebruik genomen. We verwachten dat voor de herfstvakantie de rest ook operationeel zal zijn. Halverwege de ochtend staat het schoolplein chao tisch vol met fietsen, want de rekken zijn nog niet netjes geplaatst. 's Middags hebben de leerlingen thuiswerktijd gekregen. Ondanks het lichte gevoel van "wow, dit is wel een bijzondere lessituatie" hebben de leerlingen zich de eerste week voorbeeldig gedragen. Alsof dozen in de gangen en lokalen, mededelingen op een flap-over, geen kantine en bouwstof de ge woonste zaak van de wereld zijn.
\'(111
Ge/deren, docel1fe hi%gi('
Voor de docenten is het zelfs extra gezond, aangezien lesorganisatie een hoop lichaamsbeweging met zich meebrengt. Maar liefst 4 kopieerapparaten, bedoeld om het leven gemakkelijk te maken, werken allemaal niet de eerste week. Gelukkig is de Van Schendeistraat op een steenworp afstand. Bij de verbouwing zijn alle deuren verwijderd en willekeurig teruggeplaatst. Geen sleutel die volgens schema een deur opent. Het practicumlokaal voor biologie-nask is al in gericht, met mooie kasten, practicumta fels en niet werkzame computers. Plus een mooie lege ruimte voor in de klas waar het bord door afwezigheid schittert. Lof voor de brave leerlingen die A3- papieren voor de klas omhoog houden, terwijl de docent de nodige aantekeningen geeft en ingewikkelde zaken op minifonnaat uitlegt. In de mediatheek, straks ongetwijfeld de meest vrijwillig bezochte ruimte naast de kantine, staan de computers netjes zij aan zij met ruimte voor een grote klas. De boeken beginnen zich in de nu wel aanwezige kasten te verzamelen. Juans domein begint langzaamaan de indruk van een serieuze werk-ruimte te wekken, zolang om de planken en dozen heenge keken wordt. Na de succesvolle Polenreis voor de vierde klassen begint ons gebouw z'n eigen routine te ontwikkelen. Ondanks dat de nummerbordjes nog ontbreken bij de lokalen, zijn de leerlingen toch op tijd. In het nieuwe onderwijssysteem zcool krijgen de leerlingen takenkaarten. Deze worden op de eerste dag van de week uitgedeeld, voor alle vakken in één keer. Iedereen heeft, in de les en in de werkuren, tijd om alle taken voor de week af te maken. Wie het afkrijgt verdient vrijdagmiddag vrij. Na de herfstva kantie worden de werkuren omgezet in keuze-uren (zcool-uren), waar de leerling kan kiezen voor het vak waar hij ondersteuning of verdieping voor wil volgen. Ook extra dingen als bijles en vaardigheidscursusjes worden dan in de zcool-uren gegeven. Ondanks wat opstartobstakels zien we de school die we voor ogen hebben zich ontwikkelen.
13
De kleding van...
Niki Verkaar, klas 2B, Zuidlaren
Wat komt er het eerste in je op als ik zeg: Kledingstuk: rokje Kapsel: losse staart, wild, donkerblond Lievelingskleur: blauwen roze, maar roze meer voor de accessoi res Lievelingswinkel: H&M
Esther de Vr'ies, docente Frans in Zuidlaren
Wat komt er het eerste in je op als ik zeg: Kledingstuk: rokje Kapsel: veelkleurig, rood, blond, donker, ietsje lang Lievelingskleur: als je bedoelt voor kleding, dan fleurig, soms ook donker Lievelingswinkel: SPS (Superstar)
Vind jij kleding belangnjk? Jawel, de eerste indruk moet goed zijn. Ik vind het leuk om er goed uit te zien.
Is er volgens jou verband tus sen beroep en kleding? Ja, ik vind het belangrijk om er hip uit te zien, maar niet te bloot.
Ben je modebewust? Niet bijzonder. Ik hou een beetje van alles. Soms stoer, soms netjes.
Ben je modebewust? Jawel, ik ga wel met de mode mee. Mijn stijl is hip en cre atief.
Heb je kleedgeld? Nee, mijn moeder betaalt alles. Ik ga soms alleen met vriendinnen naar de stad en dan krijg ik later het geld terug van mijn moeder als ik wat gekocht heb. Maar ik ga ook wel met mijn moeder naar de stad.
Met wie koop je je kleding of ga je alleen naar de stad? Soms alleen, maar meestal met mijn moeder of vriendin nen. Dan zeggen ze vaak: "Dat is typisch iets voor Esther, dat
Wie heeft de meeste in vloed op je kleding? Mijn vriendinnen en mijn
moeder. Ik geef zelf wel
de doorslag als ik iets echt leuk vind.
hoort bij jou!"
Vind je het belangnjk dat docenten goed gekleed zijn? Ik vind het wel belangrijk; ik vind het niks als er iemand voor de klas staat die er niet uitziet!
Geefje veel geld uit aan kleren? Veel te veel. Laatst kon ik niet kiezen tussen twee paar laarzen, toen heb ik ze allebei maar gekocht!
Wat vind je van de kleding van Esther? Leuk, lekker gek, absoluut niet saai.
Wat vind je van de kleren van Niki? Lekker sportief, soms heeft ze ook iets heel "vrou welijks" aan ....ze is heel bewust met kleren bezig.
Wat kan volgens jou echt niet? Veel te korte broek (heel hoog water) en dan van die grote bergschoenen eronder. Praat je wel eens met je vn"endinnen over de kle ding van de docenten? Ja, de meeste docenten zien er wel goed uit.
14
Bewaar jij veel kleren? Ja, ik heb een kast vol. Ver leden jaar heb ik vier zakken met kleding en één zak met schoenen en laarzen wegge daan.
Hoe zien de collega's er volgens jou uit? Over het algemeen goed, maar sommige mogen wel eens een kleding- of kappersadvies krijgen. Hebben leerlingen invloed op wat je draagt? Leerlingen inspireren mij wel. Soms heeft een leer ling iets aan en dan denk ik, "Ja .....dat zou ik ook wel eens kunnen kopen."
De wijzen naar het oosten
Neem dik 140 vmbo 4 leerlingen en probeer er één groep van te VOlmen, ze wat culturele en historische bagage mee te geven en ze ook nog eens sportief en mentaal te testen. Zie hier, de excursie van de vierde klas Van lddekingeweg in een notendop. Op zondagmiddag 17 september vertrokken twee grote dubbeldekkers voor de lange reis naar Polen alwaar we de maandagochtend aankwamen. Een aankomst waarbij iedereen direct wakker geschud werd, want het eerste excursiedoel betrof het voormalige concentratie kamp Auschwitz. Het werd de leerlingen snel duidelijk dat ze hier op 'heilige' grond liepen, want overal in het kamp is de geschiedenis nog tastbaar. Duizend kilo afgeschoren haar in de vitrines, babykleertjes (als je de kleertjes ziet, weet je ook wat hier in heeft gezeten!) de barakken, de foltercellen, gaskamer en de verbran dingsovens; het blijft voor altijd in het geheugen van de leerlingen gegrift. Na een kort bezoek aan Birkenau, met o.a. het beroem de (zowel figuurlijk als letterlijk) eindstation voor vele nazi-slachtoffers, moest de knop weer omgedraaid wor den, want we gingen naar Krakow. Het gehele centrum staat op de werelderfgoedlijst van Unesco; zeker het schitterende plein met de lakenhallen was een plaatje. De terrasjes, de leuke winkeltjes en vooral, de zeer aan trekkelijke prijzen zorgden ervoor dat de vierdeklassers tijd te kort hadden. Een lange nacht in hotel besloot de maandag, kennismaking in de praktijk. Ook de tweede dag in Krakow een vol programma. Na Auschwitz en Krakow nu nummer drie van de wereld erfgoedlijst; de zoutmijn in Wieliczka. Dik tweehon derd meter onder de grond, een prachtige grote onder grondse kerkzaal waar net een mis gehouden werd en een snelle, donkere, krappe lift naar boven waren hier de hoogtepunten. Vervolgens naar de finna Meyer, een wereldberoemde kerstballenfabriek waar alles nog met de hand gemaakt wordt. Kerstballenblazen, schilde ren en dat alles voor nog geen drie euro per uur! Het excursiedeel werd afgesloten met een bezichtiging van
Nowa Huta; de modelsocialistische stadswijk bij de grote staalfabrieken. Ook nu wisten de leerlingen na het gezamenlijke diner de weg prima te vinden in het gezel lige centrum van Krakow en ondanks alle verleidingen was iedereen keurig op tijd in het hotel. De volgende dag was het zeer vroeg opstaan (07.00 uur) want we gingen naar het Reuzengebergte. Onder weg kreeg één bus een klapband, waarbij leerling Hilko Emmens zich onderscheidde door met behulp van de chauffeurs, zelf het wiel te verwisselen. De bus stopte in het dal en wij liepen, met de bagage voor één nacht, verder naar het berghotel. De klim naar het berghotel was zwaar, ook al omdat veel leerlingen de vermoeid heid zowel in hoofd als benen begonnen te voelen. Een nacht in het houten berghotel (alles kraakt) en de volgende dag doorklimmen naar de top van de Sniezka, meer dan 1600 meter hoog. Prachtige vergezichten, diepe afgronden, opnieuw schoten de fototoestellen veel plaatjes. Na een lange, moeilijke afdaling kwamen we in Karpascz aan, waar iedereen naar hartelust kon rodelen en shoppen. Tegen acht uur 's avonds vertrok ken we op de donderdag weer richting Groningen, het moge duidelijk zijn dat het op de terugreis aanmerke lijk rustiger was dan op de zondag. AI met al een zeer geslaagde excursie, waarbij het elkaar leren kennen in sommige gevallen wel zeer goed is gelukt.
15