Ontbijtkrant 2 - week van de orthopedie

vervolg artikel ‘artrose van de knie’

Een knieprothese is een kunstgewricht dat het beschadigde deel van het kniegewricht vervangt. Het scheenbeen en dijbeen worden bedekt met een soort metalen bedekkingslaag. Op het scheenbeen komt nog een schijfje polyethyleen. Deze aparte onderdelen vormen samen een mooi nieuw glad gewricht.

DE KNIE

MEDEWERKERS OP DE RAADPLEGING Secretariaat

Beste lezer

Tijdens de ingreep wordt het gewricht voorzichtig opengemaakt. Hierbij wordt opgelet om de omliggende spieren en gewrichtsbanden niet te beschadigen. Het afgesleten kraakbeen wordt verwijderd en het bot wordt effen gemaakt en uitgemeten. Vervolgens worden de verschillende componenten aangebracht met een dun laagje cement.

Deze week staat in het teken van de orthopedie. We willen u laten kennismaken met enkele veelvoorkomende problemen van de gewrichten en u de mogelijke oplossingen voorstellen.

Vandaag staat in het teken van de knie. Zoals elke dag van deze week zijn er ook deze namiddag 2 voordrachten gepland. We verwelkomen u graag.

Onderstaande figuren tonen in verschillende stappen hoe een heupprothese geplaatst wordt.

Aan het einde van deze nieuwsbrief laten we u kennismaken met onze medewerkers op de raadpleging. Ze doen steeds hun best om u zo goed mogelijk te helpen.

Veel leesgenot

1

de dienst orthopedie

2 3

OPEN INFOSESSIES VOOR PATIËNTEN

Boven: Veerle, Debora, Melissa, Stefanie, Myriam, Liza, Esther.

Onder: Ariane, Julie en Katrien. Niet op foto: Stephanie, Insen

Maandag 9 maart 15 - 15.45 u: Artrose in de heup: wat kunnen we eraan doen? dr. Luc Vercruysse

Nathalie Orthopedisch verpleegkundig consulent

16.15 - 17 u: Heuppijn bij jonge mensen dr. Luk Verhelst Dinsdag 10 maart

Wanneer wordt een knieprothese geplaatst?

15 - 15.45 u: Artrose in de knie: hoe helpen we u? dr. Jan Van Der Bauwhede

4

5

6

Ziekenhuisopname

Woensdag 11 maart

Patiënten verblijven 3 tot 5 dagen in het ziekenhuis.

Tijdens de opname wordt vooral gewerkt aan het opnieuw zelfstandig bewegen, eventueel met een hulpmiddel zoals een looprek of een kruk. Na ontslag is nog verdere intensieve kinesitherapie noodzakelijk. De patiënt moet zelf ook goed oefenen om een goed eindresultaat te krijgen.

15 - 15.45 u: Artrose in de schouder: wat te doen? dr. Guy Putzeys

Realistische verwachtingen na een totale knieprothese

De operatie De ingreep zelf duurt ongeveer 1 tot 1,5 uur.

De operatie gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving (met een ruggenprik verdooft de anesthesist uw onderlichaam). Met deze verdoving bent u tijdens de operatie

16.15 - 17 u: Hallux valgus en andere veelvoorkomende voetproblemen dr. Frederick Michels

Sarah Podologe

De herstelperiode duurt 3 tot 6 maanden. We merken dat de meeste patiënten na 1 jaar pijnvrij zijn en ze opnieuw hun dagelijkse activiteiten normaal kunnen uitvoeren.

Orthopedie, campus vercruysselaan

Handgroep, campus loofstraat

Burg. Vercruysselaan 5 | 8500 Kortrijk

Loofstraat 43 | 8500 Kortrijk

t. 056 63 35 40

t. 056 63 35 80

dr. Frederick Michels: knie - voet en enkel

dr. Marleen Dezillie: hand - pols - elleboog

dr. Dirk Oosterlinck: heup - knie - rug

dr. Jeroen Vanhaecke: hand - pols

dr. Guy Putzeys: trauma - schouder - bekken

prof. dr. Filip Stockmans: hand - pols

dr. Jan Van Cauwelaert de Wyels: schouder - knie dr. Jan Van Der Bauwhede: knie - voet en enkel dr. Luc Vercruysse: heup - knie dr. Luk Verhelst: heup - schouder

Voor bijkomende informatie kan u steeds terecht bij de orthopedisch verpleegkundig consulent: Nathalie De Donder - 056 63 35 70 of nathalie.dedonder@azgroeninge.be

16.15 - 17 u: Schouderarthroscopie dr. Jan Van Cauwelaert

Het orthopedisch centrum az groeninge Kortrijk

dr. Emmanuel Audenaert - UZ Gent: heup dr. Pierre Moens - UZ Leuven: kinderorthopedie

www.ortho-kortrijk.be

Donderdag 12 maart 15 - 15.45 u: Tenniselleboog en golfelleboog: hoe lossen we het op? dr. Marleen Dezillie

vu: Jan Deleu, Pres. Kennedylaan 4, 8500 Kortrijk

Het plaatsen van een knieprothese wordt maar overwogen als: • alle andere middelen gebruikt bij uitgesproken slijtage niet meer werken of onvoldoende effectief zijn.

• er sprake is van veel pijn.

• er serieuze beperkingen zijn in het dagelijks functioneren, bv. niet meer zo lang en ver kunnen lopen.

16.15 - 17 u: Carpal tunnel en springvingers: hoe kunnen we u helpen? dr. Jeroen Vanhaecke

Meer info: www.azgroeninge.be/orthopedie

Auditorium het Notenhof President Kennedylaan 4 8500 Kortrijk

Dinsdag 10 maart 2015

WEEK VAN DE ORTHOPEDIE

Wat is een totale knieprothese?

wakker. Toch krijgt u een rustgevend medicament zodat u zich comfortabel voelt en niets hoort.

9 tot 12 maart 2015

Corticosteroïdinjectie: krachtige ontstekingsremmende medicatie die rechtstreeks in het gewricht wordt gespoten.

Hyaluron gewrichtsinfiltraties: bestaat uit een serie van injecties, rechtstreeks in de knie, waardoor de viscositeit van het gewrichtsvocht verbetert.

Het is een soort gel of olie die het gewricht ‘smeert’, daarbij is het een voedend bestanddeel voor het kraakbeen.

VOORSTEKRUISBANDRECONSTRUCTIE

KRAAKBEENLETSEL IN DE KNIE

Wat is de voorste kruisband en wat doet hij?

Meestal moet de patiënt enkele weken wachten op een operatie. Wanneer te overhaast wordt geopereerd, is er een verhoogd risico op bepaalde verwikkelingen: ontsteking, stijfheid en vergroeiingen.

De knie heeft met onze moderne actieve en soms sportieve levenswijze veel te verduren. Iedereen kan geconfronteerd worden met kniepijn, beperkte beweeglijkheid, zwelling of instabiliteit.

De operatie

Functie van het kraakbeen

De operatie zelf gebeurt via een kijkoperatie. Bij een kijkoperatie worden er enkele openingen gemaakt waarbij een kleine camera en instrumenten worden ingebracht. De operatie gebeurt in verschillende stappen:

De uiteinden van de botten die samen het kniegewricht vormen (bovenbeen, scheenbeen en knieschijf), zijn bedekt met kraakbeen. Gewrichtskraakbeen beschermt het bot door schokabsorptie, te vergelijken met een waterbed.

Bovendien zorgt het ervoor dat de gewrichtsvlakken gemakkelijk over elkaar glijden, hierbij geholpen door een waterfilm op zijn oppervlak. Als er iets aan de vorm, de structuur of het volume verandert, kan elke belasting van het gewricht pijnlijk worden.

Helaas verslijt kraakbeen, niet alleen met de jaren maar ook door belasting. Daarenboven heeft kraakbeen maar een gering vermogen om zichzelf te herstellen omdat er geen bloedvaten in lopen.

De voorste kruisband (VKB) is een gewrichtsband midden in de knie die het bovenbeen aan het onderbeen verbindt.

Wanneer sporters (ski, voetbal, basketbal) een ernstig knieongeval hebben, is deze band veelal gescheurd.

De VKB is belangrijk tijdens de dagelijkse activiteiten. Hij zorgt er namelijk voor dat het onderbeen niet naar voor beweegt tegenover het bovenbeen. De VKB is absoluut noodzakelijk voor de stevigheid van de knie bij bepaalde sporten.

Is een operatie absoluut noodzakelijk?

Neen. Sommige personen functioneren heel goed zonder een intacte voorste kruisband. Die mensen passen hun activiteiten aan waardoor ze risicobewegingen vermijden.

Op die manier vermijden ze dat ze door hun knie zakken.

Wanneer de knie echter te los zit en teveel verspringt, is er een groter risico op meniscusletsels en kraakbeenletsels.

Daarom wordt bij een groot deel van de actieve patiënten gekozen voor een herstel van de voorste kruisband.

Kan een voorste kruisband hersteld worden of moet er een nieuwe band worden gemaakt?

Meestal kunnen de vezels van een kapotte kruisband niet hersteld worden. Ze zijn volledig uitgerekt en uitgerafeld waardoor ze onherstelbaar zijn. Daarom worden de beschadigde vezels verwijderd en vervangen door een nieuwe band. Meestal worden twee pezen van de kniebuigers (hamstrings) genomen. Die worden dubbel of driedubbel geplooid om een stevige band te verkrijgen. Het wegnemen van twee pezen veroorzaakt tijdelijk minder kracht om de knie te plooien.

Kraakbeenletsels De knie wordt schoongemaakt en kapotte vezels en losse fragmenten worden verwijderd. Daarna worden bottunnels gemaakt waarin de nieuwe kruisbanden worden ingebracht.

Die nieuwe kruisbanden worden via een speciaal plaatje en een stevige schroef vastgemaakt.

Revalidatie Na de operatie volgt een herstelfase. Die herstelfase is zeer belangrijk na een reconstructie van de voorste kruisband.

Onvoorzichtig gedrag (gevaarlijke bewegingen of overbelasting) kan lijden tot een volledig of gedeeltelijk loskomen van de nieuwe kruisband. Hierdoor kan de operatie voor niks zijn geweest. Te angstig gedrag kan lijden tot stijfheid in de knie.

De patiënt is zelf ook verantwoordelijk voor het goede verloop van de revalidatie. Het is de taak van de kinesist om hem hierin te begeleiden. Daarom werd ook een brochure gemaakt specifiek voor kinesisten. De kinesist zal u oefeningen aanleren. Het is echter noodzakelijk om die oefeningen regelmatig zelfstandig thuis uit te voeren.

Behalve door chronische overbelasting en slijtage kunnen gelokaliseerde kraakbeenletsels onder meer ontstaan door: • ongevallen (breuken) • blessures (onder andere door sport), waarbij bijvoorbeeld de knie verdraaid wordt • een weggenomen meniscus, waarbij de druk op het kraakbeen toeneemt • een kruisbandscheur.

Vaakvoorkomende klachten Een pijnlijke knie of een blokkering of zwelling van de knie betekent een beperking van de mobiliteit.

Dagelijkse handelingen zoals een trap opgaan, in en uit bed stappen, schoenveters strikken, in en uit de auto stappen, worden een last. De knie kan pijnlijk, gezwollen of warm zijn. Soms heeft men het gevoel door de knie te zakken of voelt men zich onzeker bij het bewegen.

Mogelijke behandelingen Tot voor kort werden kraakbeenletsels als onbehandelbaar beschouwd. Tegenwoordig zijn er afhankelijk van leeftijd, ernst van het letsel en mate van activiteit verschillende chirurgische behandelingen mogelijk.

We zetten de vier behandelingen even op een rijtje: • Artroscopische reiniging van het kniegewricht Tijdens een kijkoperatie (artroscopie) worden de beschadigde kraakbeenranden effen gemaakt, gestabiliseerd en losse flappen verwijderd. Ook rondzwemmende stukjes kraakbeen gaan eruit. Dat verlicht de pijn en zorgt voor uitstel van verdere slijtage. Het is echter een kortetermijnoplossing die maar bij kleine beschadigingen van het gewrichtskraakbeen wordt toegepast.

ARTROSE VAN DE KNIE • Microfractuur (ice-picking) Bij deze kijkoperatie prikt men met een scherp voorwerp (zoals een ‘ice-pick’) kleine gaatjes in het onderliggende bot. Bij dat perforeren wordt het beenmerg geraakt, waardoor bloedpropjes met stamcellen uit de gaatjes komen en het kraakbeendefect opvullen. Voor letsels

Artrose is de medische term voor slijtage van een gewricht. Bij artrose van de knie is het gladde gewrichtskraakbeen beschadigd of weggesleten. Hierdoor kan de knie niet meer soepel bewegen. Bovendien lokt slijtage van de knie een ontstekingsreactie uit.

Hierdoor ontstaan pijn en zwelling. Het weggesleten kraakbeen kan niet meer opnieuw door het lichaam worden aangemaakt.

Klachten

die kleiner zijn dan 1,5 cm² kan dat op korte termijn een geschikte behandeling zijn.

• Autologe Chondrocyten Implantatie Bij een Autologe Chondrocyten Implantatie (ACI) worden lichaamseigen kraakbeencellen gebruikt om letsels aan het gewrichtskraakbeen effectief te herstellen.

• Mozaiekplastie Tijdens een kijkoperatie worden cilindervormige staafjes bot met gezond kraakbeen van een niet-dragend deel van het gewricht weggenomen. Op de plaats van het kraakbeenletsel worden kleine holtes geboord waar die staafjes precies inpassen. Omdat er maar een beperkte hoeveelheid gezond bot kan worden weggenomen, is dit alleen mogelijk bij letsels niet groter dan 2 à 3 cm². De laag kraakbeen kan herstellen maar zal vaak geen perfect glad oppervlak vormen.

Een ACI-behandeling verloopt in twee fasen, het wegnemen van een stukje gezond kraakbeen via een kijkoperatie en vanaf negen weken later de implantatie (open knieoperatie). Tussen die twee fasen gebeurt de celkweek, met het vermenigvuldigen van de cellen. De nieuw geïmplanteerde kraakbeencellen hebben tijd nodig om opnieuw gezond gewrichtskraakbeen te vormen. De knie mag de eerste zes weken na de open knieoperatie niet belast worden.

Pijn is de belangrijkste klacht bij slijtage in een kniegewricht. In het begin is er alleen pijn bij het opstaan na een periode van rust (= startpijn).

Na een paar stappen vermindert de pijn meestal. Bij toename van de slijtage kan de pijn ook in rust ontstaan.

De pijn kan zo hevig worden dat de patiënt er ’s nachts wakker van wordt.

Stijfheid wordt aanvankelijk vooral na de nachtrust gevoeld (= ochtendstijfheid). De stijfheid neemt geleidelijk aan toe. De patiënt krijgt problemen met het aantrekken van kousen en schoenen.

Zwelling van de knie treedt ook frequent op. Die zwelling kan soms een drukkend gevoel of zelfs een cyste in de kniekuil veroorzaken.

Slijtage ontstaat vaak aan één zijde (binnen- of buitenzijde) van het kniegewricht. Door het botverlies aan één zijde wijkt de knie naar links of rechts uit. Op die manier ontstaat een X-knie of een O-knie.

De knie gaat in toenemende mate moe en instabiel aanvoelen. Fietsen levert doorgaans de minste klachten op.

Niet-chirurgische behandeling van artrose van de knie Aanpassing van de levensstijl: vermageren, zware (schok) belastende activiteiten vermijden (bv. lopen, springen …) en bewegingen die gepaard gaan met extreme plooiing van de knie vermijden (bv. knielen).

Oefentherapie: specifieke oefeningen met de bedoeling om de spierkracht (bv met gestrekte knie het been opheffen) en de soepelheid van de knie te verbeteren (bv. fietsen).

Ontstekingsremmende medicatie: die medicatie wordt gebruikt om de ontsteking tegen te gaan en hiermee de zwelling en de pijn tijdelijk te onderdrukken.