EHUREKA AHOLKUAK www.ehu.es/ azpidazki
34
EUSKARAREN KALITATEA (I)
KANTITATETIK KALITATERA
Orain arte euskarak izan duen kezka nagusiena kantitatea izan da: euskararentzako hiztun, eskualde eta alor berriak eskuratzea, alegia. Nahiz eta oraindik kantitatea kezka-iturri izan, azken urteotan euskararen kalitateari buruzko kezka handitu egin da, kezka hori aspalditik datorren arren.
ZER DA KALITATEA?
Hizkuntza kalitatea ezin da gramatikatik bakarrik aztertu. Kalitatea eraginkortasunetik aztertu behar da. Izan ere, hizkuntza tresna bat baino ez da. Ez badu balio norberarengan zein besteengan eragiteko, beste ikuspegi guztiak soberan daude. Baina eraginkorra izateak ez du esan nahi kalitatearen beste parametroak bazterrean utzi behar direnik. Izan ere, eraginkorraz gain, zuzena eta jatorra bada, hobe!
KALITATE INTEGRALA: zuzena, jatorra eta egokia dena.
ZUZENTASUNA
Euskaltzaindiaren arauak jarraitzen dituen euskara zuzena da, ortografian, joskeran, hiztegian zein ahoskeran.
JATORTASUNA
Euskararen senaren edo usadioaren araberakoa da euskara jatorra.
Adibidez: Entrenatzailea zirkunstantzia aurpegiarekin irten zen aldagelatik: zuzena izan daitekeen arren, ez da jatorra. Entrenatzailea mozolo aurpegiagaz urten eban bestuarixotik: jatorra bada, baina ez da zuzena jardun formaletarako.
EGOKITASUNA
Bere xederako egokia dena da euskara egokia. Hizkuntzaren xede nagusia eragitea dela gogoratu behar dugu, eragitea besteengan zein norberarengan.