Johann Michael Bach (1648 - 1694)
Ach blei bei uns, Herr Jesu Christ
Heinrich Schütz (1585 - 1672)
O misericordissime Jesu, SWV 309
Die mit Tränen säen, SWV 378
So fahr ich hin, SWV 379
Johann Christoph Bach (1642-1703)
Meine Freundin, du bist schön
PAUZE
Johann Michael Bach
Liebster Jesu, hör mein Flehen
Johann Ludwig Bach(1677 - 1731)
Das ist meine Freude
Johann Michael Bach
Sonata a 4
Johann Christoph Bach
Es ist nun aus mit meinem Leben
Johann Kuhnau (1660-1722)
Bone Jesu, care Jesu
Dietrich Buxtehude (ca. 1637 - 1707)
Mit Fried und Freud ich fahr dahin
Heinrich Schütz
Herr, nun lassest du deinen Diener, SWV 432
Georg Böhm (1661-1733)
‘Schlafe wohl’ uit Johannes-Passion
Nederlandse Bachvereniging
Bart Naessens, klavecimbel en leiding
vocaal ensemble
Lauren Armishaw, Marta Paklar, sopraan
Bernadett Nagy, Michaela Riener, alt
Adriaan De Koster, Immo Schröder, tenor
Matthew Baker, Donald Bentvelsen, bas
orkest
Lucia Giraudo, viool 1
Pieter Affourtit, viool 2
Femke Huizinga, altviool
Mieneke van der Velden, Stefan Woudenberg, viola da gamba
Robert Franenberg, violone
Hannah Voß, dulciaan en fagot
Stan Geudens, theorbe
Daniel Seeger, orgel
zo 27 oktober 2024
20.15 uur, Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ
di 29 oktober 2024
20.15 uur, Naarden, Grote Kerk Naarden
wo 30 oktober 2024
20.00 uur, Arnhem, Musis & Stadstheater
do 31 oktober 2024
20.00 uur, Enschede, Grote Kerk
vr 1 november 2024
20.00 uur, Middelburg, Zeeuwse Concertzaal
za 2 november 2024
20.15 uur, Utrecht, TivoliVredenburg
In de herfst nemen we afscheid van het groene van de zomer. Ineens ligt de straat bezaaid met bruine, gele en rode bladeren, maar door de kale bomen schijnt een nieuw, helder licht. De dubbelheid van de herfst grijpt de christelijke jaarkalender al eeuwenlang aan voor reflectie op de dood: het einde, of juist het begin van alles?
Zo’n driehonderd jaar geleden was het wel duidelijk, althans voor de vrome Duitser: de dood was een verlossing uit het kleine, aardse leven, dat schril afstak bij de grootsheid van de Hemel. Een thuiskomen om reikhalzend naar uit te kijken. Dat thema komt veel terug in de muziek van het Duitse protestantisme: de teksten getuigen van een verlangen naar de dood, naar een samenzijn met God. ‘Memento mori’, klonk het in het christelijke verleden geregeld: besef dat je zal moeten sterven. Tegenwoordig staat dat motto ver van ons af.
De mens van nu kijkt liever naar het leven en zegt eerder: ‘pluk de dag’. Maar aan beide spreuken ligt een verhouding tot de dood ten grondslag. In dit Allerzielenconcert zoekt dirigent, klavecinist en organist Bart Naessens de spanning op tussen de verschillende ideeën over de dood.
Thuiskomen
Passend bij de Bachvereniging koos Naessens in dit programma voor muziek van componisten die als muzikale voorbeelden dienden voor
Johann Sebastian Bach. Zo horen we werken van Heinrich Schütz, Dietrich Buxtehude en Georg Böhm - pioniers van een nieuwe, expressieve stijl in de Lutherse kerkmuziek - en muziek van Johann Kuhnau, die voor Bachs aanstelling 21 jaar de post van Thomascantor bezette. We horen ook muziek van zijn familieleden: Johann Christoph Bach, Johann Ludwig Bach en Johann Michael Bach. Tezamen geven ze een goede indruk van Bachs muzikale fundament.
Naessens bouwde het programma op als een verhaal in drie delen. “We beginnen
bij de vraag: hoe moet je leven? Daarna komt al snel de Duitse insteek: heel hard bij God blijven, want die geeft je het comfort om het leven op een goede manier te leiden. En als je er dan niet meer bent, dan kom je uiteindelijk weer bij God thuis. Dat is de grote lijn die in alle stukken zit, en die het programma als geheel vormgeeft. Alles mondt uit in een licht, positief, mooi thuiskomen.”
Maar kan muziek die meer dan driehonderd jaar oud is, en daarmee het product van een heel andere wereld, ons nog iets vertellen? “Ja, want goede muziek weekt zich los van eender welke insteek”, vindt Naesssens. “Echt goede religieuze muziek ontstijgt haar eigen religiositeit. De componisten slagen erin om, terwijl ze hun eigen gevoel verklanken, ook ruimte te laten voor de luisteraar.”
Naessens werd zelf katholiek opgevoed. “Ik weet nog heel goed dat ik als jongen bij Latijn de zinsnede ‘memento mori’ leerde. Ik worstelde met dat idee, en heb het nooit helemaal begrepen. Voor mijn eerste grote programma met de Bachvereniging wilde ik onderzoeken hoe we ons tot de dood verhouden.”
“IN
DIT ALLERZIELENCONCERT ZOEKT DIRIGENT, KLAVECINIST EN ORGANIST BART NAESSENS DE SPANNING OP TUSSEN DE VERSCHILLENDE IDEEËN VAN DE DOOD.”
Johann Christoph Bach (1642–1703) was Johann Sebastians achteroom. Het programma opent met zijn zetting van het Bijbelse Hooglied, een metaforische, erotisch geladen huwelijkszang dat uiteenlopend geïnterpreteerd is als een meditatie op de liefde tussen God en het Joodse volk (in de joodse traditie), tussen God en de kerk (in de protestantse) of tussen God en Maria (in de katholieke). Aan de oppervlakte hebben we in elk geval te maken met een uitermate zinnelijke tekst, de meest sensuele van de hele Bijbel. Er komen twee personages, de geliefden, en een koor aan het woord. Johann Christoph Bach brengt de geliefden in een innige dialoog, waarbij in het eerste deel tekstuele motieven en metaforen als kussen worden uitgewisseld. Hier versmelten het vleselijke verlangen en de geestelijke liefde voor God tot een spiritueel geheel; in elkaars lichaam lezen de geliefden de glorie van de Schepping.
De expressiviteit van de muziek van Johann Christoph moet diepe indruk hebben gemaakt
op de jonge Johann Sebastian, die als jongen vaak bij hem op bezoek kwam; hij noemde hem zijn ‘profunde Onkel’ — zijn ‘diepzinnige oom’. Een van Johann Christophs bekendste stukken is het bezielde motet Ich lasse dich nicht. Sinds enkele jaren wordt dat motet echter niet meer aan hém toegeschreven, maar aan zijn achterneefje Johann Sebastian — het enige manuscript dat we hebben is van diens hand. Dat toont wel aan hoe sterk Johann Christophs invloed op zijn achterneefje is geweest.
De expressieve traditie in de Lutherse kerkmuziek begint volgens Naessens bij Heinrich Schütz (1585–1672). “Je zou Schütz de eerste schilder kunnen noemen; hij was de eerste componist in de Duitsprotestantse traditie die erin slaagde om elk woord met een emotie te kleuren.”
Schütz’ Die mit Tränen säen, SWV 378, uit zijn Geistliche Chormusik is een contrastrijk motet, dat zich baseert op de tekst van Psalm 126. In de langgerekte, klagelijke openingszin leggen drie stemmen zich in dunne mineurakkoorden
neer, en komen weer samen in een eenzaam unisono: “wie in tranen zaait… zal in vreugde oogsten!”. De stemmen maken een vreugdesprong naar een stralend majeur, nu in een dansante driekwartsmaat. Maar al snel verdichten de partijen zich opnieuw in een broeierige nevel, nu alle vijf — en opnieuw wordt het weer licht. De tweede helft van het stuk is een intensivering van het eerste: het lijden is dieper en complexer, de stemmen lijken door toonsoorten heen te vallen, steeds verder de afgrond in, maar worden dan plotseling weer onderbroken door een opgewekte fuga, met de snelste notenwaarden tot nu toe. In Schütz’ toonzetting, met zijn vele tekstherhalingen, wordt duidelijk hoe de opeenvolging van leed en vreugde zich oneindig lijkt te herhalen, hoe die cyclus in ons leven niet ten einde komt. Ook in Schütz’ andere werk Herr, nun lassest du deinen Diener schildert hij met een felkleurig palet het sterven en de thuiskomst in de Hemel.
“ALLES MONDT UIT IN EEN LICHT, POSITIEF, MOOI THUISKOMEN.”
Allerlei kleuren
Oude muziek spreekt ook vandaag nog over de dingen die er echt toe doen. Daar heb je geen colleges muziekgeschiedenis voor nodig, vindt Naessens, zelf hoofd Oude Muziek aan het conservatorium in Brussel. “Ik heb dit programma zo samengesteld dat luisteraars ook zonder verdere context bekoord kunnen worden door mooie muziek. Men zegt vaak dat je de geschiedenis achter een muziekstuk moet kennen om het te begrijpen. Dat klopt ook. Maar met dit programma wilde ik ook de luisteraar treffen die er nog niets van weet. Ik ben ervan overtuigd dat al deze muziek als een schilderij werkt. Ik hoop dat we aan het einde van het concert een kunstwerk gemaakt hebben met allerlei kleuren. En ik hoop dat men blijft applaudisseren, want we hebben een heel mooie toegift.”
biografie
Bart Naessens klavecimbel en leiding
Bart Naessens heeft een rijk profiel als dirigent, artistiek leider, klavecinist en organist. Daarnaast is hij directeur van het Conservatorium van Brugge, docent klavecimbel en hoofd van de afdeling Oude Muziek aan het Koninklijk Conservatorium Brussel. Hij is oprichter en dirigent van het ensemble BachPlus, waar hij een podium creëert voor de uitvoering van het repertoire van J.S. Bach en zijn tijdgenoten. Hij is één van de muzikaal leiders van B’Rock Orchestra, en wordt regelmatig als gastdirigent gevraagd bij ensembles zoals het Vlaams Radiokoor en -orkest. Bij de Bachvereniging dirigeerde hij in juni 2024 Bezin met Bach – Stine Jensen over afscheid. Als gerespecteerd en gewaardeerd continuospeler speelt hij bij ensembles van naam, zoals Collegium Vocale Gent, Ensemble Il Gardellino, en de Bachvereniging. Als solist en in kamermuziekverband treedt hij op met de meest uiteenlopende repertoires, van vroege polyfonie tot hedendaagse composities. De Bachvereniging nam voor All of Bach met Bart als klavecinist Das Wohltemperirte Clavier I nr. 21 in Bes groot (BWV 866) en het Klavierconcert in G groot (BWV 986)op. Als organist speelt hij mee in de All of Bachopnames van cantates BWV 8, BWV 40, BWV 65 en BWV 158 en de Mis in F groot.
Bart Naessens solo beluisteren op All of Bach?
JOHANN MICHAEL BACH
Ach bleib bei uns, Herr Jesu Christ, weil es nun Abend worden ist; Dein göttlich Wort, das helle Licht, lass ja bei uns auslöschen nicht. In dieser letzten betrübten Zeit, verleih uns, Herr, Beständigkeit, daß wir dein Wort und Sakrament, rein behalten bis an unser End.
Ach, blijf bij ons, Heer Jezus Christus, want het is avond geworden; laat uw goddelijk woord, het heldere licht bij ons niet doven!
Geef ons In deze laatste droeve tijd standvastigheid, Heer, opdat wij uw woord en sacrament zuiver bewaren tot aan ons einde.
O misericordissime Jesu, o dulcissime Jesu, o gratiosissime Jesu, o Jesu, salus in te sperantium, o Jesu, salus in te credentium, o Jesu, salus ad te confugientium, o Jesu, dulcis remissio, omnium peccatorum, o Jesu, propter nomen sanctum tuum salve me, ne peream.
O Jesu, miserere, dum tempus est miserendi, neque me damnes in tempore judicandi. Si enim admisi, unde me damnare potes, tu non amisisti, unde me salvare potes.
O meest barmhartige Jezus, o liefste Jezus, o meest genadige Jezus, o Jezus, heil voor hen die op u hopen, o Jezus, heil voor hen die in u geloven, o Jezus, heil voor hen die tot u vluchten, o Jezus, zoete vergeving van alle zonden, o Jezus, omwille van uw heilige naam, red mij, opdat ik niet verga.
O Jezus, ontferm u, zolang er tijd is voor genade, en veroordeel mij niet op de dag van het oordeel. Want als ik heb gezondigd, waardoor U mij kunt veroordelen, hebt U niet verloren, zodat U mij kunt redden.
Sis ergo mihi Jesus, propter hoc nomen tuum, et miserere mei, fac mihi secundum hoc nomen tuum respice me miserum invocantem hoc nomen amabile tuum: Jesus.
Wees daarom voor mij Jezus, omwille van uw naam, en ontferm u over mij, handel met mij naar uw naam, en zie mij, ellendige, aan, die uw lieflijke naam roept: Jezus.
Die mit Tränen säen, werden mit Freuden ernten. Sie gehen hin und weinen und tragen edlen Samen und kommen mit Freuden und bringen ihre Garben.
Zij die met tranen zaaien, zullen met vreugde oogsten.
Ze lopen te huilen terwijl ze het edele zaad dragen en ze juichen als ze thuis komen met hun schoven.
So fahr ich hin zu Jesu Christ, mein Arm tu ich ausstrecken.
So schlaf ich ein, und ruhe fein, kein Mensch kann mich aufwecken.
Denn Jesus Christus, Gottes Sohn, der wird die Himmelstür auftun, mich führen zum ewigen Leben.
Zo ga ik heen naar Jezus Christus, mijn arm strek ik uit.
Zo val ik in slaap, en rust zacht, geen mens kan mij wekken.
Want Jezus Christus, Gods Zoon, zal de hemelpoort openen, mij leiden naar het eeuwige leven.
JOHANN CHRISTOPH BACH
1. Duet (sopraan, bas)
(B) Meine Freundin, du bist schön, wende deine Augen von mir, denn sie machen mich brünstig.
(S) O, daß ich dich, mein Bruder, draußen finde und dich küssen müßte, daß mich niemand höhnete.
Mein Freund komme in seinen Garten.
(B) Ich komme, meine Schwester, liebe Braut, in meinen Garten.
2. Aria (sopraan)
Mein Freund ist mein und ich bin sein, der unter den Rosen weidet, und er hält sich auch zu mir.
Seine Linke lieget unter meinem Haupt, und seine Rechte herzet mich. Er erquicket mich mit Blumen und labet mich mit Äpfeln, denn ich bin krank vor Liebe.
3. Terzet (sopraan, alt, tenor)
(A, T) Wo ist dein Freund hingegangen o du schönste unter den Weibern, wo hat sich dein Freund hingewandt, wohin?
(S) Mein Freund ist hinabgangen, in seinen Garten, zu den Würzgärtlein, daß er sich weide unter dem Garten und Rosen breche.
(A,T) So wollen wir mit dir ihn suchen.
Mijn vriendin, je bent mooi, wend je ogen van mij af want ze maken mij wellustig.
O, vond ik jou, mijn broer, maar daarbuiten en kon ik je kussen zonder dat iemand mij hoonde. Ik hoop dat mijn vriend naar zijn tuin komt. Ik kom, mijn zusje, lieve bruid, naar mijn tuin.
Mijn vriend is de mijne en ik ben de zijne, hij geniet van zijn rozen en hij blijft ook mij trouw.
Zijn linkerarm ligt onder mijn hoofd, en zijn rechterarm liefkoost mij. Hij verkwikt mij met bloemen en laaft mij met appels, want ik ben ziek van liefde.
Waar is je vriend heengegaan, o schoonste onder de vrouwen, waar is je vriend gebleven, waar?
Mijn vriend is gegaan naar zijn tuin, naar zijn kruidentuintje, om te genieten van zijn tuin en rozen te plukken.
Laten we hem samen met jou gaan zoeken.
4. Aria (bas)
Ich habe meine Myrrhen, samt meinem Würzen abgebrochen, ich habe meines Seims samt meinem Honige gessen ich habe meines Weins samt meiner Milch getrunken.
5. Tutti
Esset, meine Lieben, und trinket, meine Freunde. So sehe ich nun das für gut an, daß es fein sei,wenn man esset und trinket und gut’s Mut’s ist, denn das ist eine Gabe Gottes. Esset, meine Lieben, und trinket, meine Freunde, und werdet trunken, denn das ist eine Gabe Gottes.
6. Tutti
Das gratias, das singen wir, Herr Gott Vater, wir danken dir, daß du uns reichlich hast gespeist, dein Lieb und Treu an uns beweist, gib uns auch das Gedeihen darzu, unserm Leib Gesundheit und Ruh, wer das begehrt, sprech’ Amen darzu.
Ik heb mijn mirre en mijn kruiden geplukt, ik heb mijn nectar en mijn honing gegeten, ik heb mijn wijn en mijn melk gedronken.
Eet, mijn dierbaren, en drink, mijn vrienden. Ik zie dat het goed is en weldadig wanneer men eet en drinkt en welgemoed is, want dat is een geschenk van God. Eet, mijn dierbaren, en drink, mijn vrienden, en word dronken, want dat is een geschenk van God.
Gratias, dat zingen wij, God, onze vader, wij danken u omdat u ons rijkelijk hebt gevoed, ons uw liefde en trouw bewijst, geef ons ook dat wij mogen gedijen, geef ons lichaam gezondheid en rust, wie dat vraagt moet hier Amen op zeggen.
1. Sonata
2. Aria (sopraan)
Supplicatio Mulieris
Canaaneae ad Christum
Liebster Jesu, hör mein Flehen, nimm doch meine Seufzer an, laß mich hilflos nicht weggehen, du bist ja mein Helfersmann, meine Tochter wird genagt, und vom Satan sehr geplagt.
3. Sonata repetatur
4. Terzet (alt, tenor 1, tenor 2)
Intercessio discipulorum
Laß sie, Jesu, doch von dir, Jesu, tu dich erbarmen, denn sie schreiet für und für: Jesu, hilf mir Armen!
5. Aria (bas) Christi objectio
Ich bin nicht gesandt denn nur zu den Verlornen vom Hause Israel, die hab ich mich erkornen, die sind mein Eigentum und meine Schäfelein, die führ ich all zurecht, wenn sie verirret sein.
Smeekbede van de Kananese vrouw tot Christus
Liefste Jezus, hoor mijn smeken, luister toch naar mijn gezucht, laat mij niet hulpeloos weggaan, u bent immers mijn helper! Mijn dochter wordt gepijnigd en door Satan vreselijk gekweld.
Tussenkomst van de discipelen
Stuur haar toch weg, Jezus, ontferm u, want ze roept aan één stuk door ‘Jezus, help mij!’
Tegenwerping van Christus
Ik ben alleen maar gezonden tot de verlorenen van het huis Israël, die ik heb uitverkoren, die zijn mijn eigendom en mijn schaapjes, die ik allemaal weer thuisbreng als ze zijn verdwaald.
6. Terzet (alt, tenor 1, tenor 2)
Intercessio discipulorum
Laß sie, Jesu, doch von dir, Jesu, tu dich erbarmen, denn sie schreiet für und für: Jesu, hilf mir Armen!
7. Aria (bas)
Salvatoris altera objectio
Nimmt man der Kinder Brot und gibet es den Hunden uns läßt sie leiden Not, so wird’s nicht fein befunden.
8. Aria (sopraan)
Instantia Mulieris
Jesu, laß mich Gnaden finden, Jesu, ach, erbarm dich mein, hilf mein’m Kinde überwinden, essen doch die Hündelein von den Broten, die für alln, von des Herren Tische falln.
9. Aria (bas)
Salvatoris gratia et resolutio
Doch, Weib, dein Glaub’ ist groß, die Hoffnung fest gericht’t, so weich’ von deinem Kind, o Weib, der Bösewicht!
Tussenkomst van de discipelen
Stuur haar toch weg, Jezus, ontferm u, want ze roept aan één stuk door ‘Jezus, help mij!’
Tweede tegenwerping van de Heiland
Als je het brood van de kinderen afpakt en het aan de honden geeft en hen honger laat lijden, dan is dat niet goed.
Vasthoudendheid van de vrouw
Jezus, wees mij genadig, Jezus, ach, ontferm u over mij, help toch mijn kind de duivel te verslaan, want ook de hondjes eten toch de broodkruimels die voor iedereen van de tafel van hun meester vallen.
Genade en geestuitdrijving door de Heiland
O vrouw, uw geloof is groot, uw hoop is vast, dus , o vrouw, de booswicht moet uw kind verlaten!
10. Koraal
Wie sich ein Vat’r erbarmet üb’r seine jungen Kinder klein: so tut der Herr uns Armen, so wir ihn kindlich fürchten rein. Er kennt das arm’ Gemächte und weiß, wir sind nur Staub. Gleich wie das Gras von Reche, ein’ Blum’ und fallend Laub, der Wind nur drüber wehet so ist es nimmer da: also der Mensch vergehet, sein End’, das ist ihm nah.
Zoals een vader zich ontfermt over zijn jonge kindertjes: zo doet de Heer dat met ons armen als we hem kinderlijk en zuiver vrezen. Hij kent ons arme soort, God weet het, wij zijn slechts stof. Wij lijken op het gras dat wordt afgemaaid, een bloem en vallend blad, de wind hoeft er maar overheen te blazen en het is er niet meer: zo gaat de mens voorbij, zijn einde nadert.
Das ist meine Freude, daß ich mich zu Gott halte und meine Zuversicht setzte auf den Herrn.
Dat is mijn vreugde, dat ik God nabij ben en mijn vertrouwen stel op de Heer.
Es ist nun aus mit meinem Leben, Gott nimmt es hin, der es gegeben. Kein Tröpflein mehr ist in dem Faß, es will kein Funklein mehr verfangen, des Lebenslicht ist ausgegangen. Kein Körnlein läuft mehr in dem Glas, es ist nun aus, es ist vollbracht. Welt, gute Nacht!
Komm, Todestag, du Lebenssonne, du bringest mir mehr Lust und Wonne als mein Geburtstag bringen kann, du machst ein Ende meinem Leiden, das sich schon mit den Kindtaufsfreuden vor jenen hat gefangen an. Nun ist es aus, es ist vollbracht, Welt gute Nacht!
Wie gerne will ich von dir scheiden, von dir und deinem Jammerleiden. o Welt, mein Babel warest du, die manchen Handel mir verwirret, daß ich wie eine Taub gegirret durch Weinen, Seufzen immerzu. Nun ist es aus, es ist vollbracht, Welt gute Nacht!
Het is nu afgelopen met mijn leven. God, die het gegeven heeft, neemt het terug. Er zit geen druppeltje meer in het vat, geen vonkje is blijven hangen, het levenslicht is gedoofd, geen zandkorreltje beweegt meer in het glas, Het is nu afgelopen, het is volbracht wereld, goede nacht!
Kom, dag van mijn dood, levenszon, jij brengt me meer vreugde en geluk dan mijn geboortedag kan brengen, jij maakt een einde aan mijn lijden dat al is begonnen voordat ik gedoopt werd.
Nu is het afgelopen, het is volbracht, wereld, goede nacht!
Wat wil ik je graag verlaten, jou en al je ellende.
O wereld, mijn Babel ben je geweest, die mij zo vaak in verwarring hebt gebracht zodat ik moest kirren als een duif , steeds maar huilend en zuchtend.
Nu is het afgelopen, het is volbracht, wereld, goede nacht!
Welt gute Nacht! Behalt das deine und laß mir Jesum als das Meine, denn ich laß meinen Jesum nicht! Behüt euch Gott, ihr meine Lieben, laßt meinen Tod euch nicht betrüben, durch welchen mir so wohl geschieht. Mein Leid ist aus, es ist vollbracht, Welt gute Nacht!
Was wollet ihr euch nach mir sehnen?
Ei stillet, stillet eure Tränen, weil meine schon gestillet sind, mir wischt sie Jesus von den Augen, was sollen denn die euren taugen, und lachet mit mir als ein Kind. Was Jesus macht, ist wohlgemacht!
Welt, gute Nacht!
Wereld, goede nacht! Houd wat van jou is en laat Jezus aan mij over, als wat van mij is, want ik laat mijn Jezus niet los!
Moge God jullie behoeden, mijn geliefden, wees niet verdrietig om mijn dood, die zo heilzaam voor mij is.
Mijn lijden is voorbij, het is volbracht, wereld, goede nacht!
Waarom zouden jullie naar mij verlangen?
Droog toch jullie tranen, want de mijne zijn al gedroogd, Jezus wist ze van mijn ogen af, waarom zouden jullie ze dan vergieten, Lach maar liever om mij, als een kind. Wat Jezus doet, is welgedaan!
Wereld, goede nacht!
Bone Jesu, care Jesu, ne me Tude sero.
O bone Jesu, o dulcis Jesu, moriar langueo pro Te mi Jesu. Amore langueo pro Te mi Jesu. Ardore ardeo, pro Te, mi Jesu.
Bone Jesu, asurgite de montibus, accurite de montibus.
Accurite o Filie Jerusalem, accurite de fontibuso,
Goede Jezus, lieve Jezus, verlaat mij nooit, O lieve Jezus, o zoete Jezus.
Ik verlang te sterven voor u, mijn Jezus. Ik verlang in liefde naar u, mijn Jezus.
Ik brand vurig voor u, mijn Jezus.
Goede Jezus, sta op uit de bergen, ren uit de bergen.
Ren, o dochters van Jeruzalem, ren van de fonteinen,
o Filie Jerusalem, asurgite, currite. En Jesu stringit brachia en pandit sacra viscera, propinat diva oscula, Alleluja.
o dochters van Jeruzalem, sta op, haast je. Zie, Jezus omarmt stevig, zie, zijn heilig Hart verheugt zich, Hij biedt goddelijke kussen aan, Halleluja.
1. Contrapunctus I
Mit Fried und Freud ich fahr dahin in Gottes Willen; getrost ist mir mein Herz und Sinn, sanft und stille; wie Gott mir verheißen hat, der Tod ist mein Schlaf worden.
2. Evolutio
Das macht Christus, wahr’ Gottes Sohn, der treue Heiland, den du mich, Herr, hast sehen lan, und machst bekannt daß er sei das Leben mein und Heil, in Not und Sterben.
3. Contrapunctus II
Den hast du allen vorgestellt mit groß Gnaden, zu seinem Reich die ganze Welt heißen laden durch dein teuer heilsam Wort, an allem Ort erschollen.
In vrede en met vreugde ga ik heen naar Gods wil; mijn hart en mijn geest zijn gerust, zacht en stil; zoals God mij heeft beloofd: de dood is mijn slaap geworden.
Dat doet Christus, de ware Zoon van God, de trouwe Heiland, die u mij, Heer hebt laten zien, en u verkondigt, dat hij mijn leven en het heil is, in nood en in het sterven.
In Hem weerklinkt uw nodiging aan alle landen; zijn wereldwijde Koninkrijk is op handen, want uw kostbaar helend Woord heeft overal geklonken.
4. Evolutio
Er ist das Heil und selig Licht für die Heiden, zu ‘rleuchten, die dich kennen nicht und zu weiden. Er ist deins Volks Israel Preis, Ehre, Freud und Wonne.
5. Klaglied
Muß der Tod denn nun doch trennen was uns ganz untrennbar scheint?
Müssen wir entrissen nennen, was sonst war mit uns vereint?
Ach getreuer Freunde Scheiden machet gar zu herbes Leiden und trifft ofte in liebend Herz mehr als eigner Todesschmerz. Wieder hat der Tod zerrissen, was verbunden lange Zeit! Immer werd ich den vermissen, der sich liebend mir geweiht. Dies soll nun ein Trost mir werden, daß, solang ich leb auf Erden, stets ich sein in Lust und Pein dankbar eingedenk will sein.
Die als het Licht der wereld straalt allerwegen, de volken in het licht doet gaan, hen tot zegen, is voor uw volk Israël een glorie en een vreugde.
Moet de dood dan toch nu scheiden wat ons onlosmakelijk lijkt?
Moeten wij nu verloren noemen, wat eens innig was verenigd?
Ach, het afscheid van trouwe vrienden brengt zo’n bittere smart met zich en treft vaak een liefhebbend hart dieper dan de eigen doodspijn.
Opnieuw heeft de dood verscheurd, wat zo lang was samengeweven! Altijd zal ik hem missen, die zich met liefde aan mij gaf. Dit zal nu mijn troost zijn, dat, zolang ik op aarde leef, ik in vreugd’ en pijn hem dankbaar zal gedenken.
Herr, nun lässet du deinen Diener im Friede fahren, wie du gesagt hast. Denn meine Augen haben deinen Heiland gesehen, welchen du bereitet hast für allen Völkern, ein Licht zu erleuchten die Heiden, und zum Preis deines Volk Israel.
Nu laat u, Heer, uw dienaar, in vrede heengaan, zoals u hebt beloofd. Want met eigen ogen heb ik de redding gezien die u bewerkt hebt ten overstaan van alle volken: een licht dat geopenbaard wordt aan de heidenen, en dat tot eer strekt van Israël, uw volk.
‘SCHLAFE WOHL’ UIT JOHANNES-PASSION
Schlafe wohl nach deinen Leiden, ruhe sanft nach hartem Streit, weil dein Tod uns Himmelsfreuden, weil dein Kampf und Sieg bereit’t.
Slaap wel na uw lijden, rust zacht na een harde strijd, want uw dood heeft ons hemelse vreugde, uw gevecht heeft ons overwinning gebracht.
De Nederlandse Bachvereniging is een uniek en toonaangevend vocaal-instrumentaal ensemble. Ruim honderd jaar geleden begonnen we met het uitvoeren van Johann Sebastian Bachs Matthäus-Passion in Grote Kerk Naarden.
Sindsdien zetten we ons met hart en ziel in om Bachs muziek met de wereld te delen. Met educatieve projecten, talentontwikkeling en rond de zestig concerten per jaar geven we invulling aan onze missie Bach voor iedereen. Daarnaast kunnen muziekliefhebbers van over de hele wereld gratis genieten van All of Bach: ons YouTubekanaal vol hoogwaardige opnames van Bachs muziek.
Het ensemble bestaat uit professionele spelers en zangers. Ze spelen op historische instrumenten en worden gedreven door nieuwsgierigheid en speelplezier. Hun hart klopt voor Bach en zijn tijdgenoten.
bachvereniging.nl youtube.com/bach
Maak elk concert kennis met een zanger of instrumentalist uit ons ensemble. Deze keer:
Mijn vroegste herinnering aan klassieke muziek was de lpcollectie van mijn opa met de grote klassiekers, waaronder Het Zwanenmeer en De Notenkraker, die me als kind van vier jaar inspireerden om te gaan dansen. Muziek heeft daarna altijd een grote rol in mijn leven gespeeld, of het nu pianoles was, cello spelen of zingen.
Mijn andere grote passie is het verleden. Ik hou van het bestuderen van de geschiedenis, van historische beelden en voorwerpen en hoe deze je mee kunnen nemen naar andere tijden en plaatsen.
Mijn familie was een familie van het gesproken en vertolkte woord: van geestelijken, leraren, acteurs
en zangers. Het woord was de drager van het Evangelie, maar ook van verhalen, van optredens en humor. Van jongs af aan vind ik het interessant hoe muziek de boodschap van een tekst kan versterken. In mijn zangcarrière heb ik altijd mijn liefde voor muziek, tekst en geschiedenis kunnen samenbrengen. Het liefst zing ik a capella gregoriaanse muziek of een barokrecitatief; allebei kunstvormen waarin de muziek een middel is om de tekst te laten schitteren.
In de afgelopen twintig jaar heb ik het voorrecht gehad om overal in Europa en Noord-Amerika op te treden met barok- en renaissancemuziek in ensembles als de Bachvereniging en het Huelgas Ensemble, maar ook met romantische liederen en in grote professionele koren als het Nederlands Kamerkoor. Een absoluut hoogtepunt in mijn carrière was het zingen van de rol van Petrus in een uitvoering van Schmelzers Le Memorie Doloros.
Subsidiënten en fondsen
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Gemeente Utrecht
Gemeente Gooise Meren
Premium partner
Deloitte
Sponsors
Aegon nv
Bomhof Holding B.V.
EQT Life Sciences
EValuation Capital Management B.V.
EY
Heijmans Nederland B.V.
INCISION, Sharing Surgical Skills
Kapp Nederland
KLM Royal Dutch Airlines
Koninklijke Boskalis B.V. KPMG
McKinsey & Company
Partners in Equity
Philips Nederland bv
Schiphol Nederland bv
Shionogi BV
Simac Techniek NV
TBI Holdings
TenneT Holding bv Unilever
Vereniging VvAA
VriendenLoterij
Wealth Management Partners NV Wester Investments
De Bachvereniging wordt op jaarbasis ondersteund door 16 Mecenassen, 93 Patronen en meer dan 2000 Vrienden. Wij danken allen voor hun betrokkenheid.
All of Bach
Partners
Amerborgh MWH4impact
Particuliere schenkers
All of Bach wordt ondersteund door honderden schenkers uit binnen- en buitenland, bijvoorbeeld door het adopteren van een All of Bach-opname.
De Bachvereniging kent 12 donateurs die op jaarbasis schenken aan het Jos van Veldhoven Fonds, dat investeert in talentontwikkeling. Daarnaast ondersteunt het Witte Donderdag Gezelschap educatieprojecten van de Bachvereniging.
Kijk voor de actuele lijst van subsidiënten en ondersteuners op bachvereniging.nl/steun-ons.
Steun jij ons ook?
Neem contact op met de afdeling Fondsenwerving & Nalatenschappen via development@bachvereniging.nl of kijk op bachvereniging.nl/steun-ons
Alle werken in hoogwaardige audio- én videokwaliteit
Alle werken van Bach die we uitvoeren, nemen we op in beeld en geluid en maken we via bachvereniging.nl en YouTube gratis toegankelijk voor een miljoenenpubliek over de hele wereld. Zo kan iedereen – met de mooiste opnames in de hoogste kwaliteit –genieten van de muziek van Bach.
Mis geen enkele opname, abonneer je op youtube.com/bach
Colofon
Nederlandse Bachvereniging
tekst Thomas Batelaan, Brechtje van Riel eindredactie Brechtje van Riel vertaling zangteksten De Nieuwe Bijbelvertaling, Ria van Hengel, Sytze de Vries beeld Onno van Ameijde, Simon van Boxtel, Eduardus Lee, Dymphna Vandenabeele
ontwerp Atelier Blanco drukwerk Opmeer
Nederlandse Bachvereniging
Postbus 295, 3500 AG Utrecht 030 - 251 34 13
info@bachvereniging.nl bachvereniging.nl youtube.com/bach
Bezin met Bach
Marjolijn van Heemstra over compassie 7 december 2024
Weihnachts-Oratorium
o.l.v. Lars Ulrik Mortensen
7 t/m 22 december 2024
Het mooiste van Bach
o.l.v. Richard Egarr
23 t/m 28 februari 2025
Matthäus-Passion
o.l.v. Hans-Christoph Rademann
4 t/m 19 april 2025
in Alkmaar, Zwolle, Naarden, Utrecht, Amsterdam, Eindhoven, Rhenen, Heerlen, Tilburg en Haarlem
7 t/m 22 december bestel kaarten via bachvereniging.nl