Programmaboek Brandenburgse concerten

BRANDENBURGSE CONCERTEN

Programma

Nederlandse Bachvereniging

programma

Johann Sebastian Bach (1685-1750)

Concert in F groot, BWV 1046

Eerste ‘Brandenburgse’ concert voor ensemble en soli: 2 hoorns, hobo, violino piccolo [Allegro]

Adagio

Allegro

Menuet - Trio 1 - Menuet da capoPolonaise - M. d.c. - Trio 2 - M. d.c.

Concert in G groot, BWV 1048

Derde ‘Brandenburgse’ concert voor strijkers en basso continuo [Allegro]

Adagio

Allegro

Hoboconcert in d klein, BWV 1059r voor ensemble en hobo solo, reconstructie Arnold Mehl (1981)

Allegro

Adagio

Presto

pauze

Concert in G groot, BWV 1049

Vierde ‘Brandenburgse’ concert voor ensemble en soli: 2 blokfluiten, viool

Allegro

Andante

Presto

Onbekende componist, toegeschreven aan J.S. Bach

Suite in g klein, BWV 1070

Vijfde ‘orkestsuite’ voor orkest

Larghetto - Un poco allegro

Torneo

Aria (Adagio)

Menuetto alternativo - Trio

Capricicio

Concert in F groot, BWV 1047

Tweede ‘Brandenburgse’ concert voor ensemble en soli: trompet, blokfluit, hobo, viool

[Allegro]

Andante

Allegro assai

uitvoerenden

Nederlandse Bachvereniging Bojan Čičić, viool en leiding

orkest

Lidewij van der Voort, Pieter Affourtit, Lucia Giraudo, viool

Femke Huizinga, Pieter Affourtit, Anneke van Haaften, altviool

Lucia Swarts, Barbara Kernig, Anna Litvinenko, cello

Hen Goldsobel, contrabas

Rodrigo López Paz, Katharina Verhaar, Pedro Castro, hobo

Benny Aghassi, fagot

Benny Aghassi, Pedro Castro, blokfluit

Robert Vanryne, trompet

Bart Aerbeydt, Milo Maestri, hoorn

Siebe Henstra, klavecimbel

ÉÉN GROOT FEEST VAN KLEUR

In het programma rond de eerste vier ‘Brandenburgse’ concerten van Bach neemt Bojan Čičić als concertmeester de leiding van de Nederlandse Bachvereniging op zich. Čičić is vaste concertmeester van de Londense Academy of Ancient Music en heeft een rijke geschiedenis met Bachs werken. In Nederland voert hij ze voor het eerst uit.

De ‘Brandenburgse’ concerten - als open sollicitatie naar de functie van kapelmeester opgedragen aan de markgraaf van Brandenburg, Christiaan Lodewijk - voltooide Bach in 1721 toen hij Kapellmeister was in Köthen. Op het titelblad staat Concerts avec plusieurs instruments. “Kort maar krachtig”, zegt Bojan Čičić. “De concerten zijn één groot feest van kleur voor alle instrumenten, met een verfijnde vorm. Altijd weer is het spelen van deze muziek een verrijkende ervaring.”

over het programma door Frederike Berntsen 03

Uit bronnen blijkt dat de ‘Brandenburgse’ concerten, die pas later zo genoemd werden, zijn samengesteld uit materiaal dat Bach al voor zijn Köthense periode schreef. Nadat Bach ze had verstuurd aan de markgraaf, is er niets meer van de werken vernomen. Honderd jaar na de dood van de componist zijn ze teruggevonden en uitgegeven.

Voor Čičić vormen de concerten een prachtige herinnering, de muziek komt telkens weer op zijn pad. Voor het eerst in een opname met dirigent Trevor Pinnock, die voor zijn zestigste verjaardag de concerten vastlegde. Dat was in 2006, Čičić studeerde nog en speelde mee.

“Later voerde ik de muziek uit met Florilegium,” herinnert hij zich, “en vorig jaar met Richard Egarr. Ik heb zoveel geleerd van deze ervaringen en de concerten blijven fascineren. Neem het Eerste, hier schreef Bach een buitengewoon democratisch stuk: alle instrumenten zijn even belangrijk, allemaal hebben we evenveel te doen. Het langzame deel: de melodie die hobo en viool uitwisselen, zo dramatisch. Of de hoorns, instrumenten voor de jacht, je hoort ze jachtsignalen spelen.”

“VRAAG HET IEDERE TROMPETTIST DIE DIT MOET SPELEN: ALLEMAAL HEBBEN ZE ER SLAPELOZE NACHTEN VAN.”

Delicate partijen

“Het Tweede: de luidste instrumenten in combinatie met de zachtste - trompet, viool en blokfluit samen - dat is een enorme uitdaging. Vraag het iedere trompettist die dit moet spelen: allemaal hebben ze er slapeloze nachten van. Dit zijn heel lastige en delicate partijen, over de balans moet je goed nadenken. Dat Bach deze samenstelling heeft bedacht, vind ik ongelofelijk. Maar als het lukt, werkt het fantastisch!”

Gouden randje

Bij de ‘Brandenburgse’ concerten moet je je telkens weer tot het uiterste inspannen om het er zonder kleerscheuren van af te brengen, vertelt de in Kroatië geboren violist. Als het goed is, ben je niet alleen als speler aan het eind van de reeks uitgeput, maar ook als luisteraar.

over het programma 04

“Wat ik eigenlijk het spannendst vind in zo’n project is om iets te vinden dat onverwacht is. We hebben allemaal deze muziek in ons hoofd zitten, we kennen zoveel opnamen en uitvoeringen. Maar nu de verrassing: hoe kunnen we ons publiek naar het puntje van de stoel drijven, een accent, een frase waar net een ander licht op schijnt? In deze muziek kun je je vakmanschap bijzonder goed laten zien. Ik hoop op iets meer dan een gemiddelde, goede Bachuitvoering, ik wil net dat ene gouden randje vinden.”

Dat wil hij ook in het Hoboconcert in d klein, waarin Rodrigo López Paz – eerste hoboïst van de Bachvereniging - zal soleren. Een ‘breath of fresh air’, noemt Čičić het concert. Hoewel hij de rol van het ensemble hier ziet als begeleidend, is het net als in de ‘Brandenburgse’ concerten van belang om goed te weten wanneer je iets meer of iets minder geeft. En je bent altijd in beeld. “Bij Bach is het nooit mogelijk om je te verbergen, zelfs als je begeleidt. Alles is hoorbaar, en moet hoorbaar zijn.”

ALLES IS HOORBAAR, EN MOET HOORBAAR ZIJN.”

Vrijheid

“Ondanks mijn eerdere uitvoeringen van deze stukken ben ik er bij de Bachvereniging niet om te zeggen hoe ik wil dat de musici klinken. Vrijheid geven aan de spelers vind ik fijn. Daniel Barenboim zei ooit: ‘Je repeteert om ongelukken te voorkomen.’ Deze gedachte houdt voor mij in: foutjes uitfilteren en het beste overhouden voor het moment van het concert. De tournee met de Bachvereniging is lang, het zal geweldig zijn om te zien hoe onze interpretatie verandert gedurende de reis. Je begint met een concept, maar onderweg groei je en grijpt alles steeds beter in elkaar.”

“Vroeger ging het er niet om hoe snel of hoe luid je kon spelen, om daarmee een stempel te drukken op de muziek. Belangrijk waren de versieringen, daarmee maakte je het onderscheid.

over het programma 07

“BIJ BACH IS HET NOOIT MOGELIJK OM JE TE VERBERGEN, ZELFS ALS JE BEGELEIDT.

Inventief spelen en met flair, daar ging het om. Dat gevoel wil ik terugbrengen, om te beginnen in de langzame Brandenburg-delen, die lenen zich daar uitstekend voor. De speler belichaamt met zijn vrije spel het karakter van de muziek. Bach hield, daar ben ik zeer van overtuigd, van het experiment.”

Diep in de snaar

“Het mooie van deze ‘Brandenburgse’ concerten is dat je van de ene klankwereld in de andere terechtkomt. We hadden het net het over nummer één en twee, in het Derde en Vierde is alles weer anders. Telkens trek je een nieuwe trukendoos open. Bach is niet als Biber of Vivaldi, hij schrijft niet idiomatisch. Bach is geïnteresseerd in het ontdekken van het instrument, hij daagt de speler uit. Hij wil niet alleen virtuoos zijn met snelle noten, hij wil de mogelijkheden op het instrument tot het uiterste laten horen. Ik heb deze muziek nog nooit in Nederland gespeeld, maar waar ik erg van hou en waar jullie goed in zijn: diep in de snaar strijken.”

Nog even over de Suite in g-klein, ook op het programma: “Deze suite is een zinderend stuk, de ouverture harmonisch zeer complex – en zó niet Bach! Hoewel het werk een BWVnummer heeft, is het bijna zeker van Bachs zoon Wilhelm Friedemann. De uitdaging is om dit stuk met evenveel respect te behandelen als de muziek van de grote Bach. Als de suite iets nodig heeft is het wel een geraffineerde benadering. Deze muziek is lichter dan alles wat vader Bach ooit heeft geschreven, het is absoluut de wereld van zijn zoon, en heerlijk experimenteel.”

over het programma 08

“BACH IS GEÏNTERESSEERD IN HET ONTDEKKEN VAN HET INSTRUMENT, HIJ DAAGT DE SPELER UIT.”

Samen van startup naar cleanup

Scan voor het hele verhaal Connect for impact

over het programma

biografie

Bojan Čičić dirigent en violist

De Kroatische Bojan Čičić is een rijzende ster in de oudemuziekwereld. Hij staat bekend om zijn gevoelige en virtuoze spel en is een veelgevraagd solist en dirigent, onder anderen bij de Academy of Ancient Music, Orchestra of the Eighteenth Century, Orchestra of the Age of Enlightenment, Budapest Festival Orchestra, Kioi Hall Chamber Orchestra Tokyo, Orquestra Barocca de Sevilla, Dunedin Consort en Slovenska filharmonija.

Bojan Čičić nam talloze opnames op met het ensemble Florilegium, La Nuova Musica en het Arcangelo Consort. Zijn opname van Bachs Concert voor twee violen in d klein, BWV 1043, met Rachel Podger werd door BBC Music Magazine uitgeroepen tot ‘best beschikbare opname’.

Met zijn eigen ensemble, het Illyria Consort, verkent en speelt hij minder bekend repertoire uit de zeventiende en achttiende eeuw. Zo herontdekte hij de muziek van vergeten componisten als Giornovich en Carbonelli, waarvan hij een door Presto Classical bekroonde opname maakte. Het ensemble speelde op gerenommeerde festivals als het Festival Laus Polyphoniae, het Festival de Sablé en het Festival Oude Muziek in Utrecht.

Sinds 2016 is Bojan Čičić docent barokviool aan de Royal College of Music in Londen en leidt hij met veel plezier jonge musici op in de historische uitvoeringspraktijk.

10

IEDEREEN VOOR BACH

De Nederlandse Bachvereniging is een uniek en toonaangevend vocaal-instrumentaal ensemble. Honderd jaar geleden begonnen we met het uitvoeren van Johann Sebastian Bachs Matthäus-Passion in Grote Kerk Naarden.

Sindsdien zetten we ons met hart en ziel in om Bachs muziek met de wereld te delen. Met educatieve projecten, talentontwikkeling en ruim zestig concerten per jaar geven we invulling aan onze missie Bach voor iedereen.

Daarnaast kunnen muziekliefhebbers van over de hele wereld genieten van All of Bach: ons YouTube-kanaal vol hoogwaardige opnames van Bachs muziek.

Ons ensemble bestaat uit professionele spelers en zangers. Ze spelen op historische instrumenten en worden gedreven door nieuwsgierigheid en speelplezier: hun hart klopt voor Bach en zijn tijdgenoten.

bachvereniging.nl

youtube.com/bach

biografie 12

Maak elk concert kennis met een zanger of instrumentalist uit ons ensemble. Deze keer:

Lucia Swarts cellist

Ik ben de tweede uit een vrolijk gezin van vijf kinderen. Mijn ouders stimuleerden dat alle kinderen een muziekinstrument gingen spelen en dat er gesport werd. Toen ik op mijn vierde de drumband door onze straat zag lopen, was ik tot tranen geroerd. Ik wist toen dat ik DAT wilde: muziek maken, op de kleine trommel.

Omdat ik hiervoor nog te jong was, ging ik in een koor zingen en kreeg ik Algemene Muzikale Vorming. Daar leerde ik blokfluit spelen en later kreeg ik ook kerkorgel- en pianoles. Tijdens de AMV-lessen raakte ik gefascineerd door een poster in het leslokaal met daarop een cellist. Na een proefles cello was duidelijk: ik wilde cello leren spelen.

Naast intensief muziek maken, werd er fanatiek gesport. Ik deed o.a. mee aan de Nederlandse Atletiek vijfkamp Kampioenschappen en wilde na de middelbare school naar de sportacademie. Toen dit tot mijn verdriet niet lukte vanwege astma, stimuleerde mijn fantastische celloleraar Jirka Prchal me om toelating voor het Conservatorium in Groningen te doen. Dat lukte.

Door o.a. de geweldige kamermuzieklessen met Wim ten Have ontstond mijn liefde voor de oude muziek. Nadat ik Anner Bijlsma een paar keer had horen spelen, ging ik bij hem in Den Haag studeren. Van Anner leerde ik onafhankelijk te denken en mijn eigen verhaal te vertellen. Ook werd ik enthousiast voor de hedendaagse muziek en zo speel ik sinds 1983 mee met het Asko|Schönberg. Toen in 1983 de nieuwe Bachvereniging opgericht werd, heb ik het geluk gehad daar de cellist te kunnen worden en dit wordt alweer mijn 41e seizoen met dit fantastische ensemble. Daarnaast geef ik les aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag - ik vind lesgeven aan jonge, bevlogen studenten geweldig.

Muziek is heel belangrijk voor me en het geven van een mooi concert met fijne musici is met niets te vergelijken. Maar ik kan ook heel erg genieten van stilte, familie, vrienden, mijn 15-jarige Lagotto Romagnolo, sporten, in zee zwemmen, lezen en koken.

over onze musici 13

subsidiënten, sponsors en donateurs

Subsidiënten en fondsen

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Gemeente Utrecht

Gemeente Gooise Meren

Premium partner

Deloitte

CONCERT AGENDA

do 28 september 2023

20:15 uur Alkmaar

TAQA Theater De Vest

vr 29 september 2023

20:00 uur Middelburg

Zeeuwse Concertzaal

za 30 september 2023

20:15 uur Nijmegen

Concertgebouw De Vereeniging

zo 1 oktober 2023

20:15 uur Groningen

SPOT Groningen

di 3 oktober 2023

20:15 uur Naarden

Grote Kerk, Naarden

wo 4 oktober 2023

20:15 uur Utrecht

TivoliVredenburg

All of Bach-opname

do 5 oktober 2023

20:15 uur Eindhoven

Muziekgebow Frits Philips

vr 6 oktober 2023

20:15 uur Amsterdam

Muziekgebouw aan ’t IJ

za 7 oktober 2023

20:15 uur Oss

Theater De Lievekamp

15

ALL OF BACH

BELEEF BACH VANUIT HUIS

Alle werken in hoogwaardige audio- én videokwaliteit

Alle werken van Johann Sebastian Bach die we uitvoeren, nemen we op in beeld en geluid en maken we via bachvereniging.nl en YouTube gratis toegankelijk voor een miljoenenpubliek over de hele wereld. Zo kan iedereen - met de mooiste opnames in de hoogste kwaliteit - genieten van de muziek van Bach.

Mis geen enkele opname, word abonnee op YOUTUBE.COM/BACH

Bekijk via deze QR-code

Bekijk via deze QR-code onze

All of Bach-opnames met Bojan Čičić

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook