multa zaparrada angulazaleei
herri aldizkaria juan Belmonte, 29 behea tel.: 943 86 15 45 faxa: 943 86 17 42 email: baleike@topagunea.com Argitaratzailea B ALEIKE K ULTUR
E LKARTEA
77
. zenb.
aurkibidea
Administrazio batzordea Esther Etxeberria Xabier Azkue Erredakzioa batzordea Esther Aizpurua Eguzki Agirrezabalaga Antxoka Agirre Juan Luis Romatet Josu Waliño Gorka Zabaleta Koordinatzailea Juan Luis Romatet
8
Kazetariak Antxoka Agirre Xabier Aizpurua Kolaboratzaileak Miriam Romatet, Jon Manzisidor, Xabier Aranguren, Jon Maia, Jon Sudupe, Esti Esteibar, Dani Carballo, Joxe Mari Llavori, Inaxio Tolosa, Inaxio Manterola, Belen Golmaio, Izaga Garzia, Haize Galarraga, Koldo Landaluze, Beñat Fernandez de Arroyabe, Luis Mari Aizpurua, Ihintz Linazisoro, Jose Manuel Gonzalez Aramendi, Kontsumo Elkartea, Ludoteka, Natur Taldea Argazkiak Baleike Publizitatea Esther Etxeberria
ze berri? “Bakea Zabaltzen” jardunaldiak
9
ze berri?:
10
Elkarrizketa
13
Bazterbide:
Inauteriak 2001
Julene Azpeitiako irabazlearekin
Diseinua eta maketazioa Argi Aizpurua Hizkuntz zuzenketa Imanol Azkue Banaketa Andoni Ormazuri J.J. Aizpurua Publizitatea 943 86 15 45 tel. (Esther) Inprimategia Antza Inprimategia (Lasarte-Oria) Tirada 1.000 ale Lege gordailua SS-405/94 ISSN 1136-8594
Baleike k
ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.
Sesiarte eta Agiro
18 Kirolak: 20 22 Kultura:
Olarro zopa
Kiroldegi berrituaren lehen urtea
Mendi astea
Argitalpen honen edizioko laguntzaile:
EUSKO JAURLARITZA GOBIERNO VASCO
2001eko otsailak 16/77.zenb.
3
iritzia begirada izoztuak Gau hartan ez genuen hondartzan lo egin, aurreko gauean haize haundia zebilela, eta behingoatik autoan ere moldatuko ginela. Beraz autoa hondartza parean aparkatu eta bertan geratu ginen. Goizeko bederatziak aldera esnatu nintzen, eta begiak zabaldu orduko urrutitik zetorren oihua entzun nuen....”Patera bat!! Patera bat! Oaintxe ailegatu
Esther Aizpurua
da, eta gainezka dator”. Ez nekien artean ametsetan nengoen, edo ni autotik lehen bait lehen ateratzeko aitzakia malturren bat ote zen. Berehala esnatu nintzen, Tarifako haize-eroak eman zidan astinduarekin, eta oihua etorri zeneko lekura begiratu nuenerako, koadrila osatuta zegoen zodiakaren inguruan. Tarifako arrantzaleek guk baino lehenago ikusi zuten zodiaka, eta bestetan bezala, zodiaka jasotzera joan ziren. Askotan egiten omen zuten, egunero-egunero iristen zela pateraren bat, eta guardia zibila azaltzen ez bazen, ba beraientzat hartzen zutela zodiaka. Baina egun hartan goardia zibilak aurrea hartu zieten, patroiak kuartel pare-parean utzi zituen. Abuztua zen, eta hotz egiten zuen Tarifako hondartzan, baina haize hotzenak baino gehiago izoztu ninduen blai eginda eta pausorik emateko gai ez ziren 25 lagun haien begiradak. Mina eta etsipenaren begiradak.
gutuna bazterrak nahasten
Antxoka Agirre
Gautxorien Kexa
Pulpo aldeko lagunei erantzuna Aurreko Baleike batean irakurri genuenaren ustez “argi misteriotsuak” ez dira ez izarrak ezta gizonak egindako sateliteak ere.
Duela urte batzuk Zumaia Bizirik-ekoek betaurreko
Iluntzen duenean hegomendebaldean ikusten den
ilunak zeramatzan hontz baten irudia atera zuten
“izarra”, Artizarra da (Venus) eta ez da izar bat planeta
parrokiko fokoak zirela eta. Ez da ordea antzeko arazoak
bat baizik. Orain aktibitate fase handian dago , horre-
dituen gautxori bakarra.
gatik ikusten da ain disdiratsu. Barne planeta bat da
Neu ere gustora ibiltzen naiz gauean. Goizetan ni baino
bigarrena ain zuzen, bere tamaina gu bizi garenaren
pare bat ordu beranduago esnatzen zait neurona eta
antzekoa delarik, hau da 12.000Km diametrokoa gutxi
gauetan bixi-bixi egoten da, telebista ikusi, zerbait
gora behera.
irakurri edo trago bat hartzera irteteko gogoarekin.
Askizu gainekoak ere planetak dira, gehien disdiratzen
Paoleko buelta hori ere dezentetan egin izan dut, haize
duena Jupiter da, eguzki sistemako planetarik handiena
pixka bat hartzeko. Baina portuko barrako fokoekin
da eta bestea berriz Saturno bere eraztunengaitik
egiten dut topo. Gautxori gehiago ere ibiltzen da, eta
famatua.
orain arte guztiei berdina entzun diet, molestatu baino ez
Tripode gainean jarritako teleskopio edo prismatiko
dutela egiten. Estetikoki itsusiak dira, kostaldeko karre-
arrunt batzuekin Saturnoren eraztuna ikus daiteke gau
teratik gauez zatozela Aste Santutako prozesio tetriko
argitsuetan, baita Jupiterren sateliteak ere.
hoietako bat ematen baitu barrak, eta praktikoki ere ez
Nola desberdindu begirada batez izarrak eta planetak?
dute zentzu handirik, batere fokorik gabe primeran
Planeten disdira fijoa da, izarren disdira berriz intermi-
ikusten baitziren ilunabarrak, zeru izartuak, kostaldea,
tentea da.
herria eta ikusi beharreko guztiak. Alderantziz, foko zahar
Gai honen berri zerbait gahiago nahi izanez gero jar
horiekin ez da bi metrora ere ikusten, begietan jo eta
zaitezte kontaktuan:
itsutu egiten dute. ZUMAIAKO NATUR TALDEA
Itzalita diru bat aurreztuko litzateke argindarrean.
HARATEGIKO
Erribera kalea, 6 Tel. 861155
4
2001eko otsailak 16/77.zenb.
KALESTUA
1
Galdeiozu!
Galdeiozu Luxiano Pagaegi Bilbao Udal arkitektoa
Ba al dago Jadarre inguruak txukuntzeko asmorik? (R.L.S. Jadarre)
dira, eta etxe hauetan sartzeko erreztasunak izan ditzakete gazteek, irabazien baremo baxu bat eskatzen
Printzipioz Jadarren bertan ez da proiektu zehatzik aurri-
baita eta gazteek normalean diru gutxi izaten baitute.
kusten, baina auzotarrek hutsuneren bat (eserleku edo
Bere kabuz moldatzen diren adinekoentzako etxebizitza
arbolen beharra, barandila aldatu beharra) atzemango
tutelatuak aurrikusten dira, zahar-etxean sartu baina
balute ez dut uste arazorik egongo litzatekeenik eskariei
egokiagoa eta ekonomikoagoa baita, baina gazteen arazoa ez da asko landu.
erantzuteko. Gero han ondoan, Jadarretik Maria eta Jose ikastetxera
‘Viva EspaĂąa’ko lur sailean zer egin behar dute? Noizko? (J.M.P)
pasealeku bat badago aurrikusia. Egin dituzten etxe
Berrantolaketak Juan Belmonte eta Ardantza bidek
berrien aurrean egin da lehenengo zatia, eta Ortiz eta
kasik angelu zuzenean bat egitea ekarriko du gelditzen
Etxe-Ona erretiratzen direnean egingo da gainerakoa.
den tokian Amaiako plaza heren bat zabalduaz. Orain
Pasealeku ederra izango da, 10 metro inguruko zabale-
fabrika dagoen tokian etxe batzuk egingo dira, oraingo
rarekin, eta Maria eta Jose ondoan egingo den parke
etxeekiko oinezkoentzako kale batek banatua, eta
batetara iritsiko da.
barrenean frontoi txiki bat izango duen plazoleta
Gazteentzako etxebizitzak egiteko asmorik ba al du Udalak? (H.M)
batekin. Noizko da ez dakidana. Zelaiatarren eta
Gazteentzako espreski gordetako etxebizitzarik ez dago.
Udalaren arteko auzia aurten aterako dela zihurra, baina
Udalak egingo dituenak Babes Ofizialeko Etxebizitzak
ez dakit errekurtsorik gelditzen ote den.
Erloju eta bitxidenda E. Gurrutxaga plazan
2001eko otsailak 16/77.zenb.
5
ze berri?
25.000tik 100.000 pezetara bitarteko multak angulazaleei Sektorearen erregularizazioa bilatzen du Jaurlaritzak
Jaurlaritzak, multen kontu honekin, sektorea erregularizatzeko astindu bat eman nahi izan duela ikusten du Jesusek. “Multei buruz ez zuten asko hitz egin nahi. Falta arinera jeisten saiatuko zela esan zigun, baina ez zegoela bere esku. Garrantzia haundiagoa ematen zioten enbarkazio guztientzat paperak egiteari” dio. “Azken hiru lau urteetan oso gutxi harrapatu da baina joan den urtean kolpe sonatu batzuk eman ziren Orion, 30 eta 20 kilotako harrapaketak, diru pixkat mugitu zen, eta dena erregularizatua dutenez hau ere erregularizatu egin nahi dute” jarraitzen du. Anguletan ibiltzen den jende guztiaren zerrenda bat egin beharko litzateke, untziari segurtasunerako gutxieneko baldintza batzuk eta aseguru bat eskatu eta kuporen bat ezarri.
Antxoka Agirre
Jesus Agirrezabalaga Arbustain Motor Elkarteko lehendakariak dioenez untzi ez profesionalen erreglamenduaren 18. artikuluan oinarritu dira multa hauek ezartzerakoan. “Multak ez dira anguletan ibiltzeagatik, baiak, anguletarako erabiltzen diren salabardo haundi horiek eramateagatik baizik” argitzen du. Erreglamendu honek nonbait untzi ez profesionalentzat bi potera eta sei amu bakarrik onartzen ditu, erreminta profesionalak erabiliaz gero falta larritzat jotzen du 25.000tik 100.000 pzta bitarteko multarekin, eta baiak erreminta profesionaltzat hartzen dituenez Jaurlaritzaren Arrantza Saileko Ispekzioak multa jarri die Zumaia eta Orioko hainbat untziri. Angulazaleei multak ez zaizkie bidezkoak iruditzen, batetik inongo aurreabisurik gabe etorri direlako eta
6
2001eko otsailak 16/77.zenb.
bestetik legea bera zentzurik gabea delako. “Arazoa hemen Asturiasko legea aplikatzetik dator. Han angulazale profesionalak daude eta afizionatuek konpetentziarik ez egiteko neurri hau jarri zuten. Kontua da hemen ez dela inoiz profesionalik egon, eta erreglamendu hori aplikatuta lortzen duten bakarra ohitura zahar bat harriskutan jartzea dela” esplikatzen du. Multa asko izan dira, bai Zumaian eta bai Orion eta bi herrietako angulazaleek Jaurlaritzara jotzea erabaki zuten bilera bat egin ondoren. “Normalean politikoekin ezin da hitz egin, ez dakite lapa amuarekin edo salabardoarekin harrapatzen ote den ere eta ez gaituzte ulertzen. Baina oraingoan zortea izan dugu, Iosu Iglesias tokatu zaigu, Arrantzako Zuzendaria, eta dezente dakien gizona” komentatzen du.
Jesus erregularizazioaren aldekoa da, “oso txalupa eskasak ibiltzen dituzte batzuk, harriskutsua da hori, eta kolpeak daudenerako aseguruak ere beharrezkoak dira” dio berak, baina hau egiteko zailtasunak izango dituztelakoan dago. “Angula oso aldakorra da. Hiru astetan batere harrapatu ez eta zorretan sartzen zara, gastu bat egin behar baita untzia prestatzen eta gasoiletan, eta gero egun batean harrapatutakoarekin kubritzen duzu dena. Horrela, kupoa ateraldiko, ilargiko edo hilabeteko jarri ezberdina da, eta kopurua bera ere zehazteko zaila da” esplikatzen du. Multen inguruan zer egin eta erregularizazioaren zirriborro bat proposatzeko bilera izan zuten hilaren 11an itsas-kiroldegian Orio, Agina, Zarautz, Getaria eta Zumiako angulazaleek. Gero, berriro ere Jaurlaritzara joko dute.
ze berri? ‘Adams Nomad’ Izen hori jarri diote ontziolan egin duten azken ontziari. Urtebetez jardun dute ontzia egiteko lanetan eta 1.800 milioiko inbertsioa behar izan da horretarako.
EAk bere proiektu politikoa aurkeztu du Oxforden
Hona hemen neurriak: 60 metro luze, 13’30 metro zabal eta 25 metro altu. Pisua: hutsik, 800 tona; kargatuta, berriz, 1.100 bitartekoa. Bi garabi dauzka, bata 45 tonakoa eta bestea 25ekoa, eta motorrak ere bi, bakoitza 1.500 zaldi indarrekoa. Urazpiko hoditeria konpondu eta berritzeko ontzia da, lan horretarako behar den teknologia aurreratuenekin hornitua: satelite bidez orientatzen da eta urpekuntzi txiki bat ere badarama barrenean. 54 laguneko tripulazioa eramango du, horietatik 44 urpekariak eta gainerakoak makinista, kapitaina, sukaldaria... Pertsiar itsasoan ibiliko da Bahametako ikurrinarekin. Otsailak 9an EAk marko politiko berri baterako proposamena aurkeztu zuen Oxforden. Onintza Lasa EAko exekutibako kidea izan zen hizlaria eta proposamena jasotzen zuen liburuxka bat ere banatu zen. Hitzaldian zehar liburuxka horretan aipatzen ziren puntuak jorratu zituen. Lehenengo puntuan, bazterketa eta mugarik gabeko elkarrizketa, indarkeriarik eza eta euskal gizartearen borondatearen errespetua jarri zituen gatazka konpontzeko metodotzat. Bigarrengoan, berriz, Estatutuaren markoa itun agortu bezala azaldu zuen eta hirugarrengoan marko konstituzionalaren defizit demokratikoak
Goikoren birjarpen helegitea erabaki du Udalak Ondoko etxeetako auzokoek, Goikoren neurriekin ados ez zeudela-eta birjarpen helegite bat tarteratu zuten Udalaren aurrean. Udalak bi aldeen informe teknikojuridikoak entzunda Goikoren egungo neurriak arau osagarrien barruan daudela onartu arren, lizentziak ematen zituenekin bat ez datoztela erabaki du. Horrela, miradoreak metro erdikoa behar du metro batekoa beharrean eta alero batek ere hamar zentimetro motzagoa behar du. Altueraren inguruan zegoen arazo handiena Goiko zaharraren neurriak ziren, alde bakoitzak neurri ezberdina zuela baitzion. Azkenean gailurrak egin dena baino 40 zm beherago behar duela erabaki du Udalak. Erabaki hau ordea ez da exekutiboa, Goikoren jabeek Udalaren aurrean errekurritzeko aukera baitute. Gero bi aldeek azken erabaki hori epailearen aurrean aurkezteko aukera izango dute. Eraikina beraz, oraingoz, bere horretan geldituko da.
aipatu zituen. Autodeterminazio eskubidea, euskal lurraldeen arteko artikulazio politiko askea, erreferendum lotesleak egiteko ahalmena eta euskal hiritartasuna aukeran edukitzeko eskubidea jo zituen marko berrirako gutxienezko oinarritzat. Negoziaziotik ezer lortzen ez bada, aldebakarreko soberania deklarazio bat egin eta nazioarteko gatazka sortzearen aldeko azaldu zen. EAren helburua Europan integraturiko euskal estatu baten sorrera dela azpimarratu zuen eta marko berrirako erakundeak ere proposatu zituen.
2001eko otsailak 16/77.zenb.
7
ze berri?
Bake jardunaldiak Maria eta Josen Antxoka Agirre
Hilaren hasieran bakearen inguruko jardunaldi batzuk antolatu zituzten Zarauzko hiru ikastetxe erlijioso eta Zumaiako Maria eta Jose ikastetxeak. Zumaian hilaren 7 eta 8an hitzaldi bana eman ziren. Lehenengo egunean JosAnton Artze olerkaria eta Jose Maria Setien Donostiako Gotzain ohia izan ziren hizlari. Artzek olerki errezitaldi luze bat eman zuen, bakearen inguruko ikuspegi intimista eta erlijiosoa eskainiz. Behin eta berriro errepikatutako ‘leit motiv’ak laburbildu zuen haren mezu nagusia: “bere baitan bakean denak bakez kutsatzen ditu denak”.
animatu zuen kristau komunitatea eta horretarako lau ideia azpimarratu zituen: sufrimenduaren aurrean ezin dela paso egin; ezin dela etsipenean erori; libre izan behar dela, alderdi eta komunikabideen manipulazioetatik ihes eginez; eta kontzientzia hezi behar dela, besteak beste hezkuntzaren bidez. Bigarren egunean Elkarriko Jonan Fernandez eta Gesto por la Paz-eko Ixiar Aspuruk eman zuten hitzaldia. Jonanek iragana, oraina eta etorkizunaren inguruan antolatu zuen bere hitzaldia. Iragana eta orainaldia bi hitzetan definitu zuen: lehenengoa itxaropentsua eta bigarrengoa iluna. Etorkizunari buruz, berriz, itxaropentsu azaldu zen, “labirinto” sindromea nagusi
izan arren, euskal gizarteak heldutasun maila altua duela argudiatuz. Elkarrik antolatu behar duen Bake Konferentzia ere aipatu zuen. Ixiar Aspuruk, bere aldetik, hainbat proposamen egin zizkien hiritar eta politikariei: bakearen aldeko mobilizazio pluralak bultzatzea, biktimekiko hurbiltasuna eta elkartasuna adieraztea, eta indarkeriaren aurka legea aplikatzea, baina helburu gisa bergizarteratzea bilatuz. Azkenik, politikarien partehartze aktiboa eskatzea ere aipatu zuen, Euskal Herriaren aniztasuna onartuz elkarrizketak bultza ditzaten. Jendetza hurbildu zen bi jardunaldietara, 200 lagun inguru lehenengoan, eta 150 inguru bigarrenean. Antolatzaileek, bakearen alde lan egiteko talde irekiak sortzeko ideia eman zuten ezagutzera, eta nahi duen guztiak ateak zabalik dituela azpimarratu.
Setien, berriz, ohar batekin hasi zen: batzuek elizak erlijiora mugatu behar duela esan arren, bere ustez euskal elizak eskubidea du gatazka honi buruzko iritzia emateko. Egoerari errepaso bat eman zion ondoren. Lizarrako garaitik hasi zen, bertan denak ez egon arren, irtenbide posible bat planteatzen zuela aipatuz. Bestetik, su-etenak esperantza ekarri zuela azpimarratu zuen. Gaur egungo egoerari dagokionez, analisi sakona egin zuen, faktore ugari aipatuz: ETAren ekintza bortitzek eta Gobernuaren jarrerak eragindako bipolarizazio eta tentsionamendua, Madrildik abertzaletasunaren aurka etorri den erasoa, PP-PSOE itunak indartu duen pentsamendu bakarrerako joera eta bipolarizazioa, elkarrizketaren falta eta abar. Egoera ilun horren aurrean, Bakearen alde lan egitera
Lizarrako akordioa eta su-etena Lizarrak eta su-etenak piztutako giro eta itxaropen hura desagertu egin dira, eta lehen baino okerrago gaudela pentsatzen du batek baino gehiagok. Badirudi inkomunikaziora itzuli garela, etsipenak jota. Egoera horren aurrean hitz egiteko mahai-inguru bat antolatu da otsailaren 21erako. Bertan izango dira hizlari Joxerra Garzia, Emilio Lopez Adan “Beltza” eta Antton Mendizabal. Bi gai hartuko dira ardatz gisa: Lizarrako akordioa eta su-etena. Antolatzaileek ahalik eta iritzi gehien jaso nahi dituzte eta parte hartzera gonbidatzen zaituztete. Ekitaldi hau arratsaldeko 7etan izango da Oxford aretoan.
Alai auzategia, 2 Tel. 943 14 33 24
8
2001eko otsailak 16/77.zenb.
Juan Belmonte, 6
Inauteriak
2001 Zumaian Urte berri batez gainean ditugu Inauteriak. Herriko festa garrantzitsuenak ez izan arren, xarma berezia duten jaiak. Hilaren 23an hasi eta 26an amaituko dira, ostiraletik astelehenera. Ohi bezala, Udaleko Kultura eta Turismo sailak festen egitarau bat kaleratu du. Hala ere, noski, bakoitzak bere programa propioa presta dezake. Inauteri jaiak otsailaren 23an hasiko dira. Egun horretan, egitarauari dagokionez, ekitaldi bakarra aurkituko dugu, arratsaldeko 4.30etan Beheko Plazan izango den herriko ikastetxeen inauteri festa eta haur berbena. Larunbatean jarraituko dute festek. Arratsaldeko 4etan Ludotekan Marsel Magoak ikuskizun bat eskainiko du eta
jarraian jaialdia izango da haurrentzako. 18.30etan Rustic Arlanzon Band taldeak dixieland doinuez buztiko ditu herriko kaleak. Beste musika batzuk nahiago dituenak Gaubela taldearen dantzaldian izango du Beheko Plazan arratsaldeko 7etatik gaueko 10etara. Musikak jarraipena izango du Turutarra txarangaren kalejirarekin. Gaztetxoek ere izango dute beraien festa propioa, gaueko 11etatik 2ak bitartean Gazte Festa izango baita Oxford aretoan. Igandean eguerdirarte jai izango da. 13.00etan Goloka taldeak “Sorginak” izeneko kalejira eskainiko du. Festetako gai nagusiak, musikak, arratsaldean jarraituko du Zumai
txarangaren musika saioarekin. Festei amaiera astelehenean emango zaie. Egun horretan azken urte hauetan hain ezagun eta famatu egin diren Takolo, Pirritx eta Porrotx pailazoak izango dira. Arratsaldeko 4.30etan eta Odieta pilotalekuan “Parrandan” ikuskizuna eskainiko dute. Hau da, besteak beste, inauterietako prestatuta dagoen egitaraua. Izango dira beste ekitaldi batzuk (Tabernetako mozorro lehiaketa, Udal Musika Bandaren kontzertua, etab.) baina oraindik ere guztiz finkatu gabe aurkitzen dira hau idazteko orduan. Ondo pasa ezazuela inauteriak!
Zumaia Fitur-en Badira jada urte batzuk Zumaiak Medrileko Fitur feria garrantzitsuan herriak dituen baliabide turistikoak erakusten dituela. Badirudi guztiz beharrezkoa bihurtu dela aisialdirako eskaintzen ditugun aukerak kanpora atera behar izatea. Horrela, urtarrila eta otsailaren artean Madrilen ospatzen den azoka honetan erakutsi izan da Zumaian ditugun “altxor” turistikoak. Eusko Jaurlaritzak azokan zuen standean ezarri Zumaiak, eskualdeko beste herri batzuekin batera, erakusmahaia. Herriko hotel eta nekazal etxeen liburuskekin batera, eskualdeko udalek eratutako pakete turistikoa saltzen saiatu dira Madrileko azokan. Ez dirudi azken hilabeteotan Euskal Herria jasaten ari den gatazkak eragin oso handia izan duenik, standera hurbildu den jende ugariak interes handia erakutsi du eta. Jende arrunta baino gehiago turismo agentzietako langileak izan dira erakusmahaira hurbildu direnak. Madrileko azokaren ondoren, Bartzelonako turismo azoka ospatuko da laister. Bertan ere izango dute Zumaiako eskaintzaren berri.
2001eko otsailak 16/77.zenb.
9
elkarrizketa
Pedro
Alberdi
“Konbertsoaren fedearekin idazten dut” Eibartarra da izatez, Bilbon bizi da aspaldian, baina umetatik urtero etorri izan da Zumaiara udatiar bezala, asteburuero ere bai askotan, eta koadrila dauka bertan. ‘Handitzen naizenean’ nobela, ‘Nire kalea’ haurrentzako (Lizardi saria), eta ‘Satorrak baina sakonago’ entsegua (Joseba Jaka saria) argitaratu ondoren Julene Azpeitia XIII. lehiaketako lehen saria irabazi du “Gabriel Aresti Eibarren” ipuinarekin. Antxoka Agirre
Zer kontatzen du “Gabriel Aresti Eibarren” ipuin honek? Duela hamar bat urte, Juan San Martinen liburuan irakurri nuen Gabriel Aresti 66an Eibarko fabrika batean aritu zela lanean , eta ni eibartarra izanik txokatu egin ninduen, ordura arte ez bainuen horrelakorik entzun. Gerora, birritan irakurri dut Arestiren biografia, idazle bezala ez ezik, pertsona bezala ere harrigarria baitzen, eta azkena irakurri nuenean Eibarren egin zuen urte eta erdiko egonaldi horren inguruan inbestigatzen hasi nintzen. Ikusi nuen oraindik existitzen duen enpresa batean Rocandioren tailerrean aritu zela lanean, ofizinistaburu, merkataritza kontablea baitzen ofizioz, eta aste barrua Eibarren ostatu hartuta pasa behar izaten zuela emaztea eta hiru alabak Bilbon utzita. Gero, aldi berean, Euskaltzaindiako
Urgazlea ere bazen, lehiaketa literario mordo batean hartzen zuen parte, bronkak alde guztietan, aldizkari literario guztietan artikuluak... Eta horixe kontatu nahi izan dut ipuinean: Arestik Eibarren zeraman bizitzako egun bat. Errealitatetik abiatu zara fikzioa egiteko. Zenbat dauka ipuinak batetik eta bestetik? Garai hartako Zeruko Argia batean Ibon Sarasolak Arestiren ‘Harri eta herri’ defendatuaz idatziriko artikulu bat topatu nuen, eta ipuinak zehazki kontatzen duena zera da: ajearekin dagoen goiz batean artikulu horrek Arestiri sortzen dion zirrara. Gero, garai hartako beste zenbait datu ere azaltzen dira, Eibarren igoera bigarren mailara, esaterako, hemeroteketan topatutakoak. Eta Juan San Martin da pertsonaietako bat, Arestiren laguna eta nire aitaren kintakoa; harek esan zidan lantokia eta ostatua non zeuden. Asmatutakoa Arestiren intimitatea da. Bere pentsamenduak, bere erreakzioak... Baina honetan ere bere azalean jartzen saiatu naiz. Espero al zenuen saria irabaztea? Ez nekien zer espero. Izan ere, holako narrazio bat batzuentzat ipuinaren mugetatik kanpo egon daiteke, entsegu edo biografia bezala. Epaimahaikoen arabera izaten da hori eta zortea izan dut, zumaiakoei gustatu egin zaie, nonbait. Oso pozik nago sariarekin. Duela bi urte Joseba Jaka beka, euskal kulturgintzako saririk garrantzitsuenetakoa, eman zizuten entseguen alorrean ‘Satorra baino sakonago’ lanagatik. Idazle kontsagratutzat hartu behar al zaitugu? Ez dakit ba. AEK-ko irakasle naiz ni, baina idatzi ere asko egiten dut eta azkenaldion baita argitaratu ere... Bestalde, idazleen zirkuito horietatik aparte antzean ibili izan naiz beti. Bilbon ez dago euskarazko argitaletxe eta aldizkaririk, zentroa Donostia inguruan dago. Orain, sariekin, pixkat
mugitu beharra izan dut, baina ez dakit muturra sartzea gehiegi komeni ote zaidan. ‘Satorra baino sakonago’ eta ‘Gabriel Aresti Eibarren’ bietan Franco hil aurreko urte horietako giroa jorratzen duzu. Zein da garai horretara zaramatzan lotura? Beste gauza batzuen artean, nik uste garai hartako bekatuak garbitzeko modu bat dela. Izan ere, etxean euskaraz egin arren, oso giro erdalzale eta pijoan pasa nituen nire lehen gaztaroko urteak. Fraileetan ikasi nuen eta giro hori zegoen, antieuskalduna, neure lagunak ere halakoak ziren, fribolo samarrak, eta nik beste bat gehiago izan nahi nuen. Hamazortzi urterekin, Franco hil zen urtean, Bilbora joan nintzen ikasketengatik eta beste mundu bat deskubritu nuen. Euskalzaletasuna eta konpromiso politikoak zituen jendearekin nahasi nintzen eta flipatuta gelditu nintzen. Ikasketak utzi eta AEK-ko irakasle sartu nintzen, eta urte batzuk geroago euskal filologia egin nuen. Konbertsoaren fedea deitzen zaio horri, badakizu, txikitan oso elizkoiak direnak gero ez dira elizara sartu ere egiten. Fede horrekin ikasi nuen filologia, eta gerora, literatura eta historiarekin jolasean hasi naizenean, fede horrekin jarraitzen dut. Saizarbitoriaren ‘Hamaika pauso’k Eibarren galdu nituen urte haiek berreskuratzeko bidea ireki zidan. Gustatu, hemeroteketan sartu eta garai hartan murgildu nintzen buru-belarri. Halaxe egin nuen ‘Satorra baino sakonago’: egunkarietatik eta zeruko argian gehien
inpaktatzen ninduten notizia eta pasarteak hartu eta haiei buruz idatzi. Proiektu berririk bai? Ez. Bi edo hiru hilabete daramatzat atsedenean, baina nik uste laster etorriko dela zerbait. Zeure bigarren herria Zumaia omen da. Bai, hamar bat urte nituela hasi ginen familia hona uda partean etortzen eta ordutik ez dut hutsik egin. Duela urte batzuk etxea ere erosi genuen eta ordutik asteburuero etortzen gara, edo ia asteburuero, umeak baitira agintzen dutenak. Zer moduzkoa da Zumaia bigarren herri bezala? Guretzat kriston kontrastea da. Bilbo dena asfaltua da eta dena erdara, eta hemen, berriz, mendia, itsasoa, eta giroa ere, oso ezberdina da. Gainera, kanpokoa izanik bertako koadrila batekin ateratzen naiz, eta hori zorte haundia da.
Zuloaga plaza, 1 Tel. 943862309
Aita-Mari auzategia, 17 Tel. 943 861569
Zumbillo, 4
Tel. 943 861407
Kale nagusia, 2
Tel. 943 861521
Konplemento polita dira Bilbo eta Zumaia. Bietako bakarra aukeratu beharra izanez gero dezente galduko nuke. Hainbeste urtetan hona etorrita ondo ezagutuko duzu herria. Zumaiako nori buruz edo zeri buruz egingo zenuke ipuin bat? Ez nuke esan behar, baten batek ideia lapurtzeko arriskua baitago. Baina, bueno, egin liteke, ‘Gabriel Aresti Eibarren’ bezala, Txomin Agirre Zumaian, edo Nemesio Etxaniz Artadin (urtebete egin zuen bertako apaiz bezala). Zuloaga, Ortega y Gasset... pertsonaia asko daude interesgarriak. Halako jendea, beste giro batzuetatik zetorrena, ipini Zumaian, nahasi herriko garaiko errealitatean eta listo.
laburrak Merkatari Elkartearen zozketa Azken urteotan bezala, Zumaiako Merkatari Elkarteak zozketa bat egin zuen Gabonetan. Bost sari banatzeko asmoa izan zuten, hiru 50.000 pezetakoa eta bi 25.000 pezetakoa. Izan zuten diot, zeren 50.000 pezetako sari hauetako baten jabea ez da azaldu. Beste lau sariak hilaren 2an banatu ziren Foronda Kultur Etxean izan zen ekitaldi batean. 50.000 pezetako sari bana jaso dutenak Itziar Odriozola eta Olatz Arrieta izan dira. 25.000 pezetako saria jaso dutenak, aldiz, Arantza Erkiaga eta M. Luisa Pikabea. Argazkian lau saridunak eta elkarteko lehendakaria dituzue.
Santa Ageda bezperako eskea Iaz egin bezala, aurten ere taldea osatu eta “limosna� eskean ibili zen otsailaren 4an, baserriz baserri. Jon Maia aritu zen koplari eta inguruetako baserrietako buelta egin ondoren, herrian ere jardun zuten kantari. Argazkia Pikoten ateratakoa da.
Imanol Azkuek beste sari bat Bolada ederrean dabil Imanol Azkue; izan ere, 2000ko amaieran Lasarteko lehiaketan 1. saria eta Julene Azpeitian zumaiar onenarena jaso ondoren, jakin berri dugu Ondarroako Agustin Zurikarai ipuin lehiaketan ere 1. saria eskuratu duela. Ipuinak “Egunerokoa ez den buelta� izena du eta 140.000 pezeta jasoko ditu haren ordainetan. Zorionak Imanol!
12
2001eko otsailak 16/77.zenb.
Ortega y Gasset, 2
Alai Auzategia, 14 behea
Tel: 943 86 22 06
Tel: 943 14 31 12
inkesta
Nori
Imanol Urbieta hie Ge gi hitz egiten duen edozeini. Gainera uste det denok hitz egiten re gu du la gehiegi. Ne n. ta ko as i buruar
itxiko zenioke
l Iker Alfonso Pascua a rk au en ar ar Eusk ari. dagoen jende guzti n ta ne ho i ald n Azke AEK eta halako zen erakundeak kritikat i eta zapaltzen ar direlako.
ahoa
?
Eider Azkue Zuei, gehiegi hitz egiten duzuelako.
Virginia SantobeĂąa Maisuei, plastada gehiegi ematen dutelako eta penko uasko jartzen dizkig telako
Ane Osa da. Ez ila za Galdera zait ondo iruditzen inorri ahoa iztea. Adierazpen askatasuna.
Mertxe Argintxona Uuuuuuuuh!!! Que al fuerte! Ahoa itxi igu iùorrei ere ez, baina diskutitu jende mordoarekin. Mmm‌ politiko guztiekin.
Basadi Auzategia, 9-A 2-B 2001eko otsailak 16/77.zenb.
17
olarro zopa
Inaxio Tolosa. Aktorea
Historia Zumayako Udal-Etxean “Zumayako Udal-etxean”. Bilbon 1927an argitaratu zen izenburu horrekin liburutxo bat; bertan, Etxegarai´tar Bonifazio Jaunaren euskaltzain-sareran irakuri ziran
Belen Golmaio. Euskara teknikaria
Herri euskara
itzaldiak agertzen dira. Lehenik eta behin, Bonifazio Etxegarai nor zen jakiteko, bere bizitzaren laburpena azalduko dizuet: Zumaian
Nolakoa zan Zumaia orain dala 65 bat urte?
jaio
zen
1878an,
jurista
lanbidez
(Euzkadiko Epaitegi Goreneko lehendakaria 1937an) eta idazlea: euskara, etnologia eta historia sakonki ikertu zituen.
Beti gustatzen zaigu herriko kontuak jakitea, eta gehien bat,
Olerkiak ere idatzi zituen (Bi txoriyak), eta hizlari trebea izan
aurreko garai hura bizi zutenei orduan zer egiten zan
zen. Euskaltzain osoa izan zen 1925etik 1956ra bitartean.
galdetzea.
Bere sarrerako hitzaldia Zumaiako Udaletxean egin zuen
Guk ere bagenuen jakinmina eta horixe galdetu genion San
“Euskal eriko etxen izenak” izenburupean:
Telmo kalean jaio eta hortxe inguru horretan bizi dan Porrajaneko Erramun Manterolari.
Erramun, nolakoa zan Zumaia dala 65 urte? Erramunek ez zuen denbora asko galdu pentsatzen, eta hauxe esan zigun. “ Guantxe bezelakotxia, igual tzamarra, guain bakizue, auek eta bestiak eta dana mejorauta dabe, baña barkuak beintzat danak belakuak tzian, bueno, gexen bat beintzat. Muimentu aundixa eoten tzan, batzuek arrantzakuak zian, gexenak, baña komertziantiak e bazeben. Amen, azkenengo barkua izan tzana San Telmo zan, Ustakio Aldalur patroia, oso egokixa. Barku ari baaldakizue ze esate zixoen? “la paloma del Cantabrico”, azkarra oso, oso azkarra San Telmo barkua. Ta orduan barko danak beleruak tzian, batzuek bazeben kalderamakinak, baña oso gutxi. Ta orduan etzeon automoilik, orduan zaldi bat kotxe bat zan, dana olaxe izate zan... Orduan etzeon gaur bezela, banatxiak eta jun. Asko ganbiatu da gauza. Guain, obeako al da? Ez takit ba, oneako o txarreako ze izan leiken ba. Ba, eztakit... Ta epokak ala izaten dia, ta ura bea ere etzan txarra e ? Orduan baaldakizue zer tzan? Ardorik ez, bueno ardua bai baña diruik ez. Aitu: akordatu gabeko eunik ez, baña eran gabeko eun asko, akordatu gabeko eunik granuik ez, baña eran gabeko asko. Beste gañuntzian ondo, diruik ez baña jendia ona, eran da… baña ondo jendia ta ona.
Euskaltzain jaunak: Lan au egin dedan bitartean oñazea eta miña laguntzat euki ditut: asieran, Karmelo, anai on, irakasle idegabeko, erakusle jakintsua, ilberia zan; bukaeran Karmentxo, nere alaba laztan, maitalari, pozkora (alaia), zerura igo da. Malkoak eta zotiñak maiz autsi dute orain irakurtzera nijoan itzaldia eta naigabearen samintasunak nere buruaren argi makalak ilunpetu ditu. Gaur nere jaioteri maite-maite onetara nator eta emen beritzen dira neretzat oroipen neketsuak. Bakar-bakarik gelditu naiz; guztiak, guraso, anai-areba, nere aurzaroa zaindu zuten guztiak joan ziran; batzuek or Aritokieta’ko Amaren itzalpen donean daude. Apaizatia* agurgari (Erretore), ontzale arduratsu Manuel Beobide jauna joan zan; Domingo Agire idazle bikaiñ-bikaiñetakoa, biotz-biotzeko adiskidea ere bai... ¡Eta ainbat aurjolas lagun! Otoitz sutsu bat eriotzeak gugandik banatu zituenentzat, Agur samur bat nere eritar guztientzat. Sarrera hunkigarri horren ondoren, Euskal Herriko etxeen zerrenda luzea agertzen da. Horien artean nire harridura piztu duena Zumaiako “Sagastipola” kaleko baserriaren izenaren jatorria da; izan ere, nonbait ez du zer ikusirik sagarrondoarekin, baizik eta “Sebastopol” hirian gertatu zen guda ospetsuarekin, eta erabileraren poderioz euskal izenaren itxura hartu du!!. Hitzaldiari sarrera “Elias Arospe Zumaya´ko Endore* Jaunak”(*Alkate) eman zion, eta “Eramon Intzagarai eusakaltzain jaunak egin zion erantzumena”
Amaiako plaza z/g
18
2001eko otsailak 16/77.zenb.
Tel. 943 860959
www.josuwaliño.com Informatikaria
Aurrekoan Internet-eko atariei buruz hitz egin genuen, baina Interneten dauden atari nagusiez hitz
Olarroa amaraunean
egin nahi nizuenez erdal atarietara mugatu nintzen. Baina Internet ez da ingelesa bakarrik, euskarak ere badu bere presentzia. Lan interesgarriak egiten dira euskaraz, eta horien artean euskal atariak ere badaude, noski. Euskarazko lehen ataria gasteiztar gazte batek sortutako Kaixo (www.kaixo.com) izan zen. Atari horretako edukiak euskaraz zein gaztelaniaz aurkituko dituzue.
Lanpostuak
Horren antzekoa da Ataria izenekoa (www.ataria.com). Badaude ordea, berezko bilatzailea garatu duten atariak: Jalgik (www.jalgi.com) euskarazko hitzak lematizatzen dituen bilatzailea du, eta eibartar talde batek sortutako Aurki (www.aurki.com) izenekoak, euskal edukiak aurkitzeko egokitutako bilatzailea du. Orain beste talde bat atari berri bat prestatzen ari da. Atari horrek
Urola kostako enpresa batek bulego teknikoko arduraduna behar du. (Ref: 44659/1)
Xerka (www.xerka.com) du izena eta oraindik proba fasean dago, baina itxura denez eduki
• Baldintzak:
gehienak Aurki eta beste atari batzuetatik hartutakoak dira. Horiez guztiez gain, Interneten badago
Urola Kosta edo inguruan bizitzea.
beste bilatzaile azkar bat, Google-ren antzekoa baina emaitzaren hizkuntza mugatzeko aukera
Bi urteko esperientzia.
ematen dizuna. Fast (www.bos2.alltheweb.com/customize.php3) da bilatzaile horren izena, eta
Ingeniari teknikoa.
bilaketako aukeretan euskaraz bakarrik bilatzeko ezarri daiteke, edo nahiago baduzue euskaraz,
• Eskaintzen da:
katalanez eta ingelesez, adibidez. Proba ezazue, oso interesgarria da eta.
Berehala hasteko. Kontratu mugagabea egiteko aukera.
Izaga Garcia. Dietista
Urola Erdialdeko enpresa batek tornu arrunteko langilea behar du. (Ref: 45195/3)
Medikuntza naturala
• Baldintzak:
Elikadura orekatuaren oinarriak
Urola Erdialdean edo inguruan bizitzea.
Elikadura orekatua ezinbestekoa da osasuntsu mantentzeko, eta ahal den heinean gaitz eta gaixotasun askori aurre egiteko. Elikaduraz hitz egitean, asko luza gaitezke, baina labur azaltzearren, oinarri garrantzitsuenak aipatuko ditut. Janariek, gorputz funtzionamenduan parte hartuko duen energia lortzeko, elikagai (nutriente) ezberdinak dituzte: karbohidratoak, lipidoak eta proteinak (gainera, ezinbestekoak diren bitamina, mineral, zuntz eta ura). Janarien elikagai horiek, gure digestio aparatuan kaloriatan neurtzen diren energia bihurtu eta odolera pasatzen dira. Janari guztiek elikagai horien nahasketa dute, proportzio ezberdinetan; horregatik da hain garrantzitsua “denetik” jatea eta behar ditugun energi kaloriak elikagai ezberdinen elikagarrietatik etortzea, beti ere proportzio egokietan. Horretarako, dietetikan “elikadura orekatuaren piramidea” erabiltzen da. Ahal den gutxien
Egunero jan beharrekoak: Gainera, 1 1/2 – 2 litro ur. Oharrak*: haragi proteina oso gomendagarria ez denez, egoskariak, arrautzak, arraina… jan ditzakegu (adibidez: egoskaria+zekalea, ilarrak+arroza, gazta+intxaurrak…). Esnea hobe begetala bada. Beste esnekiak, tolerantziaren arabera.
Grasak, azukre, gozokiak Esnekiak (2 razio) Olioa (2-3 kutx)
• Eskaintzen da: 1.820.000 pezetako ordainsari gordina. Berehala hasteko.
Tolosako enpresa batek elektrizista behar du. (Ref: 44898/3) • Baldintzak: Maila ertaina edo LH1 elektrizitatea • Eskaintzen da: 3. mailako ofizial lanetan aritzea. Berehala hasteko. Ordainsari ona.
Eibarko enpresa batek marketing-eko teknikaria behar du. (Ref: 45157/3) • Baldintzak: Diplomatua edo lizentziatua izatea. Marketing ezaguerak. Kalitate ezaguerak (ISO 9000)
Fruitu lehorrak (razio 1) Berdurak (2 razio) Zekaleak: ogi integrala, arroza, pasta, zekale malutak, muesli… (4 razio)
Proteinak* (2 razio)
Eskaintza hauetako bat interesgarri gertatzen bazaizu eta lortzeko aukera egin nahi baduzu, gogoan hartu eskaintzaren
Frutak (2-3 razio)
erreferentzia eta hautagai moduan sartua izatea eskatu Zumaiako Institutoko Langaiko arduradunari (943-860809 edo 943-860810)
San Telmo, 12 Tel. 943 860760
Urumea kalea z/g Tel. 943 143058
2001eko otsailak 16/77.zenb.
19
Antxoka agirre
Igerilekuak 99ko ekainean ireki zituen bere ateak, oraindik ere Kiroldegiaren gestioa Udalaren esku zegoela. 99ko urrian eman zitzaion Kirolzer enpresari gestioa, eta instalazioak azaroan bukatu bazituzten ere urrian bertan ekin zitzaion kurtso berriari makinen gimnasioa, hidromasajea, sauna, eta aerobik, judo eta joga ikastaroak martxan jarrita. Kanpoko pistak, bi padle-koak eta tenisekoa, joan den urteko ekainean ireki zen, futbol zelai berria irailean, eta azkenik rokodromoa hil honetan bertan estreinatzen da.
Argazkia: Aitor Bayo
Ikus daitekeen bezala nahikoa lan eta saltsa izan dute, baina jendearen erantzuna ere tamainakoa izan da. Lehen ikasturtean, urritik urrira 2200 bazkide egin dira eta joan den urritik hona beste 500. “Berrikuntzekin aukera ezberdinak zabaldu dira, eta egia esan neurri haundi batean normaltzat har daiteke igoera hau” dio Franek. “Herriko biztanlegoaren %32ª da Zumaian polikiroldegiko bazkide, eta beste herrietan dauden antzeko kiroldegiek ere biztanlegoaren %25 edo %30ª izan ohi dute” ematen du konparaketarako erreferentzia gisa.
Lehen urtearen balantzea Kirola egitea moda-modan jarri da herrian. 8.400 biztanletatik 2.700-ek izena emana dute kiroldegian, baita oso aspaldian edo inoiz egin gabeak ere, eta igerilekua, aerobika eta gimnasioa lepo dabiltza. Kiroldegiko arduradunak, noski, oso pozik ezarri diren instalakuntza eta ikastaro berriek izan duten erantzuna ikusita, baina aldi berean hobekuntza batzuk burutu nahian, guztiok kabituko bagara.
20
2001eko otsailak 16/77.zenb.
Kopuruari dagokionean ez ezik kualitatiboki ere dezenteko aldaketak eman dira Kiroldegiaren erabiltzaileei dagokionean. “Lehen bi talde bakarrik zeuden. Batetik federatuena eta bestetik kirola fuerte samar egiten zutenena, 500-600 bazkide. Orain edonork erabil ditzakeen instalakuntzak ditugu, lesio batekin dagoena ere ibili daiteke igerilekuan adibidez, eta bazkideen abanikoa ere zabaldu egin da 2 urtetatik 70 urtetara eta edozein intentsitateko ariketetara.” kontatzen du.
kirolak Zerbitzuak Igerilekua da publiko zabalena duen zerbitzua, eta baita ikastaro gehienak eskeintzen dituena ere: Haurrek eta helduek igerian ikastekoa, eta estiloak hobetzekoa. Guztiak ere astean bizpairu egunez. Akuagim-a ere, aerobika uretan, proba bezala jarri dute martxan, eta dezenteko arrakastarekin. “Oso kirol konpletoa da, aerobika eta pistinaren bertuteak batzea lortzen baitu: entretenitu eta gorputz guztia lantzea” komentatzen du Franek. Aerobika bera eta makinen gimnasioa dira igerilekuarekin batera arrakastatsuenak. Lehenengoa Eva Nasarreren garaietan bezain ondo ari da funtzionatzen, “egunero goiz eta arratsalde daude klaseak eta guztira 130 bat pertsona apuntatu dira” dio Franek eta bigarrengoan ere, ikastarorik egon ez arren, jendetza ibiltzen omen da egun guztian zehar. Jendez eskasago dabilen zerbitzuren bat aipatzekotan mantenurako gimnasia seinalatzen du Franek. “Bi ikastaro dauzkagu. Lehenengoa arinagoa, estiramentu batzuk, abdominalak... xuabexuabe. Bigarrena gimnasia egin nahi bai baina nola egin ez dakienarentzat, edo bakarrik egiten aspertu egiten denarentzat. Hauek fuerte ibiltzen dira, gimnasia, pesak, areto futbola e.a txandakatuaz. Badabil jendea, 30an bat
edo, baina iruditzen zait potentziatu beharra dagoela jende asko baitago, makinetan esaterako, asmatu ezinda ibiltzen dena, eta hasteko behintzat monitore baten laguntza izatea komenigarria da” esplikatzen du Franek. Kanpoko pistak eta futbol zelaia ere dezente erabiltzen omen dira. “Eguraldiak agintzen du hor. Udaran jende asko ibili zen, tenis ikastaroak ere eman genituen, baina neguan lasaixeago” dio. Gainerantzean lehendik zeuden ikastaroak mantendu egiten dira: judoa, yoga, eta jubilatuentzako gimnasia.
Hobekuntzak Kexu gutxi izan omen dituzte, orohar balorazio positiboak, eta gustora daude, baina jendearen erantzun positibo hori izan da hain zuzen momentu honetan duten arazo nagusia, zenbait zerbitzuren masifikazioa ekarri diena. “Makinen giimnasioa eta aerobika zenbaitetan motz samar gelditzen dira oso demanda altua baitute. Batipat hasieran, jende guztia ordu beretsuetan etortzen zen eta saturatu egiten ziren, baina gero jendeak ikasi du eta banatuaz joan da” dio. Makinen gimnasioari dagokionean handitze proiektu bat dute aurten bertan egin beharrekoa. “Harmailen
goian dagoen korridorea itxi eta oraingo gimnasioarekin bat egitea da ideia. Makina kardiobaskularrak (korrika egiteko zinta, bizikleta ergometroa eta eskailerak) dira demanda haundiena dutenak eta holako bospasei kabituko direlakoan gaude” esplikatzen du. Luzera begira, bazkidetzek gora jarraitzen badute behintzat, eraikina futbol zelaia eta kiroldegiaren artean, Aita Mari auzategi aldera dagoen hutsunera zabaltzea litzateke irtenbidea. Aerobika eta makinentzako gimnasio berri bana jarriko genituzke, bakoitza solairu batean” dio. Baina oraindik ez da ideia bat baino. Pistaren zorua ere aurten aldatuko dute, hamazazpi urte ditu eta gastatua dago dagoenekoz, eta hidromasaiari gainezkabide berri bat jarriko diote, oraingo sistemak ez baitu ondo funtzionatzen. Prezio politikarekin ere dezenteko polemika egon zen hasera batean, baina badirudi ur hauek ere baretu direla. “Bazkideek egin zituzten eskari batzuk onartu egin ziren. Esaterako, bazkide egin aurretiko matrikula kendu egin da eskatu bezala eta diru arazoak dituztenentzako prezio bereziak zuzenean ez bada ere Udaleko Gizarte Zerbitzuen bidez lortzeko modua jarri da. Gero, nik uste prezio globalarenak bere abantailak ere bazituela ikusi dela, karnet bakarrarekin zerbitzu asko eskeintzen baitira” esplikatzen du.Urteko bazkidetza hilean 2.270 pzta kostatzen da. 22 urtetik beherakoek merkexeago dute eta 14 urtetik beherakoek erdi prezioan. Familientzako bono bereziak ere badaude eta baita hilabeteko eta hamabost egunetako bazkidetzak ere. Ikastaroak aparte ordaintzen dira, baina bazkideentzako beherapenekin.
taberna
JUSTA eguneroko bazkariak Erribera kalea, 20
2001eko otsailak 16/77.zenb.
21
kultura
Mendi Astea 2001
Juan Luis Romatet
Pentsa dezagun 2001 urtean gaudela eta mendi tontorrera teletransportazioaren bidez heldu behar dugula: makina batean sartu, botoi bati eman eta berehala mendiaren puntan jartzen garela. Ez dakit, milurte berria helduta, ez da logikoa orain ehun urte bezala ibiltzea mendira igotzeko, baina hala da, eta hori egiaztatzeko, hemen dugu aurtengoan ere Inda Mendi Mendi Bazkunak antolatzen duen Mendi Astea. Jada zazpigarren ekitaldia betetzen du aste honek, eta aurreko urteetan bezala, diapositiba emanaldiak eta erakusketa batez osatuta egongo da. Ziur mendia maite dutenek ez dutela huts egingo. Mendi Astea hasteko, Jose Ramon Agirreren erakusketa bat izango da.
Kutxaren esku dagoen erakusketa honek “Pirinioak harmonian” izena du eta otsailaren 15ean zabalduko da eta martxoaren 5a arte egongo da ikusgai Foronda Kultur Etxean. Kantauritik Mediterraneora luzatzen diren haran sakon eta gailurren paradisu honetan, herri, kultura eta hizkuntza aniztasun handia daukagu, eta hori guztiaren atzean mendikate dotorea. Hainbat mendi, herri eta jenderen irudiak dira protagonistak erakusketa honetan. Erakusketarekin batera, diapositiba emanaldi batzuk ere izango ditugu ikusgai aurtengoan, bost hain zuzen ere, guztiak Foronda Kultur Etxean. Lehenengoa otsailaren 19an izango da eta protagonistak Ameriketako Mendi Harritsuak izango da. Igor Mendizabalek emnago du eta izenburua, berriz, “Goxerri, izotza Rocosetan” da. Bigarren emanaldia otsailaren 20an izango da. Egun horretan Adolfo
Baltasar Etxabe, 5 Tel. 943 14 31 35
22
2001eko otsailak 16/77.zenb.
Madinabeitiaren “Amin Brakk. Namkor” emanaldia izango da ikusgai. Egun bat geroago, otsailaren 21ean Josu Ulaciaren “Wall en Cochamó” diapositiba emanaldia ikusteko aukera izango da. Ostegunean, hilaren 22an, Jose Ramon Agirreren “Pirineoak harmonian” ikus-entzunezoa eskainiko da. Erakusketan zintzilikatu diren argazkiez gain, beste ehunka irudi ikusteko aukera izango da, guztira ordubete inguruko emanaldia. Azken diapositiba emanaldia otsailaren 23an izango da Kultur Etxean. Egun horretan Felipe Uriarte mendizale ezagunak “Hiru handiak” izeneko bilduma eskainiko du. Horiek izango dira aurtengo Mendi Aste honetan ikusi ahal izango ditugunak. Orain, zuen esku dago mendiaren zirraraz gozatu edo asfaltozko lautadan gelditzea. Zeuek aukeratu.
kultura
Fitxa-teknikoa Izenburua: Habiak
Otsailak 22, osteguna
Abeslaria/taldea: Anari
La Ducha (1999)
Urtea: 2000 Argitaletxea: Esan Ozenki
Zuz: Zhang Yang Akt: Zhu Xu, Pu Cun Xin Jatorrizko bertsio azpititulatua.
Anariren esfortzu berria Orain 2-3 urte Anari Alberdi abeslari azkoitiarrak harridura sortu zuen bere lehen diskoarekin. Ordura arte Euskal Herrian asko jorratu gabeko estilo batez lagunduta, Anarik kantu ederrez betetako lana kaleratu zuen. Maitasun arazoak, sexualitatea, hitz batean, emozioak ziren Anariren kantu bitxi haietan aurkitzen genituenak. Aurretik estiloa aipatu dut. Estilo gordina batzuetan, beroagoa besteetan, baina egia antzeman daiteke bere estiloan. Hemen ez, baina Estatu Batuetan eta Britainia Handian bakarlari ugarik uztartzen dituzten gaiak eta musika mota batzen zituen Anarik lehen disko hartan. Orain, Durangoko Azokarekin batera, Anarik bigarren diskoa kaleratu du. “Habiak” du izena eta hamaika kanta entzun daitezke bertan. Lehen diskoarekin alderatuta, gordintasun puntua galdu egin du agian, baina galera hori letren kalitate hobekuntza eta kantuek izan dituzten moldaketengatik aldatu ditu. Hammond organoa, zerra melodikoa, txeloak, biolinak, etab. entzun daitezke lan berri honetan. Anariren laguntzaileei dagokienez, Bap!-eko kide izandako Drake eta Mikel Abrego eta Dut-eko Xabi Strubell aurki daitezke “Habiak” honetan. Ruper Ordorika, Kaki Arkarazo eta beste hainbat musikari izan ditu kolaboratzaile. Kanta gehienak Anari berarenak dira, nahiz eta Jon Maiak eta J. Luis Zabalak letra batzuk idatzi. Hori bai, Joseba Sarrionaindiari hitz bat baino gehiago lapurtu omen dizkio. Anarik lehen diskoan sor tu zituen itxaropenak egiaztatu egin ditu “Habiak” honekin. Ez da gutxi.
Zhang Yang zuzendari gaztea Txinako zinema independentetik dator. Spicy Love Soup (1997) filmaren arrakastaren ondoren, pelikula honekin bere karrera erabat sendotu zuen; izan ere, berari esker hainbat sari jaso zituen: Donostiako Zinemaldiko zuzendari onenaren zilarrezko maskorra, Torontoko Zinemaldiko Nazioarteko Kritikaren Saria eta Rotterdameko Zinemaldiko Ikusleen Saria, besteak beste. Denbora gutxian Txinak izugarrizko aldaketak ezagutu ditu. Filmaren hasiera-hasieratik dutxa, ohiko bainerarekin kontrajarrita, aldaketa horien adierazle izango da, hau da, tradizioaren eta modernitatearen (garapen ekonomikoaren) arteko aldearena. Ekialdeko kulturetan bainu publikoak gaur egun oraindik oso errotuta daude. Bainuaren erritualak, hain zuzen ere, Pekingo bainu publiko batzuetan izango diren gizarte eta famili harremanak islatzeko balioko du. Bainu horretako nagusia agure bat da eta seme buruz atzeratua zaindu behar izaten du. Egun batean, ordea, Txinako eskualde garatuenetik beste semea etorriko zaio. Gertaera horretatik abiatuta, oso istorio hunkibera eta bizitasunez betea abiatuko da. Zhang Yang zuzendariak istorio honetan gorputz eta arima azaltzen ditu, sentiberatasunez gainezka eta afektibitatezko konplizitateak ezarriz; horrela, “bosgarren belaunaldiko” zinemagileen bideari jarraitzen dio. Lan hau bizitzaren aldeko kantua da, antzinako zenbait ohitura berreskuratu beharraren alde, erloju madarikatua hor dagoela ahazteko. KOLDO LANDALUZE
2001eko otsailak 16/77.zenb.
23
otsaila
agenda
MARTXOA
22 10 osteguna
larunbata
ZINE FORUM SAIOA “La ducha”
ANTZERKI SAIOA Ados taldearen “Manolito Gafotas”
22:15etan
22:00etan
23
LAUREL ETA HARDY ZERURA BIDEAN ostirala Teatroak berriro ere tartea izango 22:00etan Aita Mari zinean du Zumaiako kultur eskaintzan. Bi obra interesgarri izan ditugu azken asteotan Aita Mari zinean eta hilaren 23an ikusteko aukera izango duguna ez da atzean geratuko. Ostiralean, gaueko 10etan Bederen 1 taldeak “Laurel eta Hardy zerura bidean” obra taularatuko du. Bi aktorek, Patxi Santamaria eta Inazio Tolosak antzeztutako lan honetan Paul Auster idazlearen unibertsoa antzeman daiteke. Teatroarekin gozatzeko beste aukera ezin hobe bat.
24
2001eko otsailak 16/77.zenb.
GAUR ERE BETIKO JOLASAK Erakusketa erakargarria ikusteko aukera izango dugu hilaren 18tik aurrera Oxford aretoan. Kulki taldeak egur pusketekin, txapekin, paperarekin eta egunero erabiltzen den edozein gauza edo materialekin egindako jostailuak aurkeztuko ditu Erribera kaleko aretoan. Betiko jolasak, batzuk ia ahaztutakoak gogoraraziko zaizkie ume eta helduei. Ekimen honen bitartez, jostailuak erraz egin daitezkela zabaldu nahi da.
KORRIKA KULTURALA Badator Korrika. Bi urtean behin Euskal Herri guztia zeharkatzen duen ekimena uda atarian helduko da Zumaiara. Aurretik hainbat ekitaldi antolatuko dira Korrikari ongietorria emateko. Jada martxan dira hau antolatzeko batzordeak (asteazkenero gaueko 9tan elkartzen dira euskaltegian) eta laister hasiko dira ospatzen Korrika Kulturalaren lehen ekitaldiak. Ekimen honen barne, otsailaren 16an ipuinkontaketa bat izango da Oxford aretoan. Helduei zuzendutako ekitaldi honetan Joxe Mari Karrerek “Kondoi bakoitzak bere historia dauka” eta “Haragi mingain gehi emakume ipuinak” izeneko istorioak kontatuko dizkigu. Ipuinkontaketa gaueko 10etan izango da. Horretaz gain martxoaren 1ean zine emanaldi berezia izango da Aita Mari zinean. Gaueko 10:15etan “Jone igo zerura” pelikula euskalduna eskainiko da.
Trenak
Autobusak
ZUMAIA DONOSTIA
DONOSTIA ZUMAIA
ZUMAIA BILBO
BILBO ZUMAIA
6:30 7:00 7:30 8:00 8:30 9:00 10:00 11:00 12:00 12:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 17:00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 21:00 21:30 22:00 22:30
5:47 6:17 6:47 7:17 7:47 8:17 8:47 9:47 10:47 11:47 12:17 12:47 13:17 13:47 14:17 14:47 15:17 15:47 16:17 16:47 17:17 17:47 18:17 18:47 19:17 19:47 20:17 20:47 21:17 21:47
6:29 7:29 8:29 9:29 10:29 11:29 12:29 13:29 14:29 15:29 16:29 17:29 18:29 19:29 20:29
6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00
Grisean daudenak, astelenetik ostiralera, lanegunetan bakarrik.
Telefono erabilgarriak Kultur Etxea . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Kiroldegia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Udaletxea . . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Gizarte zerbitzuak . . . . . . . . . . . . .943 Osasun zentroa . . . . . . . . . . . . . . .943 San Juan Egoitza . . . . . . . . . . . . . .943 Pentsiodunen Egoitza . . . . . . . . . . .943 Musika Eskola . . . . . . . . . . . . . . .943 Ludoteka . . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Tren Geltokia . . . . . . . . . . . . . . . .943 Taxi Geltokia . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Bake Epaitegia . . . . . . . . . . . . . . .943 Posta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Udaltzaingoa . . . . . .943 861870/943 Pilotalekua . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Larrialdi zerbitzua . . . . . . . . . . . . .943 Itsas Kiroldegia . . . . . . . . . . . . . . .943 Txomin Agirre Euskaltegia . . . . . . .943 Turismo Bulegoa . . . . . . . . . . . . . .943 Helduen Liburutegia . . . . . . . . . . . .943 Haur Liburutegia . . . . . . . . . . . . . .943
861556 862021 865025 862200 860862 861273 861700 861183 143264 861127 861360 860067 861500 143232 862172 461111 143088 860248 143396 862730 860324
ZUMAIA AZKOITIA
AZKOITIA ZUMAIA
6:00 (Azpeitiraino) 6:30 (Azpeititik) 6:30 (Ospitaleraino) 7:00 6:35 7:15 7:00 8:05 (Ospitaletik) 7:15 (Ospitaleraino) 9:00 8:00 (Ospitaleraino) 9:15 (Ospitaletik) 8:15 10:00 (Ospitaletik) 9:00 10:15 (Ospitaletik) 10:00 (Ospitaleraino) 11:00 10:15 (Ospitaleraino) 11:35 10:55 12:00 (Ospitaletik) 11:00 12:15 (Ospitaletik) 12:00 (Ospitaleraino) 13:00 12:15 (Ospitaleraino) 13:35 12:55 14:00 (Ospitaletik) 13:00 (Ospitaleraino) 14:15 (Ospitaletik) 14:00 (Ospitaleraino) 15:00 (Ospitaletik) 14:15 (Ospitaleraino) 16:00 (Ospitaletik) 15:00 16:15 (Ospitaletik) 16:00 (Ospitaleraino) 17:00 16:15 (Ospitaleraino) 17:35 16:55 18:00 (Ospitaletik) 17:00 18:15 (Ospitaletik) 18:00 (Ospitaleraino) 19:00 18:15 (Ospitaleraino) 20:00 (Ospitaletik) 19:00 (Ospitaleraino) 20:15 (Ospitaletik) 19:15 (Ospitaleraino) 21:00 (Ospitaletik) 20:00 21:15 (Ospitaletik) 21:15 21:55 22:00 * Autopistatik doaz Grisean daudenak: larunbat, igande eta jaiegunetan bakarrik. Beltzez daudenak( 23:00 ): larunbat gauetan bakarrik.
ZUMAIA DONOSTIA
DONOSTIA ZUMAIA
6:30 (Larunbatetan) 7:00* 7:30 8:00* 8:30 9:00* 9:30 10:00* 10:30 11:00* 12:00* 12:30 13:00* 13:30 14:00* 14:30 15:00* 15:30 (Larunbatetan) 16:00* 16:30 17:30 18:00* 18:30 19:00* 20:30 21:00 21:30 23:00 00:00 01:00 02:00 04:00 05:00
7:30 (Larunbatetan) 8:00* 8:30 9:00* 9:30 10:00* 11:00* 11:30 12:00* 12:30 13:00* 13:30 14:05 14:30 15:00* 15:30 16:30 (Larunbatetan) 17:00* 17:30 18:00* 19:00* 19:30 20:05* 20:30 21:00 21:30 22:15 22:30 00:00 01:00 02:00 04:00 05:00 06:00
Ordutegiak Kultur Etxea: astegunak: 9:30 - 14:00 16:00 - 20:30 larunbatak: 9:30 - 13:00
Udaletxea: astegunak: 7:30 - 15:00 larunbatetan itxita
Gizarte zerbitzuak: astegunak: 9:00 - 13:00
Botiken txandak Otsailak 3 eta 4. Fuldain. Elkano kalea, 1. Getaria. TEL: 608 579232
Bake Epaitegia: astegunak: 9:30 - 13:30
Osasun Zentroa: astegunak: 8:00 - 17:00 larunbatak: 9:00 - 17:00
Kiroldegia: astegunak: 7:00 - 14:00 15:00 - 22:00 larunbatak: 9:00 - 14:00 15:30 - 20:00 igandeak: 9:00 - 14:00
Otsailaren 5etik 11era Ota単o. Eusebio Gurrutxaga, 4. Zumaia. TEL: 943 861104
Otsailaren 12tik 16ra Ajuria. Harategiko kalea, 2. Getaria. TEL: 943 861304
2001eko otsailak 16/77.zenb.
25
kontu
kontari
Orain 60 urte‌ Orain 60 urte, 1941eko otsailaren 15ean 20 bat lagun hil ziren Zumaian, Bilbotik Donostiara zihoan trenak izan zuen istripuaren ondoren. Donostiara gaueko 9tan heldu behar zuen trena ia hiru orduko atzerapenarekin zebilen. Egun hartan sekulako ekaitzarenpean zegoen kostaldea. Bilbon txikizioak izan ziren eta Santanderren haizeak berpiztu zuen sute batek hiria kiskali zuen. Halako eguraldiarekin ohikoa zen bezala, argi indarrak hutsune batzuk izan zituen. Hori, eta noizbehinka bidean aurkitzen ziren zuhaitz eta habeak kentzea izan ziren atzerapenaren arrazoi nagusia. Gaueko 11ak inguruan makina eta 10-12 bagoiz osatutako konboia geltokitik atera eta tren zubirarantz bideratu zen. Bertan, berriro argi indarrak pott egin
Basadi, 12 behea
26
2001eko otsailak 16/77.zenb.
eta trena zubiaren erdian gelditu zen. Une hartan sekulako haize bolada bat izan zen, eta konboia osatzen zituen bagoiak trenbidetik atera eta, batzuk uretara, besteak bidearen alboko lubetara bota zituen. Gau beltza zela eta, oraindik ere beldur handiagoa pasa zuten bagoien barruan geratu zirenek. Istripuaren berri izan eta berehala, jende ugari hurbildu zen zubi ingurura bagoietatik gorpuak eta zaurituak ateratzen laguntzeko. Guztiria 20 bat lagun izan ziren hilak istripuaren ondorioz, eta 120 inguru zaurituak gertatu zirenak. Ia hildako denak ibaiara erori ziren hiru bagoietan suertatu ziren. Garai hartako egunkari denetan eman zen istripuaren berri. Istripua, eta ateratako argazkiak, Zumaiako historiaren zati bihurtu dira.
Tel. 943 861018