herri aldizkaria juan Belmonte, 29 behea tel.: 943 86 15 45 faxa: 943 86 17 42 email: baleike@topagunea.com Argitaratzailea B ALEIKE K ULTUR
E LKARTEA
78
. zenb.
aurkibidea
Administrazio batzordea Esther Etxeberria Xabier Azkue Erredakzioa batzordea Esther Aizpurua Eguzki Agirrezabalaga Antxoka Agirre Juan Luis Romatet Josu Wali単o Gorka Zabaleta
6
ze berri? Aurrekontuen gora-beherak
Koordinatzailea Juan Luis Romatet Kazetariak Antxoka Agirre Xabier Aizpurua Kolaboratzaileak Miriam Romatet, Jon Manzisidor, Xabier Aranguren, Jon Maia, Jon Sudupe, Esti Esteibar, Dani Carballo, Joxe Mari Llavori, Inaxio Tolosa, Inaxio Manterola, Belen Golmaio, Izaga Garzia, Haize Galarraga, Koldo Landaluze, Be単at Fernandez de Arroyabe, Luis Mari Aizpurua, Ihintz Linazisoro, Jose Manuel Gonzalez Aramendi, Kontsumo Elkartea, Ludoteka, Natur Taldea Argazkiak Baleike Publizitatea Esther Etxeberria Diseinua eta maketazioa Argi Aizpurua Hizkuntz zuzenketa Imanol Azkue Banaketa Andoni Ormazuri J.J. Aizpurua Publizitatea 943 86 15 45 tel. (Esther) Inprimategia Antza Inprimategia (Lasarte-Oria) Tirada 1.000 ale Lege gordailua SS-405/94 ISSN 1136-8594
Baleike k
ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.
8 Arrangoleta 13 Poplitean 17 Kultura 20 Inauteriak 22 Olarro zopa Kirolak 24
erreportajea, inkesta eta komikia
Umeak bere saltsan
Dinosauruak Zumaian, hala ote?
Mozorro xelebreenak argazkitan
Zumaiako, Kirolginen barne
Argitalpen honen edizioko laguntzaile:
EUSKO JAURLARITZA GOBIERNO VASCO
2001eko martxoak 2/78.zenb.
3
iritzia Ba ote dugu irtenbiderik? Ez dago gure artean garai bateko ilusiorik. Txarretik okerrera goazela ematen du. Inoiz ez bezalako enfrentamendua dago euskal gizartean. Haustura gero eta handiagoa da. Basakeriak ez du amaierarik. Eta etsipenak jota gaude ia. Egoera ilun honen aurrean, berez dator galdera: ba ote dugu irtenbiderik? Ba ote dago impasse honetatik irteteko modurik? Nola gainditu egoera jasanezin hau? Zer egin gure gatazka politiko amaigabea konpontzeko? Jon Sudupe Kezka horiek eraginda, Oxford aretora bildu ginen zumaiar batzuk otsailaren 21ean. Galdera horien erantzun bila joan ginen hara. Emilio Lopez Adan “Beltza” eta Joxerra Garzia genituen hizlari. Biak dira ezker abertzaleko kide ezagunak. Biak saiatu ziren gaurko egoera nahasia aztertzen eta soluziobideak azaltzen. Gaizki gaudela esanez ekin zion Joxerrak. Mutur batekoak zein bestekoak direla errudun zioen. Ikuspegi “begibakarrak” baztertuz, hirugarren bidearen alde agertu zen. Ekidistantziaren eta disidentziaren alde. Akordio batera iritsi beharra dagoela adierazi zuen. Euskal gizartearen bi erdiak, abertzaleak eta ez-abertzaleak elkartuko dituen akordioa defenditu zuen. Beltzaren esanetan, elkarrizketarako eta negoziaziorako bideak badira. Baina egoera blokeatuta dago. ETA eta oraingo borroka armatua kritikatu zituen. Gaitzetsi egin zuen, halaber, ETArekiko ezker abertzalearen leialtasun itsua. Irtenbide “duin eta errealista” baten alde mintzatu zen. ETAren eta Estatuaren arteko negoziazioa “teknikoa” defenditu zuen. Biak zeuden biolentziaren kontra eta elkarrizketaren alde. Beraien ustez, ETAk hiltzeari utzi behar lioke eta behin betiko su etena eman. Baina, hortik aurrera, ez batak ez besteak ez zuen irtenbide zehatzik proposatu. Ezkortasuna nabaria zen han bildutakoen artean. Beti arazo berberen biran gabiltza. Biolentziak hondamendira garamatzala zioen batek. Beste baten iritzian, elkarrizketa ez da posible indarkeriak jarraitzen duen bitartean. Agerikoa zen inpotentzia sentimendua. Konponbidea ez da erraza. Handiak dira zailtasunak. Baina esperantza ez bide da inoiz galtzen. Noizbait aterako gara zulo beltz honetatik ere. Ez datorren maiatzeko hauteskundeek argi izpi bat ekartzen diguten. Ea arazoa behingoz konpontzeko pauso bat izaten den. Ea egia den…
Erribera kalea, 6 Tel. 861155
4
2001eko martxoak 2/78.zenb.
gutunak Zuhaitz mozketa
porrokatuaren birusaz esperimentatzeko leku bilakatu ziren
Astelehenean, otsailak 19an, arratsaldeko 6retan etxera
manipulazio laborategietan, “destinu goren eta unibertsalak
iritsi nintzenean, ezusteko desatsegina neukan zain. Goiz
lortzeko bidean Estatu berriaren zuzi” izan nahi zuten eraiki-
hartan nire etxe ondoko zuhaitz guztiak moztu zituzten, Juan
netan.
Belmonte kalean. Erabat sumindu nintzen eta txikiketa
Horra hor zer zioen propaganda frankistak, Liberazio Nazio-
haren arrazoia jakiten ahalegindu nintzen, bizilagunei
naleko Gurutzada guztiz kristauaren “espiritua” goratu eta
galdezka. Inork ez zekien ezer: etorri, moztu eta alde egin
berpiztu nahian.
zuten.
Euskara galarazita, legoak eskolak ematen, garai hartako
Hurrengo egunean, Udaletxera deitu nuen, azalpen eske.
gazteok koartel batean bezala irentsi behar izan genuen
Hirigintzatik esan zidatenez, zuhaitz horietatik 3 ustelduta
40ko urte haietako “irabazleen” parafernalia faxista.
zeuden, 13 zuhaitz gazte beste leku batean landatu zituzten
Urruneko garai har tatik, oroitzapen mikatz haietatik,
eta 7 zuhaitz heldu moztu egin zituzten. Horrez gain, Hirigin-
bereziki azpimarratuko nuke urtean behin egiten genuen
tzakoek uste zuten espaloiak estu samarrak zirela eta,
pupitreen garbiketa, kristal zorrotzak erabiliz, txirbil eder
gainera, auzoko batzuk behin baino gehiagotan kexatu ziren,
askoak ateraz. Edo eskola kanpoaldean, 21 masustondoz
zuhaitz adarrek udan leihoak jotzen zituztelako, hautsa
eta beti berde egoten zen arbustu batez inguratuta, egiten
eragiten zutelako, etab.
genituen jolasak.
Bitxia da, benetan: etxera iristeko, inoiz ez dut joan behar
Oraintxe bertan, makinatzarra gure ikastetxe zahar eta
izan jende olatu artean bultzaka, espaloia “estua” izana-
maitea botatzen ari denean, bere errai hautsietatik
gatik. Halaber, neu ere zuhaitz horien eraginpean bizi
oihartzun ahaztuak eta urruneko oroitzapenak iristen zaizkit.
nintzen, eta biziki atsegin nuen zuhaitzen berde oparoa. Are
Botatzearen aldeko edo aurkako erabil daitezkeen hirigintza
gehiago: hori izan zen gure etxebizitza erosteko arrazoietako
irizpideak, makillaje politikoko arrazoiak, eraikin publikoen
bat. Baina inork ez zidan ezer galdetu. Zer egin behar dut
kontserbazioan eta berrerabileran oinarritutako adieraz-
nik, Udalari jakinarazi oso gustura nagoela espaloiak daukan
penak eta abar eta abar alde batera utzita, Arrangoletaren
zabalerarekin eta udan itzala ez ezik intimitate apur bat ere
galerak ziur goibeldu dituela zumaiar asko eta asko.
ematen didaten zuhaitzekin? Oso ideia ona iruditzen zait alkatetzak kirol portuari, kirol-
RAFAEL DEL PILAR ZUFÍA.
degiari, saneamenduari eta abarri buruzko informazioa ematea. Zuhaitzen kasuan, nahikoa zen paper fotokopiatu bat, auzokoei euren inguruan, bizilagunon ondarean egiteko asmoa zuten aldaketa garrantzitsu horren berri emanez.
bazterrak nahasten
Josu Waliño
Azaldutako guztiarengatik, Udalak moztutako zuhaitz Gure haurtzaroari agur
guztien lekuan berriak landatzea exijitzen dut.
Amak esnatu orduko, oraindik begiak ireki ezinean eta WILLEM PRINSE
manten goxotasunean murgildurik gauza berbera
Juan Belmonte kaleko bizilaguna.
bururatzen zitzaidan goizero: lurrikara txikiren bat ez ote zen gertatuko? Eta goizero bezala, nire ametsak ez zirela
Arrangoleta eskola
bete eta jaiki orduko leihotik begiratzen nuen. Negua
Arrangoleta eskolan iragan genuen eskolaldia, neurri handi
izanez gero, elurraren zain egoten nintzen, baina hori ere
batean, 36ko gerraren azken ondorioei lotutakoa izan zen.
oso gutxitan gertatzen zen. Eta tximistaren bat gainera
Urte triste haietako mutil eta neskak gerra haren biktima
erori balitzaio? Orduan ere ikastolatik libratzerik izango
errugabeak izan ginen eta, hori gutxi balitz, “lur traidorean”
genuen!
jaio izanaren “bekatua” ordaindu behar izan genuen.
Ni bezalaxe, Zumaiako hainbeste haurren txikitako
Urte latzak izan ziren, oso latzak. Gerraosteko, beldur eta
ametsak betetzen ari dira orain. Lehengo astean ikusi
mugarik gabeko gabeziez betetako garaia; hondamendia eta
nuen gure Ikastola zegoen solairuan harri batzuk besterik
gosete izurria nagusi zituen denboraldia.
ez zirela geratzen. Baina hori ikusita, bihotza ez daukat
1945, 46, 47, 48. urteak, eta ondorengoak. Urte horietan,
pozez gainezka txikitan espero nuen bezala. Bizitako une
gerra eskoletan piztu zen, hau da, nazionalismo espainiar
eder asko behera bota dizkidatela sentitzen dut.
Erloju eta bitxidenda E. Gurrutxaga plazan
2001eko martxoak 2/78.zenb.
5
ze berri?
Aurrekontuekin arazoak aurtengoan ere
Basadi urbanizatzeko gastu osoa bermatu da
Urtea gora, urtea behera, gero eta arazo gehiago ditu Udal Gobernua osatzen duen PNV alderdiak urteko Aurrekontu Orokorrak aurrera eramateko. Iaz EArekin azken momentuan sinatutako akordio baten ondoren onartu ziren aurrekontuak. Aurtengoan, aldiz, akordioak nahiko urrun ikusten dira. Proiektuaren lehen zirriborroak aztertu dira Hazienda Batzordean, eta dirudienez ez dira oposizioko alderdien gustukoak izan. Kontuak kontu, Udal Gobernuak 2001. urte honetarako aurreko urteko aurrekontuak luzatu egin ditu. Gastu finkoei dagokienez (telefonoa, langileen soldatak, etab.) luzapen honek ez du arazo handirik ekarriko. Hala ere, luzapenaren bitartez Udalak ezin du ezohiko gasturik egin (inbertsioak eta obra berriak, urtetik urtera aldatuz joaten
6
2001eko martxoak 2/78.zenb.
diren gastuak). Udalak aurrekontuak onartuta ez dituenean, ezohiko gastuak kreditu aldaketaren bitartez soilik onar ditzake. Urtarrilaren 25eko ohiko Plenoan aztertu eta onartu zen 2001. urteko lehen kreditu aldaketa, PNV eta PSOEren aldeko botoekin. EA abstenitu egin zen eta EHk aurka botatu zuen. Aldaketa horren bidez joan den urteko partida batzuk honako lanak egitera bideratu ziren: Arrangoleta eraistea, San Jose kaleari bide bat gehitzea, material informatikoaren erosketa eta Basadi berriz urbanizatzeko gastu osoa (315 milioi) bermatzea.
Alderdien kritikak Alderdien botoei dagokionez, PSOEk bere baiezko botoa Basadik behar
duen urbanizazioan sustengatu zuen. EAri dagokionez, alderdi honek abstentzioa kreditu aldaketaren forman arrazoitu zuen, ez edukian. Ez daude kreditu aldaketaren proiektuan agertzen diren lan eta inbertsioak egitearen aurka, baina ez hau onartzeko erabili den formaren alde, kreditu aldaketa aurrekontuetan agertu beharreko partida batzuek onartzeko modu kamuflatu bat iruditzen baitzaie. Gainera, EAko zinegotziek diote nahiko paradoxikoa iruditzen zaiela halako eztabaida sortzea kreditu aldaketa dela-eta, Udalaren aurrekontu orokorraren kopurua osatzen duen ia erdia, Zumaia Lantzenek eramaten dituen 1.007 milioi, elkarte honen administrazio kontseiluak onartu dituenean (PNV, EH eta PSOEren aldeko botoekin). Aipatu beharra dago, elkarte honen administrazio kontseilua Udaleko zinegotziek osatzen dutela. EHk bere kontrako botoa finantziazioaren moduan arrazoitu zuen. Kreditu aldaketa dela-eta, finantziazioaren moduaren aurka daude, ez finantzatzen diren lanaren aurka. Horregatik, plenoan kreditu aldaketari ezezkoa eman zioten, baina Basadiko plegu berriei baiezkoa. Bien esanetan, beharrezkoa da aurrekontuen behin betiko proiektua mahai gainean jarri eta aztertzea. Salatu dutenez, Gobernuan dagoen alderdiak, PNVk, esfortzu gutxi egin ditu beste alderdiekin akordio batera heltzeko eta ez zaie bidezkoa iruditzen halako diru kopuru bat kreditu aldaketa bidez onartzea. Gainera, beldur dira, aurrekontuak onartuta ez daudenez, Udalak ez duen kreditu aldaketaren figura juridikoa behin eta berriro erabiliko urtean zehar.
ze berri?
Oxforden izandako mahai-inguruaren irudia
Emakumearen eguna 2001 1908. urteko martxoaren 8an ehungintzan aritzen ziren emakume langile batzuek Cotton enpresan itxialdia egin zuten 10 orduko laneguna eskatuz. Enpresaren jabee, eraikinari su eman zioten eta bertan 129 emakume hil ziren erreta. Ondorioz, Nazio Batuek Emakumearen Eguna martxoaren 8an ospatzea erabaki zuten. 1975ean hasi eta orain arte ospatu da. Aurtengoan, Emakume Eguna dela-eta, ekitaldi sorta antolatu da herrian. Hasiera emateko, martxoaren 2tik 11ra bitartean Barbara Stammel eta Arantxa Santamariak eratutako erakusketa izango da Oxford aretoan. Ekital-
Askatu korapiloa
diekin jarraituz, eta Korrika Kulturalaren barne, Idoia
Otsailaren 21ean mahai-ingurua antolatu zen Oxford-en ‘Irtenbi-
Fernandezen hitzaldia izango da Oxforden. Jorratuko den
derik ba ote dugu? Lizarrako akordioa eta su-etena’ gaiaren
gaia “Zer ekarri diote emakumeek euskarari” da.
inguruan.
Martxoaren 8an zinema emanaldia izango da Aita Marin.
Joxerra Garzia kazetaria eta Emilio Lopez Adan ‘Beltza’ ezkerreko
Gaueko 10.15etan ikus ahal izango den filma “Boys don’t
militante historikoa ziren hizlariak, eta horiek sorturiko ikus-
cry” izango da. Musikak ere bere tartea izango du ekimen
minak, edota azkenaldian nabari daitekeen kezkak eramanda
honetan. Mar txoaren 16an Aita Mari zineman Julia
jendez goraino bete zen Oxford. Lizarra-Garaziri dagokion bezala,
Leónen emanaldia entzuteko aukera izango da.
pentsaera eta iritzi ezberdinetako jendea, gainera.
Ekitaldi hauetaz gain, emakumeei zuzendutako tailerra
Joxerrak hirugarren espazioa deritzona defenditu zuen, epel eta
ere izango da. Tailer honetako gaua “Autoestimazioa eta
erosotik gutxi daukala eta bi begiekin ikustea beharrezkoa dela
Norberaren haztea” izango da. Tailerra martxoaren 1, 14,
esanez. ‘Beltzak’ borroka armatua behar den bezala burutuz gero
21, 28 eta apirilaren 4, 11, 18 eta 25ean emango da
legitimoa dela argudiatu zuen, baina egun ez duela balio eta bide
Gizarte Zentroan arratsaldeko 3etatik 5etara. Matrikula
berriei ekin behar zaiela. ETAk negoziaketan dituen asmoak preso
500 pezetakoa izango da.
eta erbesteratuen amnistiara mugatzea eta mundu guztiak
Birziklapen kanpaina berria Urola Kostako Udal Elkarteak joan den urteko martxoan plastikozko ontziak, brik ontziak eta metalezko ontziak biltzeko zerbitzu berria eskaini zuen. Zumaian lehen hamar hilabeteetan 21.540 kg. ontzi bildu ditu, batez beste urteko eta biztanleko 3’8kg. Halaber, papera/kartoia 936.930 kg bildu dira eta beira 965.397 kg. Bi zerbitzuek egin dute gora. Lehenengoan urteko eta biztanleko 26,25 kg paper/kartoi aurten eta 99an, 23,20 kg. Bigarrengoan 27,04 kg. aurten eta 99an, 20,86 kg. Otsailean, Udal Elkarteak zerbitzu hauek sustatzeko informazio kanpaina berri bati ekingo zaio, ‘Bereiztea zure esku dago, birziklatzea guztion esku’ leloaz. Esku orri batzuk banatuko dira Urola kostako etxe guztietan eta ikastetxeetan DBHko 4. mailako ikasleen artean Udal Elkartearen kanpainetarako logotipoa eta maskota diseinatzeko lehiaketa egingo da.
bukaera duin bat izan dezan laguntzea; horiexek aipatu zituen armak uzteko bide nagusi gisa. Jendeak hitz egiteko txanda heldu zen ondoren, eta hizlariena baino luzeagoa izan zen. Dezenteko inpotentzia nabari zitekeen interbentzioetan, baina baita zerbait egiteko gogoa ere eta bilera ireki hauekin aurrera egitea erabaki zen.
EPEH logotipo lehiaketa Herriko EPEH batzordeak logotipo lehiaketa bat
antolatu du
Euskal Presoak Euskal Herrira gaiarekin. Aukeratzen den irudia Zumaia mailan presoekiko elkartasunerako egingo diren kanpainetan erabiliko da, aterako dituzten materialetan eta abar. Lanak txuri-beltzean egin behar dira eta Apirilaren 20a baino lehen Inpernupe, Taosa edo Ihintzan entregatu. Saria birentzako afari bat da, Basusta erretegiak eskainia, eta San Telmoetako errepikapenetan emango da ezagutzera. Batzordetik, beti bezala, jendea parte hartzera animatu nahi da, guztion artean presoak euren etxeetara ekartzeko.
2001eko martxoak 2/78.zenb.
7
Arrangoletari azkeneko bisita
gela eta uniforme ezberdinekin banaturik, monjetan baitzebiltzan. “Badago herriko kantu bat ‘... las monjas dan clases segun su condicion...’ dioena” gogoratu dira Migel, Eguzkiñe eta Itziar.
Jende asko hurbildu da egun hauetan Arrangoleta nola botatzen zuten ikusi eta azkeneko bixita egitera. Gehienei pena pixka bat emango zien, umetako momentu asko gordetzen baitzituen eraikin zaharrak. Baten batek, segur aski, lurretik harri bat hartu eta kristalei emateko ere aprobetxatuko zuen, eskolako oroitzapen guztiak ez baitira onak izaten. Zeukan itxura ikusita uste baino gehiago kostatu zaie eskabadorei behera botatzea, astebete pasatxo. Parke bat egingo dute orain, eta frankismoko eskola nazionala eta ikastola han izan zirela esango dute bankuan eseritako zaharrek. Arrangoletari lekukoa hartu dion Herri Eskolako bulego batean egin dugu zita Itziar eta Eguzkiñe Senosiain, Iñaki Esnal eta Migel Andarekin. Guztiak ere bertako irakasleak, baina eskola zaharrean urte asko egindakoak.
Hasiera batean bi solairutakoa zen, eta orain sarreraren eskuinetara dagoen hegal hori bakarrik okupatzen zuen. Lehenengo zabaltzea, Migel 1967-an sartu aurrekoa, eskuineko hegalari erdikoa gehitzea izan zen.
Beste hirurak ikastola garaikoak dira eta Migel da kontu zaharrenak, eskola nazionalaren garaikoak, dakarzkiguna. Gainera liburuetan begiratzen ibili omen da eta aspaldiko data batzuk ere bildu ditu.
1969an egin zen bigarrena. “Kurtso hura ‘Izaro’ txaletean egin genuen, baina gela bat kabitu ezin eta herriko kalabozoan eman genizkien klaseak” gogoratzen du irribarrez maisu zaharrak.
Bere hitzetan Arrangoleta errepublika garaian eraiki zen. Eraikinak ordea egun hauetan bota dutenarekin zerikusi gutxi zeukan, gerora bizpahiru zabaltze izan baititu.
Garai hartan mutilak bakarrik zituzten Arrangoletan. Neskak Mari Kalean eta zine gaineko lokaletan hartzen zituzten. Gutxi ziren, gehienak, ordaintzen zutenak eta dohainekoak
Villar Parisi-ren erreforma Oro har etorkinak ziren eskola nazionalean sartzen zirenak, 60. hamarkadan etengabea izan zen Zumaian hauen etorrera, eta eskolan beti gainezka zebiltzan. “67an ni eta beste bat sartu ginen berriak eta Curiel eta Regaladok utzi egin zuten. Eugeniorekin batera hiru maisu ginen 200 mutilentzako. 69ko erreformarekin gelak bikoiztu egin ziren, maisu berri bat ere sartu zen, baina hala ere 60 ikasle genuen maisu bakoitzak. Egunero etortzen ziren berriak. Zoramena zen” kontatzen du. Honela, 71ean hirugarren zabaltzea egin zuten, eraikinari ezkerreko hegala gehituaz. Inguruko kaleak ere urte haietan egin ziren. 60. hamarkada arte txalet pare bat, mataderoa eta tailerrak baino ez zituen inguruan Arrangoletak. Eta basa. “Euria egiten zuenean umeek basaz betetzen zuten eskola” dio Migelek. Etxeak egitearekin batera bideak asfaltatzen hasi ziren. “Juan Belmonte Manolo Antiak egin zuen, bere etxe pareraino. Baltasar Etxabe hurrengo alkateak, Jose Ramon Aizpuruak, bere etxea baina pixka bat
Juan Belmonte, 6
8
2001eko martxoak 2/78.zenb.
honantzago, gurutzeraino. Eta gero Castorrek osatu zuen” komentatzen du irribarrez. Zabaltzeek eta asfaltoak izan zuten beren alderdi txarra ere patioa desagertu egin baitzen. “Oso patio polita geneukan, marugatzez betea. Gogoratzen naiz urte guztian zehar hostorik gabe egoten zirela zetazko harrek janda. Ume guztiek zuten bat, eta zapata kaxetan eramaten zituzten eskolara” dio Migelek. 71ean baita Villar Parisi-ren erreforma sartu zen indarrean, neskak eta mutilak klasean batera jartzeko aukera ireki zuena. Arrangoletara 74ean sartu ziren. “Hasieran denetarik entzun behar izan genuen moja eta fraideen aldetik. Astakeria zela, umeentzako txarra zela...” komentatzen du Migelek. Urte hartan bertan berriro ere topea jo zuen Arrangoletak, 500 ikasletik gora zeuzkan.
1980-an ikastolaren eskuetara Migel eskola nazionalean sartu baino urte bat lehenago, 66an, Eguzkinek ikastolako lehen umeak hartu zituen Luistarretan. Hurrengo urtean Itziar eta Nati gehitu zitzaizkien. Ikastolak Arrangoletara iritsi aurretik ibili behar izan zuen bidea odisea bat da, besteak
beste Luistarren etxea, Mari Kaleko lokalak, zine gainekoak, Torreaganeko Aizpuruaren txaleta, apaiz etxea, Inda-Mendikoen lokala eta kooperatibaren Aita Mariko lokala pasatuaz. Lan asko eta medio gutxiegiko urteak izan ziren, katakonbetan pasatakoak Iñakik dioen bezala, baina oroitzapen onak dituzte gogoa eta giroa aparta baitzen. “Gurasoak erabat bolkatu ziren ikastolarekin. Lokalak lortu, pintatu, paretak bota, errifak eta bokadiloak saldu, materiala handik eta hemendik bildu, ume gehiago lortu, mila bilera egin... Garbitzaileak gurasoak ziren eta geuk garbitzaile batek baino gutxiago irabazten genuen” gogoratzen da Itziar. Guztien laguntza beharrezkoa izan zen arren Manolo Aizpurua eta Andoni Hormazuri nabarmendu nahi dituzte. “Andonik pentsuekin egiten zuen lan eta estra guztia ikastolarentzat
ematen zuen, eta etxean irakasleak ‘a pension completa’ hartzen zituzten ezer ere jaso gabe. Manolok berriz, gero Aiako apaiz izan zena, ‘Egurko’ sortu zuen eta etekin soziala deitzen zaiona ikastolarentzat bideratu” kontatzen du Eguzkiñek. 79an sartu ziren lehenengoz Arrangoletan, hain zuzen ere Iñakiren gela, eta 80an eman zen eskualdaketa. Eskola nazionala, edo publikoa, Julene Azpeitian sartu zen eta ikastola Arrangoletan. Istilu batzuk ere izan zituzten euren artean. Juleneko eraikin berriari azken ukitu batzuk falta zitzaizkion eta eskola nazionalekoek ez zuten dena bukatu arte sartu nahi, baina ikastola, hamaika lokaletan banatua, gainezka egin beharrean zegoen eta alkateak parte hartu behar izan zuen. “Esan genien eurak ez baziren sartzen geuk hartuko genuela Julene, baina kaskagortuta zeuden eta alkateak bertatik aldegiteko agindu arte, Arrangoleta Udalarena baita, ez ziren mugitu” esplikatzen du Eguzkiñek. Ikastolarekin Arrangoletako gelatara euskara sartu zen lehenengoz eta baita hainbat berrikuntza ere. Migelek komentatu duen bezala Villar de
Alai auzategia, 2 Tel. 943 14 33 24
2001eko martxoak 2/78.zenb.
9
Parisi-ren erreformak garai bateko lehen, bigarren eta hirugarren graduak, orain kartzelan erabiltzen diren terminoak, baztertu eta EGB-a sartu zuen, ikasleak jotzea ere debekatu egin zuen eta komunikabideen kanpaina baten bidez forma berriak bilatu zituen, baina ukatu ezinezkoa da urte haietan ikastolak ateratzen zien aldea. Batetik modelo partehartzaile bat bilatzen zuen ikastolak, aurreko modelo autoritarioa baztertuaz, material berria landu zen europako pedagogia aurreratuena erreferentziatzat hartuaz eta gurasoak eurak ere ezberdinak ziren. Iñaki, Eguzkiñe eta Itziarrek gurasoen autoritarismotik haurren autoritarismora pasa zirela komentatzen duten bitartean Migelek bere garaietan irakasle bat falta zutela eta hezkuntza delegaritzara protesta egitera deituriko 40 gurasoetatik bi bakarrik azaldu zirela kontatzen du. Eta horrela egin zituen ikastolak 18 urte Arrangoletan, hasieratik ere 600 ikasle ingururekin, gainezka eginda eta Mari Kaleko eta Anbulategi zaharreko lokalak ere hartuta, pixkanaka herriko lehen ikastetxe bihurtuaz, 98an Herri Eskola bihurtu eta Julenekoekin batera eraikin berrira aldatu arte.
Pena pixka bat eman diela aitortzen dute, baina ez dira oso nostalgiko azaltzen. “Oso itxusia zen, monstruo bat, eta nahiko gaizki zegoen. Elurra egin zuen batean bi aste eduki genuen itxita zuloak tapatu eta kristalak aldatzen zituzten bitartean” Iñaki da gogorrena. “Aitortu behar da hasieran, eta aurretik ibili ginen bezala ibilita, luxu bat iruditzen zaizula. Gero urteekin ohitu egiten zara, eta zuloak azaltzen dira nonahi, kalefakziorik ere ez geneukan... azkenerako praktikak eta ordezkapenak egitera etortzen zirenak harrituta gelditzen ziren hain ikastetxe zaharra ikusita” dio Eguzkiñek. Iñakik jolaslekuen gabezia aipatzen du, umeak karreteran jolastu behar zutenez, beti trafikoa kontrolatzen ibili beharra, eta Migel behin ume bat errekara erori zitzaiela akordatu da. Nostalgia zirikatu nahian prekariotasunaren kutsu erromantikoa aipatu diegunean ez dira batere ados azaldu. “Nostalgia ematen duena garai hartako
giroa da. Gurasoekin genituen harremanak nik uste gratifikanteagoak zirela eta materiala eta pedagogia guztia guk geuk lantzen genuen Montesori, De Croli edo Frenet bezalako autoreak goitik behera ikasi ondoren. Orain funtzionarizatu egin gara, eta pena pixka bat ematen dit horrek baina eraikinak ez” esaten du Itziarrek. “Normala ere bada nostalgia handirik ez edukitzea, Herri Eskolan dena da berria eta hobea” gaineratzen du Migelek. “Hombre pena pixka bat ematen du” dio Iñakik, eta eraikina desagertzeak urteetako oroitzapenak urrunago jartzen dituela esanaz bukatzen dute denek. Hondakinak bakarrik gelditzen dira orain eta laster eramango dituzte, baina azkeneko bixita egitera joan nintzenean nostalgiko batek esan zidan bezala beti geldituko zaigu bere ateetako gris hori, orain Baleikeko lokalaren ateek dutena. Arrangoleta grisa.
Parke berria Proiektu zehatz bat oraindik aukeratu ez bada ere Udalak Arrangoletak uzten duen lursaila eta inguru guztia antolatzeko ideia batzuk baditu jada. Printzipioz paolbidea kotxeentzat zentzu bakarrekoa izango da, kanpoaldetik joan eta barrukaldetik bueltatu eta kanpoalde horretan bide gorri bat egingo da
10
Herriko Eskolara
bizikletentzako. Gero, bueltakoan, Arrangoletako lursailean parke bat egingo
Laurek emana dute buelta bat Arrangoleta nola botatzen duten ikustera.
da, orain dagoen plaza gorriarekin bateginaz, eta autoek pasara izan arren
2001eko martxoak 2/78.zenb.
peatonalizatu egingo da guztia, lurra harlauzekin estaliaz.
inkesta zer
Ana Iraola Arrangoleta entzutean ikastola etortzen zait burura eta, orain tristura datorkit desagertu dalako.
oroitzapen dizkizu
ekartzen
arrangoletak
?
, Nagore, Nekane‌ Amaia, Eider, Nuria kantxan jokatutako a et plaza gorriko boiluak k zian. Oraingo eskolan oa do pasatzen genun: Onak, oso onak. On Mikel, Pello eta Mitxel kriston txistos a gelak handiagoak zian, et futbol partiduak. azterketarik egiten orainguak enanuak dira. ze den han, ez genuen un ge to be ho ino ba
Ana Delia Mendizabal Ni oso denbora gutxi egon nintzan han, baina Arrangoleta puskatzea ikastola bera puskatzea dala iruditzen zait.
Marialui Txapartegi a, Oroitzapen onak dir a hasiera-hasier hantxe izan nuelako irakasle moduan.
Izaskun Domingez Oso ona eta handia. sa Bizitzako 8 urte pa o nitun eta hang anbiente onakin gogoratzen naiz. Orain kriston pena la eman dit bota dute ikustean.
2001eko martxoak 2/78.zenb.
11
Auto-konponketak
Estazioko kalea Tel. 943 86 02 01 Eusebio Gurrutxaga, 6
Tel. 943 14 33 95
12
2001eko martxoak 2/78.zenb.
kultura
Zumaia eta
Dinosauruak
Juan Luis Romatet
Zuetako askok sinetsiko ez baduzue ere, Spielbergek ez zituen dinosauruak asmatu. Eboluzioaren edo Jainkoaren ahalmenaren bitartez (norberak sinesten duenaren arabera aukera dezala) gizakia Lurrean azaldu baino milioika urte lehenago hor zebiltzan mundu guztian zehar gero familiarteko bihurtu zaizkigun animalia erraldoiak. Gu sortu baino lehenago desagertu ziren lur azaletik, oraindik oso garbi ez dauden arrazoiengandik. Hala ere, badirudi badela geruza mota bat, iridio geruza delakoa, non bertan igar daitekeen desagertze horren arrazoietako bat. Gure artean, Euskal Herrian, badago geruza hori agerian dagoen leku bat: Zumaiako flyscha. Hori dela-eta, Euskal Herrian dinosaururik ibili zen edo ez jakiteko, eta flyschean ageri den geruza horrek ezkutatzen duen informazioa eztabaidatzeko, erakusketa interesgarri bat izango dugu gure artean martxoan zehar. Erakusketa horretaz gain, diapositibez lagundutako lau hitzaldi ere aurkeztuko dira Zumaian. Nolakoa zen Euskal Herria dinosauruak jaun eta jabe zirenean? Ba al dugu dinosaururik Euskal Herrian? Gure inguruko dinosauruen aztarnategietan 20 urteko eskarmentua duten Aranzadiko ikertzaileek emango diote erantzuna galdera horiei eta denboran oso urrun gelditzen den iragana aurkituko dugu, landaretza eta fauna ezberdinak errege zirenekoa, egun
ezagutzan ditugun ez bezalako giroak genituen urruneko sasoi hartakoa. Itsasoak lurra estaltzen zuen garaia, mota tropikaleko itsas epela, gaur egungo gure mendigune diren arrezife izugarriak sortarazten zituzten koralak hazten zirenekoa, eta bien bitartean oso hurbil, lautada deltaiko handia, itsasoaren eta lurraren muga egiten zuena eta ehunka dinosaururen pasealeku zena, hantxe baitaude, duela 120 milioi urte bezain garbi, haien oinatzak. Martxoaren 5etik 31ra bitartean Foronda Kultur Etxean ezarriko den erakusketa ikusgarriaz gain, lau hitzaldi eskainiko dituzte Aranzadiko ikertzaileek. Hitzaldi horiek ostegunetan izango dira, jorratuko diren gaiak hauek izanik: Euskal Herria eta dinosauruak, Euskal Herriko historia geologikoa (450 milioi urteko bidaia), Itsaspeko labak, Kantauri itsasoaren zabaltzea eta Euskal Herriaren emertsioa, eta Paisaiaren higadura eta modelatua (40 milioi urte eskulturgintzan). Arestian aipatu bezala, Zumaiako flyschak dinosauruei buruz eman dezakeen informazioa dela-eta, Aranzadikoek zerbait berezia prestatzeko asmoa ere ba omen dute. Nork esango luke Zumaiak baduela zer esanik dinosauruen desagertzeari buruz. Agian hemendik urte batzuetara Spielberg jauna hemen izango dugu dinosauruei buruzko abenturatxo horien beste atal bat grabatzen. Nork daki.
Itzurun zuhaitzbidea, 2 943861565 - 943143446
2001eko martxoak 2/78.zenb.
17
martxoa
agenda 2
ERAKUSKETA Martxoaren 2tik ostirala 11era, Emaku19:00 - 21:00 mearen Eguna Oxford aretoan dela-eta, Oxford aretoan Aran Santamaria eta Barbara Stammelen erakusketa izango da.
amaiako plaza, 2 Tel. 943 143278
18
2001eko martxoak 2/78.zenb.
larunbata
ostirala
ZUHAITZ EGUNAREN OSPAKIZUNA
KONTZERTUA Julia Leon eta Lorategi Ezkutua Aita Marin
Forondako mendian 10:00etan
12
10
MANOLITO GAFOTAS AITA MARIN Antzerkizaleak larunbata gustura ibiliko dira, azken asteotan 22:00etan Aita Mari zinean obra esanguratsuak ikusteko aukera izan baita Zumaian. Bolada horrek martxoaren 10ean jarraituko du, Aita Marin eskainiko den “Manolito Gafotas” obra famatuarekin. Ados teatroaren eskutik helduko zaigu Zumaiara Elvira Lindo idazleak sortutako pertsonaia ezagun hau. Haur bizitzari buruz arituko da bere estilo paregabean. Oroitzapenak “antolatzeko” Manolitok familia, lagun eta Carabancheleko biztanleak izango ditu laguntzaile. 1999ko azaroan estreinatu zen obra hau Donostiako Victoria Eugenia antzokian eta ordutik sekulako arrakasta izan du. Gaztelaniaz izango da antzerki hau eta sarrera 1.000 pezetakoa izango da.
3 16
KORRIKA KULTURALA Apirilaren 2an, goizeko 2etan igaroko da Korrika Zumaiako kaletatik. Aurretik hainbat ekitaldi antolatuko dira herrian Korrika Kulturalaren barne. Martxoaren lehen hamabostaldian, ekimen horren barruan, bi ekitaldi antolatuko dira. Lehena martxoaren 7an, arratsaldeko 7.30etan Oxford aretoan izango da. Bertan, Idoia Fernandezek Emakumeak zer ekarri dion euskarari hitzaldia eskainiko du. Martxoaren 17an, larunbata, arratsaldeko 6etatik aurrera kuestazioa egingo da Erribera kalean zehar. Hauetaz gain aipatu Korrika antolatzeko bilerak izaten direla Euskaltegian asteazkenero, gaueko 9tan.
22:00etan
IKASTAROA
Windows eta Internet Martxoaren 12tik 23ra, 18.30etatik martxoaren 12-23 20.30etara 18:30 - 20:30 Zumaiako InstiZumaiako institutuko informatika tutuan gelan. Izena ematea Forondan martxoaren 2tik 9ra. Matrikula: 6.000 pezeta; 4.500 pezeta Gazte Txartelaz.
17
IKASTAROA Ardo Dastaketa. Martxoaren 17an, larunbata 10etatik 12etara. 10:00 - 12:00 Izena ematea Forondan martxoaren 6tik 15era. Matrikula: 500 pezeta. 18 urtetik gorakoei zuzendutako ikastaroa.
kultura
Fitxa-teknikoa Izenburua: Buena Vista Social Club
Martxoak 8, osteguna
Zuzendaria: Wim Wenders
Boys don’t cry
Argitaletxea: Manga Home Video Urtea: 1999
Zuz: Kimberly Peirce Akt: Hilary Swank, Chloe Sevigny, Peter Sargaard
Buena Vista Social Club Badira lauzpabost urte Buena Vista Social Club diskoa mundu guztiko disko dendetan agertu zela. Ia ahaztuta zeuden abeslari eta musikari kubatarrak berreskuratu zituen disko arrakastatsuaren oihartzuna oraindik ez da isildu. Diskoaren ekoizle zen Ry Cooder
gitarrajoleak
bultzata,
Wim
Wenders
zuzendari alemaniarrak kamara digitala hartu eta Kubara joan zen diskoari eta bertan parte hartu zuten musikariei omenaldia egiteko asmoz. Pelikularen muina musikari zaharrei egindako elkarrizketak dira. Compay Segundo, Ibrahim Ferrer, Ruben Gonzalez, Omara Portuondo‌ Denek dute tartetxo bat filmean. Beraien iragana, garai bateko Kubak bizi izan zuen indarra. Pasa dituzten ezbeharrak. Horrez gain, musikak ere garrantzia handia du. Ibrahim Ferrer-en disko berriaren grabaketan egindako filmazioa eta Amsterdam eta New York hirietan emandako kontzertuetako grabazioek musikari hauen sormena eta kalitatearen berri ematen digute. Ageri-agerian dago Wendersek zenbateko maitasuna jarri duen proiektu honetan. Dudarik gabe, azken hamarkadan zuzendari honek egin duen pelikula onena. Magiaz eta errespetuz egindako pelikula bero eta zoragarria. Orain salgai daukazue 2.500 pezetan.
Amodioaren, munduan leku baten, maitasunaren, laguntasunaren eta samurtasunaren bilaketa aurkitzen dugu istorio honetan. Zuzendariak, Kimberly Peircek, gizaki errugabe bat jartzen digu muturren aurrean. Jaiotzaz emakume izanagatik, Hilary Swank-ek maisuki interpretatzen duen pertsonaia mutil sentitzen da, emakumeak egiten zaizkio erakargarri eta parrandako lagunekin gustura ibiltzen da zerbeza edaten, eta baita gizonen arteko konplizitatean ere. Baina fisikoki emakumea da. Horregatik, emakume itxura ezkutatzen saiatzen da eta gizonezkoen looka erabiltzen du. Boys don’t cryko egileak, filmaren eszena bakoitzean, Estatu Batuetako barnealdeko jende gehienaren intolerantzia eta ezjakintasuna erakusten dizkigu; baina, horrez gain, miseriaren aurpegi guztiak eta miseriaren eta ezjakintasunaren arteko leku zehazgabean setatsu iraun nahi duen gizarte klasearen degenerazioa ere bai. Filmaren planifikazioaren bidez pertsonaia nagusiaren intimitatera gerturatuz, kameraren aurrean protagonistaren oinarrizko kezkak eta sentimendurik barru-barrukoenak biluztuz, Peircek goitik behera astintzen gaituen kontakizuna harilkatzen du eta gogorarazi nahi digu istorio tragiko hau benetan gertatu zela duela urte batzuk, gainera non eta askatasunen herrialdean. KOLDO LANDALUZE
2001eko martxoak 2/78.zenb.
19
inauteriak 2001
Amaiako plaza
20
2001eko martxoak 2/78.zenb.
2001eko martxoak 2/78.zenb.
21
olarro zopa BeĂąat Fernandez de Arroyabe. Sukaldaria
Ihintz Linazisoro.
Sexualitatea
Sukaldaritza Ostarrenak labean
Martxoak 8
Osagaiak (sei lagunentzat)
Izatez emakumeona den
1 kg ostarren. 200 gr arrain zuri (garbituta).
nazioar teko egun bat
Tomate heldu bat. Tipula eder bat. Porru bat.
aldarrikatzea
ez
da
Arrautza egosi bat. Basokada txiki bat ardo zuri.
seinale ona. Gaixorik dagoen gizarte baten
Brandy tanta batzuk. Gatza eta piperbeltza.
aztarna dela esan genezake. Izan ere, egun
Nola egin.
horiek bazterturik dauden kolektiboenak izaten
Egosi ostarrenak gatz pixka batekin hiruzpalau
baitira. Baina, beno, pentsa dezagun egun
minutuz (ura irakiten hasten denean botata). Behin egosi-
hauek bazter turik dauden kolektibo horien
takoan, ireki guraize batzuez erdialdetik (ahotik). Atera
ahotsa entzuteko balio dezaketela.
barrualdeko lau zati laranjak (gurutze itxuran egon ohi dira).
Emakumea alor askotan baztertua eta isildua
Egosi arraina ere hiruzpalau minutuz. Utzi hozten eta papurtu
izan da, baita sexualitatean ere. Lehen eta
pixka bat.
orain, gizonezkoak izan dira emakumeei zer
Horren ondoren, txikitu arrautza gogorra. Hartu arraina eta
komeni zaien eta zer ez, eta zer eta nola sentitu
arrautza eta nahasi ostarrenen haragiarekin eta utzi geroko.
behar duten esan dietenak. Eredu patriarkal
Jarri olio apur bat lapiko batean. Tipula eta porrua txiki-txiki
baten barnean bizi garenez, beronek emaku-
egin eta bota oliotara, frijitzeko. Behin bigundutakoan eta gorri-
mearen sexualitatea nolakoa izan behar duen
tutakoan, bota tomatea (txiki-txiki eginda). Utzi pixka batean,
ere aditzera ematen du. Emakumea garai
gozo-gozo sutan. Lehen geroko utzitako nahasketa bota
batean etxekoandre izateko hezia izaten zen;
gainera, eta baita brandya eta ardo zuria ere. Bota gatza eta
egun, berriz, etxetik kanpo joaten da lanera.
piperbeltza eta jarraitu guztia sutan nahasten. Probatu ea
Antisorgailuak ematen zaizkio, eta baita
nahikoa gatza baduen. Ondo eginda dagoenean, sar tu
gozatzeko esan ere. Horrek, ordea, askorengan
nahasketa ostarranen barrura. Labera sartu baino lehen, bota
nahasketa besterik ez dakar; izan ere, ez baitu
gainetik ogi arrailatua. Behin gainerretuta, atera mahaira. On
gozatzen esan eta irakatsi dioten gozatzeko
egin.
modu horrekin‌ Emakumeak, gizonezkoak
Oharra: ostarrenei arantzak kentzeko, erabili zapi bat eta
bezalaxe, sexualitateaz ikasi, gozatu, maitatu
guraizeak.
eta ondo pasa nahi du. Baina badirudi, gizonezkoak sexualitateari buruz dena dakiela (edo alderantziz izango ote?). Horren adibide garbia izan zen Luis Elberdin sexologoa Zumaiara etorri zenean; izan ere, han elkartutako 25 lagunetatik 5 baino ez ziren gizonezkoak. Horregatik
guztiarengatik
egokia
izango
litzateke, Martxoaren 8an hainbeste arau alde batetara utzi eta egun batez, bederen, emakumeari entzutea, ulertzea eta beragatik eta beragandik ikastea. Lapurturiko hitza itzuli eta galdeiozu: nola gozatzen duzu gehien?
Trenbide kalea, 1
22
Tel. 943143505
2001eko martxoak 2/78.zenb.
Jose Manuel Gonzalez Aramendi. Kirol sendagilea
Kirol medikuntza
Lanpostuak
Betebeharrak Eskubide pertsonal eta kolektiboei begira dagoen gizartean, ezinbestekoa da eskubide horiek gauza daitezen betebeharrak zein diren erabakitzea. Beste betekizun askoren
Deban egiten ari diren obra batean dikeak eraikitzeko peoi espezializatua behar dute (Erref. 46002/1).
artean, geure buruaren arduradun izateaz gain, bizitzari lotuta
• Baldintzak:
dauden gizarte programekiko elkartasuna adieraztea dago,
Dike eta harri-lubelak eraikitzen esperientzia.
ariketa fisikoarekiko, besteak beste.
• Eskaintzen da:
Kirolarien egitekoa prestatzea eta lehiatzea da; baina garbi,
6-7 hilabeteko lan kontratua.
jokoaren arauak errespetatuz, kirolarien arteko kiroltasunari eta
2.476.000 pezetako ordainsari gordina.
adiskidantzari eutsiz. Entrenatzaileek sasoi ona lortzeko metodo eraginkorragoak bilatu behar dituzte eta, aldi berean, metodo horiek kirolariei erakutsi behar dizkiete. Eskoletako arduradunek ohitura osasungarriak eta ariketa
Urola Garaiko enpresa batek gidaria behar du (Erref. 45796/3).
fisikoa bultzatuko duen heziketa lortzeko konpromisoa hartu behar dute,
• Baldintzak:
ikasle guztien artean (programa bereziak behar dituztenak barne) kirola
Gipuzkoako zenbait lekutan banaketak egin
bultzatuz. Gobernariek biztanleria guztiaren ariketa fisikoaz arduratu behar
beharko ditu.
dute, arduradunen koordinazioaren bidez komunitateak dauzkan azpiegituren
C1 gida baimena.
eta ekipamenduaren erabilera erraztuz. Gurasoek beren seme-alaben
• Eskaintzen da:
ongizatean eta kirol heziketan lagundu behar dute, gogoz, ahaleginduz eta
Berehala hastea.
eredu izanez. Mediku eta sanitariook gizartearen kirol agenteei lagundu egin
2.300.000 pezetako ordainsaria.
behar diegu heziketan, prebentzioaren eta tratamenduaren alorrean. Guztiok geure buruaz, familiaz eta gizarteaz arduratuz bizi behar dugu. Izugarrizkoak dira egoera fisikoaren gainbeherak eta gaixotasun goiztiarrek dakartzaten
Enkarterrietako Udal Elkarteak euskara teknikaria behar du (Erref. 46300/1).
kostuak, norberari nahiz familiaren bizi kalitateari dakarzkienak, alegia.
• Baldintzak:
Behar horiek beteta ditugula uste badugu, gure lana nola hobetu behar dugun
Letretan lizentziatua.
pentsatzea izango da. Merezi du.
4. Hizkuntz Eskakizuna gaindituta izatea • Eskaintzen da:
Euskal Herriko Kontsumo Elkartea
Kontsumoa
Etxez etxeko salmentak Legearen arabera, etxez etxeko salmenta esaten zaio saltokitik kanpo egiten den eskaintzari. Batez ere,
entziklopediak, etxeko tresna txikiak, kosmetikoak eta garbikariak izaten dira. Produktu hauek erostea pixka bat arriskutsua izan daiteke kontsumitzailearentzat, halako produktuak ez baitaude beste produktu batzuekin konparatzerik. Beraz, ez dakigu produktu hobeak edo merkeagoak ba ote dauden. Gainera, saltzaileak produktu bakarra izaten du erosleari erakusteko. Saltzaileek saltzeko teknika gogorra erabiltzen dute. Eta bezeroak ia-ia ez du kontratua irakurtzeko astirik izaten. Gogoeta egiteko edo kontsultatzeko denborarik ez du. Baina horretxegatik, hain zuzen, dago zorrotz araututa etxez etxeko salmenta: oso
4.500.000 pezetako ordainsari gordina.
Donostiako enpresa batek kamioi konpontzailea behar du (Erref. 45967/3) • Baldintzak: LH1 edo LH2 mekanikoa eta hidraulika eta elektrizitatearen ezaguerak. Kamioi konpontzaile lanetan esperientzia. • Eskaintzen da: 3.175.000 eta 3.400.000 pezeta arteko ordainsaria.
salmenta berezia delako eta eroslearentzat oso arriskutsua izan daitekeelako. Erosleak kontratua sinatu arren, salerosketa bertan behera uzteko eskubidea du beste azalpenik gabe. Kasu horretan, salgaia zazpi egunen barruan itzuli behar du, jasotzen duenetik kontatzen hasita. Gainera, enpresa berak eman behar dio bezeroari eskubide
Eskaintza hauetako bat interesgarri gertatzen bazaizu eta
horren berri, eta erosleak sinatu behar duen laukitxoaren gainean azaldu behar du. Hori
lortzeko aukera egin nahi baduzu, gogoan hartu eskaintzaren
dela-eta, kontratuarekin batera, salmenta baliogabetzeko agiria bidali behar zaio
erreferentzia eta hautagai moduan sartua izatea eskatu
bezeroari.
Zumaiako Institutoko Langaiko arduradunari (943-860809
Beraz, etxez etxeko saltzaile ugari horietako baten bisita izanez gero, lehenengo eta
edo 943-860810)
behin, agiriak legearen arabera daudela begiratu behar da.
2001eko martxoak 2/78.zenb.
23
kirolak
Zumaiako Kirolgi proiektuan sartu da Kirol talde amateurretan lan egiten edo kolaboratzen duen edonork badaki zer egoera larrian dagoen kirol amateurra, bai Gipuzkoan, bai Euskal Herrian. Lan asko eta diru gutxi. Laburbilduta, esan daiteke hori dela kirol amateurraren arazoa, baina baditu arazo gehiago. Kirol mota honen beharrak zertxobait arintzeko, Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura, Euskara, Gaztedi eta Kirol sailak orain urte batzuk Kirolgi Fundazioa jarri zuen martxan. Proiektu hori Gipuzkoako talde batzuei dirulaguntzak ematea zen. Arraun eta eskubaloiaren ondoren, futbolari egokitu zaio txanda aurtengoan. Pasa den otsailaren 13an izan zen sinadura ekitaldia Anoeta estadioan, eta bertan izan zen Zumaiako Futbol Taldea.
Futbol amateurra krisi larrian aurkitzen dela ez inongo albiste berria. Lan asko egin beharrean daude zuzendaritzako kideak eta jasotzen duten ordainsaria nahiko eskasa izaten da. Gainera, gero eta jende gutxiago hurbiltzen da futbol zelaietara herriko taldearen partidak ikustera. Horren arrazoietako bat telebista da. Egunero dago futbol partidu bat ikusteko aukera, eta horrela, ez da ia inor hurbiltzen futbol zelaietara. Gazteak ere gero eta gutxiago dira, eta, nahiz eta gero eta gazte gehiagok parte hartu futbol amateurrean, oso zaila izango da etorkizunean kopuru horri eustea. Jakina da goiko mailetan aurkitzen diren taldeek (Errealak, Eibar-ek eta horrelakoek) beharrezkotzat jotzen dutela herrietan futbol taldeak izatea,
bertatik jokalari ugari lortzen baitituzte. Talde txikiak dira askotan gazteak futbolera bideratzen dituztenak eta talde handiek beharrezkoa izango dute talde amateur hauek ahalik eta sendoen mantentzea. Gipuzkoako futbol piramidea indartzeko, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Gipuzkoako Futbol Federazioak, Errealaren akordioarekin, dirulaguntza batzuk ezarri ditu. Guztira 12 milioi banatuko dira Gipuzkoan kokatzen diren ia ehun talderen artean. Kopuru horretatik 8 milioi laguntza gisa emango dira, eta beste 4 milioi taldearen alderdi teknikoa saritzeko izango dira: entrenatzaile titulatuak, prestatzaile fisikoak, sendagileak, etab. Talde bakoitzari 25.000 pezetako kopuru finkoa emango zaio. Kopuru finko horri kopuru beste kopuru bat gehituko zaio. Bigarren kopuru hori kluba osatzen duten talde eta beheko mailetan jokatzen duten talde kopuruaren arabera erabakiko da. Zumaiako Futbol Taldeari, guztira 163.396 pezetako kopurua egokitu zaio. Talde guztiek jasotzen duten 25.000 pezetaz gain, 63.830 pezeta jasoko ditu hiru entrenatzaile titulatu izateagatik klubean. Beste 74.566 pezeta jasoko ditu klub honek zelairatzen dituen bost taldeengatik. Kopuru hori jasotzearen ordainetan, Zumaiako Futbol Taldeko jokalariek Kirolgi Fundazioaren logotipoa eraman beharko dute beraien kamisetetan, eta futbol zelaian publizitate moduan, kirolgiren panel bat jarri beharko dute. Ziur aski diru kopuru horrek ez du asko lagunduko, baina ezer ere ez baino hobe bada, behintzat.
24
2001eko martxoak 2/78.zenb.
Kros Herrikoia Martxoaren 4ean
Pala txapelketa
korrituko da Zumaiako Kros Herri-
Martxoaren lehen asteburuan hasiko da jokatzen Odieta
koiaren XVII. ekitaldia. Goizeko 9.30tan hasi eta eguerdi
pilotalekuan Pala Txapelketaren beste ekitaldi bat. Ostiral
bitartean ehunka korrikalari ibiliko dira herrian zehar
gauetan eta igande goizetan jokatuko dira par tidak
eratutako ibilbidean gora eta behera.
pilotaleku zaharrean. Otsailaren bukaeran amaitu zen izena
Goizeko 9.30tan emango saio hasiera krosari alebinen
emateko epea. Guztira 22 bikotek eman dute izena txapel-
lasterketarekin. Hauek 1.500 metro korritu beharko
ketan parte hartzeko. Hamabost bikotek hartuko dute
dituzte. Jarraian infantilen txanda izango da. Gazte hauek
parte gizonezkoen mailan eta zazpi besterik ez emakumez-
2.500 metroko ibilbidea beteko dute. Goizeko 10etan
koenean. Dezente luzatuko da txapelketa, parte hartuko
kadeteen txanda izango da. 3.000 metro korritu beharko
duten bikote kopurua dela-eta. Pilota partidak ikustea
dituzte hauek. 10.15etan benjaminek, 1991 eta 1992.
maite dutenek aukera ederra izango dute asteburuero
urteetan jaiotakoek 400 metro korritzeko aukera izango
beraien zaletasuna asetzeko.
dute. Honekin gazteen artean atletismorako zaletasuna suspertu nahi da. Goizeko 10.30tan korrituko da eguneko proba nagusia,
Arraunlariak prest!
helduena. Emakumeek bi ibilbideen artean aukeratu
Pasa berri dugun otsailaren 24an hasi zen aurtengo arraun
beharko dute: 5.800 metroko ibilbidea edo 10.200
denboraldia. Batelek eman diote hasiera Orion jokatu den
metrokoa. Gizonezkoek, aldiz, 10.200 metroko ibilbidea
lehen estropadarekin. Bertan izan ziren Zumaiako Aita Mari
dute aukera bakarra. Ibilbideak aldaketa batzuk izango
arraun elkarteko lau ontzi. Talde polita osatu omen duten
ditu aurreko urteetakoekin konparatuz herrian dauden
aurtengo denboraldirako eta ilusioz beteta daude. Lau ontzi
obrak direla-eta. Horrela, haurren probak Amaiako plazan egingo dira. Helduena, Abascal inguruan hasiko da. Lasterketa Axular Ibiltokirantz zuzendukoa da Erribera kalea zeharkatuta. Ayra Durexeko zubia pasata Alai Auzategirantz joango dira eta Gernika parketik pasa ondoren, paolera zuzenduko da proba. Paoletik, Itzurungo malda igo ondoren, San Telmo kaletik jaitsiko dira eta handik, berriro Erribera kalea hartu ondoren, Kiroldegira
horiek hiru mailatan banatzen dira: infantilak, kadeteak eta jubenilak. Azken horietatik, bi ontzik hartuko dute parte aurtengo denboraldian. Orioko estropadaren ondoren Zumaian jokatuko da ligaxkako bigarren estropada, martxoaren 4an. Hasieran infantilak arituko dira. Arranplatik ir ten eta Talai-pe ingurura heldu ondoren, buelta eman beharko dute eta
helduko dira. Bertan egongo da kokatuta helmuga.
Arranplan amaitu, guztira 1.000 metroko ibilbidea. Jarraian
Ibilbide hau bi aldiz bete beharko da.
kadeteen txanda izango da. Horiek bete beharko duten
Azken momentua arte eman ahal izango da izena. Hala
ibilbidea 1.500 metrokoa izango da. Estropadari amaiera
ere, komeni da aurretik egitea. Izena aurretik emanez
jubenilak emango diote. Horien ibilbidea 2.000 metrokoa
gero, 800 pezeta ordaindu beharko dira. Egun berberean
izango da. Ea denboraldiari hasiera modu ederrean ematen
egiten bada, berriz, 1.200 pezeta.
dioten zumaiarrek.
2001eko martxoak 2/78.zenb.
25
Trenak
Autobusak
ZUMAIA DONOSTIA
DONOSTIA ZUMAIA
ZUMAIA BILBO
BILBO ZUMAIA
6:30 7:00 7:30 8:00 8:30 9:00 10:00 11:00 12:00 12:30 13:00 13:30 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 16:30 17:00 17:30 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 21:00 21:30 22:00 22:30
5:47 6:17 6:47 7:17 7:47 8:17 8:47 9:47 10:47 11:47 12:17 12:47 13:17 13:47 14:17 14:47 15:17 15:47 16:17 16:47 17:17 17:47 18:17 18:47 19:17 19:47 20:17 20:47 21:17 21:47
6:29 7:29 8:29 9:29 10:29 11:29 12:29 13:29 14:29 15:29 16:29 17:29 18:29 19:29 20:29
6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00
Grisean daudenak, astelenetik ostiralera, lanegunetan bakarrik.
Telefono erabilgarriak Kultur Etxea . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Kiroldegia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Udaletxea . . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Gizarte zerbitzuak . . . . . . . . . . . . .943 Osasun zentroa . . . . . . . . . . . . . . .943 San Juan Egoitza . . . . . . . . . . . . . .943 Pentsiodunen Egoitza . . . . . . . . . . .943 Musika Eskola . . . . . . . . . . . . . . .943 Ludoteka . . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Tren Geltokia . . . . . . . . . . . . . . . .943 Taxi Geltokia . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Bake Epaitegia . . . . . . . . . . . . . . .943 Posta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Udaltzaingoa . . . . . .943 861870/943 Pilotalekua . . . . . . . . . . . . . . . . . .943 Larrialdi zerbitzua . . . . . . . . . . . . .943 Itsas Kiroldegia . . . . . . . . . . . . . . .943 Txomin Agirre Euskaltegia . . . . . . .943 Turismo Bulegoa . . . . . . . . . . . . . .943 Helduen Liburutegia . . . . . . . . . . . .943 Haur Liburutegia . . . . . . . . . . . . . .943
26
861556 862021 865025 862200 860862 861273 861700 861183 143264 861127 861360 860067 861500 143232 862172 461111 143088 860248 143396 862730 860324
2001eko martxoak 2/78.zenb.
ZUMAIA AZKOITIA
AZKOITIA ZUMAIA
6:00 (Azpeitiraino) 6:30 (Azpeititik) 6:30 (Ospitaleraino) 7:00 6:35 7:15 7:00 8:05 (Ospitaletik) 7:15 (Ospitaleraino) 9:00 8:00 (Ospitaleraino) 9:15 (Ospitaletik) 8:15 10:00 (Ospitaletik) 9:00 10:15 (Ospitaletik) 10:00 (Ospitaleraino) 11:00 10:15 (Ospitaleraino) 11:35 10:55 12:00 (Ospitaletik) 11:00 12:15 (Ospitaletik) 12:00 (Ospitaleraino) 13:00 12:15 (Ospitaleraino) 13:35 12:55 14:00 (Ospitaletik) 13:00 (Ospitaleraino) 14:15 (Ospitaletik) 14:00 (Ospitaleraino) 15:00 (Ospitaletik) 14:15 (Ospitaleraino) 16:00 (Ospitaletik) 15:00 16:15 (Ospitaletik) 16:00 (Ospitaleraino) 17:00 16:15 (Ospitaleraino) 17:35 16:55 18:00 (Ospitaletik) 17:00 18:15 (Ospitaletik) 18:00 (Ospitaleraino) 19:00 18:15 (Ospitaleraino) 20:00 (Ospitaletik) 19:00 (Ospitaleraino) 20:15 (Ospitaletik) 19:15 (Ospitaleraino) 21:00 (Ospitaletik) 20:00 21:15 (Ospitaletik) 21:15 21:55 22:00 * Autopistatik doaz Grisean daudenak: larunbat, igande eta jaiegunetan bakarrik. Beltzez daudenak( 23:00 ): larunbat gauetan bakarrik.
ZUMAIA DONOSTIA
DONOSTIA ZUMAIA
6:30 (Larunbatetan) 7:00* 7:30 8:00* 8:30 9:00* 9:30 10:00* 10:30 11:00* 12:00* 12:30 13:00* 13:30 14:00* 14:30 15:00* 15:30 (Larunbatetan) 16:00* 16:30 17:30 18:00* 18:30 19:00* 20:30 21:00 21:30 23:00 00:00 01:00 02:00 04:00 05:00
7:30 (Larunbatetan) 8:00* 8:30 9:00* 9:30 10:00* 11:00* 11:30 12:00* 12:30 13:00* 13:30 14:05 14:30 15:00* 15:30 16:30 (Larunbatetan) 17:00* 17:30 18:00* 19:00* 19:30 20:05* 20:30 21:00 21:30 22:15 22:30 00:00 01:00 02:00 04:00 05:00 06:00
Ordutegiak Kultur Etxea: astegunak: 9:30 - 14:00 16:00 - 20:30 larunbatak: 9:30 - 13:00
Udaletxea: astegunak: 7:30 - 15:00 larunbatetan itxita
Gizarte zerbitzuak: astegunak: 9:00 - 13:00
Bake Epaitegia:
Botiken txandak Martxoaren 2tik 4ra. J.A. Mutiozabal. Alai auzategia z/g Zumaia. TEL: 943 860022
astegunak: 9:30 - 13:30
Osasun Zentroa: astegunak: 8:00 - 17:00 larunbatak: 9:00 - 17:00
Martxoaren 5etik 11era Fuldain. Elkano kalea, 1. Getaria. TEL: 943 140441
Kiroldegia: astegunak: 7:00 - 14:00 15:00 - 22:00 larunbatak: 9:00 - 14:00 15:30 - 20:00 igandeak: 9:00 - 14:00
Martxoaren 12tik 18ra Ota単o. Eusebio Gurrutxaga, 4. Zumaia. TEL: 943 861104