151 (2007ko urtarrila) by Baleike Aldizkaria

2007ko URTARRILA, 151. ZENB. DOHAINIK

www.baleike.com

HERRI ALDIZKARIA Juan Belmonte, 29 behea tel.: 943 86 15 45 e-maila: aldizkaria@baleike.com Argitaratzailea BALEIKE KULTUR ELKARTEA e-maila: elkartea@baleike.com Administrazio batzordea Xabier Azkue, Gurenda Serrano Koordinatzailea Juan Luis Romatet Kazetariak Itsaso Ibarra Maitane Urbieta Itziar Garate Izaskun Urbieta Maitane Agirre Iure Alzibar Abelin Linazisoro Haize Galarraga Mikel Olasagasti Joseba Alkorta Kolaboratzaileak Xebas Leiza, Miriam Romatet, Dani Carballo, Unai Gijarro, Joanito Dorronsoro, Eneko Dorronsoro, Xabier Aranguren, Xabier Aizpurua, Ibon Aizpurua, Izaga Garzia, Be単at Fernandez de Arroyabe, Jon Maia, Eguzki Agirrezabalaga, Natur Taldea, Ander Hormazuri, Aitor Manterola, Iker G. Cobeaga Diseinua eta maketazioa Roberto Gutierrez Hizkuntz zuzenketa Imanol Azkue Publizitatea tel. 943 86 15 45 gurenda@baleike.com Inprimategia Antza Inprimategia (Lasarte-Oria) Tirada 1.100 ale Lege gordailua: SS-405/94 ISSN: 1136-8594

Baleikek ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.

aurkibidea librean . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 liburu azoka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 elkarrizketa

eguzki単e senosiain - andoni ormazuri

.10

erreportajea

neguko entrenamenduak

. . . . . . . . . . . . . .15

talaia

klarinete maratoia

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

gure zumai zarra

baxakarte (eta 3)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

kultura

ipuina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 musika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 zine forum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 agenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

neguko entrenamenduak Herriko kirolariak gogor ari dira denboraldi berria prestatzen. Beraiekin hitz egin dugu.

BALEIKEren bulego ordutegia: astelehen, asteazken eta ostiraletan 12etatik 13etara eta ostegunetan 18etatik 19etara

Argitalpen honen edizioko laguntzaile:

librean

Urtelbarrion Esku bakarrarekin ari naiz hau idazten. Dortoka batekin paseatzera irtetea bezala da, eta, beraz, ez naiz asko luzatuko. SMS bidez azkarrago egin nezakeela ere pasa zait burutik... 2007a gehienok bezala hasi nuen ‘urteberrion!, urteberrion!’ esanaz eta kristoren jataldiak eginaz. Opor egunak pilak kargatzeko aprobetxatzeko gogoz eta asmo onez beterik. Urrutiko lagunei kasu egin, betikoei kasu gehiago egin, lan gutxiago egin, bidaiatu, ingelesa ikasi, euromiloia jokatu, mendira gehiago joan... Esan eta egin, ‘carpe diem’, urteberri egunean bertan motxilan turroi batzuk sartu eta Pirinioetara hiru-lau egunetarako. Mendi buelta bat eman eta ‘puntazoa’, ‘hi zeatik ez diu trineo kutre hoietako bat alkilatzen?’. Esan eta egin, Europako errekor berria daukagu Azpeitiko lehengusu pelotaria eta biok ‘plastikozko trineoan hankak kanpoan direla’

dani

2007ko

URTARRILA

modalitatean. Hori da belozidadia!, ta hori da oztiya. ‘Rotura de metacarpe diem’. Urgentziatan irribarre Antxoka Agirre egiten zidaten medikuek, "¿que has andado?". ‘Rotura del boxeador’ deitzen omen diote egin dudanari. Patetiko xamarra da trineoan eskua puskatzea, baina nonbait badaude ni baino patetikoagoak. Ez da oso kontu grabea, asmo onak ez ditut hain azkar ahaztu, baina hasi, behintzat, xerra patatekin neure kasa jateko ere nahiko lanekin hasi dut urtea. Okerragoak dira beste ‘rotura’ batzuk, egun hauetan politikan itxuraz gertatzen ari direnak, esate baterako. Ea lehenbailehen denok osatzen garen eta 2007a urte ona izaten den. Baleikeberrion!

atximurka & brossa

ATXIMURKEN ERREPUBLIKA Behin baino gehiagotan esan diet lagunei eta ezagunei, Euskal Herria ez dela askatuko independentzia lortzen dugunean, benetako libertatea geure gorputzak askatzen ditugun egunean iritsiko zaigula. Hori xa2 bai goxamena! Izan ere, eta muturrera eramanda, Euskal Herriari horixe falta zaio paradisu perfektua izateko: herritarrek gorputzarekin konplexurik ez izatea. Gorputza, bere zentzurik zabalenean hartuta: hasi norberaren autoestimuarekin, jarraitu besteek eragiten diguten presioarekin, aipatu gorputz espresioa komunikatzerakoan, atrakzio-zirri-sexuarekin amaitzeko. Gorputza askatu beharra daukagu, bestela jai! Nola, ordea? Formula magikoa jakingo banu! Mikel maisuak gorputz eta gogoaren zilborresteak askatu beharra aipatu zuen, baina hain erraza balitz. Bat: nire ustez zilborrestea ebakitzearekin ez da gorputza askatzen. Eta bi: gogoak lan dezente egin behar du, bai bere burua eskatzeko, eta nola ez, gorputza libratzeko. Baina hau guztia oso teorikoa ari zait suertatzen. Adibidez, zergatik Urtezahar gaueko parrandan Harriketarren herria ematen zuen Zumaiak. Zenbat

tronkomobil! Ez dakigu lasai dantza egiten, eta egiten dutenei arraro begiratzen diegu. Gustuko dugun zerbitzari horri zergatik ez diogu behingoz esaten zer egingo genukeen elkarrekin sotoko Coca-cola kaxen artean! Koadrilakoei gerritik, sorbaldatik, lepotik, izterretik heltzeak zergatik ematen digu hainbeste erreparo? Hain aurrerakoiak eta modernoak garen herri honetan zergatik nudismoa ez dago batere zabalduta? Galderak mila, eta egiten errazenak. Norbera bere gorputzarekin ondo ez gaitezen sentitu makineria oso konplexua dauka martxan gizarte honek. Arroparen eta modaren industria, kirurgia estetikoak, elikadura eta janari enpresakâ&#x20AC;Ś Ez zara polita, ez zaude ondo, ez duzu sano jatenâ&#x20AC;Ś, hori da zabaltzen zaigun mezua. Noski, atzetik dagokion marka komertziala erantsita duela. Bonbardaketa horrek guztiak gelditzen zaizkigun neuronatxo hauek zeharo murtxikatu ditu, eta halaxe gabiltza. Urte berria, gorputz berria! Edo berritua, espirituz behintzat. Orduantxe lortuko dugu benetako askatasuna enborrez betetako Euskal Herri honetan. Iturriko urak bezala kalean gorputzak jariatzen ikusi nahi nituzke, neurea barne. Hasi ingurukoei atximurka!!! PD: Azken atximurka nire aldetik, oraingoz behintzat. Plazer bat leiho honetatik jardutea. Ezkerrik asko! Mxk.

Alai auzategia, 2 Tel. 943 14 33 24

Itzurun zuhaitzbidea, 2 943861565 - 943143446 2007ko

URTARRILA

librean

AGUR AITTITTA LUIXEN BASERRIA Joxemai Agirre

Ayra-Durexetik Estaziora bidean dago baserri hau. Berez Urbietenea izena badu ere, jendearentzat ezagunagoa da Xoxokoa izenez. Zumaiako saihesbidea gainetik pasatuko zaio

eta,

etorri zen eta ia familia guztia, umeak barne, Bizkai aldera bidali zuten, gorriak izate hutsarengatik. Bitartean herriko erreketeek baserria eta ondasun guztiak kentzeko ahaleginak egin

beraz,

Zumaian baserri bat gutxiago. Gaur egungo makinek "plist-plaust" batean botako dute behera. Bere garaian gure aitaitari eta ingurukoei

eraikitzeak

makina bat lan eman bazien ere, 70 bat urte geroago

azkar

asko

botako dute. Gure aitaitak eskuz eraiki zuen, harri eta materialak harraldetik eta edo gaur egun Guascor dagoen ingurutik ekartzen zituen idi-gurdien bitartez. Batzuetan, gure aitaita harriak aukeratzen zebilela, mareak harrapatzen zuen Itzurun aldean. Etxea erdi egina zegoela, 36ko gerra

San Telmo, 12 Tel. 943 860760

2007ko

URTARRILA

zituzten, baina familiako bi alaba gazteenak familiarteko batzuenean hemen zeudenez, ezin izan zuten helburu hori lortu. Orain, garai moderno hauetan, baserriak atzerakoiak dira nonbait eta

herri erditik igaroko den saihesbidea eraikitzeko botako dute. Hori bai aurrerrapausoa: etxea artean geratuko den saihesbidea! Garapen iraunkorra edo jasangarria esaten diote horri. Baserriaren ordez ukuilua eta etxea egiteko ere eragozpenak ipintzen dituzte, ingurumenarentzat inpaktua edo auskalo zer omen delako. Saihesbidea, itsasoaren erdiko paolmutur handia, azidoa erriora botatzen urteak daramatzaten enpresakâ&#x20AC;Ś horiek ez dira inpaktu, itxura denez. Orain janaria zenbat eta urrutiagotik ekarrita hobeto eta merkeago; beraz, baserriak alferrik dira. Hau garapen iraunkorra da eta adio Xoxokoa eta bere inguruko etxeak eta adio, horrenbestez, etxe honen historiari.

ZOZKETA!!

Zumaiako txokoak Asmatzen duzuenon artean, Txapartegik emandako tarta eder bat zozketatuko dugu. On egin! GALDERA:

Zumaia eta inguruak ez ditugu behar bezala ezagutzen, altxor txikien jabe gara eta askotan ez gara konturatu ere egitenâ&#x20AC;Ś Txoko honek lagunduko digu gure txokoak ezagutzen.

Zubiaunditik gora egingo dugu Urola ibaian, eta Oikia aldera etorriko gara, Trenzubia eta Beduako zubia pasata, zubirik zubi, argazkiko zubira. Urola ibaiaren gainean dago. Inguruan, garai batean ba omen zen errota bat, eta gero zentral elektrikoa ere bai, gaur egun ere zutik dirauena; horiek ibilarazteko, ibaian presa bat zegoen, ura biltzeko, joan den mendean kendu zutena. Zubiaren inguruan baserri asko daude: ibaiaz Oikia aldera, hor daude Lasalde, Lore, Errenteria eta Otzango; ibaiaz Getaria aldera, berriz, Soburusbekoa eta Soburusberkoa. Garai batean, beste bitxikeria bat ere bazen zubiaren inguruko lurretan: iturri bat. Izan ere, 1800. urteko dokumentu batean ageri denez, ba omen zen oso iturri xelebre bat, udan, lehorte garaian, ur asko ematen zuena eta neguan, nahikoa euri egiten zuenean, lehortu ere egiten zena. Baina gaurkoan zubiaren berri jakin nahi dugu. Hauxe galdera: Nola izena du argazkiko zubiak? Arrasto bat: zubiaren izen berekoak dira iturria, presa, errota eta zentral elektrikoa.

Aurreko zenbakiko erantzuna:

Zubiaundia Irabazlea: Ioseba Urbieta

Erantzunak elkartea@baleike.comera bidal, Baleikeko buzoian utzi (Juan Belmonte 29 behea) edo 943 86 15 45 telefonoan eman otsailaren 2a baino lehen. Erantzunekin batera izen-abizenak eta telefono zenbakia adierazi.

u eta t r a h e Part te on!! zor

Karidadeko Bentaren diskoaren irabazleak: Aitor Solozabal, Idoia Zearreta, Arantxa Alkorta eta Ibon Manterola. Zorionak!

2007ko

URTARRILA

baleike

Liburu azoka, otsailean Oxforden Baleike Kultur Elkarteak bigarren eskuko liburu eta disko azoka antolatu du. Azoka Oxforden egingo da otsailaren 9an, 10ean eta 11n, hau da, ostiraletik igandera. Bigarren eskuko liburuak, diskoak, bideoak, DVDak, komikiak, jokoak eta abar izango dira salgai eta salmentetatik jasotzen den dirua Boliviako ospitale batera bideratuko da, hain zuzen ere, minbizia daukaten haurren erietxe batera. Aurtengoa hirugarren edizioa izango da eta helburuak aurreko bien berberak dira: herriko kultur giroa eta irakurzaletasuna suspertzea. Ekimenaren protagonistak herritarrak izaten jarraituko dute, beraien ekarpenekin elikatuko baita azoka, eta aurten ere lortutako diruarekin elkartasun proiektu bat lagunduko da. Materiala otsailaren lehen astera arte bilduko da turismo bulegoan. Era guztietako liburuak hartuko dira: berriak, zaharrak, eleberriak, sukaldaritzakoak, etab. Bideo, DVD eta diskoei dagokienez, originalak bakarrik hartuko dira; hau da, ez da kopia piratarik edo etxeko grabaziorik onartuko. Aurrekoetan bezala, euskal argitaletxe eta diskoetxeekin ere harremanetan jarri da Baleike Kultur Elkartea, azokarako ahal duten materiala eman dezaten. Aurreko bi edizioak 2005ean eta 2006an egin ziren. Lehen urtean 4.028,67 euro jaso ziren. Diru hori Asiako hego-ekialdea suntsitu zuen tsunamiaren kaltetuei bideratu zitzaien, Munich eta Gasteizko Udalek abian jarritako â&#x20AC;&#x2DC;Lagundu Batticaloaâ&#x20AC;&#x2122; proiektuaren bitartez. Bigarren urtean, berriz, 4.780 euro jaso diren eta Saharako herria lagundu zen, Zumaiako Herri Eskolak eta Maria eta Jose Ikastetxeak elkarlanean sortutako â&#x20AC;&#x2DC;Darahli 06â&#x20AC;&#x2122; proiektura bideratuta.

2007ko

URTARRILA

Aurten Boliviara Aurtengo azokan ateratzen den dirua Boliviara bideratuko da, Ramon Gurrutxaga borondateko lankidearen bitartez. Gurrutxaga azken hamar urteotan dabil lanean Boliviako erdialdeko Santa Cruz eskualdean. Urtero, udan, hilabete igarotzen du Santa Cruz zentroan, kaleko haurrak eta famili egoera kaxkarrak dituzten haurrak jasotzen dituen eskolan, eta, eguneroko martxan laguntzeaz gain, kirolarekin zerikusia daukaten ekitaldiak antolatzen ditu. Eskola horren beharrak direla eta, zenbait diru bilketa egin ditu Euskal Herrian. Gurrutxaga berak dioenez, azken proiektua zentroko sukaldea eta jangela berritzea izan dira eta horretarako Zumaia eta Azpeitiko Udalen laguntza izan du. Orain pare bat urte inguru, Hospital Oncol贸gico Infantil izeneko erietxe baten berri izan zuen. Minbizia duten haur

ugari omen daude Boliviako eskualde horretan eta horietatik asko begiko minbiziarekin. Ramonek dio haur horiek sendatzea zaila dela, dirurik ez daukatelako. Orain urtebete, Mentxu Medel dantza irakaslea omentzeko asmoz, gala bat egin zen Donostiako Kursaal jauregian. Bertan izan zen, gainera, Lucia Lacarra dantzari zumaiarra eta sarreren salmentetatik ateratako dirua (6.000 euro) ospitale onkologikoari laguntzera bideratu ziren. Uda honetan eraman zuen Gurrutxagak dirua Boliviara, eta orain gutxi jakin duenez, lau hilabete eskasetan ia guztia agortu da eta gehiago behar dute. Zumaiar batek bultzatako edo lagundutako elkartasun proiektua denez, egoki ikusi du Baleike Kultur Elkarteak liburu eta disko azokatik ateratako dirua bertara bideratzea.

Ramon Gurrutxagak Boliviako haurrekin lan egin du azken 10 urteetan.

ARGAZKIA: AINARA LOZANO

Kale nagusia, 2

Tel. 943 861521 2007ko

URTARRILA

elkarrizketa eguzkiñe senosiain

eta

andoni ormazuri ikastolaren sortzaileak

“Frogatu egin behar izan genuen posible zela ikasketak euskaraz egitea” Zumaiako Ikastola zenak berrogei urte beteko zituen ikasturte honetan. Batzuek lan gogorra egin behar izan zuten berrogei urte hauetan, garai hartan batzuentzat hain beharrezkoa zen proiektua garatu ahal izateko.

IURE ALZIBAR eta MAITANE AGIRRE

Iritzi kontrajarriak daude izan zenaren eta dagoenaren artean: batzuen ustez, Herri Eskolaren sorrerarekin Ikastola zena galdu egin da; beste batzuentzat, berriz, jarraipena besterik ez da. Dena den, berrogei urteak direla eta, Ikastolaren sorreran aritu ziren Andoni Ormazuri eta Eguzkiñe Senosiainekin aritu gara berriketan, garai hura nola oroitzen duten jakiteko. "Premia

argirik ikusten euskaraz ikastearekin. Orduan Luistarrek (Zumaiako gazteria mugitzen zutenek) lokala utzi ziguten. Lokal horretan egunez umeak ibiltzen ziren eta gauez bilerak egiten ikusten genuen, ziren. Andereñoen artean ere garai hartan inork ez zuen titulurik. Jakin genuen bazela emakume bat kanpoan Zer nolako giroa zegoen garai hartan baina ez genuen oztopoa ibilia eta mundu horretan esperientzia Zumaian ikastola baten beharra ikuste- besterik. Ezkutuko gauza zuena: Eguzkiñe. ko? Baina tituluak behar ziren eta Andoni: Leku guztietan bezalako giroa zen, ilegala." Zumaian baziren hiru emakume tituzegoen. Bagenekien Donostian, Hernaludunak (Pilar Perez, Esperanza Plaza nin… ikastolak sortzen ari zirela, baina beldurra genuen ez genekielako nolako erantzuna izango eta Ester Arratibel) eta horien tituluez baliatu ginen. zuen. Premia ikusten genuen, baina ez genuen oztopoa Eguzkiñe: Orduan izan zen ikastolen mugimendua, besterik. Ezkutuko gauza zen, ilegala. Arrisku handia zen perretxikoen moduan sortu ziren ikastolak. Ni kanpoan ez genuelako tokirik. Beraz, ahoz aho hasi ginen gurasoei nengoen garai hartan eta ez nuen zuzenean bizi giro hori. Manolo Aizpurua eta Andoni Ormazuri izan ziren berri ematen. Garai hartan beldurra zegoen, ez baitzuten etorkizun mundu horretan sartu nindutenak.

2007ko

URTARRILA

Ezkerrean, ikastolan aritutako lehen haur taldea. Goian, Arrangoletako eraikina.

Ikastola sortzerakoan, zein ziren helburuak? Eta irakas- Horiek kanpotik zetozen eta nik helburu bezala gehiago hartzen nuen pedagogia berria. Hori guztia euskaraz, inoleenak? lako zalantzarik gabe. Gurasoekin hitz A: Euskal Herriko eskola sortzea. Ikastola gure eskola nazionala zen, eta euskaegitean eta ikastolaren propaganda egira bakarrik entzuten zen. Garai hartako "Euskaraz ez zen ezer tean, nik gehiago azpimarratzen nuen etxe gehienetan gaztelaniaz egiten zen heziketa arloa. egiten eta eskola eta euskaraz hitz egiteko ohitura zabaldu nahi zen ikastolaren bidez. euskaldun bat izateagatik Zenbat lokal igaro dituzue? E: Nire lehenbiziko urtean LuistarreMetodoa guztiz ezberdina zen eta guzonartu nuen." tan egon ginen. Han lurrean eserita tion helburua euskara bultzatzea zen. egoten ginen egur baten gainean. E: Euskaragatik eman nuen nik baiezHurrengo urterako Astorkitarrei erosi koa. Euskaraz ez zen ezer egiten eta eskola euskaldun bat izateagatik onartu nuen. Baina batez genien lursail bat, biharko egunean ikastola bat eraikiere pedagogiak eta metodo berriak liluratzen ninduen. tzeko asmoarekin. Eta Rikardo Aizpuruarekin tratua

2007ko

URTARRILA

elkarrizketa egin genuen, bitartean ondoan zegoen txaleteko solairua ikastolak erabiltzeko. Lurrazal hori erosteko zenbait guraso eta herritarrek hartu zuten parte akzioen bidez. Handik gutxira haustura handi bat gertatu zen. Ondoren, Apaizetxe azpira eta zineko goiko aldera joan ginen. Azken urratsak Aita Mari eta Oxforden egin genituen. Handik, Arrangoletara egin genuen salto. Ordurako ofiziala eta legezkoa zen Ikastola A: Lanak geuk egiten genituen, bai lokala txukuntzekoak, baita bestelakoak ere. Orduan jendearen laguntza handia izan zen eta guretzat sorpresa handia izan zen hori. Urteak aurrera zihoazela, Ikastolako haurrak zer- Donostiako notarioa izan genuen horrelako lanetan bait izatera heltzen zirela ikusita, jenlaguntzeko. dea ohartu zen gure ereduarekin egin E: Soldatak txikiak ziren, eta hemen, zitekeela zerbait. "Urteak aurrera zihoazela, hala ere, beti erantzun zuten. Alde Aita Marin lokala genuen garaian etxe horretatik, Zumaian lan handia egin asko egin zituzten auzoan eta gazte asko Ikastolako haurrak zerbait zuten zenbaitzuek. Horrez gain, Gizaretorri ziren bertan bizitzera. Ondorioz, te Segurantzarik gabe egon ginen izatera heltzen zirela gero eta haur gehiago zegoen auzoan eta 1980ra arte. askok erosotasunagatik bazen ere Ikasto- ikusita, jendea ohartu zen lan sartu zituzten umeak. Ikastolan ibili Zein baliabide zenituzten eskolak direnak euskaraz ikasi dute, baina, gaine- gure ereduarekin egin emateko? ra, asko euskararen alde ari dira lanean. E: Ez genuen baliabide askorik, baina zitekeela zerbait." bazegoen talde bat mugitzen zena. Zein baldintza zenituzten? Talde horrek asteburu eta zubietan A: Lokalik ez, dirurik ezâ&#x20AC;Ś Lokalak utzi "Zumaiako Ikastola ez zen ikastaroak antolatzen zituen. Horrez egiten zizkiguten baina txikiak ziren eta gain, beste andereĂąoekin biltzen legezkoa; Zarauzkoa, denbora gutxirako. Horietako gehienak ginen gure lanen berri elkarri ematedebaldekoak ziren. Erosi genuen lokal berriz, bai, eta paperak ko. Gainera, gurasoei azaldu behar bakarra Aita Marikoa izan zen eta puska genien posible zela umeek euskaraz han egiten genizkien bat bakarrik erosi genuen. eskolatzea. Horrela, batetik, geuk ikasi Gainera, Zumaiako Ikastola ez zen behar genuen nola egin lana haurrehaurrei lehen urteetan." legezkoa; Zarauzkoa, berriz, bai, eta kin, eta, bestetik, gurasoei erakutsi paperak han egiten genizkien haurrei. behar genien posible zela. Jende Franco hil eta Eusko Jaurlaritza sortu zenean hasi ziren askok, normala zen bezala, beldurra zeukan haurrak gauzak legez jartzen. Hala ere, ez zen erraza izan eta eskolan atzean geratuko ziren.

Trenbide kalea, 1

2007ko

URTARRILA

Tel. 943143505

E: Batez ere umearen izaera oinarritzen zen. Hezi egin behar zen eta horretarako barruan zuena ateratzea ezinbestekoa zen libre eta gustura egoteko. Eskolaurrean ez genien irakurtzen irakasten, gehiago zen jolastea eta jokoNolakoa zen guraso eta irakasleen arteko harremana? A: Harremana etengabea zen eta bilera asko egiten ziren. en bidez ikastea, formalki edukia eman gabe. Marraztu, Bilerak klase ordutik kanpo egiten ziren eta ondo molda- kantatu eta hitz egitea garrantzitsua zen. Beste modu tu ginen. Dirua behar zen eta lortzeko denetarik egin zen: batekoa zen, "metodo natural" deitua. Lehenbiziko urtean adin ezberdinetako dantzaldiak, materialak salduâ&#x20AC;Ś umeak zeuden. Bigarren urtean ume E: Lana egin behar izan zen: gurasoekin gehiago genituen eta hiru talde egin banan-banan hitz egin eta konbentzitu. "Kontzientzia euskaltzalea adinez banatuta: 3, 4 eta 5 urte. Norbera konbentzituta badago, ordea, falta zen eta erosotasuna ziren Ez zen aurreragoko pentsamendurik errazagoa da. Adin ezberdinetako hauoraindik, sei urterekin beste nonbaitera rrak ziren eta asko senitartekoak. Ondo- izan zen garaile." joaten baitziren. Gerora pentsatu zen rioz, hitz egiterakoan konfiantza genuen aurrera jarraitzea, baina horretarako elkarrekin. Ez zen zaila izan, harrera ona "Ikastolan ibili direnek tituludun jendea behar zen eta hori izan zuen eta. zen arazorik handiena. Hasieran 13 urte arte egoten ziren gurekin euskaraz ikasi dute, baina, Aurrera jarraitzea pentsatzen hasi eta gero Zarauzko Ikastolara joaten ziren ginenean Bruselara joan nintzen "kartilen" jabe egiteko. 25 umerekin hasi gainera, asko euskararen hango eskola batera. Han lehen maiginen. Ez zen kopuru handia gurasoekin alde lanean ari dira. " lan eskola eman ahal izateko prestabanaka hitz egitera joateko ere. tzen aritu nintzen, baina hemen beharrezkoa zen titulu ofiziala falta nuen. Hori guztia Hezkuntza aldetik zer eskaintzen zuen Ikastolak? A: Beste ukitu bat zuen. Ez zen euskaraz ikastea bakarrik 1968an gertatu zen eta urte bereko irailean hasi behar genuen lehen hezkuntza ematen inongo baimenik beste zerbait zuen. Beste metodologia bat zuen. Frogatu egin behar izan genuen posible zela ikasketak euskaraz egitea.

Auto-konponketak

Estazioko kalea Tel. 943 86 02 01

2007ko

URTARRILA

elkarrizketa

Aita Mari auzategian hainbat urte pasa ondoren, Arrangoletara salto egin zuen ikastolak.

gabe, legeztatu gabe geunden eta. Baina orduan Ikasto- A: Ez nahi genuen bezala, bainaâ&#x20AC;Ś Nire gogoa Zumaian Ikastolak ikastola bezala jarraitzea izango zen. Bestalde, la itxi zuten. Gero, Elizaren babesean hasi ginen eskolak ematen kate- Zumaia herri txikia da eta ez zuen Ikastola mantentzeko kesi modura, baina lehen hezkuntzaren pausoa eman dirurik. Kontzientzia egon izan balitz, jendeak jarriko gabe, eskolaurrearekin jarraituz. Une horretarako nire zukeen dirua eta Ikastolak jarraituko zukeen. Baina dirua ahizpak titulu ofiziala zuen, eta hori izan zen Ikastolan falta zen eta erosotasuna izan zen garaile. Bigarren gertakizun hau (Herri Eskolaren sorrera) penagarria izan zen, sartu zen lehen tituludun irakaslea. A: Zatiketa egon zen 1972an. Bozketa bat egin zen Ikasto- baina behintzat Zumaia osoan D eredua ematen da eta larekin jarraitzearen inguruan eta nahiz eta gehiengoak ume denak euskaraz entzutea pozgarria da. alde egin, Ikastolak aurrera jarraitu zuen, ikasle haiek izan E: Garai hartan ikastola pribatu ala publikoa aukeratu zirelako eskolaz aldatu zirenak. Orduan haur gutxirekin behar izan zen. Nire iritziz ez zen posible bestela jarraigeratu ginen. Egoera horretan gazte talde bat mugitzen tzea. Ez nuen planteatzen hobea edo okerragoa izango zen, baizik beste erremederiok ez hasi zen eta ordutik aurrera bizitasun genuela. gehiago izan zuen: dantzaldiak, zozketak, Larrauleko etxea (oporrak igarotze- "Lana egin behar izan Amaitzeko, zer izan da Ikastola zuenko lekua)â&#x20AC;Ś zen: gurasoekin banantzat? Urte haien inguruan hasi ziren beste A: Niretzat herrian izan den aldaketarik eskoletan ere euskaraz irakasten. Ikastolak banan hitz egin eta garrantzitsuenetako bat. Hura bizi egin izan ziren Euskal Herrian giro hori sortu behar zen! zutenak. Franco hil eta Eusko Jaurlaritza konbentzitu. Norbera E: Gogor egin behar izan dugu lan, sortu zenean asko erraztu ziren gauzak. konbentzituta badago, baina merezi izan du. Denean ez genuen asmatuko, noski, baina, oro har, Garai hartan lortutakoa gaur egun ordea, errazagoa da." nahiko egoki jardun dugula uste dut. mantentzen dela uste al duzu?

2007KO

URTARRILA

erreportajea

neguko entrenamenduak

denboraldi berrirako giharrak lantzen Arraunlari, piraguista eta txirrindulariek laister ekingo diote

korrikaldiak, gimnasio lanak, eta abar. Guzti honi buruz

denboraldi berriari. Aurretik, neguko hilabeotan, makina

hitz egin dugu Aita Mari eta Itxas-Gain elkarteetako presta-

bat ordu pasako dituzte entrenamendu gogorrak egiten:

tzaile fisikoekin eta Iban Iriondo txirrindulariarekin. 2007ko

URTARRILA

erreportajea arrauna

Bizpahiru hilabetera bideratua dagoen prestaketa gogorra MIKEL OLASAGASTI eta JOSEBA ALKORTA

Jadanik hasiak dira gure arraunlariak 2007. urteko denboraldia prestatzen. Nahiz eta oraindik estropadak eta lehia urrun egon, oinarrizkoak diren neguko entrenamenduei ekin diete. Aita Mari Arraun Elkarteko prestatzaile fisikoa dugu Antxon Alberdi. Aurtengoarekin laugarren denboraldia du Klubean eta aurreko urteetako emaitzak hobetzea du helburu. Horretarako, aurrez prestatutako plangintza jarri du martxan aurtengoan ere. Arrauna kirol espezifiko gisa deskribatzen du Alberdik, izan ere, bere esanetan, beste kirol batzuekin alderatuz gero, arraunean urte osoko prestakuntza udako bizpahiru hilabetetara bideratuta dago. Arraunean lehia hilabete gutxi batzuetara mugatzen da; horregatik, neguan eta udaberrian oinarrizko prestaketa egokia lortu behar dute arraunlariek. Horretarako, prestatzaileak aurreikusitako planak indarra eta alderdi aerobikoa lantzera bideratuta dago. Hori landu ahal izateko, batik bat pisuekin, ergometroan eta korrika aritzen dira arraunlariak negu eta udaberri partean. Indarra lantzeko orduan, pisuak dira nagusi. Ergometroa, aldiz, indarra lortzeko prestaketan osagarri gisa erabili ohi dute. Hala ere, ergometroaren lana ez da soilik indarra lortzeko, bere jardunean alderdi aerobikoa ere lantzen baita. Alderdi aerobikoa lantzeko, korrika izaten da ergometroko lan espezifikoaren alternatiba. Denboraldia aurrera joan ahala, korrika saioak gutxitzen joaten dira eta ergometroko zein uretako lanak areagotzen. Alberdiren hitzetan, bi alderdi horiek uztartuz uda aldera ahalik eta forma onenean iristen saiatzen dira.

Guztia ez da indarra Ez badirudi ere, arraunean guztia ez da bideratzen indarra lantzera eta prestaketa fisikora. Gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari da alderdi teknikoa. Izan ere, traineruan hamahiru lagunen koordinazioa lortu beharra dago, teknika egokian oinarrituta. Teknika lantze horretara bideratuta daude, batik bat, urte hasierako uretako entrenamenduak. Horietan, hasieran intentsitate baxuko serie luzeak egiten dira. Horien helburua da teknika lantzea eta oinarrizko prestaketa fisikoa lortzea. Behin hori lortuta, serieen intentsitatea areagotuz joaten da uda hurbiltzen den heinean. Serie horietan, estropadetako erritmoa lortzen saiatzen dira potentzia eta abiadura landuz, hau da, denbora epe laburrago batean erritmo â&#x20AC;&#x153;Neguan eta altuagoan aritzen. Alberdiren iritziz, udaberrian prestaketa fisikoak baino garrantzi handiagoa du oinarrizko teknikak emaitzak lortzerakoan. Adibidez, aurreprestaketa egokia ko denboraldian Telmo lortu behar dute Deun ontziaren prestaketa uztaileko lehen arraunlariekâ&#x20AC;? estropadetara bideratua zegoen arren, emaitzak ez ziren uste bezain onak izan, koadrilaren koordinazioa ez baitzen egokiena. Aldiz, abuztu zein iraileko estropadetan argi geratu zen behin teknika landuta eta prestaketa fisikoa zertxobait pasatuta, emaitza hobeak lortzea dagoela; horren

Urumea kalea z/g

Erribera kalea, 6 Tel. 861155

2007ko

URTARRILA

Tel. 943 143058

Zuloaga plaza, 1 Tel. 943862309 2007ko

URTARRILA

erreportajea medikuak test espezifiko batzuk eta analisiak egiten dizkiete arraunlariei. Test horiek hiru motatakoak izan ohi dira: korrika, pisuak eta ergometroa. Azken horrek du garrantzi handien, bertan neurtzen baita arraunlariak uretan izango duen errendimendua. Proba ezberdinak daude, baina nagusia 20 minutukoa izaten da. Bertan, arraunlariek ahalik eta â&#x20AC;&#x153;Gaur egun, indar handiena markatu behar dute denarraunlariek bora epe horretan, eta indar hori wattetan neurtzen da. Esan daiteke entrenaaskotan dieta egin tzailea proba honetan oinarritzen dela koadrila osatzeko orduan. Analisietan, behar izaten duteâ&#x20AC;? berriz, arraunlarien osasun egoera eta nekea neurtzen dira.

adibide da, besteak beste, Kontxako Estropada. Azken finean, Antxon Alberdiren ustetan, prestaketa fisiko onena izan gabe ere, teknika egokiarekin emaitza onak izan litezke, baina alderantzizkoa oso gutxitan gertatu ohi da.

Kiloak gora eta kiloak behera Azken urteetan, arraunaren munduan "kiloek" garrantzi handia hartu dute. Gaur egun, arraunlariek askotan dieta egin behar izaten dute. Izan ere, traineru barruan oreka lortzean dago gakoa. Alberdiren ustez, pisu eta indarraren arteko orekan dago arrakastaren giltza. Gaur egun, 90 kilotik gorako arraunlariak aurkitzea ez da oso ohikoa punta-puntako traineruetan. Horregatik, medikuek eta prestatzaileek kontrol zorrotzak egiten dituzte pisua kontrolatzeko. Kontrol horiek bi astetik behin izaten dira, eta bi faktore neurtzen dira: koipearen ehunekoa eta pisua. Arraunlariak pisu idealean jartzeko, neguko lanak ez dira berdinak guztientzat. Pisuak lantzeko orduan, arraunlari astun batek bere jarduna ez du bideratuko masa muskularra handitzera. Bere helburua izango da potentzia eta erresistentzia hobetzea. Aldiz, pisu arineko mutilak, "hipertrofia" delakoa landuko du, hau da, masa muskularra handitzen ahaleginduko da. Neguan eta udaberrian egiten den lan hori guztia ondo kontrolatzea beharrezkoa da. Izan ere, arraunlarien jarduna neurtzeko eta erabakiak hartzeko orduan, prestatzaileak behar-beharrezkoak ditu emaitza batzuk. Horretarako, prestatzaile zein

2007ko

URTARRILA

Arraunlari hasiberrien lana Urtero izaten dira arraunean hasteko gogoz etortzen diren gazteak. Esan beharra dago hasiberrien prestaketa ez dela berdina izaten. Alberdiren esanetan, horien prestaketa ere helburu berera bideratuta dago, hau da, 20 minutu inguruko estropada ahalik eta hobekien amaitzera. Baina, bigarren trainerua osatzen ez bada, ez da erraza arraunlari hasiberriek estropada jokatzea, besteen aldean prestaketa fisikoan atzeratuta baitaude. Horregatik, Alberdiren ustez, komenigarria da gaztetatik kirolen bat egiten hastea, eta arrauna bada hobe. Gainontzean, hasiberriek ere antzerako plangintza bat eramaten dute, nahiz eta intentsitate baxuagokoa izan. Hala ere, Aita Mari Arraun Elkartetik gazte guztiei dei egiten diete kirol hau probatzera eta parte hartzera.

piraguismoa

"Neguan egiten ez duenak udaran zaila izaten du" ITSASO IBARRA

Otsailetik abuztura bitartean txapelketetan jardun ondoren, hilabete izaten dute atseden hartzeko Itxas Gain taldeko kideek. Irailean ez dute entrenamendurik izaten eta urriko bigarren astean ekiten diote denboraldi berria prestatzeari. Udazken eta neguko hilabeteetan indarra, erresistentzia eta bilakaera aerobikoa lantzen dute gehienbat piraguistek. Horretarako, astean sei egunetan ordu eta terdi edo bi orduko entrenamenduetan gimnasioko lana, uretako lana, korrika eta bizikleta uztartzen dituzte. Aurten hasi dira bizikleta lantzen bolumen gehiago hartu, entrenamendua luzatu eta barietate gehiago izateko. Piraguismoa uretako kirola bada ere, gimnasioko lana ere oso garrantzitsua da piraguistentzako. Eguraldia edota iluntasuna dela medio, batzuetan ez da erraza neguan uretara joatea, baina, hala ere, ahalik eta gehienetan joaten saiatzen dira; izan ere, lan zehatza eta gestoa ere oso ezberdina da. Joxema Balentziaga, Itxas Gain taldeko prestatzaile fisikoak dioenez, "neguko entrenamenduak oso garrantzitsuak dira. Bilakaera aerobikoa, pisuak eta korrika egiteko erabiltzen dugu eta uretan erritmoa hartzeko. Orain gimnasioko lan gehiago egiten dugu eta uretan ordu gutxiago sartzen ditugu". Gimnasioan hainbat ariketa egiten dituzte. Denboraldi hasierako hilabeteetan gorputz osorako baliagarriak diren ariketak egiten dituzte. Horrela, zirkuitu baten barruan 8-15 ariketa egin ditzakete, bizepsa, abdominala, trizepsa, saltoak, barrak edota koordinazioa landuz. Urtero ariketa berriak sar-

Amaiako plaza z/g

tzen dituzte zirkuituan. Urtarrilean, berriz, piraguarako behar dituzten ariketak egiten dituzte. Entrenamendu zehatza egiten dute eta sei ariketatara murrizten dute gimnasioko lana, pektoralak, dortsalak, trakzioa eta tortsioa lantzeko: "Lau ariketa horiekin basea lantzen dugu". Barruko lanean pisuek ere garrantzi handia dute, batetik, indarra hartzeko, eta, bestetik, lesioak saihesteko. "Artikulazioak indartu egin behar dira entrenamenduak aurrera eraman ahal izateko. Ez badira egiten, lesioak sortzen dira, tendinitisak, etab.", dio Balentziagak.

Tel. 943 860959 2007ko

URTARRILA

erreportajea

Entrenamendu asko egiten dituzte neguan, baina Joxema Balentziagak dioenez, "neguan egiten ez duenak, udaran zaila izaten du. Oinarririk ez badaukazu, oso zaila da maila bati eustea, giharrak ez daudelako prestatuta, eta lesio gehiago sortzen dira. Horregatik, konstantzia oso garrantzitsua da". Eguraldi txarra denean fosoan eta onarekin kanpoan teknika lantzen dute piraguistek uretan. Fosoan gestoa lantzen dute, gero uretan zuzendu ahal izateko. Izan ere, uretan, orekari eutsi behar zaio eta horrek teknika asko behartzen du. Prestatu beharreko txapel- â&#x20AC;&#x153;Uretan, orekari keta motaren arabera ere uretako entrenamendua eutsi behar zaio eta ezberdina izaten da. Marahorrek teknika asko toia prestatzeko entrenamenduak luzeagoak izaten behartzen du.â&#x20AC;?

2007ko

URTARRILA

dira; abiadurako txapelketetako entrenamenduetan, berriz, teknika eta indarra gehiago landu behar dira. Helburuak Lehenengo lehiaketak, otsailean, luzeak izaten dira, 5.000 metrotakoak. Horiek prestatzeko, hilabete hauetan oinarria lantzen dute, eta gero hori baliagarria zaie urte osorako. Itxas Gain estatu mailako liga batean sartua dago eta beraien helburu orokorrak dira liga horretan ahalik eta emaitza onenak lortzea eta piraguistek ahalik eta maila onena ematea. Bestalde, badaude helburu zehatzak dituzten piraguistak. Batzuek maratoiko munduko txapelketara joatea dute helburu; beste batzuek, berriz, selekzioan sartzea; beste batzuek abiadurako probetan jardutea. Horrela, helburuen arabera, aldaketak egiten dituzte entrenamenduetan. Adinaren arabera ere helburuak ezberdinak izaten dira.

txirrindularitza

"Gustuko lana dut eta horregatik ez zait batere kostatzen entrenatzen hastea" IZASKUN URBIETA

2005eko urrian eman zuen profesionaletara saltoa txirrindulari zumaiarrak eta garai hartan bezalaxe, orain ere gustura dabil Euskaltel-Euskadi taldean. Kirolaz disfrutatzen duela antzematen zaio, baita benetan maite eta gustuko duela. Entrenatzen hasteaz galdetzean, Ibanen erantzuna argia da: "Ez dit alferkeriarik ematen; beti amestu izan dudan lana dut, gustukoa, eta ez nuke ezergatik aldatuko". Profesionaletako lehen lasterketa 2006ko otsailean korritu zuen Mallorcan eta saltoa ikaragarria izan zela esan zigun. "Profesionaletako mundua beste bat da", adierazi zigun Ibanek. Lasterketak amateurretan baino azkarrago korritzen dira, baina zenbat eta lasterketa gehiagotan parte hartu, hobeto sentitzen zela adierazi zuen. Gazteei hasieratik egutegi bat prestatzen diete, baina okerrena da hori ez dela betetzen. Ibanek adierazi zigun bezala, "Taldeak norbait behar badu, gazteoi deitzen digute, eta igual Pro-Tourreko lasterketa handi batera bidaltzen gintuzten". Horrela, lehen urtean Ibanek Alemanian, Polonian... korritu zuen. Profesionaletan erritmo handiarekin ibiltzen dira eta alde horretatik txirrindulariak esan digu aldaketa handia izan dela. Hala eta guztiz ere, oso gustura azaldu da Iban eta lehen urtea izateko oso balorazio ona egiten du. Guztiok dakigun bezala, Txirrindularitza kirol gogorra eta sakrifizioz betea da. Iraila-urria bitartean amaitu zuten denboraldia eta hilabetez ongi deskantsatu, jan eta parranda nahikoa egin ondoren, azaroan ekiten diete berriz entrenatzeari.

2007ko

URTARRILA

erreportajea an joaten dira. Ibanek esan du han kilometro asko egiten dituztela. "Denetik aurkitu dezakezu bertan. Hau da, errepide lauak, portu txikiak, zailagoak... eta, gainera, tenperatura goxoarekin". Eguraldia faktore garrantzitsua da bizikletan ibiltzeko. Benidormera gehienbat horregatik joaten direla esan daiteke. Hala eta guztiz ere, orain zorioneko direla esan daiteke. Izan ere, udazken eta negu onak egiten ari da eta hori oso ona dela esan du Ibanek. Eguraldi oso txarra Lehen hilabeteetan lasai hasten dira. eginez gero, etxean gera daitezke "errodiAzaroan eta abenduan, adibidez, astean â&#x20AC;&#x153;Serieak bakarka lloa" egiten, baina ez da gauza bera. hiru aldiz gimnasiora joaten direla esan Janaria ere oso garrantzitsua da kirolari zigun Ibanek. "10-15 minutuz bizikletarekin egitea komenigabaten bizitzan. Hori dela eta, txirrindulaibiltzen gara pixka bat berotzeko eta gero riek ere garbi jaten dutela esan zigun Ibagimnasiora joaten gara. Han ordubetez rriagoa da bakoitza nek. Hau da, entsaladak, pasta, haragia pisuak eta beste zenbait ariketa egiten dituplantxan eginda eta abar. "Zailena da bere pultsazioetan gu, eta, azkenik, berriz bizikleta hartu eta 2gozoa ezin jatea". 3 orduz ibiltzen gara. Horretaz aparte, aste- joan behar Parrandak ahaztuta dituela adierazi du an pare bat aldiz, lau ordu edo lau ordu eta txirrindulariak. "Urrian izaten dugu parranduelakoâ&#x20AC;? erdiko entrenamenduak osatzen ditugu". da botatzeko aukera eta behin entrenatzen Urtarrilean, bospasei orduz entrenatzen hasita, ez dugu gauza askorik egiten". dira eta Benidormera ere joaten dira, asteOro har, Iban taldeka entrenatzen da, beterako, han jarraitzeko. Baina Ibanek esan digu bezala, entretenigarriagoa delako. Hala ere, entrenamendu batzuk "Entrenamenduak bakoitzaren egutegiaren arabera antola- bakarka egitekoak dira. "Serieak, adibidez, bakarka egitea tzen dira. Taldeko batzuk, adibidez, lasterketak korritzen komenigarriagoa da bakoitza bere pultsazioetan joan behar lehenago hasten gara eta horrenbestez pisuak egiteari lehe- duelako, baina entrenamendu luzeak hobeto egiten dira talnago uzten diogu". dean". Hori dela eta, askotan ikus dezakegu Iban gure inguEntrenamenduak prestatzaile batek eta Igor Gonzalez de ruetan entrenatzen taldean. Normalean, Osa anaiekin, Galdeanok osatzen dizkiete. Ez diete kontrolatzen ea ariketa Gorka Gonzalezekin eta Joseba Albizurekin entrenatzen da, guztiak ongi betetzen dituzten edo ez. "Baina pisua, koipea... baina azken biek kontratua bukatu dute Euskaltelekin eta neurtu egiten digute", adierazi du Ibanek. Hiru astetik behin zaila ikusten dute kirol honetan jarraitzea. Lagun horietaz Deriora joaten dira eta bertan medikuak kontrol guztiak egi- gain, beste batzuk ere izaten ditu entrenamenduetan: Aranaten dizkie. ga, Zubeldia anaiak, Joseba Zumeta "Tximista" eta Ander Lehen esan bezala, Euskaltel-Euskadi taldeko txirrindu- Odriozola zumaiarra, besteak beste da. lariak urtarrilean Benidormera joaten dira, astebeteko konAmaitzeko, aurtengo denboraldiaz galdetuta Ibanen heltzentraziora. Hala eta guztiz ere, azaroan ere beste bat egin buru nagusia hobetzea da. "Ea aurreko postuetan egotea lorzuten, lau egunekoa, Derion. "Gehienbat, fitxaketa berriak tzen dudan eta taldeari gehiago laguntzen diodan". ezagutzeko kontzentrazioa da Derion egiten duguna, hau da, Otsailaren 11n, lehengo urtean debutatu zuen toki berean pertsona berriekin erlazionatu eta harremanetan hasteko". hasiko du denboraldia Ibanek, hau da, Mallorcan. Ea zorte Benidormera, aldiz, denboraldia hasteko gutxi falta dene- handia duen eta denboraldi biribila ateratzen zaion.

2007ko

URTARRILA

talaia

Klarinete Maratoia, bosgarren urtez gelditu gabe ZUMBek antolatzen duen ikastaro berezia otsailaren 1etik 4ra izango da.

ZUMAIAKO UDAL MUSIKA BANDA

Bosgarren urtez jarraian Zumaiako Udal Musika Bandak Klarinete Maratoia antolatu du Musika Patronatuaren laguntzarekin, eta urtero bezala, Carlos CasadĂ˛ izango da irakaslea. Aurtengorako zenbait berrikuntza badaude ere, Klarinete Maratoiak beti izan dituen helburuei eutsiko die, besteak beste, klarinetearen familia instrumentala eta taldekako errepertorioa lantzea, klarinetearen historia ezagutaraztea, material pedagogiko egokiak hautatzeko ezagutzak lantzea, eta abar. Eta nola ez, Zumaian klarinetearen inguruan musika giroa sortzea.

Banakako zein taldekako klaseak edo eskolak emango ditu CasadĂ˛ irakasleak, eta urtero bezala, maila, adin eta herri ezberdinetako klarinete-joleak etorriko dira Zumaiara. Aurreko edizioetako ikasle kopuru antzekoa biltzea espero da, hau da, 70 klarinete-jole inguru. Gehien bat musika eskoletako ikasleak izaten dira Maratoira etortzen direnak, baina irakasleak ere beti hurbildu izan dira CasadĂ˛ren eskolak jasotzera.

Berrikuntzak: hitzaldiak eta Cafe Concert saioa. Urtero izaten diren entzunaldi irekiez eta amaiera-kontzertuaz gain, V. Klarinete Maratoian berrikuntza interesgarriak izango 2007ko

URTARRILA

talaia osteguna,1

ostirala,2

GOIZA

larunbata,3

igandea,4

Eskolak

12:30 Carlos Casadòren hitzaldia EGUERDIA

9:15 - 19:00 Eskolak

13:15 Alipio Guinaldoren hitzaldia Eskolak 17:15 Café Concert

ARRATSALDEA

19:30- 20:00 19:30- 20:00 Entzunaldi irekiak Entzunaldi irekiak Klarinete maratoiko egitaraua.

dira: otsailaren 3rako, larunbaterako, hiru saio berezi antolatu dira. Eguerdiko 12:30etan Carlos Casadòk ikus-entzunezko hitzaldia emango du klarinetea eta zine-musika uztartuaz, eta jarraian, Alipio Guinaldok haizezko instrumentuen oinarrizko konponketaz hitzaldi praktikoa emango du. Azkenik, larunbatean bertan, arratsaldeko 17:30etan, Café Concert berezia eskainiko dute ZUMBeko eta Maratoiko musikariek. Giro lasaian eta kafea lagun, klarinete-joleen eta ZUMBeko musikarien doinuak entzuteko aukera paregabea. ZUMBek deialdi berezia egin nahi die zumaiar guztiei entzunaldietara, hitzaldietara eta Cafe Concert saiora hurbil daitezen.

Jose Mª Korta Industrigunea A1 - 4. Pabilioia tel.: 943 86 50 68 fax: 943 86 13 45 e-mail: denda@ostolaza.com www.ostolaza.com

2007ko

URTARRILA

12:30 AmaieraKontzertua

carlos casadò klarinete maratoiko irakaslea

"Prestakuntza egokia eta konpromisoa uztartzen dituzten egitasmoetan sinesten dut." A Coruñako Kontserbatorioan Katedraduna, Espainiako Orkestra Nazionalean dihardu klarinete jole gisa Valentziako Chesten jaiotako irakasle, maisu eta lagun Carlos Casadòk. Klarinete Maratoia zer den hobeto azaltzeko eskatu, eta musikari, hezkuntzari eta herrigintzari buruz hitz egin digu, beti bezala, zehatz bezain sakon. Aurten bosgarren aldiz antolatuko da Klarinete Maratoia, eta urtero hartu izan duzu parte. Nola sortu zen Carlos Casadòren eta Klarinete Maratoiaren arteko harremana? Marixi Sesmak proposatu zuen Gipuzkoako musika eskoletako klarinete-joleen arteko topaketak egitea. Marixi duela urte batzuetatik ezagutzen dut, eta martxan jarri genuen egitasmoa. Zein izaten da zure lana Klarinete Maratoian? Gehien bat, antolatzen diren ikasleen lan-taldeen funtzionamendua jarraitzen dut. Ikasle aurreratuenekin edo irakasleekin bakarkako lan-orduak ere izaten ditut, eta hauekin klarinetearen teknika, errepertorioa, eta irakaskuntza lantzen ditut. Azkenik, kontzertu bat prestatzen dugu Maratoiko ikasle guztiekin. Zumaiako Musika Bandak ere parte hartzen du kontzertu honetan, eta Banda lagun dudala klarinetearen errepertoriosolistako obraren bat interpretatzen dut. Zer iruditzen zaizu Klarinete Maratoia, musikari eta hezkuntzari dagokionez? Ezagutzen al duzu antzeko beste ekimenik? Egia esan, klarinetean espezializatutako ikastaro asko dago. Hala ere, Maratoia irekiagoa da eta ez dut horrelakorik beste inon ikusi. Klarinetea ikasten da bertan, bai horixe, baina agian Maratoiaren helburua haratago doa: ikasleek beraien musika eskoletan egiten duten jarduera bat (klarinetea ikastea) beste herrietako ikasleekin elkar banatzen dute, eta hau guztia lau egunetan zehar eta leku jakin batean (Zumaian), horreta-

rako profesional baten laguntza dutelarik. Eta hau oso garrantzitsua da hezkuntzaren ikuspegitik. Uste dut, batetik, Maratoiaren bidez ikasketarako bideak zabaltzen zaizkiela, eta bestetik, beraien eskoletan ikasten dutena indartzeko aukera ematen zaiela. Atzera begira jarrita, nola baloratuko zenuke Klarinete Maratoiak bost urte hauetan egin duen ibilbidea? Denborak jartzen du bakoitza bere tokian, beraz, orain arte ezin dugu kexatu. Parte-hartzaileen kopuruak handia izaten jarraitzen du, erakundeak ere atzetik daude, eta musika eskoletako irakasleen laguntzak ere tinko dirau, beraz,… aurrera goaz. Eta ez da gutxi. Zure eta ZUMBen arteko erlazioa ez da Maratoira mugatzen. Izan ere, 2006ko maiatzean Kontzertu Didaktikoaren zuzeneko CD grabaketan hartu zenuen parte, Bandaren laguntzarekin bakarlari-gisa arituz. Zer iruditu zitzaizun? Batez ere esperientzia sanoa eta benetakoa izan zen. Musikarien jarreran igarri nuen hori, lanerako orduan, egitasmo hartan nola inplikatu ziren ikusita. Batzuetan uste dugu kalitate handia duenak eta diru asko kosta izan denak bakarrik daukala balioa, eta ez nago oso konforme. Herri guztiek, txikiak izanda ere, eskubidea daukate antzerki-talde bat izateko, edo musika-taldeak, edo futbol-taldeak, eta abar. Eta hori, bere horretan, balio handikoa da. Egia da talde hauen gidariak zenbat eta prestatuago egon orduan eta hobeagoa dela, baina talde hauek ez lukete aurrera egingo besteen konpromisorik gabe. Klarinete Maratoian bezala prestakuntza egokia eta konpromisoa uztartzen dituzten egitasmoetan sinesten dut. 2007ko

URTARRILA

gure zumai zarra

jexux iruretagoiena lafuente (eta 3)

“Baxakarte”

ABELIN LINAZISORO

Garai hartan zuek baserritarrak kaletarrak bezainbeste joaten al zineten eleizara? Eleizara gehiegi juten giñun gu. Artadira. Zumaira ez giñuan sartu ere eiten. Tailerrean hasi ginanean juxtujuxtu eta lanetik erten orduko orratza Artadira begira beti. Mezetara? Jun beharko. Eta hemezortzi urtekin ere, umetan bezela, arratsaldian bezpetara jun behar izaten giñuan. Bezpetara, hi! Hantxe, Artadin, danakin batera. Lehenbiziko jaunartzea, komunio txikia, zazpi urteren egingo huan, ezta? Bai. Eta komunio haundia hamaikakin, Zumaian bezela. Eta Zumaian bezala, izua sartzeko sermoi beldurgarriak botatzen al zizueten kanpotik ekarritako abadeak edo fraideak? Ez, ez. Samielko eleizan beti bertako apaiza izaten huan. Gainera ni urte batzuetan hor akolito ibili niñun eta ez diat ezagutu ez kanpoko apaizik eta ezta sermoi bildurgarririk ere. Bazekiat etxetik aittitta-eta Zumaira juten ziala egundokoak aitzera eta, puf!, serio etortzen huan hura etxera. Eta gure aitta, gainera, bazekiat Zumaiko parrokiko kongregaziokoa edo horrelako zeozer zala. Akordatzen nauk egundoko eskapulario haundiakin ibiltzen zala eta gu, berriz, hilero jauna hartzerakoan

2007ko

URTARRILA

“Santaeskean ibiltzeko baimena ematen yereginean onak hittuan. Xebero zaharra ondora etortzen huan eta: ze? Kantuan ondo ai al zeate? Eta nik, bai, oso ondo.” medaila lepotik zintzilik, trentza itxurako lokarri batetik. Samielen Eustakio zeoan sakristau eta hark partitzen xixkin. Sakristaua berez Joxe Manuel Xaharra huan, Txikito Artadiren anaia, eta Eustakio etxean morroi zeukanez, ba, hau bialtzen zian. Joxe Manuel berak beti pelota partidoa edo kristoa izaten zian-eta. Zumaiara, orduan, zuek ez zineten ia etorri ere egiten. Elizkizunetara ostegun santu eta ostiral santu egunian prozesioa ikustera. Txandaka. Batzuek ostegunian eta besteak ostiralian. Bestela, elizkizun danak

Samielen bertan. Kalbarioak-eta. Gu han eoten giñun begira neskak makurtuta lurrari pa ematean ipurdia ikusiko ote genien-edo. Eta neskatan? Hamabost, hamasei urterekin hasiko zineten, ezta? Eta non? Hamabost, hamasei, ez. Gehio. Kanpora ertentzeko dirurik izaten al genien, ba? Hamabost, hamasei urtekin oaindik soka-saltoan ibiltzen giñuan neskekin. Gerora, bai. Behin hemezortzi urte buelta hortan hasi giñun trenean Zautza juten. Eta neguan, ba, hoixe, Zumaiko Goiko Plazan dantzan edo dantza egin nahian. Neguan Zumaira, baina udan, usaira-edo, Zautzako joera hartu ginien. Badakik, kanpokoa beti gozoago izaten dek-eta. Holaxe. Gure bizimodua holakoa izan dek, motel. Lana eta lana eta ezer naturala eitea pekatua huan. Bekatu kontu hau oso pertsonala dek, baina iri zer iruditzen zaik, bekatuari zitzaion beldurra txikiago ote zen baserritarrengan kaletarrengan baino? Hori, auskalo. Baina guk ez ginien inongo bildurrik. Sinistu ere ez, e? Gu akolito mutil koxkorretan izan giñun, eta, pentsa zak, apaizak ardo garbi-garbia eukitzen zian meza emateko, ur ttantta batekin. Ba, hamaika aldiz jo ginien trago galanta eta gero botila urez bete pekatuaren beldur haundirik pe. Han

bazuan apaiz jator askoa, Don Juan Beltxa, ba, hark bazekian edaten gendula eta ez zian kasurik eiten. Txapel gorria huan, baina huraxe izan huan Samieleko apaizik jatorrena. Gero, pekatuaren beldur horrekin jarraituz, ba, emakumeak pekatuari beldurra baino gehio buruan sartuta zutena zera huan, zer gertatu zeiken gero. Haurdun geatzeko bildurra. Orduan batenbat haurdun geatzea gerran hiltzea baino okerro huan, motel. Eiteko amorratzen bai, baina ezinean. Izan ere, orduan aitarik gabeko haurrak Billabonara bialtzen hittuan eta gehio ikusi ez haurrik. Lotsagarria huan hura. Oain ere eleizara juten danentzat lotsagarria izango dek haurdun geratzea, baina orduan, puf!, akabo. Gaia aldatuz. Bertsotarako zaletasuna umetatik izan al dek? Bai. Gurian aittittatik hasi eta beti izan dek halako afizio pixkat. Eta gero, ba, ukuiluan gure umorea horixe huan: Txistutan ein, bertsoa bota eta horrela. Gero, Baxarri hasi zanean, haren bertsoak, bi, hiru… ederki geatzen zitzaizkian buruan. Haiek kantatu eta hola ibiltzen niñun beti. Orduan ez zeoan ez bertso eskolarik eta ez ezer eta gure amaren osaba batek, Andoaingoak, bertsotan bapo eiten zian eta bertso zahar pila zekian hark. Asko. Nahiago nikek

nik hainbeste baneki. Hola, ba, hura samieletan etortzen huan eta… latigo bertsotan. Harekin hasi giñuan poliki-poliki etxean. Gonbidauak etorri eta bazkal ondoren, hantxe mahaian. Nik orduan hamabi bat urteedo izango nixkian. Hortik aurrera, ba, pixkanaka. Hamasei urtekin-edo santaeskean jun niñun. Bueno, santaeskean beti ibiltzen giñun ikasitako bertsoekin. Baina hamasei urtekin, ba, hau motxa dek eta bertsotan hasiko nauk, esan nioan nere buruari.

“Orduan batenbat haurdun geatzea gerran hiltzea baino okerro huan, motel. Aitarik gabeko haurrak billabonara bialtzen hittuan eta gehio ikusi ez haurrik. Lotsagarria.”

Nondik nora ibili zineten? Ba, Arrua inguruan. Xoxokuan nerekin ibilitako jendearekin. Haiek santaeskean ibiltzea pentsatu zutenian, ba, hark bazekik, eta nei deitu niñuen. Eta hor ibili giñuan Arrua aldian. Mardu alde horretan, gero Talo, Mailu, Agerre… eta hor inguruan. Eguna eta gaua pasa giñun, e? Elorrixa aldian ere bai. Eta oinez, e? Ez oain bezela kotxiakin. Santa Ageda bezpera egun osoa eta gaua ere bai? Bai, bai. Egun osoa eta gaua hurrengo goiza arte. Akordatzen nauk hurrengo goizian goiz nola jan gendun Mailunian. Gau osoa ere kantari. Bai. Baserriz baserri. Goizeko ordu bitan edo hiruretan baserriren batera

Erloju eta bitxidenda E. Gurrutxaga plazan 2007ko

URTARRILA

gure zumai zarra ailegatu eta segi kantuan baserrikoak jaiki arte. Eta nahiz eta jakin santaeskean jungo giñala baserrietan lo eoten hittuan, normala ordu horretan. Gu lehenagotik soinua jo eta orruak eiten hasten giñun ea jendia moitzen zen, baina badakik, ohean daonak jaiki eta jantzi ein behar izaten dik eta gero argia piztu gabe ate ondora etorri entzutera, gu bien bitartian jaiki ez balia bezela kantatzen ginien. Ikaragarri kantatu behar izaten ginien. Bildurgarri. Eta hainbeste denbora behar izaten al zenuten baserri denetatik pasatzeko? Bai. Denbora luzea behar izaten dek bailara dana eiteko. Guk, hemendik hasi eta han bukatuko diagu, esaten ginien eta goizaldeko seiretan-edo artian dozenerdi bat etxe falta ziala ikusten bahuan, ba, haietako bakarren bat utzi eiten huan, baina gero kristonak entzun behar haienean ez giñulako kantatu. Bailara osoa osatu nahi izaten huan. Baserri danetara iritsi. Zergatik Arruako bailara? Ba, taldeko gehiena hangoa zalako. Aranberrikoak, Sakonberrikoak… eta alde hartakoa. Behin Agerreraino ere ailegatu giñuan, baina ez nauk ondo akordatzen. Soinu txikia jotzen Praxku huan. Soinu honek tekletan zapatatxoak eamaten ixkik eta soinua jotzean ez dek ezer pasatzen, baina hura beti zapatatxuak askatuta eta larri ibiltzen huan. Pildumena hartu, patrikan gorde, eta teklatxoak alde batera eiten zunian, pildumena poxpoluakin berotu eta hare-

“Neskekin, elkar harrapatzen, korrika, harri tiraka, korta libreka, mandomandoka, hanka errenkan, soka saltoan… pelotan fueraka ere bai, baina honetan neskak ez zien nahi izaten, gu astoak baino okerro ginalako eta jota igual lurrera bueltaka botatzen ginitien neskak.” kin lotzen zian. Arbi hostroa eta guzti erabiltzen zian hark teklen arazoa konpontzeko. Egun osoa eta gaua ere kantari ibili ondoren hurrengo goizean lanera joan beharko zenuten, ba.

Bai, bai. Gogoratzen nauk behin batian Urrestillan izan ginala. Gau osoa kantari pasa eta hurrengo goizian Urolan Zumaiara etorri eta lanera jun ginala. Behin egun bat galdu ezkeo, bigarrena ezin galdu. Tailerrean jai egitea eskatuko zenuten, jakina. Bai. Santaeskea otsailak lauan izaten dek eta astegun buruzurian tokatu ezkeo egun bat galtzen huan. Santaeskean ibiltzeko baimena ematen Yereginean onak hittuan. Xebero zaharra ondora etortzen huan eta: Ze? Kantuan ondo ai al zeate? Eta nik, bai, oso ondo. Gero, bertsotan pixkat porratzen hasi nintzanian, ba, Euxebiori esaten nittuan: Hi, bihar honelako lekutan zeukat saioa, eta Euxebiok, ondo, ondo. Ez nian sekula arazorik izan. Gogoratzen nauk halako batian gerente bat jarri zutela Yereginean. Egun batian hutsegin diat bertso kontuakin eta hurrengo egunian nerena etorri huan ea zer pasatu zitzaidan galdezka. Nik, betiko martxan nebilela eta lagatzeko pakian, esan nittuan. Orduan hark, ba, zeozer pentsatu beharko zala, bertsua ala lana. Eta nik orduan: Hi, adarra jotzea etorri al haiz honea? Nik oain arte ez diat arazorik izan hortan eta alde zak begi bistatik! Haizia hartzera bialdu nian. Geroxeago, Euxebiok ofizinara deitu zian eta orain hura gerentea zala eta errespeto pixkatekin hitz egin behar zitzaiola eta horrela hitz egin zian. Euxebio gizon ona huan. Nerekin ondo konpontzen huan. Handik aurrera, ba,

amaiako plaza, 2 Tel. 943 143278

2007ko

URTARRILA

lehen bezperan esaten nun bezela, bi egun leheno abixatzen nian. Baina ez gerenteari, e? Yeregitarren bati. Hi, esaiok goiko horrei, e? Hortan Yereginean ez nian izan arazorik. Bertsolaritzan plazaz-plaza noiz hasi hintzen? Hemeretzi urte nittunian, Aginagan gazteentzako lehenengo txapelketa jarri zien. Hogeita hamar urte artekoentzako zala uste diat. Ordurako Joxe Agirre eta hauek bazebiltzan eta Joxe berak irabazi zian. Hau ni baino hamar urte zaharro izango dek, baina kriston poza hartu nian, sekula prestatu ez eta zortzien barruan geratu bainiñun. Goizian hemeretzi hasi, arratsaldeko saiorako zortzi sailkatu eta azkenean seigarren geratu niñun. Urte hartan bertan Villafrancara jun eta ez nian gauza handirik ein. Baina hurrengokoan Oiartzuna jun eta irabazi ein nian. 1.960an, hogei urte nittula. Gero hor ibili nauk txarra-txarra. Eztarria ere zeharo txarra nian, polipoekin-eta. Orduan medikuena jun banintz, sendatuko niñuen, baina garai hartan medikuena jutea zea huan… Amaitzeko, zintzilik geratu zaidan galdera. Zuek eskolan neska mutilak gela berean elkarrekin egoten zineten eta kanpoan jolasean ere elkarrekin? Bai. Elkar harrapatzen, korrika, harri tiraka, korta libreka… Pelotan fueraka ere bai. Baina honetan neska ez zien nahi izaten, gu astoak baino okerro

Zer jende mota joaten zen meza horretara? Bueno! Guardi zibil zaharra ugari! Gainuntzian baserrietako jendia. Meza merzedarioak ematen zien, badakik, "artista" jendia. Ondo zaituta eoten giñun, bai. Larramendi, Karakas eta inguruko baserritarrak juten giñun. Zuloaga hurre zeolako. Zelaia bertan eta, tak, mezeta. Bestela, Zuloaganekuakin-eta bagiñun amistade pixkat. Pelotan-eta han bertan, beaien frontoian ibiltzen giñun. Jai egunian hondartzan ere ibiltzen giñun.

giñalako eta jota igual lurrera bueltaka botatzen giñitien neskak. Artadin hoixe huan. Hanka baten gainian batek besteak harrapatzen ere bai. Hanka errenka deitzen giñun. Mando-mandoka eta soka-saltoan ere bai Jai egunean hemezortzi urtetik aurrera Artaditik batera eta bestera irteten hasi zinatenean, meza entzuten-eta berdin jarraitu al zenuten? Bai. Soldautza jun arte bai behintzat. Uda partian askotan Santixora juten giñuan meza entzutera. Santixo alde hortan ere baginien zelaia, goizian belarra ebatera jun eta hamabitan mezeta.

Orduan, jai egunean jai egiten zenuten. Jai bai, baina goizian hiru edo lau ordu lan egin ondoren. Ganauari jaten emateko lana ein behar izaten dek. Baserri batzuetan larunbatean ein eta jai hartzen zien, baina gurian ez zeon holakorik. Ganaua pixkat baldin badao, belar pila behar izaten huan egun osorako. Eguerdirako, iluntzeako eta hurrengo goizerako listo euki behar. Bost-sei behi eta hauen txahalei jaten emateko belar mordoa behar. Txahalekin zer egiten zenuten? Hazi eta saldu, jakina. Ahal zen azkarrena. Nahiko txikiak askotan, dirua behar izaten giñun-eta. Badakik. Harakinari, Artia Txikiari saltzen giñuan. Bueno, uste diat nahiko izango degula, ezta? Bai, bai. Nereatik ondo zeok.

2007ko

URTARRILA

ipuina

Gabonen ondorengorako ipuina Jose Manuelek gorroto ditu Gabonak. Hasieratik bukaerara, egun bat ere barkatu gabe. Berdin Gabon Gaua, Eguberri Eguna, Urtezahar Gaua..., gorroto ditu guztiak, baita tarteko egun buruzuriak ere. Are gehiago gorroto ditu egun horietan bazter guztietan erruz ugaritzen diren pertsonaia, apaingarri, zuhaitz, argi, kolore eta abarreko guztiak. Gabonak zetozela eta, telebistan esan zuten familia bakoitzak ohi baino 1.068 euro gehiago gastatuko zituela, aparteko jaki, opari eta abarretan. Irudiak ere eman zituzten, supermerkatu batekoak, jendez gainezka, poltsak eskuetan txinga astunak balira bezala. 1.068 euro pertsonako? Jose Manuelen partea beste norbaitek gastatu beharko du. Telebistan esan zuten gero eta euskaldun gehiagok alde egiten duela etxetik Gabonetan. Zorioneko gutxi ahaldun batzuk Karibera joaten omen dira, eta hondartza zuriak eta itsaso urdinak erakutsi zituzten; beste batzuk Kanariar Uharteetara joaten omen dira, eta Teide mendia azaldu zuten; beste batzuk Pirinioetara joaten omen dira, eskiatzera, eta abailan jaisten ziren eskiatzaileen irudiak eman zituzten. Jose Manuel ez da inora ere joan Gabonetan. Hemen egon da. Antonia eta Maider etorri dira. Eskailera zabaldu, Maider gora igo eta zuhaitzetik apaingarri guztiak kentzen hasi da: girlandak, argiak, koloretako bolak... Antoniak kutxa batean gorde ditu, txukun-txukun, datorren urterako. Jose Manueli begiratu eta esan dio kobratu dutela. Hizketan jarraitu du emakumeak, erantzunik espero ez balu bezala: "Bai, saria, Jose

2007ko

URTARRILA

Manuel. 9,6 milioi eurokoa. Zumaian norbaiti tokatu zitzaion eta oraindik inork ez daki nor den. Baten bat ederki biziko da, e? Guri tokatuz gero, e, Maider?", eta hizketan jarraitu dute, dirutza horrekin zer egingo luketen, zeinek amets handiagoa beteko. Jose Manuelek ez du jokatzen ez loteria, ez bonolotoa, ez kiniela. Jokatu gabe, zaila zerbait tokatzea. Jose Manuelentzat, "jokatu" hitzak beste esanahi bat dauka. Betidanik saiatu da koherente jokatzen, pentsatzen duena eta egiten duena batera eramaten, bizitza guztian. Txikitan, amaren ondoan haziagatik, aitak itzal handiagoa egin zion eta askoz errazago bereganatu zituen anarkismoaren ideiak katoliko apostolikoenak baino. Ez jainkorik, ez aberririk, ez patroirik, gaztetatik eta bizitza osoan. Koherentziari eusten saiatu izan da beti, baita "treintaiseisean" ere, Donostiako Komuna osatu eta frankistei aurre egin zietenean, edo Espainiako lurretan atzera eta atzera egin behar izan zutenean. Jose Manuel beti ahalegindu izan da koherente izaten, eta ez zen itzuli Euskal Herrira harik eta Patxizaharra ohean eta zaharrik hil zen arte. Baina hemen eta orain, San Juan Egoitzan eta Gabonak bukatu berritan, egunotan gertatutakoez hausnartu du Jose Manuelek. Ez da hain erraza koherentziari eustea, 90 urteen bidean jarri, batetik bestera ibiltzeko besteez baliatu behar eta Gabonak gorroto dituzunean. Egunotan egoitza goitik behera apaindu dute, argiz eta apaingarriz, eta Gabonetako kantak abestu dituzte, kantatu dizkiete, Gabonkorua propio etorrita ere bai. Gabonetan, arratsaldeetan

entretenitzeko, ohi bezala telebistaren aurrean jar-

leihotik. Bestaldean, txoria pausatu zaio jostari leiho-

tzen zituzten eta hango gabonkeria jasangaitza zen,

an. Haren kantua imajinatu du, kristal lodiaren atze-

benetan. Jose Manuelek ukabilak ixten zituen amo-

an, eta are gehiago gorrotatu ditu Gabonetan mega-

rruz, baina beste ezer ere ezin, ez baitzen gauza

foniatik etengabe jarrita izan dituzten Gabonetako

haserrea bestela adierazteko. Orain, telebista-pantai-

abestiak.

latik begirada baztertu eta kanpoaldera begiratu du,

Vladimir Chiapuso 2007ko

URTARRILA

kultura

ITAKAren lehenengo lana HAIZE GALARRAGA

Itaka-ren lehenengo lana kalean da. Nerabe izena jartzearen arrazoia hauxe omen da: lehenengoa izanik, heldu gabe dagoen lana izatea. Beraiek hala esan arren, disko osoa entzun ondoren, ez du hori ematen. Lana biribila da, bai soinu, bai teknika eta bai estilo aldetik. Soinuari dagokionez, frogaturik geratu da Mikel Anestesiaren Fidelenea grabaketa estudioa kontuan hartzeko moduko erreferentzia dela, eta bertan grabatzen duten taldeek ez daukate zertan aurrekontu handiagoko beste taldeen inbidia eduki. Estilo aldetik, Nerabe diskoa stonerrock estilokoa dela esan daiteke, nahiz eta gitarraren riff-ak berezko stoner-a baino modernoagoak izan. Kuraia-k Euskal Herrian zabaldu duen post-stoner-aren ondorengoak edo. Itaka-k lan freskoa atera du lehendik nahiko landuta dagoen estiloan, eta horretan asko lagundu du Aitorrek. Bere garrasi gordinek metalaren eragin nabarmena erakusten dute. Maketa atera zutenean ere

2007ko

URTARRILA

ez nintzen aspertu Zumaiako Jonathan Davis goraipatzeaz. Disko honetan Davis-en mugetatik haratago entzun daiteke, teknika ederki menperatuz. Nerabe hamar abestiz dago osatua. Ziztu bizia, gaur egungo gizarteak daraman bizitza erritmoari buruzkoa da. Lehenengo abestia izaki, hasiera bortitza du eta atzetik zer datorren erakusten digu. Inoiz ez nauzue aldatuko eta Teenager abestiek komunikabideei eta gaztaroari buruz hitz egiten dute, hurrenez hurren, eta musika aldetik lehenengoaren bide beretik doaz. Laugarren abestiaren izenak jakin-mina piztu zidan, maitasun abesti bat izanik Morning wood esamoldearen esanahia bilatu nuen eta irribarre bat atera zitzaidan. Zuek berdin egitera gonbidatzen zaituztet (esanahia ezagutzen ez duzuenoi behintzat). Abesti honek, gainera, Nidel gogorarazten dit (hasperen nostalgikoa). Hurrengo abestiak Ezinezko helmuga eta Amorrua eta ezina dira. Lehenengoan, adibidez, bateriaren kalitatea nabarmen daiteke, disko osoan

bikain jo arren, abesti honetan jabetu bainaiz benetan. Amorrua eta Ezinan Kabul-eko E単autek laguntzen du jotake abiapuntudun abesti honetan garrasi batzuk sartuz. Soinu desberdina duelako edo, Zure pozoina ikaragarri gustatu zait. Gitarraren riff-a ahotsarekin batera... zoragarria. Errepidean abestiak bide beretik doa nobedaderik gabe, baina kalitatea gainezka duela. Rock a Bily abestia, gitarra horrekin, Kyuss-en Welcome to sky valley maisulanean sartuko bagenu, bat gehiago izango litzateke Gardenia edo Asteroid bezalako perlen artean. Bukatzeko Kaioen marmarra, Itaka-ren abestirik hunkigarriena, lasaiena, kalitatezko taldeek euren lanen ilunabarrean erabiltzen dituzten horietakoa, bukaerako garrasi eta guzti. Besterik gabe, 10 euroren truke zuen eskura duzue misteriorik ez duen baina bikaina den lan hau. Ez zarete damutuko. Itaka-ri buruz gehiago jakiteko www.itakatakata.com

ZINE FORUM Urtarrilak 25, gaueko 10:15ean

Otsailak 8, gaueko 10:15ean

United 93

Junebug

Zuzendaria: Paul Greengrass Aktoreak: Christian Clemenson, Trish Gates

Zuzendaria: Phil Morrison Aktoreak: Amy Adams, Embeth Davidtz

Paul Greengrass zinegile britainiarra da pelikularen zuzendari eta gidoilaria. Indarkeriaren gaia aurrez ere jorratu du. 1980ko hamarkada hasieran, telebistarako lan egiten zuenean, gose greban zeuden IRAko presoak elkarrizketatu zituen. 20 urte geroago Bloody Sunday eta Omagh lan ikaragarriak eraman zituen pantailara, biak ere Ipar Irlandako gatazkarekin lotutakoak. United 93 honetan ere hain ondo lantzen duen estilo dokumentala erabiltzen du. Kamera eskuan hartuta eta aktore ezezagunekin goiz hartan hegazkin hartan agian gertatu zena jasotzen du. Pilotu kabinatik entzundako elkarrizketak eta bidaiariek beren senitartekoei egindako telefono deiak erabiltzen ditu britainiarrak istorioa kontatzeko. Beste norbaitek film manikeo bat egingo luke: bahitzaileak deabruak izango lirateke; bahituak, berriz, santu hutsak. Greengrassen helburua ez da hori. Ez dago deabrurik, ez eta santurik. Denak dira pertsonak zinegile ausart honentzat, beraien ideia, pentsamolde eta fede propioarekin, eta horrek egiten du oraindik ere mingarriagoa pelikula. Film politikoa eta gizatiarra. Zalantzarik gabe, 2006ko onenetakoa.

Familia berriro elkartzeak eta horrek ekar ditzakeen mila arazo azaltzen dituen filmak auskalo zenbat egin diren, baina esan dezakegu Juneburg hau lehenbiziko postuetara bere meritu propioaz igo dela. Hirian bizi den bikote ezkonberriak, senarraren jaioterrira, hegoaldera, joatea erabakiko du, hango pintore baten koadroak emazteak bere galerian jarri nahi dituelako, bide batez, senarrak bere familiari bisita eginez. Berriro elkartze horrek zauri zaharrak ireki eta ondorio sakonak ekarriko ditu. Gizonezkoaren amak duen mesfidantza bere errainarekiko; anaiak dion inbidia eta gorrotoa hiri handi batean bizi delako; anaia horren heldutasunik eza eta beldurra emaztea haurdun duelako; pinturak lortzera joan den emaztearen harridura, senarra oraindik hain lotua ikustean atzerakoia iruditzen zaion familiariâ&#x20AC;Ś Phil Morrisonek hori guztia errespetu handiz eta maitasunez erakusten du, bakoitza den bezalakoa da, ez daude onak eta gaiztoak, eta zuzendariak bere kamarekin keinu apalena edo begirada laburrena ikusaraziko digu, pertsonaiak izan dezaketen bakardadea pertsonarik gabeko paisaietan edo gela hutsetan sentiaraziko digu eta film osoa detaile txikiz beteta dago, ikusle zorrotzak harrapatuko dituenak.

Era guztietako instalazioak etxebizitza, pabiloi eta herriko argietan

2007ko

URTARRILA

agenda IRTEERA MUSIKALA Otsailaren 16ean Bilboko Arriaga antzokira, “Lucia Lacarraren Gaua” ikuskizuna ikustera. Sarrerak Forondan salgai, urtarrilaren 18tik aurrera. 943-861056 foronda@zumaia.net

IKASTAROAK Ikasturtean zehar matrikula zabalik: Informazioa 943-861056 BI ARRI: Eskulanak, Tifany, Patchwork eta josteko lan txikiak PINTURA TAILERRA: Astelehenetik ostegunera.

Zumbillo, 4

YOGA: astearte eta ostegunetan 18:30ean KZ Gunea: ikastaro eta mintegiak. 943-862866. SABEL DANTZA: Ikastaro berria otsailetik maiatzera.

DEIALDIAK INAUTERITAKO KARTEL LEHIAKETA: Inauteriak iragarriko dituen kartela aukeratzeko lehiaketa. Epea: urtarrilaren 30a. Oinarriak kultur etxean. BALEIKEREN BIGARREN ESKUKO LIBURU ETA DISKO AZOKA: Otsailaren 9tik 11ra, Alondegian.

INAUTERIAK Otsailaren 16tik 19ra. Eskolako festa, Mozorro lehiaketak, Musika Banda eta Musika Eskolak antolatuta, Haur Jaialdia, eta astelehenean, Pirritx eta Porrotx pailazoen “Mari Mototx ikuskizuna”

URTARRILA Osteguna, 11: 22:15ean zine forum saioa “C.R.A.Z.Y” Ostirala, 19: 22:00etan Aita Marin “El vendedor del tiempo”-Ados teatroa

Osteguna, 25: 17:30ean Ipuin kontaketa saioa liburutegian Apika taldearekin 4 urtetik gorako haurrentzat. 22:15ean zine forum saioa “United 93” Igandea, 28: 12:00etan Aita Marin, haur antzerkia “Txanogorritxu”

OTSAILA Otsailaren 19an Pirritx eta Porrotx “Mari Motox” Otsaila 23, 22:00etan, antzerkia, Maskaradaren “Gernika 1937, historia del Gernika”

Tel. 943 861407

Amaiako plaza

Basadi, 12 behea

Juan Belmonte, 6

2007ko

URTARRILA

Tel. 943 861018

Lucia Lacarra Ikusteko irteera otsailaren 16an

bigarren eskuko liburu eta disko OTSAILAK 9, 10, 11 OXFORD ARETOAN

azoka

Zuen liburuak, diskoak eta pelikulak Turismo Bulegoan utzi ditzakezue urtarrilaren 31 baino lehen.