158 (2007ko iraila)

ZUMAIAKO HILABETEKARIA

BALEIKE 158. ZENBAKIA. DOHAINIK 2007ko IRAILA

www.baleike.com

URREZKO PIRAGUISTAK Itxas-Gaineko bost kirolarik hartu dute parte Munduko Maratoi Txapelketan

K A R I D A D E K O

B E N T A R E N

A G U R R A

ZUMAIA

ZUMAIA

ZUMAIA

Itsasotik gertu. 3 logela, egon-

Adi gazteak!! 2 logela, sukaldea, komuna eta egongela dituen atikoa.

156.263 e - 26.000.000 pta.

3 logelako etxebizitza, egongela, sukaldea eta komuna.

Eguzkitsua.

330.556 e -55.000.000 pta.

gela, sukaldea eta komuna. Erdi

ZUMAIA

AZPEITIA

40 eta 60 m2tako loftak

Erdi eraberritutako pisua. 6

eraberritua. Garajearekin.

AZKOITIA

ZUMAIA - Amaiako plaza

13.000.000 pta.

19.000.000 pta.

logela, 2 komun. Inbertsiorako aukera paregabea.

Etxebizitza. 2 logela, egongela, sukaldea, komuna eta trastelekua. Altzariekin.

Igogailuarekin 156.263 e - 26.000.000 pta.

DONOSTIA- HIRIGUNEAN

AIA

LARRAUL

VERA DE BIDASOA

Nekazalturismoak.

Txalet paregabea.

Informazioa: 630 335 561

Estreinatzeko.

Eraikitzen ari diren apartamentuak. 1 eta 2 logelakoak. Garaje itxiarekin.

Eraberritutako etxebizitzak.

Sartzeko prest. Informa zaitez.

96 etxebizitza, 2, 3, 4 eta 5 logelakoak. Kalitate handiko materialekin eginak. Ezin hobeak.

Informazio gehiago: 666 111 999

192.324 e - 32.000.000 pta.

BASERRIAK. AUKERA HANDIA.

TXALETAK

Bergaran, Ibarran, Azpeitian, Bidegoian, Elosuan, Aian, Errezilen,

Mutrikun, Aizarnan, Zumaian, Aian, Aizarnazabal, Azpeitian, Zi-

Tolosan, Alkizan‌ INFORMATU!!

IRURA Laster eraikitzeko 60 etxebizitza. Leku ezin hobean eta kalitatezko materialak. Egongela handia, 3 logela, sukaldea eta bi komun. Terraza txikia (13m2-koa). Trasteleku eta garajea.

LEGAZPI Eraikitzen dauden famili bakarreko 5 txalet. Partxela politean.

Material onak. 91.500.000 pta.

zurkilen, Lasarten, Orion, Iraetan, Donostian‌ INFORMATU!!

AZPEITIA Eraikitzen dauden luxuzko apartamentuak. Logela 1 eta bikoak.

Leku onean. Prezio onak.

ZARAUZTIK 10 MINUTURA. Lau solairuko azken txaleta. Egongela handia, 4 logela, komuna, 3 terraza, bi lorategi eta garaje bikoitza. Txokoarekin. Kapritxo hutsa.

77.000.000 pta.

Erosi, berritu, biziberritu, eta eraiki egiten ditugu etxebizitzak, eraikinak, baserriak, txaletak, lursailak, merkataritzako lokalak... Prezio onak, eta aurrekontuak konpromisorik gabe.

PATXITA ETXEZARRETA, 4 BEHEA - ZUMAIA tel.: 685 781 613 - 666 111 999 inmozumaia@yahoo.es www.inmozumaia.com

AZALA g. zabaleta

BALEIKE158 herri aldizkaria Juan Belmonte, 29 behea tel.: 943 86 15 45 e-maila: aldizkaria@baleike.com Argitaratzailea Baleike Kultur Elkartea e-maila: elkartea@baleike.com Administrazio batzordea: Xabier Azkue, Gurenda Serrano Koordinatzailea: Juan Luis Romatet, Gorka Zabaleta; Kazetariak: Itsaso Ibarra, Maitane Urbieta, Itziar Garate, Izaskun Urbieta, Maitane Agirre, Iure Alzibar, Abelin Linazisoro, Haize Galarraga, Mikel Olasagasti, Joseba Alkorta Kolaboratzaileak: Xebas Leiza, Miriam Romatet, Dani Carballo, Unai Gijarro, Joanito Dorronsoro, Eneko Dorronsoro, Xabier Aranguren, Xabier Aizpurua, Ibon Aizpurua, Jon Maia, Natur Taldea, Ander Hormazuri, Aitor Manterola

4

baleike+

Bakoitzari berea ITXAS-GAIN MUNDUKO TXAPELKETAN

16

baleike+

Karidadeko Bentaren agurra SEI URTEKO IBILBIDEAREN ISTORIOA

Diseinua eta maketazioa: Roberto Gutierrez Hizkuntz zuzenketa: Imanol Azkue Publizitatea tel. 943 86 15 45 gurenda@baleike.com Inprimategia Antza Inprimategia (Lasarte-Oria) Tirada 1.000 ale Lege gordailua: SS-405/94 ISSN: 1136-8594

27

txokorik txoko PAROLETIK GETARIA ALDERA

Baleikek ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.

Argitalpen honen edizioko laguntzaile:

BALEIKE 2007 IRAILA

BALEIKE+

Bakoitzari berea TESTUA ETA ARGAZKIAK: GORKA ZABALETA

Oier Aizpuruak urrea lortu du Hungarian jokatutako Munduko Txapelketetan. Laugarrena du maratoian, eta jadanik kirolaririk handienen artean ageri da bere izena. Baina ez da Itxas-Gaineko piraguista bakarra izan Mundialean. Gyorren izan dira Xabier Osa, Vicente Royo, Maialen Velarde eta Nere Lizeaga. Batzuek lortu dute amestutakoa, beste batzuek ez dute zorterik izan, baina denek dute kontatzea merezi duen istorioa.

BALEIKE 2007 IRAILA

BALEIKE 2007 IRAILA

BALEIKE+

Xabier Osa

Emaitza guztien gainetik Xabier Osa, K1eko proba amaitu ondoren. Irrifarra ez zuen galdu.

Noiz: irailaren 5ean, goizeko 8:30ean. Proba: K1 beteranoak. Emaitza: deskalifikatuta, bigarren amaitu ondoren.

Helmuga zeharkatu eta astiro-astiro hurbildu zara guregana. Erromako enperadoreek zirkuan nola, halaxe egin duzu behatz lodiarekin beherantz, eta bi hitzekin lagundu keinua: “Buia bat”. Aldamenekoak segituan ulertu du mezuaren esanahia: “Buia bat gaizki pasa dik eta deskalifikatzeko arriskua ziok”. Gogorra behar du izan egoerak. Gogorra, urte osoan atsedenik gabe egurtu behar izan duzulako gorputza gero bere onena eman dezan; gogorra, emazteari eta alabari ordu asko kendu behar izan dizkiezulako; gogorra, eguna iritsita, onena zarela erakutsi arren, bi aldiz izan zarelako bigarren. Eta honek azalpena behar du: aurrena, behar baino lehenago egin duzuelako helmugaratzeko esprinta Medrano espainiarrak eta biok, azken ziaboga ahaztuta; eta gero, hanka sartzeaz jabetuta, segundo batzuk lehenago etsita zihoan ingeles berpiztuaren atzetik sartu zarelako helmugan, aldamenekoak behin eta berriro “Harrapatuko dik, harrapatuko dik” erregutzen zuen arren.

Gogorra, bigarren izanda ere, lehen ziabogan gainditu ez duzun buia hura duzulako buruan, badakizulako epailea bertan zela eta normalena deskalifikazioa dela. Gogorra

BALEIKE 2007 IRAILA

behar du, bai, hainbeste meritu egin ondoren esku hutsik gelditzea.

Zuk, ordea, ez duzu irribarrea galdu. Ez duzu piragua pikutara bidali uretatik atera bezain pronto. Ez dizugu maldiziorik entzun. Etxera deitu eta alaba Iratiri agindu diozu baietz, erreklamatuko duzula, hura lasaitzearren. Eta gero azalpenak eman dizkiguzu. Aurrena buian gertatutakoaz.

“Ziabogara talde bat iritsi gara eta ez dut pasatzeko tarterik izan. Buia jo dut piraguarekin, baina zoritxarrez barrualdetik pasa dut kanpoaldetik beharrean. Saiatu naiz atzera egiten, baina ezin nuen eta ikusi dut besteak bazihoazela eta aurrera egitea erabaki dut”. Gero, helmugaratze ustelaz.

“Nik banekien azken ziaboga falta zela helmugara iritsi baino lehen, baina Medrano ikusi dut bazihoala helmugarantz eta zalantza sortu zait: azken orduan aldatu egin ote dute ibilbidea? Baina oraingoan, behintzat, antolatzaileek zuten arrazoi”. Azkenik, helmugaratzeaz. “Pentsatu dut harrapatuko nuela. Beste 20 metro eta hortxe nuen”. “Beste maratoi bat behar zenuen zuk”, esan du aldamenekoak. “Oraintxe egingo nuke”, erantzun diozu. Denok sinetsi dugu.

Xabier Osa eta Vicente Royo

BALEIKE+

Kirolari eredugarria

Noiz: irailaren 6an, goizeko 8:30ean. Proba: K2 beteranoak. Emaitza: amaitu gabe, garraiatzean erori ondoren.

Edozein egoerak, baita txarrenak ere, okerrera egin dezakeela dio Murphy delako batek. Atzoko garratza gaur goxatu nahiko zuen Xabierrek, zurekin parte hartzeak ilusio handia egiten baitzion. Ilusioa zuen, egunez egun ikusi zaituelako lanean, amore eman gabe, zure gorputza behartuz mugaraino. Ilusioa egiten zion, urtea luzea izan arren ez duzulako etsi, erronkak eskatzen zuen mailako lana egin duzulako; inoiz nabarmendu gabeko piraguista izan arren, bakarrik onenek jarrai dezaketen prestaketa burutu duzulako. Horregatik, ilusio handia zuelako, izan da kolpea hain gogorra.

Atzo lasai zegoen; gaur triste ikusi dugu. Ez baita bidezkoa gertatu zaizuna: aukera bakarra Munduko Txapelketan parte hartzeko eta goizean goizetik dena oker. Aurrena, epaile batek parte hartzaileen zerrendan ez zarela ageri eta ezin duzula parte hartu. Akreditazioa erakutsi arren, ezetz. Norbaitek Manuel Royo bat aurkitu duen arte. Manuel ez, Vicente zarela. Gero, irten bezain pronto ia irauli zaizue piragua, ingeles batzuk bidean jarri zaizkizuelako. Hori ere gainditu duzue. Hasi zarete zuen martxa hartzen, jarri zarete, aurrekoak begi bistan izateraino. Baina Murphyren patua kontra

zenuten gaur. Garraiatze eremua labainkorra zegoela denok ikusi dugu. Komentatu ere bai, bat baino gehiago eroriko dela. Baina zuei tokatu behar… Bizkor jaiki zara, ondo amaitu duzue garraiatzea, baina piraguaren lemak ezetz esan du. Konpontzen saiatu zarete, baina alferrik. Akabo. Bukatu da. Ez duzu hitzik esan, ez duzu amorruzko keinurik egin. Piragua hartu eta atzealdera joan zarete, zuen aldagelara. Zu isilik, burumakur. Xabierren aurpegia ez da atzokoa. Gaur minduta dago, izorratuta. Ez du etsi nahi. “Gatxi, beste lema bat lortu behar diagu!”. Zuk ezetz, uzteko, dena bukatu dela, ez duela merezi. “Baietz, beste lema bat lortu, jarri eta behintzat bukatu egingo diagu!”. Ikusi du, ordea, abailduta zaudela. “Goazen arropak aldatzera, hoztu baino lehen”.

Gero, eskerrak eman dizkizu elkarrekin egindako urteagatik.

Hotza sentitzen hasi zara, barrutik azalera datorkizu ikara.

“Goazen kafe bat hartzera. Honek ez du atzera bueltarik”.

Lagunen mezuak jaso dituzu sakelako telefonoan. Denak animozkoan. Batean, mezu hau: “Emaitza ez da beti garrantzitsuena, hara iristeko egindako bidea baizik”. Kirolaria ez duela palmaresak bakarrik neurtzen.

BALEIKE 2007 IRAILA

BALEIKE+ BALEIKE+

PUBLIZITATEA

BALEIKE 2007 IRAILA

Gazte lehiakorrak Nere Lizeaga eta Maialen Velarde Gyorren entrenatzen, irla inguratzen zuen zatian.

BALEIKE+

Maialen Velarde eta Nere Lizeaga

Noiz: irailaren 9an, goizeko 8:30ean. Proba: K2 jubenilak. Emaitza: zazpigarren postua

Denboraldi biribila osatu duzue. Mundialerako txartela ez dizue inork oparitu, eta Gyorrekoa sari bikaina izan da elkarlanari amaiera jartzeko. Zuen azken estropada izan baita elkarrekin –Maialen senior mailakoa izango da hurrengo urtean–. Orduak eta orduak egin dituzue elkarrekin, bata bestearen itzala bihurtzeraino. Beharrezkoa piraguan erabateko koordinazioa lortzeko, baina nekagarria ere bada, azkenean, bestearen kezkak, apetak eta une txarrak elkarrekin sufritu behar baitira, eta hori ez da erraza izaten, are gutxiago 17-18 urterekin. Baina erronka gainditu duzue. “Niri amaitu zait pagotxa”, esan zenigun, Maialen, Gyorrera etorri aurretik. Badakizulako seniorretara pasa berriak aukera gutxi dituela nabarmentzeko, eta, unibertsitateak izango duelako lehentasuna. “Piraguak estresa ere eragin digu aurten; hurrengo urtetik aurrera, berriz, estresa kentzeko erremedioa izango da. Piraguan segituko dut, baina beste modu batera, lasaiago”.

Nere, zuk ere planak aldatu beharko dituzu. Atzetik ez dator oraingoz Maialenen hutsunean bete dezakeenik,

eta K1ean moldatu beharko zara. Baina biek ez duzue inoiz ahaztuko Hungariako Munduko Txapelketan hartu duzuela parte, zazpigarren izan zaretela, estropadan aurpegia eman duzuela, besoa ere bai Nerek –min hartuta egin du ia estropada osoa–, eta atzean utzi dituzuela Valladolidekoak, zuen betiko aurkariak. “Atzean, bai, baina zenbatera?”, “Oso atzean”. “Baina zenbatera?”, galdetu duzue berriro. Lehiatzeko grinarik ez zaizue falta, behintzat. Ez duzue inoiz ahaztuko, Espainiako selekzioaren txandala jantzi beharra oso gustukoa ez duzuen arren.

Baina okerrago izan zitekeen, inaugurazio ekitaldian Espainiako bandera eramatea egokitu izan balitzaizue…

Susmoa bazenuten,eta bandera eramateko amorratzen zeuden taldekide batzuekin egina zenuten tratua, badaezpada.

Ez duzue inoiz ahaztuko, zuen gurasoak eta anaiak ere Gyorren izan dituzuelako, animatzen. Ez duzue inoiz ahaztuko, azken finean, horrelako esperientziak bakarrak izaten direlako bizitzan.

BALEIKE 2007 IRAILA

BALEIKE+

PUBLIZITATEA

10

BALEIKE 2007 IRAILA

Itxas-Gainen seigarren ordezkaria izan behar zuen Gyorren,baina azken orduan Espainiako selekziotik kanpo uztea erabaki zuen hautatzaileak. Denboraldi osoan erakutsi du Munduko Txapelketan parte-hartzea merezi zuela, emaitza onenak berak lortu dituelako, baina azken bi probetan ez zuen zorterik izan, eta hori nahikoa izan zen hautatzaileak kanpoan uzteko.

Hegazkineko txartela eta hotela hartuta zituenez, Gyorren izan da bera ere, gurasoekin. Larunbat goizean izan zen berari zegokion proba. Ez omen zuen ezer berezirik sentitu, ahaztuta duela gertatutakoa. Azken egunean, Oierrek urrezko domina irabazi ondoren, mundialean aritutakoen argazkia atera genuen.

Bostek nahi zuten Josu argazkian.

Oier Aizpurua eta Manuel Busto estropada buruko taldean.

BALEIKE+

Josu Ansola ere Gyorren

BALEIKE+

Oier Aizpurua

Bakarra munduan Irteeran atzean gelditu zirela eta, lehen itzulian urak hartutako basotik sartu ziren Oier eta Busto, zerbait aurreratuko zutelakoan.

Noiz: irailaren 9an, 11:25ean. Proba: K2 seniorrak. Emaitza: munduko txapeldun, laugarrenez erreskadan.

Indurainek ere hala esaten zuen denboraldi amaieran, urtetik urtera nekezagoa egiten zitzaiola Tourrerako prestatzeko egin beharreko lana. Zuri berdin gertatzen zaizu: Maratoiko Munduko Txapelketa laugarrenez irabazi duzu Manuel Bustorekin, eta zakua gero eta astunagoa ari zaizue egiten. Urtero irabazten duzuenez, beti hurrengoan gainditu beharreko aurkariak zaretelako; sari itzela da zuei irabaztea eta denek zaituztete begi puntuan: akats txikiena ere ez dizuete barkatzen. Eta urteekin batera, garaipen gosea baretuz doa. Eta gorputza ere hasi da kexatzen. “Duela hilabete batzuk, Asturiasera gindoazela Josu eta biok –Josu Ansola-–, Astillero pare horretan auto batek sekulako kolpea eman zigun atzetik. Momentuan ez genuen ezer igarri, ezta hurrengo egunetan ere. Gero, Europako Txapelketan besoa txindurritzen hasi zitzaidan, indarrik gabe gelditu zitzaidan.

Zerbikaletako bi orno hartuta nituela ikusi genuen ondoren.

Hura konponduta zegoelakoan nengoen, baina gaur berriro gertatu zait. Ez hainbeste, baina berriro indarrik gabe gelditu naiz. Begiratu beharko dugu zer gertatzen zaidan”.

Ezkerreko besoan arazoak, eta piraguan deseroso. Estro-

12

BALEIKE 2007 IRAILA

pada “desastre hutsa” izan omen da. “Hasieratik oso gaizki atera gara. Oreka galduta gabiltza azkenaldian. Kaderak ere aztertu dizkigute bioi, arazoa non egon daitekeen jakiteko, baina ez dakigu zer gertatzen zaigun. Gaur, gainera, atzean gelditu gara irteeran, eta Busto ez dago egoera horretara ohituta. Bera aurrean moldatzen da ondo, aurkariak nahi bezala kontrolatzen ditu, berak agintzen du estropadan. Baina atzean gelditu garenean larritu egin da. Arraunkera ere aldatu egin du. Erritmoa igo du, arraunkada motzagoak eginez.

Lasaitzeko esan diot nik, eta arraunkera luzatzera behartu dut. Horrela lortu dugu aurreko taldearekin bat egitea. Baina neuk ere dena galduta ikusi dut une batez”. Hortik aurrera, estropada erabat aldatu da. Zuekin batera ziren beste lau piraguak –espainiarrak, Hungariako bi eta Hegoafrikakoa bestea– ez dizuete atseden hartzen utzi, eta, hori ikusita, erasoa jotzea erabaki duzue. Eta hor hautsi da estropada.

Alonso eta Guerrero espainiarrak baino ez dira izan zuen erritmoari eusteko gauza. Azken itzulian, ziaboga eman aurretik jo diezue azken erasoa. “Lemarekin arazoak izan ditugu, eta ziaboga guztietan galdu dugu denbora. Ibaia-

BALEIKE+

Azken ziabogaren aurretik jo zuten erasoa Bustok eta Oierrek -argazkian-. Hor erabaki zen garaipena.

Oier Aizpurua Istvan Salga hungariarrarekin hitz egiten, dominak jaso baino lehen.

“Atzean gelditu gara irteeran, eta Busto ez dago egoera horretara ohituta; neuk ere dena galduta ikusi dut” ren korrontearen eta haizearen kontra bagenekien errazago utziko genituela atzean azken txanpan baino, eta horregatik jo dugu ziabogaren aurretik. Ondo atera zaigu. Ziabogatik aurrenak atera gara, eta handik helmugara kontrolpean izan ditugu”.

Atera zarete uretatik. Pozik bai, noski, baina keinurik egin gabe. Gazte bat etorri zaizu, papera eta boligrafoa eskuan.

Ea Oier Aizpurua zaren. Baietz. Ez, ez du autografo bat nahi. Dopin kontroleraino laguntzeko agindua du. Aldatzen uzteko eskatu diozu, eta berak baietz. Bidean zorionak eta

bostekoak, batzuk benetakoak, beste batzuk konpromisoz jasotakoak. Joan zara kontrolera, baina pixagurarik ez. Podiumera joan behar eta gerorako utzi dituzu komuneko lanak. Solasean aritu zara Salga hungariarrarekin. Zenbat urte dituzun galdetu dizu. “30 egingo ditut azaroan”, erantzun diozu. Zuk erretiroa hartzeko desiratzen egongo da. Eta hori da, hain zuzen ere, orain buruan dugun galdera. “Eta datorren urtean zer?”. Oraingoz ez duzu erantzunik; behintzat, ez duzu jakinarazi nahi. Orain oporrak dituzu buruan, eta ezkerreko besoko arazo hori. Eta gero, otsailean, haurra jaioko da, eta horrek domina guztiak baino gehiago balio du. Indurainek bost Tour irabazi zituen; zuk jadanik bost Munduko Txapelketa irabazi dituzu: bat 200 metroan, lau maratoian.

Bakarra munduan. Hark errepidean eman zuen amore; zuri gauza bat baino ez dizugu eskatuko: zure nahia bete dadila.

Zumaiako kale bati zure izena jartzeko astia egongo da gero ere. Zeuk esaten diozu Bustori: “Herriko seme egin zaituzte, herriko giltzak eman, entrenatzera joaten zaren kiroldegiak zure izena darama. Ez al zara akabatuta sentitzen?”. Zuk oraindik ez duzu halakorik. Merituak egiten segi behar…

BALEIKE 2007 IRAILA

13

BALEIKE+

Uholdeak antolatzaileen asmoak zapuztu ditu

14

Maila handiko munduko txapelketak aurreikusten ziren, Hungarian oso kirol estimatua baita piraguismoa. Milaka lagun espero zituzten antolatzaileek Gyorren, kirolaren festa, baina kontrolatu ezineko egoera batek hankaz gora jarri zituen beraien asmoak: Mossoni Duna ibaian gora, Austriako lurretan dagoen urtegi bat bete-beteta zegoela eta, ura askatu behar izan zuten. Horren ondorioz, ostegunetik igandera bost bat metro egin zuen gora uraren mailak. Beteranoen probei ez zien eragin –asteazkenean eta ostegunean izan ziren–, baina senior eta jubenil mailakoei bai. Ibaiaren iparreko aldean jarritako harmailak, garraiatze eremua, taldeentzako biltegiak, aldalekuak eta abar hartu zituen urak egun batetik bestera. Hilabeteetako lana alferrik galduta. Korrika eta presaka, ibaiaren bestaldean muntatu behar izan zuten premiazkoena astebururako. Baina ibaiak ez zuen atsedenik hartu. Mailak gora egin zuen, etenik gabe, eta Oierren proba amaitzerako urak hartuta zituen berriro inguruak.

BALEIKE 2007 IRAILA

Uholdeak, gainera, eragin handia izan zuen emaitzetan, ibilbidearen ezaugarriak erabat aldatu ziren eta. Hasteko, ibaia erabat itxuraldatu zen. Osteguna arte, ez zuen ur askorik, eta horrek askoz gogorrago egiten du ibilbidea.

Gainera, amarruak egiteko joko gehiago ematen du. Horrez gain, ibilbidearen zati oso bat, uharte bat inguratzen zuena, kendu egin behar izan zuten. Zati hori zen, hain zuzen ere, estuena eta zailtasun gehien zuena. Eta hori guztia gutxi ez bada, garraiatzea –porteoa– ere kendu egin behar izan zuten, ez baitzegoen lekurik. Joko handia eskaintzen zuen ibilbidea ezerezean gelditu zen. Eta piraguistak egoera berrira egokitu behar. Batzuk pozik zeuden, zailtasunak kenduta aukera gehiago zituztelako. Beste batzuk amorratzen, estrategia guztia zapuztu zitzaielako. Hungariako selekzioak, esate baterako, sei aste zeramatzan Gyorren bilduta, Mossoni Duna ibaiaren ertzean dagoen egoitza batean, goiz eta arratsalde entrenatu eta ibaiaren ezaugarria guztiak buruz ikasteko.

Baleike.com-en Gyorretik egindako segimendua Baleike.com-en egunez egun jarraitu ahal izan da Itxas-Gaineko piraguistek egindako lana. Kronikak, elkarrizketak, argazkiak eta bideo irudiak eskaini ditugu webgunean, Baleikek orain arte egindako ahaleginik handienean. Material guztia webgunean dago, interesa duenarentzat.

Piraguistei harrera, Olarro Egunean Aurten nazioarteko txapelketetan izan diren sei piraguistei harrera egingo zaie Olarro Egunean, batelen estropadaren ondoren. Batetik, Gyorren izandako Oier Aizpurua, Xabier Osa, Vicente Royo, Maialen Velarde eta Nere Lizeaga, eta, bestetik, pistako Munduko eta Europako Txapelketetan parte hartu duen Iñigo Peña izango dira protagonistak.

Ezkerreko argazkian ikusten da urak nola hartu zuen txapelketarako prestatutako eremua. Ibaiaren bestaldean ikusten diren eraikinetara eraman behar izan zuten azpiegitura guztia. Iganderako, baina, haraino iritsi zen uraren maila –eskuinean, goiko argazkia– Ostegunean, urtegiko ateak zabaldu baino lehen, nahikoa ur gutxi zuen Mossoni Duna ibaiak –eskuinean, erdiko argazkian–. Eskuinean behean, ostiral goizean hartutako irudia. Uraren maila igotzen hasita zegoen. Garraiatze eremuaren erdia estalita zegoen jadanik, eta inguru guztia erabat lokaztuta.

BALEIKE 2007 IRAILA

15

BALEIKE+

Orkestinaren azken berbena TESTUA: juan luis romatet

AITOR MANTEROLA

16

BALEIKE 2007 IRAILA

Jaitsi da teloia. Orkestinak azken dantzaldia eman du. Ez da titiriteroen kalejira gehiago izango. Ez denbora luze batean, behintzat. Instrumentuak eta tramankuluak jaso eta Bentara itzuli dira musikariak. Atzean sei urte, berrehun kontzertu, hiru disko eta milaka irribarre uzten dituzte. Onenean doaz. Beraien kanta batean dioten bezala, c’est la vie, horrela da bizitza.

ARGAZKIA: PEIO ROMATET

BALEIKE 2007 IRAILA

17

BALEIKE+

Itzurungo kontzertua eman aurretik elkartu gara. Ubillosko entsegu gelan korroan jarrita, denboran atzera egin dugu taldearen sei urteko historia errepasatzeko.

Krudela izanda, esan liteke ETBren magalean sortu zela taldea; izan ere, Miramongo estudioetan egin zituen lehen pausoak denbora gutxira Karidadeko Benta bihurtuko zenak.

“Bertso musikatu batzuk abesteko deitu zidaten ‘Hitzetik hortzera’ saiotik”, gogoratzen du Jon Maiak. “Saioak zituen musikariekin ez nuen lanik egin nahi. Banekien Aran Santamaria, Aitor Bayo eta Juan Luis Blanco perkusioarekin ari zirela lanean eta saio horretarako kolaboratzeko eskatu nien.

Esperimentuak harrera ona izan zuen eta ikusi genuen bertsoekin eta perkusioarekin zerbait berezia egin genezakeela”.

Laukoteak lanean jarraitu zuen eta urte hartan, 2001eko udan, eman zuten lehen kontzertua. “Urte hartako Musika Jaialdirako kontzertu bat prestatzeko eskatu ziguten. Txukun aritzeko jende gehiago behar zela iruditu zitzaigun eta lagunak gonbidatu genituen”, oroitzen du Aran Santamariak. Inazio Tolosa, Jon Manzisidor eta Imanol Manterolarekin osatu zen momentuz oraindik izenik ez zuen taldea. Pello Errotaren bertso zahar batean agertzen zen leku baten izenarekin bataiatu zuten proiektua.

“Duela ehun bat urte bazen Villabona eta Zizurkil artean Karidadeko Benta izeneko toki bat. Inguruko bertsolariak hantxe elkartzen ziren, sagardo upel artean. Pentsatu nuen hainbeste jende, hainbeste bertsolari inguratzen zen lekuak zerbait berezia izan behar zuela.

Izena bera ere polita, originala iruditzen zitzaidan, nahiz eta taldeko beste kideei ez zitzaien asko gustatu”, dio Maiak.

Lehen kontzertua Mari kalean eman zuten 2001eko abuztu hartan. Denbora gutxira beste emanaldi bat emateko eskaintza jaso zuten: “Zumaian tekniko lanetan ibili zenari gustatu zitzaion eta bere herrian, Idiazabalen, joko genukeen galdetu zigun. Horrela joan zen sortzen Karidadeko Benta, etorkizuneko helburu handirik gabe”.

Proiektuaren asmoak, ordea, hasieratik enfokatuta zeuden

Imanol Manterolaren esanetan: “Bertsoen inguruan lan egin behar genuen, modu akustikoan, baina ez genuen zerbait konbentzionala egin nahi”. “Ez genuen bertso musikatuen proiektu bat sortu nahi. Hori jada eginda zegoen. Guk kantak eta inprobisazioa uztartu nahi genituen”, gaineratu du Aranek.

Bertsoei beste herrialde eta kulturetako musikak jartzea berritzailea zen garai hartan eta urduri ekin zioten kontzertuak emateari. (Maia): “Beldurra ez, baina… ez genekien zer erantzun jaso zezakeen gure martzianadak”.

(Manzisidor): “Gu beste musika batzuetatik gentozen.

Guretzat ere tangoak eta flamenkadak arraroak ziren”. (Maia): “Eta gure publikoarentzat ere bai.

Hasiera hartan publiko bertsozalea geneukan.

Leku askotan pentsatuko zuten bertsoak entzutera zetozela”. (Tolosa): “Remediosena lehen aldiz jo genuenean pentsatu genuen bota egingo gintuztela. Zamudion zen, 80 urteko sei atso besterik ez zeuden ikusle eta esaten genuen, ‘hemen akabatu egingo gaituzte!!’”. (Maia): “Jendeak haluzinatu egiten zuen, baina asko gustatzen zitzaien. Gure harridurarako esan beharko. Sekula horrelakorik ez zutela entzun zioten”. (Manterola): “Sorpresa hartzen zutelako zen hori, baina bukaeran beti konbentzitzen ziren. Ondo edo gaizki jo, erantzun ona jasotzen genuen. Onartu behar da hasieran oso kontzertu txarrak ematen genituela”. (Manzisidor): “Urte guztietan mantendu dugu amateur ukitu hori. Musikariak izango ez bagina bezala joaten ginen kontzertuak ematera”. (Manterola): “Hori orain arte mantendu dugu”.

2003. urtean Karidadeko Benta boskote bihurtu zen Juan Luis Blancok taldea utzi ondoren. (Tolosa): “Bere proiektua zuen buruan, Ttakunpa”. (Maia): “Hasiera-hasieran bertsoa eta perkusioa ziren, beste instrumenturik gabe, erritmo afrikar batzuekin, baina bero beste musikak sartzen joan ginen, tangoak, txa-txa-txak…” (Tolosa): “Juan Luisek perkusioa zuen buruan eta taldea perkusioaren inguruan sortu bazen ere, beste gauza bat izaten amaitu zuen”.

“Jendeak haluzinatu egiten zuen.

Sekula horrelakorik entzun ez zutela zioten”

18

BALEIKE 2007 IRAILA

BALEIKE+

ARGAZKIAK: JUAN LUIS ROMATET

Inazio Tolosa: klarinetea, saxofoia eta tronpeta.

Domentx Uzin: helikoia, biolina eta mandolina.

Imanol Manterola: perkusioa. Jon Manzisidor: gitarra eta lauda. Aran Santamaria: ahotsa eta klainetea. Jon Maia: ahotsa.

Denbora batean boskote moduan ibili ondoren, laster aurkitu zuten mahaiaren seigarren hanka: Domentx Uzin, Soraluzeko semea. (Tolosa): “Baxuarena egiteko tuba edo helikoi bat sartu nahian ari ginen ordurako”. (Manzisidor): “Lehen diskoan Iker Azasen bonbardinoa sartu genuen eta ikusi genuen baxu elektrikoa baino hobeto egokitzen zela gure musikara”. (Manterola): “Diskoetxeari esan genion nolako instrumentua behar genuen eta esan ziguten bazela Soraluzen egokia zirudien musikari bat. Domentx zen”. (Uzin): “Galdetu zidaten ea helikoia eta baxua joko nukeen. Gogoratzen dut esan zidatela taldean free jazzeko klarinetista bat zegoela eta pentsatu nuen, ‘zer talde ote da?. Gero diskoa entzun nuen eta polita iruditu zitzaidan. Hasieran diskoko kantak ikasi behar izan nituen baina pixkatera kanten moldaketak egiten hasi nintzen”.

Entseguen harridura Lehen entseguetan sorpresa bat baino gehiago izan zituela dio: “Kantak egun batetik bestera aldatzen ziren. Ni musika klasikotik nentorren eta han kantak ez dira asko aldatzen. Zati bat aldatu daiteke edo erritmoa zertxobait azkartu edo moteldu. Beti esaten nien, ‘atzo hau ez zen horrela!’. Kantak erabat aldatzen ziren, baina nahiko erraza egin zitzaidan moldatzea”.

(Manterola): “Hasieran panikoa zuen”. (Uzin): “Normala. Orkestra batean biolina jotzetik taldea batean jotzera badago diferentzia!” (Maia) “Domentxen sarrerarekin finkatu zen taldea”.

Domentx taldekide finkoa bihurtu zenerako taldeak grabatuta zuen lehen diskoa, 2003ko Karidadeko Benta. Ondorengo biak bezala, Gaztelupeko Hotsak etxean argitaratu zuen. (Maia): “Diskoetxeko jendea ezagutzen nuen eta kontzertu batera joateko eskatu nien, ea interesatzen zitzaien BALEIKE 2007 IRAILA

19

PUBLIZITATEA

20

I RZATA ILA BALEIKE 2007 U ILA

Diferentea agian, arrotza ez ordea Musikazale eta euskaltzale askok muturra okertzen dute taldearen izena entzutearekin bakarrik. Askorentzat taldearen eskaintza ‘diferenteegia’ izan da, sakrilegio bat adinakoa.

(Maia) “Jendeari diferentea egin zaio, baina ez arrotza. Aurretik Gelatxo, Xirimiri edo Kaxiano bezalako jazbanak edo orkestinak egon dira eta horiek ere pasodobleak, tangoak eta txa-txatxak jo dituzte”. (Tolosa): “Mediterraneoko ukitua izan dugu, Greziakoa, Italiakoa, Aljeriakoa… Hala ere, kritikak egiteko orduan, Goran Bregovic-en izena atera dute beti. Badirudi tronpeta eta helikoia erabiltzen baduzu bera kopiatzen ari zarela”. (Manzisidor): “Euskal Herriko folk konbentzionalean sartzeko musika estiloa ez dugu egin. Ez dugu egin ez trikitixa, ez musika zelta ere. Ez dute jakin izan gu non sartu”.

San Felicisimo eta ahuntza beso azpian hartuta, titiriteroek berbena giroa eraman dute Euskal Herriko lau izkinetara.

BALEIKE 2007 IRAILA

21

xxxx

Sei urteko ibilbidean ezagututako hainbat lagun gonbidatu zituzten agurreko festara.

ikusteko”. (Tolosa): “Hernani eta Durangora joan ziren.

Gustatu zitzaien eta gure aldeko apustua egin zuten”. (Maia): “Lehenengo diskoa kostatakoa izan zen. Gure artean gauza asko genituen definitzeko. Grabaketa kontuan ez genuen esperientzia handirik, ezta erreferentzia handirik. Tekniko oso abila ere ez zitzaigun tokatu”.

Debuteko diskoak hamalau kanta jasotzen zituen, gehienbat aurretik landutakoak. Diskoa urte hartako Durangoko azokan aurkeztu zuten eta erantzun ona izan zuen. (Maia): “Bere oihartzuna izan zuen. Egia esan, guk ez genuen ezer espero”.

(Manzisidor): “Guretzat nahikoa zen diskoa bera ateratzea”.

(Santamaria): “Ilusio handia egin zigun. Lehen diskoa zen eta lehen aldia Durangon jotzen genuena”. (Manterola): “Karpa batean jo genuen. Jendea kuriositatearekin hurreratu zen eta asko kanpoan geratu ziren sartu ezinik”. (Maia): “Hasierako diskoa oso ondo hartu zen. Jendearen arreta bereganatu zuen.

Hain zen originala. Zerbait berria zen, desberdina. Haren ondoren kontzertu asko eman genituen. Eskarmentu handia hartu genuen”. (Manzisidor): “Hor ikasi genuen. Entsegu 22

BALEIKE 2007 IRAILA

ARGAZKIAK: PEIO ROMATET

asko egin gabe joaten ginen kontzertuetara eta batak besteari entzuten ikasi genuen”.

Aurrerapausoa Bigarren diskoa, Amore, amore izenekoa denbora oso gutxira grabatu zuten eta 2004ko Durangon aurkeztu zuten.

(Santamaria): “Amore handiarekin grabatu genuen. Esan daiteke erditze oso harmoniatsua izan zuela”. (Manterola): “Bigarren diskoak oso arriskutsuak izaten dira. Lehenengoan dena barkatzen dizute, baina bigarrenean berdin jarraitzen baduzu, akabo! Uste hor eman genuela pausorik handiena”.

(Manzisidor): “Garai hartan nahiko emozionatuta ere bageunden. Lehen diskoa atera genuen eta erantzun ona izan zuen.

Bigarrena erronka bezala hartu genuen eta prestatuagoak joan ginen”. (Tolosa): “Lehen diskoa formazio aldetik arraroa zen.

Ez zituen taldeek normalean dituzten elementuak, gitarra erritmikoa, adibidez. Bigarren diskoan baxua definituagoa zegoen eta Jonek bazuen gitarra sartzeko aukera. Horretaz gain, bertsoak alde batera utzi eta kanta estandarragoen al-

ABUZTUAK 31, ITZURUN HONDARTZAN Festa handi batekin eman nahi izan diote amaiera sei urteko ibilbideari. Berez, azken kontzertua Getxoko folk jaialdian eman badute ere, Zumaiakoa izan da beraientzat agurreko emanaldia. Errepidean, kontzertuetan eta bidaietan ezagututako lagunak gonbidatu dituzte: Maialen Lujanbio, Unai Iturriaga eta Igor Elortza bertsolariak, Amaren Alabak hirukotea, Mal de Ojo runba taldeko Adrian eta Aitor eta Kanadako bidaian ezagututako txalapartajoleak. Ez zuten hutsik taldearen sorreran izan zen Juan Luis Blancok eta azken aldian kolaboratzaile izan den Julen Izarra. Itzurun hondartza jendez gainezka egon zen eta sekulako giroa bizi zen. Festak goizeko orduak arte iraun zuen queimadak lagunduta.

BALEIKE 2007 IRAILA

23

24

BALEIKE 2007 IRAILA

Zuzenekoaren indarra

ARGAZKIAK: PEIO ROMATET

Kontzertuetan ikusi da Karidadeko Bentaren onena. Kontatu ez badituzte ere, berrehun kontzertu inguru eman omen dituzte. Lehen kontzertutik azkena arte artista eta ikusleen artean izaten den barrera ikusezina hautsi dute. (Tolosa): “Gure kontzertuek hasieratik izan dute puntu titiritero hori, beti saiatu gara publikoa kontzertuan sartzen. Jendearekin bertsotan aritzeak eta inprobisatzeak barrera hausten lagundu du”. (Maia): “Emanaldiak urtetik urtera gehitzen joan dira. Euskal Herriko txoko guztietan jo dugu. Iparraldean top eta dena izango gara seguruenez”.

Euskal mugetatik kanpo ere ibili da orkestina heterodoxoa. (Maia): “Italian, Kanadan, Galizian eta Katalunian jo dugu. Artistikoa baino gehiago, turismoa egiteko aukera izan da. Beno, taldea lotzeko ere balio izan du. Lehen bidaia Santiagora egin genuen eta Xacobeo urtearen inguruan antolatutako jaialdi batean jo genuen. Kanpoan egon garen esperientzietatik agian garrantzitsuena hori izan da”.

(Tolosa): “Beldur ginen euskara eta bertsoak nola hartuko zituzten han”. (Manterola): “Gure indarra inprobisazioan

deko apustua ere egin genuen”. (Maia): “Domentxekin beste pauso bat eman genuen. Biolinak eta helikoiak beste kolore bat eman zion gure musikari”.

Bigarren disko hau ere ederki saldu zen eta oraindik ere kontzertu gehiago emateko aukera eman zien. (Maia): “Amore, amore-kin leku handietan jotzen hasi ginen, Gaiarren, Kursaalean, Nafarroa Oinez eta Herri Urrats bezalako jaialdietan. Baina betiere toki txikiak ahaztu gabe”.

Taldeak arrakasta bazuen ere, kide bakoitzak bere proiektu propioak mantendu zituen denbora honetan. Jon Maiaren ustetan, horrek taldea saltoka eramatea eragin du. “Bakoitzak erabaki zuen bere unean zeri eman lehentasuna. Askatasun hori izatea onartu da eta horri esker iraun du taldeak”. (Tolosa): “Gu ez gara musikari profesionalak. Gure lanbidea dugu denok eta hau gehigarri bat bezala izan da. Boladaka taldearen erritmoa gelditu egiten zen, baina ia gustura hartzen genuen”.

2005eko udazkenean grabatu zuten taldearen hirugarren eta azken diskoa, San Quirico. Kaki Arkarazo (M-ak, Negu Gorriak) izan zen disko honetako produktorea eta aurreko biak baino gordinagoa da. (Manzisidor): “Kaki rock mundutik zetorren eta hori igarri egin zen”. (Maia): “Egiteko orduan zailena izan zen, baina bere osotasunean begiratuta, agian disko onena da”.

Durangoko azokan aurkeztu zen, eta aurreko biak bezala, ondo saldu zen. Barne giroa, ordea, ez zen izan aurrekoetan bezalakoa. (Maia): “Diskoa grabatu ondoren hasi ginen pentsatzen agurrean. Dena pixka bat konplikatu zen eta ezin ginen gure artean koordinatu. Kanadatik bueltan, diskoa denbora gutxian egin behar izan genuen. Aldi berean liburuarekin (Apaizac hobeto) nenbilen ni”. (Tolosa): “Datak hurrera-

egon da beti. Han, berriz, musikak zuen garrantzia eta ikusi genuen musika aldetik ere funtzionatzen genuela”.

Berrehun kontzertu horietan onak eta txarrak izan dira, noski. (Tolosa): “Hasieratik egon dira kontzertu onak, nahiz eta guk hanka sartu. Akordatzen naiz txar batekin. Baina ez gu txarrak ginelako, publikoa txarra zelako baizik. ‘Ibilaldia’ batean Sondikan jo genuen, atiko batean, eta publikoa konpromisoz etorri zen beraiek ziren eta antolatzaileak”. (Manzisidor): “BBK-ko hura ere hor dago. Festa pribatu batean BBK-ko langileentzat ‘hondoko’ musika jo genuen”. (Uzin): “Ba han ondo pasa nuen nik”.

tzen joan ziren eta gauzak behartuta egin genituen. Dena bere epean egin genuen, baina arnasestuka bukatu genuen”. (Maia): “Ito egin ginen eta diskoa atera eta berehala erabaki genuen udaran taldeari amaiera ematea”. (Manterola): “Diskoak atera ondoren zuzenean jotzen dugunean ongi ibiltzen gara, baina grabatu behar denean…” (Manzisidor): “Baina garai horretan hartu behar izaten dira erabakiak”. (Manterola): “Hasieran ez genuen ezer esateko asmorik. Gure asmoa soinurik egin gabe joatea zen”. (Manzisidor): “Atsedena hartzea zen hasierako helburua”. (Santamaria): “Baina orain agurra da”.

Onenean, agur Hartutako erabaki mingarria ez da igarri udaberrian eta udan emandako kontzertuetan. (Santamaria): “Inoiz baino animatuagoak izan dira, disfrutatzeko modukoak eta ederrak”. (Manterola): “Errepertorioarekin asmatu egin dugu azken hilabeteetan. Bonboa eta gitarra elektrikoa ere sartu ditugu eta horrek indar handiagoa eman dio zuzenekoari”. (Maia): “Ikusi dugu jarraitzaileak ditugula joaten garen leku guztietan. Gehiago edo gutxiago. Kantak ezagutzen dituzte, abesten dituzte eta toki batzuetan kanta konkretu batzuk eskatu dizkigute”. (Manterola): “Berez, kontzertuetarako eskaintza pila bat genituen Itzurungoaren ondoren, baina ezetz esan behar izan dugu”. (Tolosa): “Dudarik gabe, onenean geundenean egin dugu agurra”.

Hainbat musika talde erretirotik bueltatu dira azkenaldian, baina hala gertatutako al da titiritero koadrila honekin? Agurra al da? Ez da, ba, “gero arte” izango? (Maia): “Agurra da.

Bueltatuko garen? Nork daki. Baina, ezin duzu talde bat utzi pentsatuaz itzuliko zarela. Agur bat da. Agur bat zer den? Zeinek daki?”

BALEIKE 2007 IRAILA

25

PUBLIZITATEA

26

BALEIKE 2007 IRAILA

Paroletik Getaria aldera Harraldean bi ibilbide segidan eginda, Sakonetatik Parolera, bidezkoa iruditu zaigu hirugarren eta azkena ere egitea, Parolaldetik abiatuta Getaria aldera, harraldetik. Lehengoan Aitzabalen amaitu genuen ibilaldia, eta gaurkoan handik hurre hasiko gara, Pun-

tako haitzean. Hala ere, ibilbidea benetan egin nahi izanez gero, igual egokiagoa izango da Santiagoko hondartzatik hastea; bestela, igerian edo txalupaz ez bada, buelta handia eman behako dugu Urola ibaia zeharkatzeko.

TXOKORIK TXOKO

7. ibilbidea

XABIER ETA IMANOL AZKUE

1 Puntako haitzeko zabalean jaIbaiaren beste aldean, Santiago rriko gara, gaur egun jatetxe bat hondartza. Ibaia bideratzearen dagoen horretan. Zabal hau, garai eta batez ere barran egin diren labatean, Inpernupetik ateratzen nen ondorioz, izugarri handitu da zuten harria gordetzeko lekua azken urteotan, eta batzuek “baizan zen, hemendik hara­‑hona samortu” izena ere eman diote, eramateko, Parolbidean betegarri. lehen ez bezala dunetatik uretara Ondoan, “Junta”, gaur egun kodistantzia handia geratu delako. mun bihurtuta. 1960ko azaroaren Hondartzaren beste muturrean, 15ean 6 gazte ito ziren Parolmutuerrepidearen azpialdean, Maia rrean, itsasontzi bat nola ateratzen daukagu, tentekako haitz baten zen ikustera joan eta olatu batek azpialdean. Hor dago berezko eramanda. Zoritxarreko gertaera muga Zumaia eta Getaria artean 1. Haztegia. Garai batean, hemen itsaskiak edukitzen zituzten bizirik. Gaur egun askok oraindik amets egiten haren ondorioz, elkarte bat sortu (mugarri eta guztirekin). Maia izedute itsasoko urarekin betetako igerilekuarekin. zen, “Junta de Salvamento 15 de na, berriz, mahai itxura daukalako Noviembre”, urte askotan honda, zapal­‑zapala; Erreketaitza ere dartzan bainatzen zirenak zaindeitzen diote, garai batean Erreketzeaz eta sorosteaz arduratu zena, gaur egungo Gurutze Go- ta (Etxabe IV tabernaren lehengo jabea) han aritzen zelako rriaren edo DYAren aurrekaria. lupiatan. Getaria alderago, hondarrean eta paretatik gertu, baUrola ibaialdera begiratuta, itsasbeheran ez da zaila Pun- dago beste harri bat Labaderoa izenekoa, latsarriaren forma tako haitzaren arrastoak ikustea. Brankada honek ibaia al- daukalako. Maiatik hasi eta Erdiko haitza bitarteko inguru derik alde zeharkatzen zuen eta Santiago hondartzaren beste honek guztiak Portutxiki du izena. muturrean ageri da, tente. Makina bat buruhauste eman zien Hondartzatik errepidera igota, Getaria aldera tunela ikusiko marinelei, eta Zumaiako portuaren sarbidea izugarri zailtzen dugu. Gaur egun zuzen doa errepidea Santiagoko hondartzazuen. XIX. eta XX. mendeetan behin eta berriz ahalegindu ren eta Arranaitzen artean, tuneletik, baina fijatuz gero ikuziren desegiten. siko dugu lehen nondik zihoan, tunelaren kanpoaldetik, ErBALEIKE 2007 IRAILA

27

2

4

3 1 3 2 4

2. Puntako haitzeko zabalgunea. Berez, hasieran, materiala (batez ere harriak) pilatzeko lekua izan zen.

3. Maia. Haitz bertikalaren behealdean mahai itxurako harri zapala dago. Ura gorago iristen zenean, hemendik aritzen ziren arrantzan. Ondo begiratuz gero, Zumaia eta Getaria arteko mugarria ere ikusten da, haitz bertikalaren gainaldean.

4. Getaria alderako puntak. Argazki honetan argi ageri dira Zumaiatik Getaria alderako punta edo haitz nagusiak; eskuinetik ezkerrera, hurrenez hurren, Erdiko haitza, Arranaitz eta Izustarri. Azken horren gaineko mendia, berriz, Arizmendi da.

5. Izustarri. Oraingoan itsasotik aterata, Planeria ingurutik. Eskuinaldera, Arranaitz eta Santiago hondartza.

6. Planeria. Argazkia Alikanteko koskatik dago aterata. Higadura etengabekoa da eta askotan sendotu behar izan dituzte harrizko hormak.

7. Kamineroetxearen inguruan. Errepidea Kamineroetxearen ondotik doa.

Harraldean, Kaminoazpiko haitzak daude.

8. Kaminoazpiko haitzak. Itsasotik ateratako argazkian, goialdean Alikante baserriko eraikinak; beherago, Kamineroetxea. Bien arteko basotxoan, eskuinaldean, eskalatzaileentzako altxor txiki bat dago ezkutatuta.

7 diko haitzaren gainetik. Hor harrizko mugarri handi bat ere bada, baina ez da ofiziala, arrantza­‑lehiaketetarako jarria baizik.

Kostako errepidea 1885ean inauguratu zuten, eta ordutik askotan zuzendu dute, bihurguneak kentzeko. Ondo fijatuz gero, mendialdean badaude arrastoak, batez ere harriz eta hiraulikaz egindako hormak. Errepidearen eta mendiaren arteko “zuloak” tapatzeko, askotan erortzen diren harriez gain, Zumaiako zaborra ere botatzen zuten. Hara zer dioen 1927ko udal­‑agiri batek: “Vista la dificultad de hallar en las cercanías del pueblo un sitio adecuado para arrojar los botes de hojalata, pedazos de cristal y demás análogos que se mezclan con las basuras (...) señalando como posiblemente conveniente al objeto expresado, el hueco que existe junto al muro de la carretera en la revuelta anterior a Orroaga o Izustar, ya que es un lugar fuertemente barrido por el mar”. Beraz, zaborrak bereiztearena ez da gaur egungo kontua!

Tunelaren parekoa Erdiko haitza da, eta aurreragokoa, Orroaga aldera ematen duen errebueltakoa, Arranaitz. Agiri batzuetan beste izen batzuk ere ageri dira: Arrauka, Arrauna, Arrañaza… Arranaiztik Getaria aldera begiratuta, ederki ikusten da nolako okerdura egiten duen errepideak, Orroaga guztian zehar. Bide bazterretik 28

BALEIKE 2007 IRAILA

8 5 7 6

6

8

5

Galdera Zumaiatik Getariarako errepidea hartuta, bihurgune itxia dago Orroagara sartzeko. Bihurgune hori harraldeko haitz edo mutur baten parean dago. Nola izena du haitz horrek?

joanda, eskailera berezi batzuk daude, behera jaisteko. Bereziak, bi arrazoirengatik: ez dutelako inora ematen eta zatibitua delako, sugeen mingainaren antzekoa. Eskailera nahikoa berriak dira, Orroagako arrain­‑haztegia egin zutenean eraikiak, eta ez da diru askorik gastatu mantentze­‑lanetan. Orroagako bihurgunearen erdi­‑erdian, errepidearen azpialdeko tunel batetik, Orroagaerreka itsasoratzen da, batez ere arrain­‑haztegiko urekin. Orroagako zuloaren gainaldean, hain goian, Askizu auzoa. Gaur egun, zerbaitegatik ezaguna baldin bada Orroaga surfagatik da, surflarientzat olatu ederrekoa delako, bi aldeetan, eskuinaldean eta ezkerraldean.

Errepideak, harraldeari jarraituta, “U” handi bat egiten du eta amaieran Izustarri dago. Mutur hau ondo baino hobeto ikusten da Zumaiako Parolaldetik, eta mendia ere oso berezia da, edozein zumaiarrek bereiziko lukeena: Arizmendi. Orroagatik hor gora igota, ikuspegia bikaina da, bai Zumaiarena, baita Bizkai aldeko kostalde guztiarena ere.

Izustarriren ondoren, olatutzarrak hartzeko surflarientzako paradisu izan litekeena: Planeria. Berez, harraldea baino gehiago itsasoko marka da, baina olatuak hartzen dituzten gune

Txapartegik emandako tarta eder bat zozketatuko dugu.

Erantzunak elkartea@baleike.com helbidera bidali. Erantzunekin batera, izen abizenak eta telefono zenbakia adierazi.

Aurreko zenbakiko erantzuna: Itzuruntxiki Irabazlea: Idurre Izagirre Jauregi Zorionak!

hori izendatzeko egokia. Goiko mendiak, Arizmendiren hurrengoak, Talaia (141 m) du izena eta, harraldean Getaria alderago, hurrengo gunea, Talaipe da. Eskuinaldeko mendi‑malda, hautsitako harriez betea, Aizpurupea da; izan ere, mendiaz bestaldera, Arizmendi eta Talaia artean, lehen Aizpurua baserria zegoen.

Talaiperen ondoren, errepidea goraka hasiko da, Kamineroetxearen aldapan, eta ezkerraldera, hurrenez hurren, gune hauek dauzkagu: Alikanteko koska (mendian goialdean dagoen baserria Alikante da), Kaminoazpiko haitzak (Kamineroetxearen parean) eta Iruarriandieta. Kamineroetxearen atzealdean, mendian, eskalatzaileentzat paradisu txiki bat dago ezkutatuta basoan.

Aldaparen gaina harrapatutakoan, errepidea behera doa, eta tunelak pasata Kartajenako muturrera iritsiko gara; “normala” da izen berezi hori edukitzea, “Alikante”­‑ren ondoren, ezta?

Horren ondoren, bideak bihurgunea egiten du (Errotaurrea) eta Igarategi errota dago Askizu eta San Prudentzioko bidegurutzean. Azkenik, Getariara iritsi aurreko bihurgunea Kanpaiagako muturra da.

BALEIKE 2007 IRAILA

29

PUBLIZITATEA

30

BALEIKE 2007 IRAILA

BALEIKE 2007 IRAILA

31