171 (2008ko azaroa)

ZUMAIAKO HILABETEKARIA

BALEIKE 171. ZENBAKIA. DOHAINIK 2008ko AZAROA

www.baleike.com

OIER AIZPURUA “Garai bat bukatu da; orain bizimodu arrunta egin nahi dut”

E R R E P O R T A J E A

X E X I L I R E N

O I N O R D E T Z A

BALEIKE171 AZALA p. romatet

4

herri aldizkaria Juan Belmonte, 29 behea tel.: 943 86 15 45 e-maila: aldizkaria@baleike.com Argitaratzailea Baleike Kultur Elkartea e-maila: elkartea@baleike.com Administrazio batzordea: Xabier Azkue, Gurenda Serrano Erredakzio taldea: Xabier Aizpurua, Imanol Azkue, Abelin Linazisoro, Ainara Lozano Lasa, Aitor Manterola, Juan Luis Romatet, Miriam Romatet, Peio Romatet eta Gorka Zabaleta Diseinua eta maketazioa: Roberto Gutierrez Hizkuntz zuzenketa: Imanol Azkue Publizitatea tel. 943 86 15 45 gurenda@baleike.com Inprimategia Antza Inprimategia (Lasarte-Oria) Tirada 1.000 ale Lege gordailua: SS-405/94 ISSN: 1136-8594

baleike+

Oier Aizpurua: “Honaino iritsi gara�

18

argitalpenak KARIDADEKO BENTA: AGURRAREN KRONIKA

20

artxibotik

FRANCO ALKATE

30

elkarrizketa

imanol lopez

33

gure zumai zarra

JOXE ETXABE UDABE (1)

22

erreportajea

XEXILIREN OINORDETZA

Baleikek ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik.

Argitalpen honen edizioko laguntzaile:

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

Oier Aizpurua

piraguista

“Honaino iritsi gara” Agur esan die munduko txapelketei, agur prentsako titularrei, agur 12 urteko ibilbide distiratsuari. Nekatuta dagoelako. Etxekoekin egon nahi duelako. Bizitzan piragua baino gauza garrantzitsuagoak badaudelako. Urre koloreko hizkiekin idatzitako kirol ibilbidea utzi du atzean; “Bizimodu normala” baino ez dio eskatzen etorkizunari.

TESTUA: GORKA ZABALETA ARGAZKIAK: Peio Romatet eta Oier Aizpuruaren argazki albuma

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

BALEIKE+

Urbasan hartu zuen erabakia, Pilatosen balkoian eserita zegoela, zerumugari begira: “Han esan nion neure buruari, ‘honaino iritsi gara’. Orduan ikusi nuen garbi. Familiarekin egindako asteburu pasa hartan konturatu nintzen nire bizitzan garai bat bukatu zela. Urteak ziren ez nuela hainbeste gozatzen: han mendian, familiarekin, txakurrarekin… Balkoi hartan ohartu nintzen piraguismoaren funtzionario bat bilakatzen ari nintzela, piraguan segitzeko ilusiorik ez nuela, entrenamenduak askotan gogoz kontra egiten nituela… Eta hori guztia ez zetorrela bat nire filosofiarekin: sakrifizio guztien gainetik, piragua gozatzeko da. Hori galduta, lagatzeko ordua iritsi zitzaidala ulertu nuen”.

Negar malkorik ez, baina eztarrian korapilatu zaio aitormena.

Ez da gutxiagorako, piraguari lotutako bizitza izan baita berea orain arte. “Elkarrizketara nire argazki albuma ekartzeko eskatu zenidan. Atzo gauean Iratxe eta biok egon ginen argazkiak begiratzen. Eta argazkiei begira konturatu nintzen egindako bidearen garrantziaz. Nork esan behar zigun duela 12 urte munduko txapelketak irabaziko nituenik?”. Motxila bat bete argazki ekarri du, albumetan eta CDtan jasota. Kirol ibilbide oparo eta arrakastatsu baten lekuko dira. Urrearen ifrentzua, ordea, berak eta bere gertukoenek bakarrik ezagutzen dute. “Bitxia da: azken urteetan jendeak askotan galdetu izan dit: ‘Zer, noiz hartu behar dek erretiroa?’; orain berriz, erretiroa hartu dudanean, zera esaten didate, zergatik ez dudan jarraitzen, oraindik gaztea naizela eta. Hau gertutik bizi ez duenarentzat zaila da ulertzen, arrakasta baino ez dutelako ikusten. Baina horren ordaina garestia da oso. Nik badakit pribilegiatua izan naizela, piraguatik bizitzeko aukera izan dudalako, hori ez dut inoiz ukatuko. Baina jendeak ez du ezagutzen horren atzean dagoen sakrifizioa”.

Oraindik “bizimodu zibilera” bueltatu ezinik omen dabil, agurreko prentsaurrekoa eman zuenetik astebetera. “Bizimodu berria probatzeko aukerarik ez didazue eman oraindik, elkarrizketaz elkarrizketa nabil eta!”. Pozik dago, bere agurrean ez zuelako horrelako erantzunik espero. “Egunkariak, irratiak, telebistak… Egunero dut jendea deika, eta hori, egia esan, eskertzekoa da”. Badaki, ordea, pare bat asteko kontua izango dela.

Halako batean, kazetariak Oier Aizpurua piraguistaz ahaztuko dira. “Bai, lagunek eta familiakoek bakarrik deituko didate telefonoz. Baina ez zait inporta. Eliteko kirolariaren bizimodua amaitu da niretzat. Badakit hurrengo denboraldian txapelketak iristen direnean erne egongo naizela, baina besterik ez. Ez horien falta igarriko”.

Oraindik ez du garbi zer egingo duen etorkizunean; oso garbi, ordea, zer nahi duen. “Ez dakit Iruñean geldituko ote garen bizitzen, edo Zumaiara etorriko garen. Hori Iratxe eta bion artean erabaki beharreko kontua da. Bizimodu arrunta egin nahi dut: lanean hasi, familiarekin egon ahal dudan guztia –alaba izango dute otsailean–, asteburuetan batera edo bestera joan…

Azken 12 urteetan egiterik izan ez ditudanak egin nahi ditut”.

Horrek ez du esan nahi piragua erabat utziko duenik. Orain-

BALEIKE+

dik ere entrenamenduetara joaten da Itxas-Gaineko kideekin.

“Nire agurraren berri zabaldu zen egunean entrenatzera joan nintzen, beste egunetan bezala. Ezin ditut ahaztu klubeko gaztetxoenen begiradak. Ez zuten ulertzen zer demontre egiten ote nuen han, erretiroa hartzea erabaki banuen. Nik piragua ez dut utziko, ezingo nuke. Piragua gainean berriro gozatu nahi dut, eta beti egongo naiz Itxas-Gaini laguntzeko prest”.

Entrenatzaile lanetarako, baina, ez omen du bere burua gai ikusten. “Nik neure buruari asko eskatu izan diot urte hauetan guztietan. Zerbait nire alde izan badut horixe izan da, diziplina. Ereiten duzun neurrian jasotzen duzula da nire pentsaera, eta uste dut hori ez datorrela bat gaur egungo gazte gehienen pentsamoldearekin”.

Argazki bildumari heldu dio berriro. Irudi bakoitzak oroitzapen bat dakarkio. “Begira, argazki honetan ageri den hau Perucho da; aurten Pekinen urrezko domina lortu du. Eta beste hauek Sevillako Mundialekoak. Orduan koadrila ederra joan zen haraino ni animatzera. Eta beste hauek Zumaian egin zidaten harrerakoak…”. Norvegian irabazitako lehen maratoikoak, Australiakoak, Frantziakoak, Hungariakoak… Denak erakutsi dizkio kazetariari. Guztietatik, ordea, bat aukeratu du: gazte koadrila bat ikusten da piragua artean, denak irribarre­tsu, elkarri sorbaldatik helduta. “Horrekin gelditzen naiz, lagun talde horrekin”.

Itxas-Gaineko lagun taldea: Giro ederra aurkitu zuen Oierrek klubean –makurtuta, lehena ezkerretik–. Argazkian suma daiteke lagun koadrila bat osatzen zutela.

Oier Aizpuruaren kirol ibilbideak liburu bat idazteko adina ematen du. Esku batean domina mordoa darama, bestean, berriz nekez, atsekabez eta desengainuz osatutako sorta ederra.

Oroitzapenen mapa osatzeko eskatu diogu.

Lehen urte haietan ez nuen aparteko emaitzarik lortu. Nire anaia Eñaut gehiago nabarmendu zen. Gainera, 13 urterekin piragua uzteko zorian izan nintzen, bizkarrezurrean topatu zidaten lesio batengatik. Urtebete egin nuen piraguara igo gabe. Igeriketa agindu zidan medikuak eta Zarauzko igerilekura joaten nintzen astero. Zorionez, bizkarra zuzendu eta berriro piraguan hasteko aukera izan nuen. Handik aurrera, pixkanaka hobetzen joan nintzen. Orduan ezagutu nuen Josema Balenziaga: entrenatzaileaz gain, urte guzti hauetan ondoan izan dudan laguna. Urtetik urtera hobetzen joan nintzen, eta Espainiako selekzioko piraguistekin lehiatzeko maila lortu nuen.

1988: ZUMAIA Itxas-Gaineko lagun taldea Umetan nahikoa bihurriak ginen anaia Eñaut eta biok. Egun guztian batera eta bestera ibiltzen ginen, orain karabinarekin txoriak akabatzera, orain kalera jolasera… 11 edo 12 urte nituela, uda partea zen eta eskolarik ez. Ama nazka-nazka eginda geneukan eta etxean esan ziguten zerbait egin behar genuela.

Egun batean, Moilaberrian arrantzan ari ginela, haur batzuk ikusi genituen errioan, piraguan ikasten. Horrexek atentzioa eman eta probatzea erabaki genuen. Bizikleta batzuk pasa izan balira, agian hura aukeratuko genuen une hartan… Batek daki.

Aita oso sartuta zegoen arraun munduan, baina inoiz ez zigun esan arraunean probatzeko. Eta horrela hasi ginen. Garai hartan, Itxas-Gainen lokala gaur egungo anbulatorioan zegoen.

Lehen ikastaroko irakasleak Bibiano Olaizola eta Antxon Gabarain izan ziren. Han ezagutu genituen koadrilako lagunak: Joxe Etxabe, Maite Etxabe, Jon Lazkano, Izaskun Gabarain, Igor Manzisidor, Itxaso Agirrezabalaga, Naiara Mendizabal…

Giro bikaina zegoen talde hartan eta piraguan ibiltzearen sen­ tsazioa asko gustatu zitzaigun. Neguan segitzea erabaki genuen. Gaur arte.

1

BALEIKE+

Txapeldunaren geografia

1997: PONTEVEDRA Urrearen ifrentzua 1997ko urrian iritsi zitzaidan Espainiako Federaziotik 23 urtez azpiko selekzioan parte hartzeko aukera, Pontevedran.

Justu orduan hasi zen Iratxe eta bion arteko harremana, eta kanpora joan beharra… Nik orduan ez nuen pentsatu horrek piraguismotik bizitzeko aukera zabaltzen zidanik; esperientzia berri bat izateko aukera bat bezala ikusi nuen. Selekzio bat zer zen, eta piraguari erabat dedikaturiko bizimodua nolakoa ote zen ezagutzeko aukera bat. Etxean ere hala esan zidaten, joateko, aprobetxatzeko eta ikasteko.

3

1. Albumeko lehen estropada, Jose Luis Elosuarekin. 2. Eñautekin estropada asko irabazi zituen gaztetan. 3. Sevillan, Espainiako selekzioaren entrenatzen.

4. Lehen domina txapelketa handi batean: zilarrezkoa, Szeged 2002.

4

2

BALEIKE+

Urte haietan ez genuen aparteko emaitzarik lortu, isileko lana zen eta gurea. Hamabi piraguistatik lau aukeratuko gintuzten K4koa osatzeko. Presioa ikaragarria zen, eta tarteka liskarrak ere sortzen ziren gure artean. Hiru hilabetetik behin genuen etxera etortzeko aukera, astebetez. Oso garai gogorrak izan ziren. Entrenamendu saioak, beldurtzeko modukoak.

Egin kontu: astean hiruzpalau aldiz, mikroentrenamenduarekin hasten genuen eguna: goizeko 5:30ean, igeri edo korrika egiten genuen ordubetez, eta ondoren 200 abdominal inguru.

Gero gosaldu, eta lotara. 10:00ak aldera, eguneko entrenamendu nagusia, uretan. Bi eta lau ordu artekoak izaten ziren.

Amaitutakoan, bazkaldu eta siesta –derrigor egin beharrekoa, entrenatzaileak kontrolatuta–. Ondoren, eguneko azken entrenamendua, gimnasioan. Oso gogorra izaten zen, indarra landu behar genuelako. Pisuak altxa eta abdominalak egin ondoren, berriro uretara edo korrika egitera, beste ordu eta erdiz. Eguna amaitzerako zortzi orduko entrenamenduak osatzen genituen.

Atsedena, asteazken arratsaldeetan eta astelehenetan izaten genuen. Asteburuetan ez, inork parrandarako tentaziorik izan ez zezan –norbaiti indarrik geldituz gero–. Horrela asteak joan eta asteak etorri. Taldekideak, pixkanaka, amore ematen hasi ziren.

Batzuk joan eta beste batzuk etorri, neuk eutsi egin nion, eta, hasieran proba fisikoetan onena ez nintzen arren, Daniel Brage entrenatzailearen eta beste kideen errespetua lortu nuen, lanari eta diziplina handiari esker.

“Argazkiak ikusten, konturatu naiz Sevillakoa oso garrantzitsua izan zela, bai niretzat, bai herria­ rentzat” Munduko Txapelketara joateko merituak egin genituen arren, Federazioak ez zigun aukera hori eman nahi izan, eta Sydneyko Jokoetarako sailkatzeko aukerarik gabe gelditu ginen. Garai hartan ezagutu genuen elkar Manuel Bustok eta biok. Ordura arte ni nintzen taldeko indartsuena. Busto taldera iritsi zenean han ibili ginen biok, nor baino nor oilarrago. Nork esango zigun orduan handik urte batzuetara lau urrezko domina irabaziko genituela elkarrekin?

2002: SEVILLA “ETB etorri dek” Azken urteotan maratoian murgilduta ibili naizelako edo, Sevillako Mundiala pixka bat baztertuta neukan nire oroimenean. Baina egun hauetan, argazkiak ikusten eta nire ibilbidea errepasatzen, konturatu naiz oso garrantzitsua izan zela, bai niretzat, bai herriarentzat. Sevillako harmailetan lagunak eta familiakoak ikustea, eta haien aurrean urrezko domina bat –200 metroan– eta brontzezko beste bat lortzea –500 metroan–, ikaragarria izan zen. Gogoan daukat hurrengo egunean Arri-

5

7

8

6

5. Sellako jaitsieran Ramon Cerrarekin, 2000 urtean. 6. Atlantara bidean, hegazkinean.

Maskarak jantzita, gaixotasunik ez harrapatzeko.

7-8. Sevillako Mundiala: urrezko domina 200 metroan.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

txu Iribarren deia jaso nuela, Euskadi Irratitik. Hori normaltzat jo nuen, Arritxuk askotan deitzen zidalako. Baina ondoren, Punto Radio, Tito Irazusta, hau eta beste… Hura ez zen normala. Bilborako abioia hartu, aireportura iritsi, eta, anaia baino ez zain. Ez kamerarik, ez kazetaririk. Hura normalagoa zela pentsatu nuen. Etsita nengoen: garaipen handiak lortuta ere, banekien ez zutela oihartzunik izango. Zumaiara hurbiltzen ari ginela, anaia oso urduri zegoela sumatu nuen. Arroako peajea pasa, kotxea gelditu eta horrela esan zidan: “Oier hi lasai, harrera bat antolatu ditek hiretzat”. “Zer?” Harrera txiki bat klubean, pentsatu nuen. “Eta ETB etorri dek”, bota zidan, esanez bezala “konturatu hadi zertaz ari garen”. Zeharo urduri jarri nintzen. Narrondon klubeko lagunak zeuden kotxeekin zain, aurretik bidea irekitzeko. Zumaiara iritsi: txaranga, jendea, piraguista gazteak denak ilaran jarrita… Argazkietan hor ikusten dira Iñigo Peña, Josu, Ane… Ikaragarria izan zen. Ordutik aurrera herrian askoz gehiago baloratu ziren piraguisten lorpenak, eta neu ere ezagunagoa egin nintzen kirol munduan. Alde horretatik, oso garrantzitsua izan zen Sevillako Mundiala.

2003: ATLANTA (AEB) Aurkarien begirunea Mundu guztiak irabazi ditudan mundialengatik galdetzen dit.

Baina palmaresean ageri ez den txapelketa baten oroitzapen oso onak ditut. 2003an Ameriketako Estatu Batuetan izan ziren munduko txapelketak, Gainesvillen (Atlanta). Han galdu genuen Atenasko Olinpiar Jokoetara zuzenean sailkatzeko aukera. Lehen seiek eskuratuko zuten txartela. 1.000 metroak ez ziren gure distantziarik onena –hori da distantzia olinpiarra–. Sevillako Mundialean bederatzigarren izan ginen. Baina negu hartan izugarrizko entrenamenduak egin genituen eta gure maila hobetzea lortu genuen. Keynesvillen inoiz jokatu dugun finalerdirik gogorrena egokitu zitzaigun: hungariarrak eta alemaniarrak tartean, txapeldun eta txapeldunorde olinpiarrak. Taldekideak pixka bat beldurtuta zeuden, baina nik garbi esan nien gure onena emanda finalean sartzeko gauza ginela.

Hasi da estropada. Ohi bezala, ederki hasi gara, hungariarren eta alemaniarren pare. 200 metro egin eta parean; 500 metro eta oraindik eutsi; helmugara gerturatzen eta gu han, onenekin; 700 13 metro eta helmuga. Hirurak parez pare. Nork irabazi duen ere ez dakigu, pantailan jarri duten arte.

Hirugarrenak izan gara. Finalean gaude. Beste piragua guztiak, oso atzean. Normalean 2:56koa da gure marka; gaur 2:54 egin dugu. Hungariarrek eta alemaniarrek ez dute sinesten, ez zuten halakorik espero.

Haien errespetua irabazi dugu.

Finala: alemaniarrak atzetik ditugu, hirugarren postuan goaz eta azken

10

BALEIKE+

9

11 12

9. Lagunak Sevillako harmailetan. 10.

Gurasoekin, Sevillan.

11. ETB Zumaiako harreran. 12.

Poznanen (Polonia), Jokoetatik kanpo gelditu ziren. 13.

Bergenen irabazi zuten lehen Mundiala maratoian.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

17

18

14. 2005ean Europako Txapelketari irabazi zuten Txekiar Errepublikan –aurten Mundiala jokatu den lekuan–.

15-16. Urte hartako Mundiala Australian izan zen; urrezko domina irabazi zuten han ere.

17-20. 2006an zumaiarren babesa izan zuen Tremolaten (Frantzia).

14

15

16

azken urteotan egindako lanagatik. Norvegiarren ondotik, italiarrak, hungariarrak, alemaniarrak… banaka-banaka, eskua ematera. Horrek dominak baino gehiago balio du. ahalegina baino ez zaigu gelditzen helmuga zeharkatzeko. Atenas 50 metrora dago, hiruzpalau segundora. Zortzigarren kaletik goaz, kanpoaldetik. Ontzi batek eragindako olatuak albotik jo gaitu. Balantza egin dugu eta taldekide batek uretan jarri behar izan du pala, piragua ez iraultzeko. Inertziarekin sartu gara helmugan. Zazpigarren, Atenastik sei ehunenekora.

2004: POZNAN (POLONIA) Agur amets olinpiarrari Dramatikoa: 200 metro falta dira helmugarako, eta Atenasko Olinpiar Jokoetarako txartela eskuan dugu. Aurkariak piragua bateko distantziara, gutxienez. Gainera, indartsu ikusten dugu geure burua, oraindik gehiago estutzeko moduan. Batbatean, kideetako bat blokeatuta gelditu da, besoak mugitu ezinik. Helmuga hortxe dugu, metro batzuetara dago gure amets olinpiarra. Hiru arraunean, eta bat ezinean. Atzetik, aurkariak pixkanaka gerturatzen, eta helmuga gero eta gertuago, gero eta urrunago. Helmuga zeharkatu, eta muturrekoa. Kanpoan gelditu gara, berriro sei ehunenekora! Akabo, hau bukatu da.

Txikituta gaude. Aldagelan bildu gara denok, elkarrekin egoteko. Orduan, zerbait hunkigarria gertatu da: Norvegiako piraguistak –haiek lortu dute azken txartela– aldageletara etorri dira. Guk merezi genuela Olinpiar Jokoetara joatea, batez ere 10

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

Gure entrenatzailea sartu da aldagelan eta horrela esan dit: “Zuk oraindik denboraldia itxuratzeko aukera duzu. Bustok deitu du, ea berarekin osatuko ote zenukeen K2a maratoiko mundialean”. Zortzi urteko ametsari agur esan eta ordu erdira.

“Joan zaitez popatik hartzera!” izan da nire erreakzioa. Buelta eman eta alde egin dut. Arratsaldean, entrenatzailea berriro: “Oier, maratoiarena aukera ona da zuretzat. Irabazten baduzue, denboraldia ondo amaituko duzu, eta hurrengo urtean hasiko gara berriro lanean hurrengo Jokoetarako”.

Begiak zabaldu zizkidan. Nik garbi nuen ez nituela beste lau urte pasa nahi amets baten atzetik. Beste lau urte sekulako presioarekin, egunero, entrenamendu guztietan. Berriro 12 piraguista lau posturen bila, berriro lehia etengabea, joko zikina, salatariak… Eliteko kirolean adiskidetasunak ez du lekurik.

Gran Hermano jolasa da haren ondoan. Nahikoa zen. Bustori baietz esatea erabaki nuen.

2004:VILLAVICIOSA (ASTURIAS) Bustoren gotorlekuan Busto niretzat jainkoa zen. Ezagutzen nuen gainera, banekien oso zorrotza zela entrenamenduekin. Ordurako mundial asko zituen irabazita K1ean, baina K2an lortu ezinik zebilen. Tematuta zegoen, biak lortu nahi zituela. Nik zor-

BALEIKE+

19

20

Manuel Busto: “Biok bat izan gara” Oier baino hiru urte zaharragoa naiz eta ez geunden kategoria berean, baina nire klubeko gazteen kontra ikusten nuen askotan.

1998an eta 1999an Espainiako selekzioan egin genuen topo, Pon­ tevedran. Han ia bi urte egin genituen elkarrekin entrenatzen, eta han sendotu zen bion arteko harremana. Biok kanpokoak ginenez, galiziarrek etxera joateko aukera zutenean, gu elkarrekin gelditzen ginen.

2000. urtean pistako selekzioa uztea erabaki nuen, beti arazoak zeudelako. Villaviciosan nire egitura propioa sortu nuen eta helburuak aldatu nituen: handik aurrera maratoian hasi nintzen. Oi­ errek pistako selekzioan jarraitu zuen. Bizitza nolakoa den: 2004an Olinpiar Jokoetatik kanpo gelditu zen Oierren K4a, eta segituan eskaini nion urte hartan maratoian K2a osatzeko aukera. Onartu egin zuen. Nik banekien bera zela pertsonarik egokiena. Lanean hasi ginen, eta handik aurrerakoak ezagutzen dituzue: lau mun­ duko txapelketa eta lau urre. Aurreko urteetan ere saiatu nintzen K2koa irabazten, baina ez nuen lortu. Garbi dago Oierri esker lortu ditudala txapelketa horiek.

Niretzat kirolarien gainetik pertsonak daude. Hori da garrantzi­ tsuena. Oso pertsona zintzoa da, beti alboan duzu, laguntzeko prest. Une gozoetan ez da harrokeriaz puzten den horietakoa, eta

momentu txarretan ez du inoiz burua makurtzen. Hori da bikoteki­ deari eska dakiokeena, benetako laguna izan dadila. Eta Oierrek niri dena eman dit; niretzat biok bat gara. Horregatik, kritikak egon direnean baten edo bestearen kontra, beti bat izan gara. Inoiz ez da zalantzarik izan gure artean, eta une txarrenak elkarrekin pasa ditugu. Gainera, piraguismoaren eta bizitzaren ikuskera berbera dugu. Batzuk edozer egiteko prest daude munduko txapelketa ba­ tera joateko. Guk oso garbi dugu piraguismoaren gainetik lagunak eta bizitza bera daudela.

Oierren agurrak pena ematen dit, baina ez dut esango ezuste­ koa izan denik, askotan hitz egin baitugu gaiaz. Bion egoera oso ezberdina da. Asturiasen piraguismoak indar handia du, nire familian tradizioa da eta txikitatik bizi izan dut piraguismoa etxean.

Zorte handia dut, babesleei esker neure kabuz antolatzeko aukera dudalako, Espainiako Federaziotik aparte, eta baditut hainbat proiektu buruan. Oierrentzat dena zailagoa izan da. Eta orain bizimodu berri baten aurrean dago, haurra jaioko zaie laster eta hori gerta dakiokeen onena da. Horrek denbora asko kenduko dio, baina, aldi berean, piraguan baino askoz zoriontsuagoa izango da. Piraguismoan arazo asko daude eta une bat iristen da bizitzan ez duena hainbeste sufrimendu merezi.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

11

PUBLIZITATEA

12

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

23

BALEIKE+

21

22

21. Tremolateko Mundiala irabazi eta ebakuntza egin zioten eskumuturrean. 22.

Xabier Osarekin; azken urteotan lan asko egin dute elkarrekin. 23.

2007ko Europako Txapelketan hungariarrak aurretik izan zituzten. 24. Baina ondoren urrea irabazi zuten Mundialean, non eta Hungarian.

tzi urte neramatzan abiadurako piraguismoa egiten. Bustori galdetu nion ea zer entrenamendu mota egin behar nuen.

“Bolumena” egiteko, berak. “Zer ote da bolumena?”galdetu nion neure buruari. Maratoia zenez, entrenamendu luzeak egitea pentsatu nuen. Aurrena, hiru ordu bizikletan, Juan Miguel Etxaberekin; zuzenean lokalera etorri, piragua hartu eta beste bi ordu uretan. Leher eginda amaitzen nuen. Astebetera Asturiasera joan nintzen, Bustorekin entrenatzera.

Han jakin nuen zer zen bolumena: ordu eta erdiz piraguan ibiltzea.

Hilabete genuen maratoia prestatzeko. Sekulako presioa zen hura. Bustoren prestatzaileak horrela esan zidan: “Helburua, mundiala eta Sella irabaztea. Bestela, porrota”. Eta mahai baten inguruan eserita azaldu zidaten zergatik aukeratu ninduten: fondoa eta potentzia, biak nituelako. Ez nintzela esprintean azkarrena, baina maratoi bat egin eta azken metroetan esprintatzeko gaitasuna nuela. “Nik azken 200 metroetarako nahi zaitut”, esan zidan Bustok. Estropadan zehar, berak egingo zuela dena, berak erabakiko zuela aurrera jo edo ez, olatuan jarri behar ote genuen… “Nire agindura, zuk tira ahal duzun guztia”. Jendeak jakin zuzenean Bustok bikotekide berria zuela, han biltzen ziren, Villaviciosako errio bazterretan, zer moduz moldatzen ote ginen ikustera. Gero, hurrengo urteetan, egonaldi luzeak egin ditut han, eta oso ondo hartu naute beti.

2004: BERGEN (NORVEGIA) “Eskuinetik, helmugatik 200 metrora” Iritsi ginen Norvegiara. Giroa oso nahasia zegoen Espainiako selekzioan. Roman hautatzaileak bi bikote baztertu egin zituen,

24

dopin kontrol batetik ihes egin zutelako. Merchan, Martinez, Alonso eta Guerrero ziren lau piraguistak. Epaiketa bat ere izan zen tartean. Kontu handiz ibili behar izan genuen, haien lagunak baitzeuden selekzioan eta gu izorratzeagatik edozer egiteko gai ziren. Aparteko etxe batean jarri gintuen hautatzaileak, bazkaltzeko jatetxez aldatzen genuen egunero, edatekoak ere kontrolpean genituen une oro… Nahikoa arraroa izan zen dena.

Proba baino hiru egun lehenago, hungariarrekin egin genuen topo, aurkari gogorrenak. “Aurten ez dago traturik”, esan zien Bustok, aurreko urtean gertatutakoa gogoan. “Are gehiago esango dizuet: zuen olatuan jarriko gara, eskuinaldean, eta helmugatik 200 metrora esprintatu eta irabazi egingo dizuegu”.

Hungariarrek barre egin zuten. Harrokeriatzat har zitezkeen Bustoren hitzak, baina ez zen txantxetan ari.

Proba hasi eta egurra jaso nuen leku guztietatik, inoiz baino gehiago. Berria kikiltzea, hori zen aurkarien estrategia. Haserretu eta marruka hasi nintzen arte. Hor baretu zen lehia. Fiordo batean zen estropada. Buruan, Hungariako bi K2, holandarrak eta gu. Ezkerrean gindoazen, eta, halako batean, hungariarren eskuinean jartzea erabakitzen ez du, ba, Bustok! Hungariarrak tiraka, helmuga gero eta gertuago, eta ni gero eta urduriago. Esprintean aurkariei aurre hartzeko gero eta tarte gutxiago ikusten nuen nik, baina Manolok lasai egoteko. Halako batean, “Erne!” eman zidan abisua. Hiruzpalau palada egin eta gogortu egin zuela igarri nion. Nire ordua iritsi zen: burua makurtu eta ahal nuen guztia bultzatu nuen. Bi palada nahikoak izan ziren hungariarrak gainditzeko. Ohartu zirenean, bidea ixten saiatu ziren eta talka egin genuen; zabaldu zirenean, berriro estutu eta erraz gainditu B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

13

27

25

28 26

25. Gyor 2007: Hungariakoa izan zen azken txapelketa. 26. Miramar jauregian, agurraren egunean.

27-28. Sari ugari lortu ditu Oierrek, besteak bestte, Euskadiko Kirol Saria eta Gipuzkoako kirolari onenaren saria.

genituen. Azken 50 metroetan sekulako lasaitua hartu nuen, garaipena eskuan.

Busto hain pozik ez dut inoiz ikusi. Argazkietan ikusten zaion aurpegi hori ez diot berriro ikusi. Pantalanera iritsi eta eskerrak eman nizkion, azken finean, berari esker nintzen munduko txapeldun. “Eskerrak zuri, Oier”, erantzun zidan, erabat emozionaturik. Mundiala K1ean eta K2an irabazten lehena zen. Hungariarrak agertu ziren atzetik. “Nola?” galdetu zuten. Ez zuten ulertzen. Estrategia ere eman genien hiru egun lehenago. Bustok erantzun zien: “Hemen, laguna, munduko txapelduna da 200 metroan”.

2005: PERTH (AUSTRALIA) Ezkontza egunean entrenatzera Maratoiarekin nire kirol ibilbidea bideratzeko aukera ikusi nuen. Pistari betirako agur esan, Espainiako Federazioaren babesa utzi eta nire kabuz moldatzeko erabakia hartu nuen.

Babesleak lortu nituen, eta aurrera. Sevillako kuarteletik etxera. Aldaketa handia izan zen: Sevillan dena genuen egina, gure kezka bakarra entrenatzea zen, teknikoak gainean genituen egun guztian; etxean ez, etxean bakarrik zaude. Ezinbestekoak dira autodiziplina, aurrera segitzeko borondatea. Askatasun handiagoa duzu, baina era berean, bakarrik zaude.

14

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

Apustua ezin hobeto atera zen: 2005an Munduko Kopa, Europako Txapelketa eta Munduko Txapelketa irabazi genituen.

Jaun eta jabe. Erraz. Hori bai, lan gogor egin eta gero. Kontuan hartu: urte hartan ezkondu ginen Iratxe eta biok, Australiako Munduko Txapelketa baino hilabete lehenago edo. Ba, ezkontzaren egunean bertan entrenatzera joan nintzen goizez. Ezin nuen egun bat bera ere galdu. Gero, Australiarainoko bidaia aprobetxatu genuen eztei bidaia han egiteko. Urte biribila.

2006: TREMOLAT (FRANTZIA) Denboraldi gogorrena Ez nintzen litro eta erdiko ur botila bat eusteko gauza. Sekulako mina nuen eskumuturrean, ziztadak ematen zizkidan.

Denboraldi osoa kalbarioa izan zen. Entrenatu nahi eta ezin.

Mina berez, aurreko denboralditik sentitzen nuen. Behin, piraguarekin pantalarena hurbildu eta eskua jarri nuenean, ziztada bat igarri nuen. Orduan ez nion aparteko garrantzirik eman, arraunean egitean ez nuelako minik. Baina kaltea egina zegoen, nonbait. 2006an oso gaizki pasa nuen. Munduko Txapelketa etxetik gertu zen, Tremolaten (Frantzia) eta banekien Zumaiatik jende asko zela joatekoa. Ezin nien huts egin. Baina ezin nuen nahi bezala entrenatu. Atzera eta aurrera ibili ginen medikuekin. Lotailuak hautsita nituela, ebakuntza egin behar zela, hilabeteak beharko nituela osatzeko eta agian piragua utzi beharko nuela. Mundiala pasa arte ebakuntzarik ez egitea erabaki nuen, min ikaragarria nuen arren. Nire lesioaren berri zabaldu zen eta han eta hemen hasi ziren zurrumurruak eta komentario gaiztoak. Horrela ezin nindutela Mundialera eraman, akabatuta nengoela… Presio ikaragarria.

BALEIKE+

Jose Manuel Balenziaga: “Aurrena pertsona dago” Gutxik ezagutzen dute Oier Aizpurua Jose Manuel Balenziagak baino hobeto. Piragua baten gainean jarri zen lehen egunetik atzean izan du, itzalean, baina beti oso gertu. Entrenatzaile, prestatzaile fisiko, psikologo eta, batez ere, lagun. Bere iritziz “ia ezinezkoa” da Oier bezalako beste kirolari bat irtetea, eta horregatik pribilegiotzat du urte hauek guztiak elkarrekin egin izana. Horrelakoa da Oier, Balenziagaren begietan.

Teknika bikaina Beti esan izan da Oier diesela dela, baina pistan ere oso ondo Umetan, arazo fisiko asko moldatu da. Inoiz ez da izan piraguista indartsuena, baina te­ Oier klubera etorri zenean bat gehiago zen, ez zen besteak knikari esker oso denbora onak lortzen zituen. Esan genezake baino gehiago. Izaeraz oso itxia zen, isila. Bere anaia Eñaut berez distantzia luzeetarako fisikoa duela, baina teknikari esker gehiago nabarmentzen zen, oso ondo defenditzen dela indartsuagoa zelako. Oie­ abiadurako probetan. Fon­ Sevillako teknifikazio zentroan, anaia Eñautekin eta rrek ez zuen indarrik, egin dista eta azkarra. Horregatik Josema Balenziagarekin. Noizean behin bisitan izaten gabe zegoen. Eta gainera ez zuen arazorik izan pistatik zituen lagunak. arazo fisiko asko izan zituen. maratoira pasatzeko. Mara­ Urtebete egon zen piraguan toiak askotan esprintean era­ ibili gabe. Igerian hasi behar baki izan dira, eta hor Oierrek izan zuen bizkarrezurra zu­ abiadura erabakigarria izan zentzeko. Gero belaunetako da. Baina, noski, abiadura hazgaiekin ere arazoak izan hori ateratzeko gaitasuna zituen. Medikuak esan zion eduki behar da maratoia ezingo zuela korrika egin egin eta gero… inoiz… Robocop bezalakoa zen ia. Baina hala ere ez Borrokalari petoa zuen amore eman, ez zuen Nik bera beti pertsona mo­ piragua utzi. Eta azkenean dura ikusi dut. Lortu dituen begira noraino iritsi den… emaitzak oso ondo daude, Izan ere uretan ikusten zitzaion zerbait baina nire kezka beti pertsona izan da. berezia, teknika zuzentzeko eta ikasteko Nola sentitzen den, gustura ote dagoen. erraztasun handia zuen. Ukitu berezia Esate baterako, Olinpiar Jokoetara joate­ zuen uraren gainean. Lan handia egin ko aukerak galdu zituenean, zortzi urteko behar izan du fisiko egokia lortzeko. lanaren ondoren, Oier hondoa jota buel­ tatu zen Zumaiara. Dena uzteko prest Langile amorratua zegoen. Horrelakoetan laguntzen saiatu Oierrek lagun asko utzi ditu Espainiako gara, animatzen. Sevillan zegoenean noi­ selekzioan eta askorentzat erreferentzia zean behin bere medikuak deitzen zigun izan da, lan egiteko zuen gogoagatik, –Fernando Guerrero, orain Orioko Arraun piraguari eskaintzen zion dedikazioaga­ Elkartean dago–, Oier makal samar ikus­ tik, eta bere izaeragatik. Berez gaitasun ten zuela eta joateko bisitan. Eta hara fisiko handiagoa zuten kideak atzean utzi joaten ginen aukera zegoenean, pixka zituen, lana inork baino gehiago egiten bat animatu zedin. Kolpe asko jaso ditu zuelako. Oier entrenatzera bazihoan, bes­ Oierrek bere ibilbidean eta beti altxa du teak atzetik badaezpada. Hori asko baloratu dute. Pistako sele­ burua. Bere egoeran askoz lehenago utziko genuke gehienok. kzioa utzi ondoren ere deika izan ditu, bueltatzeko. Hori izan da Horregatik, bere erabakia ulertzen dut. Borroka egiteaz nekatu­ bere ezaugarri azpimarragarriena: lan egiteko gogoa. Irungo ta dago. Azterketa fisikoek diote bere maila onenean dagoela, bati komentatu nion Oier piragua uztera zihoala, eta erantzun abiadura ere oso gutxi galdu du pistako garaietatik. Baina au­ zidan hori ezinezkoa zela, Oierrek piragua maite duela. rrena pertsona dago.

“Distantzia lu­ zeetarako fisikoa du berez, baina teknikari esker oso ondo defen­ ditu da abiadura probetan.”

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

15

PUBLIZITATEA

16

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

Iritsi zen estropadaren eguna. Beroketa ariketak egiten ari ginela, Bustoren prestatzaileak: “Vasco, a zer festa daukaan hor kanpoan!”. Uretara irten ginenean, ni hunkituta nengoen, eta oso urduri. Zumaiarrak han sumatzen nituen, baina ez nuen ezer ikusten. Pankarta handi bat ere jarri ziguten Xabier Osari eta bioi, “aupa, kaseros”. Azpitik pasa ginen arren, ikusi ere ez. Kirioak dantzan nituen. Lehen itzulietan oso gaizki pasa nuen. Kale egiteko kezka nuen.

Eskumuturra ondo erantzuten ari zela ikusi nuenean lasaitu nin­tzen. Izerdia atera, eta handik aurrera dena ondo joan zen. Helmugatik 500 metrora nik banekien irabaziko genuela. Sentsazio hori ikaragarria da: zure senideak, zure lagunak harmailetan, Itxas-Gaineko bandera handi batekin, eta zuk jakitea garaipena eskainiko diezula… Irudiak ikusten ditudanean oraindik emozionatu egiten naiz. Besteez, putreez ere akordatu nintzen…

2007: GYOR (HUNGARIA) Nork esango zigun azkena izango zela?

Tremolatekoa irabazi eta segituan ebakuntza egin zidaten, Bartzelonan. Hurrengo hilabeteak oso gogorrak izan ziren, lan handia egin behar izan nuen eskumuturra bere onera bueltatzeko. Baina lortu nuen.

Urte hartan, munduko txapelketa Hungarian zen, gure aurkari nagusienen etxean. Hungarian piragua oso kirol estimatua da, piraguistak izarrak dira, eta bagenekien sekulako giroa egongo zela. Gero, zoritxarrez, gauzak ez ziren nahi bezala atera.

Urrea irabazi genuen, bai, baina ez guk nahi bezala. Batetik, uholdeak hankaz gora jarri zituen antolatzaileen asmo guztiak.

Mundiala jokatu zen, baina ez baldintza onenetan. Bestetik, guk oso itxura eskasa eman genuen. Lehen aldiz, Busto bere onetik aterata ikusi nuen. Beti bera izan da jaun eta jabe, kontrolpean izan ditu beti estropadak. Hungarian ez. Atzean gelditzea erabaki genuen, aurkariek nola erantzuten zuten ikusteko eta gero ezin harrapatu ibili ginen. Busto urduri jarri eta arraunkera gehiegi bizitu zuen. Azkenean, lasaitzea lortu nuen, arraunkera luzatzera behartu nuen eta bat egin genuen aurrekoekin. Gero, esprintean irabazi egin genuen. Laugarren urrea maratoian. Baina ez ginen pozik gelditu. Orduan ez genekien hura zela gure azken mundiala.

2008: URBASA Pilatosen balkoian Hungariatik bueltan, bizitzak kolpe latza eman zigun Iratxeri eta bioi. Espero genuen haurra galdu egin genuen. Lur jota gelditu ginen. Zama horrekin, ikaragarri kostatu zitzaidan burua altxa eta berriro lanen hastea.

Aurten piraguan ez dut lehen bezala gozatu, baina, aldi berean, kontraesana badirudi ere, inoiz baino gogorrago entrenatu dut. Azterketa fisikoen emaitzak hor dauden. Azkena izango zela erabaki nuen. Gero, Espainiako hautatzailearekin gertatu zen gertatu zena. Agintariek beste aldera begiratu zuten, eskuak garbitu zituzten, eta guk erabaki genuen ez genuela duintasuna galduko beste mundial batera joateagatik.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

17

ARGITALPENAK

Karidadeko Benta: agurraren kronika Zazpi urteko ibilbidea osatu eta gero, 2007ko udaran eman zituen azken kontzertuak Karidadeko Bentak. Bideo kamerarekin grabatutako irudiekin egun haietako kronika egin zuen Eneko Dorronsorok; orain, Baleike Kultur Elkarteak eman du argitara DVD batean. Aste honetan jasoko dute bazkideek, eta ohiko liburu eta disko dendetan egongo da salgai.

TESTUA: GORKA ZABALETA

18

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

BALEIKE+ Zazpi urte, hiru disko eta berrehundik gora kontzertu. Baina zenbakien gainetik, talde ez ohikoaren oroitzapena utzi du Karidadeko Bentak: definitzeko zaila, sailkaezina. Ziurrenik, horregatik, diferenteak zirelako, lortu zuten jarraitzaile talde fidela. 2007ko abuztuaren 31n Itzurunen eman zuten agurreko kontzertua horren lekuko: Euskal Herriko bazter guztietatik iritsitako musikazaleak, bihotzeko taldearen azken kontzertua zela sinetsi ezinik. Haientzat da DVD hau, Karidadeko Bentan gustura egoteko txoko bat aurkitu zutenentzat.

“Taldeko kideek eskatu zidaten. Agurra gertu zegoela eta ea kontzertu batzuk grabatuko ote nituen. Beraiek gordetzeko zerbait eduki nahi zutela. Hori izan zen hasierako asmoa” gogoratu du Eneko Dorronsorok, kronikaren egileak. “Gero, Zumaian ematekoak ziren azken kontzerturako beste ideia bat zuten: enpresa bat kontratatu eta lauzpabost kamerarekin zuzenekoa grabatzea. Lanean hasi eta lehen grabazioak ikusi zituztenean iritzia aldatu zuten. Agian atera zitekeela jendeari zabaltzeko moduko zerbait. Nik, badaezpada, hasieratik hori izan nuen buruan, eta zerbait txukuna egiten saiatu nintzen. Gero, Zumaiako kontzerturako zituzten asmoak ez ziren aurrera atera, eta niri eskatu zidaten ea hura ere grabatuko ote nuen. Hiru kamerarekin grabatu genuen kontzertua”.

Bi hilabete egin zituen taldearekin batera eta bestera, kon­ tzertuz kontzertu. “Lehen kontzertua 2007ko sanpedroen bueltan izan zen, Euskal Herria Zuzenean jaialdian (IdauzeMendi, Zuberoa). Ondoren, Donostiako eta Bilboko Aste Na-

gusietan grabatu nituen. Entsegu pare batean ere grabatu nituen, eta elkarrizketa bat ere egin nien. Eta azkenik Zumaiako kontzertua”. Karidadeko Bentako kideek lehendik grabatu zituzten zenbait irudi ere erabili zituen DVDa osatzeko.

Zumaiako kontzertua izan ezik, beste guztia kamera bakarrarekin grabatu zuen. “Kamera bakarrarekin grabatuz gero, hiru aukera daude muntaketa egiteko garaian: kanta osoa plano bakarrean grabatu; kanta berbera kontzertu ezberdinetako irudiekin muntatu, edo kanta batean beste irudi batzuk sartu.

Azkenean denetarik probatu genuen eta DVDan halaxe dago”.

Behin irudi guztiak grabatuta, muntaketa lanean Jon Manzisidorren laguntza izan zuen, batez ere nondik nora jo erabakitzeko. “Lana nahikoa aurreratuta ikusi zutenean, Durangoko azokarako izan zitekeela pentsatu zuten. Helmuga horrekin, ahalegin berezia egin behar izan nuen, lanorduetatik kanpo, denbora ahal nuen lekutik aterata. Ezkontzaren bat ere utzi egin behar izan nuen… Azaroko bigarren asterako amaitu nuen lana, larri baina garaiz. Baina azkenean erabaki genuen Durangora ez eramatea. Ez zitzaigun egokia iruditu. Azken finean, etxerako egindako produktua zen; ez zen saltzeko sortu.

Pentsatu genuen zabaltzea merezi zuela, baina ez dirua egiteko asmoarekin. Aurrena Berriarekin zabaltzeko aukera egon zen, baina arazo batzuk zirela medio bertan behera gelditu zen hori ere”. Azkenean, Baleike Kultur Elkarteak argitaratu du DVDa. Zabaltzenen bitartez, Euskal Herriko liburu eta disko dendetan egongo da salgai.

“Taldeak gorde­ tzeko zerbait egi­ tea zen hasierako asmoa”

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

19

ARTXIBOTIK 20

Franco alkate

testua: JUAN LUIS ROMATET

1936ko irailaren 21ean sartu ziren nazionalak Zumaian. Ondo gogoan du data hori Jexux Etxabek. “Egun hartan bertan bota zuten errepublikazaleek Zubitxikia�. Askok eta askok gogoratzen duten data da hori. Esan daiteke egun hartan amaitu zela Gerra Zumaiari dagokionez. Gerraostea, baina, krudela izan zen herrian. Galtzaileek larrutik ordaindu behar izan zuten galdu izana. Ahaztu ezin den gau ilun amaigabean murgildu ziren zumaiar asko eta asko.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

ARTXIBOTIK

Francoren gudarosteak Zumaian sartzearen hamahirugarren urteurrena betetzeko hilabete bestetik falta ez zenean, 1949ko abuztuaren 21ean, ezohiko plenoa egin zen Udaletxean. Bilera hark helburu bakarra zuen: Caudilloa ohorezko alkate, herriko seme kutuna izendatzea, hain zuzen ere. Zumaiakoa, baina, ez zen kasu isolatua izan; abuztuaren 21 hartan Gipuzkoako herri guztietan egin ziren osoko bilkurak hori erabakitzeko.

Zumaian egin zen udalbatzan, honako akta hau jaso zuen idazkariak: “En la Noble y Leal Villa de Villagrana de Zumaya a los veintiún días del mes de agosto de mil novecientos cuarenta y nueve, bajo la presidencia del Sr. Alcalde Don Gracian de Alberdi Losa y con asistencia de los Sres. Concejales: Antia, Olaizola, Arrizabalaga, Arano, Goicoechea, Ispisua y Olaizola anotados al margen, se celebró la sesión extraordinaria de Pleno para la que previa y reglamentariamente habían sido convocados.

El Sr. Presidente declaró abierta la sesión a las trece horas y manifestó que el único objeto de la misma era proceder al nombramiento de Alcalde Honorario de esta Villa a favor de S. E. el Jefe del Estado, nombramiento que estaba en ánimo de todos y seguidamente se tomó el siguiente acuerdo.

Teniendo en cuenta las altas y merecidas dotes del Primer Español, Providencial Caudillo de España, Jefe de su Estado y Generalísimo de sus Ejércitos, que concurren en la Augusta persona de Don Francisco Franco Bahamonde.

Teniendo en cuenta que lo expuso todo, incluso su vida, por la salvación de la Patria a la que consagró y consagra constantemente sus desvelos, en defensa de la dignidad de la misma y del bienestar de los españoles.

Teniendo en cuanta que su gesto heroico del 18 de Julio de 1936 nos salvó del oprobio, de la esclavitud y de la miseria, que posteriormente supo sortear con habilidad inigualada, y atento siempre a la conveniencia de Nuestra Patria, los peligros que le acechaban y la colocó al margen de la contienda más horrorosa que han conocido los tiempos.

Teniendo en cuenta su ejemplar vida familiar, cristiana y española.

Este ilustre Ayuntamiento, Representante legítimo de lo habitantes del municipio, interpretando el anhelante sentir de los mismos, por propia iniciativa y en uso de sus facultades, nombra solemnemente Alcalde Honorario de la Noble y Leal Villa de Villagrana de Zumaia, con todas sus prerrogativas a Don Francisco Franco Bahamonde, Caudillo y Salvador de

Franco seme kutuna dugu oraindik Zumaian

España y manda se libre a Su Excelencia el documento legal que así lo acredite.

Y siendo este el único objeto de la sesión, se da por terminada la misma, levantándose de la sesión la presente acta de la que yo como Secretario certifico.

Diktadorea 1975ko azaroaren 20an hil bazen ere, udalbatza hartan hartutako erabakia oraindik indarrean dago. Ondorioz, Franco seme kutuna dugu oraindik Zumaian. Baina ez denbora askorako, edo hala uste du Zumaiako Alkate Iñaki Arrizabalagak. “Francoren altxamendua goraipatzen dituzten beste agiri batzuk irakurriak nituen, baina hau ez. Izendapena kentzeko asmoa dugu, inongo zalantzarik gabe. Horretarako gaia Udalbatza batean aurkeztuko dugu, ahal bada, azarokoan.

Gure asmoa Udalean ordezkaritza duten alderdi guztien artean testu bat adostea eta guztion adostasunarekin onartzea izango da.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

21

ERREPORTAJEA 22

XEXILIREN OINORDETZA

testua: JUAN LUIS ROMATET ARGAZKIAK: GORKA ZABALETA

Azaroaren 22an Santa Zezilia ospatzen da, Xexili Zumaiako musikarientzat.

Haren omenez, aurten ere kalera aterako dira Musika Banda, abesbatzak edota txistulariak. Itoizen disko baten izenburuak zioen bezala, “Musikaz blai” egingo zaigu herria azaroaren erditik aurrera. Primerako aitzakia Zumaiako musika talde batzuk edo egitasmoak aztertzeko.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

ERREPORTAJEA Zumaiar asko mugitzen dira musikaren inguruan, 500dik gora: Musika Eskolan matrikulatutako gazte eta helduak, abesbatzetan eta Musika Bandan edo Txistulari Bandan aritzen direnak, rock taldeetan instrumentuak astintzen dituztenak… Musika Eskolako zuzendari Sofia Oriarentzat, “kopuru izugarria” da.

Bandako kide eta Klarinete maratoiaren antolatzaile den Marixi Sesmaren ustetan agerian uzten du “Zumaian musikarekiko dagoen zaletasun handia.” Inguruko herriekin alderatzen dute Zumaiako kasua.

“Azpeitiko eta Azkoitiko kasuak ezagu­ tzen ditut, eta Zumaia baino handiagoak badira ere, kopuru hauetara ez dira hurreratu ere egiten”, dio Oriak. Baina zergatik halako arrakasta? Are harrigarriagoa da kontuan izanik Zumaiak ez duela izan harreman estua musikarekin. Inork ez du erantzunik. “Kresala ote?”, dio umoretsu Marixik.

Ohikoa den bezala, herriko musika taldeek Santa Zezilia omenduko dute aurten ere. “Zezilia egunaren inguruan beti

egin da zerbait herrian, baina talde edo elkarte bakoitza bere kabuz ibiltzen zen”, dio Zumaiako Udaleko kultur teknikari Miriam Romatetek. Orain bi urte, bai-

“Patronatuan or­ dezkatuta dauden talde guztiek hartuko dute parte. Musika Astea baino Musika Hamabostaldia izan­ go da aurtengoa.” na, Musika Bandaren proposamen bati esker, Musika Astea prestatu zuen Patronatuak. “Lehen bi urteak ondo atera ziren. Aurten, baina, arazoak izango ditu-

gu ekitaldi guztiei tartea bilatzeko, Patronatuan ordezkatuta dauden talde guztiek hartuko baitute parte”. Azaroaren 17an hasiko dira kontzertuak eta entzunaldiak: “Musika Bandak, Txistulari Bandak eta San Pedro Abesbatzak kalejira bana egingo dituzte; Musika Eskolako ikasleek bi entzunaldi eta eskusoinu kontzertu bat izango dute; San Pedro Txiki Abesbatzak mezatan abestuko du eta Beheko Plaza Abesbatzak kontzertua emango du. Horretaz gain, klarinete maratoia ere izango dugu”. Ekitaldiak herriko hainbat gunetan izango direla gaineratu du: “Maria eta Joseko aretoan, Komentuan, Parrokian, kalean… Esan liteke Musika Astea baino Musika Hamabostaldia izango dela aurtengoa”.

Musika Patronatua da Santa Zezilia Eguneko inguruan antolatutako egitasmoaren bultzatzailea. Bertan, musikaren inguruan eratuta dauden talde guztiak daude ordezkatuta rock taldeak izan ezik –rock taldeek Ubillosen atzealdean dituzte entsegu lokalak, baina ez dute PatronaB A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

23

ERREPORTAJEA 24

tuan lekurik–. Kopurua, gainera, handitu egingo da egun batetik bestera. “Parrokiako Liturgia Abesbatza izenarekin beste abesbatza bat eratu da eta hauek ere ordezkaritza izango dute”. Teknikariaren esanetan, taldeen arteko elkarlana susta­ tzea da erakunde honen helburu nagusia.

“Komunikazio handiegirik ez da izan orain gutxi arte. Badirudi hori atzean uzten ari garela”. Horren adibide da San Pedro eta San Pedro Txiki abesbatzen arteko harremanak hobetu nahia, bata bestearen harrobi bihur dadin, edota datorren urtera begira, Zumaiako Musika Jaialdiaren 25. urteurrenaren inguruan antolatu nahi den kontzertua: “Txistulari eta Musika Bandak eta abesbatzak elkartuko dituen kontzertua antolatu nahi da”.

Etorkizunari begira badago ardura sortzen duen gai bat: lokalen gabezia. San

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

Pedro Abesbatza komentura mugituko da behin parrokia utzi eta gero, baina Torreberrira luzatu du begirada. Musika Eskolakoentzat, oraindik ere jarduera jakinik ez duen eraikin hori izan daiteke gune egokia, beraiek dioten bezala, Musika eta Dantza Eskola izan nahi badu.

Musika Bandakoek, berriz, leku estali bat eskatzen dute kalean jo ahal izateko.

Marixi Sesmaren ustetan, Zumaian badaude lokalak, baina jarduera hauetarako egokitu behar dira: “Torreberri, Oxford edota Komentua hor ditugu. Baina musikara edo dantzara bideratu nahi badira, aurrez egokitu egin beharko dira. Zer gertatzen da, baina? Arazoak daudenean, beste inori baino lehen kulturari mozten zaiola iturria. Eta herri bati kultura eman behar zaio. Kultura duen herriak aurrera egiten du”.

“Arazoak daudenean beste inori baino le­ hen kulturari mozten zaio iturria. Eta herri bati kultura eman behar zaio. Kultura duen herriak aurrera egiten du.”

marekin (Klarinete Maratoia) hitz egin dugu beraiek zuzentzen dituzten egitasmoen berri izateko.

San Pedro Abesbatza Zuzendari berria, asmo berriak “Dagoeneko hasiak gara koreografia antzerako mugimen­ duak lantzen”, komentatzen zuen irribarretsu Zumaiako alkate eta San Pedro Abesbatzako kide Iñaki Agirrezabalagak urria­ ren amaieran. Koreografiak egitea edota gorputz espresioa lantzea abesbatza beterano honek jasango duen bilakaeraren zati bat besterik ez da izango. Aldaketa hauen guztien atzean koroaren zuzendari berria dago, abuztuaren hasieran Agustin Zubimendiren erreleboa hartu zuen Amaia Aldalur, alegia.

“Agustinek sekulako lana egin du eta hori hor geratuko da.

Hasieran, zuzendaritzan lagundu nion, baina haurdunaldien­ gatik utzi egin behar izan nuen. Azkenaldian, baina, koroa uzteko deseatzen zegoen Agustin, Beheko Plaza Abesbatzan ere buru-belarri sartuta zegoelako. Hori ikusita, zuzendaritza hartzea pro­ posatu nion eta ondorioz abuztuaren 1etik ni naiz San Pedro Abesba­tzako zuzendari berria”.

Aldaketarekin aro berria zabaldu da abesbatzaren­ tzat. Lehen pausoa Parro­ kiarekin zuen lotura estua arintzea izan da: “Urte askotan abestu du koro honek parrokian. Konpro­ miso handiegia izan duela ere esango nuke; izan ere, urtean zehar 19 alditan abesten zuen. Pentsatzen nuen beharrezkoa zela konpromiso hori arintzea, bestela egin­ go genituzkeelako beste egitasmo batzuk egin. Fol­klorea edo musika profanoa lantzea, adibidez”. Parrokoarekin hitz egin eta asmo berriak zein ziren azaldu zizkion: “Gure asmoak zein ziren ulertu zituen eta 19tik 6 saiotara jaistea adostu genuen. Horrek kalera ateratzeko edota beste kulturetako musikak jorratzeko aukera emango digu”.

Baina, abeslariek nola hartu zituzten aldaketa edo berrikun­ tza hauek? “Oso harrera ona eman zidaten. Jendea motiba­ tuago ikusten dut. Uste dut beraiek ere bazutela gogoa zerbait desberdina egiteko”. Zeziliaren egunaren antolatu den Musika

“Jendea mo­ tibatuta ikusi dut. Abeslari beraiek ba­ zuten zerbait desberdina egiteko gogoa.”

ERREPORTAJEA

Amaia Aldalur (San Pedro Abesbatza), Sofia Oria (Musika Eskola), Susana Plumed (Zumaiako Udal Musika Banda) eta Marixi Ses-

Astean ikusi ahal izango da San Pedro Abesbatza “berria”.

“Arratsalde horretan kalejira bat egingo dugu. Herritarrak abes­ tera ere gonbidatu nahi ditugu, eta horretarako kanta herrikoiak aukeratu ditugu. Gure helburua koroa kalera ateratzea da, abesbatza herrira zabaltzea eta beste aire bat ematea”.

Aldaketak abeslarien taldera ere eramango ditu: “Koroa al­ daketa edo berrikuntza batzuen beharrean dago. Emakumeen aldetik ondo osatuta dago, baina gizonezkoak behar ditugu.

Espero dugu proiektu berriarekin jendea hurreratzea. Dagoe­ neko zenbait gazte azaldu dira entseguetara”.

Etorkizunera begira asmo batzuk finkatuta dituzte: “Parro­ kiarekin genuen konpromisotik askatuta, orain denbora dugu beste abesbatzekin elkartrukeak egiteko. Datorren urtean Dax-era (Frantzia) edo Lanzarotera (Kanariar Uharteak) joateko proposamenak jaso ditugu dagoeneko”.

Kulturan mugitzen diren beste elkarte batzuek bezala, lokal baten beharra aldarrikatzen du Aldalurrek: “Parrokia utzi ondoren, ziur aski komentuan egingo ditugu entseguak. Lekua polita da, inongo zalantzarik gabe. Baina musika, dantza eta artearekin lotutako jarduerak eramateko leku egokia Torreberri eraberritua izango litzateke. Etapa berri honi ekin nahi badio­ gu, beharrezkoa dugu lokal egoki bat izatea”.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

25

ERREPORTAJEA

Musika Eskola Musikarekin gozatzeko gonbitea 1989-1990 kurtsoan zabaldu zituen ateak Zumaiako Musika Eskolak. Txori Txiki Musika Eskola izenarekin bataiatu zenak, urte batzuk geroago izengoitia galdu zuen eta Musika Eskola soilarekin geratu zen. Duela hiru urtetik zuzendaritza batzorde batek gidatzen du eskola hau: “Denon artean erabakitzen ditugu egin beharreko gauzak”, dio zuzendari kargua daraman Sofia Oriak.

Hamar bat urte daramatza Musika Eskolan klaseak ematen eta garai hartatik hona asko aldatu dela onartzen du. “Peda­ gogia sistema asko aldatu da azken urte hauetan. Lehengo sistema oso gogorra zen, baina beste aldera gehiegi eramatea ere ez da komenigarria. Oreka bat lortu behar da ikasketak eta dibertsioaren artean. Jendeari erakutsi behar zaio ez dela musikaz asko jakin behar musikaz gozatzeko”.

Gaur egun helburu na­ gusi bat darabilte buruan: ikastetxea herrira hurrera­ tzea. “Eskola hau haurrei zuzendutako zerbitzu bezala ikusten dute askok; ikastetxetik kanpo egiten den beste jarduera bat izango balitz bezala. Irudi horrekin puskatu nahi dugu.

Gure eskaintza adin guztie­ tako pertsonei zuzenduta dago; 4 urtetik hasi eta 80tik gora dutenentzat ere bai. Gauza asko dugu eskaintzeko eta musika ikasi nahi duenak seguru hemen aurkituko duela gus­ tuko zerbait”. Musika mintzaira kurtsoan parte hartzen duten

“Musika Eskolak arte mota desberdi­ nak erakusteko lekuak izan behar dute”.

26

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

helduak jartzen ditu adibide bezala: “Orain bi urte ikastaroa antolatu genuen eta haren ondorioz talde bat osatu zen. Aurten bigarren talde bat ere eratu da. Ez dira oso jendetsuak, baina pozik gaude, guretzat apustua izan zelako”.

Beste helburu bat gazteen taldeak sortzea dela dio Sofiak.

“Pop, rock, klasikoa, jazza… berdin dio. Plazan egon beha­ rrean, polita izango litzateke adin kritiko horretan, nerabeza­ roan, lagunak elkartzeko eta musika egiteko lekua izatea hau”.

460 ikasle inguru dituzte une honetan. “Kopurua asko igo da azkenaldian. Zuzendaritza hartu genuenean 300 lagun inguru genituen. Nire ustetan, musikarekin lotuta dauden beste alderdiak lantzeagatik egin du gora. Hamabi instrumen­ turen kurtsoak ematen ditugu, musika mintzaira ere bai, baina baita dantza ere. Orain bi urte hasi ginen euskal dantzak ematen eta gaur egun 185 ikasle ditugu. Iaz 30 urtetik go­ rakoen taldea osatzea lortu zen; aurten, berriz, 16 eta 25 urte bitartekoa”. Orain gutxi arte herriko ikastetxetan ematen ziren euskal dantza eskolak bere gain hartu ditu Musika Eskolak.

“Ikastetxeek, Udalak, guk, denok ikusten genuen beharrezkoa zela elkartzea”.

Sofia Oriarentzat ere espazio falta da Musika Eskolak paira­ tzen duen arazoetako bat. “Musika Eskolek arte mota desber­ dinak erakutsi eta ikasteko lekuak izan behar dute: antzerkia, dantza, musika… Arte guztiak erlazionatuta daude, denak baitira espresio motak. Baina horretarako lekua behar dugu.

Iaz dantza afrikarren ikastaroa eman genuen eta polita izan zen rastadun jendea Musika Eskolan ikustea. Baina saioak hasten zirenean, etxea dardarka jartzen zen. Euskal dantzak, adibidez, komentuan ari gara ematen, eta ez da leku egokiena. Udalak baliabideak ematen badizkigu, eta Torreberri ikusten dugu horretarako leku egokiena, gure asmoa dantza ezberdinak eskaintzea izango litzateke, dantza garaikidea adibidez, eta pixkanaka Musika eta Dantza Eskola bihurtzea. Baina horreta­ rako lekua behar dugu eta lekurik ezean, ezin aurrera egin”.

Aro berri baten hasiera iragarri zuten orain urte batzuk Udal Musika Bandako arduradunek eta hori taldekideen adinean igarri daiteke. Banda gaztea du Zumaiak. Musika Eskolatik saltoa eman duten gaztetxo ugari suma daitezke Bandako aulkietan. Zuzendari postuan ere berrikuntzak ditu talde honek: Alcañizen jaiotako Susana Plumed gazteak hartu du Mikel Emezabalen lekua.

Zuzendari lanetan hasiberria, urteak daramatza Zumaiako Bandan jotzen: “Musikenen tronpa ikasten ari nintzela gonbi­ datu ninduten beraiekin jotzera. Orain bost urte hasi nintzen eta orain arte jarraitu dut. Mikelek zuzendaritza utzi zuenean postua niri eskaini zidaten. Zuzendaritzari buruzko ikastaro bat egin nuen eta orain nire lana ahalik eta hobekien egiteko prest nago”.

Metalezko instrumentuen falta da zuzendariaren ustetan Musika Bandaren gabezia edo hutsune handiena. “Egurrezko instrumentuei dagokionez –klarineteak, saxofoiak…– osatuak gaude, lana ondo egin da eta. Baina ez da berdina gertatzen metalezko instrumentuekin. Oso gutxi daude. Instrumentu hauek joko dituzten musikaririk ia ez ditugu, eta horrek harritu egiten nau”. Horretarako soluzioa Musika Eskolan egiten diren errotazioetan egon daiteke: “Haurrei instrumentu guztiak erakutsi eta jotzeko eta probatzeko aukera ematen zaie, gero horietako bat aukera dezaten. Baina gehienetan aukera aurrez eginda izaten dute; esango nuke gurasoek beraiek aukeratzen dutela haurrak jo behar duten instrumentua”. Barre eginez jarraitzen du: “Datorren urtera begira gurasoei zuzendutako errotazio bat egingo nuke, erakusteko metalezko instrumen­ tuak jotzea ez dela ezer arraroa. Denek dakite zer den tronpeta bat eta ia denek tronboi bat zer den. Baina zer gertatzen da tronpekin? Zer bonbardinoekin? Guztiz ezezagunak dira. Ho­ rrek harritu egiten nau”.

ERREPORTAJEA BALEIKE+

Zumaiako Udal Musika Banda Aro baten jarraipena

Banda Txikiko zuzendaria ere bada Teruelgo musikaria.

“Erabat normala izan beharko luke Banda Txikian hasten den musikari batek Banda handian amaitzea, bere harrobia izan beharko luke eta. Musika Eskolarekin harremanak estutu nahian ari gara hori lortu ahal izateko. Baina, azken finean, musikari beraien aukera da Bandan jarraitzea ala ez”.

Musika Bandek, orokorrean, oraindik ere lekua dutela dio Plumedek. “Noski baietz! Nahikoa da kontzertu batera joan eta jotzen dugun errepertorioa entzutea. Lehen zartzuelak eta pasodobleak jotzen ziren; orain zinemako musika ezaguna, marrazki bizidunetako doinuak, mamboak, bandara egoki­ tutako rock musika eta halakoak jotzen dira. Musika bandek bere errepertorioa aldatu beharko lukete bizirik mantendu nahi badute. Guk, behintzat, ildo horretatik jarraitzeko asmoa dugu”.

Bandako kideekin hizketan, lokalaren gaia ateratzen da: “Guk ez dugu entseguak egiteko lokalaren beharrik. Baina bai kontzertuak kalean emateko. Toki estali bat primeran etorriko litzaiguke euria egiten duenerako. Maria eta Joseko ikastetxea hor dugu, baina hotza eta handia da. Gainera, kalean jotzen dugunean jende kopuru bikoitza hurreratzen da”, dio Ibon Manterolak.

Etorkizunera begira, Susana Plumed ez da iragarpenak egi­ tearen aldekoa. “Pausoz pauso joatea dut gustuko. Klarinete maratoian joko dugu. Gabonetako kontzerturako Oscar Sala, Orquesta Ciudad de Granadako tronpa-jolea ekarriko dugu eta udaberrian, berriz, kontzertu didaktikoa emango dugu. Aurten Azpeitiko eta Gernikako bandekin elkartrukea egiteko asmoa dugu. Helburuak berdinak izango dira, gaztetxoei instrumen­ tuak erakustea, baina aurten zerbait berezia eta berria egin nahi dugu”.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

27

PUBLIZITATEA

28

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

“Zazpigarren urtea betetzen du aurtengoan”, dio Marixi Ses­ mak sortzen lagundu zuen Klarinete Maratoiari buruz. Irribarrea ateratzen zaio. Harrituta dago. “Lehen urtea esperimentua izan zen eta orain dagoeneko klasikoa izatera heldu gara”.

Pretentsio handirik gabe sortu zuten ekimen hau: “Bandaren klarinete sekzioa krisian zegoen une hartan, oso klarinete-jole gutxi genituen taldean. Instrumentu honen inguruan gauzak egin zitezkeela aldarrikatzeko eta jendea erakartzeko sortu genuen Maratoia. Eta beharrezkoa ere bazen, musika eskola­ tan ibiltzen ziren ikasle eta irakasleei zuzenduta ez baitzegoen ezer ere; kontserbatorioetara mugatzen zen guztia. Orain baditugu klarineteak Bandan. Bai, helburuak bete ditugu”.

Zumaiako Udal Musika Banda da ekimen honen antolatzai­ lea. “Talde desberdinak eratzen dira eta bakoitzak bere ardu­ rak hartzen ditu. Denontzat dago lana, txikia bada ere”. Lehen klarineteekin gertatu bezala, orain metalezko sekzioan ditu Bandak hutsune handienak. Bes­ te instrumentuen ingu­ ruan antzerako maratoia bultzatzea ez ote dute pentsatu? “Ikusita lehen klarineteekin gertatu zena orain metalekin ari zaigula pasatzen, agian egin beharko genuke.

Une honetan badira Musika Eskolan metalak ikasten ari diren haurrak,

“Lehen urtea esperimen­ tua izan zen eta orain da­ goeneko kla­ sikoa izatera heldu gara.”

ERREPORTAJEA

Klarinete maratoia Klarineteen martxa etengabea

baina txikiak dira oraindik eta denbora pasako da Bandara in­ guratu aurretik. Zaila da beste maratoi bat sortzea; lan handia suposatzen du, baina gogoa badago, agian egingo da”.

60-70 ikasle inguru biltzen ditu urtero Klarinete Maratoiak.

“Orain pare bat urte boom bat izan genuen eta 80 ikasle etor­ tzera heldu ginen. Gehiegizkoa izan zen hura”. Hego Euskal Herritik etorri ohi dira klarinete-joleak. “Klarinete-joleak elkartu eta hitz egiteko lekua ere bihurtu da. Dagoeneko Azpeitia, Donostia, Tolosa, Soraluze, Antzuola, Gasteiz, Altsasu eta Gernikako jendeak eman du izena. Gernikakoak, gainera, antolaketari buruz galdezka ari zaizkigu. Badirudi antzerako zerbait antolatu nahi dutela beraien herrian”.

Carlos Casadó musikari valentziarra izango da aurten ere irakaslea. Espainiako Orkestra Nazionaleko kide izana, Coruñako kontserbatorioan klaseak ematen ditu. “Crack bat da”, dio Marixik. “Oso inplikatuta dago Maratoian. Maite du gazteekin aritzea eta edizio bat amaitu eta berehala hasten da hurrengorako ideiak proposatzen”.

Urtetik urtera berrikuntzak sartzea beharrezkoa ikusten du Sesmak, “bai guretzako, baita etortzen direnentzako interesgarria izan behar du eta. Zazpi urte hauetan ez dugu errepertorioa inoiz errepikatu”. Entzunaldiak, emanaldiak eta hitzaldiak ere izango dira aurtengoan. “Hitzaldi hauetako batean Alexander teknikari buruz hitz egingo da. Gorpu­ tza ezagutzeko eta lanerako postura egokienak zein diren jakiteko balio du teknika honek. Hitzaldi hau herritar guztiei zabalduta egongo da”.

Azaroaren 29an joko duten kontzertua aipatzearekin, begiak piztu egin zaizkio: “Artie Shawren pieza bat joko du Carlosek bakarlari moduan Bandarekin batera. Fred Astaire-ren pelikula batean agertzen zen musika hau eta izan zuen arrakastaren ondorioz, kontzertua idatzi zuen Shaw-ek. Jazz munduko mu­ sikari garrantzitsuenetakoa izan da Shaw”.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

29

ELKARRIZKETA

Imanol Lopez

Puntista

testua: JUAN LUIS ROMATET ARGAZKIAK: GORKA ZABALETA

“Txapelketak irabazteko, indarrarekin soilik ez da nahikoa” Uda parte bikaina osatu du Imanol Lopezek Euskal Herrian. Binaka, Munduko Zesta Punta Txapelketa irabazi du, Arrasate bikotekide; buruz burukoan finaleraino iritsi zen, baina Bereikuak eraman zuen txapela.

Datorren urtean lortzen saiatuko dela iragarri du. testua: GORKA ZABALETA

Denek nabarmentzen dute indarra dela bere ezaugarririk aipagarriena. Elkarrizketan erakutsi digu burua ere txapela ken­ tzeko modukoa duela. Miamira bidaiatu aurretik etxeko ateak zabaldu dizkigu.

Zuk bosgarren denboraldia duzu profesionaletan.

Bai, 2003an hasi nintzen. Aurrena urte eta erdi egin nuen hemen, eta gero erabaki nuen Ameriketako Estatu Batuetara joatea. Lehen bi urteak Daniako pilotalekuan egiten nituen, Enbilekineta jokatzen; orain Miamin nago, Iñaki Goikoetxea, Luis, Zinkunegi, Beñat… zumaiar askorekin.

Ibilbide bikaina ari zara osatzen, orain txapel hau etorri da. Nola ikus­ ten duzu zeure burua zesta puntaren munduan?

Oraindik gaztea naiz, 24 urte ditut, eta nik orain pentsatzen dudana da unea aprobetxatzea. Oso momentu onean nago eta horri begiratzen diot. Gero ge30

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

rokoak. Hori bai, ez dut uste AEBetan urte asko egingo ditudanik. Baina oraingoz gustura nago, han ondo sentitzen naiz. Gainera, han zortzi hilabete egiten ditugu eta etxean lau. Horrek laguntzen du bizimodu hau eramangarriago egiten.

Zesta puntatik bizitzeko, ezinbes­ tekoa da al AEBetara joatea?

Norberak nahi duen bizimoduaren arabera. Euskal Herrian geldituz gero, normalena da beste lanbide bat izatea.

Azken finean, denboraldia sei hilabetekoa da gehienez. Horrekin, gazte zaren bitartean, nahikoa izan dezakezu, baina familia bat aurrera atera behar baduzu, ez du ematen. Guk egiten duguna da irtenbide onena: zortzi hilabete AEBetan eta lau hemen. Horrek urte osoan pilotan buru-belarri murgiltzeko aukera ematen dizu, behar bezala prestatzeko… Horretara bakarrik zaude. Beste lan batean hasi behar baduzu, entrenamenduak-eta ezin dituzu behar bezala egin. Garbi daukat gu pribilegiatuak garela. Zortzi hilabe-

te egiten ditugu Miamin, epelean, hona etorri eta beste lau hilabete, hemen ere epelean…

Negua zer den ahaztu zaizue…

Hala da, eta ea urte batzuk egiten ditugun horrela.

Beti entzuten dugu zesta punta kri­ sian dagoela. Zuk diozu egoera orain hobea dela.

Beste enpresa bat sortu zenetik aukera gehiago daude pilotarientzat, aurpegi berri gehiago ari gara ikusten, nahiz eta oraindik bi enpresen artean ez diren iritsi adostasun batera elkarrekin txapelketak antolatzeko. Nik uste dut une honetan maila izugarria duten pilotari asko daudela zesta puntan.

Esku pilotan ere antzeko zerbait gertatu zen Asegarce eta Asperen artean. Azkenean, adostasun batera iritsi beste aukerarik ez dute.

Hala da, bai. Une hau pasako da, bi enpresek halabeharrez akordio batera iritsi beharko dute, hala interesatzen zaie-

ELKARRIZKETA lako biei. Ni duela bost urte hasi nintzenean baino askoz hobeto dago orain zesta punta Euskal Herrian. AEBetan, egoera berdintsua da, han ez dago hainbesteko gorabeherarik.

Telebistak pixka bat gehiago la­ gunduko balu, mesede.

Bai, baina beti ari gara telebistari begira. Hori diru publikoa da, azken finean.

Nik uste dut gauzak ondo egiten badira enpresen aldetik, azkenean telebista ere izango dugula. Baina hori ez dago pilotarion esku, hori enpresen ardura da. Ea behingoz akordio batera iristen diren, garrantzitsua da eta zesta puntak gora egin dezan. Dauden pilotariekin ikuskizuna ziurtatuta dago.

Horrek asko lagunduko lieke atze­ tik datozenei.

Bai, gaur egun belaunaldi oso polita dago, baina harrobia ere landu behar da.

Begira Zumaian bertan, haur piloa dago zesta puntan ikasten. Pena da oraindik ez dugula behar bezalako pilotalekua. Ea lehenbailehen egiten duten. Guk gure bidea egin dugu, baina behintzat gaur egungo gaztetxoek izan ditzatela baldintza hobeak zesta puntan jokatzeko. Zumaiak merezi duela iruditzen zait; gainera, orain da momentua.

Niretzat pena han­ dia izan da Enbilek, Goikoetxeak, Irastor­ zak eta beste figura batzuek jokatzeko aukerarik ez izatea.

Zuk zergatik aukeratu zenuen zes­ ta punta?

Egia esango dizut: une hartan ez zegoelako Zumaian esku pilotako eskolarik. Bederatzi urte nituen orduan. Esku pilota nahi nuen, aitarengatik, bera oso sartuta zegoelako. Baina ez zegoen aukerarik. Orduan, ikusita lagunak zesta puntan hasi zirela, haiekin batera apuntatu nintzen. Eta gaur arte.

Alberditarrak, Gotzon Enbil edo Iñaki Osa Goikoetxea bera, denak zumaiarrak izanda, erreferentzia izan al dira zuretzat?

Bai, beti izan dira niretzat erreferentzia garrantzitsuak. Beti izan dut harremana beraiekin eta edozer gauza behar

izan dudanean beraien laguntza izan dut.

Hori ere garrantzitsua da. AEBetara joan nin­tzenean, hasiera haietan, asko lagundu zidaten. Hasiberria zara, 20 urte dituzu eta ez dakizu gauzak nola diren. Laguntza handia jaso nuen. Lagunak gara eta oso ondo moldatzen gara.

Gaur egun zeu ere erreferentzia izango zara ikasten ari diren asko­ rentzat.

Pentsatzen dut denok garela erreferentzia, eta hori oso ona da harrobia lan­ tzeko. Baina dena da beharrezkoa. Behar bezala entrenatzeko instalazio egokiak, esate baterako. Bakoitzak beretik jartzen badu, hemendik urte batzuetara pilota askoz hobeto ikusiko dugu.

Enpresak ez dira ados jarri, eta, ondorioz, Munduko Txapelketan goi mailako pilotari batzuk falta ziren.

Zuentzat hori ez da gustuko egoera izango.

Guk nahi duguna da onenek parte hartzea, eta, azken finean, zesta puntarekin ahalik eta ikuskizunik erakargarriena eskaintzea. Hori da garrantzitsuena. Niretzat pena handia izan da Enbilek, Goikoetxeak, Irastorzak eta beste figura batzuek jokatzeko aukerarik ez izatea.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

31

PUBLIZITATEA

32

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

‘JOXE BITTARTE’ (1) ABELIN LINAZISORO

Bittarte baserria Txikierdiko kamiñoetxetik Bedua aldera eskubitara dago eta bittartetarrak oso ezagunak dira Zumaian. Franco kriminala errepublikaren kontra oldartu zenean, Bittarteko bigarren semea frentera boluntario joan zen eta faxistek Zumaian agintea lortu zutenean, Zumaiatik bidaliak izan zirenen artean bittartetarrak ere bazeuden. Bestalde, abertzale bezala fitxatutako familia izateagatik, Bittarteko soro eta baratzetatik honenbesteko bat Zumaiako alkateari emateko betebeharra izan zuten. Zigor bezala.

Geroxeago, 1969ean hasi eta 1986 bitartean, lau bittartetarrek kartzela eta tortura jasan behar izan zuten. 1.970.

“Ba, ama goizero esniakin Zumaira juten zala, eta gu, mutil koxkorrak, berriz, ba, egunero eskola.

Maristeta.”

hamarkadaren hasieran, auzoko eta lehengusu artean txantxetako Txikierdiko Errepublika Independientea sortu zuten, lehendakari eta guzti. Horrelako bereziak dira. Gerra aurretik Bittarteko aitton-amonak San Pedrotan Zumaira etortzeko ohitura zuten dantza saio ikusgarria egitera eta herri osoa Beheko Plazara joaten omen zen haien arinarinak eta fandangoak ikustera. Garai honetan asmatu zuten gero famatuak izango ziren bi esaldi: De Txikierdi a Bittarte hay un gran tarte. Bittartetik Kantea, kontuak ondo atea. (Elkarrizketa hau egiterakoan Joxeren emaztea hurbildu zitzaigun eta zenbait kontu bere ahotik jaso dugu)

GURE ZUMAI ZARRA

Joxe Etxabe Udabe

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

33

GURE ZUMAI ZARRA 34

Zein urtetan jaioa haiz hi?

Ni, 1.928an.

Laurogei urte dituk, beraz. Gerra aurreko kontuak zerbait gogoratzen al duk?

Ba, ama goizero esniakin Zumaira juten zala eta gu, mutil koxkorrak, berriz, ba, egunero eskola. Oinez. Maristeta.

Eskolara joateaz gain baserrian ere lagunduko zenuten, ezta?

Bai, baina gutxi. Aitta eta anaiak bai, haiek baserrian, baina gu mutil koxkorrak gutxi.

Zenbat urterekin hasi zineten esko­ lara joaten?

Zazpi urtetik aurrera edo.

Eskolan hasi aurreko kontuez akor­ datzen al haiz?

Zea akordatuko nauk ni orduko kontuez! Ez. Zer egiten zenuten? Eskolara joan, bazkaltzera baserrira itzuli eta bue­ lta, ezta?

Bai. Eskola jun, han kaskarrekuak hartu eta etxea.

Egurra jasotzen al zenuten?

Bai. Nola ematen zuten eskola, euskaraz ala erdaraz?

Gehientsuena erderaz. Gerra aurretik euskeraz pixkat. Maristak bazekien euskeraz.

Eskolara nola joaten zineten, beldu­ rraz ala lasai?

Danetik, beldurrakin ere bai, lasai ere B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

“Guardasola? Nik ordua ez nian ezagutu guardasolik, ezta gabardinik ere, txaketa buru gainian jarri eta aurrea. Eta abarketak askotan patrikan sartuta.” bai… Ni behintzat. Euskeraz baldin bazan ondo, eta erderaz baldin bazan, paliza.

Zer zigor mota?

Normalian reglakin bihatz muturretan.

Eskola ordutik kanpo geratzen al zi­ neten bertan zigortuta?

Bai. Batzuetan. Bazkaldu gabe geatu niñun ni behin eskolan.

Zer egin huen, ba?

Ezer ez! Zer eingo nian, ba, nik orduan?

Umiak zer eingo zian, ba, orduan?

Ez al haiz akordatzen?

Ez. Ezta ideiarik ere.

Eta etxekoek zer egin zuten? Zer pentsatu zuten?

Zea, aittak beste paliza bat eman eta aurrea.

Etxean jakingo zitean, ordea, hi zi­ gortuta geratu hintzela eskolan, ezta?

Bai. Beste anai batetik pasatu zien abixua kastigatuta geatu nitzala. Eskola urruti… Euria bazan, saltaka eskola.

Guardasola edo zerbait erabiliko ze­ nuten, ezta?

Guardasola? Nik orduan ez nian ezagutu guardasolik, ezta gabardinik ere.

Txaketa buru gainian jarri eta aurrea.

Eta abarketak askotan patrikan sartuta.

Eskolan euskara gutxi orduan.

Euskeraz ondo ikasi genuna dotrina izan huan. Komunio haundia egiteko dotrina.

Eta txikirako ez?

Ez. Haundirako bakarrik ikasten huan dotrina. Komunio txikirako aitta guria eta hoiek bakarrik ikasten hittuan.

Arratsaldean eskolatik etxera joan­ dakoan, han zer egiten zenuten?

Deberrak nola hala ein, askotan gaixki, hurrengo egunian jun eta “está mal”, eta ra, raia kuadernuan. “Hay que repetir” Mutil koxkorretan baserrian lagun­ tzen al zenuten?

Bai. Zeozetan beti lagundu. Azpiak atea edo, azpiak ein edo, beti zeoze.

Jolasean-eta ibiltzen al zineten?

Jolasian gutxi. Jaian zeoze.

Jai egunean zer egiten zenuten?

Goizian mezeta. Etxea jun eta ganauai jatekua ein, nola hala. Honelakotxe lanak. Zer esango diat nik besteik, ba?

Baina jolasean ere ibiliko zineten, ezta?

Bai. Hori geo. Jai arratsaldian. Kukuka

“Gu lanian ari giñun eta oikiatik goitik behera etorri hittuan karlistak.

Haiek etorri zianian gure baserrian bi anai ixkutatu ein hittuan, beste anaia, Joxemai, hasieratik jun huan boluntario.” garaian hiru zumaiar azaldu hittuan gure baserrira permisuakin-edo eta mendira jun hituan eskopetakin ehizea. Guk mendian txabola ginian, oiluena, eta gure ama zanak han zaben oilorik ederrenak hartu zitian haientzat. Gau hartan hauek Frantzira jutia pentsatu zien. Geo, uste diat bidian bi harrapatu eta batek ospa ein zula, baina ez zekit ondo.

Zuek, beste asko bezala, Zumaiatik bidaliak izan zineten, ezta?

Bai, Bittartetik hamar lagun-edo. Hiru arreba, anaiak lau, zazpi, ezkonduta zeona, zortzi, aitta eta hama… hamarbat lagun edo.

Kamioian, ezta?

Bai, Hemen Larrondoko Xalegik eaman gatxiben Ondarruraino.

Zumaiatik denok batera irten zenu­ teneko zerbait gogoratzen al duk?

Jende asko, kamioi asko…Zumaiar emakume karlista bat gu ikustea jun huan. Gu ikustea… parrez egon huan guri begira.

Ondarrutik Lekeittiora oinez joan zineten, ezta?

Bai. Kamiñua dana puskatuta ziuan.

Geo, ez nauk ondo akordatzen, uste diat zumaiar bat zeola gure zai.

Lekeittiora ailegatu eta zer egin ze­ nuten?

Ba, Lekeitiotik Gernikara automobiletan. Forura. Han pasatu giñun denboraldia. Praileak zibian orduan.

Foruan zer egiten zenuten?

Ezer ez. Goizian jaiki eta ogi bila oinez juten giñun Gernika. Ogia triangulukoa izaten huan eta ez zekit zenbat balio zun. Perro haundia edo.

Ogi bila nortzuk joaten zineten?

Gu, lau anaiok eta Rikardo Aizpurua, Galarretanekua. Kuadrilan. Gernikan ogia erosi eta buelta etxea.

Egun osoan zer egiten zenuten?

Han konbentuan lagundu. Egurra txikitu-eta…

Gernikako bonbardaketarekin akor­ datzen al haiz?

Akordatuko ez nauk, ba!

Kontatu ezak, ba.

Gu mendian arbola tartian giñun…Han baziuan baserri bat “amerikanuena” deitzen ziuena, ganau talde haundia zian.

GURE ZUMAI ZARRA

edo, txirrimilo-kortaka edo, mandomandoka…

Txirrimilo-kortaka? Nola zen hori?

Ba, kabaka ibili, pixkat errenditu eta geo txirrimilo-kortaka. Kukukaren antzekua huan, ixkutatzen.

Kabaka nola zen?

Ez zekiat, ba. Alde batetik sartu eta bestetik irten-edo. Nik ze esango diat, ba?

Jolas haiek ez zeok goguan eukitzerik.

Zenbat lagun ibiltzen zineten eta non egiten zenuten jolasean?

Hemen bertan, baserrian. Eta lagunak, ba, inguruko mutil koxkor danak. Txikierdikuak, Larrondokuak…

Jai egunean bakarrik ibiltzen al zi­ neten jolasean?

Aste egun arratsaldetan euria ai baldin bazun ere bai, barruan sartu eta jolasian.

Frontoian pilotan ibiltzen al zine­ ten?

Bai. Baina gutxi. Gure anai zaharra huan pelotarik onena. Hogeita bat urtekin hil huan. Huraxe huan pilotari pixkat. Guk askotan ezta kasuik ere pelotari.

Gerra Zumaiara etorri zeneko zer­ bait gogoratzen al duk?

Bai. Nola etorri zian. Gu lanian ari giñun eta Oikiatik goitik behera etorri hi­ ttuan karlistak. Haiek etorri zianian gure baserrian bi anai ixkutatu ein ittuan, beste anaia, Joxemai, hasieratik jun huan boluntario. Beste anai bat frankistak soldau eaman zien. Eta hura gerran kamiñero ibili huan. Oriamendin. Gerra

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

35

PUBLIZITATEA

36

RO B A L E I K E 2 0 0 78 A UZ A TA I LA A

Jatekoarekin nola molda­ tzen zineten?

Geuk ein. Somorrostrora jun, jatekua ekarri eta geuk ein.

Arrebak eta gu juten giñun.

Gu geben etxetik herrira kilometro bat-edo eongo huan.

Eta janaria erosteko dirua?

Ez zekit. Gure zaharrak inguratuko zian nun eo nun. Esnia eaten giñun guk han majo. Arrautza ere nahiko izaten giñun.

Jaten ondo. Geo kanpo abiaziua ein zien

“Gorrien aeroplano batek irten zin, andadio, nola hala, eta francon aeroplano bat bota zin.

Pilotua alemana huan.” han gorriak. Jo! Han ibiltzen hittuan, baina bestiak ere ixkututik azaltzen hittuan.

Gorrien bi aeroplano erre ein xixkien. Jo ta su eman ziuen, arbola artian exkutu xamar zeudean baina… ametralau ein xixkien. Gorrien aeroplano batek erten zin andadio nola hala, eta Francon aeroplano bat bota zin. Pilotua alemana huan.

Galtza motxakin-da. Asko jun hittuan hura ateatzea. Gure anaia zana, Zestuako Tomax ere jun huan. Aleman hura geo

hil ein huan. Geo, Bilboko bonbardeuak etorri hittun, ahal zuen guztia puskatu zien… Zaila dek, zaila dek, hoiek danak esplikatzea.

Bilbo hartu zuten arte egon al zine­ ten?

Bai. Gerra galdu eta geo Somorrostrotik Zumaira etorri giñun. Han Somorrostron karlistak ba hittun, naparrak-edo ez zekit zer zian, eta, jo, aber zeatikan herritik bialduak izan giñan gu. Esplikatu zitxion gure aittak-eta, arrebak-eta.

Joño! hark, danok alde batekuak izan bagiña, ez zala gerrik izango, esan zin.

Beak lagundu ziun eguna argitu baino leheno, goizeko bostetan, mendia pasatzen. Gu zuluan gatxaben eta hark lagundu ziun.

Denbora luzean ibili al zineten men­ dian.

Ez mendi hura pasa eta herri txiki batea jun giñun. Han kamioia jarri zien gu Zumaira ekartzeko. Dirua ere han kanbiatu zien. Gure aitta zanak ez zekit zenbat diru kanbiatu zun.

Bueno, azkenean Zumaiara iritsi zi­ neten.

Bai. Gu Zumaira aileatu giñun eta orduan gure anaia zaharra frankistak soldau eaman zien. Lanak eitea.

GURE ZUMAI ZARRA

Haren atzeko aldian dana piñuteia ziuan eta gu piñu kozkorren bila juanak giñun. Han gebela, aurrena abioi bat hasi huan bueltaka. Bueltak eman eta bueltak eman. Ni bildurtuta, hau ez dabilela ondo, honek badula zeoze, eta: Goazen etxea eta goazen etxea, hasi niñun. Geo abioi mordoska azaldu huan goian. Dedio! Piñutei dana erre zien gu etxea etorri giñanean! Jo ta dana ametrailau ein zien! Han jendia zeolakuan-edo. Hurrengo egunian jun giñun piñutei hura nola zeon ikustea. Ja ta dana erreta, txikitua ziuan. Eskerrak etorri giñan, esan zien. Bai, oain akordau?, nik.

Komentutik Gernika ikusten al ze­ nuten?

Bonben danbatekuak aitu, eta sua ikusi ere bai. Gaueko zortziretan oaindikan ere sua haundia ziuan han. Gu geben tokitik eerki ikusten huan sua. Nik ez zekit ordun… Loiolako kuartela ziuan han, eta, hura nola puskau ez zuenedo… Saseta eta hoiek danak honuzkaldian zaben eta hoiek danak osoik geau hittun. Pikardia haundia ein zien.

Gernika bonbardatu ondoren Fo­ ruan bertan gelditu al zineten?

Han beste bi egun ein eta Bilbora jun giñun. Han konbento batean eon giñun, egun bat-edo, eta handikan Somorrostroa. Etxe zahar batian eon giñun.

Zenbat zineten?

Ez zekiat, ba. Asko. Kuadrila haundia.

Rikardo eta hauek ere bai. Nik zer esango it pa zenbat giñan.

Jarraituko du.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

37

AGENDA

azaroa

Deialdiak - Azaroak 10-13 22:00etan Aita Mari zinean, Zinema Sozialeko Zikloa.

- Azaroaren 17tik 23ra MUSIKA ASTEA - MUSIKA MAKETENTZAT DIRULAGUNTZAK: oinarriak kultur etxean. Dirulaguntza eskaerak aurkezteko epea: azaroaren 24a.

- KLARINETE MARATOIA: azaroaren 27tik 30era - ASTEBURU MIKOLOGIKOA: urriaren 24tik 26ra Alondegian.

Ikastaroak

Tel: 943-861056 foronda@zumaia.net - TAI-CHI: Errefortzu saioa.

Urriaren 9an hasita. Ostegunetan 18:00etan. Izen ematea: 30 euro.

- HAUR PLASTIKA TAILERRA: Urriaren 6tik maiatzaren 27ra. Astelehen, astearte edo asteazkenetan, 17:30etik 19:00etara. Matrikula: 110 euro.

- ESKULANAK: Astearte eta asteazkenetan. 10:00etatik 13:00etara eta 15:00etatik 18:00etara. Bilera: urriaren 1ean 16:00etan Alondegian.

- YOGA: Astearte eta ostegunetan 18:30ean kultur etxean.

- PINTURA TAILERRA: Astelehenetik ostegunera. Urriaren 1etik aurrera. Antolaketa bilera: irailaren 25ean 19:00etan - HAUR ETA GAZTETXOENTZAT PINTURA TAILERRA: urriaren 14etik abenduaren 18ra.

Alondegian; astearte eta/edo ostegunetan, 17:30etik 19:00etara.

Bilera: urriaren 9an, 18:00etan.

- KUTXA GELAK : Nazioarteko Sukaldaritza:

38

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

indiarra eta arabiarra.

Oporretako argazkiekin DVD bat egitea.

Informazioa eta izen ematea: www.kutxasocial.net edo 902540040 tel.zenbakian.

- K.Z.Gunea: Internet ikastaroak.

Informazioa: 943-862866 - BIZIKLETAZ IBILTZEN IKASTEN: Urriaren 6tik 10era.

Izen ematea: 656728085 - EUSKARAZ HOBETO IDAZTEKO IKASTAROAK: Oinarrizko idatziak I: testu laburrak.

12 ordu, larunbat goizetan, urrian.

Oinarrizko idatziak II: testu landuagoak. 12 ordu, larunbat goizetan, azaroan. Argibide gehiago eta izen-ematea Euskara Zerbitzuan.

Turismo bulegoak antolatuta (Tel. 943 143 396)

Azaroa

22, larunbata: 10:00etan “Irteera geologikoa eta txalupa” bisita gidatua 16:30etan “Zumaia bisita eta ibilaldia txalupaz” bisita gidatua 9,16,23 eta 30, igandeak: 11:30etan “Zumaia-Deba-Zumaia txalupaz ibilbidea” bisita gidatua Larunbata, 15: 10:00etan “Marearteko zabalgunea” bisita gidatua Txangoak: Azaroak 8 “Enciso eta Arnedo” 10etik 13ra: 22:00etan Aita Mari aretoan, Zinema Sozialeko Zikloa: “Herri Indigenak” Astelehena, 10: - Eso viene sucediendo

(Hori gertatzen ari da)- Mexiko 2002 (12 min.)

- Inhaladores (Esnifatzaileak)- Australia 2005 (15 min.)

- Mi primer contacto (Nire lehenbiziko harremana)Brasil 2005 (56min) - Soy defensor de la selva (Oihanaren defendatzailea naiz)- Ekuador 2004 (23 min.)

Asteartea, 11: - Voces del desierto (Basamortuko ahotsak)- Sahara 2005 ( 58 min.)

- Guatemala tierra arrasada (Guatemala lur erraustua)Guatemala 2004 (42 min.)

Asteazkena,12: - Los más difícil es el amor (Zailena maitasuna da)Norvegia 2005 (25 min.)

- Sueños binacionales (Amets binazionalak)- Mexiko 2005 (30 min.)

- La cabalgada espiritual(zaldizko mamuak)- AEB 2004 (60 min.)

Osteguna, 13: - El precio del perdón (Barkamenaren prezioa)Senegal 2001 (87 min.)

AGENDA Azaroa Igandea, 9a 12:00etan haur antzerkia, MARKELIÑE “Txitxarra ta inurria” Ostirala, 14: 22:00etan Aita Marin, antzerkia: Maite Agirre eta Ander Lipus “Putzuak lehortzen” Asteartea, 17: 19:30ean komentuan, Improntus elkartearen “Chopin eta pianoa” ikuskizuna.

Osteguna, 20: 22:15ean Aita Mari aretoan,

zine forum: “ANTES DE QUE EL DIABLO SEPA QUE HAS MUERTO” Ostirala, 21: 19:30ean Komentuan, Beheko Plaza Abesbatzaren kontzertua Larunbata, 22: 19:00etan Xixili eguna dela eta, Udal Musika Bandaren Kalejira.

Ordu berean, San Pedro Abesbatzaren kantu-kalejira Osteguna, 27: 19:30ean komentuan, Improntus elkartearen “Beethoven eta sinfonia” ikuskizuna.

Ostirala, 28: 17:30ean haur liburutegian, Miriam Mendozaren eskutik, ipuin kontaketa: “Euskal Herriko kontu zaharrak” 19:00etan Alondegian, MUGARRI ESTALIAK (poesia eta musika) Antolatzaileak: BALEIKE KULTUR ELKARTEA eta TXINPARTA EUSKARA TALDEA Larunbata, 29: Iluntzean, Udal Musika Bandaren XIXILI EGUNEKO KONTZERTUA

Alkoholiko Anonimoak Bilerak: asteartetan 20:00etan eta larunbatetan 19:00etan, Udaltzaingoaren ondoan.

Telefonoak: 629141874 / 943248474 Alkoholikoen Senideak (Al-Anon) bilerak: asteazkenetan 20:30ean eta larunbatetan1 9:00etan,parrokiako etxean.

Telefonoa: 650265963

4 Eguneko albisteak.

4 Multimedia atal berritua: bideoak, argazkiak...

4 Blog komunitatea: zure bloga sortzeko aukera.

4 Gida komertziala, iragarki laburrak...

4 500 erabiltzaile erregistratu.

4 450 bisitari egunean.

Eta zure publizitatearentzat...

t a b o h Lei dura mun Iragar zaitez baleike.com-en.

B A L E I K E 2 0 0 8 A Z A ROA

39