Nr. 39 by Bart Corre

Nederland-Duitsland

Woensdag 13 juni 2012

Nr.

Charkov, Oekra誰ne

NederlaNd

wilhelmus van nassouwe ben ik, van Duitsen bloed, den vaderland getrouwe blijf ik tot in den dood. Een prinse van oranje ben ik, vrij onverveerd, den koning van Hispanje heb ik altijd geĂŤerd.

DuitsLAND

Einigkeit und Recht und Freiheit für das deutsche Vaterland! Danach laßt uns alle streben brüderlich mit Herz und Hand! Einigkeit und Recht und Freiheit sind des Glückes Unterpfand blüh im Glanze dieses Glückes, blühe deutsches Vaterland!

GESCHIEDENIS

HET BEGIN VAN DE BURENRUZIE Tekst: Gerrit Jan Welkamp

De voetbalwedstrijden tussen het Nederlands en Duitse nationale elftal zijn nooit zomaar wedstrijden. Gevoelens over de Tweede Wereldoorlog en de verloren WK-finale van 1974 lijken soms nog de boventoon te voeren. Maar ook v贸贸r de oorlog was er al sprake van hoogoplopende sentimenten rond een treffen tussen Oranje en der Mannschaft.

GESCHIEDENIS

1910

1912

1914

1924

Het is het najaar van 1938. Op het programma voor 11 december staat een vriendschappelijk duel in Rotterdamse Kuip waar Oranje zal aantreden tegen Duitsland. Onder de Nederlandse bevolking is echter in de maanden daarvoor grote ongerustheid ontstaan over de ontwikkelingen in nazi-Duitsland. Vooral de Duitse buitenlandpolitiek en de behandeling van joden in Duitsland kon op veel verontwaardiging rekenen. En toen in de nacht van 9 op 10 november 1938 de Kristallnacht uitbrak, reageerden veel Nederlanders met grote afschuw. In de - met name linkse - pers ontstond de discussie of Oranje wel tegen de Duitsers zou moeten spelen.

1925

1926

1927

In Het Volk uitte de sociaaldemocratische vakbondsleider Henri Polak zijn bezwaren. Ook in de jaren daarvoor was er in Nederland al de nodige weerstand tegen sportbetrekkingen met nazi-Duitsland. Sommige Nederlandse sporters gingen uit politieke overtuiging niet naar de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Bokser Ben Bril –kanshebber voor een medaille– besloot thuis te blijven uit protest tegen de behandeling van joden in Duitsland. Bril was echter een uitzondering; het merendeel van de Nederlandse sporters had geen onoverkomelijke bezwaren tegen sporten in of tegen nazi-Duitsland. De discussies in de

1931

1932

1935

1937

pers en de anti-Duitse gevoelens bij veel Nederlanders zorgden binnen de KNVB voor de nodige twijfels of de wedstrijd tegen Duitsland wel doorgang moest vinden. Men vreesde dat het op of buiten veld tot schermutselingen zou komen, zoals in 1937 ook bij de wedstrijd Zwitserland-Duitsland was gebeurd. De ontmoeting afzeggen of verplaatsen kon echter gezien worden als een politiek statement en dat zou de Nederlandse neutraliteit aan kunnen tasten. Uiteindelijk besloot de invloedrijke KNVB-bestuurder Karel Lotsy (1893-1959) dat de wedstrijd gewoon door moest gaan. Toch werd er niet afgetrapt op 11 december 1938. Pieter Oud

“DAN ZULLEN VOETEN TRAPPEN DE BAL, DIE WELLICHTE ZWANGERE VROUWEN HEBBEN GETRAPT TEGEN DE BUIK. DAN ZULLEN ER JONGENS RENNEN ACHTER DE BAL, DIE GEREND HEBBEN ACHTER, OM HUN LEVEN VLUCHTENDE JODEN.” Henri Polak

1956

(1886-1968), de burgemeester van Rotterdam, liet twee weken vóór de wedstrijd aan de KNVB weten de wedstrijd Nederland-Duitsland te verbieden. Oud onderbouwde zijn besluit door te verklaren dat hij voor ongeregeldheden vreesde en dat hij de veiligheid van de Duitse spelers en supporters niet kon garanderen. De voetbalbond liet nog dezelfde dag aan de Deutscher Fußball-Bund (DFB) weten dat er niet gespeeld zou gaan worden. Bij het regime in Duitsland viel Ouds besluit niet goed. De Reichssportkommissar beschouwde de afgelastte interland als een door anti-Duitse gevoelens ingegeven, politieke beslissing. Als tegenmaatregel werd er een sportboycot tegen Nederland afgekondigd, waardoor het Duitse sporters verboden werd om tegen Nederlanders aan te treden. Deze sportboycot kwam op 9 december 1938 tijdens een fel debat aan de orde in de Tweede Kamer. NSB’er Meinoud Rost van Tonningen haalde fel uit naar de liberale burgemeester Oud en beschuldigde hem ervan politieke motieven te hebben voor zijn besluit. Er zou sprake zijn van een anti-Duitse hetze in Nederland, gevoed door joodse elementen binnen de samenleving. CHU-fractievoorzitter Dirk de Geer nam het op voor Oud en viel Rost van Tonningen hard aan. Dit kwam hem te staan op een groot applaus van de niet tot de NSB behorende Kamerleden. Tijdens deze uiting van ongekende eensgezindheid werd er ‘landverrader’ naar Rost van Tonningen geschreeuwd en kwam het bijna tot een handgemeen. Uiteindelijk liep de voetbalaffaire met een sisser af: op 24 maart 1939 lukte het de Nederlandse gezant in Berlijn om de plooien in de NederlandsDuitse sportbetrekkingen glad te strijken en kon er weer naar hartenlust gesport worden tussen beide landen. Het officiële Nederlandse standpunt bleef dat de burgemeester van Rotterdam zijn besluit genomen had uit vrees voor ongeregeldheden en niet, zoals de NSB beweerde, om politieke redenen.

Nederland-Duitsland is al jarenlang ‘de wedstrijd van de eeuw’. Onderlinge duels tussen beiden landen zijn altijd beladen en staan wereldwijd enorm in de belangstelling van de voetballiefhebber. Al een paar jaar voor de oorlog begon de Nederlandse haat tegen de Duitsers. Maar wat is er gebeurd met de ooit zo felle rivaliteit tussen de voetballanden Duitsland en Nederland? De wedstrijd ‘lijkt’ veel minder beladen en heftig dan voorheen het geval was. Met name Nederlanders lijken de laatste jaren aanmerkelijk minder anti-Duits te zijn dan een aantal jaren terug. Aan het begin van de jaren ‘90 we elkaar nog de hersenen in na een onderlinge wedstrijd tegenwoordig worden er handjes geschud en wordt het resultaat voor lief genomen. Wat blijkt: Duitsland is ‘in’. Jongeren uit Nederland willen graag naar Berlijn en München. Duitsland lijkt de laatste jaren aan sympathie gewonnen te hebben en is niet meer de gewezen aartsvijand voor ons. Niet de aartsvijand die door Frenk Rijkaard werd bespuugd of waarvan het nationale shirt als wcpapier diende voor Ronald Koeman. Hoe komt dat? Wat is er gebeurd? Nederlandse voetbalfans vrezen opeens ‘die Manschaft’ en dat terwijl we komende zomer weer tegenover de Duitsers staan op het Europees Kampioenschap.

01. NederlaNd-duitslaNd Cijfers

HuiDiGE tEAM WAARDE FiFA RANKiNG per 6 juni 2012

EuROpEEs KAMpiOEN

€ 277.000.000

€ 459.000.000

1988

WERElD KAMpiOEN

1972

1980

1996

1954

1974

1990

edwin van der sar

lothar Matthäus

130

150

patrick kluivert

gerd Müller

40 goals

goals

REcORD iNtERNAtiONAl

caps

tOpscORER

01.2. Nederland-duitsland cijfers Bij voetbalwedstrijden wordt natuurlijk altijd naar het verleden gekeken. Op de vorige pagina is al te zien dat Duitsland, op voetbalgebied,

een behoorlijk succesvol land is geweest in vergelijking met Nederland. Waar Nederland het voetbal ontzettend veel heeft gebracht en be誰nvloed, pakte

2000 een kleine dip met de 22e plaats op de FIFA Ranking als dieptepunt. Maar nu is Duitsland sterker terug dan ooit.

Duitsland de prijzen. Ook in de onderlinge duels is Duitsland tot nu toe een succesvoller land gebleken. Duitsland kende, op voetbalgebied, vanaf het jaar

29 vriendschappelijk

3 Wereldkampioenschap

winst nederland 8 x vriendschappelijk 0 x Wk 2 x ek 0 x wk kwalificatie

Due

vriends.

WK K.

punten

24 uit

thuis

punten

doelpunten 1

8 EK

WK KW.

63 50

vriends.

punten

4 Europees kampioenschap

els

2 WK KWalificatie winst duitsland 11 x vriendschappelijk 2 x Wk 1 x ek 0 x wk kwalificatie

vriends.

WK K.

punten

thuis

punten

uit

Doelpunten 6 EK

WK KW.

75 62

vriends.

punten

02. plaats De plaats waar Nederland en Duitsland elkaar ontmoeten is van belang voor het resultaat. Zo is hier te zien dat Nederland in bepaalde landen erg

succesvol is in vergelijking met andere landen. Ook het gegeven of Nederland al eerder in een bepaald land tegen Duitsland heeft gespeeld is van invloed.

Hieronder zie je infographic waarin te zien is in hoeveel punten Nederland tegen Duitsland gemiddeld behaalde in bepaalde landen.

ItaliĂŤ: 1 wedstrijd/0 punten

Portugal: 1 wedstrijd/1 punt Nederland: 15 wedstrijden/ 15 punten ArgentiniĂŤ: 1 wedstrijd/ 1 punt

Zweden: 1 wedstrijd/ 3 punten

Duitsland: 18 wedstrijden/24 punten

Hieronder zie je de verdelingen van het resultaat wanneer Nederland en Duitsland elkaar voor het eerst ontmoeten op vreemde bodem, de kans is

bijna 50% dat een gelijkspel het resultaat is. Daarnaast de resultaten van Nederland tegen Duitsland als wordt gekeken naar het toeschouwersaantal.

75.000 70.000 65.000 60.000 55.000 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000

WINST VERLIES GELIJK

Meestal werd een onderlinge wedstrijd gespeeld in Duitsland of Nederland, daarom zie je hieronder een infographic met de gemiddeld aantal punten

die Nederland per stad haalde. Opvallend is er in Nederland geen stad is waar Nederland altijd verliest, in Duitsland is dat er maar één.

Rotterdam: 4 wedstrijden/2punten

Amsterdam: 8 wedstrijden/8 punten Zwolle: 1 wedstrijd/1punt Eindhoven: 1 wedstrijd/1 punt

Arnhem: 1 wedstrijd/3 punten

Dortmund: 1 wedstrijd/0 punten

Keulen: 2 wedstrijden/1 punt München: 2 wedstrijden/1 punt

Frankfurt: 1 wedstrijd/1 punt Kleef: 1 wedstrijd/3 punten Leipzig: 1 wedstrijd/3 punten

Hamburg: 3 wedstrijden/4 punten Düsseldorf: 5 wedstrijden/7 punten Gelsenkirchen: 2 wedstrijden/4 punten 11

03. tijd In dit hoofdstuk zie je wat het de factor tijd betekend in wedstrijden tussen Nederland en Duitsland. Er is gekeken naar in welk jaar, in welke maand, week en zelfs op welke

dagen Nederland het beste presteerde in een onderling duel met de Duitsers. Hier zie je in infographics de resultaten van dit onderzoek. Hieronder zie je in welke

decennia, jaren en welke maanden Oranje de beste resultaten haalde. Zo valt het op dat Nederland 9 van 10 overwinningen op Duitsland behaalde in een even jaar.

1910 1910 1912 1912 1914 1923 1924 1925 1926 1926 1927 1931 1932 1935 1937 januari

februari

maart

april

mei

juni

juli

augustus

september

oktober

november

december

1956 1957 1959 1966 1974 1975 1978 1978 1980 1980 1986 1988 1988 1989 1990 1992 1996 1998 2000 2002 2004 2005

nagenoeg gelijk zijn. Eveneens een infographic over de resultaten in verschillende jaargetijden. Opvallend is dat we nog maar 1 keer een

4 5

er m zo

ter in w

wedstrijd in de zomer wonnen van Duitsland en ook in de lente slechts 3 van de 18 keer als winnaar uit de bus kwamen.

le n te

Nederland en Duitsland hebben elkaar het meest ontmoet in de derde week van een maand. De derde week is ook de week waarin de verhoudingen

H erf st

2011

In onderstaand schema zie je op welke kalenderdagen Nederland allemaal tegen Duitsland heeft gevoetbald en hoe de verhoudingen liggen op alle dagen.

Natuurlijk hebben Nederland en Duitsland elkaar ook op verschillende dagen getroffen in het verleden. Het vaakst troffen ze elkaar op een zondag en dat is tevens ĂŠĂŠn van de dagen

dat de twee landen volledig in balans zijn, die balans is er ook bij wedstrijden die werden gespeeld op een dinsdag. Op een vrijdag werd nog nooit tegen elkaar gevoetbald.

Daarnaast staat nog een infographic in de vorm van een klok. Deze klok toont de resultaten van wedstrijden die begonnen tussen bepaalde tijden.

12:00

21:00

Maandag

Dinsdag

Woensdag

Donderdag

Vrijdag

Zaterdag

15:00

Zondag

18:00 13

GESCHIEDENIS

9 keer memorabel 1

Het Lama-incident

Nederland-Duitsland in de achtste finales van het WK van 1990. Frank Rijkaard spuugt in 1990 tot twee keer toe in het matje van Rudi Völler. De eerste keer protesteert Völler witheet bij de scheidsrechter. Even later maakt Völler een harde overtreding, waarover Rijkaard boos bij de scheidsrechter protesteert. Beiden krijgen daarop de rode kaart. Als ze van het veld lopen, bespuugt Rijkaard de Duitser nogmaals. Volgens The Guardian een van de 10 meest spectaculaire rode kaarten ooit. Nederland verliest met 2-1 en kan naar huis; Duitsland wint de finale van Argentinië en is wereldkampioen.

DE BESTE OOIT

Nederland en Duitsland spelen in 1992 op het EK voetbal een groepswedstrijd. Nederland domineert vanaf de eerste minuut en speelt volgens coach Rinus Michels de beste Nederland-Duitsland uit de geschiedenis. Het wordt 3-1, met doelpunten van Rijkaard, Witschge en Bergkamp. Nederland verliest in de halve finale na strafschoppen van Denemarken. Schrale troost: de Denen verslaan Duitsland in de finale.

“Het Volkspark Stadion is van Oranje”

In de halve finale van het EK in Duitsland in 1988 staan Nederland en Duitsland in Hamburg tegenover elkaar. Vlak voor tijd maakt Marco van Basten de 2-1. Het is de eerste overwinning van Nederland op Duitsland sinds 1956. En op z’n Duits, in de 89ste minuut. Nederland gaat naar de finale. “Het Volkspark Stadion is van Oranje!” roept commentator Evert ten Napel.

Het broekveegincident

Ronald Koeman veegt na de gewonnen halve finale tegen Duitsland op het EK van 1988 in Duitsland zijn billen af met het shirt van Olaf Thon. En niet het shirt van Andy Brehme, zoals soms wel beweerd wordt.

GESCHIEDENIS

“zij DiE ViElEn REzEn jUicHEnD Uit HUn GRaF” Jules Deelder dicht over de overwinning van 1988: O hoe vergeefs des doelmans hand zich strekte naar de bal die een minuut voor tijd de Duitse doellijn kruiste Zij die vielen rezen juichend uit hun graf

6 7

"zijn wE ER tocH inGEtUinD"

Herman Kuiphof deed het tv-commentaar bij de WK-finale van 1974. Na het doelpunt van Gerd Muller riep hij uit: "Zijn we er toch ingetuind". Nederland leek zo dichtbij de wereldtitel, en liet Duitsland toch de kaas van het brood eten.

8 9

Goal GERD mUllER in 1974

Het WK voetbal van 1974 wordt in Duitsland gespeeld. Duitsland is regerend Europees kampioen. Duitsland is op voorhand favoriet, maar speelt moeizaam. Nederland verrast iedereen met Michels' totaalvoetbal. De twee landen treffen elkaar in de finale. Nederland komt al in de tweede minuut op voorsprong, na een penalty van Johan Neeskens. paul Breitner maakt bijna een half uur later gelijk, ook uit een penalty (en een 'schwalbe' van Bernd Hölzenbein). En dan tikt Gerd Müller vlak voor rust de bal langs doelman Jan Jongbloed. De tweede helft wordt niet meer gescoord. Nederland staat met lege handen.

DE EERstE oVERwinninG na twEEDE wERElDooRloG in 1956

in 1956 is het 19 jaar geleden dat Nederland voor het laatst tegen de Duitsers heeft gespeeld. Duitsland is twee jaar eerder, na 'het wonder van Bern', wereldkampioen geworden. Duitsland speelt thuis, in Düsseldorf. En dan wint Nederland, met 2-1. twee doelpunten van de Friese legende Abe lenstra. Een emotioneel moment voor veel Nederlanders.

“icH HoFFE Dass DU FokkinG stERbst!”

Opnieuw de halve finale van 1988. Doelman Hans van Breukelen botst met Frank Mill, die blijft liggen. Aanstellerij, aldus van Breukelen, die zich over de Duitse aanvaller heen buigt, en hem toebijt: “ich hoffe dass du fokking sterbst!”. later geeft van Breukelen toe dat hij Mill wel degelijk hard raakte en van een schwalbe geen sprake was. Zijn uitval maakte deel uit van de psychologische oorlogsvoering.

04. Scheidsrechter In alle wedstrijden tussen Nederland en Duitsland zijn natuurlijk verschillende scheidsrechters de revue gepasseerd. Voor dit

hoofdstuk is onderzoek gedaan naar de gegevens van de scheidsrechters die in het verleden Nederland en Duitsland hebben geleid.

Daarbij is onder andere gekeken naar hun leeftijd, kleding, haarkleur en nationaliteit. In dit hoofdstuk zie je de resultaten gerangschikt naar

ZWART

BRUIN

haarkleur en kleur van het shirt van de scheidsrechter. En natuurlijk: Hoeveel kaarten werden er uitgedeeld in de onderlinge wedstrijden.

BLOND

GRIJS

KAAL

24 16

3 Hieronder zie je verdeling van de punten op basis van het kleur shirt van de scheidsrechter. De cijfers geven aan hoe

vaak dat kleur shirt door een dienstdoende scheidsrechter is gedragen in een onderling duel tussen Nederland en Duitsland.

35 16

Uit welk land kwamen de scheidsrechters die ons best gezind zijn, zie hieronder het overzicht.

Bovenaan zie je een rij met het aantal punten, links staat het land waar de scheidsrechter vandaan kwam. Zo kun je zien

hoeveel punten het Nederland en Duitsland opleverde bij alle nationaliteiten die deze wedstrijd hebben gefloten.

NEDERLAND 18

DuitsLAND 4

ENGELAND BELGIË HONGARIJE ZWEDEN ZWITSERLAND DENEMARKEN FRANKRIJK SLOWAKIJE URUGUAY OOSTENRIJK ROEMENIË ITALIË ARGENTINIË POLEN SCHOTLAND NOORWEGEN TURKIJE

Ook de leeftijd en het sterrenbeeld van de leidsman is van belang voor het resultaat. Hieronder zie je die resultaten.

Eerst staat de gemiddelde leeftijd van de scheidsrechters bij winst, gelijkspel en verlies. Daarnaast staat de resultaten

42 jaar 39,55 jaar 39,9 jaar

van Nederland tegen Duitsland gerangschikt op verschillende sterrenbeelden van scheidsrechters.

05.1. Goals In de 38 onderlinge duels die Nederland en Duitsland in het verleden uitvochten is maar liefst 138 keer gescoord! een gemiddelde van 3,63

doelpunten per wedstrijd! Slechts 2 maal eindigde een onderlinge wedstrijd in een 0-0 gelijkspel. Doelpunten zijn dus vrijwel een garantie.

AANTAL AANTAL GOALS WEDSTRIJDEN

WINNAAR

138

DUITSLAND GOALS

GOALS PER WEDSTRIJD

3,63

AND EDERL LS N A O G UB THUISCL

Aangezien doelpunten tijdens Nederland-Duitsland bijna een garantie zijn is het interessant om te zien in welke periodes van de wedstrijden er werd gescoord. ‘0

Hieronder zie je daarom in welke minuten er wordt gescoord de bovenste tijdbalk toont de eerst helft, de onderste de tweede verdeelt in kwartieren. ‘15

Onderin staat de stand van dat kwartier in de wedstrijd. Zo zie je dat naarmate de wedstrijd vordert Nederland en Duitsland meer gelijkwaardig zijn en in ‘30

de laatste dertig minuten tot nu toe even vaak scoorden. En dat terwijl juist Duitsers er om bekend staan in de laatste minuten toe te slaan. ‘45

1e Helft

26-35 10-14

8-11 ‘45

‘60

8-10 ‘75

‘90

2e Helft

37-40 10-13

11-11

16-16 18

Uitslagen tussen Nederland en Duitsland zijn vrijwel onvoorspelbaar, als heel de wereld denkt dat de ĂŠĂŠn sterker is wint opeens de ander . In onderstaande infographic

kun je door de lijn te volgen zien welke uitslagen elkaar opvolgden en welke uitslagen veel voorkomend zijn. Hoe dikker de uitslag des te vaker is deze uitslag voorgekomen.

Hieronder staan twee infographics, hierin staat weergegeven wat er gebeurt wanneer welk team de eerste goal van de wedstrijd scoort. Zo zie je dat de kans groot is dat

het team dat als eerste scoort uiteindelijk ook de wedstrijd wint. Oranje betekend winst Nederland, grijs betekend gelijkspel en zwart betekend dat Duitsland won.

EERSTE GOAL NEDERLAND

g w

EERSTE GOAL DUITSLAND

g w

Hieronder zie je een infographic met daarin informatie over wedstrijdverloop. Hoe vaak is een partij die met de rust

achterstond nog terug gekomen of is de ploeg die met de rust voorstaat vaak ook de uiteindelijke winnaar.

voor met rust gelijk met rust

5 5 0

5 7 2

achter met rust 19

0 2 12

winst gelijk verlies

05.2. goals duitslaNd Op deze pagina zie je een analyse van de doelpunten die Duitsland tegen Nederland heeft gemaakt. Hoe zijn alle Duitse goals

tot stand gekomen? Wat zijn de plaatsen op het veld waar de assist vandaan kwam en belangrijker nog waar stond de doelpuntenmaker. Daaronder

zie je waar de bal uiteindelijk in het doel belandde en hoe werd er gescoord?

positie vaN de doelpuNteNMaker

positie vaN de assist

3,9% 7,7% 15,4% 19,2% 11,5%

3,9%

6,2%

19,2% 19,2%

3,1% 71,9% 12,6% 3,1%

3,1%

plek Waar de Bal iN het doel eiNdigde

6,2% 28,2%

18,8%

6,2%

3,1%

6,2%

31,3%

hoe Werd er gesCoord?

54,5%

36,4% 20

9,1%

05.3. goals NederlaNd Op deze pagina zie je een analyse van de doelpunten die Nederland tegen Duitsland heeft gemaakt. Hoe zijn alle Nederlandse goals tot

stand gekomen? Wat zijn de plaatsen op het veld waar de assist vandaan kwam en belangrijker nog waar stond de doelpuntenmaker, waar

belandde uiteindelijk de bal in het doel en hoe werd er gescoord? Zo kun je mooi vergelijken hoe en van waar er meestal wordt gescoord.

positie vaN de doelpuNteNMaker

positie vaN de assist

10% 5%

15%

20%

3,7%

7,5% 18,4% 11,1% 48,2% 11,1%

10%

plek Waar de Bal iN het doel eiNdigde

17,9% 25%

7,1%

10,7%

3,6%

28,6%

hoe Werd er gesCoord?

57,1%

28,6% 21

14,3%

GESCHIEDENIS

Het WK van 1974 is ons nationale voetbal-

Feyenoord achter de rug waren, had niemand enig idee over de internationale verhoudingen’, aldus

trauma. Ruim dertig jaar na dato houdt

Poelmann. Want het is voor het eerst sinds 1938

de niet te verliezen, maar toch verloren

dat Nederland meedoet aan een eindronde van het Wereldkampioenschap en het laatste Europese

finale tegen West-Duitsland de gemoe-

kampioenschap waar Nederland verscheen, was in

deren nog bezig. ‘We’ zijn bestolen van

1964.

de titel, was en is de stellige overtuiging

TOTAALVOETBAL

van menig Oranjefan. Een korte terugblik

Niemand verwacht eigenlijk dat ze zullen presteren. Maar het curieuze voetbal dat Nederland speelt,

vanuit Nederlands perspectief op het le-

maakt indruk op iedereen. Wat Nederland onder

gendarische WK-toernooi in Duitsland.

leiding van trainer Rinus Michels en aanvoerder Johan Cruijff laat zien, is op dit niveau niet eerder vertoond. Totaalvoetbal, waarbij niet alleen de

Voor het begin van het WK-toernooi, zijn er weinig

aanvallers meeverdedigen en de verdedigers ineens

mensen die de verrichtingen van Oranje iets kan

in de voorhoede kunnen opduiken, maar waarbij

schelen. Nederland speelt voor het toernooi een

iedere speler op elke plek uit de voeten moet kun-

oefenwedstrijd tegen Argentinië en Arie Haan

nen om daarmee een zo groot mogelijke verwarring

spreekt zijn verbazing uit op televisie: ‘Als ik zeg

te stichten bij de tegenstander.

tegen mensen: “Zondag is de wedstrijd tegen Argentinië, dan weet niemand waar ik het over heb”.

Die tegenstander weet inderdaad niet wat hij aan

Van tevoren zijn de verwachtingen dus erg laag.

moet met dit Nederlandse spel. Onbevangen als

Wel een beetje vreemd, als je bedenkt dat de

het is, speelt Nederland een ijzersterk toernooi.

Nederlandse clubs het in het begin van de jaren ‘70

Onbevangen en onervaren, omdat deze generatie

goed doen: Feyenoord wint in 1970 de Europacup

voetballers geen ervaring heeft met dit soort

voor landskampioenen en de wereldbeker, Ajax

toernooien.

in 1971, 1972 en 1973 de Europacup en in ‘72 de

Ondanks dat komt Nederland de eerste ronde mak-

Europese Supercup en de wereldbeker. Het is dus

kelijk door. Alleen Zweden wordt een 0-0 gelijkspel

niet zo dat de Nederlanders niet kunnen voetballen,

toegestaan. In de tweede ronde worden Argentinië

maar het nationale team heeft tot dan toe nog nooit

en de DDR ook verslagen. Vooral de DDR blijkt een

iets gepresteerd.

stugge ploeg. Maar 2-0 is voldoende. De laatste poulewedstrijd zal de beslissing brengen. Wint

‘Niemand wist toch wat er te verwachten was’, zegt

Nederland van Brazilië, dan speelt men de finale.

Eddy Poelmann, die zijn eerste WK als journalist

In een bikkelharde wedstrijd wint Nederland met

bijwoonde. ‘Hoewel de Europacups van Ajax en

2-0. De Brazilianen spelen ongewoon hard.

‘DIE DAG WILDE IK ZE ECHT... IK WOU ZE PIEPELEN, JA! EN DAT HEEFT ONS DE OVERWINNING GEKOST.’ Willem van Hanegem

GESCHIEDENIS

DE FINALE

Nederland heeft de finale gehaald. En dat is meer, veel meer, dan verwacht was. Is Nederland al tevreden? Men is al lang weg van huis. Een zwembadaffaire zorgt voor onrust in het Nederlandse kamp. Sommige spelers verlangen naar huis. Het is mooi geweest. Duitsland is zo scherp als een mes. De Duitsers kennen de klappen van de zweep. In 1966 stonden ze in de finale en in 1970 werden ze derde. Zij weten hoe je met de spanningen van een groot toernooi omgaat, voor de Nederlanders is alles nieuw. Goed, mannen als Johan Cruijff, Ruud Krol, Johan Neeskens, Wim van Hanegem, Wim Jansen, Arie Haan en Wim Rijsbergen hebben met hun clubs de voorgaande jaren al het een en ander beleefd, maar op een groot toernooi hebben ze nog nooit samen gespeeld.

Maar ook Nederland heeft met oa Neeskens

Nederland drong vervolgens niet meer aan,

en Van Hanegem een paar spelers in huis die

speelde tergend traag in de verwachting dat

de tegenstander niet ontzien.

de Duitsers wel zouden komen. Maar ook

De Britse scheidsrechter Jack Taylor wilde

Duitsland speelde aanvankelijk afwachtend,

al fluiten voor de aftrap van de finale toen

enigszins verstoord door de treiterige

hij zag dat de cornervlaggen nog niet waren

spelwijze van Nederland. Na ongeveer twintig

geplaatst. Toen dat eenmaal was gebeurd,

minuten had Duitsland zich hervonden - de

trapte Nederland af.

Mannschaft was wel vaker in belangrijke wed-

De finale kan voor Oranje niet beter begin-

strijden met een achterstand geconfronteerd,

nen. Binnen 30 seconden, zonder dat een

en kon daar goed mee omgaan.

Duitser de bal heeft geraakt, wordt Cruyff

Bij een Duitse aanval drong aanvaller Bernd

onderuit gehaald en benut Johan Neeskens

Hรถlzenbein het strafschopgebied binnen,

de toegekende strafschop.

waar hij met een fraaie duik over het uitge-

Zonder de bal te hebben aangeraakt liep

strekte been van Wim Jansen viel. In eigen

West-Duitsland al na een minuut spelen

land stond Hรถlzenbein bekend als Der Schwal-

tegen een achterstand aan. Vlak buiten het

benkรถnig, de koning der fopduiken. Taylor

zestienmetergebied werd Johan Cruijff neer-

wees opnieuw naar de penaltystip. Jansen

gelegd door Uli Hoeness; de Nederlandse

beweerde de Duitser niet geraakt te hebben;

aanvoerder viel in het strafschopgebied, en

Hรถlzenbein zei het tegenovergestelde.

de scheidsrechter wees een strafschop toe.

Verdediger Paul Breitner schoot de strafschop

Die werd genomen door Johan Neeskens.

verrassend vlug langs Jan Jongbloed, die op

Deze wilde de bal aanvankelijk rechts van

het verkeerde been stond. Na 25 minuten

keeper Sepp Maier schieten, maar toen

was de stand zo 1-1.

Maier gewaarschuwd werd door aanvoerder

Nadat Taylor had gefloten voor de rust, kreeg

Franz Beckenbauer, knalde Neeskens de

Johan Cruijff op weg naar de kleedkamer een

bal hard door het midden. Het krijt van de

gele kaart wegens zijn aanhoudende geklaag

penaltystip stoof op; de stand was 0-1.

tegen de scheidsrechter.

GESCHIEDENIS

In de tweede helft nam Nederland het

gewonnen, voegde er nog aan toe: ‘Wij

initiatief. Het vloeiende combinatiespel en

hadden geen man als Gerd Müller’.

de overmacht waarmee Oranje eerder in

Helmut Schön herinnerde zich later aan de

het toernooi indruk had gemaakt, ontbraken

dagen vóór de finale: ‘De Hollanders die

echter. En geen van de circa vijf kansen werd

kennelijk blaakten van zelfbewustzijn, hebben

verzilverd. Spelverdeler Cruijff speelde zijn

de geenszins dankbare favorietenrol van ons

slechtste wedstrijd. Ook West-Duitsland

overgenomen. En dit zelfbewustzijn in het

kreeg nog kansen.

Nederlandse kamp, dat uit alle televisierepor-

Een doelpunt van Müller werd ten onrechte

tages en krantenberichten naar voren kwam,

afgekeurd wegens buitenspel. Hölzenbein viel

betekende voor ons een echte stimulans. Wij

in de slotfase in het strafschopgebied weer

werden niet langer tot favoriet bestempeld,

over een been van Jansen, en dit keer was

de Nederlanders voelden zich klaarblijkelijk

een strafschop wel op zijn plaats geweest,

reeds als kampioen, wat hadden we in deze

maar werd niet gegeven. Dan gebeurt het

situatie nog te verliezen?’

toch, de hele wereld ziet Gerd Müller scoren

Het Nederlands elftal was evenwel veel meer

voor Duitsland. De beste ploeg van het

dan alleen maar een waardig tweede op het

toernooi verliest van het gastland. Eindstand

WK. In de KO-wedstrijden had Nederland

2-1, West-Duitsland wereldkampioen.

Argentinië met 4-0 en wereldkampioen

Het best voetballende elftal van het WK ‘74

Brazilië met 2-0 klop gegeven. ‘Ik ben steeds

verliest de wedstrijd. ‘We speelden voor het

weer verrast, hoeveel aanzien ons toenma-

eerst tegen een elftal dat een heel duidelijk

lige elftal nog steeds geniet. De wereldbeker

systeem had bedacht en dit ook uitvoerde’,

van 1974 heeft het Nederlandse voetbal

zei Johan Cruyff na de nederlaag in de finale

beroemd gemaakt, ondanks dat we de finale

tegen Duitsland. ‘Daarom liep het bij ons niet

hebben verloren’, herinnert Cruyff zich.

zoals we gewend waren. Ook bij mij niet’. De grote Nederlandse spelmaker die met Ajax Amsterdam driemaal de Europacup heeft

06. team Hieronder zie je de tenues van Nederland en Duitsland die zij droegen tijdens onderlinge duels vanaf 21 juni 1988. Dat was de datum dat Nederland voor het eerst, en voorlopig, het

laatst Europees Kampioen werd in een legendarisch shirt. De kleur van de ronde geeft aan of Nederland de wedstrijd won, gelijkspeelde of verloor.

06.1 Aanvoerder De rol van aanvoerder van het Nederlands Elftal is een belangrijke rol. Grote namen als Ruud Gullit, Ronald Koeman, Edwin van der

ZWART

BRUIN

Sar en Mark van Bommel mochten de aanvoerdersband al eens dragen tijdens een wedstrijd tegen Duitsland. Maar wat zijn de kenmerken

van de aanvoerders van het Nederlands Elftal tegen Duitsland, bekijk het hieronder en zie wie er wel en wie er juist niet succesvol waren.

BLOND

keeper verdediger middenvelder aanvaller

snor

Onze aanvoerders hebben allerlei verschillende kapsels gedragen. De meest voorkomende was wel de scheiding, netjes en stoer zoals

Daan Schrijvers hieronder op de foto. Daarnaast het plattere kapsel van Ronald Koeman, de krullen van Danny Blind, de dreads van Ruud Gullit,

de stekels van Frank de Boer en de kuif van Gejus van der Meulen. Onderstaande spelers zijn voorbeelden van spelers die dit kapsel hadden toen ze

geen snor

aanvoerder waren. Van links naar rechts gaat het om de kapsels: scheiding, plat, krul, dreads, stekels en kuif.

06.2. SPELERS NEDERLANDS elftal Het aantal minuten varieert van 3 minuten (Georginio Wijnaldum en Luuk de Jong) tot 540 minuten (Puck van Heel, Hans van Breukelen, Ronald Koeman, Adri van Tiggelen en

Edwin van der Sar). In onderstaande infographic zijn alle spelers onderverdeeld. De grootte van de bol geeft het aantal speelminuten aan, de kleur het succes; Hoe meer de

bol oranje is, hoe succesvoller! Daarnaast zie je bij een aantal spelers een zwart bolletje of een cijfer tussen haakjes achter de naam staan; de bolletjes geven een doelpunt aan., de cijfers

tussen haakjes het aantal keren dat een speler aanvoerder is geweest tegen Duitsland. Linksonder zie je een bolletje dat aangeeft hoe groot 90 minuten is.

(3) Bok de Korver Ronald de Boer Jerrel Hasselbaink• Karel Heijting Reinier Beeuwkes (1) Louis Otten Caius Welcker Mannes Francken•••• Miel van Leijden Guus Lutjens• Nico de Wolf Willem Boerdam Philip van Dijk Jur Haak• Nico Bouvy (1) Henk Vermetten Kees van Dijke Bertus Bul Henk Steeman Wim Volkers• Theo de Haas• Charles van Baar van Slangenburgh Mauk Weber Clarence Seedorf Henk Pellikaan Jan Wouters Gerrit Nagels Jan van den Broek Arnold Horburger Jan de Natris Otto Bonsema Dé Kessler Jan Gielens Coy Koopal Nol van Berckel• Frans de Munck Abe Lenstra•• Jan van Breda Kolff (1) Roel Wiersma David Wijnveldt Rob Witschge• Bram Appel Piet Bouman Bryan Roy Winston Bogarde Fernando Ricksen (1) Dirk Lotsy• Paul Bosvelt Law Adam••

Arnold Muhren

Hans van Breukelen (2) Ronald Koeman•• Adri van Tiggelen (1) Edwin van der Sar

(2) Gejus van der Meulen

Marco van Basten••

Ruud van Nistelrooy••

Arthur Nu

Wim Kieft

Rafael van der Vaart (1) Philip Cocu

Jaap Stam

Wilbert Suvrijn

(2) Puck van H

Kees Kuys Jan Notermans (1) Cor van der Hart (1) Jan Klaassens

Aaron Winter

Wim Anderiesen Frenk Rijkaard•

Erwin Koeman

Frans Thijssen Dolf van Kol Wim Tap•••• Piet Schrijvers Willy van de Kerkhof•

Berry van Aerle

Rob Rensenbrink

John Metgod

Johan Zuidema Niels Overweg Felix Smeets• Jos Jonkers Michael Mols Jan Kromkamp Kees van Wonderen Dries Boussatta Tim de Cler Pierre van Hooijdonk Robin van Persie

Constant Feith John Heijning Ge Fortgens Joop Boutmy Jan Noorduijn Wout Buitenweg•• Nico Buwalda (1) Eb van der Kluft Jo Jole Arie Bieshaar Dolf Heijnen Wim Addicks Piet van Boxtel Graeme Rutjes Wim Hofkens Jaap Weber Leo Ghering Jaap Paauwe Wim Lagendaal Evert van der Heijden Cor Wilders Bertus Caldenhove Henk van Spaandonck•• Lulof Heetjans Adrie van Kraaij Ronald Spelbos Leen Vente Hans Gillhaus Hans Kraay Martin Jol Toine van Mierlo Joop Hiele Marc van Hintum Andy van der Meyde Khalid Boularouz Barry Opdam Danny Landzaat Arjen Robben

(4) Ha

Dick Sigmond Arie Haan• (0,5) Wim Jansen

Piet Wildschut (3,5) Ruud Krol

Kees Kist

Wilfred Bouma

John Bosman

Giovanni van Bronckho

John Heitinga (1) Jan Peters

Rene Eijkelkamp Keje Molenaar

John Veldman

Dick Nanninga

Pieter Huistra

Jeffrey Talan

Hedwiges Maduro

Richard Witschge

Hugo Hovenkamp

= 90 minuten

Adri Koster

Wesley Sneijder Dirk Kuijt

Peter van Vossen

(1) Danny Blind

Rob de Wit

Peer Krom Marius Sandberg Jan Hassink Therus Kuchlin• Koos van Gelder Faas Wilkes• Eddy Pieters Graafland Johan Neeskens•• John van ‘t Schip

Youri Mulder

Pier Tol

Kevin Strootman

Klaas-Jan Huntelaar

Nige

MEESTE CAPS TEGEN DUITSLAND

uman

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Peter Bosz Michael Reiziger• Leo Bosschart Jan Thomée••••• Patrick Kluivert•• (2) Edgar Davids Boudewijn Zenden•

Roy Makaay

6 6 6 6 6 6 5 5 5 5

Hans van Breukelen Phillip Cocu Puck van Heel Ronald Koeman Edwin van der Sar Adri van Tiggelen Marco van Basten Harry Dénis Ruud Krol Gejus van der Meulen

4) Ruud Gullit

TOPSCORERS TEGEN DUITSLAND

(1) Frank de Boer Theo Timmermans

Dennis Bergkamp•

Heel

Tinus Bosselaar

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Mick Clavan

Gerald Vanenburg Andre Le Fevre Sjef van Run

Just Gobel Jan Vos• Joop van Nellen

Ernie Brandts•

5 4 4 2 2 2 2 2 2 2

Jan Thomée Mannes Francken Wim Tap Law Adam Marco van Basten Wout Buitenweg Patrick Kluivert Ronald Koeman Abe Lenstra Ruud van Nistelrooy

Rene van de Kerkhof•

AANVOEDER TEGEN DUITSLAND

arry Dénis

Wim Rijsbergen

Eef Ruisch

Bennie Wijnstekers

orst

Jan de Boer Evert van Linge Ber Groosjohan Pierre Massy Jan Elfring Leo Halle Bas Paauwe Frank Wels Beb Bakhuys• Willy van der Kuijlen Wim Suurbier Willem van Hanegem Jan Poortvliet Sonny Silooy

Pierre Vermeulen Marc Overmars

el de Jong

Roy Beerens

Johnny Rep•

Georginio Wijnaldum Luuk de Jong

Harry Brull Theo de Jong

Daaf Drok

Gaston Taument

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Hans Tetzner Adriaan Koonings Kees Pijl Kees Quax Rat Verlegh Rens Vis Jan van Diepenbeek Kick Smit• Cor van der Gijp Piet van der Kuil Tonny van der Linden Fons van Wissen Frans Bouwmeester Miel Pijs Rinus Israel (1) Daan Scrhijvers Cor Veldhoen Piet Fransen Bennie Muller Sjaak Swart• Klaas Nuninga• Coen Moulijn Jan Jongbloed (1) Johan Cruijff Tscheu La Ling• Michel van de Korput Huub Stevens Peter Boeve Jordi Cruijff Peter Hoekstra Maarten Stekelenburg Gregory van der Wiel Joris Matthijsen Edson Braafheid (1) Mark van Bommel Ryan Babel

Harry Dénis Ruud Gullit Ruud Krol Bok de Korver Gejus van der Meulen Puck van Heel Ronald Koeman Edgar Davids

4 4 3,5 3 2 2 2 2

MEESTE PUNTEN TEGEN DUITSLAND 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Bok de Korver Mannes Francken Edwin van der Sar Philip Cocu Gejus van der Meulen Hans van Breukelen Ronald Koeman Adri van Tiggelen Marco van Basten Jaap Stam

10 10 9 9 8 8 8 8 8 8

07. KOMENDE WEDSTRIJD Op deze spread zie je een voorspelling van de komende wedstrijd. Door de geschiedenis te analyseren kan een voorspelling gedaan worden van het uiteindelijke resultaat

van ‘de wedstrijd van het jaar’ die zal plaatsvinden op woensdag 13 juni. Hieronder zie je al een voorspelling op basis van de datum. Zo zie je het resultaat

van de wedstrijden die op een woensdag zijn gespeeld, op de 13e van een maand, in de maand juni, het resultaat van wedstrijden in even jaren en van ‘avondwedstrijden’.

WOENSDAG 13 JUNI 2012 20:45 uur

13x

’80

Verliezend finalist

Eerste Ronde

1980 1986 1988 1988 1990 1992 1996 1998 2000 2002

in 1980, 1988, 1992 en 2004. Ik 1980 was Duitsland in de eerste rond met 3-2 te sterk. In 1988 ontmoette Nederland en Duitsland elkaar in de halve finale, Nederland won met

26x

14x

’92

’04

Nederland Halve Finale

Duitsland Europees Kampioen

Duitsland Halve Finale

Duitsland Finale

Duitsland Eerste Ronde 3e

Boven de beker staat om welk EK het ging, enkel EK‘s waar Nederland en Duitsland beiden actief waren staan afgebeeld. Op de vlag staan de uitslagen

’80

’88

3-2

2-0

van de tweede wedstrijd die Nederland en Duitsland speelden op het desbetreffende EK. De hoogte van de vlag geeft aan of het om een overwinning,

’92 1-3

18:00

1-2. In 1992 was er weer een onderlinge wedstrijd in de eerste ronde, Nederland won dit keer met 3-1 en in 2004 bleef het bij een 1-1 gelijkspel.

’88

2004

Nederland Europees Kampioen

’96 0-3

0-2

gelijkspel of verliespartij ging. De zwarte en oranje vulling van de beker geven aan hoever beide landen kwamen in het toernooi.

’00 0-2

’04

’08

0-3

4-1 0-0

0-0

Halve finale Kwartfinale

1966 1974 1978 1978 1980

Nederland Eerste Ronde 3e

Hieronder dient de Coupe Henri Delaunay, de beker voor de Europees Kampioen, als vlaggenstok voor de Nederlandse en Duitse vlag.

Europees Kampioen

1924 1926 1926 1932 1956

Dit keer ontmoeten Nederland en Duitsland elkaar in de eerste ronde van het Europees Kampioenschap. Al vier keer eerder was er een ontmoeting tijdens een EK, dit was het geval

21:00

1910 1910 1912 1912 1914

3-2

1-0

2-3

2-1

aantal interlands dat hij heeft gespeeld en de club waar hij voetbalt. De gekleurde lijnen laten zien in welk land desbetreffende speler

Hieronder zie je de selecties van Nederland en Duitsland voor het aankomende Europees Kampioenschap. Bij iedere speler staat zijn leeftijd, het

clubvoetbal speelt. Onder de lijsten van de selecties vind je nog een paar extra statistieken omtrent de selecties.

sElEctiE nEDERlanD Naam

sElEctiE DUitslanD

Leeftijd Caps Club

Naam

Leeftijd Caps Club

keepers Tim Krul 24 Maarten Stekelenburg 29 Michel vorm 28

3 47 9

keepers Newcastle united as roma swansea City

verdedigiNg Khalid Boulahrouz Wilfred Bouma John Heitinga Joris Mathijsen Ron vlaar Gregory van der Wiel Jetro Willems

30 33 28 32 27 24 18

35 37 78 80 7 32 2

35 27 28 27 22 29

77 60 19 84 11 96

vfB stuttgart psv everton Malaga feyenoord ajax psv

26 28 21 31 21 28 28

38 53 7 88 2 65 57

22 23 23 22 27 27 23

Holger Badstuber Jérôme Boateng Benedikt Höwedes Mats Hummels Philipp Lahm Per Mertesacker Marcel Schmelzer

Bayern München Werder Bremen hannover 96

18 19 6 12 85 79 5

Bayern München Bayern München schalke ‘04 Borussia dortmund Bayern München arsenal Borussia dortmund

MiddeNveld

aC Milan Manchester City sporting portugal internazionale psv tottenham hotspur

22 Lars Bender 19 Mario Götze 21 ilkay Gündogan 24 Sami Khedira Toni Kroos 21 22 Thomas Müller 23 Mesut Özil Lukas Podolski 26 22 Marco Reus André Schürrle 21 Bastian Schweinsteiger 27

aaNval ibrahim Afellay Klaas-Jan Huntelaar Luuk de Jong Dirk Kuijt Luciano Narsingh Robin van Persie Arjen Robben

25 5 1

verdedigiNg

MiddeNveld Mark van Bommel Nigel de Jong Stijn Schaars Wesley Sneijder Kevin Strootman Rafael van der vaart

25 29 22

Manuel Neuer Tim Wiese Ron-Robert Zieler

fC Barcelona schalke ‘04 fC twente liverpool sc heerenveen arsenal Bayern München

3 12 2 24 24 25 30 95 3 11 90

Bayer leverkussen Borussia dortmund Borussia dortmund real Madrid Bayern München Bayern München real Madrid fc köln Borussia Mönchengladbach

Bayer leverkussen Bayern München

aaNval Mario Gomez Miroslav Klose

26 33

50 113

Bayern München lazio roma

Aantal verschillende clubs: Nederlandse clubs: Duitse clubs: Engelse clubs: italiaanse clubs: Spaanse clubs: Portugese clubs:

21 5 3 7 3 2 1

Aantal verschillende clubs: Duitse clubs: Engelse clubs: italiaanse clubs: Spaanse clubs:

12 8 1 1 2

Aantal kampioen:

Gemiddelde leeftijd:

27,1

Gemiddelde leeftijd:

23,10

Gemiddelde leeftijd keepers: Gemiddelde leeftijd verdediging: Gemiddelde leeftijd middelveld: Gemiddelde leeftijd aanval:

27 27,4 28 26,1

Gemiddelde leeftijd keepers: Gemiddelde leeftijd verdediging: Gemiddelde leeftijd middelveld: Gemiddelde leeftijd aanval:

25,3 23,8 22,5 29,6

Aantal caps:

987

Aantal caps:

737

Nederland duitsland