Recht

Waarheid of privacy?

Tegenwoordig werken velen van ons thuis. Daarbij zijn de privé- en de werksituatie niet altijd goed te scheiden. Daardoor ontstaat het risico dat een werkgever ongewild dingen hoort die niet voor zijn oren zijn bestemd. Dat kan tot grote problemen leiden. Want hoe zit het in dat geval met de privacy van de werknemer?

Vanwege de coronamaatregelen is thuiswerken nu de normaalste zaak van de wereld. Vaak maken werknemer daarbij gebruik van een laptop van de zaak. Op deze laptop plaatsen zij, bewust of onbewust, ook weleens privacygevoelige informatie waarvan de werknemer niet heeft gewild dat de werkgever die zou zien. Als de werkgever hier dan toch kennis van neemt, kan dit hele nare gevolgen hebben. De vraag rijst vervolgens of de werkgever deze informatie als bewijs mag gebruiken om de werknemer te ontslaan. Want wat weegt zwaarder? De waarheidsvinding of de privacy van de werknemer?

Waarheid of privacy?

In een recente uitspraak van de kantonrechter Amsterdam (ECLI:NL:RBAMS: 2020:3222) luidde het oordeel dat de belangen van de werknemer moesten wijken voor de waarheidsvinding. Wat speelde er in deze zaak? De werknemer, assistent-manager van beroep, had zich bij haar werkgever ziekgemeld. In een WhatsApp-bericht schreef zij het volgende aan haar vriend: “Moet nog even kijken hoe het loopt volgende week maar ik heb maandag dat gesprek bij [naam van een andere werkgever] ... heb alleen nog geen reactie op dat salaris” “En woensdag een managementtraining van werk maar voel me niet echt geroepen om te gaan” “Weet niet hoe lang ik griep nog kan gebruiken om thuis te blijven” (met emoticon van een lachend clowntje) En in reactie op zijn suggestie te zeggen dat ze een longontsteking heeft: “Hahaha of gewoon dat ik er doorheen zit” “Dat het allemaal teveel wordt” (gevolgd door smiley met tranen van het lachen)

Werknemer kan meelezen

De werknemer was echter even vergeten dat haar werkgever ook kennis kon nemen van deze berichten. Want zij had een WhatsApp-applicatie op de laptop van de werkgever geïnstalleerd. Maar was zich er niet van bewust dat later via haar telefoon gewisselde WhatsApp- berichten ook zichtbaar waren op deze laptop. Een collega gebruikte deze laptop tijdens haar ziekteverzuim en toen kwamen de App-berichtjes tevoorschijn. Met deze kennis restte de werkgever niets anders dan de werknemer wegens bedrog op staande voet te ontslaan. Zij was immers helemaal niet ziek en had hierover gelogen. De werknemer stapte hierop naar de rechter. Haar belangrijkste argument was dat de informatie op onrechtmatige wijze was verkregen. De rechter moest die dus maar buiten beschouwing laten. De rechter maakte echter korte metten met dit argument. Hij oordeelde dat de werkgever inderdaad kennis had genomen van buitengewoon privacygevoelige informatie waarvan de werknemer niet had gewild dat hij die zou zien. Maar de werknemer heeft hier evenwel een belangrijke bijdrage aan geleverd door de WhatsApp-applicatie op de (werk)laptop te installeren. Ook is niet gebleken dat de werkgever het account van de werknemer heeft ‘gehackt’ om bij deze informatie te komen. Ook al is het bewijs onrechtmatig verkregen, dan betekent dit nog niet dat de rechter daar geen rekening mee mag houden. In het algemeen weegt het maatschappelijke belang dat de waarheid in de procedure aan het licht komt zwaarder dan het belang van uitsluiting van bewijs, aldus het oordeel van de rechter. De slotsom was dan ook dat werknemer bedrog had gepleegd en terecht was ontslagen.

Bewijsvoering

Uitgangspunt in dit soort gevallen is dat de rechter vrij is om gepresenteerde feiten die bijdragen aan de bewijsvoering naar eigen inzicht op waarde in te schatten. Alleen bij evident onrechtmatig bewijs zal hij hier geen rekening mee houden. Maar de rechtspraktijk leert dat dit zelden het geval is en een beroep daarop weinig kans van slagen heeft.

In de huidige thuiswerksituatie zijn werk en privé nauwelijks te scheiden. Dan bestaat het risico dat de werkgever ongewild informatie krijgt die niet voor zijn oren of ogen is bestemd. En dit kan snel tot grote problemen leiden. Werknemer, u zijt gewaarschuwd!

Bas van Batenburg is advocaat/ partner van Van Batenburg & Pracht Advocaten.