Jesareko Kuaapy Ha Léi Aty ODS Reheguáre by BB&R

JESAREKO KUAAPY HA LÉI ATY ODS REHEGUÁRE

SDG Film Festival https://sdgfilmfestivaleu

Ojapo va’ekue: Ko marandurã ojapo kuri Entreculturas, BB&R, Universidad de Salamanca, Gurises Unidos, Centro de Estudios Paraguayos Padre Antonio Guasch ha Fe y Alegría Internacional, pe tembiaporã "SDG FILM ESTIVAL" hérava ryepýpe (618459-EPP-12020-1-ES-EPPKA2-CBY-ACPALA), pe 17-10-2020 rire ha 31-122022 peve.

Marandurã 2022

Entreculturas Gustavo Benítez, Jessica García, Sandra Marcos

Universidad de Salamanca Purificación Galindo, Purificación Vicente Ana Nieto, Nerea González

Gurises Unidos Diego Pailos, Mariana Silveira, Santiago García

Centro de Estudios Paraguayos Padre Antonio Guasch Milciades González, Natalia Báez, Lidia Moreal, Simón Martínez

Federación Internacional de Fe y Alegría Juan Pablo Arroyo, Yadira Zúñiga, Sabrina Burgos, Camila Campos (Pontificia Universidad Javeriana)

BB&R

Pablo Biderbost (Ad Honorem), Guillermo Boscán (Ad Honorem), Nalia Rochin, Alonso Escamilla, Paula Gonzalo

MBA’EICHAITÉPA JAIPORÚTA KO KUATIAÑE’E

Ko kuatiañe’ē oñembosa’i mbohapy vorépe Peteĩha ohechauka mba’épa oikuaa umi mitãkuña ha mitãrusu omba’apóva, oúva Colombia, España, Paraguay ha Uruguay gui, pe Agenda 2030 gui, ODS, ñemoarandu puhoerupigua ha ñemoarandu audiovisual rupive

Mokõiha vorepe katu oñemoĩmbaite umi taperã, léi aty, umi leirã ha opa tembiaporã ojehaíva, pe 2013 ary guive 2022 ary peve, omyakãva tetã sambyhára Colombia, España, Paraguay ha Uruguay gua, omboguata tembiapo ojehupity haguã pe Agenda 2030 oipotáva ha umi ODS kuéra Uperire, ojehechauka avei mávapa hína pe sambyhyha oñangarekóva pe ñe’ēme’ē ojehupity haguã

Mbohapy vore ha ipahávape, oñemoĩ heta porandu ikatuhaguãicha mitãkuña ha mitãrusu omba’apóva ipype oikumby mba’eichaitépa onohēta tembiaporã oipytyvõtava tapicha imitãvape umi marandu ojehechaukáva umi mokõi vorépe

Ko kuatiañe’ē ojejapo kuri heta ojeguatarire poteĩ tembiapo omyakáva iberoamerikápe. Ndaha’éi ojejapóva ko kuatiañe’ēnte ojeiporu haguã, ndaha’éi avei kóvante añeteguáva Mitãkuña ha mitãrusu kuera ikatu oiporu ko kuatiañe’ē oikotevēháicha pe hekoháre ha avei omombe’u haguã oikuaaukase háicha.

ÑEPYURMBY

Pe 2015 arýpe tetãjoaju kuéra ONU gua ohai kuri pe Agenda 2030 ojehupity haguã pe akarapu’ã hekopete ha pe Objetivo de Desarrollo ODS ojeheróva, ha mba’eáripa oñemboguapy pe ojeipotáva ha ojehupityséva 2030 pe

Ha ojegueroguatávo ko ñe’ēme’ē ningo poteĩ tembiapo moakãhára ojoaju ojoehe ohai haguã pe tembiaporã hérava “SDG Film Festival ikatuhaguicha oñemoirũ peteĩ tembiapo iberoamerika háicha oipytyvõtava agenda 2030 oñemoañete” ha pe Pacto Juventud 2050: 1. 2. 3

Ñemongu’e tembiapo ojekuaaporã hagua pe ODS ojapóva ha ohupityséva, mitãkuña ha mitãrusu apytépe Toñemongakuaa pe kuaapy ñemoarandu puhoe rupigua ha ñemoarandu audiovisual rupive Toñepyrũ pe kuaapy ha arandu pyahu rehegua tosē tohovo pe agenda 2030 ohupityséva audiovisual rupive

Ko kuatiañe’ē ojejapo kuri ikatuhaguãicha ohecheuka ipype pe mbohapy mb’ae ojehupityséva yvateve oñe’ē va ’ekue.

Ñepytyvõ umi profesionalpe ikatupyryve haguã ikatu haguãicha ombohasa porãve avei pe ñemoarandu puhoe rupigua ha audiovisual rupive Agenda 2030 ha ODS rehegua Ha avei toñombarete mitãkuña ha mitãrusu tekoteveteha pe Agenda 2030 jehupity, ikatuhaguãicha omongu ’ e hikuái pe ODS hekoháre

Ojejapo rire peteĩ jesareko, tembiaporã pytyvõhárakuéra ojapokuri peteĩ ñeporandu aty Google Form pe, ombohováirire ojekuaa mba’eichaitépa oikumby hikuái pe agenda 2030 ha ODS, ñemoarandu puhoe rupigua ha ñemoarandu audiovisual rupive.

Pe porandu aty ojejapo kuri marzo rire abril peve 2021 pe, ha oñembyaty umi 322 tapicha ombohovái va ’ekue pe ñeporandu, pe oguerekóva hyepýpe oñembore kuri ohechauka haguã pe kuaapy oguerekóva hikuái ha oñembojojapa umi irundy tetãmr oikéva ko mba’aporãme: Colombia, España, Paraguay y Uruguay Pe osēva upe ñeporanduatygui oĩmbaite pe Vore 1 pe ko kuatiañe’ēme.

Ambue hendápe, pytyvõha kuéra ojapo kuri peteĩ plantilla-matriz ohechaukáva pe leiaty oĩva hetãmr 2013 rire 2022 peve. Ohechauka upépe léi rera/ decreto/ary ha mba’e ODS rehe ojoaju Upéicha avei, upe jehechauka ryepýpe oĩ avei mavapa omyakáta umi tetãrupi ojehupity haguã pe Agenda 2030. Pe osēva upe ñeporanduatygui oĩmbaite pe Vore 2 pe ko kuatiañe’ēme

Pe vore mbahapyhápe, ojejapo heta porandu ikatuhaguãicha umi omba’apóva oñamindu’u porã mitãkuña ha mitãrusu ndive pe osēva porandu atýgui ha opavave léi atygui Pe mboyvegua ningo oheka oñeñe’ē pe osēva ko tembiaporãgui, toñembohovake ojuehe terã toje’e oĩvaiva ha tojejapo pe ñeporandu ha jehechauka hakuera hekoharupi oikoháichaite

Ipahaitépe, Entreculturas, Universidad de Salamanca, Gurises Unidos, Centro de Estudios Paraguayos Padre Antonio Guasch, Federación Internacional de Fe y Alegría ha BB&R roguerovia añetehápe ko kuatieñe’ēme pejuhuta kuaapy pe mba’apo haguã ára ha ára mitã kuña ha mitãrusu kuéra ndive.

Hekopete poromomarandu, Mayma omba’apóva SDG Film Festival gua.

TECHAUKA

01 02 03

KUAJEHEKA LÉI ATY ÑEMINDU’U

Omombe’u mba’épa oikuaa umi omba’apóva mitãkuña ha mitãrusu Agenda 2030 rehegua ha ODS ha pe ñemoarandu puhoe rupigua ha ñemoarandu audiovisual rupive.

Ohechauka mba’e taperã, léi aty, leirã ha tembiaporã omba’apo ODS rehe Colombia, España, Paraguay ha Uruguay pe.

Oikuaauka mba’e porandúpa ikatu oipytyvõ mitãkuña ha mitãrusukuérape, oñamindu’u, ombohovái terã ohechauka ambue

ñembohovái pe osēva kuatiañe’ēgui, ha’ete ombopaha haguã

pág.10 pág. 24 pág. 34 8

KUAAJEHEKA

OREMBA’ERECHAUKA

OSĒVAPEMBA’APOMITÃKUÑAHAMITÃRUUSU OMYAKÃVATEMBIAPÓGUI

OSĒVAPEMITÃKUÑAHAMITÃRUSUPE ÑEMBOHOVAKEPETETÃAMBUEGUÁPE OSĒVANDI.

OREMBA’ERECHAUKA

Oñembyaty pe 322 tapicha ombohovái va’ekue porandu, 129 ningo kuimba’e (40.1%), 191 kuña (59.3%) ha 2 no binario (0.6%). Pe 59.3% mitãkuña ha mitãrusu ha 40.7% mitãkuña ha mitãrusu omba’apova hyepýpe. Tapicha pyahu apytépe 40.8% ningo kuimba’e, 58.6 katu kuña ha 0.6% no binario. Umi omba’apóva hyepýpe mitãkuña ha mitãrusu, pe 38.9% kuimba’e, 60.3% kuña ha 0.8% no binario.

Ojehechakuaa umi tapicha ombohovái va’ekue porandu oguereko ha 20 ary 25 ary peve, 32.6 umi omba’apóva hyepýpe mitãkuña ha mitãrusu rovái. Colombia pe oiko 24.8%. pe 37.6% katu oiko Españape, 13.7 Paraguay pe, 17.7% katu oiko Uruguaype ha pe 6.2% ambue tetãre.

OSĒVAPEMBA’APOMITÃKUÑA HAMITÃRUUSUOMYAKÃVA TEMBIAPÓGUI

Ojejapopa rire pe ñeporandu aty, 5878% tapicha pyahu omba’apóva ombohovái heta oikuaaha pe ODS rehegua. 35.88% renondépe ombohovái Kuri sa’i oikuaaha pe ODS rehegua ha pe 5.34% ombohovái ndoikuaaha mba’evete.

Pe 6.11% añonte tapicha pyahu omba’apóva nomomba’eiete voi pe ODS 3817% renondépe, umia omomba’e ha 55.73% omomba’eguasueterei.

Umi omyakãva tembiapo hetave oĩ ndoikuaáiva mba’épa he’ise ñemoarandu puhoe rupive.

21,37% 62,6% 16,03%

0 1 2 3 4 0 1 2 3 4 5,34% 8,40% 27,48% 38.17% 20,61% 6 11% 12,98% 25,19% 22,14%

33,59%

Hetave oĩ omba’apóva tapicha pyahu ombohováiva sa’i oikuaaha ñemoarandu audiovisual rupive. 58.01%). 12.98% ombohovái ndoikuaaiete ha voi ha, katu peteĩ 29.01% he’i oikuaa porãha ñemoarandu audiovisual rupive 66,41%

Pe 68.7% omba’apóva tapicha pyahu ombohovái oikuaaha ombohasa porã haguãicha pe ODS 4 ha pe 66,41% ombohovái oikuaa porãitereiha pe ODS 5, ombohasataha hekopete.

0 1 2 3 4

12,98% 8,40% 36,64% 21,37% 20,61% 68,7%

51,15% 54,19% 48,85% 43,51%

Pe 8,4 % tapicha pyahu omba’apóva ombohovái ndoikuaaiha ombo’e haguãicha pe ODS 4 ha pe 12,21% avei ombohovái ndoikuaaiha ombo’e haguãicha pe ODS 16.

8,4% 13 9,16% 9,92% 8,4% 10,69% 12,21% 35,11% 3,84% 5,34% 32,82% 14,50% 8,40%

pyahu

oĩva

upe rire

Pe tapicha

omba’apóvape tenondevepe ODS

niko hína

ODS 4 (35.1%),

ODS 10 (32.8), 16 (14.5%), 13 (8.4%), 8 (5.3) ha ipahaitépe ODS 5 (38%)

OSĒVAPEMITÃKUÑAHA MITÃRUSUPE

Ojejapópa rire pe porandu aty 41,36% mitã kuña ha mitãrusu kuéragui ombohovái oikuaa porãha pe ODS 46,07 % renonépe he’iva sa’i oikuaaha pe ODS ha pe 22,51 % ombohovái ndoikuaaietéhavoi

Umi mitãkuña ha mitãrusu hetave oĩ ndoikuaporãi ha mba’epa he’ise ñemoarandu puhoe rupive(47.12%) ha peteĩ 3560% ombohovái ndoikuaaieteha voi, ha katu 17.09% ombohovái oikuaaporaitereiha pe ñemoarandu puhoe rupive

Pe 16,75 % mitãkuña ha mitãrusu apytégui nomombaietevoi pe ODS 31,94 % renondépe, péva omomba’emie ha51,31 % omomba’etereivoi.

17,09% 47,12% 35,60%

0 1 2

3 4 0 1 2 3 4 22,51% 13,61% 32,46% 32,46% 8,90% 16,75% 8,38% 23,56% 23,56%

27,75%

Hetave tapicha pyahu omba’apóva ombohovái sai oikuaaha pe ñemoarandu audiovisual rehegua (50,27 %) Pe 28,80 % ndoikuaaietehavoi ha, katu, pe 20.94 % he’ioikuaaporãitereiha ñemoarandu audiovisual rehegua

Pe 48,16 % mitãkuña ha mitãrusu ombohovái oikuaa porãha ha ikatuha ombo’e porã pe ODS 5 ha pe 33,51% avei ombohovái oikuaaha pe tekotevekuete ombohasa haguã pe ODS 13

15 0 1 2 3 4 28,80% 5,76% 27,23%

15,18%

23,04%

33,5%

26,18% 31,41% 33,51% 20,42%

48,16%

Pe 26,7 % mitã kuña ha mitãrusu apytégui ndoikuaaieteha ombo’e haguã pe ODS 8 rehegua ha pe 24,61 % ombohovái ndoikuaaiha ombo’e haguãicha pe ODS 16.

Mitãkuña ha mitãrusu atýpe, pe ODS oñemotenondevéva ha’e ODS 4 (372%), hapykuéri oĩ peODS 10 (24.6%),pe ODS 5 (13.6%), ODS 16 (n=10.5), pe ODS 13 (79%) ha ipahaitépe pe ODS 8 (6.3%)

18,32% 17,26% 26,70% 19,37% 23,56% 24,61% 37,17% 13,61% 6,28% 24,61% 10,47% 7,85%

Pe mba’eichaitépa ojekuaa pe ODS rehegua jahecha peteĩ hendáicha tetãkuéra, umi tapicha ipyahúva omoakava tembiapo oikuaave, Colombiape katu mitãkuña ha mitãrusu kuéra oikuaavéva ODS rehegua. Upéicha avei iporã jahechakuaa oikuaavévaha ha’e Paraguay pe tapicha omyakãva tembiapo Heta 50% ári mitãkuña ha mitãrusu apytépe ndoikuaaiete ODS rehegua. Péicha avei jahecha mitãkuña ha mitãrusu apytépe Paraguay pe.

38,89% 17

64,44% 85,00% 47,06% 43,55% 32,9% 16,68% 8,7% Colombia España Paraguay Uruguay

Tapicha ipyahúva

ÑEMBOHOVAKEPETETÃAMBUEGUAPEOSĒVANDI

Mitãkuña ha mitãruusu omyakavagui tembiapo

11,76% 5,0% 2,22% 52,17% 37,5% 18,42% 11,29% 0% Ndoikuaaiete Oikuaa

Colombia España Paraguay Uruguay

porã

Colombia España Paraguay Uruguay

Pe Colombia pe oñemomba’eguasu voi pe ODS rehegua omyakã tembiapo apytépe ha avei omomba’eguesueterei mitãkuña ha mitãrusu kuéra. España, Paraguay ha Uruguay pe katu umi omyakãva tembiapo omomba’eguasuve ODS rehegua mitãkuña ha mitãrusu rovái. Uruguay pe katu iporã jahechauka pe 35% potaite mitãkuña ha mitãrusu nomomba’eitevoi ODS rehegua

T e m b i a p o o m y a k a v a m i t k u ñ a h a m i t a r u s u

67,22%

5,56% 51,11% 2,22% 75,0% 0% 44,12% 11,76% 67,74%

9,68% 44,74% 15,79% 41,67% 25,0% 39,13% 34,78%

Colombia España Paraguay Uruguay

T a p i c h a i p y a h ú v a Noñemomba’eguasúiete Oñemomba’eguasu

Uruguay

ODS(s) tenondevéva ODS(s) itapykuéveva

Umi tapicha ipuahúva omyakãva pe tembiapo oikéva pe atýpe:

Colombia: Pe ODS itenondevéva ningo hína pe 10 ha umi oñembotapykuéiveva ODS Katu 5 ha 13

España: Pe ODS itenondevéva ningo hína pe 4 ha oñembotapykuéiveva ODS Katu 5

Paraguay: Pe ODS itenondevéva ningo hína pe 4 ha oñembotapykuéiveva ODS Katu 5

Uruguay: Pe ODS itenondevéva ningo hína pe 4 ha umi oñembotapykuéiveva ODS Katu 13 ha 8

Colombia España Paraguay

27,78% 5,56% 5,56% 2,22% 0% 0% 0% 25,0% 37,78% 35,0%

ODS(s) tenonodevéva ODS(s) itapykuevéva 0%

Uruguay

Jahecháramo mitãkuña ha mitãrusu oĩva atýpe katu:

5,26%

Colombia: Pe ODS itenondevéva ningo hína pe 4 ha 10 ha oñembotapykuéiveva ODS Katu 13

España: Pe ODS itenondevéva ningo hína pe 4 ha 10, oñembotapykuéiveva ODS Katu 8.

Paraguay: Pe ODS itenondevéva ningo hína pe 4 ha oñembotapykuéiveva ODS Katu 13.

3,23% 20

Colombia España Paraguay

Uruguay: Pe ODS itenondevéva ningo hína pe 4 haoñembotapykuéiveva ODS Katu 13. 38,71% 33,87% 28,95% 26,32% 54,17% 34,78% 0%

21 Tembiapo omyakava tapicha ipyahúva Umi tapicha oikéva guive atýpe oñandu hetãrupi noñeñe’ēi hekopete pe ODS rehe. 0% Colombia España Paraguay Uruguay 100% Noñeñe’ēporãi terã noñeñe’ ēiete Oñeñe’ēporã 20,0% 80% 30,0% 70% 17,65% 82,35% Mitãkuña ha mitãrusu 12,91% Colombia España Paraguay Uruguay 87,1% 30,27% 69,74% 16,67% 83,33% 17,39% 82,6%

Tembiapo omyakãva tapicha ipyahúva

22,22% Colombia España Paraguay Uruguay

13,33% 86,67% 35,0% 65,0% 17,64% 82,36%

Py’ỹinte, pe ñemoarandu puhoerupigua sa’i ojekuaa mitãkuña ha mitãrusu kuéra apytépe opa tetãre Péicha avei jahecha tapicha pyahu omyakãva tembiapo apytépe, sa’iveramo jepe. Ndaipóri tetã oikuaa porãva pe ñemoarandu puhoerupive

77,77% Ndoikuaaporãi terã ndoikuaaiete Oikuaaporã

Mitãkuña ha mitãrusu 20,97% Colombia España Paraguay Uruguay 79,03% 9,21% 90,79% 12,5% 87,5% 21,74% 78,26%

Pe ñemorarandu audiovisual rupive sa’ive ojekuaaporãve tapicha pyahu omyakãva tembiapo apytépe opa tetãrupi Ha mitãkuña ha mitãrukuéra apytepe jajuhu sa’ive ojekuaaha opa tetãrupi. 33,34% Colombia España Paraguay Uruguay 66,67% Ndoikuaaporãi terã ndoikuaaiete Oikuaaporã 24,45% 75,55% 30,0% 70% 26,47% 73,54% 24,19% Colombia España Paraguay Uruguay 75,81% 15,79% 84,21% 16,66% 83,33% 17,39% 82,6% Tembiapo omyakãva tapicha ipyahúva Mitãkuña ha mitãrusu

LÉI ATY

OJEJAPOCOMISIÓNINTERINSTITUCIONALALTO NIVELOÑEMBOSAKO’IOJEJAPOPORÃHAGUÃ PEAGENDADEDESARROLLOPOST2015HAUMI OBJETIVOSDEDESARROLLOSOSTENIBLE ARY 2019 OÑENOHĒTEMBIAPORÃ MONGAKUAAREHEGUA20182022 LEI ATY COLOMBIA PE TAPERÃOJEHAIVA’EKUE OÑEMYENDAHAGUÃOBJETIVOS DESARROLLOSOSTENIBLE REHEGUA(ODS)COLOMBIAPE MARZO 2018 CONPES 3918 FEBRERO 2015 OĨPETEĨCOMISIÓNNACIONAL OMA’ĒVAODSKUÉRAREMBIAPÓRE COLOMBIAPE COMISIÓNODS FEBRERO 2015 LEY 1955 2019 GUARE DECRETO 0280 DEL 18 DE FEBRERO 26

LÉIOÑANGAREKÓVAHEKOPETETAPICHAIDISCAPACIDÁVARE LÉIMATRIMONIOIGUALITARIOREHEGUA LÉIHEKOPETEGUAOÑANGAREKÓVATAPICHATRANS ARY 2004 ÑAMOMBE’ÚTAUMILÉIHAMBA’EARÝPEPAOÑEMOPYENDA: 27 LÉI ATY URUGUAY PE LÉIOJOKÓVAPERACISMO,XENOFOBIAHADISCRIMINACIÓN ARY 2010 ARY 2013 LÉIOMBA’APOPORÃVAAFRODESCENDIENTEKUÉRAREHE ARY 2013 ARY 2015 OJEJAPOPETEĨSISTEMANACIONALOJOAJÚVAÑANGAREKORÃ ARY 2018 ARY 2017 LÉIOJOKÓVAOPAMBA’EVAIVIOLENCIAJA’ÉVAOJEJAPÓVA KUÑÁREKUÑAHAGUÉRE

AKYTÃ 35.1. OHECHAKUAA DERECHO JAGUEREKÓVO TEMBIAPO IPORÃVA HA ÑAMBA’APO VA’ERÃHA LÉI 31/2015, DE 9 DE SEPTIEMBRE TEKORAPEOHECHAUKÁVATETÃSAMBYHYHAÑEMBOAJE HEKOPETEGUAREDESPAÑOLAOJAPÓVAPACTOMUNDIAL NACIONESUNIDASRYEPÝPE LÉIGUASUESPAÑAPEGUA AKYTÃ 27 1 OHECHAKUAA DERECHO OJEGUEREKÓVA JEHEKOMBO’ÉRE AKYTÃ 14 OHECHAKUAAVA TEKOJOJA MAYMÁVAPE LÉI RENONDÉPE LÉI ATY ESPÁÑAPE ODS 4 ODS 5 ODS 8 DICIEMBRE 1978 TEMBIAPORÃOÑEMOPYENDAPORÃHAGUÃPE AGENDA2030ESPÁÑAPE ODS 4 ODS 5 ODS 8 ARY 2015 ARY 2018 TEKOKATU OÑE’ĒVA PRIVADO KUÉRARE ODS RENONDÉPE TEMBIAPORÃOHEKOMBO’EVATEKOHAÑANGAREKÓRE OIKOAREVEHAGUÃ ARY 2020 LÉI ORGÁNICA 3/2020, DE 29 DE DICIEMBRE 28

ÑOÑE’ĒME’ĒTEKOHUPITYRÃAGENDA 2030REHEGUA OJOAJÚVA PE AKYTÃ 67.4 ESTATUTO DE AUTONOMIA PE OIVA REHE 29 OHÓVA LÉI 9/2006 COOPERACIÓN DESARROLLORÃRE OHECHAUKÁVA MBA’EICHATÉPA IKATU TEKOVE SAMBYHY OĨVA GUIVE TEKOHÁREGUA OJOAJU PE ODS REHE ARY 2017 ARY 2018 OHECHAUKÁVAMBA’EICHAITÉPA OÑEMOAÑETÉTAPEAGENDA2030 IIITEMBIAPORÃOHECHAUKÁVAPYTYVÕ MONGAKUAARÃCASTILLAHALEÓN2017-2020 ARY 2020 OÑEMOAÑETE IPUKUVÉTAHA 31 DE DICIEMBRA 2021 PEVE ÑOÑEME’Ē N° 108 RUPI LÉI ATY CASTILLA HA LEÓN PE

OJEJAPOCONSEJODESARROLLOSOSTENIBLERÃ SECRETARIOSGENERALESMBA’APOATY MOÕITÉPA OÑEMAÑATA HESE ORDEN PCI/169/2019, DE 22 DE FEBRERO ARY 2019 ÑOÑE’ĒME’Ē 28 DE SEPTIEMBRE 2017 GUARE ESPAÑAGUATEMBIAPO RAPEECONOMÍACIRCULAR REHEGUA ODS CLAVE ODS 12 ODS 6 ODS OJOAJÚVA OJOEHE TEMBIAPORÃ ODS 2 ODS 8 ODS 9 ODS 11 ODS 13 ODS 14 ODS 15 ARY 2017 ARY 2020 (ESPAÑASAMBYHYHA) (JUNTACASTILLAHALEÓNGUA) 30

31 LÉI ATY PARAGUAY PE TEMBIAPOOJEJAPÓVATETÃRYEPÝPEOÑEMBOGUATAHAPARAGUAY2030 ARY 2014 ARY 2015 TETÃREKOSAMBYHYKUÑAOKARAGUAPEGUARÃ OÑEMOAÑETE LEY Nº 5446 RUPIVE ODS 5 TETÃREKOSAMBYHYJEVAREHEGUA OÑEMOAÑETE DECRETO N° 2794 RUPIVE OÑEMOAÑETE DECRETO Nº 4483 RUPIVE ODS 10 ARY 2016 TEMBIAPORÃTETÃRYEPÝPEOJEHECHAKUAAHAGUÃMBA’EVAI IKATÚVAOIKOHAMBA’EICHAITÉPAJAROGUATÁTAPECAMBIO CLIMÁTICOJA’EVAKOKUEHÁREPARAGUAYPE2016-2022 TEKOSAMBYHUENERGÍAREHEGUA OÑEMOAÑETE LÉI Nº 6092 RUPIVE ODS 7 ODS 12 ODS 13

ARY 2017 LÉICAMBIOCLIMÁTICOREHEGUA ODS 13 OÑEMOAÑETE LÉI Nº 5875 RUPIVE ARY 2018 TEMBIAPORÃTEKOMBO’EREHEGUA2018-2023 IVTEMBIAPORÃTETÃRYEPÝPETEKOJOJAREHEGUA2018–2024 (IVPLANI) OÑEMOĨÑEPYRŨPEMINISTERIODELAMBIENTEHADESARROLLO SOSTENIBLE(MADES) OÑEMOAÑETE LÉI Nº 6132 ODS 13 ODS 5 ODS 4 ARY 2019 OÑEMOĨÑEPYRŨPECOMITÉESTRATÉGICONACIONAL OÑEMBOHEKOHAGUAPEMARANDUAGUAYSANEAMIENTO RURAL(SIASAR)REHEGUA OÑEMOAÑETE DECRETO Nº 3189 RUPIVE ODS 6 LÉICALIDADDELAIREREHEGUA OÑEMOAÑETE LÉI Nº 1269 RUPIVE ODS 12 32

TEKOKATURÃSISTEMANACIONALMONITOREOFORESTAL REHEGUA OJEJOKOTEMBIAPOTRANSFORMACIÓNHACONVERSIÓNDE SUPERFICIECOBERTURADEBOSQUEPEREGIÓN ORIENTALRYEPÝPE 33 ARY 2020 ODS 13 OÑEMOAÑETE LÉI Nº 3246 RUPIVE OÑEMOAÑETE LÉI Nº 6676 ODS 13 TEMBIAPORÃTETÃRYEPÝPEOJEJOKOHAOJEIPE’AHAGUÃPETAPICHA JERERAHATRATADEPERSONAJA’ÉVA OÑEMOAÑETE LÉI Nº 4.473 RUPIVE ODS 16 Moõitépa oñemañata hese

ARY

MBA’APÓATYODSPARAGUAY

2016 Ko mba’apo aty hína omboaje, oma’ē ha ohechakuaa va’erã ojejapópa pe ñoñe’ēme’ē tetã ambuére oje’e va’ekue ojejapótaha Paraguay pe “Objetivos de Desarrollo Sostenible de las Naciones Unidas”, Decreto N° 5887/2016 rupive https://www.mre.gov.py/ods/

ÑEMINDU’U

Ñañemindu’u umi ñamoñe’ē va ’ekue ko kuatiape, tuichaiterei mba’e ñaikumbyporã haguã pe Agenda 2030 ha umi ODS. Ñaguahesēramo mitakuña ha mitãrusu kuérape katu, ñamotenonde va ’erã upéva, ñame’ēro upe tenda oñemindu’u hagua ko’ã tembiaporãre oikuaaporãveta ha ombohasaporãveta ijaveguaguápe pe oikuaava Agenda 2030 ha ODS rehegua.

Opa umi oje’éva’ekue, kóva rire romoĩ peēme porandu aty ikatuva ojeiporu oñeñamindu’u porã haguã mitãkuña ha mitãrusu apytépe

Rehecha rire pe osēva porandu atýgui, ¿mba’épa eikuaave? ¿Mba’épa remomba’eve pe porandu atygui osēvape?

Rejapórõ ko’ã porandu aty nde rekoháre, ¿reimo´ãpa osēta avei ko’ape osēva.

¿Mba’ereichapa ndéve oikoe ojohegui ombohovái va ’ekue porandu atypeumi tetãkuéra ko tembiaporã atýpe oĩva?

¿Mba’eichaitépa emombe’úne osēvakue porandu atýgui ne angiru kuérape?

Emoivétaramo porandu pyahu Agenda 2030, ODS rehegua ha ñemoñe’ē puhoerupi ha audiovisual reheguápa, ¿mba’épa eporandúne?

1. 2. 3 4. 5. 6 36

PORANDU ATY

¿ Mba’épa remomba’evéva pe léi aty ojeroguatáva oúvo ne retãmegui? Remoñe’ē mboyve ko kuatiañe’ē ¿reikuaamavóipa raka’e léi ne retãmegua oje’eva ko’ápe? Mávapa reikuaáma ha mávapa ndereikuaái gueteri.

¿Mba’épepa nepytyvõ pe léi reikuaama voíva ra ’ e ha mba’epépa nemoĩvai pe léi reikuaa’ỹva ndereikuaai haguére. Oñemboguapy rire kuatiápe umi léi aty ne retãme, ndépa reimo’ã iñambue hague iporã haguãicha mitãkuña ha mitãrusu rekove pe: Tekombo’e iporãve Género oñemopeteicha Mba’apo hekopete Tekojoja’ỹ sa’ive Tekoháre oñeñengareko Py’aguapy, Tekokojoja Tembiapo myakãhara imbareteve. ¿Mba’eichaitépa emombeúne pe léi aty ñemongu’e ne retãre.

i. ii iii. iv. v vi.

LÉI ATY 1. 2 3 4

5. EHAI

ROIME

Fundación Entreculturas Fe y Alegría

Maldonado, 1 Planta 3 28006 - Madrid, España noticias@entreculturasorg https://www.entreculturas.org

Universidad de Salamanca

Plaza Patio de Escuelas Menores, 1 37008 Salamanca, Spain dptoes@usales https://usales

Asociación Civil Gurises Unidos

Carlos Roxlo 1320 11200 – Montevideo, Uruguay gurises@gurisesunidos.org.uy https://gurisesunidosorguy/

Centro de Estudios Paraguayos Padre Antonio Guasch (CEPAG)

15 de Agosto 1850 casi séptima proyectada Asunción, Paraguay. comunicacion@cepagorgpy https://cepag.org.py/

Federación Internacional de Fe y Alegría

Calle 35 # 21 -19 La Soledad 110311 Bogotá, Colombia federacion@feyalegriaorg http://www.feyalegria.org/

BB&R

Gran Vía, 59-61, Piso 1, Oficina 2 37001 Salamanca, Spain bbyr@bbyrcom https://bbyr.com

EUROPEAN COMMISSION

This project has been funded with support from the Erasmus+ Programme of the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

JESAREKO KUAAPY HA LÉI ATY ODS REHEGUÁRE