Beter Bereikbaar Brabant Editie Midden-Brabant
Deze pagina’s zijn tot stand gekomen in samenwerking met en onder volledige verantwoordelijkheid van de provincie Noord-Brabant
Mobiliteit is meer dan een nieuwe weg en bussen
"Mobiliteit is essentieel voor onze leefbaarheid en voor de economie", stelt Van Heugten. "De economie stagneert als mensen niet op hun werkplek kunnen komen of goederen niet in de fabriek." Overheden worden bij dit thema volgens hem van oudsher geassocieerd met het aanleggen en onderhouden van wegen. Maar ons kleine land raakt aardig vol en andere oplossingen zijn noodzakelijk.
Provincie wil wegen en kanalen beter benutten Daarom gooide de provincie het roer om. "Behalve het bouwen en beheren van onze infrastructuur gingen we ook bekijken hoe we die wegen en kanalen beter kunnen benutten zodat meer mensen er gebruik van kunnen maken", aldus Van Heugten. "Daarnaast proberen we het reisgedrag van mensen te beïnvloeden. Want als we 's morgens allemaal tegelijk in de auto stappen, staan we alsnog in de file." Uitdagen Bij beïnvloeding van het reisgedrag ziet Van Heugten een belangrijke rol voor de provincie weggelegd. “We proberen automobilisten te verleiden om vaker de fiets of het OV te pakken. Door de aanleg van snelfietsroutes of speciale busbanen.” Daarnaast wil de provincie actief bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe mobiliteitstechnieken. Nu de verbreding van de rijksweg A58 Eindhoven - Bergen op Zoom nog jaren op zich laat wachten, daagt Brabant het bedrijfsleven uit diensten te ontwikkelen die helpen bij het voorkomen van spookfiles na onnodig remmen. Van Heugten: "Het komt erop neer dat automobilisten informatie op maat krijgen via hun TomTom of telefoon zodat ze op tijd van
rijbaan kunnen verwisselen of afstand kunnen houden." Bouwen Ondanks alle nieuwe technieken, blijft investeren in nieuwe infrastructuur volgens de gedeputeerde wel noodzakelijk om Brabant bereikbaar te houden. “We blijven dus ook bouwen.” Provinciale wegen die nu nog dwars door dorpskernen voeren, worden de komende jaren omgeleid door de aanleg van nieuwe randwegen. In West-Brabant is dat nu het geval in Zundert en Oudenbosch. Een van de grotere bouwprojecten is de reconstructie van de Midden-Brabantroute, de N261 die vanuit Tilburg langs de Efteling richting Waalwijk loopt." Ook bij bouwprojecten proberen we het bedrijfsleven uit te dagen om nieuwe technieken toe te passen. Dat is misschien niet altijd meteen succesvol, maar als overheid moet je bedrijven ook de mogelijkheid bieden om technieken in de praktijk toe te passen. En als het dan werkt, dan zie je hoe wegenbouwers dat in een razend tempo van elkaar overnemen." Verdiept Om het voor mensen nog eenvoudiger te maken om in het OV te stappen, zijn volgens Van Heugten veel investeringen gedaan in of bij de stations van ’s-Hertogenbosch, Tilburg, Eindhoven, Helmond en Breda dat onlangs in gebruik werd genomen. Voorzieningen voor fiets en bus zijn verbeterd en het aantal treinpassagiers tussen die steden is fors toegenomen. “Logisch,” vindt hij: "Onze economische centra zijn aantrekkelijk, de universiteiten doen het goed en er is een groot aanbod aan cultuur en natuur. Een prachtig station als in Breda draagt daar alleen maar aan bij." Kwaliteitstijd Kijkend naar de toekomst ziet de gedeputeerde reistijd steeds meer kwaliteitstijd worden. "Bijvoorbeeld door reisinformatie op maat die je precies vertelt wanneer en met welk vervoer je het makkelijkste op de plaats van bestemming komt. Dat maakt reizen aangenamer en efficiënter en daar moeten we verder in investeren. En misschien kunnen we over een tijdje met z'n allen een potje kaarten in de auto. Want die rijdt dan zelf wel van A naar B."
Het busstation bij het treinstation Tilburg. Dit NS-station staat aan de vooravond van een grootscheepse verbouwing.
Feiten over de mobiliteit in Brabant In het jaar 2000 bezaten per duizend inwoners van Brabant 440 mensen een personenauto. Vorig jaar was dat aantal gestegen naar 521. Ten opzichte van de andere provincies is dit het hoogste autobezit. De meeste in- en uitstappers van de stations in Brabant op een gemiddelde werkdag in 2013 had Eindhoven: 59.782. De lichtstad wordt gevolgd door 's-Hertogenbosch (41.962), Tilburg (33.232) en Breda (31.029). Het laagste aantal had Lage Zwaluwe (768). In 2013 gingen in totaal zo’n 28,5 miljoen reizigers met het regionaal openbaar vervoer in Brabant. Dat is een stijging van 21 procent ten opzichte van 2007. De inmiddels 2400 deelnemers aan het fietsstimuleringsproject B-riders rijden in Brabant met hun elektrische fietsen per dag ongeveer 30.000 kilometer. Elke twee werkdagen gaan zij dus ruim de aarde rond. Samen fietsten ze al meer dan drie miljoen kilometer. Daarmee bespaarden zij 160.000 liter brandstof.
Gedeputeerde Ruud van Heugten (rechts) geeft op de fiets het startsein voor de aanpak van de weg N617, 's-Hertogenbosch-Schijndel.
Het gebruik van één ondergrondse pijpleiding in West-Brabant voor vervoer van o.a. olie en gas staat gelijk aan het dagelijkse vervoer via 69 treinen (met 1518 wagons), of dertig schepen, of 1465 tankvrachtauto's.
In de file top-10 van de ANWB over de eerste helft van 2014 staat geen enkele file in Brabant. Door de aanpassingen aan onder andere de vaarroute Veghel-Eindhoven, waardoor deze bevaarbaar wordt voor langere schepen, wil het bedrijfsleven in Zuidoost-Brabant dagelijks 460 vrachtwagens van de weg halen. Het aantal verkeersongevallen in Brabant bedroeg in 2012 14.265. Daarvan waren er 5617 in de vijf grote steden. In 1992 waren er in de provincie ruim 36.000 verkeersongevallen. In 2013 kwamen in Brabant 81 mensen om in het verkeer, 24 minder dan in 2012. Dat is een daling van 23 procent. Landelijk is er sprake van een daling van twaalf procent ten opzichte van 2012. Volgens het vakblad ‘Logistiek’ zijn dit jaar de beste vier logistieke hotspots in Nederland: 1. Venlo-Venray; 2. Tilburg-Waalwijk; 3. West-Brabant; 4. Oss-Veghel-Eindhoven. Brabant telde in 2013 586 kilometer aan provinciale wegen.
www.brabant.nl/mobiliteit
Foto: Erik van der Burgt
Een beter bereikbaar Brabant gaat veel verder dan enkel het aanleggen van nieuwe wegen en het laten rijden van bussen. Gedeputeerde Ruud van Heugten schetst de uitgebreide opdracht van de provincie als het gaat om mobiliteit.
Deze pagina’s zijn tot stand gekomen in samenwerking met en onder volledige verantwoordelijkheid van de provincie Noord-Brabant
Informatie over 3 projecten in de regio
Projecten in de regio uitgelicht
13
Weg, water en spoor Bekijk deze kaart online met foto’s en video’s van alle projecten op: www.brabant.nl/beterbereikbaar
7 2
27
AANPASSING WILHELMINAKANAAL TILBURG (GEREED 2016) Voor de grotere binnenvaartschepen is het Wilhelminakanaal bij Tilburg te smal. Daarom is begin dit jaar de schop in de grond gegaan voor de verbreding en verdieping van deze waterweg ten noorden van de stad, over een lengte van vijf kilometer. De werkzaamheden duren tot en met 2016. Er worden onder meer twee sluizen vervangen door één nieuwe, natuurvriendelijke oevers gemaakt en een zwaaikom aangelegd waarin schepen kunnen keren. Wanneer grotere containerschepen het Wilhelminakanaal kunnen bevaren, zorgt dit voor minder vrachtauto’s op de weg en meer economische kansen voor Tilburg en Brabant. Nu ook de Zuid-Willemsvaart wordt aangepakt, kunnen nog meer bedrijven gebruikmaken van de kanalen in Noord-Brabant.
Bart Verkade Binnenvaartondernemer
‘Wij missen de auto totaal niet’
-
Piet en Corry van Berkel
Brabant scoort prima met zijn waterwegen. Dat vindt binnenvaartschipper Foto: Jeroen de Jong/PvE en -adviseur Bart Verkade (47). “Er is veel vaarwater en de voorzieningen en bedieningstijden van sluizen en bruggen zijn goed. Het wordt nóg beter door de capaciteitsvergroting van de Zuid-Willemsvaart richting Veghel en Helmond, en van het Wilhelminakanaal bij Tilburg. Je kunt daar binnenkort ook met grotere schepen komen. Opwaardering is altijd goed. Als je met één schip hetzelfde kunt vervoeren als met twee kleinere, dan is dat minder belastend voor het milieu en efficiënter.” In West-Brabant staat de haven van Moerdijk als dependance van Rotterdam
31
28
16
3
12 18
DEN BOSCH
4
29
15
19
24
BR EDA
T ILBU RG
17
30
20
26
11
beter bereikbaar
RECONSTRUCTIE N261 (GEREED EIND 2015) Een bekende weg in Brabant is de N261, met daaraan De Efteling en de Waalwijkse meubelboulevard. Deze Midden-Brabantweg is totaal niet meer berekend op de verkeerstoename en kent een aantal problematische kruispunten. Het gevolg: files en ongevallen. Dit en komend jaar wordt de N261 omgebouwd tot een weg met ongelijkvloerse kruisingen. De meeste stoplichten verdwijnen. Er komt een busstrook van Tilburg tot aan de meubelboulevard en op deze plek in Waalwijk wordt ook een fietsviaduct gebouwd. Om ook de natuur mee te laten profiteren, verschijnt over de N261 tussen Kaatsheuvel en Loon op Zand een natuurbrug. Die verbindt de natuurgebieden Huis ter Heide en Loonse en Drunense Duinen.
5
14
6
De provincie wil dat het busvervoer zo goed mogelijk aansluit op de vraag van de reizigers. Dat betekent bijvoorbeeld dat het busvervoer naadloos moet aansluiten op de trein. Daarnaast worden fietsenstallingen uitgebreid en verbeterd, nieuwe P&R-terreinen en transferia geopend. Na een aanbesteding heeft de provincie het busvervoer in West-Brabant en in Oost-Brabant gegund aan Arriva. Dit bedrijf mag van de provincie vanaf 14 december 2014 voor een periode van acht jaar het busvervoer verzorgen in West-Brabant en gedurende tien jaar in Oost-Brabant. In de regio Eindhoven is het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) verantwoordelijk voor het openbaar vervoer. In het SRE-gebied heeft Hermes een contract voor het busvervoer tot 2016.
23
22
BUSVERVOER OPNIEUW AANBESTEED (VANAF DECEMBER 2014)
8
H E LMON D
9
25
BRABANT
1
E IN DHOV E N
10 21 PROJECT IN VOORBEREIDING PROJECT IN UITVOERING PROJECT GEREED
Op de kaart is een selectie zichtbaar van mobiliteitsprojecten waarbij de provincie Noord-Brabant betrokken is. OVERZICHT VAN MOBILITEITSPROJECTEN IN BRABANT 1.
Natuurbrug Kempengrens: Brabant en Vlaanderen bouwen samen over de snelweg A67 onder Eindhoven een natuurbrug. Gereed: eind november 2014. 2 Snelfietsroute F59: resterende deel van ‘fietssnelroute’ tussen Oss en ‘s-Hertogenbosch wordt gerealiseerd. Gereed: zomer 2015. 3. Op de fiets naar bus en trein: In Uden is een nieuwe fietsenstalling en verbeterd busstation gerealiseerd. 4. Hoogwaardig Openbaar Vervoer: snel, comfortabel en betrouwbaar busvervoer met goede overstapvoorzieningen. Er komt ook een HOV-halte in Veghel. 5. Programma Hoogfrequent Spoor: 300 miljoen euro investeren in beperken overlast als gevolg van meer treinen in Vught, Haaren en Boxtel. 6. OV-fiets: alle treinstations en grote busstations in Brabant eind 2015 voorzien van OV-fietsen. 7. N329, weg van de toekomst: nieuwe weg ten oosten van Oss met veel slimme en duurzame toepassingen. 8. Jan van Cuijkstraat: doorgaande weg in Cuijk die veiliger is heringericht. 9. N260: weg is voorzien van nieuw asfalt, een faunatunnel en middengeleiders. Een komomleiding is in de planning. 10. N396: kruispunten bij aansluiting weg op A2 Leende (afslag 34) met twee rotondes veiliger gemaakt. Aanleg twee natuurbruggen over A2 en N396.
landelijk goed aangeschreven. Ook Bergen op Zoom, gelegen tussen de grote havens van Rotterdam en Antwerpen, heeft in de ogen van Verkade groeimogelijkheden. De provincie houdt zodoende volgens de Woudrichemmer flink wat vrachtwagens van de weg. Maar het kan altijd beter. Zo vindt hij het Eindhovens Kanaal te klein. Wat Verkade betreft stopt de schaalvergroting dan ook niet bij Helmond, maar worden ook Eindhoven en het groeiende logistieke knooppunt Venlo hierbij betrokken. “Ook de capaciteit van de hele ring OosterhoutTilburg-Helmond-Veghel-’s-Hertogenbosch mag worden vergroot. Het is heel goed als je dat rondje kunt varen en overal op de route wat containers bij kunt plaatsen.” Dat sluizen en bruggen straks vanuit Tilburg centraal en dag en nacht kunnen worden bediend, vindt hij eveneens een goede ontwikkeling. “Maar zorg wel voor een slagvaardige serviceorganisatie, die bij een storing snel kan ingrijpen.”
Piet en Corry van Berkel Busreizigers Door persoonlijke omstandigheden mocht Piet van Berkel (75) uit Tilburg twintig jaar Foto: Joris Buijs/PvE geleden ineens geen auto meer rijden. Zijn vrouw Corry (ook 75) nam liever geen plaats meer achter het stuur. Sindsdien was het paar aangewezen op het openbaar vervoer en al snel werden de Van Berkels daar fervent gebruikers van. “Wij komen op veel meer plaatsen dan mensen van onze leeftijd die een auto hebben. Die zijn soms al bang om buiten de stad te gaan rijden”, zegt Piet. Hij en Corry deinzen er niet voor terug om vanuit hun woonplaats Tilburg een reis geheel per bus te maken naar Bergen op Zoom. “We hebben tijd genoeg, maar doen het ook om onderweg weer eens wat anders te zien.
11 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Bovendien zitten we in het Reizigersoverleg Brabant. Daarvoor signaleer je ook dingen”, verklaart Corry. Het paar heeft inmiddels op heel wat bijeenkomsten met senioren uitleg gegeven over zaken als de OV-chipkaart. Dat is nodig ook, want bij veel ouderen bestaat een bepaalde angst voor het openbaar vervoer. “Ze zijn bang dat ze in de verkeerde bus of trein stappen”, weet Piet. Zelf laten de twee zich echter niet verrassen. Ze bereiden een reis thuis op internet voor en eenmaal op pad, houden ze de reizigersinformatie op hun telefoon bij. Om ook het OV-beleid in de gaten te houden, is het paar een vaste bezoeker van vergaderingen van de Tilburgse gemeenteraad en Provinciale Staten. De leden daarvan geven ze graag advies. Zo maakt Piet zich zorgen over de bereikbaarheid van de dorpen: “Het gevolg is dat mensen sneller de auto pakken. Dat zou zonde zijn. Wij missen die totaal niet”.
www.brabant.nl/beterbereikbaar
N395: Twee fietstunnels zijn vervangen. Herinrichting weg tussen Hilvarenbeek en Oirschot is in de planning. N617: reconstructie weg N617 tussen ‘s-Hertogenbosch en Schijndel met onder meer turborotonde bij Sint-Michielsgestel. N322: vervanging asfalt (ook van weg N267), kruising Hoge Maasdijk veiliger voor fietsers gemaakt en Waardhuizense brug vervangen. N261: omgebouwd tot veiligere weg met ongelijkvloerse kruisingen, nieuwe afslag bij onder meer de Efteling. N641 komomleiding Oudenbosch: komst Rondweg Oudenbosch ontlast huidige doorgaande route door Oudenbosch. N264 komomleiding Haps: nieuwe randweg vermindert de verkeersdruk in de kern van Haps. N638 komomleiding Zundert: centrum van Zundert verlossen van (zwaar) verkeer van en naar Belgische grens. N279 noord: weg verbreden naar 2x2 rijstroken. Kruisingen worden ongelijkvloers. N257: asfalteringswerkzaamheden en veiliger maken fietsoversteekplaatsen bij De Heen. De Ruit: investeringen om bereikbaarheid regio Eindhoven/Helmond te verbeteren. N69: oplossing voor regionale en lokale verkeersproblematiek op weg van Eindhoven naar de Belgische grens.
Saskia Mandemakers Automobilist Wie een bezoek brengt aan de Efteling of de meubelboulevard in Waalwijk, kan er niet omheen: de N261. Foto: Joris Buijs/PvE De provinciale weg vanuit Tilburg wordt tussen Loon op Zand en Waalwijk grootschalig gereconstrueerd. Drukke en gevaarlijke kruisingen worden ongelijkvloers gemaakt en dat is zeker bij de Efteling hard nodig, vindt Saskia Mandemakers (32). “Dat is een drama. Zeker als je zoals ik op een bepaald tijdstip in Tilburg moet zijn, moet je daar rekening houden met files. Ik gebruik dan sluiproutes of vertrek eerder”, zegt de Waalwijkse. In de nieuwe situatie rijdt ze bij de Efteling door een tunnelbak fluitend naar haar werk als verpleegkundige bij het TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. Verderop passeert
Mandemakers straks een ecoduct, dat de natuurgebieden Loonse en Drunense Duinen en Huis ter Heide gaat verbinden. Een goede zaak vindt ze. “De natuur mag zeker ook profiteren van deze weg. Het is een heel mooi natuurgebied en ik heb gezien dat voor de huidige werkzaamheden stukken natuur zijn verdwenen. Da’s dan wel weer jammer, maar voor het wegverkeer is het wel beter.” Ze volgt de werkzaamheden ook op internet. “De Facebookpagina is hartstikke actueel. Je wordt goed op de hoogte gehouden en er staat duidelijk wat er verandert op de weg.” Wat ze wel zonde vindt is dat er asfalt wordt gebruikt waarop het regenwater blijft liggen. “Dat was in de oude situatie ook al zo.” Als de N261 eind 2015 klaar is, mag wat haar betreft de N65 naar ‘s-Hertogenbosch worden aangepakt. “Dat is ook zo’n belangrijke verbindingsweg vanuit Tilburg. Daar mogen ze ook wel wat aan doen.”
22. Gebiedsversterking-Oostelijke-Langstraat A59: gevaarlijke op- en afritten weg A59 verdwijnen, aanleg parallelwegen, hoogwaterbescherming. 23. Opwaardering Zuid-Willemsvaart: dit kanaal (deel Den Dungen-Veghel) geschikt maken voor grotere schepen. 24. Opwaardering Beatrixkanaal en Wilhelminakanaal: kanalen bij Eindhoven en Tilburg geschikt maken voor grotere binnenvaart. 25. Brabant InCar III: proef waarbij automobilisten en truckers op weg A67 meldingen in wagen krijgen die gevaarlijke situaties moeten voorkomen. 26. Spookfiles A58: proef waarbij automobilisten op weg A58 (deel Tilburg-Eindhoven) in wagen meldingen krijgen om plotseling remmen en zo spookfiles te voorkomen. 27. Moerdijk, zeehaven van Brabant: van industriegebied Moerdijk in 2030 een nog belangrijker logistiek knooppunt maken, onder meer met Rail Service Center. 28. Nul verkeersdoden: In 2014 richt de Brabantse verkeersveiligheidscampagne zich op de jonge verkeersdeelnemers, bijvoorbeeld met praktijkdagen en acties. 29. N65: ontwikkeling verbeteringen die doorstroming en oversteekbaarheid van weg Den Bosch-Tilburg bevorderen. 30. A58, InnovA58: project om geplande capaciteitsuitbreiding weg A58 te versnellen en slimmer te realiseren. 31. Station Breda: provincie investeerde in reisinformatiesysteem en in nieuw busstation.
Niels van Pagee Bedrijfsleven Noord-Brabant heeft ook een ondergrondse snelweg: een zogeheten buisleidingenstraat van honderd Foto: John Schouten/PvE meter breed, die van Rotterdam Pernis via Moerdijk en Bergen op Zoom naar de Belgische grens en uiteindelijk de Antwerpse haven loopt. Deze is in totaal 75 kilometer lang, met een oppervlakte van achthonderd hectare. Producten als aardgas en ruwe olie worden er doorheen gejaagd. “Per jaar kan er 230 miljoen ton getransporteerd worden door de buisleidingenstraat. We hebben nu een capaciteit van veertig procent. Als al die transporten via de snelweg zouden moeten, dan raakt die helemaal verstopt”, vertelt Niels van Pagee (37). Hij is projectleider bij LSNed in Roosendaal,
van waaruit de buisleidingenstraat wordt beheerd, geïnspecteerd en onderhouden. De vraag dringt zich op of er ook stukgoederen ondergronds moeten worden vervoerd. “Het is niet uit te sluiten dat in de toekomst ook containertransport via buizen gaat plaatsvinden”, aldus Van Pagee. “Daarvoor moet dan wel een grotere leiding worden aangelegd.” Op zich leent de buisleidingenstraat er zich volgens hem wel voor, zowel ondergronds als bovengronds. “Ik voorzie dan wel wat knelpunten met andere infrastructuur als wegen, rivieren en hoogspanningsleidingen, maar het zou een ideale mogelijkheid zijn om transport van weg, water en spoor af te halen. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de veiligheid.” Wat Van Pagee betreft zou het goed zijn als de overheid een visie voor de komende dertig jaar ontwikkelt om dit ook op andere plekken in Brabant mogelijk te maken.
Deze pagina’s zijn tot stand gekomen in samenwerking met en onder volledige verantwoordelijkheid van de provincie Noord-Brabant
Informatie over 3 projecten in de regio
Projecten in de regio uitgelicht
13
Weg, water en spoor Bekijk deze kaart online met foto’s en video’s van alle projecten op: www.brabant.nl/beterbereikbaar
7 2
27
AANPASSING WILHELMINAKANAAL TILBURG (GEREED 2016) Voor de grotere binnenvaartschepen is het Wilhelminakanaal bij Tilburg te smal. Daarom is begin dit jaar de schop in de grond gegaan voor de verbreding en verdieping van deze waterweg ten noorden van de stad, over een lengte van vijf kilometer. De werkzaamheden duren tot en met 2016. Er worden onder meer twee sluizen vervangen door één nieuwe, natuurvriendelijke oevers gemaakt en een zwaaikom aangelegd waarin schepen kunnen keren. Wanneer grotere containerschepen het Wilhelminakanaal kunnen bevaren, zorgt dit voor minder vrachtauto’s op de weg en meer economische kansen voor Tilburg en Brabant. Nu ook de Zuid-Willemsvaart wordt aangepakt, kunnen nog meer bedrijven gebruikmaken van de kanalen in Noord-Brabant.
Bart Verkade Binnenvaartondernemer
‘Wij missen de auto totaal niet’
-
Piet en Corry van Berkel
Brabant scoort prima met zijn waterwegen. Dat vindt binnenvaartschipper Foto: Jeroen de Jong/PvE en -adviseur Bart Verkade (47). “Er is veel vaarwater en de voorzieningen en bedieningstijden van sluizen en bruggen zijn goed. Het wordt nóg beter door de capaciteitsvergroting van de Zuid-Willemsvaart richting Veghel en Helmond, en van het Wilhelminakanaal bij Tilburg. Je kunt daar binnenkort ook met grotere schepen komen. Opwaardering is altijd goed. Als je met één schip hetzelfde kunt vervoeren als met twee kleinere, dan is dat minder belastend voor het milieu en efficiënter.” In West-Brabant staat de haven van Moerdijk als dependance van Rotterdam
31
28
16
3
12 18
DEN BOSCH
4
29
15
19
24
BR EDA
T ILBU RG
17
30
20
26
11
beter bereikbaar
RECONSTRUCTIE N261 (GEREED EIND 2015) Een bekende weg in Brabant is de N261, met daaraan De Efteling en de Waalwijkse meubelboulevard. Deze Midden-Brabantweg is totaal niet meer berekend op de verkeerstoename en kent een aantal problematische kruispunten. Het gevolg: files en ongevallen. Dit en komend jaar wordt de N261 omgebouwd tot een weg met ongelijkvloerse kruisingen. De meeste stoplichten verdwijnen. Er komt een busstrook van Tilburg tot aan de meubelboulevard en op deze plek in Waalwijk wordt ook een fietsviaduct gebouwd. Om ook de natuur mee te laten profiteren, verschijnt over de N261 tussen Kaatsheuvel en Loon op Zand een natuurbrug. Die verbindt de natuurgebieden Huis ter Heide en Loonse en Drunense Duinen.
5
14
6
De provincie wil dat het busvervoer zo goed mogelijk aansluit op de vraag van de reizigers. Dat betekent bijvoorbeeld dat het busvervoer naadloos moet aansluiten op de trein. Daarnaast worden fietsenstallingen uitgebreid en verbeterd, nieuwe P&R-terreinen en transferia geopend. Na een aanbesteding heeft de provincie het busvervoer in West-Brabant en in Oost-Brabant gegund aan Arriva. Dit bedrijf mag van de provincie vanaf 14 december 2014 voor een periode van acht jaar het busvervoer verzorgen in West-Brabant en gedurende tien jaar in Oost-Brabant. In de regio Eindhoven is het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) verantwoordelijk voor het openbaar vervoer. In het SRE-gebied heeft Hermes een contract voor het busvervoer tot 2016.
23
22
BUSVERVOER OPNIEUW AANBESTEED (VANAF DECEMBER 2014)
8
H E LMON D
9
25
BRABANT
1
E IN DHOV E N
10 21 PROJECT IN VOORBEREIDING PROJECT IN UITVOERING PROJECT GEREED
Op de kaart is een selectie zichtbaar van mobiliteitsprojecten waarbij de provincie Noord-Brabant betrokken is. OVERZICHT VAN MOBILITEITSPROJECTEN IN BRABANT 1.
Natuurbrug Kempengrens: Brabant en Vlaanderen bouwen samen over de snelweg A67 onder Eindhoven een natuurbrug. Gereed: eind november 2014. 2 Snelfietsroute F59: resterende deel van ‘fietssnelroute’ tussen Oss en ‘s-Hertogenbosch wordt gerealiseerd. Gereed: zomer 2015. 3. Op de fiets naar bus en trein: In Uden is een nieuwe fietsenstalling en verbeterd busstation gerealiseerd. 4. Hoogwaardig Openbaar Vervoer: snel, comfortabel en betrouwbaar busvervoer met goede overstapvoorzieningen. Er komt ook een HOV-halte in Veghel. 5. Programma Hoogfrequent Spoor: 300 miljoen euro investeren in beperken overlast als gevolg van meer treinen in Vught, Haaren en Boxtel. 6. OV-fiets: alle treinstations en grote busstations in Brabant eind 2015 voorzien van OV-fietsen. 7. N329, weg van de toekomst: nieuwe weg ten oosten van Oss met veel slimme en duurzame toepassingen. 8. Jan van Cuijkstraat: doorgaande weg in Cuijk die veiliger is heringericht. 9. N260: weg is voorzien van nieuw asfalt, een faunatunnel en middengeleiders. Een komomleiding is in de planning. 10. N396: kruispunten bij aansluiting weg op A2 Leende (afslag 34) met twee rotondes veiliger gemaakt. Aanleg twee natuurbruggen over A2 en N396.
landelijk goed aangeschreven. Ook Bergen op Zoom, gelegen tussen de grote havens van Rotterdam en Antwerpen, heeft in de ogen van Verkade groeimogelijkheden. De provincie houdt zodoende volgens de Woudrichemmer flink wat vrachtwagens van de weg. Maar het kan altijd beter. Zo vindt hij het Eindhovens Kanaal te klein. Wat Verkade betreft stopt de schaalvergroting dan ook niet bij Helmond, maar worden ook Eindhoven en het groeiende logistieke knooppunt Venlo hierbij betrokken. “Ook de capaciteit van de hele ring OosterhoutTilburg-Helmond-Veghel-’s-Hertogenbosch mag worden vergroot. Het is heel goed als je dat rondje kunt varen en overal op de route wat containers bij kunt plaatsen.” Dat sluizen en bruggen straks vanuit Tilburg centraal en dag en nacht kunnen worden bediend, vindt hij eveneens een goede ontwikkeling. “Maar zorg wel voor een slagvaardige serviceorganisatie, die bij een storing snel kan ingrijpen.”
Piet en Corry van Berkel Busreizigers Door persoonlijke omstandigheden mocht Piet van Berkel (75) uit Tilburg twintig jaar Foto: Joris Buijs/PvE geleden ineens geen auto meer rijden. Zijn vrouw Corry (ook 75) nam liever geen plaats meer achter het stuur. Sindsdien was het paar aangewezen op het openbaar vervoer en al snel werden de Van Berkels daar fervent gebruikers van. “Wij komen op veel meer plaatsen dan mensen van onze leeftijd die een auto hebben. Die zijn soms al bang om buiten de stad te gaan rijden”, zegt Piet. Hij en Corry deinzen er niet voor terug om vanuit hun woonplaats Tilburg een reis geheel per bus te maken naar Bergen op Zoom. “We hebben tijd genoeg, maar doen het ook om onderweg weer eens wat anders te zien.
11 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Bovendien zitten we in het Reizigersoverleg Brabant. Daarvoor signaleer je ook dingen”, verklaart Corry. Het paar heeft inmiddels op heel wat bijeenkomsten met senioren uitleg gegeven over zaken als de OV-chipkaart. Dat is nodig ook, want bij veel ouderen bestaat een bepaalde angst voor het openbaar vervoer. “Ze zijn bang dat ze in de verkeerde bus of trein stappen”, weet Piet. Zelf laten de twee zich echter niet verrassen. Ze bereiden een reis thuis op internet voor en eenmaal op pad, houden ze de reizigersinformatie op hun telefoon bij. Om ook het OV-beleid in de gaten te houden, is het paar een vaste bezoeker van vergaderingen van de Tilburgse gemeenteraad en Provinciale Staten. De leden daarvan geven ze graag advies. Zo maakt Piet zich zorgen over de bereikbaarheid van de dorpen: “Het gevolg is dat mensen sneller de auto pakken. Dat zou zonde zijn. Wij missen die totaal niet”.
www.brabant.nl/beterbereikbaar
N395: Twee fietstunnels zijn vervangen. Herinrichting weg tussen Hilvarenbeek en Oirschot is in de planning. N617: reconstructie weg N617 tussen ‘s-Hertogenbosch en Schijndel met onder meer turborotonde bij Sint-Michielsgestel. N322: vervanging asfalt (ook van weg N267), kruising Hoge Maasdijk veiliger voor fietsers gemaakt en Waardhuizense brug vervangen. N261: omgebouwd tot veiligere weg met ongelijkvloerse kruisingen, nieuwe afslag bij onder meer de Efteling. N641 komomleiding Oudenbosch: komst Rondweg Oudenbosch ontlast huidige doorgaande route door Oudenbosch. N264 komomleiding Haps: nieuwe randweg vermindert de verkeersdruk in de kern van Haps. N638 komomleiding Zundert: centrum van Zundert verlossen van (zwaar) verkeer van en naar Belgische grens. N279 noord: weg verbreden naar 2x2 rijstroken. Kruisingen worden ongelijkvloers. N257: asfalteringswerkzaamheden en veiliger maken fietsoversteekplaatsen bij De Heen. De Ruit: investeringen om bereikbaarheid regio Eindhoven/Helmond te verbeteren. N69: oplossing voor regionale en lokale verkeersproblematiek op weg van Eindhoven naar de Belgische grens.
Saskia Mandemakers Automobilist Wie een bezoek brengt aan de Efteling of de meubelboulevard in Waalwijk, kan er niet omheen: de N261. Foto: Joris Buijs/PvE De provinciale weg vanuit Tilburg wordt tussen Loon op Zand en Waalwijk grootschalig gereconstrueerd. Drukke en gevaarlijke kruisingen worden ongelijkvloers gemaakt en dat is zeker bij de Efteling hard nodig, vindt Saskia Mandemakers (32). “Dat is een drama. Zeker als je zoals ik op een bepaald tijdstip in Tilburg moet zijn, moet je daar rekening houden met files. Ik gebruik dan sluiproutes of vertrek eerder”, zegt de Waalwijkse. In de nieuwe situatie rijdt ze bij de Efteling door een tunnelbak fluitend naar haar werk als verpleegkundige bij het TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. Verderop passeert
Mandemakers straks een ecoduct, dat de natuurgebieden Loonse en Drunense Duinen en Huis ter Heide gaat verbinden. Een goede zaak vindt ze. “De natuur mag zeker ook profiteren van deze weg. Het is een heel mooi natuurgebied en ik heb gezien dat voor de huidige werkzaamheden stukken natuur zijn verdwenen. Da’s dan wel weer jammer, maar voor het wegverkeer is het wel beter.” Ze volgt de werkzaamheden ook op internet. “De Facebookpagina is hartstikke actueel. Je wordt goed op de hoogte gehouden en er staat duidelijk wat er verandert op de weg.” Wat ze wel zonde vindt is dat er asfalt wordt gebruikt waarop het regenwater blijft liggen. “Dat was in de oude situatie ook al zo.” Als de N261 eind 2015 klaar is, mag wat haar betreft de N65 naar ‘s-Hertogenbosch worden aangepakt. “Dat is ook zo’n belangrijke verbindingsweg vanuit Tilburg. Daar mogen ze ook wel wat aan doen.”
22. Gebiedsversterking-Oostelijke-Langstraat A59: gevaarlijke op- en afritten weg A59 verdwijnen, aanleg parallelwegen, hoogwaterbescherming. 23. Opwaardering Zuid-Willemsvaart: dit kanaal (deel Den Dungen-Veghel) geschikt maken voor grotere schepen. 24. Opwaardering Beatrixkanaal en Wilhelminakanaal: kanalen bij Eindhoven en Tilburg geschikt maken voor grotere binnenvaart. 25. Brabant InCar III: proef waarbij automobilisten en truckers op weg A67 meldingen in wagen krijgen die gevaarlijke situaties moeten voorkomen. 26. Spookfiles A58: proef waarbij automobilisten op weg A58 (deel Tilburg-Eindhoven) in wagen meldingen krijgen om plotseling remmen en zo spookfiles te voorkomen. 27. Moerdijk, zeehaven van Brabant: van industriegebied Moerdijk in 2030 een nog belangrijker logistiek knooppunt maken, onder meer met Rail Service Center. 28. Nul verkeersdoden: In 2014 richt de Brabantse verkeersveiligheidscampagne zich op de jonge verkeersdeelnemers, bijvoorbeeld met praktijkdagen en acties. 29. N65: ontwikkeling verbeteringen die doorstroming en oversteekbaarheid van weg Den Bosch-Tilburg bevorderen. 30. A58, InnovA58: project om geplande capaciteitsuitbreiding weg A58 te versnellen en slimmer te realiseren. 31. Station Breda: provincie investeerde in reisinformatiesysteem en in nieuw busstation.
Niels van Pagee Bedrijfsleven Noord-Brabant heeft ook een ondergrondse snelweg: een zogeheten buisleidingenstraat van honderd Foto: John Schouten/PvE meter breed, die van Rotterdam Pernis via Moerdijk en Bergen op Zoom naar de Belgische grens en uiteindelijk de Antwerpse haven loopt. Deze is in totaal 75 kilometer lang, met een oppervlakte van achthonderd hectare. Producten als aardgas en ruwe olie worden er doorheen gejaagd. “Per jaar kan er 230 miljoen ton getransporteerd worden door de buisleidingenstraat. We hebben nu een capaciteit van veertig procent. Als al die transporten via de snelweg zouden moeten, dan raakt die helemaal verstopt”, vertelt Niels van Pagee (37). Hij is projectleider bij LSNed in Roosendaal,
van waaruit de buisleidingenstraat wordt beheerd, geïnspecteerd en onderhouden. De vraag dringt zich op of er ook stukgoederen ondergronds moeten worden vervoerd. “Het is niet uit te sluiten dat in de toekomst ook containertransport via buizen gaat plaatsvinden”, aldus Van Pagee. “Daarvoor moet dan wel een grotere leiding worden aangelegd.” Op zich leent de buisleidingenstraat er zich volgens hem wel voor, zowel ondergronds als bovengronds. “Ik voorzie dan wel wat knelpunten met andere infrastructuur als wegen, rivieren en hoogspanningsleidingen, maar het zou een ideale mogelijkheid zijn om transport van weg, water en spoor af te halen. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de veiligheid.” Wat Van Pagee betreft zou het goed zijn als de overheid een visie voor de komende dertig jaar ontwikkelt om dit ook op andere plekken in Brabant mogelijk te maken.
Deze pagina’s zijn tot stand gekomen in samenwerking met en onder volledige verantwoordelijkheid van de provincie Noord-Brabant
Reisgedrag
BEÏNVLOEDBAAR? JA! Het rij- en reisgedrag van weggebruikers blijkt goed te beïnvloeden. Als ze er maar baat bij hebben.
Nul verkeersdoden De provincie streeft al jaren naar 'nul verkeersdoden in Brabant'. De projecten hiervoor richten zich vooral op kwetsbare groepen verkeersdeelnemers, zoals bestuurders van 16 tot en met 24 jaar. Zijn die goed te beïnvloeden? Bosschenaar Randy Vogels (21) denkt van wel. Zelf deed hij dit jaar mee aan de praktijkdag Trials. In een auto en onder begeleiding van instructeurs leerden deelnemers onder meer hoe ze bij gladheid moeten slippen en hoe ze uit moeten wijken bij hoge snelheid. "Een nuttige dag", vindt Vogels, die voor z'n deelname korting op zijn autoverzekering kreeg. "Zeker voor jongeren zoals ik die net hun rijbewijs hebben. Je wordt je bewust van de gevaren, vooral omdat je nog bijna geen ervaring hebt met dit soort situaties." Spookfiles Bram Hendrix (33) is leider van de projecten 'Spookfiles' op de snelweg A58 (Tilburg-Eindhoven v.v.) en 'Brabant in-car III' op de hele A67. Hiermee willen provincie en Samenwerkingsverband Regio Eindhoven de doorstro-
Kijk en reageer op www.brabant.nl/ballonvaart
ming op beide drukke rijkswegen verbeteren. Hendrix denkt dat bestuurders makkelijk te bewegen zijn om hun weggedrag te veranderen. "Uit enquêtes blijkt dat mensen het fijn vinden om een persoonlijk advies te krijgen. Als dat ze echt helpt, zijn mensen sneller geneigd om hun rijgedrag aan te passen. We geven rijadviezen met informatie, die bestuurders in de auto krijgen aangeboden via hun navigatie of smartphone." Bij Spookfiles gaat het erom dat je schokgolven door plotseling remmen, waardoor opstoppingen ontstaan, probeert te verhinderen. "Via een systeem in de auto dat jou bijvoorbeeld waarschuwt wanneer je snelheid moet minderen, of wanneer de reguliere snelheid weer gereden kan worden, kun je die schokgolven voorkomen", weet de projectleider. Op de A67 (Belgische grensEindhoven-Venlo) speelt het probleem van veel vrachtverkeer. Hendrix: "Zeker in combinatie met het woon-werkverkeer levert dat vaak opstoppingen op. Via de apps van Brabant in-car III krijg je straks adviezen over de beste rijstrook, wanneer je het beste kunt invoegen of juist moet opletten voor uitvoegend verkeer." Beide projecten gaan nog dit jaar 'de weg op'. Als ze succesvol zijn, is de kans groot dat ze in heel Nederland worden toegepast. Wanneer automobilisten deze technieken daadwerkelijk in hun wagen kunnen verwachten, durft Hendrix niet te zeggen. "Maar het gaat heel snel nu. De wereld is rijp voor de introductie van dit soort diensten in de auto. Een nieuwe wagen is nu al meer een computer op wielen." Hendrix hoopt ook dat er op termijn heel veel 'slimme auto's' zijn. "Die zorgen er zelf voor dat ze zonder ongelukken op hun bestemming komen op een energiezuinige, prettige en snelle manier."
Deelnemers aan het provinciale fietsstimuleringsproject B-Riders kochten hiervoor een elektrische fiets.
'SPITSMIJDERS HADDEN EEN DUWTJE IN DE RUG NODIG' foto: Marc Bolsius
Met allerlei projecten probeert de provincie Noord-Brabant om de drukke spits rond grote steden aan te pakken, de doorstroming op snelwegen te verbeteren en om forenzen uit hun auto's te krijgen. Zo neemt Leo Kelders (41) uit Etten-Leur sinds oktober 2013 en tot het einde van dit jaar deel aan het programma B-Riders. Daarbij gaat hij op een hiervoor aangeschafte elektrische fiets naar zijn werk bij woningcorporatie Stadlander in Bergen op Zoom. Uit de stimuleringsregeling van B-Riders krijgt Kelders een vergoeding voor iedere dag dat hij tijdens de spits de 64 kilometer fietsend aflegt. Als 'mooi weer-fietser' doet hij dit wekelijks twee tot drie keer. "Dat levert behoorlijk wat op en ook conditioneel is het lekker." Wel zou de B-Rider graag een snelfietsroute naar Bergen op Zoom willen, net zoals de bestaande vanuit zijn woonplaats naar Breda. Kelders is ervan overtuigd dat als meer mensen de auto laten staan, Brabant beter bereikbaar wordt. BRiders draagt daar zeker aan bij: "Wil je Nederlanders voor iets motiveren, dan kan dat het beste via hun portemonnee". Maar ook als zijn vergoeding straks stopt, blijft hij zoveel mogelijk fietsen.
Jorn Horstman
Zijn weggebruikers makkelijk te beïnvloeden? Jorn Horstman van advies- en onderzoeksbureau Dijksterhuis & Van Baaren (d&b), gespecialiseerd in gedragsverandering, spreekt zelf liever niet van 'beïnvloeden'. "Wanneer je als provincie tegen Brabanders zegt dat je ze gaat beïnvloeden om dingen anders te doen, krijg je weerstand. Ik zie het meer als een handje helpen. Vooraf denken deelnemers misschien dat het niks voor ze is. Maar als ze het uiteindelijk zelf ervaren, zijn ze heel tevreden." Gedragsverandering gaat niet met de botte bijl, weet Horstman. De 28-jarige mede-directeur van d&b in zijn woonplaats Nijmegen heeft dat gemerkt bij het project 'Spitsmijden in Brabant' (2010-2012). Zijn bureau werd door de provin-
cie ingeschakeld om het aantal bestuurders dat buiten de spits ging rijden verder te vergroten. Ook als de beloning in geld die ze daarvoor kregen zou stoppen. "Er bleek echter geen weerstand tegen het mijden te zijn, ze hadden een duwtje in de rug nodig", aldus de onderzoeker. "We hebben toen een 'mijdplan' geïntroduceerd, waarin mensen concreet moesten aangeven hoe en wanneer ze de spits gingen mijden. Deelnemers die dat hadden uitgeschreven, gingen vaker mijden dan mensen die dat niet hadden gedaan. Ze wilden zich echt aan dat schema houden." Deze ingreep leidde niet alleen tot 27 procent minder weggebruikers in de spits. "Toen uiteindelijk de prikkel van het geld verdween, bleven de meeste mensen doen wat ze tijdens spitsmijden al deden. In feite hebben ze nieuw gewoontegedrag aangeleerd."
Coaching
Eenzelfde techniek heeft d&b vorig jaar toegepast bij het fietsstimuleringsprogramma B-Riders, dat in Brabant nog tot eind 2014 loopt. Hierbij krijgen deelnemers geld voor rit-
REAGEER EN MAAK KANS OP EEN BALLONVAART Ballonvaren is voor veel mensen een droomwens. In een mand onder zo’n immense ballon varen op de luchtstromen. De rust en het eindeloze uitzicht maken het tot een unieke beleving. Maak nu kans op een ballonvaart over de infrastructuur en het landschap van Brabant!
Hoe kunt u meedoen? Ga naar www.brabant.nl/ballonvaart, en vul daar uw gegevens in. Bekijk de infrastructuur van Brabant vanuit de lucht!
ten per elektrische fiets, die ze voor dit project hebben aangeschaft. In de vorm van een telefoon-app is daarvoor een 'online fietscoach' ontwikkeld. "We zien nu een soortgelijk effect als bij spitsmijden: de coaching voegt in het begin veel toe. Voor iemand die net begint met fietsen, is het fijn om doelen te kunnen stellen. Deze groep doet het ook beter dan de mensen die alleen voor geld fietsen", constateert Horstman. "Je moet ze dus eerst laten ervaren dat ze er tijd mee winnen of zich veel fitter voelen. Daarna kunnen ze het ook zonder prikkel af." Klachten over onwillige apparatuur en haperende software zijn hem bekend. "Ik denk dat elk project met technische problemen te maken heeft. Je komt altijd tegen dat bepaalde zaken niet goed functioneren. Dan moet je zorgen dat het zo snel mogelijk wordt opgelost voor de deelnemer. De techniek wordt soms heel erg ingewikkeld gemaakt om de mogelijkheden te laten zien, terwijl de gebruiker vaak iets eenvoudigs zoekt. Die les hebben we van beide projecten geleerd."