Beter Bereikbaar Brabant Editie West-Brabant
Deze pagina’s zijn tot stand gekomen in samenwerking met en onder volledige verantwoordelijkheid van de provincie Noord-Brabant
Mobiliteit is meer dan een nieuwe weg en bussen
"Mobiliteit is essentieel voor onze leefbaarheid en voor de economie", stelt Van Heugten. "De economie stagneert als mensen niet op hun werkplek kunnen komen of goederen niet in de fabriek." Overheden worden bij dit thema volgens hem van oudsher geassocieerd met het aanleggen en onderhouden van wegen. Maar ons kleine land raakt aardig vol en andere oplossingen zijn noodzakelijk.
Provincie wil wegen en kanalen beter benutten Daarom gooide de provincie het roer om. "Behalve het bouwen en beheren van onze infrastructuur gingen we ook bekijken hoe we die wegen en kanalen beter kunnen benutten zodat meer mensen er gebruik van kunnen maken", aldus Van Heugten. "Daarnaast proberen we het reisgedrag van mensen te beïnvloeden. Want als we 's morgens allemaal tegelijk in de auto stappen, staan we alsnog in de file." Uitdagen Bij beïnvloeding van het reisgedrag ziet Van Heugten een belangrijke rol voor de provincie weggelegd. “We proberen automobilisten te verleiden om vaker de fiets of het OV te pakken. Door de aanleg van snelfietsroutes of speciale busbanen.” Daarnaast wil de provincie actief bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe mobiliteitstechnieken. Nu de verbreding van de rijksweg A58 Eindhoven - Bergen op Zoom nog jaren op zich laat wachten, daagt Brabant het bedrijfsleven uit diensten te ontwikkelen die helpen bij het voorkomen van spookfiles na onnodig remmen. Van Heugten: "Het komt erop neer dat automobilisten informatie op maat krijgen via hun TomTom of telefoon zodat ze op tijd
van rijbaan kunnen verwisselen of afstand kunnen houden." Bouwen Ondanks alle nieuwe technieken, blijft investeren in nieuwe infrastructuur volgens de gedeputeerde wel noodzakelijk om Brabant bereikbaar te houden. “We blijven dus ook bouwen.” Provinciale wegen die nu nog dwars door dorpskernen voeren, worden de komende jaren omgeleid door de aanleg van nieuwe randwegen. In West-Brabant is dat nu het geval in Zundert en Oudenbosch. Een van de grotere projecten is de reconstructie van de MiddenBrabantroute, de N261 langs de Efteling. "Ook bij bouwprojecten proberen we het bedrijfsleven uit te dagen om nieuwe technieken toe te passen. Dat is misschien niet altijd meteen succesvol, maar als overheid moet je bedrijven ook de mogelijkheid bieden om technieken in de praktijk toe te passen. En als het dan werkt, dan zie je hoe wegenbouwers dat in een razend tempo van elkaar overnemen." Aantrekkelijk Om het voor mensen nog eenvoudiger te maken om in het OV te stappen, zijn volgens Van Heugten veel investeringen gedaan in of bij de stations van ’s-Hertogenbosch, Tilburg, Eindhoven, Helmond en Breda dat onlangs in gebruik werd genomen. Voorzieningen voor fiets en bus zijn verbeterd en het aantal treinpassagiers tussen die steden is fors toegenomen. “Logisch,” vindt hij: "Onze economische centra zijn aantrekkelijk, de universiteiten doen het goed en er is een groot aanbod aan cultuur en natuur. Een prachtig station als in Breda draagt daar alleen maar aan bij." Kwaliteitstijd Kijkend naar de toekomst ziet de gedeputeerde reistijd steeds meer kwaliteitstijd worden. "Bijvoorbeeld door reisinformatie op maat die je precies vertelt wanneer en met welk vervoer je het makkelijkste op de plaats van bestemming komt. Dat maakt reizen aangenamer en efficiënter en daar moeten we verder in investeren. En misschien kunnen we over een tijdje met z'n allen een potje kaarten in de auto. Want die rijdt dan zelf wel van A naar B."
Het onlangs geopende busstation bij het NS-station in Breda.
Feiten over de mobiliteit in Brabant In het jaar 2000 bezaten per duizend inwoners van Brabant 440 mensen een personenauto. Vorig jaar was dat aantal gestegen naar 521. Ten opzichte van de andere provincies is dit het hoogste autobezit. De meeste in- en uitstappers van de stations in Brabant op een gemiddelde werkdag in 2013 had Eindhoven: 59.782. De lichtstad wordt gevolgd door 's-Hertogenbosch (41.962), Tilburg (33.232) en Breda (31.029). Het laagste aantal had Lage Zwaluwe (768). In 2013 gingen in totaal zo’n 28,5 miljoen reizigers met het regionaal openbaar vervoer in Brabant. Dat is een stijging van 21 procent ten opzichte van 2007. De inmiddels 2400 deelnemers aan het fietsstimuleringsproject B-riders rijden in Brabant met hun elektrische fietsen per dag ongeveer 30.000 kilometer. Elke twee werkdagen gaan zij dus ruim de aarde rond. Samen fietsten ze al meer dan drie miljoen kilometer. Daarmee bespaarden zij 160.000 liter brandstof.
Gedeputeerde Ruud van Heugten (rechts) geeft op de fiets het startsein voor de aanpak van de weg N617, 's-Hertogenbosch-Schijndel.
Foto: Nine Creative Agency
Een beter bereikbaar Brabant gaat veel verder dan enkel het aanleggen van nieuwe wegen en het laten rijden van bussen. Gedeputeerde Ruud van Heugten schetst de uitgebreide opdracht van de provincie als het gaat om mobiliteit.
Het gebruik van één ondergrondse pijpleiding in West-Brabant voor vervoer van o.a. olie en gas staat gelijk aan het dagelijkse vervoer via 69 treinen (met 1518 wagons), of dertig schepen, of 1465 tankvrachtauto's.
In de file top-10 van de ANWB over de eerste helft van 2014 staat geen enkele file in Brabant. Door de aanpassingen aan onder andere de vaarroute Veghel-Eindhoven, waardoor deze bevaarbaar wordt voor langere schepen, wil het bedrijfsleven in Zuidoost-Brabant dagelijks 460 vrachtwagens van de weg halen. Het aantal verkeersongevallen in Brabant bedroeg in 2012 14.265. Daarvan waren er 5617 in de vijf grote steden. In 1992 waren er in de provincie ruim 36.000 verkeersongevallen. In 2013 kwamen in Brabant 81 mensen om in het verkeer, 24 minder dan in 2012. Dat is een daling van 23 procent. Landelijk is er sprake van een daling van twaalf procent ten opzichte van 2012. Volgens het vakblad ‘Logistiek’ zijn dit jaar de beste vier logistieke hotspots in Nederland: 1. Venlo-Venray; 2. Tilburg-Waalwijk; 3. West-Brabant; 4. Oss-Veghel-Eindhoven. Brabant telde in 2013 586 kilometer aan provinciale wegen.
www.brabant.nl/mobiliteit
Deze pagina’s zijn tot stand gekomen in samenwerking met en onder volledige verantwoordelijkheid van de provincie Noord-Brabant
Informatie over 3 projecten in de regio
Projecten in de regio uitgelicht
13
Weg, water en spoor Bekijk deze kaart online met foto’s en video’s van alle projecten op: www.brabant.nl/beterbereikbaar
7 2
27
RANDWEG ZUNDERT (GEREED EIND 2015)
Impressie door Wurck en BAM Wegen
Van de drie geplande komomleidingen in het huidige bestuursakkoord van de provincie Noord-Brabant, is de Randweg Zundert het verst gevorderd. Eind 2014 starten hiervoor de eerste zichtbare werkzaamheden. Een jaar later moeten deze hebben geleid tot een weg die het centrum van Zundert, en vooral de Molenstraat, verlost van het vele (vracht) verkeer. Dat rijdt nu vanuit Breda over deze provinciale weg N263 dwars door het dorp richting België of Rucphen en andersom. De randweg krijgt drie rotondes. Om de belangrijke fietsverbinding tussen Zundert en Klein-Zundert in stand te houden, komt er een brug over de nieuwe weg. Natuur die voor de randweg moet wijken, wordt vlakbij gecompenseerd.
Robert Vink Busreiziger
‘De randweg geeft het centrum een impuls’
-
William Gommers
Een kritisch gebruiker van de bus is Robert Vink (36) uit Breda. Reizend naar zijn vorige werkgever in Foto: Jeroen de Jong/PvE Raamsdonksveer, duurde het even voor hij de optimale busverbinding had gevonden. Ook werd Vink verrast door een tijdelijke opheffing van zijn eindhalte. Nu hij als boekhouder in Rijen werkt en over een auto beschikt, gebruikt hij die liever. Of zijn fiets. De busrit gebruikte Vink om een krant te lezen en ‘even wakker te worden’. Hij vindt het nu nog steeds een goed alternatief voor de auto, maar dan vooral om in de stad wat te gaan drinken. Dat scheelt bovendien in de parkeerkosten. Aan de OV-chipkaart is hij al helemaal gewend. Wel valt het Vink op dat hij juist in de Brabantse
31
28
16
3
12 18
DEN BOSCH
4
29
15
19
24
BR EDA
T ILBU RG
17
30
20
26
11
beter bereikbaar
ZEEHAVEN EN RAIL SERVICE CENTER MOERDIJK (GEREED: 2030) Moerdijk mag met recht een logistieke hotspot worden genoemd. De West-Brabantse plaats beschikt over de vierde zeehaven van Nederland. Verder is Moerdijk via de snelwegen A16 en A17 rechtstreeks verbonden met het Europese achterland en ook de landelijke buisleidingenstraat voert vlak langs het industriegebied. Zowel provincie, gemeente Moerdijk als Havenschap Moerdijk is er dan ook veel aan gelegen om van dit gebied in 2030 hét belangrijkste knooppunt van duurzame logistiek, chemie en procesindustrie te maken. Met de komst van het Rail Service Center Moerdijk moet de spoorontsluiting worden verbeterd. Op acht nieuwe sporen worden treinen geladen, gelost en rechtstreeks ‘ingeschoten’ op het landelijke net.
5
14
6
De provincie wil dat het busvervoer zo goed mogelijk aansluit op de vraag van de reizigers. Dat betekent bijvoorbeeld dat het busvervoer naadloos moet aansluiten op de trein. Daarnaast worden fietsenstallingen uitgebreid en verbeterd, nieuwe P&R-terreinen en transferia geopend. Na een aanbesteding heeft de provincie het busvervoer in West-Brabant en in Oost-Brabant gegund aan Arriva. Dit bedrijf mag van de provincie vanaf 14 december 2014 voor een periode van acht jaar het busvervoer verzorgen in West-Brabant en gedurende tien jaar in Oost-Brabant. In de regio Eindhoven is het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) verantwoordelijk voor het openbaar vervoer. In het SRE-gebied heeft Hermes een contract voor het busvervoer tot 2016.
23
22
BUSVERVOER OPNIEUW AANBESTEED (VANAF DECEMBER 2014)
8
H E LMON D
9
25
BRABANT
1
E IN DHOV E N
10 21 PROJECT IN VOORBEREIDING PROJECT IN UITVOERING PROJECT GEREED
Op de kaart is een selectie zichtbaar van mobiliteitsprojecten waarbij de provincie Noord-Brabant betrokken is. OVERZICHT VAN MOBILITEITSPROJECTEN IN BRABANT 1.
Natuurbrug Kempengrens: Brabant en Vlaanderen bouwen samen over de snelweg A67 onder Eindhoven een natuurbrug. Gereed: eind november 2014. 2 Snelfietsroute F59: resterende deel van ‘fietssnelroute’ tussen Oss en ‘s-Hertogenbosch wordt gerealiseerd. Gereed: zomer 2015. 3. Op de fiets naar bus en trein: In Uden is een nieuwe fietsenstalling en verbeterd busstation gerealiseerd. 4. Hoogwaardig Openbaar Vervoer: snel, comfortabel en betrouwbaar busvervoer met goede overstapvoorzieningen. Er komt ook een HOV-halte in Veghel. 5. Programma Hoogfrequent Spoor: 300 miljoen euro investeren in beperken overlast als gevolg van meer treinen in Vught, Haaren en Boxtel. 6. OV-fiets: alle treinstations en grote busstations in Brabant eind 2015 voorzien van OV-fietsen. 7. N329, weg van de toekomst: nieuwe weg ten oosten van Oss met veel slimme en duurzame toepassingen. 8. Jan van Cuijkstraat: doorgaande weg in Cuijk die veiliger is heringericht. 9. N260: weg is voorzien van nieuw asfalt, een faunatunnel en middengeleiders. Een komomleiding is in de planning. 10. N396: kruispunten bij aansluiting weg op A2 Leende (afslag 34) met twee rotondes veiliger gemaakt. Aanleg twee natuurbruggen over A2 en N396.
bussen met zijn chipkaart zo’n beetje bovenop de kaartlezer moet gaan staan om zeker te weten of hij ingecheckt is. “Ergens anders hoor en zie je soms op tien meter afstand al dat bevestigingssignaal.” In zijn algemeenheid vindt Vink de reizigersinformatie wel op orde. Haltes met een paneel dat actueel aangeeft over hoeveel minuten de bus komt, welke bussen er rijden en of er oponthoud is, vindt hij ideaal. Maar de Bredanaar weet dat die systemen erg kostbaar zijn. Hij pleit in ieder geval voor een soort lichtkrant in de bus en de bushokjes, met belangrijke reismededelingen over bijvoorbeeld omleidingen. Denkend aan een beter bereikbaar Brabant, maakt Vink zich vooral hard voor een goed woon-werkverkeer naar plaatsen als Raamsdonksveer en Moerdijk. “Dat mis ik. Met name naar Moerdijk zou om het half uur een bus kunnen rijden. Daar zit zo veel bedrijvigheid, daar liggen echt kansen.”
Niels van Pagee Bedrijfsleven Noord-Brabant heeft ook een ondergrondse snelweg: een zogeheten buisleidingenstraat van honderd Foto: John Schouten/PvE meter breed, die van Rotterdam Pernis via Moerdijk en Bergen op Zoom naar de Belgische grens en uiteindelijk de Antwerpse haven loopt. Deze is in totaal 75 kilometer lang, met een oppervlakte van achthonderd hectare. Producten als aardgas en ruwe olie worden er doorheen gejaagd. “Per jaar kan er 230 miljoen ton getransporteerd worden door de buisleidingenstraat. We hebben nu een capaciteit van veertig procent. Als al die transporten via de snelweg zouden moeten, dan raakt die helemaal verstopt”, vertelt Niels van Pagee (37). Hij is projectleider bij LSNed in Roosendaal,
11 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
van waaruit de buisleidingenstraat wordt beheerd, geïnspecteerd en onderhouden. De vraag dringt zich op of er ook stukgoederen ondergronds moeten worden vervoerd. “Het is niet uit te sluiten dat in de toekomst ook containertransport via buizen gaat plaatsvinden”, aldus Van Pagee. “Daarvoor moet dan wel een grotere leiding worden aangelegd.” Op zich leent de buisleidingenstraat er zich volgens hem wel voor, zowel ondergronds als bovengronds. “Ik voorzie dan wel wat knelpunten met andere infrastructuur als wegen, rivieren en hoogspanningsleidingen, maar het zou een ideale mogelijkheid zijn om transport van weg, water en spoor af te halen. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de veiligheid.” Wat Van Pagee betreft zou het goed zijn als de overheid een visie voor de komende dertig jaar ontwikkelt om dit ook op andere plekken in Brabant mogelijk te maken.
www.brabant.nl/beterbereikbaar
N395: Twee fietstunnels zijn vervangen. Herinrichting weg tussen Hilvarenbeek en Oirschot is in de planning. N617: reconstructie weg N617 tussen ‘s-Hertogenbosch en Schijndel met onder meer turborotonde bij Sint-Michielsgestel. N322: vervanging asfalt (ook van weg N267), kruising Hoge Maasdijk veiliger voor fietsers gemaakt en Waardhuizense brug vervangen. N261: omgebouwd tot veiligere weg met ongelijkvloerse kruisingen, nieuwe afslag bij onder meer de Efteling. N641 komomleiding Oudenbosch: komst Rondweg Oudenbosch ontlast huidige doorgaande route door Oudenbosch. N264 komomleiding Haps: nieuwe randweg vermindert de verkeersdruk in de kern van Haps. N638 komomleiding Zundert: centrum van Zundert verlossen van (zwaar) verkeer van en naar Belgische grens. N279 noord: weg verbreden naar 2x2 rijstroken. Kruisingen worden ongelijkvloers. N257: asfalteringswerkzaamheden en veiliger maken fietsoversteekplaatsen bij De Heen. De Ruit: investeringen om bereikbaarheid regio Eindhoven/Helmond te verbeteren. N69: oplossing voor regionale en lokale verkeersproblematiek op weg van Eindhoven naar de Belgische grens.
William Gommers Horeca Ooit maakte de provinciale weg N263 door Zundert deel uit van de route AmsterdamAntwerpen. “Toen Foto: Joris Buijs/PvE ze eind jaren zestig de grensovergang Hazeldonk hadden gemaakt, was het al de bedoeling om de Molenstraat door Zundert te ontlasten van verkeersdruk”, weet William Gommers (45). De roep om een oplossing daarvoor klinkt dus al heel lang volgens Gommers, mede-eigenaar van grand café-brasserie ‘Bij de Nonnen’ in die Molenstraat. Hij verwacht dat eind dit jaar de schop de grond in gaat voor de langverwachte Randweg Zundert. Die moet dan een jaar later klaar zijn.“Er zijn twee groepen mensen die deze randweg willen. Dat zijn de verkeersdeelnemers, die nu nog
in het dorp worden afgeremd, en de centrumbewoners en -gebruikers zelf. Voor het centrum zal het echt een verademing zijn wanneer het zware verkeer verdwijnt. Er rijden nu vrachtauto’s op een halve meter van de stoep waarop mensen lopen te winkelen. Dat is echt niet meer van deze tijd”, vindt Gommers. “Wij zijn het inmiddels gewend, maar je hoort toeristen vaak zeggen dat het zo’n drukke weg is. Straks hoeft het verkeer richting België en Rucphen niet meer door het centrum. Voor de hele omgeving is dit een verbetering.” Met de gemeente is afgesproken dat de Molenstraat wordt opgeknapt als de randweg er eenmaal ligt. “De straat wordt verkeersluw en het gebied daar rondom heen krijgt veel meer een verblijfsfunctie. Voor ons als horecaondernemers zal het drukker worden en ik denk voor de winkeliers ook. De randweg zal het centrum echt een economische impuls geven”, verwacht Gommers.
22. Gebiedsversterking-Oostelijke-Langstraat A59: gevaarlijke op- en afritten weg A59 verdwijnen, aanleg parallelwegen, hoogwaterbescherming. 23. Opwaardering Zuid-Willemsvaart: dit kanaal (deel Den Dungen-Veghel) geschikt maken voor grotere schepen. 24. Opwaardering Beatrixkanaal en Wilhelminakanaal: kanalen bij Eindhoven en Tilburg geschikt maken voor grotere binnenvaart. 25. Brabant InCar III: proef waarbij automobilisten en truckers op weg A67 meldingen in wagen krijgen die gevaarlijke situaties moeten voorkomen. 26. Spookfiles A58: proef waarbij automobilisten op weg A58 (deel Tilburg-Eindhoven) in wagen meldingen krijgen om plotseling remmen en zo spookfiles te voorkomen. 27. Moerdijk, zeehaven van Brabant: van industriegebied Moerdijk in 2030 een nog belangrijker logistiek knooppunt maken, onder meer met Rail Service Center. 28. Nul verkeersdoden: In 2014 richt de Brabantse verkeersveiligheidscampagne zich op de jonge verkeersdeelnemers, bijvoorbeeld met praktijkdagen en acties. 29. N65: ontwikkeling verbeteringen die doorstroming en oversteekbaarheid van weg Den Bosch-Tilburg bevorderen. 30. A58, InnovA58: project om geplande capaciteitsuitbreiding weg A58 te versnellen en slimmer te realiseren. 31. Station Breda: provincie investeerde in reisinformatiesysteem en in nieuw busstation.
Job Beekhuijzen Bedrijfsleven Dagelijks heeft afvalinzamelings- en reinigingsbedrijf Saver zo’n zestig vrachtwagens op de weg, met Foto: John Schouten/PvE name in de gemeenten Bergen op Zoom, Roosendaal, Halderberge en Woensdrecht. Er is de onderneming veel aan gelegen om het aantal ‘verkeersbewegingen’ te verminderen, vertelt Job Beekhuijzen (36). Hij is bij Saver in Roosendaal manager MVO: Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties. Zo investeerde het bedrijf in grotere containers voor onder meer afval, puin, glas, textiel en plastic en in ondergrondse perscontainers voor plastic verpakkingsafval. Op Savers milieustraten verschenen Roll Packers: metalen, rollende walsen die ervoor zorgen dat er bijvoorbeeld meer hout en grof
huishoudelijk afval in een containerbak past. Daar waar mogelijk rijden de chauffeurs met een vrachtwagen plus aanhanger. “Saver heeft in 2011 de Lean and Green Award ontvangen. Daarmee beloven we om de CO2-uitstoot in het logistieke proces in 2015 met dertig procent te hebben verminderd ten opzichte van 2010”, aldus Beekhuijzen De bereikbaarheid van de West-Brabantse plaatsen in het werkgebied is volgens hem goed te noemen, de infrastructuur voldoende. Wel stipt Beekhuijzen aan dat er in de ochtend- en avondspits steeds vaker korte opstoppingen zijn op de A58 van Bergen op Zoom naar Roosendaal en op de A17 en A58 richting Bergen op Zoom. “Maar een file is dit niet te noemen.” Het grootste gedeelte van het personeel van Saver draagt daar trouwens niet aan bij volgens de manager: “Dat werkt van kwart over zeven tot half vijf en kan zo de traditionele spitstijden mijden”.
Deze pagina’s zijn tot stand gekomen in samenwerking met en onder volledige verantwoordelijkheid van de provincie Noord-Brabant
Informatie over 3 projecten in de regio
Projecten in de regio uitgelicht
13
Weg, water en spoor Bekijk deze kaart online met foto’s en video’s van alle projecten op: www.brabant.nl/beterbereikbaar
7 2
27
RANDWEG ZUNDERT (GEREED EIND 2015)
Impressie door Wurck en BAM Wegen
Van de drie geplande komomleidingen in het huidige bestuursakkoord van de provincie Noord-Brabant, is de Randweg Zundert het verst gevorderd. Eind 2014 starten hiervoor de eerste zichtbare werkzaamheden. Een jaar later moeten deze hebben geleid tot een weg die het centrum van Zundert, en vooral de Molenstraat, verlost van het vele (vracht) verkeer. Dat rijdt nu vanuit Breda over deze provinciale weg N263 dwars door het dorp richting België of Rucphen en andersom. De randweg krijgt drie rotondes. Om de belangrijke fietsverbinding tussen Zundert en Klein-Zundert in stand te houden, komt er een brug over de nieuwe weg. Natuur die voor de randweg moet wijken, wordt vlakbij gecompenseerd.
Robert Vink Busreiziger
‘De randweg geeft het centrum een impuls’
-
William Gommers
Een kritisch gebruiker van de bus is Robert Vink (36) uit Breda. Reizend naar zijn vorige werkgever in Foto: Jeroen de Jong/PvE Raamsdonksveer, duurde het even voor hij de optimale busverbinding had gevonden. Ook werd Vink verrast door een tijdelijke opheffing van zijn eindhalte. Nu hij als boekhouder in Rijen werkt en over een auto beschikt, gebruikt hij die liever. Of zijn fiets. De busrit gebruikte Vink om een krant te lezen en ‘even wakker te worden’. Hij vindt het nu nog steeds een goed alternatief voor de auto, maar dan vooral om in de stad wat te gaan drinken. Dat scheelt bovendien in de parkeerkosten. Aan de OV-chipkaart is hij al helemaal gewend. Wel valt het Vink op dat hij juist in de Brabantse
31
28
16
3
12 18
DEN BOSCH
4
29
15
19
24
BR EDA
T ILBU RG
17
30
20
26
11
beter bereikbaar
ZEEHAVEN EN RAIL SERVICE CENTER MOERDIJK (GEREED: 2030) Moerdijk mag met recht een logistieke hotspot worden genoemd. De West-Brabantse plaats beschikt over de vierde zeehaven van Nederland. Verder is Moerdijk via de snelwegen A16 en A17 rechtstreeks verbonden met het Europese achterland en ook de landelijke buisleidingenstraat voert vlak langs het industriegebied. Zowel provincie, gemeente Moerdijk als Havenschap Moerdijk is er dan ook veel aan gelegen om van dit gebied in 2030 hét belangrijkste knooppunt van duurzame logistiek, chemie en procesindustrie te maken. Met de komst van het Rail Service Center Moerdijk moet de spoorontsluiting worden verbeterd. Op acht nieuwe sporen worden treinen geladen, gelost en rechtstreeks ‘ingeschoten’ op het landelijke net.
5
14
6
De provincie wil dat het busvervoer zo goed mogelijk aansluit op de vraag van de reizigers. Dat betekent bijvoorbeeld dat het busvervoer naadloos moet aansluiten op de trein. Daarnaast worden fietsenstallingen uitgebreid en verbeterd, nieuwe P&R-terreinen en transferia geopend. Na een aanbesteding heeft de provincie het busvervoer in West-Brabant en in Oost-Brabant gegund aan Arriva. Dit bedrijf mag van de provincie vanaf 14 december 2014 voor een periode van acht jaar het busvervoer verzorgen in West-Brabant en gedurende tien jaar in Oost-Brabant. In de regio Eindhoven is het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) verantwoordelijk voor het openbaar vervoer. In het SRE-gebied heeft Hermes een contract voor het busvervoer tot 2016.
23
22
BUSVERVOER OPNIEUW AANBESTEED (VANAF DECEMBER 2014)
8
H E LMON D
9
25
BRABANT
1
E IN DHOV E N
10 21 PROJECT IN VOORBEREIDING PROJECT IN UITVOERING PROJECT GEREED
Op de kaart is een selectie zichtbaar van mobiliteitsprojecten waarbij de provincie Noord-Brabant betrokken is. OVERZICHT VAN MOBILITEITSPROJECTEN IN BRABANT 1.
Natuurbrug Kempengrens: Brabant en Vlaanderen bouwen samen over de snelweg A67 onder Eindhoven een natuurbrug. Gereed: eind november 2014. 2 Snelfietsroute F59: resterende deel van ‘fietssnelroute’ tussen Oss en ‘s-Hertogenbosch wordt gerealiseerd. Gereed: zomer 2015. 3. Op de fiets naar bus en trein: In Uden is een nieuwe fietsenstalling en verbeterd busstation gerealiseerd. 4. Hoogwaardig Openbaar Vervoer: snel, comfortabel en betrouwbaar busvervoer met goede overstapvoorzieningen. Er komt ook een HOV-halte in Veghel. 5. Programma Hoogfrequent Spoor: 300 miljoen euro investeren in beperken overlast als gevolg van meer treinen in Vught, Haaren en Boxtel. 6. OV-fiets: alle treinstations en grote busstations in Brabant eind 2015 voorzien van OV-fietsen. 7. N329, weg van de toekomst: nieuwe weg ten oosten van Oss met veel slimme en duurzame toepassingen. 8. Jan van Cuijkstraat: doorgaande weg in Cuijk die veiliger is heringericht. 9. N260: weg is voorzien van nieuw asfalt, een faunatunnel en middengeleiders. Een komomleiding is in de planning. 10. N396: kruispunten bij aansluiting weg op A2 Leende (afslag 34) met twee rotondes veiliger gemaakt. Aanleg twee natuurbruggen over A2 en N396.
bussen met zijn chipkaart zo’n beetje bovenop de kaartlezer moet gaan staan om zeker te weten of hij ingecheckt is. “Ergens anders hoor en zie je soms op tien meter afstand al dat bevestigingssignaal.” In zijn algemeenheid vindt Vink de reizigersinformatie wel op orde. Haltes met een paneel dat actueel aangeeft over hoeveel minuten de bus komt, welke bussen er rijden en of er oponthoud is, vindt hij ideaal. Maar de Bredanaar weet dat die systemen erg kostbaar zijn. Hij pleit in ieder geval voor een soort lichtkrant in de bus en de bushokjes, met belangrijke reismededelingen over bijvoorbeeld omleidingen. Denkend aan een beter bereikbaar Brabant, maakt Vink zich vooral hard voor een goed woon-werkverkeer naar plaatsen als Raamsdonksveer en Moerdijk. “Dat mis ik. Met name naar Moerdijk zou om het half uur een bus kunnen rijden. Daar zit zo veel bedrijvigheid, daar liggen echt kansen.”
Niels van Pagee Bedrijfsleven Noord-Brabant heeft ook een ondergrondse snelweg: een zogeheten buisleidingenstraat van honderd Foto: John Schouten/PvE meter breed, die van Rotterdam Pernis via Moerdijk en Bergen op Zoom naar de Belgische grens en uiteindelijk de Antwerpse haven loopt. Deze is in totaal 75 kilometer lang, met een oppervlakte van achthonderd hectare. Producten als aardgas en ruwe olie worden er doorheen gejaagd. “Per jaar kan er 230 miljoen ton getransporteerd worden door de buisleidingenstraat. We hebben nu een capaciteit van veertig procent. Als al die transporten via de snelweg zouden moeten, dan raakt die helemaal verstopt”, vertelt Niels van Pagee (37). Hij is projectleider bij LSNed in Roosendaal,
11 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
van waaruit de buisleidingenstraat wordt beheerd, geïnspecteerd en onderhouden. De vraag dringt zich op of er ook stukgoederen ondergronds moeten worden vervoerd. “Het is niet uit te sluiten dat in de toekomst ook containertransport via buizen gaat plaatsvinden”, aldus Van Pagee. “Daarvoor moet dan wel een grotere leiding worden aangelegd.” Op zich leent de buisleidingenstraat er zich volgens hem wel voor, zowel ondergronds als bovengronds. “Ik voorzie dan wel wat knelpunten met andere infrastructuur als wegen, rivieren en hoogspanningsleidingen, maar het zou een ideale mogelijkheid zijn om transport van weg, water en spoor af te halen. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de veiligheid.” Wat Van Pagee betreft zou het goed zijn als de overheid een visie voor de komende dertig jaar ontwikkelt om dit ook op andere plekken in Brabant mogelijk te maken.
www.brabant.nl/beterbereikbaar
N395: Twee fietstunnels zijn vervangen. Herinrichting weg tussen Hilvarenbeek en Oirschot is in de planning. N617: reconstructie weg N617 tussen ‘s-Hertogenbosch en Schijndel met onder meer turborotonde bij Sint-Michielsgestel. N322: vervanging asfalt (ook van weg N267), kruising Hoge Maasdijk veiliger voor fietsers gemaakt en Waardhuizense brug vervangen. N261: omgebouwd tot veiligere weg met ongelijkvloerse kruisingen, nieuwe afslag bij onder meer de Efteling. N641 komomleiding Oudenbosch: komst Rondweg Oudenbosch ontlast huidige doorgaande route door Oudenbosch. N264 komomleiding Haps: nieuwe randweg vermindert de verkeersdruk in de kern van Haps. N638 komomleiding Zundert: centrum van Zundert verlossen van (zwaar) verkeer van en naar Belgische grens. N279 noord: weg verbreden naar 2x2 rijstroken. Kruisingen worden ongelijkvloers. N257: asfalteringswerkzaamheden en veiliger maken fietsoversteekplaatsen bij De Heen. De Ruit: investeringen om bereikbaarheid regio Eindhoven/Helmond te verbeteren. N69: oplossing voor regionale en lokale verkeersproblematiek op weg van Eindhoven naar de Belgische grens.
William Gommers Horeca Ooit maakte de provinciale weg N263 door Zundert deel uit van de route AmsterdamAntwerpen. “Toen Foto: Joris Buijs/PvE ze eind jaren zestig de grensovergang Hazeldonk hadden gemaakt, was het al de bedoeling om de Molenstraat door Zundert te ontlasten van verkeersdruk”, weet William Gommers (45). De roep om een oplossing daarvoor klinkt dus al heel lang volgens Gommers, mede-eigenaar van grand café-brasserie ‘Bij de Nonnen’ in die Molenstraat. Hij verwacht dat eind dit jaar de schop de grond in gaat voor de langverwachte Randweg Zundert. Die moet dan een jaar later klaar zijn.“Er zijn twee groepen mensen die deze randweg willen. Dat zijn de verkeersdeelnemers, die nu nog
in het dorp worden afgeremd, en de centrumbewoners en -gebruikers zelf. Voor het centrum zal het echt een verademing zijn wanneer het zware verkeer verdwijnt. Er rijden nu vrachtauto’s op een halve meter van de stoep waarop mensen lopen te winkelen. Dat is echt niet meer van deze tijd”, vindt Gommers. “Wij zijn het inmiddels gewend, maar je hoort toeristen vaak zeggen dat het zo’n drukke weg is. Straks hoeft het verkeer richting België en Rucphen niet meer door het centrum. Voor de hele omgeving is dit een verbetering.” Met de gemeente is afgesproken dat de Molenstraat wordt opgeknapt als de randweg er eenmaal ligt. “De straat wordt verkeersluw en het gebied daar rondom heen krijgt veel meer een verblijfsfunctie. Voor ons als horecaondernemers zal het drukker worden en ik denk voor de winkeliers ook. De randweg zal het centrum echt een economische impuls geven”, verwacht Gommers.
22. Gebiedsversterking-Oostelijke-Langstraat A59: gevaarlijke op- en afritten weg A59 verdwijnen, aanleg parallelwegen, hoogwaterbescherming. 23. Opwaardering Zuid-Willemsvaart: dit kanaal (deel Den Dungen-Veghel) geschikt maken voor grotere schepen. 24. Opwaardering Beatrixkanaal en Wilhelminakanaal: kanalen bij Eindhoven en Tilburg geschikt maken voor grotere binnenvaart. 25. Brabant InCar III: proef waarbij automobilisten en truckers op weg A67 meldingen in wagen krijgen die gevaarlijke situaties moeten voorkomen. 26. Spookfiles A58: proef waarbij automobilisten op weg A58 (deel Tilburg-Eindhoven) in wagen meldingen krijgen om plotseling remmen en zo spookfiles te voorkomen. 27. Moerdijk, zeehaven van Brabant: van industriegebied Moerdijk in 2030 een nog belangrijker logistiek knooppunt maken, onder meer met Rail Service Center. 28. Nul verkeersdoden: In 2014 richt de Brabantse verkeersveiligheidscampagne zich op de jonge verkeersdeelnemers, bijvoorbeeld met praktijkdagen en acties. 29. N65: ontwikkeling verbeteringen die doorstroming en oversteekbaarheid van weg Den Bosch-Tilburg bevorderen. 30. A58, InnovA58: project om geplande capaciteitsuitbreiding weg A58 te versnellen en slimmer te realiseren. 31. Station Breda: provincie investeerde in reisinformatiesysteem en in nieuw busstation.
Job Beekhuijzen Bedrijfsleven Dagelijks heeft afvalinzamelings- en reinigingsbedrijf Saver zo’n zestig vrachtwagens op de weg, met Foto: John Schouten/PvE name in de gemeenten Bergen op Zoom, Roosendaal, Halderberge en Woensdrecht. Er is de onderneming veel aan gelegen om het aantal ‘verkeersbewegingen’ te verminderen, vertelt Job Beekhuijzen (36). Hij is bij Saver in Roosendaal manager MVO: Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties. Zo investeerde het bedrijf in grotere containers voor onder meer afval, puin, glas, textiel en plastic en in ondergrondse perscontainers voor plastic verpakkingsafval. Op Savers milieustraten verschenen Roll Packers: metalen, rollende walsen die ervoor zorgen dat er bijvoorbeeld meer hout en grof
huishoudelijk afval in een containerbak past. Daar waar mogelijk rijden de chauffeurs met een vrachtwagen plus aanhanger. “Saver heeft in 2011 de Lean and Green Award ontvangen. Daarmee beloven we om de CO2-uitstoot in het logistieke proces in 2015 met dertig procent te hebben verminderd ten opzichte van 2010”, aldus Beekhuijzen De bereikbaarheid van de West-Brabantse plaatsen in het werkgebied is volgens hem goed te noemen, de infrastructuur voldoende. Wel stipt Beekhuijzen aan dat er in de ochtend- en avondspits steeds vaker korte opstoppingen zijn op de A58 van Bergen op Zoom naar Roosendaal en op de A17 en A58 richting Bergen op Zoom. “Maar een file is dit niet te noemen.” Het grootste gedeelte van het personeel van Saver draagt daar trouwens niet aan bij volgens de manager: “Dat werkt van kwart over zeven tot half vijf en kan zo de traditionele spitstijden mijden”.
Deze pagina’s zijn tot stand gekomen in samenwerking met en onder volledige verantwoordelijkheid van de provincie Noord-Brabant
Reisgedrag
BEÏNVLOEDBAAR? JA! Het rij- en reisgedrag van weggebruikers blijkt goed te beïnvloeden. Als ze er maar baat bij hebben.
Nul verkeersdoden De provincie streeft al jaren naar 'nul verkeersdoden in Brabant'. De projecten hiervoor richten zich vooral op kwetsbare groepen verkeersdeelnemers, zoals bestuurders van 16 tot en met 24 jaar. Zijn die goed te beïnvloeden? Bosschenaar Randy Vogels (21) denkt van wel. Zelf deed hij dit jaar mee aan de praktijkdag Trials. In een auto en onder begeleiding van instructeurs leerden deelnemers onder meer hoe ze bij gladheid moeten slippen en hoe ze uit moeten wijken bij hoge snelheid. "Een nuttige dag", vindt Vogels, die voor z'n deelname korting op zijn autoverzekering kreeg. "Zeker voor jongeren zoals ik die net hun rijbewijs hebben. Je wordt je bewust van de gevaren, vooral omdat je nog bijna geen ervaring hebt met dit soort situaties." Spookfiles Bram Hendrix (33) is leider van de projecten 'Spookfiles' op de snelweg A58 (Tilburg-Eindhoven v.v.) en 'Brabant in-car III' op de hele A67. Hiermee willen provincie en Samenwerkingsverband Regio Eindhoven de doorstro-
Kijk en reageer op www.brabant.nl/ballonvaart
ming op beide drukke rijkswegen verbeteren. Hendrix denkt dat bestuurders makkelijk te bewegen zijn om hun weggedrag te veranderen. "Uit enquêtes blijkt dat mensen het fijn vinden om een persoonlijk advies te krijgen. Als dat ze echt helpt, zijn mensen sneller geneigd om hun rijgedrag aan te passen. We geven rijadviezen met informatie, die bestuurders in de auto krijgen aangeboden via hun navigatie of smartphone." Bij Spookfiles gaat het erom dat je schokgolven door plotseling remmen, waardoor opstoppingen ontstaan, probeert te verhinderen. "Via een systeem in de auto dat jou bijvoorbeeld waarschuwt wanneer je snelheid moet minderen, of wanneer de reguliere snelheid weer gereden kan worden, kun je die schokgolven voorkomen", weet de projectleider. Op de A67 (Belgische grensEindhoven-Venlo) speelt het probleem van veel vrachtverkeer. Hendrix: "Zeker in combinatie met het woon-werkverkeer levert dat vaak opstoppingen op. Via de apps van Brabant in-car III krijg je straks adviezen over de beste rijstrook, wanneer je het beste kunt invoegen of juist moet opletten voor uitvoegend verkeer." Beide projecten gaan nog dit jaar 'de weg op'. Als ze succesvol zijn, is de kans groot dat ze in heel Nederland worden toegepast. Wanneer automobilisten deze technieken daadwerkelijk in hun wagen kunnen verwachten, durft Hendrix niet te zeggen. "Maar het gaat heel snel nu. De wereld is rijp voor de introductie van dit soort diensten in de auto. Een nieuwe wagen is nu al meer een computer op wielen." Hendrix hoopt ook dat er op termijn heel veel 'slimme auto's' zijn. "Die zorgen er zelf voor dat ze zonder ongelukken op hun bestemming komen op een energiezuinige, prettige en snelle manier."
Deelnemers aan het provinciale fietsstimuleringsproject B-Riders kochten hiervoor een elektrische fiets.
'SPITSMIJDERS HADDEN EEN DUWTJE IN DE RUG NODIG' foto: Marc Bolsius
Met allerlei projecten probeert de provincie Noord-Brabant om de drukke spits rond grote steden aan te pakken, de doorstroming op snelwegen te verbeteren en om forenzen uit hun auto's te krijgen. Zo neemt Leo Kelders (41) uit Etten-Leur sinds oktober 2013 en tot eind dit jaar deel aan het programma B-Riders. Daarbij gaat hij op een hiervoor aangeschafte elektrische fiets naar zijn werk bij woningcorporatie Stadlander in Bergen op Zoom. Uit de stimuleringsregeling van B-Riders krijgt Kelders een vergoeding voor iedere dag dat hij tijdens de spits de 64 kilometer fietsend aflegt. Als 'mooi weerfietser' doet hij dit wekelijks twee tot drie keer. "Dat levert behoorlijk wat op en ook conditioneel is het lekker." Wel zou de B-Rider graag een snelfietsroute naar Bergen op Zoom willen, net zoals de bestaande vanuit zijn woonplaats naar Breda. Kelders is ervan overtuigd dat als meer mensen de auto laten staan, Brabant beter bereikbaar wordt. BRiders draagt daar zeker aan bij: "Wil je Nederlanders voor iets motiveren, dan kan dat het beste via hun portemonnee". Maar ook als zijn vergoeding straks stopt, blijft hij zoveel mogelijk fietsen.
Jorn Horstman
Zijn weggebruikers makkelijk te beïnvloeden? Jorn Horstman van advies- en onderzoeksbureau Dijksterhuis & Van Baaren (d&b), gespecialiseerd in gedragsverandering, spreekt zelf liever niet van 'beïnvloeden'. "Wanneer je als provincie tegen Brabanders zegt dat je ze gaat beïnvloeden om dingen anders te doen, krijg je weerstand. Ik zie het meer als een handje helpen. Vooraf denken deelnemers misschien dat het niks voor ze is. Maar als ze het uiteindelijk zelf ervaren, zijn ze heel tevreden." Gedragsverandering gaat niet met de botte bijl, weet Horstman. De 28-jarige mede-directeur van d&b in zijn woonplaats Nijmegen heeft dat gemerkt bij het project 'Spitsmijden in Brabant' (2010-2012). Zijn bureau werd door de provin-
cie ingeschakeld om het aantal bestuurders dat buiten de spits ging rijden verder te vergroten. Ook als de beloning in geld die ze daarvoor kregen zou stoppen. "Er bleek echter geen weerstand tegen het mijden te zijn, ze hadden een duwtje in de rug nodig", aldus de onderzoeker. "We hebben toen een 'mijdplan' geïntroduceerd, waarin mensen concreet moesten aangeven hoe en wanneer ze de spits gingen mijden. Deelnemers die dat hadden uitgeschreven, gingen vaker mijden dan mensen die dat niet hadden gedaan. Ze wilden zich echt aan dat schema houden." Deze ingreep leidde niet alleen tot 27 procent minder weggebruikers in de spits. "Toen uiteindelijk de prikkel van het geld verdween, bleven de meeste mensen doen wat ze tijdens spitsmijden al deden. In feite hebben ze nieuw gewoontegedrag aangeleerd."
Coaching
Eenzelfde techniek heeft d&b vorig jaar toegepast bij het fietsstimuleringsprogramma B-Riders, dat in Brabant nog tot eind 2014 loopt. Hierbij krijgen deelnemers geld voor rit-
REAGEER EN MAAK KANS OP EEN BALLONVAART Ballonvaren is voor veel mensen een droomwens. In een mand onder zo’n immense ballon varen op de luchtstromen. De rust en het eindeloze uitzicht maken het tot een unieke beleving. Maak nu kans op een ballonvaart over de infrastructuur en het landschap van Brabant!
Hoe kunt u meedoen? Ga naar www.brabant.nl/ballonvaart, en vul daar uw gegevens in. Bekijk de infrastructuur van Brabant vanuit de lucht!
ten per elektrische fiets, die ze voor dit project hebben aangeschaft. In de vorm van een telefoon-app is daarvoor een 'online fietscoach' ontwikkeld. "We zien nu een soortgelijk effect als bij spitsmijden: de coaching voegt in het begin veel toe. Voor iemand die net begint met fietsen, is het fijn om doelen te kunnen stellen. Deze groep doet het ook beter dan de mensen die alleen voor geld fietsen", constateert Horstman. "Je moet ze dus eerst laten ervaren dat ze er tijd mee winnen of zich veel fitter voelen. Daarna kunnen ze het ook zonder prikkel af." Klachten over onwillige apparatuur en haperende software zijn hem bekend. "Ik denk dat elk project met technische problemen te maken heeft. Je komt altijd tegen dat bepaalde zaken niet goed functioneren. Dan moet je zorgen dat het zo snel mogelijk wordt opgelost voor de deelnemer. De techniek wordt soms heel erg ingewikkeld gemaakt om de mogelijkheden te laten zien, terwijl de gebruiker vaak iets eenvoudigs zoekt. Die les hebben we van beide projecten geleerd."