Nieuwe Wegen

‘De beste verse melk van elke koe’ Matthijs Baan: het perfecte product

Melk produceren als grondstof voor de zuivelindustrie geeft zekerheid, maar leidt niet tot betere marges. Door zelf te investeren in de beste verse melk, kun je dat wel bereiken. Je leert snel hoe de keten werkt en positieve reacties van consumenten zijn een deel van je beloning.

Tekst: Jeen Akkerman

Melkveehouders krijgen te maken met nieuwe beperkingen en nieuwe kansen. Hoe spelen ze hierop in? In deze serie komen ondernemers aan het woord die ieder op hun eigen manier de toekomst van hun bedrijf vormgeven.

‘We moeten groeien, want bij

Albert Heijn zijn we op termijn een te klein product’ “Ik realiseerde me ineens dat wij geen product hadden dat we konden aanbieden”, zegt Matthijs Baan (39) als hij vertelt over de cursus die hij enkele jaren geleden volgde. Hij nam deel aan de masterclass Stad & Platteland van de provincie Zuid-Holland. “Op een bijeenkomst mocht iedereen een product meenemen om te laten zien wat hij op zijn bedrijf deed. Tuinders

kwamen met tomaten, paprika’s en bloemen aan, akkerbouwers met aardappelen of uien. Toen realiseerde ik me dat wij als melkveehouders iets niet helemaal goed doen.”

ElkeMelk Het was het begin van ElkeMelk, het merk dat Baan inmiddels in de supermarkt heeft staan bij Albert Heijn. Een nieuwe activiteit met marge en uitdagingen. De 39-jarige melkveehouder in Molenaarsgraaf ziet volop mogelijkheden, maar realiseert zich ook dat groei noodzakelijk is om “de meest verse en rijke consumptiemelk” een vaste plek in de markt te geven. Baan nam boerderij De Hazendonk in Molenaarsgraaf in 2008 over van zijn vader Bas. Hij breidde de productie uit naar 1,1 miljoen kilogram melk, besteedde de jongveeopfok uit en kocht in 2006 twee melkrobots. Tot zover niks bijzonders, het bedrijf ontwikkelde zich zoals veel bedrijven waar een nieuwe generatie aantreedt. Maar bij Baan stroomt meer dan gemiddeld ondernemersbloed door de aderen. In 2007 investeerde hij in een zelfrijdende voermengwagen en startte een voerservice voor melkveehouders in de buurt. In 2012 ging een van de medewerkers met dat bedrijf verder omdat Baan met een hele andere tak van start ging, namelijk kinderopvang. “De noodzakelijke vervanging van een oude loods bleek niet rendabel te zijn. Toen ik bij een collega agrarische kinderopvang zag, wist ik het.” De nieuwe loods werd veel groter dan de oude en biedt plaats aan een florerende kinderopvang op de boerderij. Bij ‘Het Hazendonkje’ werken inmiddels ruim twintig mensen en Baan heeft met een kennis enkele jaren geleden een tweede vestiging opgezet.

Rendabele tak Om de kinderopvang goed te kunnen regelen, nam Baan een bedrijfsleider in dienst voor de melkveehouderij. “Dan zie je dat de uren die ik er eerder samen met mijn vader in stak, lang niet allemaal werden betaald.” Dat prikkelde

Matthijs Baan, melkveehouder en eigenaar van ElkeMelk: “Ik realiseerde me dat wij als melkveehouders iets niet helemaal goed doen.” (Foto’s: Ivo Hutten)

de ondernemer in hem enorm. Hoe kon hij van de melkveehouderij ook een echt rendabele tak maken? Zijn antwoord: zelf verse consumptiemelk maken, maar dan wel meteen van de hoogste kwaliteit. Zodat consumenten precies die melk kunnen kopen die ze willen, van precies die koe die in hun beleving de lekkerste melk geeft. Trots laat Baan de installatie op de verdieping van zijn tankmelklokaal zien: een indrukwekkend roestvrijstalen

bouwwerk dat de melk van elke individuele koe pasteuriseert en afvult in 80 cl-kunststofflessen. Elke fles wordt voorzien van een etiket met de naam van de koe en een indicatie van de smaak, bijvoorbeeld: ‘Barbera, romig van smaak’. Ook de samenstelling van de melk (vet-, eiwit- en lactosegehalte), de datum van de melking en de houdbaarheidsdatum staan op het etiket. De website www.elkemelk.nl biedt meer informatie over de individuele koeien.

Matthijs Baan: “Het is geweldig om te merken dat mensen je inspanningen voor het perfecte product waarderen.”

Baan startte afgelopen jaar in juni en levert aan Albert Heijn. Die retailer toonde al interesse toen het idee nog in ontwikkeling was. Voor de melkveehouder een signaal dat de investering een goede kans van slagen had. Hij werkte samen met TOP, een onderneming in foodinnovaties. De productie en het marktklaar maken van ElkeMelk vergde een grote investering. Baan wil er niet te veel over zeggen, het is een bedrag waarvoor hij zijn bedrijf met 115 melkkoeien flink uit had kunnen breiden.

Gezonde koeien Om de beste consumptiemelk te maken zorgt Baan allereerst voor gezonde koeien. Ze hebben voldoende ruimte in de stal en kunnen vrij buiten lopen op 4 hectare van de huiskavel. In de praktijk blijven de koeien meestal liever binnen. Baan komt zo niet in aanmerking voor de weidepremie. “Dan moet ik mijn koeien de wei in jagen, ook als ze dat niet willen. En de rantsoenwisselin-

Krimpende markt

Met zijn concept ElkeMelk is melkveehouder Matthijs Baan actief in een krimpende markt. In de periode 2010-2017 daalde in Nederland de melkconsumptie per hoofd van de bevolking met ruim 16 procent naar ruim 42 kilogram. Daarmee staat ons land in de staart van Europese melkdrinkers. Inwoners van Ierland, Finland, Cyprus, het Verenigd Koninkrijk en Estland drinken meer dan het dubbele.

gen bij weidegang gaan ten koste van het welzijn en de kwaliteit van de melk.” Iets dergelijks geldt voor slootwater. Om te voorkomen dat de dieren dat drinken is de 4 hectare voorzien van een afrastering. Door de melk per koe meteen te verwerken, zorgt Baan ervoor dat het product veel verser in de winkel komt. “Bij ons kan het gebeuren dat de melk van een koe die 4.00 uur wordt gemolken, al om 21.00 uur in de supermarkt staat.” Naast de versheid zijn ook de gehalten van ElkeMelk onderscheidend. Gemiddeld liggen ze hoger en dat zorgt voor een hogere voedingswaarde en specifieke smaken. “Hierdoor is onze melk in de winkel niet duurder dan standaardconsumptiemelk”, zegt Baan. ElkeMelk heeft een verkoopprijs van € 1,39 eur per 80 cl, standaard volle melk kost hetzelfde bedrag per liter. “Als je 20 procent water bij onze ElkeMelk doet, heb je dezelfde gehaltes als standaard volle melk”, aldus de melkveehouder. De reacties van consumenten zijn positief. Vooral de volle romige smaak wordt vaak genoemd. “Op de 300.000 verkochte flessen tot nu toe zijn er vijf negatieve reacties binnengekomen. De mensen van Albert Heijn vertelden me dat dit extreem laag is”, aldus Baan. Hij ervaart de reacties van consumenten als beloning. “Het is geweldig om te merken dat mensen je inspanningen voor het perfecte product waarderen.”

Meer samenwerking De vliegende start bij Albert Heijn betekent dat inmiddels 30 procent van Baans melk als ElkeMelk wordt verkocht. “Zo kan ik er een boterham mee verdienen en de investering terugverdienen.” Hiermee is Baan echter niet tevreden. “We moeten groeien, want bij Albert Heijn zijn we op termijn een te klein product. Ik wil met meer retailers samenwerken en hoop ook snel een volgende melkveehouder te betrekken. Alleen zo kunnen we voldoende volume maken om ElkeMelk met reclame te ondersteunen.” Is dat op eigen kracht te realiseren? “Ik vind het geen probleem als we er een investeerder bij moeten halen. Het gaat om een sterk merk voor onze perfecte verse melk, zodat we als melkveehouder voldoende marge kunnen halen.”

Wanneer kennis en kwaliteit telt

De beste plank voor kwaliteitskaas