Editorial

Plensa aan Zee

Wie een beeld van Plensa heeft gezien, zal het niet meer vergeten. Mijn ‘Plensamoment’ was in het voorjaar van 2011, in Frankfurt am Main op de campus van de Goethe Universität. Daar was een jaar eerder het acht meter hoge beeld Body of Knowledge onthuld, een reusachtige zittende mensfiguur die je kunt betreden, gevlochten uit wit-stalen letters uit de bekendste wereldalfabetten, tezamen een vlechtwerk van menselijke kennis vormend. Die universiteit huist sinds 2001 in het schitterende gebouw dat Hans Poelzig in 1928 heeft ontworpen als hoofdkantoor voor IG Farben, de latere hofleverancier van de Endlösungindustrie. In 1945 trok generaal Eisenhower erin en liet zijn puriteinse vrouw terstond een bronzen neoklassieke naakte nimf van de beeldhouwer Fritz Klimsch uit de vijver verwijderen. Het zou de soldaten op verkeerde ideeën kunnen brengen. Deze campus is een plek met een beladen geschiedenis, want na de sinistere gifmengers van het Derde Rijk was die gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw het hoofdkwartier van het Amerikaanse leger in Europa en bood ook onderdak aan de CIA. De kunstenaar Plensa is als geen ander in staat om zo’n plek van een nieuw, positief en verheffend perspectief te voorzien. Zoals hij een jaar daarvoor, met de plaatsing van een twintig meter hoog, maagdelijk wit vrouwenhoofd op de afvalberg van een verweesd Engels mijnwerkersstadje, het tij had gekeerd. Plensa heeft vertrouwen in de mens en maakt beelden voor de publieke ruimte. Zijn sculptuur is humaan, ideëel, toegankelijk en streeft naar schoonheid. Het biedt tegenwicht tegen de architectonische bluf of het landschappelijke geweld en is in technisch opzicht innovatief en superieur. Dat Beelden aan Zee het enige museum in Nederland is met werken van Plensa, is te danken aan de onbevooroordeelde wijze waarop Theo Scholten (1927-2005) en Lida Scholten–Miltenburg verzamelden. In 1985 ontmoetten zij Plensa op de FIAC in Parijs en sindsdien hebben ze zijn ontwikkelingen gevolgd. Het is bijzonder dat het 25-jarig bestaan van hun museum wordt gevierd met dit overzicht, in de aanwezigheid van Lida Scholten.

Jan teeu wisse , directeur Beelden aan Zee