Ψαλμός 21(22) :17 «ότι εκύκλωσάν με κύνες πολλοί, συναγωγή πονηρευομένων περιέσχον με, ώρυξαν χείράς

Page 1

Ψαλμός 21[22]:17[16] «ότι εκύκλωσάν με κύνες πολλοί, συναγωγή πονηρευομένων περιέσχον με, ώρυξαν χείράς μου και πόδας» Χρήστος Σαλταούρας

Οι ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά χρησιμοποιούν μία ΠΑΡΑΦΡΑΣΗ της Αγίας Γραφής που ονομάζεται Μετάφραση Νέου Κόσμου (ΜΝΚ). Σε αυτήν την παράφραση διαστρεβλώνονται πολλά εδάφια του Ιερού Κειμένου της Γραφής κατά τρόπο προκλητικό! Άλλο ένα παράδειγμα τέτοιας κακοποίησης εδαφίου θα εξετάσουμε στο παρόν άρθρο.

ΜΝΚ Ψαλμός 22:16 «Διότι σκύλοι με έχουν περικυκλώσει· Η σύναξη αυτών που πράττουν το κακό με έχει περικλείσει. Σαν λιοντάρι βρίσκονταιστα χέρια μου και στα πόδια μου».

Η ΜΝΚ μεταφράζει βάσει του Μασοριτικού Εβραϊκού κειμένου και όχι βάσει του Ελληνικού κειμένου των Εβδομήκοντα. Πριν προχωρήσουμε στην εξέταση του Μασοριτικού Εβραϊκού κειμένου θα εξετάσουμε το κείμενο των Εβδομήκοντα. (Σημ. : Το εξεταζόμενο εδάφιο στο κείμενο των Εβδομήκοντα αριθμείται ως 21:17, στο Μασοριτικό κείμενο ως 22:17 και στη ΜΝΚ ως 22:16 ).

Ψαλμός 21(22) :17 «ότι εκύκλωσάν με κύνες πολλοί, συναγωγή πονηρευομένων περιέσχον με, ώρυξαν χείράς μου και πόδας»

Ο Ψαλμός 21(22) είναι Μεσσιακός. Στο εξεταζόμενο εδάφιο προφητεύεται η διατρύπηση των χειρών και των ποδών του Μεσσίου. Αυτή η καταπληκτική προφητεία εκπληρώθηκε στο Πρόσωπο του Ιησού Χριστού ( του Αληθινού Μεσσία) πάνω στον Σταυρό. Αυτό είναι κάτι που δεν αρέσει στους Αντίχριστους Εβραίους. Οι Εβραίοι λοιπόν παραφράζουν ύπουλα το εδάφιο αυτό. Το ερώτημα όμως είναι : Γιατί οι Ψευδομάρτυρες του Ιεχωβά, που δέχονται τον Ιησού ως Μεσσία, ακολουθούν τον Εβραϊκό τρόπο απόδοσης του εδαφίου; Απάντηση: Γιατί οι μεταφραστές της ΜΝΚ έχουν μεσάνυχτα από Εβραϊκά όπως και από Ελληνικά άλλωστε !

Αυτό που στην πραγματικότητα κάνει η ΜΝΚ στο παρόν εδάφιο, είναι να ακολουθεί Αγγλικές παραφράσεις του Μασοριτικού κειμένου που έχουν κάνει Εβραίοι αρνητές του Μεσσία Ιησού Χριστού !

Οι Σιωνιστές δεν αντέχουν στην ιδέα ενός Εσταυρωμένου Μεσσία ! Ένας Εσταυρωμένος Μεσσίας δεν μπορεί να εκπληρώσει τους Εθνικιστικούς πόθους των για κοσμοκρατορία !

Ας δούμε λοιπόν την Εβραϊκή Αγγλική μετάφραση JPS (1917 Edition) πως αποδίδει το Ψαλμός 22:17 (Μασοριτικό) : «For dogs have encompassed me; a company of evil-doers have inclosed me; like a lion, they are at my hands and my feet.»

Παρατηρούμε ότι η Εβραϊκή Αγγλική μετάφραση JPS (1917 Edition) είναι ΙΔΙΑ με την ΜΝΚ.

Ας εξετάσουμε τώρα το Μασοριτικό κείμενο και ας αφήσουμε στην άκρη τις Παραφράσεις Εβραίων και Χιλιαστών. Θα ασχοληθούμε με την φράση «Σαν λιοντάρι βρίσκονταιστα χέρια μου και στα πόδια μου» η οποία σημειωτέον, τόσο στην ΜΝΚ όσο και στην Εβραϊκή Αγγλική μετάφραση JPS (1917 Edition)

παρουσιάζεται ως αυτόνομη

πρόταση. Αρχίζει μετά από τελεία και τελειώνει με το τέλος του εδαφίου. Ψαλμός 22:17 יָֽלְגַרְויַדייִרֲאכ and my feet και στα πόδια μου my hands χέρια μου they are at βρίσκονται στα like a lion σαν λιοντάρι JPS ΜΝΚ Η προσεκτική παρατήρηση του Μασοριτικού κειμένου αποκαλύπτει την νόθευση του εδαφίου από τους Εβραίους και Χιλιαστές μεταφραστές ! Στο Μασοριτικό κείμενο δεν υπάρχει φράση όπως «βρίσκονται στα».

Άρα η κατά γράμμα μετάφραση του εδαφίου (σύμφωνα με το Μασοριτικό) είναι : Ψαλμός 22:17

יָֽלְגַרְויַדייִרֲאכ

and my feet

και στα πόδια μου my hands χέρια μου like a lion σαν λιοντάρι JPS ΜΝΚ

Εδώ όμως αρχίζουν τα προβλήματα….!

ΤΙ σημαίνει η φράση «Σαν λιοντάρι τα χέρια μου και τα πόδια μου»;;; Ασφαλώς είναι μια ΔΙΧΩΣ ΝΟΗΜΑ ΦΡΑΣΗ ! Είναι μια ΑΝΩΜΑΛΗ ΠΡΟΤΑΣΗ. Αυτήν ακριβώς την ανωμαλία του Μασοριτικού

κειμένου προσπαθούν να κρύψουν οι πονηροί Εβραίοι μεταφραστές με την πρόσθεση αυθαιρέτων λέξεων ! Και οι ανίδεοι Χιλιαστές ακολουθούν! Είναι σαφές ότι ΚΑΤΙ δεν πάει καλά με αυτήν την πρόταση. Αντιθέτως η πρόταση του κειμένου των Εβδομήκοντα βγάζει άριστο νόημα- Μεσσιακό ! Ψαλμός 21(22) :17 «ότι εκύκλωσάν με κύνες πολλοί, συναγωγή πονηρευομένων περιέσχον με, ώρυξαν χείράς μου και πόδας»

«Σαν λιοντάρι τα χέρια μου και τα πόδια μου»

«ώρυξαν χείράς μου και πόδας»

Το ΤΑΡΓΚΟΥΜ (Αραμαϊκό ερμηνευτικό κείμενο) επίσης προσθέτει φράση για την εξομάλυνση της ανωμαλίας του Μασοριτικού- «Δαγκώνοντας ωςλέωνταςχειραςμουκαιτουςπόδαςμου».

יראכ ידי

Μασοριτικό

Οι προσθήκες που οι Εβραίοι βάζουν στο Εβραϊκό κείμενο και στις μεταφράσεις έχουν σκοπό να αναιρέσουν το Μεσσιακό νόημα του κειμένου των Εβδομήκοντα εξαφανίζοντας δια των προσθηκών την ανωμαλία του Μασοριτικού κειμένου. Δηλαδή οι Εβραίοι όχι μόνο απορρίπτουν το κείμενο των Εβδομήκοντα αλλά αλλοιώνουν και το Μασοριτικό !!!

Μήπως οι Εβδομήκοντα όταν μετέφραζαν έβλεπαν ΑΛΛΗ λέξη από αυτή που περιέχει το Μασοριτικό; Η απάντηση είναι : Προφανώς ΝΑΙ !

Η επιβεβαίωση ήρθε με την ανακάλυψη των Εβραϊκών χειρογράφων της Νεκράς Θάλασσας. Και συγκεκριμένα με το σπάραγμα χειρογράφου από την περιοχή Nachal Hever με κωδικό (5/6Hev Col.XI, Plate 891, Frag 6) που περιέχει απόσπασμα από τον 21(22) Ψαλμό ! Ιδού η φώτο:

ילגרו
ילגרוידיאאיראכךיהןיתכנ Ταργκούμ

Το σπάραγμα χειρογράφου που βρέθηκε περιλαμβάνει μόνο ένα τμήμα της πρότασης που εξετάζουμε, το υπόλοιπο έχει σβηστεί.

Παραθέτει δηλαδή (από την πρόταση που μας ενδιαφέρει) το υπογραμμισμένο τμήμα :

«Σαν λιοντάρι τα χέρια μου καιταπόδιαμου»

«ώρυξαν χείράς μου καιπόδας»

Θα αντιπαραθέσουμε τώρα τα δύο Εβραϊκά κείμενα (Μασοριτικό- Νεκράς Θάλασσας) για να τα μελετήσουμε.

Ψαλμός 22:17

יַדייִרֲאכ

הידיוראכ

Παρατηρούμε τις εξής διαφορές :

Μασοριτικό

Νεκράς Θάλασσας

- Το κείμενο της Νεκράς Θάλασσας δεν έχει σημεία φωνηεντισμού όπως το Μασοριτικό. (Αυτό συμβαίνει γιατί είναι αρχαιότερο και εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν τα σημεία φωνηεντισμού. Αργότερα οι Μασορίτες τα δημιούργησαν).

- Διαφέρει το τελευταίο γράμμα της πρώτης λέξης του τμήματος που εξετάζουμε . Το Μασοριτικό έχει Γιωδ ενώ το κείμενο που βρέθηκε στην Νεκρά Θάλασσα έχει Βαβ !

- Στην δεύτερη λέξη του τμήματος που εξετάζουμε προστίθεται το γράμμα Χε στο κείμενο που βρέθηκε στην

וראכ
יִרֲאכ
Νεκρά Θάλασσα. יַדי הידי Ας δούμε τώρα πώς μεταφράζεται το τμήμα που εξετάζουμε σύμφωνα με το κείμενο της Νεκράς Θάλασσας : הידיוראכ χείράς μου ώρυξαν «ώρυξαν χείράς μου» !!!

Ας δούμε τα αρχαία χειρόγραφα πως γράφουν την λέξη ΩΡΥΞΑΝ του κειμένου των Εβδομήκοντα : ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ - ΩΡΥΞΑΝ

ΜΑΣΟΡΙΤΙΚΟ - יראכ = ΩΣ ΛΕΩΝ

ΜΑΣΟΡΙΤΙΚΟ - וראכ = …?…(λίγα χειρόγραφα)

ΜΑΣΟΡΙΤΙΚΟ - ורכ = ΩΡΥΞΑΝ (Δύο χειρόγραφα)

ΝΕΚΡΑΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ - וראכ =…?…(Ένα χειρόγραφο)

ΑΚΥΛΑΣ - ΗΣΧΥΝΑΝ

ΣΥΜΜΑΧΟΣ - ΩΣ ΛΕΩΝ

ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΒΟΥΛΓΑΤΑ - foderunt = ΩΡΥΞΑΝ

ΩΡΙΓΕΝΟΥΣ ΕΞΑΠΛΑ - ΩΣ ΛΕΩΝΤΑΣΧΕΙΡΑΣΜΟΥ (ως Λέων)

ΣΥΡΟ- ΕΞΑΠΛΑ - ΩΣΔΕΟΝΤΕΣΧΕΙΡΑΣΜΟΥ (ως Δέοντες)!!!

ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ - vinxerunt = ΕΔΕΣΑΝ Η ΣΥΡΙΑΚΗ ΠΕΣΙΤΑ υιοθετεί τους Εβδομήκοντα

! Και η λέξη κατά συνέπεια είναι η יראכ που έχει και νόημα = Σαν λιοντάρι Στο εδάφιο Ησα. 38:13 υπάρχει η ΙΔΙΑ ακριβώς λέξη και οι Χριστιανικές μεταφράσεις αποδίδουν την λέξη «Σανλιοντάρι» !

Κείμενο Εβδομήκοντα Ησα. 38:13 «εντηημέραεκείνηπαρεδόθηνέωςπρωϊ ως λέοντι (יראכ)». ΕΝΣΤΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ : Η λέξη הידי που υπάρχει στο

– ΩΡΥΞΑΝ Οι
ΕΝΣΤΑΣΗ
וראכ - Αυτή η λέξη ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ στα Εβραϊκά ! Άρα εσείς οι Χριστιανοί κάνετε λάθος. Η μόνη λέξη που θα μπορούσε να υπάρχει στο εδάφιο και σημαίνει «ώρυξαν» είναι η λέξη ורכ ΧΩΡΙΣ το γράμμα Άλεφ ! Η ύπαρξη του Άλεφ αλλάζει την λέξη σε μορφή ανύπαρκτη στα Εβραϊκά. Συνεπώς αυτό που το σπάραγμα δείχνει ως ΒΑΒ στο τέλος της λέξης είναι ένα ΜΑΚΡΥ ΓΙΩΔ
Εβραίοι όμως έχουν ενστάσεις….
ΠΡΩΤΗ :
σπάραγμα έχει σε σχέση με το Μασοριτικό κείμενο την προσθήκη στο τέλος του γράμματος Χε που αλλάζει το νόημά της ! Με την κατάληξη Χε η λέξη σημαίνει «χείρας της» (θηλυκό) και όχι «χείρας μου». Πχ: στο Αμώς 8:10 (Μασοριτικό) υπάρχει η λέξη דיִחי = Μονογενής (για αρσενικό) ενώ στο Κριτές 11:34 (Μασοριτικό) υπάρχει η ΙΔΙΑ λέξη με την κατάληξη Χε הדיִחְי = Μονογενής (για θηλυκό).

Άρα (αν το δεχτούμε αυτό) δεν αναφέρεται στον Ιησού.

Αντιθέτως αν δεχτούμε την γραφή του Μασοριτικού χωρίς το Χε στο τέλος της λέξης, αυτό δείχνει ότι ο αντιγραφέας που έγραψε το σπάραγμα δεν ήταν καλός και για τον λόγο αυτό μπέρδεψε και το Γιωδ με

το Βαβ στην Πρώτη λέξη !

ΑΥΤΑ τα ΠΟΝΗΡΑ λέγουν οι Εβραίοι Ταλμουδιστές !

ΑΠΑΝΤΟΥΜΕ :

Από την μελέτη του σπαράγματος φαίνεται καθαρά η διαφορά στο μέγεθος ανάμεσα στο Βαβ με το οποίο τελειώνει η πρώτη λέξη και στο Γιώδ με το οποίο αρχίζει η δεύτερη λέξη ! (Μάλιστα η δεύτερη λέξη το περιέχει το Γιωδ δύο φορές). Άρα αποκλείεται ο συγγραφέας του χειρογράφου να έγραψε το ίδιο γράμμα (Γιωδ) το ένα κατόπιν του άλλου με διαφορετικό μέγεθος !!! Η ένσταση για δήθεν Μακρύ Γιωδ είναι αστεία !

λέξη - וראכ - στην Εβραϊκή και ότι η λέξη «ώρυξαν» είναι η λέξη ורכ ΧΩΡΙΣ το γράμμα Άλεφ είναι παραπλανητική!

Η λέξη וראכ είναι αρχαία μορφή της ורכ.Η προσθήκη γραμμάτων στα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας είναι σύνηθες φαινόμενο. Αυτό το ξέρουν όσοι ασχολούνται με την κριτική μελέτη αρχαίων βιβλικών κειμένων. Αλλά μήπως το ίδιο φαινόμενο δεν έχουμε και στο Μασοριτικό κείμενο ;;; Ασφαλώς και το έχουμε, ιδού : Στο εδάφιο Ωσηέ 10:14 η λέξη םאק (= σηκώνομαι) γράφεται με Άλεφ ενώ στα εδάφια Έξοδος 33:10, Αριθμοί 24:17, Δευτερονόμιο 19:11 κ.τ.λ γράφεται םק χωρίς Άλεφ.

Βλέπε σχήμα: Η λέξη וראכ λοιπόν είναι στο σπάραγμα και όχι η יראכ = σαν λιοντάρι ! Η ένσταση ότι δεν υπάρχει τέτοια

της Νεκράς Θάλασσας. Και αυτό διότι τα

κείμενα αυτά γράφτηκαν ΧΩΡΙΣ ΦΩΝΗΕΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ, τα οποία αργότερα έβαλαν οι Μασορίτες. Στην πραγματικότητα εδώ έχουμε (αλλά και σε άλλα εδάφια των χειρογράφων της Νεκράς Θάλασσας) περίπτωση πρόσθεσης του γράμματος Χε (σε ρόλο φωνήεντος) για να αποδοθεί ο τελικός ΔΙΦΘΟΓΓΟΣ

της λέξεωςידי (y a d a i ). Πρόκειται για πρώιμη προσπάθεια φωνηεντισμού συνήθη στα κείμενα της

Νεκράς Θάλασσας.

Προσθήκες του Χε στο τέλος λέξεων έχουμε πολλές. Πχ: Στο χειρόγραφο του Προφήτη Ησαΐα (1QIsa)

στο εδάφιο 52:15 στη λέξη םֶהיִפ = στόματά τους.

המהיפ

Στο χειρόγραφο του Προφήτη Ησαΐα στο εδάφιο 5:5 στη λέξη προστίθεται στο τέλος το Χε και πλέον προφέρεται «ετκεμ-αχ» αντί για «ετκεμ».

Δύσκολο πράγμα η μελέτη της Γραφής αλλά ωραίο και ωφέλιμο !

Οι Εβραίοι παραβλέπουν την σοβαρή συντακτική ανωμαλία του Μασοριτικού κειμένου και δεν δέχονται την μετάφραση των Εβδομήκοντα. Δεν θέλουν σε καμία περίπτωση το εδάφιο Ψαλμός 21(22) :17 να φωτογραφίζει τον Εσταυρωμένο Μεσσία των Χριστιανών ! Όταν τους υποδεικνύεται η λέξη וראכ που υπάρχει σε σπάραγμα χειρογράφου της Νεκράς Θάλασσας και σε λίγα Μασοριτικά χειρόγραφα , λέγουν ότι «τέτοια λέξη δεν υπάρχει στην

Εβραϊκή Γλώσσα». Αρνούνται το ενδεχόμενο να είναι αρχαία μορφή της λέξης ורכ =ΩΡΥΞΑΝ.

Όταν τους υποδεικνύεται ότι υπάρχουν ΔΥΟ χειρόγραφα του Μασοριτικού με την λέξη (που υπάρχει στα Εβραϊκά όπως και οι ίδιοι παραδέχονται) και σημαίνει ΩΡΥΞΑΝ, οχυρώνονται πίσω από την μεγάλη πλειοψηφία των χειρογράφων του Μασοριτικού που έχουν την λέξη יראכ = ως Λέων

Στο εδάφιο Παροιμίες 24:7 η λέξη תוֹמאר (= ψηλά) γράφεται με Άλεφ ενώ στα εδάφια Παροιμίες 6:17 και Ψαλμός 18:27 γράφεται χωρίς Άλεφ - תוֹמר . Η ένσταση ότι η κατάληξη Χε στην λέξη הידי σημαίνει αναφορά σε θηλυκό- «χείρας της» εν αντιθέσει με το -ידי «χείρας μου». Φανερώνει άγνοια των χειρογράφων
םֶהיִפ
και μιλούν για λάθος γραφή των λίγων χειρογράφων. Όταν τους υποδεικνύεται η παλαιότητα και το κύρος των Εβδομήκοντα, μιλούν για πειραγμένο από τους Χριστιανούς κείμενο ! ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΩΝ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ. Εμείς θα πούμε το εξής στους Εβραίους : Ας μην οχυρώνονται πίσω από την γραφή יראכ (= ως Λέων) της πλειοψηφίας των Μασοριτικών χειρογράφων προκειμένου να αποδείξουν ως λανθασμένη την γραφή

περιέκλεισεν• יראכ (=ωςΛέων)χείραςμουκαι πόδαςμου».

Αν υποθέσουμε ότι η συντακτικώς ανώμαλη γραφή του Μασοριτικού κειμένου είναι η ορθή, τότε ΠΩΣ ερμηνεύεται η συντακτική ανωμαλία; Ιδού πως : Η συντακτική ανωμαλία οφείλεται στο γεγονός ότι εδώ έχουμε περίπτωση ΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ. Ο ιδιωματισμός έγκειται στο ότι άλλο σημαίνει η γραφή

יראכ μεμονωμένη και άλλο εντός του εν λόγω εδαφίου ! Για να γίνει κατανοητό αυτό που λέμε θα δώσουμε ένα παράδειγμα ανάλογου ιδιωματισμού της Αγγλικής γλώσσας.

Παράδειγμα : «Let’s pig out !»

Η φράση «Let’s pig out !» δεν μπορεί να μεταφραστεί ΑΚΡΙΒΩΣ στα Ελληνικά διότι είναι ιδιωματική.

Δοκιμάστε να την μεταφράσετε λέξη-λέξη…..δεν θα βγάλετε νόημα !

Το ίδιο συμβαίνει με την φράση יראכ του Μασοριτικού εντός του ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΩΣ ΑΝΩΜΑΛΟΥ ΕΔΑΦΙΟΥ.

Η φράση «Let’spigout!» στα Ελληνικά σημαίνει «Αςφάμεασύδοτα» ! Χαρακτηριστικό γνώρισμα του χοίρου (Pig) είναι ο ασύδοτος τρόπος που τρώει. Γιαυτό στην Αγγλική ιδιωματική φράση υπάρχει η λέξηουσιαστικό PIG. Όταν θέλουμε να μεταφέρουμε στα Ελληνικά το νόημα της φράσης αυτής μπορούμε να πούμε «αςφάμεασύδοτα», λέξη προς λέξη μετάφραση δεν μπορούμε να κάνουμε, ώστε να προκύψει ακουστικά δόκιμη φράση που να αποδίδει με ΑΚΡΙΒΕΙΑ το νόημα. Βλέπουμε δηλαδή ότι η Αγγλική ιδιωματική φράση που περιέχει το ουσαστικό PIG = χοίρος, μπορεί να μεταφερθεί στην Ελληνική με φράση που δεν θα περιέχει υποχρεωτικά το ουσιαστικό ΧΟΙΡΟΣ αλλά αντιθέτως θα περιέχει ΡΗΜΑ με την έννοια του «τρώγω» -«ας φάμε ασύδοτα» έστω και αν στην εν λόγω Αγγλική φράση δεν υπάρχει η λέξη/ρήμα EAT.

Ομοίως οι Εβδομήκοντα αποδίδουν την ιδιωματική φράση του εδαφίου Ψαλμός 21(22) :17, που περιέχει το ουσιαστικό ΛΕΩΝ, με φράση συντακτικώς καταληπτή στα Ελληνικά, περιέχουσα το ρήμα ΩΡΥΞΑΝ και εκφραζοντας το νόημα του εν λόγω Εβραϊκού ιδιωματισμού χωρίς την υποχρεωτική χρήση του ουσιαστικού ΛΕΩΝ. Το νόημα του εδαφίου είναι ότι οι εχθροί του Μεσσία θα του διατρυπήσουν τα χέρια και τα πόδια όπως ο Λέων με τα σουβλερά του δόντια διατρυπά το θήραμά του.

ΣΑΛΤΑΟΥΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΩΡΥΞΑΝ των Εβδομήκοντα. Διότι και η γραφή יראכ (=ως Λέων) εντός του συγκεκριμένου εδαφίου άριστα μπορεί να αποδοθεί με την λέξη ΩΡΥΞΑΝ !!! ΕΒΡΑΪΚΗ ΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ
«Διότι κύνες με περιεκύκλωσαν• σύναξις
με
ΦΡΑΣΗ Ψαλμός 21(22) :17 (Μασοριτικό):
πονηρευομένων

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.