หลักสูตรท้องถิ่น

่ หลักสูตรท ้องถิน

คานา หนังสือเรียนอิเล็กทรอนิ กส ์(E-book) ่ จัดทาขึนเพื ้ อเป็ ่ นแนวทางใน หลักสูตรท ้องถิน การศึกษา ในด ้านของความหมายของหลักสูตร ่ การจัดทา ความเป็ นมาของหลักสูตรท ้องถิน ่ และจัดการเรียนรู ้บูรณาการแบบ หลักสูตรท ้องถิน องค ์รวม (Integrated learning to the Unified ่ ลักษณะ Concept) ความสาคัญของหลักสูตรท ้องถิน ่ แนวทางการพัฒนา /รูปแบบของหลักสูตรท ้องถิน ่ และลักษณะการพัฒนาหลักสูตร หลักสูตรท ้องถิน ่ ท ้องถิน ่ าจะเป็ นประโยชน์ตอ ผูจ้ ด ั ทาหวังเป็ นอย่างยิงว่ ่ ผูส้ นใจ ศึกษาเป็ นอย่างมาก

วไฬญา แปงถายะ ผูจ้ ด ั ทา

1 ความหมายของหลักสูตร

่ 2 ความเป็ นมาของหลักสูตรท ้องถิน ่ และจัดการ การจัดทาหลักสูตรท ้องถิน เรียนรู ้บูรณาการแบบองค ์รวม (Integrated learning to the Unified Concept)

CONTENT

่ 3 ความสาคัญของหลักสู ตรท้องถิน ่ ลักษณะ/รู ปแบบของหลักสู ตรท้องถิน ่ 6 แนวทางการพัฒนาหลักสูตรท ้องถิน

่ 7 ลักษณะการพัฒนาหลักสู ตรท้องถิน

่​่ ความหมายของหลั ก สู ต รท้ อ งถิ น ความหมายของหลักสู ตรท้องถิน นันักก วิช าการและนั การศึ กก ษาหลายท่ านได ้ให้ให้ ้ วิช าการและนักก การศึ ษาหลายท่ า นได ่ ่ ้หลากหลาย ดังนี ้ ้ ความหมายของหลั ก สู ต รท ้องถิ นไว ความหมายของหลักสูตรท ้องถินไว ้หลากหลาย ดังนี

กรมวิ ชชาการ กล่ าวาว กรมวิ าการ(2545) (2545) กล่ ่

ว่าว่าหลั กกสูสู ตตรท นน งง ่ หมายถึ หลั รท้องถิ ้องถิ หมายถึ ่ ด ้ ้ ง้ ้ มวลประสบการณ์ ท จั ี ขึ นทั ่ มวลประสบการณ์ทจั ี ดขึนทัง ในห ยยนและนอก ในห้องเรี ้องเรี นและนอก ่ ่ ฒนาผูเ้ รียน หห้องเรี ย น เพื อพั ้องเรียน เพือพัฒนาผูเ้ รียน ใหให้มีค ้มีความรู วามรู้ความสามารถ ้ความสามารถ ทัทั กก ษะษะเจตคติ ณณภาพ เจตคติและคุ และคุ ภาพ การด วต ิวต การดารงชี ารงชี ิ โดยพยายาม โดยพยายาม ่ ่ ภูมิ ใชใช้ทร้ทรัพยากรในท ้องถิ น ัพยากรในท ้องถิน ภูมิ ่ ปัปัญญญาท นน ้ ้ ่ ใหให้ผู้ผูเ้ รีเ้ ยรียนได ญาท้องถิ ้องถิ นได ้ ้ เรีเรี ยยนรู ้บนพื นฐานของสภาพ นรู ้บนพืนฐานของสภาพ ชีชี วต ิวต จจสัสั งคม ิ เศรษฐกิ เศรษฐกิ งคม วัฒ นธรรมของตนเอง วัฒ นธรรมของตนเอง ตลอดจนมี สสว่ นร่ วมในการ ตลอดจนมี ว่ นร่ วมในการ แก างางๆ ๆของชาติ แก้ปัญ ้ปัญหาต่ หาต่ ของชาติ บบ้านเมื ออง ง ้านเมื

ื้ ื้รัตนพงษ์ ใจทิ พ ย์ เช อ ใจทิพย์ เชอรัตนพงษ์ (2539) าวว่ าา (2539)กล่ กล่ าวว่ ่ ่ หลั ก สู ต รระดั บ ท ้องถิ น หลักสูตรระดับท ้องถิน หมายถึ ง งมวล หมายถึ มวล่ ประสบการณ์ ทที ี่ ประสบการณ์ สถานศึ กกษาหรื ออ สถานศึ ษาหรื หน่ วยงานและบุคคลใน หน่ ว่ยงานและบุคคลใน ทท้องถิ นจั ผผ ูเ้ รีูเ้ ยรียนน ่ ดให ้องถิ นจั ดให้แก่้แก่ ตามสภาพและความ ตามสภาพและความ ่ ่ ้น้ ตต้องการของท ้องถิ นนั ้องการของท ้องถินนัน ๆ ๆประมวลสาระชุ ดด ประมวลสาระชุ วิช ฒฒนา วิชาการพั าการพั นา หลั กกสูสู ตตรและวิ ททยวิ ธธี ี หลั รและวิ ยวิ ทางการสอน ทางการสอน

่ ่ (มสธ.) (มปป.) ให ้ความหมายหลั ก สู ต รท ้องถิ น (มสธ.) ้ (มปป.) ให ้ความหมายหลักสูตรท่ ้องถิน หมายถึ ง งเนืเนือหาสาระและมวลประสบการณ์ ทท จั ี จั ด ้กับ ้ ่ ให หมายถึ อหาสาระและมวลประสบการณ์ ี ด ให ้กับ ่ ่ ่ ่ ผูเ้ รียนในท ้องถินที ใดโดยเฉพาะ ่ หนึ ่ งที ่ งที ่ ผูเ้ รียนในท ้องถิ่ นที หนึ ใดโดยเฉพาะ หลั กก สูสู ตต รท ้องถิ นแบ่ ้เป็้เป็นน22ลัลั กก ษณะ คืคื ออหลั กก สูสูตต รร ่ งได หลั รท ้องถิ นแบ่ ง ได ษณะ หลั ่ ่ สร ่ ่ ้างขึนเพื ้ ้ อกลุ ่ ่ ่มเป้ าหมายเฉพาะ เป็ น ท้ท้ อองถิ นที งถินทีสร ้ ้างขึ่ นเพือกลุ่มเป้ าหมายเฉพาะ เป็ น ่ หลั กก สูสู ตต รระยะสั นเพื นในท ้องถิ นน กก วัยวัยทุทุ กก ระดั บบ ้ อผู ่ เ้ รีเ้ ยรีย ่ ทุทุ หลั รระยะสั นเพื อผู นในท ้องถิ ระดั ่ งเป็ ่ ่ หลั ก สู ต รอี ก ประเภทหนึ นหลั ก สู ต รท้ อ งถิ น ่ หลักสูตรอีกประเภทหนึ งเป็ นหลักสู ตรท้องถิน สสาหร มม หลั กก สูสูตต รแกนกลางให ้มีค วาม าหรับเสริ ับเสริ หลั รแกนกลางให ้มี ค วาม ้ ่ ้ สมบู รณ์ ขขน ึ น กก สูสู ตต รท นในลั ษณะนี บบ ่ กก ้ ้ร่ว้ร่มกั สมบู รณ์ ึ ้ หลั หลั รท้องถิ ้องถิ นในลั ษณะนีจะใช จะใช วมกั ่ ่ ้ หลั ก สู ต รแกนกลาง โดยอาจจั ด เป็ นรายวิ ช าอิ ส ระที ให หลักสูตรแกนกลาง โดยอาจจัดเป็ นรายวิชาอิสระทีให ้ เลืเลื ออ กเรี ยย นหรื อไม่ าจจั ดด เป็เป็นรายวิ ชช าแต่ จด ั ด เป็ นน กเรี นหรื อไม่ออ าจจั นรายวิ าแต่ จ ั เป็ ่ ่ ส้ อนสามารถดัดแปลง กิกิ จจ กรรมหรื อ ประสบการณ์ ท ผู ี กรรมหรื อประสบการณ์ทผู ี ส้ อนสามารถดัดแปลง ้ ่ เนืเนือหาที กก วนกลางมาประยุ กก ตต์โดย ้ ่ าหนดมาจากส่ อหาที าหนดมาจากส่ วนกลางมาประยุ ์โดย ่ นนาเอาสาระ วิธวิธ ก ี ก นมา ่ าเอาสาระทร ทรัพยากร ัพยากรเทคนิ เทคนิคค ีารท ารท้องถิ ้องถิ นมา ประยุ กกตต์ใช์ใช้ได้ได้ ้ ประยุ ่ ตรท้ ่ คือ การจด กล่าจากความหมายที วโดยสรุป หลักสูกล่ าวมา องถิน ั ่ ย ้ ตรทีได้ ่ คด ประสบการณ์ “หลักสู ตรท้อกงถิ ารเรี น คืนและเนื อ หลักสูอหาสาระให้ ิ ค้ก นบ ั ่ ่ อม่ งโดยเฉพาะ ประยุ ผู เ้ รียกนในท้ ต ์ มาจากสภาพแวดล้ องถินใดท้ องถินหนึ ชุมชน ่ ัพยากร ้ บคสภาพชี ทร เพือให้ สอดคล้ รวมทั องกั งบุ ลากรและความสนใจ วต ิ จริงทางสังคม ความสามารถของนั กเรียน ” วัฒนธรรมและตอบสนองความต้ องการของ ่ น ้ ๆ ผู เ้ รียนและของท้องถินนั

ในการจั การศึ ษาหรื หรื การจั การเรี นรู้ตาม ้ตาม ในการจั ดด การศึ กก ษา ออ การจั ดด การเรี ยย นรู พระราชบั ิ ารศึ ารศึ ษาแห่ งชาติพ.ศ. พ.ศ.2542และ 2542และ พระราชบั ญญ ญัญั ตต ก ิ ก กก ษาแห่ งชาติ ับปรุ พ.ศ.2545 2545 ได ได ้ก้กาหนดการปฏิ าหนดการปฏิรรป ู การเรี การเรียยนรู นรู ้ไว ้ไว ้ใน ้ใน ปรปรับปรุ ง งพ.ศ. ูป หมวด44ว่ว่าาดด้วยแนวทางการจั ้วยแนวทางการจัดดการศึ การศึกกษา ษาโดยเฉพาะ โดยเฉพาะ หมวด มาตรา22 22:: หลั หลักกการจั การจัดดการศึ การศึกกษา ษา มาตรา มาตรา 23 23 ::สาระการ มาตรา สาระการ ่ ่ งสะท นรู้ มาตรา ้ มาตรา24 24:กระบวนการเรี :กระบวนการเรียยนรู นรู้ ซึ ้ ซึงสะท ้อนให้เห็ ้เห็นน เรีเรี ยย นรู ้อนให ่ ฒฒ อย่ างชัดเจนถึ งการมี าหมายที นาผูเ้ รีเ้ ยรีย อย่ ่ จะพั อย่ างชัดเจนถึ งการมี เป้เป้าหมายที จะพั นาผู นนอย่ างาง นองค์รวมโดยผ่ ์รวมโดยผ่านการบู านการบู รณาการเรี นรู้ด ้ด้านต่ ้านต่ างๆอย่ อย่ เป็เป็นองค รณาการเรี ยย นรู างๆ างาง สมดุ การเรี นรู้บูร้บูณาการแบบองค รณาการแบบองค์รวมเป็ ์รวมเป็นการจั นการจั การ สมดุ ลลการเรี ยย นรู ดด การ ่ อมโยง ่ นรู้ทีเชื หลอมรวมเป้าหมายการเรี าหมายการเรี นรู้ วิ้ ธวิธ ีาราร ่ ้ทีเชื ่ อมโยง เรีเรี ยย นรู หลอมรวมเป้ ยย นรู ก ี ก ้ นรู้ สาระหรื ้ สาระหรื ประสบการณ์ทัทั ่ สาระหรื สาระหรื ้ งภายในกลุ เรีเรี ยยนรู ออประสบการณ์ งภายในกลุ ม ่ ม ออ ระหว่ างกลุ ่ สาระอย่ สาระอย่างกลมกลื างกลมกลื โดยผ่านกระบวนการ านกระบวนการ ระหว่ างกลุ ม ่ ม นนโดยผ่ ่ ด นรู้ทียึ นเป็นส นส าคั และพั นาผู นเป็นองค นองค์ ์ ่ ้ทียึ เรีเรี ยย นรู ด ผูผูเ้ รีเ้ ยรีย นเป็ าคั ญญและพั ฒฒ นาผู เ้ รีเ้ ยรีย นเป็ ่ ่ งอาจเป็ รวม(ทุ(ทุกกดด้าน) ้าน)ซึซึ นการเรี นรู้ผ่า้ผ่านโครงงานและการ นโครงงานและการ รวม งอาจเป็ นการเรี ยยนรู ่ ้ มมี ี นรู้วิถ้วิถช ี วี ต ิ ชุชุ ชนที ้องกั ิจริจริ ่ สอดคล ้ งแต่ เรีเรี ยยนรู ี ช ิวี ต มม ชนที สอดคล ้องกั บบ ชีชี วต ิ วต ง งนันับบตัตั งแต่ การประกาศใช้พระราชบั ้พระราชบั ิารศึ ารศึ ษาแห่ งชาติ การประกาศใช ญญ ญัญั ตต ก ิ ก กก ษาแห่ งชาติ ธศั ราช2542 2542เป็เป็นกฎหมายการศึ นกฎหมายการศึ ษาแห่ งชาติ พุพุทท ธศั กก ราช กก ษาแห่ งชาติ ฉฉ บับั บบ ่ นเสมื ่ าหนดกรอบ แรกที นเสมื นธรรมนูญญ การศึ ษาทีที าหนดกรอบ ่ เป็ ่ ก แรกที เป็ ออ นธรรมนู การศึ กก ษา ก ่ แนวคิ ความมุ ่งหมายและหลั การสิสิ ธิห าที ่ ทาง แนวคิ ดดความมุ ่งหมายและหลั กก การ ทท ธิห น้น้ าที ทาง การศึ ษาระบบการศึ ระบบการศึ ษาแนวการจั แนวการจั การศึ ษา การศึ กก ษา กก ษา ดด การศึ กก ษา

2 ่ ่น ความเป็นมาของหลั นมาของหลักกสูสูตตรท้ รท้อองถิ งถิน ความเป็

่ ่ การจั ด ท าหลั ก สู ต รท้ อ งถิ น และจัดดการ การ การจัดทาหลักสู ตรท้องถิน และจั เรียยนรู นรู้บู้บูรรณาการแบบองค ณาการแบบองค์รวม ์รวม เรี (Integratedlearning learningtotothe theUnified UnifiedConcept) Concept) (Integrated

การบริ ารและการจั การศึกกษา ษามาตรฐานและการประกั มาตรฐานและการประกั การบริ หหารและการจั ดดการศึ นน ภาพการศึกกษา ษาครู ครูคณาจารย คณาจารย์และบุ ์และบุคคลากร ลากรทร ทรัพยากร ัพยากร คุคุณณภาพการศึ ่ ่ อการศึ และการลงทุนนเทคโนโลยี เทคโนโลยีเพื เพือการศึ ษาไว้ถึ้ถึง ง99หมวด หมวด7878 และการลงทุ กกษาไว ่ ่ ครอบคลุ มาตราทีทีครอบคลุ การปฏิรป รู ป ู การศึ การศึกกษาไว ษาไว้ครบทุ ้ครบทุกกดด้าน้าน มาตรา มมการปฏิ โดยเฉพาะในหมวด4 4แนวการจั แนวการจั การศึกกษา ษาตามความที ตามความที่ ่ โดยเฉพาะในหมวด ดดการศึ ้ ้น ปรากฏในมาตรา2727กกาหนดให าหนดให้คณะกรรมการการศึ ้คณะกรรมการการศึกกษาขั ษาขัน ปรากฏในมาตรา ้ ้ นฐาน ้ ้ นฐานก ้ นพื ้ นฐาน าหนดหลักกสูสูตตรแกนกลางการศึ รแกนกลางการศึกกษาขั ษาขั พืพืนฐานก าหนดหลั นพื ่ ่ ขของชาติ ่ อความเป็ ่ ดี เพือความเป็ นไทยความเป็ ความเป็นพลเมื นพลเมือองที งทีดี องชาติการด การดารง ารง เพื นไทย ่ ่ อการศึ ิ และการประกอบอาชี และการประกอบอาชี ตลอดจนเพือการศึ ษาต่ออให ให้ ้ ชีชี ววต ิ ต พพตลอดจนเพื กกษาต่ ้ นฐานมี ้ ่ ดดททาสาระของหลั ้ นพื ้ นฐานมี ่ จั สถานศึกกษาขั ษาขันพื าสาระของหลักกสูสูตตรตาม รตาม สถานศึ หหน้น้าาทีทีจั ่ ยวกั ่ บบสภาพปั ่ เกี ่ ยวกั ระสงค์ในวรรคหนึ ์ในวรรคหนึ่ ง่ งในส่ ในส่ววนที นทีเกี สภาพปัญญหาใน หาใน วัวัตตถุถุปประสงค ่ คุคุณณลัลักกษณะอั ่ น ชนและสังคม งคมภูภูมมป ิ ัญัญญาท ญาท้องถิ ้องถิน ษณะอันนพึพึง ง ชุชุมมชนและสั ิ ป ่ นสมาชิ ่ ขของครอบคร ่ อเป็ ่ ดี ประสงค์เพื์เพือเป็ นสมาชิ องครอบครัว ัวชุชุมมชน ชนสัสังคม งคมและ และ ประสงค กกทีทีดี ่ ่ ของสถานศึ ประเทศชาติดัดังนั งนั้น้นจึจึงเป็ งเป็นหน้ นหน้าาทีทีของสถานศึ ษาโดยตรงที่ ่ ประเทศชาติ กกษาโดยตรงที ่ ่ สอดคล จะต้องจั ้องจั าหลักกสูสูตตรที รทีสอดคล ้องกั สภาพปัญญหาชุ หาชุมมชน ชน จะต ดดททาหลั ้องกั บบสภาพปั ่ ่ น และสังคม งคมภูภูมมป ิ ัญัญญาท ญาท้องถิ ้องถิน และสั ิ ป

่ ความสาคัญของหลักสู ตรท้องถิน ถึงแม้ว่าจะมีหลักสูตรแกนกลางหรือหลักสูตร ่ แม่บทแล ้ว แต่ยงั ต ้องมีการพัฒนาหลักสูตรท ้องถิน ้ มี ้ เหตุผลและความจาเป็ นดังต่อไปนี คื ้ อ (ใจทิพย ์ ทังนี ้ ัตนพงษ ์ 2539:109-110) เชือร 1.1 หลักสูตรแกนกลางหรือหลักสูตรแม่บทได ้กาหนด ้ ่ ้ จุดหมายเนื อหาสาระ และกิจกรรมอย่างกว ้างๆ เพือให ทุกคนได ้เรียนรู ้คล ้ายคลึงกัน ทาให ้กระบวนการเรียน ้ การสอนมุ่งเนื อหาสาระและประสบการณ์ ทเป็ ี่ นหลักการ ่ ไปไม่สามารถประมวลรายละเอียดเกียวกั ่ ทัวๆ บสาระ ความรู ้ตามสภาพแวดล ้อม สังคม เศรษฐกิจ ปัญหาและ ่ ้ ความต ้องการของท ้องถินในแต่ ละแห่งได ้ทังหมด จึงต ้อง ่ อตอบสนองความต ่ พัฒนาหลักสูตรท ้องถินเพื ้องการ ่ ้มากทีสุ ่ ด ของท ้องถินให

3

่ 1.2 การเปลียนแปลงอย่ างรวดเร็วทางด ้านเศรษฐกิจ การเมือง และด ้านวิทยาศาสตร ์และเทคโนโลยี ผลกระทบโดยตรงต่อทรรศนะและการดาเนิ นชีวต ิ ของ ้ ่ คนไทยทังในเมื องและชนบท จึงต ้องมีหลักสูตรท ้องถิน ่ ่ เพือปร ับสภาพของผูเ้ รียนให ้สามารถร ับกับการเปลียน ่ ด แปลงในด ้านต่างๆ ดังกล่าวโดยเฉพาะผลกระทบทีเกิ ้ บภูมล ่ ่ ้ผูเ้ รียนสามารถ ขึนกั ิ าเนาท ้องถินของตน เพือให นาความรู ้และประสบการณ์ไปพัฒนาตน ครอบคร ัว ่ ่ และท ้องถินตลอดจนด าเนิ นชีวต ิ อยู่ในท ้องถินของตน อย่างเป็ นสุข

4 ่ ่ ่ ่ ่ 1.3 การเรียนรู ้ทีดีควรจะเรียนรู ้จากสิงทีใกล ้ตัวไปยังสิงที ่ เ้ รียนสามารถ ไกลตัวเพราะเป็ นกระบวนการเรียนรู ้ทีผู ่ ดูดซ ับได ้รวดเร็วกว่า ดังนั้นจึงควรมีหลักสูตรท ้องถิน ่ ้ผูเ้ รียนได ้เรียนรู ้ชีวต เพือให ิ จริงตามสภาพเศรษฐกิจ ่ ่ ่ ่ า สังคมของท ้องถินตน แทนทีจะเรี ยนรู ้เรืองไกลตั ว ซึงท ให ้ผูเ้ รียนไม่รู ้จักตนเอง ไม่รู ้จักชีวต ิ ไม่เข ้าใจและไม่มี ่ ตอ ่ ความรู ้สึกทีดี ่ สังคมและสิงแวดล ้อมรอบตัวเอง ่ นอกจากนี ้ การพัฒนาหลักสูตรท ้องถินจะช่ วยปลูกฝัง ้ ให ้ผูเ้ รียนมีความร ักและความผูกพัน รวมทังภาคภู มใิ จ ่ ในท ้องถินของตน ่ ่ 1.4 ทร ัพยากรท ้องถินโดยเฉพาะภู มป ิ ัญญาท ้องถินหรื อ ภูมป ิ ัญญาชาวบ ้านในชนบทของไทยมีอยู่มากมายและมี ค่าบ่งบอกถึงความเจริญมาเป็ นเวลานาน หลักสูตร แม่บทหรือหลักสูตรแกนกลางไม่สามารถนาเอา ่ งกล่าวมาใช ้ประโยชน์ได ้ แต่ ทร ัพยากรท ้องถินดั ่ หลักสูตรท ้องถินสามารถบู รณาการเอาทร ัพยากร ่ ้ ท ้องถินและภู มป ิ ัญญาชาวบ ้านทังหลายมาใช ้ในการ เรียนการสอน ไม่วา่ ด ้านอาชีพ หัตถกรรม เกษตรกรรม ดนตรี การแสดงวรรณกรรม ขนบธรรมเนี ยมประเพณี ่ ผลทาให ้ผูเ้ รียนได ้รู ้จักท ้องถินของตน ่ ซึงมี เกิดความร ัก ่ ความผูกพันกับท ้องถินของตน และสามารถใช ้ ่ ทร ัพยากรท ้องถินในการประกอบอาชี พได ้

ลักษณะและรู ปแบบ ่ ของหลักสู ตรท้องถิน ่ มี 2 ลักษณะและรูปแบบ คือ หลักสูตรท ้องถิน ่ 1. เป็ นหลักสูตรทีชาวบ ้านมีสว่ นร่วมในการสร ้าง อย่างเท่าเทียมกับครู และนักวิชาการจากภายนอก ้ เนื อหาสาระ โครงสร ้างการจัดเวลา การจัดการและ การบริหารหลักสูตรเป็ นไปตามแนวคิดและหลักการที ่ ้ความสาคัญ และเห็นว่าเป็ น ชาวบ ้านในท ้องถินให ่ ่ ้นจะต ้องเรียนรู ้ ความจาเป็ นทีสมาชิ กของท ้องถินนั ่ ่ งยื ่ นของ เพือความอยู ่รอด ตลอดจนการพัฒนาทียั ่ ้น โดยเฉพาะมีการบูรณาการวัฒนธรรม ท ้องถินนั ่ ความเป็ นท ้องถิน ่ กระบวนการเรียนรู ้ตามวิถ ี ท ้องถิน ่ บความสามารถในการนาเทคโนโลยีใหม่ๆมา ท ้องถินกั ่ ฒนาท ้องถินที ่ ยั ่ งยื ่ น ชาวบ ้านทีร่​่ วมสร ้าง ใช ้เพือพั หลักสูตรมีสว่ นร่วมในการประเมินนักเรียน

5

่ ่ 2. เป็ นหลักสูตรทีชาวบ ้านในชุมชนท ้องถินรวมตั ว กันเป็ นเครือข่ายจากหลายๆ องค ์กรทัง้ ่ ่งสร ้างความ ภาคร ัฐ เอกชนและกลุม ่ ธุรกิจเพือมุ ่ าลัง เข ้มแข็งให ้กับชุมชน หรือแก ้ปัญหาทีก ้ ้ ่ เกิดขึนในชุ มชน เนื อหาที บรรจุในหลั กสูตรเป็ น ่ เกี ่ ยวกั ่ ่ ่ เรืองที บปัญญาชาวบ ้านโดยตรง เป็ นสิงที ่ ชาวบ ่ ชาวบ ้านให ้ความสาคัญ และเป็ นสิงที ้านลง ความเห็นร่วมกันว่าสามารถช่วยให ้ชุมชนพัฒนา ตนเองได ้โดยคงความเป็ นเอกลักษณ์ของตน ้ ่ ้ใน ไว ้ ชาวบ ้านจัดสรรงบประมาณทังหมดที ใช การพัฒนาและและดาเนิ นการเอง

แนวทางในการพั แนวทางในการพัฒ ฒนาหลั นาหลักกสูสูตตรร

้ ้ กรมวิชาการ แนวทางในการพั ฒ นาหลั ก สู ต รนั น แนวทางในการพัฒนาหลักสู ตรนัน กรมวิชาการ (2545) ได้ ให้ แแนวทางพั ฒ นาหลั กก สูสูตต รเป็ นน5 5ลัลั กกษณะ (2545) ได้ ใ ห้ นวทางพั ฒ นาหลั รเป็ ษณ ้ ดดงั นี งั นี ้ 1. 1. การปร จจ กรรมการเรี ยย นการสอนหรื ออ กิกิ จจ กรรม การปรับกิ ับกิ กรรมการเรี นการสอนหรื กรร ่ เสริ มมใหให้สอดคล บบสภาพความต ้องการของท ้องถิ นน ่ เสริ ้สอดคล้องกั ้องกั สภาพความต ้องการของท ้องถิ ้ ้ คาบเวลาเรียน ของรายวิชา โดยไม่ ท าให ้จุ ด ประสงค ์ เนื อหา โดยไม่ ท้ าให ้จุด ประสงค ์ เนื อหา คาบเวลาเรียน ของรายวิช ้ ่ พืพื นฐานนั นเปลี ยนไป9 ้ ้นเปลี ่ นฐานนั ยนไป9 ่ ่ 2.2. การปร ับหรื อ เพิ มรายละเอี ยยดหั ววข้ข้ ออของ การปร ับหรื อ เพิ มรายละเอี ดหั ของ่ ้ ้ เนืเนือหา ง งการปร ับเนื อหาด ้วยการลดหรื ออ เพิเพิ มปร ้ หมายถึ ้ ่ ับ ับ อหา หมายถึ การปร ับเนื อหาด ้วยการลดหรื มปร ้ ้ โดยไม่ทาให ้จุดประสงค ์คาบเวลา รายละเอี ย ดของเนื อหา รายละเอียดของเนื อหา โดยไม่ ทาให ้จุดประสงค ์คาบเวลา ้ ้ ่ เรีเรี ยยนนของรายวิ ชช าพื นฐานนั นเปลี ยนไป ้ ้นเปลี ่ ของรายวิ าพื นฐานนั ยนไป

6

่​่ 3. ย 3. การปร การปร ับปรุ ับปรุงงสื สือการเรี อการเรี ยนการสอน นการสอน เป็ เป็ นการ นการ ่​่ ม ตัดทอน สือต่ ่​่ าง ๆ ทีมี ่​่ อยู่เพือความเหมาะสม ่​่ เพิ มเติ เพิมเติม ตัดทอน สือต่าง ๆ ทีมีอยู่เพือความเหมาะสม ่​่ โดยไม่ทาให ้จุดประสงค ์คาบเวลา สอดคล สอดคล ้องกั ้องกับ บท ท ้องถิ ้องถิน น โดยไม่ทาให ้จุดประสงค ์คาบเวลา ้​้ ้​้นเปลียนไป ่​่ เรี เรีย ยนของรายวิ นของรายวิช ชาพื าพืนฐานนั นฐานนั นเปลียนไป ่​่ ้​้ 4. ย ท 4. การจ การจ ัดท ัดทาสื าสือการเรี อการเรี ยนการสอนขึ นการสอนขึนใหม่ นใหม่ ทาา ได ้โดยการจัด ดท ทาหนั าหนังงสื สือ อเรี เรีย ยน น คู คูม ม ื​ื ครู ครู หนั สือ เสริม ได ้โดยการจั ่​่ อ อ หนังงสื อเสริ ม ประสบการณ์ ประสบการณ์ แบบฝึ แบบฝึ กหั กหัด ด และเอกสารประกอบการเรี และเอกสารประกอบการเรีย ยน น ้​้ ้ตามความเหมาะสม ให ้สอดคล ้องกับ การสอนขึ การสอนขึนใช นใช ้ตามความเหมาะสม ให ้สอดคล ้องกับ ้​้ ่​่ จุ และสภาพท จุด ดประสงค ประสงค ์​์ เนื เนื อหา อหา และสภาพท ้องถิ ้องถิน น ่​่ ้​้ 5. ั​ั ท ม 5. การจ การจด ด ทาค าคาอธิ าอธิบ บายรายวิ ายรายวิช ชาเพิ าเพิมเติ มเติ มขึ ขึน น ่​่ งรายวิ ้​้ ใหม่ ช ใหม่ เป็ เป็ นการสร นการสร ้างหลั ้างหลัก กสู สูต ตรท รท ้องถิ ้องถินทั นทั งรายวิ ชาา แต่ แต่ไไม่ ม่ ้​้ ้อนกับรายวิชาทีเป็ ่​่ นรายวิชาพืนฐาน ้​้ ้ ซ โดยศึ ซาซ าซ ้อนกับรายวิชาทีเป็ นรายวิชาพืนฐาน โดยศึก กษาทั ษาทังง้ ่​่ ดทาไว ้ หลั หลัก กสู สูต ตรแกนกลางและหลั รแกนกลางและหลัก กสู สูต ตรสถานศึ รสถานศึก กษาที ษาทีจั จั ดทาไว ้ แล แล ้ว้ว

ลัลักกษณะการพั ษณะการพัฒ ฒนา นา ่​่ หลั ก สู ต รท้ อ งถิ น หลักสู ตรท้องถิน ่ ่ ประเภทของหลั ก สู ต รท ้องถิ น ประเภทของหลักสูต่ รท ้องถิน หลั กกสูสู ตตรท นสามารถแบ่ งเป็ นน33ประเภทคื ออ ่ หลั รท้องถิ ้องถิ นสามารถแบ่ ง เป็ ประเภทคื ่ ่ พั ่ ่ ฒนาโดยท ้องถินเองทั ่ ่ ้ ้ 1.1.หลั ก สู ต รท ้องถิ นที งหมด หลักสูตรท ้องถินทีพั่ ฒนาโดยท ้องถินเองทังหมด แต่ ตต้องเป็ ส่ส่ นน ่วนกลางได แต่ ้องเป็นไปตามนโยบายที นไปตามนโยบายที วนกลางได้กาหนดไว ้กาหนดไว้ เช่ ้ เช่ ในประเทศสหร กการารัฐแต่ ลละระรัฐสามารถจั ดดทท าา ในประเทศสหรัฐอเมริ ัฐอเมริ ัฐแต่ ัฐสามารถจั หลักสูตรของตนเองตามความต ้องการของร ัฐนั้นๆ ได ้ แต่ หลักสูตรของตนเองตามความต ้องการของร ัฐนั้นๆ ได ้ แต่ ตต้องไม่ ั ด บบนโยบายของร ัฐบาลส่ วนกลาง (Federal ้องไม่ขขด ักักั นโยบายของร ัฐบาลส่ ว นกลาง (Federal ่ Government) ไดได ้อย่้อย่างกว ้างๆ ่ ้กาหนดไว Government)ทีที ้ก าหนดไว า งกว ้างๆ ่ ่ ้ ่ ่ 2.2.หลั ก สู ต รท ้องถิ นที พั ฒ นาขึ นจากหลั ก สู ต รแม่ บ ทที ่ ่ ้ หลักสูตรท ้องถินทีพัฒนาขึนจากหลักสูตรแม่บทที ส่ส่ วนกลางจั ดด ททา ากล่ าวคื ออส่ส่ วนกลางของร ัฐจั​ัฐจั ดดททา า วนกลางจั กล่ าวคื ว นกลางของร ่ า่ งให ้ท ้องถินมี ่ ่ เสรีภาพในการ หลั ก สู ต รแม่ บ ท และเว ้นที ว่ หลักสูตรแม่บท และเว ้นทีว่างให ้ท ้องถินมีเสรีภาพในการ พัพั ฒฒนาหลั กกสูสู ตตรให ้สอดคล ้องกั บบ สภาพปั ญญ หา และความ นาหลั รให ้สอดคล ้องกั สภาพปั หา และความ ่ ตต้องการของท นน นนหลั กกสูสู ตตรประถมศึ กกษา ่ เช่เช่ ้องการของท้องถิ ้องถิ หลั รประถมศึ ษา มัมั ธธยมศึ กกษาตอนต ธธยมศึ กกษาตอนปลาย บบ ยมศึ ษาตอนต้นและมั ้นและมั ยมศึ ษาตอนปลายฉบั ฉบั ปร ับปรุงพ.ศ. 2533 ในประเทศไทย เป็ นต ้น หลักสูตร ปร ับปรุ งพ.ศ. 2533 ในประเทศไทย เป็ นต ้น หลักสูตร ่ ้ ทท้องถิ นประเภทนี จะพั ออ ่ ้ ฒฒนาได ้องถิ นประเภทนี จะพั นาได้เป็้เป็นน22กรณี กรณีคืคื

7 ่​่ พั ่​่ ฒนาโดยปร ับบางส่วนของ ก. หลั ก สู ต รท ้องถิ นที ก. หลักสูตรท ้องถินทีพัฒนาโดยปร ับบางส่วนของ หลั หลัก กสู สูต ต่ รแม่ รแม่บ บท ท กล่ กล่าาวคื วคือ อ เป็ เป็ นการปร นการปร ับองค ับองค ์ประกอบส่ ์ประกอบส่ววนใด นใด ส่ ก สู ต รแม่ บ ท เช่ น ปร ับรายละเอี ย ดของ ส่วว้ นหนึ นหนึ่ งของหลั งของหลั ก สู ต รแม่ บ ท เช่ น ปร ับรายละเอี ย ดของ ่ เนื อให ้องกั บ สภาพปั ญ หา และความ ้ ่ ้สอดคล เนื อหาเพื อหาเพื อให ้สอดคล ้องกั บ สภาพปั ญ หา และความ ่ ต ่ ต ้องการของท ้องการของท ้องถิ ้องถิน น ่​่ พั ่​่ ฒนาขึนเป็ ้​้ นรายวิชาใหม่ ข. หลั ก สู ต รท ้องถิ นที ข. หลักสูตรท ้องถินทีพัฒ่ นาขึนเป็ นรายวิชาใหม่ หรื ม ่ หรือ อการสร การสร ้างหลั ้างหลัก กสู สูต ตรย่ รย่อ อย ย เพื เพือเสริ อเสริ มหลั หลัก กสู สูต ตรแม่ รแม่บ บท ท โดย โดย ให ้องกั บ สภาพ ปั ญ หาและความต ้องการของ ให ้สอดคล ้สอดคล ้องกั บ สภาพ ปั ญ หาและความต ้องการของ ่ ท ่ ท ้องถิ ้องถิน น ่​่ พั ่​่ ฒนาสาหร ับท ้องถินใดท ่​่ ่​่ 3. หลั ก สู ต รท ้องถิ นที ้องถิ น 3. หลักสูตรท ้องถินทีพัฒนาส าหร ับท ้องถินใดท ้องถิน ่ ่ ่ หนึ นพั นา ่ ววยงานในท ่ ฒ หนึ่ งโดยเฉพาะ งโดยเฉพาะ เป็ เป็ นหลั นหลัก กสู สูต ตรที รทีหน่ หน่ ยงานในท ้องถิ ้องถิ นพั ฒ นา ้ ่ เป็ ้ เพื ่ ้​้ เป็ นหลั นหลัก กสู สูต ตรเฉพาะกิ รเฉพาะกิ่ จ จและเป็ และเป็ นหลั นหลัก กสู สูต ตรระยะสั รระยะสันๆ นๆ เพือใช อใช กั นตามความต ้องการและความสมั ค รใจ ่ กับ บชุ ชุม มชนหรื ชนหรือ อท ท ้องถิ ้องถิ นตามความต ้องการและความสมั ค รใจ ้ ของผู ้องกั งงคม ้ ของผูเเ้​้ รี รีย ยน น รวมทั รวมทังความสอดคล งความสอดคล ้องกับ บสภาพสั สภาพสั คม ่ ้​้นๆ เช่น เศรษฐกิ จ และวั ฒ นธรรมของชุ ม ชนในท ้องถิ นนั ่ เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมของชุ มชนในท ้องถินนันๆ เช่น ้ หลั น หลั ก สู ต รซ่ อ มมอเตอร ์ไซด ์​์ ้ อาทิ หลัก กสู สูต ตรวิ รวิช ชาชี าชีพ พระยะสั ระยะสั น อาทิ หลั ก สู ต รซ่ อ มมอเตอร ์ไซด ้​้ า ทีจั ่​่ ดโดยกรมศึกษานอกโรงเรียน หลั ก สู ต รตั ด เย็ บ เสื อผ้ หลักสูตรตัดเย็บเสือผ้า ทีจัดโดยกรมศึกษานอกโรงเรียน หรื อกรมอาชี กรมอาชีววศึ ศึก กษาในประเทศไทย ษาในประเทศไทย เป็ นต ้น้น หรือ เป็ นต

นางสาววไฬญา แปงถายะ รหัสนิ สต ิ 60170385 ปริญญาโท สาขาหลักสูตรและการสอน