Bejo productie: een bijzondere wereld Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend, als teler heb je altijd de beschikking over zaad van de beste rassen. Bejo ontwikkelt deze rassen en zorgt ook voor de productie van het zaad. De grillen van de natuur waar telers mee te maken hebben, gelden ook voor Bejo. Hoe zorgt Bejo er dan toch voor dat er voldoende zaad beschikbaar is? In totaal beslaat het wereldwijde productieareaal van Bejo enkele duizenden hectares. Binnen de organisatie is de wereld verkaveld in drie ‘percelen’: 1. Europa en Afrika, 2. Azië en Zuid-Amerika (inclusief vruchtgewassen) en 3. Australië, Nieuw-Zeeland en Noord-Amerika. Wil Jorink is als Area Production manager verantwoordelijk voor de productie en logistiek in Europa en Afrika. “We lopen in de productieplanning altijd voor. Wij moeten zorgen voor voldoende voorraad. De verkoop kan alleen maar groeien als het product er is. Het telen van zaad naar zaad duurt minimaal 2 seizoenen”, vertelt Jorink. “Om de benodigde productie goed te kunnen inschatten is het daarom belangrijk dat de drie afdelingen
12
Bejo magazine
Verkoop, Veredeling & Research en Productie optimaal samenwerken. En binnen Bejo is dat zeker het geval.”
Risico’s spreiden
Om voldoende zaaizaad te produceren is het belangrijk om de risico’s te spreiden over de verschillende klimaatzones. De productie vindt dan ook, afhankelijk van het gewas en de gewasmogelijkheden, gespreid plaats. “We produceren altijd op minimaal twee locaties. De grootste boosdoeners van misoogsten zijn het weer en water. Door te spreiden kunnen lokale misoogsten worden opgevangen.” Hiervoor is dus grond nodig en door de groei van Bejo, nieuw land. “We produceren in eigen beheer, op eigen en gehuurde grond. Maar in bepaalde landen zijn ook telers die de productie volledig zelf verzorgen. Deze verdeling is geen vast gegeven, maar is een dynamisch proces.”
Continu proces
Tot nu toe is het ons nog steeds gelukt om nieuwe gronden te vinden voor de zaadproductie. Maar het vinden van geschikt land is niet altijd even gemakkelijk, aldus Jorink. De zoektocht naar nieuwe productiegronden is dan ook een continu proces. Bij nieuwe gebieden kijkt Bejo eerst welke rassen hier passen. Hiervoor worden meerdere rassen, in verschillende proeven, ingezet. Deze bloeiproeven moeten uitwijzen of de grond en het klimaat geschikt
zijn. De volgende stap is het regelen van de logistiek. Afspraken met lokale overheden spelen hierin een grote rol. En dan moet de teler de teelt ook nog eens onder de knie krijgen. “De factor mens is erg belangrijk, je moet kunnen inspelen op de grillen van de natuur”, aldus de productiemanager.
Indoor productie
Waarom teelt Bejo niet alles in de kas om weersextremen buiten te sluiten? “Het telen van kwaliteitszaad is buiten goedkoper dan binnen”, legt hij uit. “Bij een bepaalde ziektedruk en voor de zaaizaden moet je wel naar binnen, maar er zijn segmenten die je vanwege de enorme oppervlaktes wel buiten moet telen, zoals bijvoorbeeld binnen de brassica’s, ui en wortel. Het aandeel indoor productie is de afgelopen jaren wel verdubbeld, maar nog altijd beperkt.”
Diversiteit rassen
Bejo kent rassen die heel veel productieoppervlakte nodig hebben, maar ook veel kleine gewassen zoals peterselie en knolvenkel. Hoe lever je binnen de diversiteit aan rassen altijd de gewenste productie? “Wij werken bij productie eigenlijk volgens het ‘u vraagt, wij draaien’ principe”, legt Jorink uit. “We proberen, door te werken in meerdere gewasgroepen, voor alle rassen voldoende aandacht te houden. Verkoop maakt zgn. 5 jaarprognoses.
Dat wil zeggen dat zij aangeven wat zij denken de komende 5 jaar te kunnen verkopen. Dit is onze richtlijn. Wij komen meerdere keren per jaar bij elkaar om zo alles op elkaar af te stemmen.”
EXPLORING NATURE NEVER STOPS VOLGENS WIL JORINK “DE ZOEKTOCHT NAAR NIEUWE PRODUCTIEGRONDEN IS EEN CONTINU PROCES.”
Extremen
Jorink: “Veredelaars zoeken graag extremen op. Hoe meer kruisingen je doet, hoe meer mooie dingen je kunt maken. Maar bijvoorbeeld de bloeiperiode is daarbij wel een spanningsveld. De vader- en moederplant moeten wel tegelijk bloeien en het is best spannend om dat op elkaar af te stemmen. Dat is pure topsport.”
Biologische productie
De productie van voldoende biologisch zaaizaad is een unieke tak van sport. En voor Bejo ook een belangrijke. De overheden willen dat in 2035 alle biologisch geteelde gewassen ook zijn geteeld met biologisch zaad. Tot nu toe is die verplichting er nog niet voor alle gewassen. Die mijlpaal is ambitieus maar niet onrealistisch, vindt Jorink. “Voor een groot aantal gewassen zijn we zeker al op de goede weg, maar voor een kleiner aantal belangrijke gewassen bestaan er nog grote uitdagingen. In de biologische zaadproductie is het zoeken naar evenwicht en balans. In de buitenteelt van tweejarige gewassen is de faalkans groot. Maar we maken enorme stappen en biologisch zaad heeft een enorm potentieel.”
Bejo magazine
13