Bijlage van Accenture Innovation Awards
de PERFECTe stad In de stad van morgen bestaan geen files of parkeerproblemen, leveren drones onze pakketjes af en zijn we zelfvoorzienend in energiegebruik. Dankzij ICT en big data kunnen we de stedelijke problemen tackelen. De stad van de toekomst is duurzamer, beter bereikbaar, veiliger en vooral leefbaarder.
75%
60%
000 000 000 000 000 000 000
Redactie: Elsevier Media Lab
44 zettabytes 2050 In 2050 woont driekwart van de wereldbevolking in steden. Nu is dat 60 procent. ‘De stad is aantrekkelijk om te werken, te wonen en te bezoeken,’ zegt Sander van Ginkel, managing director strategy bij Accenture. ‘Maar hoe meer mensen, hoe groter de stedelijke problemen – zoals files, criminaliteit, geluidsoverlast en vuil. Er zullen slimme, technologische oplossingen moeten komen om steden bereikbaar en leefbaar te houden. Die uitdaging ligt bij alle partijen van het stedelijke ecosysteem. Samen bedenken zij nu al concepten en voeren die uit in de vorm van pilots. Met de feedback van gebruikers wordt het project verfijnd en vermarkt.’ Volgens Nicole van Det, managing director products bij Accenture, vraagt de stadsbewoner anno 2015 daar ook om. ‘Die heeft zich ontwikkeld tot een verwende burger. Hij leeft the high life, wil alles binnen handbereik hebben en zich snel verplaatsen.’ 52
Dat is de hoeveelheid data die we in 2020 – dan met 7 miljard mensen – zullen produceren via zo’n 30 miljard apparaten. In 2013 bedroeg de databerg nog 4,4 zettabytes. Er gaat een miljard gigabytes in een exabyte, 1.000 exabytes vormen een zettabyte. Of: Een zettabyte is 1.000.000.000.000.000.000.000 bytes, een 1 met 21 nullen. De databerg groeit jaarlijks met 40 procent. Big data zijn afkomstig van sociale media, bewakingscamera’s, zoekopdrachten op internet, medische dossiers, sensoren in apparaten. 90 procent is de afgelopen twee jaar geproduceerd. Big data slaat overigens niet op de hoeveelheid data, maar op het feit dat we deze steeds beter kunnen interpreteren. Bron: Gartner
Van Ginkel vindt het fascinerend om te zien hoeveel start-ups inspringen op stedelijke uitdagingen én de behoefte van de verwende burger. ‘En hoe zij in korte tijd kunnen uitgroeien tot winstgevende bedrijven.’ New York, Londen, Barcelona, Singapore, maar ook Nederlandse steden, allemaal willen ze uitgroeien tot de perfecte stad. De concurrentie is groot. Want ontwikkelingen als drones, robots, zelfrijdende auto’s en innovatieve spelers als Airbnb en Uber laten ze geen keus. Het vraagt om nieuwe beleidskaders. Wat mag wel en niet met commerciële drone-vluchten en hoe regelen we de veiligheid? Of denk aan de taxiprotesten tegen Uber, die zich richtten tegen het het feit dat Uber-chauffeurs geen licentie nodig hebben en dus goedkoper zijn. Wat ook meespeelt: we staan aan de vooravond van een tijdperk waarin alles en iedereen met internet verbonden is. Van Ginkel: ‘Dat levert een berg aan big data op, waarvan steden en bewoners enorm kunnen profiteren.’ In de perfecte stad komt het beste bij elkaar. Van Det: ‘Een winkelstraat die ons wijst op interessante aanbiedingen, met verlichting die automatisch dooft als er geen passanten zijn. De technologie is er, maar moet vaak nog worden toegepast.’
SMART CITY-CONCEPT Een gemeente als Amsterdam profileert zich al enige jaren als Smart City. De hoofdstad stimuleert en faciliteert innoverende initiatieven. ‘Er lopen nu 47 projecten,’ zegt chief technological officer Ger Baron. Volgens hem is de rol van de gemeente flink veranderd. ‘We kopen niet meer een vooraf gedefinieerd product in, maar leggen een vraagstuk neer. Geen lantaarnpalen, maar een duurzaam en veilig lichtsysteem. Niet alleen grote ondernemingen, maar ook mkb-bedrijven en start-ups worden uitgenodigd oplossingen te verzinnen. Van die laatste groep komt de meeste innovatie.’ Om maximaal te profiteren van de gezamenlijke innovatiekracht stelt de stad relevante data beschikbaar voor de ontwikkeling van slimme apps en tools. Zoals een digitale wegbeheerder die de beste verkeersroute adviseert, en een Energie Atlas waarmee bewoners hun energieverbuik met dat van anderen vergelijken. Bijzonder aan het Amsterdamse Smart Cityconcept: de stad vervult de rol van levend laboratorium. Kansrijke ideeën groeien zonder tijdrovende besluitvorming uit tot experiment. Amsterdammers en bezoekers worden er actief bij betrokken. Of zijn mede-initiatiefnemer. Zo spannen ondernemers en bewoners van de Utrechtsestraat zich in om – samen met bedrijven – de eerste klimaatneutrale straat van Amsterdam te worden. Grote impact verwacht Baron ook van de vehicle2gridpilot. ‘Hierbij slaan honderd huishoudens hun zelf opgewekte zonne-energie op in de batterij van hun elektrische auto. Het zou een enorme doorbraak in
‘De vehicle2grid-pilot zou een enorme doorbraak in energietransitie zijn’
energietransitie zijn.’ Ook de Amsterdam ArenA werd dit jaar omarmd als innovatieproject. ‘Om allerhande technologische vindingen te testen. Zoals een KPN-techniek die ervoor zorgt dat bezoekers hun geparkeerde auto snel terugvinden. Op termijn wordt deze techniek op stadsniveau uitgerold,’ vertelt Baron. Daarnaast levert de Amsterdam ArenA een enorme hoeveelheid big data op. ‘Voor elk evenement maken we prognoses van de bezoekersstromen en hun vervoerkeuzes. Op basis daarvan kunnen we vooraf reisadvies geven. We leren voortdurend en passen die lessen vervolgens elders in de stad toe. Zo voorspellen we ook toeristendrukte en spelen daarop in met informatie. Analyse van big data staat nog in de kinderschoenen, maar de potentie is groot.’
MEERWAARDE VAN BIG DATA Bedrijven in consumptiegoederen hebben de meerwaarde van big data ook ontdekt. Vooral in toeristische steden willen zij op de juiste plaatsen frisdrank, hamburgers of ijs verkopen. Meer dan ooit is dat te analyseren nu iedere bezoeker zijn digitale sporen achterlaat. Zo deed Unilever al in verschillende Europese steden – waaronder Amsterdam – onderzoek naar de toeristenstromen en hun hotspots. ‘Dat brengt de ideale verkooppunten voor ijs in kaart. Maar ook wat de beste verkoopstrategie is per locatie. Ofwel: welke ijswinkel op welke plek?’ zegt Johannes Schulmeister, European customer development director ice cream van Unilever. ‘Ook analyseren we met hulp van big data de optimale logistieke routes.’ De verkregen inzichten creëren volgens hem een sterke uitgangspositie. ‘Al wordt het verkoopsucces uiteindelijk bepaald door de juiste uitvoering.’ Unilever gelooft sterk in de perfect city-aanpak en rolt deze inmiddels ook buiten Europa uit. En gebruikt het concept bovendien voor andere Unilever-producten. ‘Het is een veelbelovende aanpak,’ zegt Schulmeister. ‘Met de tot dusver goede resultaten hebben we de perfect city-aanpak omarmd als belangrijke groeistrategie voor Unilever.’
Kansrijke thema’s Innovatie gaat over de grenzen van industrieën heen. Nieuwe technologie, nieuwe businessmodellen en nieuwe samenwerkingen leiden tot versnelling en vooruitgang. En maken dat de wereld anders werkt en leeft. In aanloop naar de uitreiking van de Accenture Innovation Awards 2015 op 30 oktober verschijnt in Elsevier een serie artikelen over tien industrie-overstijgende innovatiethema’s die grote maatschappelijke vraagstukken adresseren. En die, gedreven door digitale ontwikkelingen en een gezamenlijke aanpak, Nederland kansen bieden voor groei en meer welvaart.
53