Bijlage van Accenture Innovation Awards
SNEL EN SOEPEL REIZEN 3.0
versimpelen. Innovatieve technologie vereenvoudigt uitwisseling van gegevens tussen actoren.’ Schiphol wil in 2018 ‘s werelds beste digitale vliegveld zijn. ‘Door informatiestromen – identiteit, vluchtreserveringen, vluchtinformatie – te koppelen, reizen passagiers straks sneller én prettiger,’ aldus Miriam Hoekstra (43), directeur airport operations van Schiphol. ‘In de toekomst scannen reizigers bij binnenkomst slechts één keer hun reisdocumenten. En wordt er, als ze daarmee instemmen, een foto gemaakt. Daarna kunnen ze middels gezichtsherkenning bij alle volgende checks doorlopen.’
Uber, Airbnb, Peerby en Tesla. Het zijn de bekendste disruptieve spelers van het moment. Allemaal zijn ze actief in de reis- en transportsector. Toeval? Blijkbaar valt er nog veel te verbeteren in de mobiliteitsbranche. Dankzij digitalisering en nieuwe technologie komt ‘naadloos reizen en vervoeren’ steeds dichterbij. Redactie: Elsevier Media Lab
60 minuten Naadloos reizen betekent reizen zonder oponthoud, gedoe of gestress. Zonder filerijden of je te ergeren aan wachtrijen op vliegvelden. Bij een naadloos transport blijven geen pakketjes liggen omdat begeleidende documentatie ontbreekt. ‘Zowel reizen als goederentransport verloopt via diverse schakels,’ zegt Dirk-Jan Koops (44), managing director airline industry bij Accenture. ‘Zoals overstappen, paspoortcontroles en veiligheidscontroles. Bij goederenvervoer zijn er controles en douaneformaliteiten. Hoe meer landen er bij het traject betrokken zijn, hoe meer schakels, hoe meer vertraging. Het veiligheidsaspect wordt immers steeds belangrijker.’ Nederland heeft dankzij zijn strategische ligging een sterke infrastructuur met een belangrijke hub-functie. ‘Willen we die koppositie houden, dan moeten we onze ketens en infrastructuur digitaliseren,’ zegt Geert Batterink (39), managing director digital bij Accenture. ‘Veel partijen zijn bezig met innovatieve platforms die schakels in de ketens 02
Een prestigieus EU-project belooft de vliegreistijd van deur tot deur met 60 minuten te verkorten. TU Delft is coördinator van het PASSME-project (Personalised Airport Systems for Seamless Mobility and Experience), waarvoor het 4,7 miljoen euro aan EU-subsidie ontving. Het onderzoek richt zich op innovatieve oplossingen voor vliegtuigdesign, luchthavenafhandeling en passagiersdiensten als realtime informatie. Ideeën zijn een thuisophaaldienst van bagage, een geavanceerde ‘walkthrough’ beveiligingsstraat en opklapbare vliegtuigstoelen om het instappen te versnellen.
Strategisch speerpunt Voor Schiphol is een rimpelloze reiservaring speerpunt. ‘Reizigers kiezen voor Nederland vanwege de korte overstaptijden en prettige logistiek. We innoveren voortdurend. Binnenkort zal de bagagecheck soepeler gaan verlopen,’ voorspelt Hoekstra. ‘Nu moeten passagiers de laptop uit de handbagage halen. Door nieuwe software hoeft dat binnen twee jaar niet meer. In de verre toekomst kan de passagier mogelijk zelfs mét handbagage door de poortjes heen.’ Volgens Schiphol reist de passagier het prettigst als hij tijdens het reizen controle heeft. Realtime informatie via zijn smartphone helpt daarbij. ‘Het begint met advies over hoe hij die dag het snelst Schiphol bereikt. Of er files staan. Of hij beter de trein kan nemen.’ Op het vliegveld wijst de smartphone de snelste route naar de gate. En, waarschuwt voor drukte. Hoekstra: ‘Met geanonimiseerde data van camerabeelden, bluetooth en geplande vluchten kunnen we steeds beter wachtrijen voorspellen. Tot twee uur vooruit. Het is de bedoeling om de reiziger op de bestemming digitaal verder te gidsen. Tot het hotel aan toe.’ ONLINE PLATFORM Ook in de transportsector maken bedrijven een digitaliseringsslag. Neem TNT. De logistiek dienstverlener investeerde in een online portal voor klanten. ‘Zij kunnen zendingen online inboeken en realtime volgen,’ zegt Michel Alsemgeest (38), directeur e-commerce van TNT. ‘We geloven in een open datasysteem omdat het uitwisseling van informatie – van klanten en partners – mogelijk maakt. Ook kunnen we flexibel inspelen op toekomstige ontwikkelingen.’ Er zijn nog grote uitdagingen, zowel binnen als buiten Europa. Alsemgeest: ‘Er is nog veel papierwerk. Processen zijn complex. Dat kan eenvoudiger, mede door te digitaliseren.’ Scheepsbouwer Hyundai heeft een digitaal platform waarmee het zijn connected ships volgt. ‘Het systeem verzamelt data over de locatie van elk schip, het weer, de conditie van scheepsonderdelen en de status van de vracht. Die gegevens
‘Een zelforganiserend verkeerssysteem leidt tot minder ongelukken én minder files’
worden gedeeld met andere schepen, havens en logistiek dienstverleners. Hyundai kan zelf tijdig inspelen op extra onderhoud. Geen schip ligt onnodig stil,’ aldus Batterink. Volgens collega Koops gebeurt hetzelfde bij airlines. ‘De nieuwste vliegtuigen zenden continu technische gegevens uit. Zelfs tijdens de vlucht. Dat leidt tot minder uitval en minder vertraging.’ BMW, Mercedes, Audi en Tesla produceren connected cars. Ze communiceren met andere weggebruikers, bedrijven en online (verkeers) informatiediensten. Andersom genereert de auto ook gegevens over zíjn omgeving – zoals doorstroom, ongevallen, files. Een bedrijf als TomTom gebruikt dit al voor navigatie. Data over benzineverbruik, gereden kilometers en rijgedrag zijn weer interessant voor leasemaatschappijen. Maar ook onze infrastructuur wordt intelligenter. Dankzij connectivity zijn er slimme wegen, landingsbanen en spoorwegen. ‘Sensoren in het asfalt en op het spoor meten continu gladheid. Voorheen gebeurde dat door fysieke inspectie,’ zegt Batterink.
ANDERE BUSINESSMODELLEN Binnen tien jaar zijn er zelfrijdende auto’s. Een belangrijke trend is daarnaast dat de deeleconomie groeit. Autobezit verschuift naar autogebruik.‘Veel businessmodellen veranderen. Autofabrikanten zullen zich meer richten op diensten die de auto biedt dan op verkoop van nieuwe auto’s,’ verwacht Batterink. ‘Het hele ecosysteem gaat op de schop. Wie bepaalt waar autonome auto’s gaan tanken/ opladen? Wie regelt het onderhoud? Hoe regelen we de aansprakelijkheid bij ongelukken?’ Volgens Carlo van de Weijer (49), directeur smart mobility van de Technische Universiteit Eindhoven, ontstaat er een zelforganiserend verkeerssysteem, waarbij slimme auto’s onderling communiceren én anticiperen. ‘Het leidt tot minder ongelukken én minder files.’ Voor Nederland als hub voor goederen- en personenvervoer betekent een toekomst zonder complicaties en vertraging veel goeds. Het koppelen van informatiestromen, delen van data én digitalisering lijken op veel tussenstations dé sleutel. Maar de hele keten is ook in dit geval zo sterk als de zwakste schakel.
Kansrijke thema’s Innovatie gaat over de grenzen van industrieën heen. Nieuwe technologie, nieuwe businessmodellen en nieuwe samenwerkingen leiden tot versnelling en vooruitgang. En maken dat de wereld anders werkt en leeft. In aanloop naar de uitreiking van de Accenture Innovation Awards 2015 op 30 oktober verschijnt in Elsevier een serie artikelen over tien industrie-overstijgende innovatiethema’s die grote maatschappelijke vraagstukken adresseren. En die, gedreven door digitale ontwikkelingen en een gezamenlijke aanpak, Nederland kansen bieden voor groei en meer welvaart.
03