Bijlage van Accenture Innovation Awards
Beveiliging steeds digitaler Veiligheid is het cement van onze samenleving. Het maakt dat we onbezorgd kunnen winkelen, uitgaan, reizen en online van alles kunnen doen. Internet heeft ons wel kwetsbaar gemaakt. Cybercriminelen azen op ons geld, stelen gevoelige bedrijfsgegevens of leggen vitale sectoren plat. Innovatie is nodig om ons te blijven wapenen tegen cyberaanvallen en fysieke dreigingen.
crimineel interessant? 'Voor een bank is dat geld, voor een gemeente identiteitsgegevens, en een elektriciteitsbedrijf moet zijn systemen bewaken. Als je dat helder hebt, kun je aanvallen gerichter detecteren. En gerichte strategieën bepalen om schade snel te herstellen,' aldus Rennings. Detectie is vaak lastig. Volgens diverse onderzoeken wordt een cyberaanval na gemiddeld acht maanden ontdekt. 'Bedrijven kunnen opdrachten verliezen omdat ze de dupe zijn van bedrijfsspionage.'
€
€
Redactie: Elsevier Media Lab
€ De wereld is steeds meer connected. Daarmee is het zekerstellen van onze veiligheid complexer geworden.Vroeger lag gevoelige bedrijfsinformatie achter slot en grendel. Een creditcard moest op sluwe wijze worden ontfutseld. 'Door internet opereren criminelen op afstand en anoniem,' zegt Floris van den Dool (52), managing director information security services van Accenture. De impact is ook groter. 'Een cyberdief steelt honderden creditcards tegelijk. Kwaadwillenden kunnen de stroomvoorziening of het openbaar vervoer lamleggen, omdat processystemen in bijna elke sector digitaal worden aangestuurd.' Het goede nieuws is: we kunnen met dezelfde technologieën terugslaan en erop anticiperen. Van den Dool: 'Creditcardmaatschappijen signaleren diefstal door afwijkende patronen in het betalingsverkeer. In de fysieke beveiliging kunnen slimme camera's door software verdacht gedrag monitoren.'
KROONJUWELEN 'Voor grote bedrijven staat cybersecurity hoog op de agenda,' zegt Frank Rennings (49), Accenture's managing director technology. 'Zij kunnen het zich niet permitteren dit niet goed te regelen. Toch is het een illusie dat je cybercrime buiten de deur houdt.' Bedrijven en overheden moeten in scenario's denken. Welke kroonjuwelen zijn voor welk type 20
17,3 miljoen euro bedroeg in 2014 de schade door fraude in het Nederlandse betalingsverkeer. In 2013 was dat 33,3 miljoen euro en in 2012 zelfs 81,8 miljoen euro. Vooral het skimmen van betaalpassen daalde fors. De fraude bij internetbankieren halveerde van 9,6 miljoen euro in 2013 naar 4,7 miljoen euro vorig jaar. Phishing, ofwel pincodes ontfutselen via fake e-mails van de bank, blijft de belangrijkste oorzaak. Ook het fysiek stelen van de bankpas en het afkijken van de pincode vormen een grote valkuil. Hier was de schade in 2014 3,3 miljoen euro.
VERTROUWEN Cybermisdaad raakt de Nederlandse economie behoorlijk,' zegt Pim Takkenberg (38), business director cyber security & resilience bij TNO. 'In het mkb is cybersecurity nog een ver-van-mijn-bedshow. Grote bedrijven gaan wel volwassen om met cybersecurity, maar kunnen de preventie, detectie en response nog verbeteren. Bovendien draait digitale beveiliging niet alleen om goede beveiligingssoftware, ook processen en de menselijke factor spelen mee.' Bij phishing mails is er altijd wel een medewerker die doorklikt en de cybercrimineel binnenhelpt. Organisaties zouden medewerkers kunnen trainen op mogelijke dreigingen.' Op nationaal niveau hebben bedrijven, nutsmaatschappijen, overheid en kennisinstellingen zich verenigd in overlegplatforms, zogeheten ISACs. Inmiddels in twaalf sectoren – zoals de financiële sector, de energie- en drinkwatersector. 'In een vertrouwelijke omgeving wisselen partijen informatie uit over incidenten en dreigingen,' zegt Annemarie Zielstra (50), director cyber security & resilience van TNO. 'Vaak is een aanval op een bedrijf een aanval op de hele sector. Als je goed geïnformeerd bent, kun je je beter wapenen.' Het gaat soms om gevoelige bedrijfsinformatie. Daarom zijn er spelregels. Degene die de informatie geeft, bepaalt via een stoplichtenmodel de vertrouwelijkheid. 'Rode informatie mag niet gedeeld worden binnen de eigen organisatie. Vertegenwoordigers kunnen wel zelf checken of hun organisatie geraakt is,' aldus Zielstra. Nederland loopt voorop met deze publiek-private samenwerking. Maar innovatie blijft nodig. 'Uit China en Rusland komt de grootste dreiging,' zegt Takkenberg. De overheid moet meer geld uittrekken voor onderzoek, samenwerking en vooral onderwijs.' Zelf startte TNO samen met de Universiteit Twente en Interpol een Darknet-training. Hierbij leren digitaal rechercheurs hoe criminele cyberactiviteiten in het 'ondergrondse' virtuele netwerk in elkaar steken. 'De hackmethoden zijn steeds geavanceerder. Er zijn dringend meer specialisten nodig om de ratrace te blijven winnen.' Terug naar de echte wereld. Ook hier wordt beveiliging door nieuwe technologieën en big data innovatiever. Op Schiphol hangen slimme camera's
'In het mkb is cybersecurity nog een ver-van-mijn-bed-show'
die afwijkend gedrag van reizigers herkennen. Op bedrijventerreinen registreren camera's kentekens en ze slaan alarm als er gestolen auto's rondrijden.
INTELLIGENTE MELDKAMER Bij evenementen als voetbalwedstrijden draagt de politie steeds vaker bodycams, kleine mobiele camera's die continu draaien. 'Het voorkomt agressie. Achteraf kan nooit discussie ontstaan over hoe de aanhouding heeft plaatsgevonden. Bovendien kunnen we beelden terugkijken,' vertelt Geert Veroude (61), politiechef en projectleider van de Regionale Toezicht Ruimte, een intelligente meldkamer waarin bedrijven, gemeenten, politie, brandweer en GGD samenwerken. Vanuit het commandocentrum is er ook toezicht op Stratumseind. Dit uitgaanscentrum in Eindhoven hangt – bij wijze van pilot – vol met intelligente camera's. 'Ze waarschuwen ons in de nabije toekomst als er een opstootje dreigt of zakkenrollers actief zijn. We kunnen ingrijpen voordat het escaleert. Bij grote evenementen als koningsdag signaleren we voortijdig via tweets, sensoren, geluidsmeters en cameratelsystemen dreigende situaties.' VRUCHTBARE BODEM Hoe zit het met de privacy? 'Slimme camera's scannen geen personen, maar verdacht gedrag,' aldus Van den Dool. 'Bovendien groeit het draagvlak om het veiligheidsaspect zwaarder te laten wegen. Al blijft er altijd discussie over de mate waarin inperking van onze privacy acceptabel is. Dat is ook goed. Het maakt ons tot een volwassen maatschappij met een vruchtbare bodem voor innovatie.' Er zijn volgens hem nog volop kansen om de veiligheid in ons dagelijks leven te vergroten. 'Innovaties die onze foto's beschermen tegen brand, cyberpesten tegengaan of onze wifiverbinding veilig maken.' De verwachting is dat beveiliging ook steeds gebruiksvriendelijker wordt. 'Pinnen of je telefoon ontgrendelen kan al met je vingerafdruk en straks via stemherkenning,' zegt Rennings. 'Dit soort innovatie maakt ons leven veilig én gemakkelijk.'
Kansrijke thema’s Innovatie gaat over de grenzen van industrieën heen. Nieuwe technologie, nieuwe businessmodellen en nieuwe samenwerkingen leiden tot versnelling en vooruitgang. En maken dat de wereld anders werkt en leeft. In aanloop naar de uitreiking van de Accenture Innovation Awards 2015 op 30 oktober verschijnt in Elsevier een serie artikelen over tien industrie-overstijgende innovatiethema’s die grote maatschappelijke vraagstukken adresseren. En die, gedreven door digitale ontwikkelingen en een gezamenlijke aanpak, Nederland kansen bieden voor groei en meer welvaart.
21