Kontrola jakości handlowej karm dla zwierząt domowych (towarzyszących) w sklepach zoologicznych

Definicja „jakości handlowej”

Zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych „jakość handlowa” została zdefiniowana jako cechy artykułu rolno-spożywczego dotyczące jego właściwości organoleptycznych, fizykochemicznych i mikrobiologicznych w zakresie technologii produkcji, wielkości lub masy oraz wymagania wynikające ze sposobu produkcji, opakowania, prezentacji i oznakowania nieobjęte wymaganiami sanitarnymi, weterynaryjnymi lub fitosanitarnymi. Zgodnie z tą definicją elementami tego pojęcia są jakość produkcji oraz właściwe oznakowanie produktu.

Bezpieczeństwo i jakość produkcji

Kwestia jakości i bezpieczeństwa produkcji została omówiona w poprzedniej wypowiedzi.

Znakowanie karm dla zwierząt domowych

Znakowanie karm dla zwierząt domowych również jest uregulowanie przez prawo UE w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie wprowadzania na rynek i stosowania pasz, zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1831/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady i uchylające dyrektywę Rady 79/373/EWG, dyrektywę Komisji 80/511/EWG, dyrektywy Rady 82/471/EWG, 83/228/EWG, 93/74/EWG, 93/113/WE i 96/25/WE oraz decyzję Komisji 2004/217/WE. Dokument ten ustala podstawowe zasady odnośnie do sposobu, w jaki należy dostarczać informację konsumentowi zarówno na opakowaniu, jak i poza opakowaniem (np. strony internetowe). Rozporządzenie 767/2009 przewiduje możliwość utworzenia branżowego Kodeksu dobrej praktyki znakowania karmy dla zwierząt domowych w celu poprawy adekwatności znakowania karmy, a w szczególności w celu włączenia przepisów dotyczących dobrowolnych oznaczeń i oświadczeń na etykietach. Przemysł karm dla zwierząt domowych przygotował ww. kodeks, który po raz pierwszy został uzgodniony i ratyfikowany przez Komisję Europejską w październiku 2011 r. Dokument ten jest ogólnodostępny zarówno na stronie POLKARMA, jak i GIW.

Definicja „zafałszowania”

Pojęcie „zafałszowany artykuł rolno-spożywczy” zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 10 ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Jest to produkt, którego skład jest niezgodny z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych, albo produkt, w którym zostały wprowadzone zmiany, w tym zmiany dotyczące oznakowania mające na celu ukrycie jego rzeczywistego składu lub innych właściwości, jeżeli niezgodności te lub zmiany w istotny sposób naruszają interesy konsumentów finalnych, w szczególności jeżeli: a) dokonano zabiegów, które zmieniły lub ukryły jego rzeczywisty skład lub nadały mu wygląd produktu zgodnego z przepisami dotyczącymi jakości handlowej, b) w oznakowaniu podano nazwę niezgodną z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych albo niezgodną z prawdą, c) w oznakowaniu podano niezgodne z prawdą dane w zakresie składu, pochodzenia, terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości, zawartości netto lub klasy jakości handlowej.

Zgodnie z tą definicją produkt zafałszowany to nie tylko produkt, który zawiera składniki niezgodne z przepisami prawa, lecz także oznakowanie niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa lub wprowadzające w błąd konsumenta.

Ze strony IJHARS wypowiada się Naczelnik Wydziału Kontroli Artykułów Pochodzenia Zwierzęcego,

Beata Bakalarska z Biura Kontroli Jakości Handlowej

Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych na mocy art. 33 ust. 2 ustawy o paszach1 sprawuje, zgodnie z przepisami ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, nadzór nad obrotem detalicznym paszami przeznaczonymi dla zwierząt domowych, z wyłączeniem obrotu tymi paszami prowadzonego przez zakłady lecznicze dla zwierząt. IJHARS nie prowadzi kontroli pasz przeznaczonych dla innych zwierząt, np. gospodarskich, oraz w innych miejscach niż sklepy, np. na etapie produkcji oraz na granicy. W ramach prowadzonego nadzoru nie ma wymogu, aby podmioty zgłaszały/ rejestrowały w IJHARS prowadzenie działalności związanej z produkcją i wprowadzaniem do obrotu karmy dla zwierząt. Kontrole prowadzone przez IJHARS, również te w zakresie jakości handlowej pasz, nie są zapowiadane i są realizowane w trybie planowym oraz doraźnym. Kontrole przeprowadzane poza trybem planowym – ad hoc – mają miejsce np. po otrzymaniu sygnału konsumenckiego. Definicja jakości handlowej oraz zasady prowadzenia kontroli przez IJHARS znajdują się w ustawie jhars2. Podstawą przeprowadzenia kontroli w obrocie detalicznym jest weryfikacja oznakowania produktu. Celem kontroli jest sprawdzenie jakości handlowej pasz przeznaczonych dla zwierząt domowych w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami i wymaganiami, których spełnienie zostało zadeklarowane w oznakowaniu produktu i/ lub dokumentach towarzyszących. W przypadku karmy znajdujące się w obrocie towary muszą być oznakowane zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym głównie zawartymi w rozporządzeniu 767/20093. Podczas kontroli jest też sprawdzana aktualność minimalnych okresów przechowywania, a także warunki i sposób przechowywania, uwzględniając zalecenia producentów. Podczas kontroli możliwe jest również pobranie próbek do badań w laboratorium. Po stwierdzeniu nieprawidłowości IJHARS jest uprawniona do nakładania sankcji określonych w ustawie o jhars. Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy o jhars wojewódzki inspektor, w drodze decyzji, może na przykład nakazać w punktach sprzedaży należących do podmiotu kontrolowanego wycofanie z obrotu całej partii artykułu rolno-spożywczego zafałszowanego. Poza tym na podstawie art. 40a ww. ustawy IJHARS może nakładać kary pieniężne, np. za wprowadzenie do obrotu towaru zafałszowanego (definicja w ustawie o jhars) w wysokości nie wyższej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, nie niższej jednak niż 1000 zł.

UOKiK przypomina przedsiębiorcom zajmującym się produkcją i dystrybucją (importerzy, hurtownie, sklepy) – w raporcie z kontroli jakości handlowej opublikowanym w 2019 roku:

1) na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Weterynarii jest zamieszczony „Kodeks dobrej praktyki znakowania karmy dla zwierząt domowych” – (https://www.wetgiw.gov.pl/handel-eksport-import/karmy-dla-zwierzat-domowych), który zawiera m.in. definicje i wymagania prawne dotyczące etykiet; 2) etykietowanie i prezentacja karm dla zwierząt nie może wprowadzać użytkownika w błąd, m.in. co do: zastosowania, cech karm, ich charakteru, metody wytwarzania, właściwości, składu, ilości, trwałości (art. 11 rozporządzenia 767/2009); 3) sprzedawcy detaliczni (w tym internetowi) powinni sprawdzać, czy oferowane przez nich produkty posiadają prawidłowe, zgodne z przepisami oznakowanie, a w przypadku karm oznakowanych w innych językach, czy dystrybutor tej karmy przetłumaczył obowiązkowe informacje na język polski i dokonał tego w sposób rzetelny.

1 Ustawa z 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz.U. z 2022 r., poz. 1570) 2 Ustawa z 21grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2022 r., poz. 1688). 3 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 767/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie wprowadzania na rynek i stosowania pasz, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1831/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady i uchylające dyrektywę Rady 79/373/EWG, dyrektywę Komisji 80/511/EWG, dyrektywy Rady 82/471/EWG, 83/228/EWG, 93/74/EWG, 93/113/WE i 96/25/WE oraz decyzję Komisji 2004/217/ WE (Dz.U. L 229, 1.9.2009, p. 1–28, ze zm.)

Dla zwierząt i dla planety!

amiplay to firma z wieloletnią tradycją w branży zoologicznej. Dwadzieścia lat doświadczenia nauczyło nas, jak wsłuchać się w potrzeby zmieniającego się zwierzęcego świata. Wiemy, jak ważny jest komfort czworonoga, dlatego dokładamy wszelkich starań, żeby dopasować wszystkie nasze produkty w taki sposób, by ich użytkowanie sprawiało prawdziwą przyjemność. W nowych projektach podążamy z duchem czasu i tworzymy na podstawie aktualnych trendów. Bardzo dużą wagę przykładamy do jakości materiałów i perfekcyjnego wykończenia. Jednym z elementów naszej filozofii jest działanie w zgodzie z naturą, dlatego korzystanie z materiałów recyklingowych doskonale wpisuje się w ideały firmy.

Od jakiegoś czasu staramy się zmieniać obraz polskiej zoologii, wdrażając ekologiczne rozwiązania w myśl idei zero waste. Część materiałów i półproduktów używanych do tworzenia naszych akcesoriów pochodzi z odzysku. Zmieniamy wszystkie etykiety na ekologiczne, a tam, gdzie to tylko możliwe, rezygnujemy z foliowych opakowań. Do wysyłek zamówionego asortymentu wykorzystujemy używane kartony oraz wypełnienia materiałami wtórnymi. Nadajemy im drugie życie, by zmniejszyć produkcję śmieci. Świadomie odchodzimy od pakowania do transportu w ładne, nowe pudełka, ale daje nam to poczucie, że choć w niewielkim stopniu przyczyniliśmy się do bezpieczeństwa środowiska naturalnego. Naszym partnerom handlowym oferujemy specjalnie przygotowane drewniane ekoregały, dzięki którym ekspozycja asortymentu jest spójna z naszą filozofią. Tworzymy dla zwierząt, nie krzywdząc ich, dlatego w zgodzie z naszą misją: Love, care, wear nie dopuszczamy możliwości produkcji na podstawie jakichkolwiek materiałów pochodzenia zwierzęcego.

Ogromnym odkryciem tego roku jest dla nas materiał pochodzący z recyklingu włókien poliestrowych, którego użyliśmy w nowej ecokolekcji Malmo. Poliester jest surowcem, który może być wykorzystywany wielokrotnie, nie tracąc przy tym swoich właściwości. Nowoczesne formy produkcji pozwalają na przetworzenie plastikowej butelki na materiał. Jak to możliwe? Posegregowane butelki są rozdrabniane, a plastik przetopiony. Tak powstaje surowiec PET, z którego pozyskuje się włókna poliestrowe, a z nich jest tworzona przędza wykorzystywana m.in. do produkcji użytego przez nas materiału. Ta tkanina jest łatwa do czyszczenia, posiada nanocząsteczkowe wykończenie, co blokuje wnikanie brudu. Dzięki temu usuwanie nawet trudnych plam jest możliwe bez konieczności stosowania chemicznych środków czyszczących. Specjalna hydrofobowa powłoka WATER REPELLENT zapobiega szybkiemu przesiąkaniu płynu. W połączeniu z funkcjonalnością PET FRIENDLY nie dopuszcza do wnikania zwierzęcej sierści we włókna tkaniny, a co za tym idzie – jej usuwanie jest niezwykle łatwe.

Recykling to jeden z najskuteczniejszych sposobów oszczędzania naturalnych zasobów środowiska. Korzystanie z poliestru recyklingowego daje możliwość redukcji zużycia energii i wody o 70% oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 50% w porównaniu z klasycznym procesem. Ponadto gromadzenie surowców wtórnych i ponowne przetwarzanie pozwala nie tylko w pełni wykorzystać ich potencjał, lecz także jest to doskonały sposób na zmniejszenie ilości odpadów na wysypiskach śmieci. Do produkcji jednego legowiska z kolekcji Malmo zostało zużytych około 50 plastikowych butelek. Dzięki możliwości ponownego ich wykorzystania do środowiska trafia zdecydowanie mniej śmieci.

Na naszą ecokolekcję Malmo składają się trzy typy legowisk: mata, sofa i elipsa. Cała seria jest bardzo przemyślana i niezwykle funkcjonalna, dzięki czemu w pełni odpowiada na potrzeby wypoczynkowe psów małych i średnich ras. W sofie wykorzystaliśmy system 4 w 1, który daje możliwość aranżacji czterech różnych stylizacji legowiska. Zarówno poduszkę, jak i boki można wywinąć na drugą stronę oraz dowolnie skonfigurować. W elipsie zastosowaliśmy system 2 w 1, który z kolei pozwala na dwustronne używanie poduchy. W legowiskach Malmo wszystkie poduszki są wypełnione specjalną hipoalergiczną mieszanką syntetycznego puchu i pianki. Są niezwykle miękkie, a tym samym zapewniają dobrą izolację termiczną, a także najlepsze wykorzystanie przestrzeni. Oferują dużą powierzchnię do wypoczynku dla zwierzęcia przy niewielkich wymiarach zewnętrznych. Mata Malmo natomiast idealnie sprawdzi się zarówno w pomieszczeniu, jak i na zewnątrz. To odpowiedni wybór także do klatki kennelowej czy podczas podróży samochodem. Dodatkowy uchwyt daje możliwość złożenia jej na pół lub zwinięcia i wygodnego przechowywania. We wszystkich legowiskach w kolekcji użyliśmy specjalnej warstwy antypoślizgowej, która zapobiega przesuwaniu się legowiska i ogranicza chłonięcie wilgoci od podłoża. To wygodne rozwiązanie, dzięki któremu legowisko jest stabilne i pozostaje w miejscu. Wszystkie produkty z kolekcji Malmo są dostępne w kolorze szarym i brązowym, w standardowych dla amiplay rozmiarach S–L oraz w przypadku mat M–XL.

Jesteśmy niezwykle dumni z ekokolekcji Malmo i liczymy, że już dziś wspólnie zadbamy o naszą planetę.

Producent i oficjalny dystrybutor +48 34 320 46 70 amiplay@amiplay.eu www.amiplay.eu

EU ECOLABEL

Certyfikacja ekologicznych środków do pielęgnacji zwierząt

Tekst: Pracownicy Zespołu ds. Certyfikacji Ecolabel w Polskim Centrum Badań i Certyfikacji S.A.

W październiku 2021 r. została opublikowana decyzja Komisji Europejskiej (UE) 2021/1870 ustanawiająca kryteria ekologiczne EU Ecolabel dla produktów kosmetycznych i produktów do pielęgnacji zwierząt. Produkty do pielęgnacji zwierząt zostały po raz pierwszy dołączone do portfolio programu EU Ecolabel, dając łącznie 24 grupy produktów i usług, które można certyfikować w ramach tego oznakowania.

Zakres kryteriów

Zakres kryteriów opisany w decyzji (UE) 2021/1870 (tzw. decyzja KE) obejmuje substancje lub mieszaniny przeznaczone do kontaktu z sierścią zwierząt w celu utrzymania jej w czystości lub poprawy jej kondycji. Decyzja ta obejmuje wyłącznie produkty spłukiwane, takie jak szampony i odżywki dla zwierząt, przeznaczone zarówno do zastosowań domowych, jak i do zastosowań profesjonalnych. Certyfikacji nie podlegają natomiast produkty, które są specjalnie wprowadzane do obrotu jako środki dezynfekcyjne lub antybakteryjne. W Polsce jednostką właściwą do prowadzenia procesu certyfikacji jest Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. (dalej PCBC S.A.). Produkty przedstawione do certyfikacji na oznakowanie EU Ecolabel są oceniane przez jednostkę certyfikującą, a prawo używania oznakowania jest nadawane na podstawie uzyskanej pozytywnej decyzji w sprawie certyfikacji potwierdzającej spełnienie wymagań określonych przez kryteria w wielu różnych aspektach, w tym m.in. w obszarze: • wymogów prawnych – czyli produkt musi spełniać wszystkie wymagania prawne państwa, w którym ma zostać wprowadzony do obrotu, • toksyczności w stosunku do organizmów wodnych (CDV, ang. Critical Dilution Volume), • biodegradowalności, • receptury produktu, w tym m.in. substancji wzbudzających szczególnie duże obawy (braku obecności substancji SVHC, ang. Substances of Very High Concern), substancji zapachowych, konserwantów i barwników na podstawie określonych w kryteriach wartości progowych, • opakowań, m.in. w zakresie wskaźnika wpływu opakowania (PIR, ang. Packaging Impact Ratio) oraz czy zostało zaprojektowane w sposób ułatwiający recykling. Dodatkowo jednostka certyfikująca sprawdza na podstawie przedstawionej dokumentacji, czy produkt spełnia wymagania dotyczące zrównoważonego pozyskiwania oleju palmowego, zdatności do użycia oraz poprawnego użycia logo i numeru zezwolenia EU Ecolabel. Wymaga również podkreślenia minimalna wielkość opakowania dla produktów spłukiwanych, która wynosi 150 ml.

Procedura certyfikacji

Producent, dystrybutor czy importer ubiegający się o przyznanie prawa używania oznakowania EU Ecolabel na swoim produkcie, czyli Wnioskodawca, w procesie certyfikacji jest zobowiązany przedstawić dowody potwierdzające spełnienie wszystkich wymagań określonych w decyzji KE. Przykładami dokumentów, które mogą być dostarczane przez Wnioskodawców, są: • deklaracje od dostawców surowców, opakowań, • karty charakterystyki i specyfikacje techniczne stosowanych substancji i mieszanin, • wypełnione arkusze kalkulacyjne, których wzory opublikowała KE, • certyfikaty i zaświadczenia, np. RSPO (ang. Roundtable on Sustainable Palm Oil) certificate, • projekty etykiet wraz z zaprojektowanym opisem zastosowania produktu, • sprawozdania z badań gotowego produktu oraz zastosowanych substancji i mieszanin. Produkty przedstawione do certyfikacji na oznakowanie EU Ecolabel są oceniane przez jednostkę certyfikującą, a prawo używania oznakowania jest nadawane na podstawie uzyskanej pozytywnej decyzji w sprawie certyfikacji potwierdzającej spełnienie wymagań określonych przez kryteria w wielu różnych aspektach.

Co zmieni się od 1 stycznia 2023 r.?

W tym miejscu warto wspomnieć, że od 1 stycznia 2023 r. będzie obowiązywał nowy wzór karty charakterystyki wprowadzony Rozporządzeniem Komisji (UE) 2020/878 z 18 czerwca 2020 r. Obecnie jesteśmy jeszcze w okresie przejściowym, w którym, zgodnie z zaleceniami ECHA (ang. European Chemicals Agency), należy wprowadzać nowe, wymagane elementy karty przy jej aktualizacji. Jednak po 1 stycznia 2023 r. wszystkie karty występujące w obrocie towarowym powinny mieć zastosowany nowy układ oraz treść zgodną z Rozporządzeniem Komisji (UE) 2020/878.

Niedozwolone jest prowadzenie badań gotowych receptur, składników i ich kombinacji na zwierzę-

tach. Do potwierdzenia spełnienia wszelkich podstawowych, jak i drugorzędnych funkcji produktu można przedstawić dane bibliograficzne z opublikowanych badań, a także informacje lub dane techniczne pozyskane od dostawców surowców (wskazujące np. na rekomendowane dozowanie surowców czy badania laboratoryjne dotyczące skuteczności ich składników).