Bibliotheekblad nummer 3 2020

Toekomstlessen in coronatijd Door de huidige ontwikkelingen in de coronacrisis blijkt maar weer eens dat trendwatching toch écht iets heel anders is dan toekomst voorspellen. Je kunt nog zoveel onderzoek doen, input verzamelen en behoeften ophalen, maar grote gebeurtenissen als oorlog of crisis kunnen alles in heel korte tijd veranderen, waardoor maatschappelijke ontwikkelingen een andere richting krijgen. Toch blijven megatrends ook in dit soort situaties overeind. De trend technologisering is hier een voorbeeld van. Deze trend blijft zich steeds opnieuw ontwikkelen. Als we terugkijken, zien we dat deze trend in het verleden al een paar keer grote impact heeft gehad op de maatschappij. Welke impact zal deze trend in de toekomst hebben? Als we naar het verleden kijken, zien we dat technologisering vooral tijdens de Industriële Revolutie voor grote opschudding zorgde. De technologische ontwikkelingen zorgden ervoor dat de productie veranderde van kleinschalig handwerk naar grootschalige industrie. Dit had grote economische en sociale gevolgen. Zo veranderde arbeid van ambachtelijk en zelfstandig naar machinaal en in dienstverband. Daarbij daalden de prijzen van producten waardoor de consumptiemaatschappij vergrootte en toegankelijker werd voor iedereen. Ook de verstedelijking had grote impact: men werkte minder vanuit huis en trok naar de stad om in de fabrieken te gaan werken. De wereld werd nooit meer hetzelfde als vóór deze technologische ontwikkelingen. Tegenwoordig zien we dat de trend technologisering, onder invloed van de trend digitalisering, voor nieuwe ontwikkelingen zorgt. De komst van het internet is hierin een geweldig grote stap geweest. Weer een ontwikkeling die voor veel opschudding zorgde en waardoor de wereld nooit meer hetzelfde zal zijn. De sociale impact om altijd met iedereen verbonden te zijn, de economische impact van altijd en overal kunnen consumeren en de maatschappelijke impact van altijd en overal toegang hebben tot informatie en de opkomst van fake news.

Levensverwachting

De technologische ontwikkelingen blijven doorgaan. Welke impact dit in de toekomst op de maatschappij zal hebben, blijkt niet precies te bepalen. Onverwachte gebeurtenissen, zoals de coronacrisis, blijken hier grote invloed op uit te oefenen. In 2015 publiceerde Yuval Noah Harari het boek Homo Deus waarin hij zijn kijk op de mogelijke toekomst van technologisering beschreef. Zo is zijn visie dat we als mensheid de dominante problemen uit het verleden grotendeels overwonnen hebben. Denk aan honger, ziekte en oorlog. Harari schetst het beeld dat als gevolg hiervan de mensheid op zoek gaat naar andere, nog te overwinnen problemen. Hij ziet dat voortschrijdende technologische ontwikkelingen, groeiende biologische kennis en de vorderingen van de medische wetenschap de levensverwachting behoorlijk oprekken. Volgens de schrijver is de dood het volgende ‘probleem’ dat door technologische invloed overwonnen kan worden. De huidige coronacrisis zet deze theorie in een heel ander daglicht. De moderne mensheid blijkt ziekte helemaal nog niet overwonnen te hebben. Dat roept onder meer deze vraag op: leren we in deze crisis hoe we technologische ontwikkelingen kunnen inzetten om voorgoed de strijd met ziekte te winnen of brengt het ethische vraagstukken aan het licht waardoor we besluiten technologische ontwikkelingen af te remmen? De keuzes die wereldleiders, wetenschappers en invloedrijke organisaties zullen maken, bepalen mede de toekomst van de trend technologisering.

Zelfredzaam

Als bibliotheek kun je op verschillende manieren inspelen op de trend technologisering. Bijvoorbeeld door jong én oud zelfredzaam te maken op dit gebied. Of door de maatschappelijke discussie met elkaar aan te gaan over de ethische vraagstukken die deze trend nu en in de toekomst met zich mee gaat brengen. Bij de MakersClub en de MakersPlaats van de Bibliotheek Eindhoven dagen we onze jeugdige bezoekers uit om de handen uit de mouwen te steken en zelf kennis te maken met oude én nieuwe technieken, zoals solderen, werken met elektronica en 3D-printen. Daarnaast hebben we, net als vele andere bibliotheken, programmering als het DigiCafé en Klik & Tik. De bibliotheek is een van de weinige plekken waar je als zoekende gebruiker op een laagdrempelige en vrijblijvende manier met vragen terechtkunt. De toekomstige ontwikkelingen van technologisering zullen voor veel vragen en veel debat gaan zorgen.

De bibliotheek is de ultieme plek om hierover het gesprek met elkaar aan te gaan en de veranderende behoefte in kaart te brengen.

Op deze manier kun je als bibliotheek blijven aansluiten met passend ‘leesvoer’, informerende programmering en de mogelijkheid tot debat.

TEKST EN FOTO: IMKE DE KORTE ILLUSTRATIE: INGIMAGE Imke de Korte (29) is innovator bij de

Bibliotheek Eindhoven. Ze staat open voor vragen en reacties: i.dekorte@ bibliotheekeindhoven.nl.