Infoblad over Gezond Leven 8ste jaargang / nummer 1 / februari 2013 Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P408659
V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke
Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december
Vitamine K2,
beschermt tegen botontkalking en slagaderverkalking
Kokosbloemsuiker,
parel onder de ongeraffineerde suikers
Granaatappel,
‘bom’ van sterke antioxidanten
Lichaamsverzorging, voor de allerkleinsten!
UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!
ONTDEK DE AUTHENTIEKE
VAN BERTYN
! k ij l e k a m S u a i t s e R e g Ser
Chef, seitanmaker en aikido beoefenaar Tel. 03 620 26 56
LEKKERE BERTYN TERIYAKI TOPS VAN SPELT: EIWITRIJK EN VETARM BEREIDINGSWIJZE Bertyn Teriyaki Tops van spelt is kant-en-klaar voor Japans genieten. Snel en eenvoudig te bereiden: in de pan 5 min. op een laag vuurtje bakken en roeren. Of 5 min. in de verpakking in kokend water. Heerlijk bij noedels, rijst, salades,... Mmmm! Recepten en info: www.bertyn.be
0% JUNK
Het Japanse ‘seitan’ betekent ‘vervaardigd van eiwitten’. Seitan vindt zijn oorsprong bij de zen-boeddhisten. Bertyn seitan wordt op een traditionele wijze vervaardigd. 100% volwaardige plantaardige eiwitten van Oberkülmer Rotkorn oerspelt of Manitoba oertarwe. Seitan bevat meer eiwitten en beduidend minder kcal uit vet als vlees, vis of tofu. Bertyn seitan is daarenboven bron van vezels voor een vlotte darmtransit en heeft een heerlijke zachte beet. Vergeet vlees. Kies seitan voor je gezondheid en lagere CO² afdruk. Besef dat vis geen gezond alternatief is voor vlees vanwege de talrijke toxines. Maak kennis met Bertyn Seitan, vers in het koelvak. Proef ze allemaal, in hun heerlijke marinades. Teriyaki, Chili, Gourmet, Suprème, Pepper, Shoyu en Tamari.
Seitan en alfa-liponzuur Bertyn seitan is een bron van alfa-liponzuur. Een breedspectrum anti-oxidant die zowel de binnen- als de buitenkant van onze miljarden cellen helpt beschermen tegen vrije radicalen. Alfa-liponzuur helpt ook het lichaam ontgiften en versterkt de werking van vitamine C, E, glutathion en co-enzym Q10.
Aandeel kcal uit eiwitten en vetten Seitan Tofu Kippenwit Hamburger Scampi Zalm
kcal/100g
eiwitten
vetten
118 120 88 272 86 141
83 % 43 % 71 % 30 % 81 % 57 %
1,5 % 48 % 29 % 66 % 12 % 43 %
cholesterol /100 kcal 0 mg 0 mg 31 mg 22 mg 224 mg 27 mg
SEITAN
inhoud 04 06 09 16 20
Lichaamsverzorging voor de allerkleinsten q SuperFood
De granaatappel,
bom van sterke antioxidanten
Kokosbloemsuiker,
parel onder de ongeraffineerde suikers
Vitamine K2,
beschermt tegen botontkalking
Curcuma en boswellia remmen ‘lage graad’ ontsteking
En verder…
colofoon
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
EINDREDACTIE
Piet Desmyter
BioGezond
is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant Abonnement: €13 reknr.: 385-0451160-76
12 23 24 26 26
q BioGezondKoken q Plantenextracten q WijnHoekje q BioGezondInfo q Geert’sHoekje
ADRES
Evolution Media Group Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Tel. 056-60 73 33 Fax 056-61 05 83
PUBLICITEIT
Geert De Vuyst GSM 0477-930 255 Mail: geert@biogezond.be Peter Verbeke Tel. 051-22 02 22
P. Desmyter • Vlasstraat 17 - 8710 Wielsbeke Advertenties en publiscopiën kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie en publiscopie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.
FEBRUARI 2013
BioGezond
3
Lichaamsverzorging ...voor de allerkleinsten! Auteur Koen Vandepopuliere
Jonge kinderen zijn, uiteraard, geen volwassenen. Maar ook hun huid is meer verschillend dan we zouden denken. Onder andere heeft die meer bescherming nodig. Ze is namelijk veel dunner, en het beschermlaagje erop is nog aan het groeien. We kunnen dan ook sterk bijdragen aan hun welzijn en gezondheid door hen te verzorgen met producten die met die eigenheid rekening houden. Maar let op: veel producten zijn minder geschikt dan je zou denken. We spraken over het thema met twee dames met een passie voor dit thema. Dana Van Oeteren is ‘Product manager BioLichaamsverzorging’ bij Noble House, en Els De Vos is ‘Brand marketing manager’ bij Weleda Benelux. Ze gaven ons een woordje uitleg over kinderen, en hoe ze het best te verzorgen zijn.
BioGezond: Verschilt de huid van kinderen van die van volwassenen? En indien ja, welke gevolgen heeft dat wat betreft de verzorging ervan? Dana Van Oeteren: Absoluut is er verschil! Hoe jonger mensen zijn,
hoe fijner en dunner hun huid, waardoor de doorlaatbaarheid ervan veel groter is, en kinderen dus veel gevoeliger zijn voor invloeden van buitenaf. Els De Vos: Dat geldt vooral voor de babyhuid. Die is 4 tot 5 keer dunner dan die van een volwassene, en heeft nog geen beschermende hoornlaag en zuurmantel. Ook zijn sommige huidfuncties, zoals zweetkliertjes, nog niet volledig ontwikkeld. Het is pas na ongeveer 4 jaar dat de beschermende hoornlaag volledig is opgebouwd en de huid optimaal kan beschermen. DVA: Het is dan ook van belang om de barrièrefunctie van de huid bij met name baby’s en jonge kinderen zo goed mogelijk te ondersteunen en te beschermen, zonder onnodige schade aan te richten. Dit houdt eveneens in dat we zeer kritisch moeten zijn als het op verzorgingsproducten aankomt. Zo kan de jonge huid minder goed water vasthouden, waardoor het oppervlak ervan bij baby’s en kinderen veel droger is dan bij volwassenen en daardoor makkelijker schilfervorming vertoont. Als we de jonge huid zo vaak zouden wassen met zeep als deze van volwassenen, dan zou ze zeer snel uitdrogen, en zou ze zelfs kunnen barsten, met pijnlijke gevolgen als er geen naverzorging zou gebruikt worden. We gebruiken helaas nog te veel ‘zeep’ om onze allerjongsten te wassen... Zelfs tal van producten op de markt die speciaal voor de allerkleinsten zijn ontwikkeld, drogen de huid uit! En dan gaan we dat met crèmes en bodylotions verhelpen -of beter gezegd: verdoezelen- maar zelfs dat heeft een uitdrogend effect... en zo blijven we bezig.
4
BioGezond
FEBRUARI 2013
EDV: Denk ook aan het volgende. Van alle zintuigen is de huid van
een pasgeboren baby het enige dat meteen na de geboorte klaar is om haar functie te vervullen. Om die reden hebben de signalen die de baby in de eerste maanden van zijn leven via zijn huid ontvangt, meer impact op zijn ontwikkeling dan lichtprikkels, beelden of geluiden. Voorts zijn, zoals gezegd, de zweetklieren in de babyhuid nog niet volledig ontwikkeld. Daarom zweet ze weinig, kan ze haar eigen lichaamstemperatuur nog niet zelf reguleren en raakt ze makkelijk warmte kwijt. Dan is er nog het gegeven dat de babyhuid veel vocht bevat: het is daarom dat ze er glanzend uitziet. Het celvernieuwingsproces verloopt ook veel sneller dan bij volwassenen. De babyhuid is door die eigenheden extra kwetsbaar voor infecties. Een goede huidbescherming is daarom extra belangrijk. Tenslotte: doordat de huid van jonge kinderen zo dun is, laat deze in de eerste jaren makkelijk invloeden van buitenaf door, zoals deze van verzorgingsproducten. Je zou kunnen zeggen: ‘What goes ON your baby’s skin, goes IN your baby’...! DVA: Dat houdt ook in: ‘Wat je niet eten kan, doe je niet op je huid.’
Deze uitspraak klinkt misschien gek, maar is zeker niet onlogisch! Welgekende babyproducten van bij de apotheker bevatten geurstoffen en andere chemicaliën. Als we dan voor onze baby’s en peuters een bewuste keuze moeten maken, dan is een natuurlijke, plantaardige olie voor de hand liggend. BioGezond: Verschilt de eigen aard van jonge kinderen van die van volwassenen op een wijze die een andere, specifieke verzorging nodig maakt? EDV: De baby wordt overspoeld door nieuwe indrukken en gelui-
den, die ongefilterd bij hem naar binnen dringen. Ook de sensaties van binnenuit, zoals honger, pijn of slaap zijn overweldigend. Daarop reageert de baby met z’n geluid, maar vooral ook met zijn huid. Een baby die zich behaaglijk voelt, heeft een warme en goed doorbloede huid. Een onrustige en vlekkerige huid kunnen aangeven dat de harmonie verstoord is. Je kan dan helpen door deze prikkels te doseren: bijvoorbeeld met prettige geluiden, fijn licht,
Els De Vos: “Plantaardige en dierlijke oliën en wassen zijn sterk verwant aan de olieachtige talg. Onze huid kan ze dan ook gemakkelijk opnemen.”
mooie kleuren, aangename materialen, het instoppen. Ook het strelen of masseren van de huid werkt geruststellend. Besef tevens: plantaardige en dierlijke oliën en wassen zijn sterk verwant aan de olieachtige talg, en onze huid kan ze dan ook gemakkelijk opnemen. Ze vullen het natuurlijke laagje huidvet aan en beschermen de huid zo optimaal tegen invloeden van buitenaf. Gebruik bijvoorbeeld plantaardige oliën uit Calendula -goudsbloem- , of kamille, amandel-, sesam- of kokosolie. Of dierlijke oliën en wassen, zoals wolwas en bijenwas. DVA: Baby’s, peuters en kleuters moeten te veel nieuwe dingen
ontdekken op korte tijd, en dat dan nog eens opnemen en verwerken, wat niet te onderschatten is. Even de tijd nemen om je kind of baby na het dagelijkse bad ritueel met een voedzame olie in te wrijven en eventueel te masseren, kan alles wat tot rust brengen. Gebruik producten met essentiële oliën die tot rust doen komen, zoals lavendel en kamille, of zonnige citrusoliën om luchtigheid en vreugde te brengen. BioGezond: Hoe vaak wassen we eigenlijk best? EDV: Als de baby geboren wordt, heeft zijn huid een vrijwel neu-
trale pH-waarde door het ontbreken van de beschermende zuurmantel. Daardoor is deze erg kwetsbaar voor ziektekiemen en andere invloeden van buitenaf. De natuur heeft daar echter een prachtige oplossing voor bedacht: bij de geboorte is de huid bedekt met een beschermende en voedende witte laag, ‘vernix’ genaamd. Dit laagje verdwijnt na enkele uren, waarna de huid ongeveer 6 maanden nodig heeft om een eigen, beschermende zuurmantel te ontwikkelen. Ook begint de huid pigment en talg aan te maken, wat als natuurlijke bescherming dient tegen zonnestralen en uitdroging. Door een niet volledige zuurmantel, echter, verliest het lichaam gemakkelijk water – dit terwijl ons lichaam voor 60% uit water bestaat! Dit impliceert dat het niet absoluut noodzakelijk is om je baby dagelijks een badje te geven. Reinig wel elke dag gezicht, nek, handjes, voetjes -ook tussen de tenen- en billen, bij voorkeur met alleen wat water, babyolie of babybodymilk. Een echte haar- en bodyshampoo is pas nodig zodra de baby gaat kruipen en echt vies wordt. DVA: Dagelijks wassen is niet echt nodig. En bij het wassen, geldt
volgens mij voor alle kinderen dezelfde basisregel: gebruik alleszins geen zeep of lotions. .Na het douchen/baden bieden verzor-
Dana Van Oeteren: “Tal van producten op de markt die speciaal voor de allerkleinsten zijn ontwikkeld, drogen de huid uit.”
gende oliën de beste bescherming: ze beschadigen de huidbarrière niet, en wassen ze niet tijdelijk weg. En: zowel bij een droge als bij een vette huid zal de huid de olie opnemen die ze nodig heeft. Bij een drogere huid zal er meer nodig zijn, en trekt het sneller in dan bij een vettere huid. BioGezond: Zijn er bijzondere weersomstandigheden die een bijzondere verzorging nodig maken? DVA: Door te grote temperatuurverschillen of extreme kou of
warmte krijgt de jonge huid heel wat te verduren. Op dat moment is een extra aandacht en verzorging met een natuurlijke olie geen overbodige luxe. EDV: Met name op koude, gure winterdagen is een extra rijke, wa-
tervrije balsem voor intensieve bescherming aangewezen. Deze vormt een natuurlijk beschermlaagje, zonder de huid af te sluiten. BioGezond: Hoe kunnen de lezers ontdekken welke verzorgingsproducten de juiste/beste zijn? DVA: Let vooral op de ingrediëntenlijst! De producten zouden
100% natuurlijk en liefst biologisch moeten zijn, zonder toevoeging van iets anders. Wist je bijvoorbeeld dat zelfs baby- of kinderproducten zeer vaak paraffine en petrolatum -vaseline, dus- bevatten? Beide zijn afkomstig uit aardolie, dat niet in de huid kan trekken maar net op de huid blijft liggen, en zo een afgesloten film vormt, waardoor de huid niet meer kan ademen. De droge, kwetsbare baby- en kinderhuid voelt dan misleidend zacht aan, maar is het je al opgevallen dat je kan blijven smeren omdat de huid telkens opnieuw zo droog aanvoelt? EDV: Zorg er inderdaad voor dat ze vrij zijn van synthetische geur-
en kleurstoffen en conserveringsmiddelen; dat ze geen synthetische musken, ftalaten, parabenen bevatten, geen grondstoffen op basis van minerale oliën, geen genetisch gemodificeerde ingrediënten. En als ze geparfumeerd zijn, dat de geurstoffen natuurlijk zijn, en het gaat om huidvriendelijke etherische oliën. Palmarosaolie, bijvoorbeeld, geeft een zoete geur; amyris met zijn houtnoot zorgt voor een gevoel van bescherming en steun, en vanille-achtige geuren creëren een warm en kalmerend gevoel. En inderdaad: let erop dat de producten gecertificeerd 100% natuurlijk zijn... met zo hoog mogelijk bio-aandeel!
FEBRUARI 2013
BioGezond
5
q SuperFood
De granaatappel,
‘bom’ van sterke antioxidanten Eén van de manieren om ons te beschermen tegen de ‘lage graad’ of ‘stille’ ontsteking die leidt tot aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, dementie, gewrichtsklachten en kanker, is het kiezen voor een antioxidantenrijke voeding. Daarom worden het drinken van groene thee, het eten van bessen als superfruit, het eten van groenten zoals broccoli en waterkers en het kruiden van spijzen met kaneel en kurkuma, sterk aangemoedigd. Bij deze gezondheidsbevorderende maatregelen hoort ook het regelmatig gebruik van granaatappelsap thuis. Deze antioxidantenrijke fruitsoort wordt terecht ‘superfood’ genoemd, want ze kan op verschillende manieren helpen ernstige ziekten te voorkomen of te vertragen. De granaatappel bevat talrijke zaden, ingebed in een roodachtig, sappig en zoet vruchtvlees.
Appelachtige, grote bes De granaatappelboom (Punica granatum) is afkomstig van WestAzië (Iran, Afghanistan, Pakistan…) en het zuiden van de Kaukasus. Hij werd van daaruit verspreid over Oost-Azië, Turkije, Noord-Afrika en het Middellandse Zeegebied en wordt nu ook veel geteeld in de USA en in (sub)tropische landen. Deze boom gedijt het best en draagt het meest fruit in een klimaat met lange, hete, droge zomers. De granaatboom is een dicht vertakte struik tot kleine boom (2 à 6 m) met lichtgroene, glanzende, ei- tot lancetvormige bladeren. Hij bloeit ’s zomers met oranjerode tot felrode, trechtervormige bloemen. Deze worden gevolgd door geelbruine tot rode, appelachtige bessen met een dikke, leerachtige schil: de granaatappels. De tanden van de bloemkelk zitten nog op de top van de vrucht vast. De granaatappel bevat talrijke zaden, ingebed in een roodachtig, sappig en zoet vruchtvlees. Nog dit weetje: echte grenadine, die nog zelden wordt gebruikt en die nauwelijks uitstaans heeft met de suikersiropen die men tegenwoordig onder de naam ‘grenadine’ verkoopt, was ooit het geconcentreerde sap van de granaatappel.
Topbron van antioxidanten Na met succes en veel waardering te zijn gebruikt in verschillende oude culturen, blijkt tegenwoordig dat de granaatappel dankzij een extreem hoge gehalte aan antioxidanten inderdaad het etiket ‘superfood’ verdient. De antioxidanten in de granaatappel behoren vooral tot de klasse van de bioflavonoïden, zelf deel uitmakend van de grote groep ‘polyfenolen’. Het zijn vooral ellageenzuur en verschillende ellagitannines die de dienst uitmaken. Met name punicalagine en verwante verbindingen hebben een sterke antioxiderende activiteit. Vruchten die hun antioxiderend vermogen ook vooral danken aan de ellagitanines, zijn de framboos en de aardbei. Daarnaast bevat de granaatappel vrij veel anthocyanen, vitamine C 6
BioGezond
FEBRUARI 2013
en bètacaroteen. De laatste jaren zijn honderden wetenschappelijke studies gepubliceerd die concluderen dat de granaatappel door zijn sterke antioxiderende werking zeer breed inzetbaar is ter preventie van verschillende degeneratieziekten.
Topper tegen atherosclerose Steeds meer studies bevestigen dat de granaatappel in het rijtje thuishoort van de planten, die bewezen hebben dat ze bijdragen tot het voorkomen en afremmen van hart- en vaatziekten. Want net als knoflook (vooral de gefermenteerde of gerijpte vorm), wijnpitten en zeedennenschors (bronnen van oligomere procyaniden of OPC’s), curcuma (curcuminoïden) en groene thee (epigallocetchinegallaat), kan ook de granaatappel namelijk het proces van atherosclerose of slagaderverkalking helpen afremmen. In dit proces is vooral de oxidatie van de zogeheten ‘slechte’ LDL-cholesterol tot het aan de vaatwand verklevende oxycholesterol een cruciale stap. Nu blijkt dat de granaatappel de oxidatie van LDL-cholesterol heel sterk kan afremmen. Verder remmen de talrijke antioxidanten de algemene ‘lage graad’ ontsteking van de vaatwand, toch een belangrijke medeoorzaak van atherosclerose. Ook hebben studies aangetoond dat de granaatappel de aggregratie (het onderling aaneen klitten) en adhesie (het verkleven aan de vaatwand) van bloedplaatjes vermindert. Er is dus minder klontervorming en risico op dichtslibben van de vaatwand. En ten slotte wordt de vorming van de zogenaamde ‘schuimcellen’ in de slagaderwand afgeremd. Al bij al is de granaatappel of het sap ervan dus een lekkere manier om de bloedvaten schoon te houden en zo minder kans te lopen op hartinfarct, hartkramp (angor), herseninfarct, hersenbloeding, embolie, trombose…..
Helpt de bloeddruk verlagen Granaatappelsap is ook interessant is om de bloeddruk te verlagen bij hypertensie en kan bijvoorbeeld een vervanging zijn voor het
50% BIO
40%
VLIERSIROOP
minder suiker
minder calorieën
ondersteunt het immuunsysteem en verzacht de geprikkelde keel
dan gewone confituur*
• subtiele combinatie van het beste van de vlierbessen met vlierbloesems • ondersteunt het lichaamseigen afweersysteem bij verkoudheden, dankzij het hoge gehalte aan anthocyanen • brengt de geprikkelde keel tot rust, dankzij de slijmstoffen • zonder geraffineerde suiker, op basis van ongeraffineerde tarwestroop
* 30 g suiker in plaats van 60 g, 139 kcal in plaats van 260 kcal per 100 g
* met zoetstoffen uit
Stevia
lekkere, gezonde confituur voor iedereen
GEZOET MET ZOETSTOFFEN UIT STEVIA
hooggeconcentreerd!
VLIERSIROOP: om beter af te rekenen met winterse grillen!
Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels. Info: Mannavita 056 43 98 52 info@mannavita.be - www.mannavita.be
Natuurlijke zoetstof: Stevia Steviolglycosiden zijn 100% natuurlijke zoetstoffen gewonnen uit het blad van een Zuid-Amerikaanse plant, de Stevia rebaudiana Bertoni. Ze zijn ongeveer 250 keer zoeter dan suiker maar leveren geen calorieën op. De Europese Commissie heeft het gebruik van de steviolglycosiden onlangs toegelaten in een aantal voedselgroepen, waaronder dranken, groente- en fruitbereidingen, chocolade, snoepgoed, sauzen en tafelzoetstoffen. Maar voorlopig niet in koekjes of gebak. Het plantje zelf of de blaadjes ervan zijn evenmin toegelaten voor consumptie.
Revogan, Landegemstraat 1, 9031 Drongen - Tel. +32 (0)9 280 90 60 www.revogan.be
022589 Ad_105x210_BELSANO.indd 1
modulo.be - 022589
BIO
Belsano® confituur aardbei en abrikoos is verkrijgbaar in de dieet- en natuurwinkel.
4/05/12 11:1
q superfood: De granaatappel
dagelijkse glas groentesap of bietensap, eenvoudige hulpmiddelen die ook bij hoge bloeddruk worden aangeraden en inderdaad hun nut hebben. Zo doet elke dag 330 ml granaatappelsap drinken gedurende 4 weken al de gemiddelde bloeddruk meer afnemen dan wanneer gedurende dezelfde periode zout wordt gelaten en meer kaliumrijke voedingsbronnen worden gegeten. Uiteraard worden beide maatregelen voor een optimaal resultaat best gecombineerd. De bloeddrukverlagende werking is volgens onderzoekers niet toe te schrijven aan een toename in de elasticiteit van de bloedvaten of aan een afname in het niveau van het enzym ACE in het bloed (dat een rol speelt in de toename van bloeddruk), maar aan de gunstige effecten van de bijzondere polyfenolen in granaatappelsap.
Vertraagt de ziekte van Alzheimer Veelbelovend is ook de bijdrage die de granaatappel kan leveren in de strijd tegen een gevreesde vorm van dementie, de ziekte van Alzheimer. Bij deze aandoening is het zo dat zich een bepaald eiwit in de hersenen gaat afzetten: het bèta-amyloïd. De overproductie van dit ontstekingseiwit, dat zich neerzet onder de vorming van ‘seniele plaques’ in de hersenen, is uiteraard nefast voor het functioneren en het onderling communiceren van zenuwcellen. Uiteindelijk sterven de al slecht werkende zenuwcellen af en leidt de ziekte in verschillende stadia tot totale dementie en volledige afhankelijkheid. Nu zijn bepaalde mensen wel gevoeliger voor het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer: dragers van het zogenaamde ‘apo-E-gen’. Maar dat neemt niet weg dat tot de hoofdoorzaken van deze ziekte behoren: een gebrek aan essentiële vetzuren (zoals DHA), aan antioxidanten (zoals vitamine E en co-enzyme Q10), aan vitamines B (vooral foliumzuur) en een accumulatie van toxische stoffen in de hersenen (zoals aluminium). Gelukkig blijkt de granaatappel door zijn antioxidanten het ontstekingsproces met afzetting van bèta-amyloïd dermate te kunnen afremmen dat het verloop van de ziekte van Alzheimer merkbaar kan vertraagd worden. Tot 50 %, geeft een recent onderzoek op muizen aangetoond. Vooral ellaginezuur en punicalagine remmen een enzym af (bètasecretase of BACE1), dat normaal de afzetting van bèta-amyloïd in de hand werkt. Samen met voedingssupplementen zoals het essentiële omega-3-vetzuur DHA (docosahexaeenzuur), een curcumapreparaat met goed opneembare curcuminoïden, de uit lecithine gehaalde zenuwvoedende stoffen zoals fosfatidylcholine en fosfatidylserine
8
BioGezond
FEBRUARI 2013
Deze antioxidantenrijke fruitsoort wordt terecht ‘superfood’ genoemd, want ze kan op verschillende manieren helpen ernstige ziekten te voorkomen of te vertragen. en het vitamine B-complex (vnml. B6, B9 en B12), is de granaatappel dus een veelbelovende maatregel, die kan worden ingezet om die vreselijke ziekte te voorkomen en af te remmen.
Nut bij andere ontstekingsziekten Er zijn uiteraard nog heel wat andere aandoeningen bij de mens, die berusten op een lage graad ontsteking en in de hand kunnen gewerkt worden door een gebrek aan antioxidanten. Hierbij kan de granaatappel, dankzij zijn sterke antixodanten, ook een preventieve of ondersteunende werking uitoefenen: d allergieën en astma d artritis (gewrichtsontsteking), artrose (gewrichtsslijtage) en osteoporose d inflammatoire darmziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa d psoriasis en eczema d huidveroudering en vroegtijdige ouderdomsverschijnselen
Bijdrage bij kanker Dat de granaatappel ook een positieve bijdrage zou leveren bij verschillende vormen van kanker, wordt in elk geval al gesuggereerd in diverse ‘in vitro’ onderzoeken. Op cellijnen van verschillende soorten kanker heeft men namelijk kunnen aantonen dat de granaatappel zowel het ontstaan van kankercellen afremt, de celcyclus van kankercellen blokkeert, de geprogrammeerde celdood (apoptose) bevordert, de nieuwvorming van bloedvaten (angiogenese) afremt en de neiging tot uitzaaien (metastaseren) vermindert. Vooral bij hormoonafhankelijke borstkanker zou de granaatappel kunnen ter ondersteuning ingezet worden, want in vitro heeft men gezien dat de activiteit van de ‘slechte’ 17-hydroxy-oestrogenen, die de borstkankercellen prikkelen, afneemt. Ook bij prostaatkanker kan de granaatappel van dienst zijn. Naast het feit dat men in vitro ziet dat de granaatappel prostaatkankercellen afremt, zag men in een wetenschappelijke studie ook dat bij patiënten, die werden geopereerd of bestraald voor prostaatkanker, de spiegel van het prostaatspecifieke antigen (PSA) een stuk minder snel opliep dan bij personen die geen granaatappelsap dronken. Dit is indicatief voor een langere tijd vooraleer de prostaatkanker weer het hoofd opsteekt. Kankersoorten, waarbij de granaatappel ook zou kunnen worden ingezet, zijn: long- , colon- en huidkanker en leukemie.
Kokosbloesemsuiker of gula java, parel onder de ongeraffineerde suikers
Iedereen die een beetje met zijn gezondheid is begaan, weet dat je best alle geraffineerde suiker uit het voedings-patroon schrapt. Want steeds meer wordt duidelijk dat het overmatig gebruik ervan de kans verhoogt op degeneratieve aandoeningen zoals osteoporose, hart- en vaatziekten, auto-immuunziekten en kanker. Ook de link met diabetes type 2, nochtans lang en hardnekkig ontkend vanuit de voedingsindustrie, is ondertussen bewezen. Daarom verkiest de verwittigde consument als alternatieven - weliswaar mits spaarzaam gebruik - liever ongeraffineerde suikers. Een absolute topper hierbij is ongeraffineerde kokosbloesemsuiker of gula java. Omschrijving en productie
Ongeraffineerd en onbehandeld
Ongeraffineerde kokosbloesemsuiker of kokospalmsuiker, in Java ‘gula java’ genoemd, is een ongeraffineerde suikerbron die al eeuwen in Indonesië, op de Filippijnen en in andere delen van Azië als natuurlijk zoetmiddel wordt gebruikt. Ze wordt aangemaakt van de zoete nectar, die verschijnt als de geurige bloemknoppen van de kokospalm (Cocos nucifera) worden aangesneden. Deze ‘kokosnectar’ is een zoet, aromatisch sap, dat doorgaans elke morgen wordt verzameld, hoog in de kruin van de palm. Bij een traditionele productie wordt het zoete sap vervolgens in een grote ketel of wok langdurig boven een open vuur of op houtskool verwarmd. Daarbij laat men het water traag evaporeren of uitdampen. Het ingedikte, boterachtige sap, dat men aldus verkrijgt, wordt vervolgens in lege kokosschelpen of andere houten recipiënten gegoten, waarin het gaat stijven. De harde blokken die er na het drogen uit gehaald worden, verpulvert men nadien tot de zachte en korrelige kokospalmsuiker. De kleur van ongeraffineerde kokosbloesemsuiker kan variëren van crèmekleurig beige over goudbruin tot een donkere karamelkleur. Naast de kleur, kan ook de zoetheid en het aroma variëren naargelang de leeftijd van de aangesneden bomen, het jaar van oogst, de graad van drogen, de variëteit van de kokosbomen en het exacte procedé van de vaak kleinschalige producties.
Voor alle duidelijkheid: er gebeurt dus in geen geval een raffinage, centrifugering of bleekproces bij het winnen van ongeraffineerde kokospalmsuiker, processen die wel centraal staan in de productie van geraffineerde biet- of rietsuiker. Soms wordt het ingedikte sap van de kokosbloesem zonder droogproces als een soort siroop in flessen of als pasta in tubes verpakt. Er bestaan ook kruidige combinaties van kokospalmsuiker met planten als gember en curcuma. Op te merken valt dat een gelijkwaardige ongeraffineerde suiker kan gewonnen worden uit de Borassus (Palmyra palm). Maar kokospalmsuiker dient in elk geval onderscheiden te worden van de palmsuikers, afkomstig van het sap van de dadelpalm (Phoenix dactylifera), van het sap van de Arengpalm (Arenga pinnata) en van het merg van de sagopalm (Metroxylon sagu).
Smaak en samenstelling Ongeraffineerde kokosbloesemsuiker heeft een subtiele zoete smaak, die lijkt op die van ongeraffineerde, ruwe rietsuiker, maar met een meer afgeronde, boterachtige en karamelachtige component en zonder een metaalachtige nasmaak. Ze wordt dan ook door de meesten als de lekkerste natuurlijke suiker betiteld. Gula java bevat gemiddeld 80 à 85 % sucrose, 6 à 8 % glucose en 5 à 12 % fructose, 2 % water en 1,4 à 2 % droogrest. Qua mineralen bevat ze per 100 g ongeveer 1030 mg kalium, 79 mg fosfor, 29 mg magnesium, 26 mg zwavel, 6 mg calcium, 2,2 mg ijzer, 2 mg zink, 0,6 mg boor en 0,1 mg mangaan. Qua vitaminen valt vooral het veel hogere vitamine C-gehalte op in vergelijking met andere ongeraffineerde suikers (23 mg/100 g). Aanwezig zijn ook de B-vitamines B1, B2, B3, B6 en zelfs B12, door het lichte fermentatieproces. In het totaal vertoont gula java dus een veel grotere voedingswaarde dan de geraffineerde suikers.
Belangrijke bron van antioxidanten! Heel wat aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, kanker, gewrichtsreuma, de ziekte van Alzheimer en andere degeneratieve
FEBRUARI 2013
BioGezond
9
Kokosbloesemsuiker is een echte topper onder de ongeraffineerde suikers
aandoeningen, worden voor een deel veroorzaakt door het feit dat de westerse mens te weinig beschermende antioxidanten met het voedsel naar binnen krijgt, wat bijdraagt tot een chronische lage graad ontsteking. Om het tekort aan antioxidanten aan te vullen wordt daarom geheel terecht aangeraden om meer groenten en fruit te eten. Onderzoekers hebben nu kunnen aantonen dat, indien de voedingsindustrie de 130 g geraffineerde suikers of ‘lege’ calorieën die per dag door een gemiddelde westerling worden ingenomen zou vervangen door ongeraffineerde en dus nog nutriënten bevattende zoetmiddelen, de westerse mens per dag een hoeveelheid antioxidanten extra zou opnemen, te vergelijken met een portie bessen of noten! Het verschil in antioxidanten tussen geraffineerde suikers
- 50 % op uw haaronderzoek Aanbieding van 15 februari tot 30 maart 2013
en ongeraffineerde zoetmiddelen is trouwens vergelijkbaar met het verschil tussen geraffineerde granen en volle granen. Nu blijkt kokosbloesemsuiker een echte topper onder de ongeraffineerde suikers te zijn, omdat ze in deze groep de hoogste antioxiderende werking etaleert! In een welbepaalde schaal voor het meten van antioxiderende werking, de zogenaamde ‘ORAC-waarde’ of ‘Oxygen Radical Absorbance Capacity’, scoort gula java namelijk met 2200/100 g wel zeer hoog. Merkelijk hoger dan andere ongeraffineerde suikers zoals ongeraffineerde ruwe rietsuiker, ahornsiroop, echte honing en ruwe, ongeraffineerde rietsuikermelasse.
Lage glycemische index Verder is het voor een geconcentreerd - weliswaar natuurlijk - suiker heel verrassend dat gula java een vrij lage glycemische index vertoont, namelijk 35. Dat betekent dat ze een stuk minder snel de bloedsuikerspiegel de hoogte injaagt in vergelijking met gelijke hoeveelheden geraffineerde suiker of andere ongeraffineerde suikers. Niet dat dit meteen een vrijbrief vormt om er grote hoeveelheden van te gaan gebruiken, of om dit zoetmiddel regelrecht aan te bevelen bij diabetes of overgewicht, maar het is nog een element dat – naast de heerlijke smaak en het hoge antioxidantengehalte – verklaart waarom kokosbloesemsuiker ‘de gezondste suiker van moeder natuur’ wordt genoemd.
Verwerking Interessant is ook de lage smelttemperatuur en de hoge verbrandingstemperatuur van kokospalmsuiker, waardoor ze ideaal is in warme bereidingen en in confiserie. Ze mengt bovendien zeer goed met vloeistoffen en met deeg. Ze kan ongeraffineerde rietsuiker vervangen in een verhouding 1 : 1.
Duurzaam en fair trade Er zijn nog 2 redenen waarom we ongeraffineerde kokospalmsuiker in huis zouden halen. Om te beginnen is dit volgens de FAO (Food and Agriculture Organisation) de meest duurzame suiker, omdat een kokospalmplantage per oppervlakte meer suiker levert dan een rietsuikerplantage of een suikerbietenveld en dit met minder middelen. Verder kunnen we via ‘fair trade’ of eerlijke handelspraktijken er het inkomen van arme Aziaten mee verhogen tot verdubbelen: een gemiddeld gezin heeft beschikking over 10 à 30 kokospalmen om er op de traditionele manier en zonder raffinagetechnieken de ongeraffineerde kokospalmsuiker te produceren. www.cliniqueducheveu.be
EEN HEEL INTENSIFE PROGRAMMA OM UW HAARGROEI OPNIEUW TE STIMULEREN BELGÏE FLEURUS - Rue Plomcot, 6 • Tel. 071 81 19 94 DENDERMONDE - Grote markt, 29 • Tel. 052 52 48 23
HAACHT - Keerbergsesteenweg, 4 • Tel. 016 60 04 61 MARIEKERKE - K. Van Doorslaerlaan, 67 • Tel. 0475 68 19 13
www.elitecoiff.be
10
BioGezond
FEBRUARI 2013
Opgepast Zorg ervoor dat je 100 % ongeraffineerde kokosbloesemsuiker aankoopt. Soms wordt kokospalmsuiker gemengd met geraffineerde witte suiker, met geraffineerde maltose of andere goedkope zoetmiddelen om producten van een dubieuze kwaliteit op te leveren, die men nog ‘gula java’ durft te noemen. Probeer ook steeds de herkomst ervan te traceren om na te gaan of ze verkregen wordt door eerlijke handelspraktijken.
Gula Java Cacao van Amanprana: Gezonde prestatiedrank met kokosbloesem suiker
SUPER VOEDING
UITHOUDING
De nieuwe gezonde familiedrank Gula Java Cacao is lekker zowel met melk, water of graandrank. Warm, lauw of koud. Voor jong en oud. Boordevol gezonde energie. Als goede start bij het ontbijt, als energierijk tussendoortje, bij recreatie, sport, spelen, studeren, uitgaan en andere ogenblikken waarop je lichamelijk en geestelijk moet presteren. Bij burnout of winter bleus. Gula Java Cacao is je batterijen gezond opladen en genieten. Waarom is Gula Java Cacao de nieuwe gezonde familie- en prestatiedrank? Dankzij de kokosbloesem suiker heeft Gula Java Cacao van nature een lage glycemische index (GI 30), een hoge antioxidatieve waarde (ORAC 19.152), veel mineralen en electrolyten. De kokosbloesem suiker is Fair World en helpt 853 Javaanse gezinnen aan een extra inkomen. De Cacao en vanille zijn Fair Trade. Tel: 03 653 25 41, www.noble-house.tk ▲ 1 eetlepel Gula Java Cacao in warme 0% of koude melk, water JUNK of graandrank. In een glas, een gezellige FairTrade mok of in je drinkfles. FairWorld SERENE LEVENSKRACHT
Feiten & cijfers
Het is Gula Java kokosbloesem suiker die Gula Java Cacao onderscheidt van andere chocolade- en sportdranken
ORAC 2.200
ORAC 2.200
✔ Stabiele suikerspiegel
Glycemische Index GI: hoe lager de GI, des te stabieler je suikerspiegel. Voor minder dips tijdens je prestaties
Geraffineerde suiker 68 Oersuiker, Rapadura 61 Ahorn 54 Honing 48 Agave 40 Gula Java 35 GI van Gula Java Cacao=30
AMAN PRANA
✔ Veel antioxidanten
Orac-waarden: hoe hoger de Orac, des te meer antioxidanten je voeding bevat. Voor meer weerstand en snelle recuperatie.
GULA JAVA CACAO
De nieuwe gezonde sportdrank Michael Phelps, 8-voudig Olympisch zwemkampioen, dronk chocalademelk tijdens de Olympische Spelen. Geen steroïden of supplementen. Nieuw onderzoek bevestigt dat je met magere chocoladedrank sneller herstelt van zware fysieke inspanningen en deze ook langer volhoudt dan met sportdrank. De James Madison Universiteit concludeerde dat bij voetballers die magere chocolademelk (Gula Java Cacao) drinken, er minder spierafbraak optreedt dan met traditionele info www.noble-house.tk sportdranken. De Indiana Universiteit publiceerde dat wielrensters 50% langer konden fietsen en sneller herstelden met magere chocomelk (Gula Java Cacao) dan ORAC 19.152 met sportdrank. De Harrisonburg universiteit in Virginia voegde een beetje eiwitten bij koolhydraatrijke sport+ENERGIE drank en ontdekte dat de maximale krachtinspanning met maar liefst 29% tot 40% verlengde. Gula Java Cacao beantwoordt perfect aan die nieuwe sportdrankdefinitie: verschillende suikers, eiwitten en electrolyten (mineralen). M.a.w. bestaande sportdranken zijn achterhaald. De nieuwe prestatiedrank heet Gula Java Cacao.
Tomaat Wortel Mango Kiwi Gula Java Gold Cacao
406
666
• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu •
1.002
1.210 19.152
q BioGezond
koken Auteur Ludo Slaets
Al is volgens de matriarchale kalender de lente reeds begonnen op 2 februari, het blijft toch nog even wachten voor we weer volop kunnen genieten van verse groenten en fruit. Bol- en knolgewassen troef dus bij deze editie. Niet getreurd echter, aardse groenten versterken en brengen ons terug naar de eenvoud. Misschien wel een uitdaging?
GEVULDE RIJSTBALLETJES MET HALLOUMI
Ingrediënten • • • • • • • • • • • •
400 gr. kleefrijst 600 ml. groentebouillon 1 eetlepel curcuma Halloumi kaas 1 sjalotje 5 champignons ½ teentje look Gomasio Paneermeel Boter Olijfolie Kokosolie
Bereiding - Maak een duxelles door het sjalotje, de champignons en de look heel fijn te snijden en fruit aan in een beetje boter. Laat afkoelen. - Kook de rijst met de groentebouillon en voeg op het einde de curcuma toe. Kruid met een beetje peper. - Haal van het vuur en laat onder deksel nog even drogen. - Snij enkele kleine blokjes van de halloumi en bak deze even aan in olijfolie. - Wanneer de rijst voldoende is afgekoeld, de handen bevochtigen en balletjes maken. Druk met de duim een gaatje en vul dit op met een stukje halloumi en een beetje duxelles. Terug dicht stoppen en laten opstijven. - Meng de gomasio met evenveel paneermeel en rol de balletjes hier door zodat het stevig ingedrukt wordt. - Verwarm kokosolie in een diepe pan en bak hierin de balletjes tot goudbruin. - Dien op met gegrilde halloumi en gegrilde groenten.
12
BioGezond
FEBRUARI 2013
AARDPEER SOEP MET LINZEN EN AMANDELEN Ingrediënten • • •
•
1 ui ½ courgette 500 gr. aardpeer (topinamboer) 100 gr. knolselder
• • • • •
Gember schijfje (1 cm) 2 liter groentebouillon 50 gr. linzen naar keuze Kokosolie 10 amandelnoten
Bereiding - Laat de amandelen een nachtje weken in water. - Stoof de ui samen met de geschilde courgette en de knolselder aan in een bodempje kokosolie. - Voeg de geschilde en in stukken gesneden aardpeer en gember erbij en bevochtig met de bouillon. Laat langzaam garen. - Kook de linzen apart tot bijna gaar en hou apart - Mix de soep en kruid eventueel bij. - Dien op met wat gehakte amandelen en de linzen.
Ingrediënten • • • • • • •
1 ui 4 rode bietjes ¼ venkel 2 stengels citroengras ½ courgette Groentebouillon Kokosvet
RODE BIETSOEPJE MET CITROENGRAS
Bereiding
- Schil de bietjes, snij ze in stukken en fruit aan in een beetje kokosvet samen met de ui. - Snij het citroengras overlangs door en doe het samen met de gesneden venkel en courgette bij de bietjes. - Bevochtig met 2 liter bouillon en laat zachtjes sudderen tot de bietjes gaar zijn. - Haal het citroengras eruit en mix de soep fijn. Eventueel afsmaken met een beetje peper van de molen. - Dien op met wat scheutjes en een blaadje koriander.
FEBRUARI 2013
BioGezond
13
GRANOLA MET GOJIBESSEN Ingrediënten • •
• • • •
100 gr.amazonia (brazil) noten 50 gr. pistache noten (ongezouten) 50 gr. amandelen 50 gr. walnoten 75 gr. hazelnoten 100 gr. zonnebloempitten
• • • • • •
100 gr. pompoenpitten 3 el. gemberstroop 200 cl. appelsap ongefilterd 40 gr. rode palmolie 1 eetlepel kaneelpoeder 2 eetlepels gedroogde goijibessen
Bereiding -
Zet de gojibessen de avond ervoor in een beetje water te weken. Hak de noten grof. Meng er de zonnebloem- en pompoenpitten door. Laat de palmolie zachtjes vloeibaar worden en meng deze met de gemberstroop en het appelsap door de noten. Bestrooi met het kaneelpoeder en meng alles goed door mekaar. Spreid uit op 2 bakplaten bekleed met bakpapier en zet gedurende 25 minuten in een op 150 graden voorverwarmde oven. Regelmatig omroeren en pas uithalen als de granola goed droog is. Serveer met de geweekte gojibessen.
TIP: Granola is, gemengd met yoghurt, een ideaal ontbijt. Ook heel lekker als tussendoortje. Goed afgesloten kan je het geruime tijd bewaren.
Ingrediënten • • • •
2 wortelen 2 sjalotjes 1 courgette 10 champignons
}
¼ knolselder 10 spruitjes ¼ broccoli 1 stukje gember
• • • •
• • • •
3 takjes tijm 1 takje rozemarijn Rode palmolie Grof zeezout
WINTERS GROENTENSTOOFPOTJE
Bereiding - Kook de schoongemaakte spruitjes apart gedurende een drietal minuten en dompel ze dan in koud water. - Stoom de broccoli kort. - Snij de rest van de groenten in stukken en fruit deze aan in een bodempje palmolie, samen met de gember. - Snij de spruitjes half door en voeg deze dan samen met de tijm en de rozemarijn bij de andere groenten. - Laat onder deksel een kwartiertje gaar worden en dan pas de broccoli toevoegen. - Kruid met peper van de molen en grof zeezout.
GEZOND EN BIOLOGISCH KOKEN: een handleiding naar een gezonde keuken Gezond en biologisch koken, een handleiding naar een gezonde keuken is een compilatie van 54 gerechten die eerder in deze kookrubriek van BioGezond zijn verschenen. Auteur Ludo Slaets heeft de gerechten rijkelijk aangevuld met nooit eerder gepubliceerde informatie over de voedingswaren, met hun voedingswaarde en hun invloed op de gezondheid. Het boek bevat veel tips over gezonde voeding en hoe je er praktisch mee aan de slag kan. Het legt in begrijpbare taal uit hoe het zuur-base evenwicht werkt, wat gezonde voedselcombinaties zijn en waarop te letten bij de aankoop van producten . Gezonde suikers en vetten, hoe je best je keukenmateriaal kiest en het waarom daarvan worden duidelijk uitgelegd aan de hand van voorbeelden. Verder is er een handige index van de voedingsstoffen zodat je snel de gerechten met die bepaalde nutriënten kan terugvinden. Het boek is verkrijgbaar via de natuurvoedingswinkels of rechtstreeks via info@gezondheidscentrumVitruvius.be
Gezond en biologisch koken – 176 pagina’s – hard cover - kostprijs 24,50 euro - ISBN & EAN: 9789090272894
14
BioGezond
FEBRUARI 2013
GEWICHT VERLIEZEN ZONDER OPNIEUW AAN TE KOMEN olen Aanbev eids slankh ma program
DOEL
AminoBase, een aanbevolen slankheidsprogramma, gegarandeerd zonder risico van stoornissen van de stofwisseling en waarmee u na gewichtsverlies niet weer zult aankomen Met AminoBase is er geen jojo-effect !
2 maaltijden door AminoBase vervangen
= AFNEMEN* NUT: 979/17 CNK : 3017-407
Slankheidsprogramma : 2 maaltijden/dag gedurende 1 maand 8 dozen = 125 € Per telefoon geeft Marion u antwoord
In de week, elke ‘s morgens 02/808.13.51
! W E N
2
= HET GEWENSTE GEWICHT BEHOUDEN*
* door de EFSA bevestigde gezondheidsclaims
DUOde LACTABASE Dr. Jacob’s®
Lactacholine + Ontzurende Formule
+
NUT/AS : 979/19 CNK : 3017-381
1 maaltijd door AminoBase vervangen
& luten sans glactose sans
19,95 €
NATURAMedicatrix www.naturamedicatrix.be
! ule W E m N e forine B1 ieuw
N vitam met
++ -
g Werkin Lever hart Vet
Commerciele inlichtingen of bezoek Vraag Gloria Dinsdag, donderdag en vrijdag namiddag 02/808.13.51
de n i p o els o k e T nk i w o bi
u w terugge-gie wo nnen ener
Ondersteunt de leverfunctie Onderhoudt een normaal niveau van homocystein Normale vetstofwisseling NUT/PI 979/9
23,95 €
gezondheidsclaims van de EFSA
Vitamine K2,
beschermt tegen botontkalking en slagaderverkalking Misschien hebt U zich als eens afgevraagd waarom er in onze samenleving tegelijkertijd zoveel botontkalking (met gebrek aan calcium in de beenderen) als slagaderverkalking (met overmatige calciumneerslag in de vaatwanden) voorkomt? Deze zogenaamde ‘calciumparadox’ wordt voor het grootste deel uitgelegd door een gebrek aan vitamine K2, het vitamine dat in ruime mate bepaalt waar calcium wordt neergelegd in het lichaam. Toch krijgt deze vitamine nauwelijks aandacht in de reguliere geneeskunde! Nog steeds worden eerst medicijnen ingezet vooraleer er wordt nagegaan wat vitamine K2 - eventueel in combinatie met andere voedingsstoffen – voor de gezondheid kan betekenen.
K1 en K2 Van vitamine K bestaan er in hoofdzaak 2 vormen. Vitamine K1, ook phylloquinone, fylochinon of fytomenadion genoemd, bepaalt voor ongeveer 85 % de bloedspiegel aan totale vitamine K. Vitamine K1 halen we vooral uit groene groenten (groene kool, broccoli, spruiten, Chinese kool, spinazie, sla, luzerne), uit bloemkool en rapen, uit olijfolie, boter, kaas en eidooier. Minder belangrijke bronnen zijn vlees, melk, brood, yoghurt, groene thee, fruit, vis, en varkenslever. De belangrijkste functie – waarop we in dit artikel niet dieper ingaan – van vitamine K1 is een prominente rol in de bloedstolling, waarbij het in de lever de aanmaak van stollingsfactoren zoals protrombine (het uitgangseiwit voor bloedstolling) en de stollingsfactoren II, VII, IX en X bevordert. Vitamine K2, ook menoquinone of menochinon genoemd, bepaalt voor 15 % de bloedspiegel aan vitamine K. Ze wordt bij een gezonde darmflora voor een niet onbelangrijk deel door de goede darmbacteriën aangemaakt. Verder treffen we vitamine K2 vooral in gefermenteerde voedingsbronnen zoals natto en tempeh (gefermenteerde sojaproducten) en zuurkool, terwijl ook gefermenteerde zuivelproducten als kaas, yoghurt en kwark goede bronnen zijn. 16
BioGezond
FEBRUARI 2013
Voor de volledigheid moeten we opmerken dat er met vitamine K3 of menadion ook een synthetisch aangemaakte vorm van vitamine K bestaat. Qua fysieke eigenschappen van het vetoplosbaar vitamine K kunnen we aanstippen dat het vrij hittebestendig is (tegen koken, bakken en braden), maar wel gevoelig is voor licht en zuurstof.
Vitamine K2, cruciaal voor sterke botten Al tientallen jaren kent men het belang van vitamine D voor het botweefsel: deze vetoplosbare vitamine bepaalt namelijk voor een groot deel de opname van calcium (en fosfor) in onze spijsvertering. Vitamine D verklaart dus wel hoe calcium in de bloedbaan raakt, maar niet hoe het optimaal in de beenderen terechtkomt. Sinds enkele jaren is dit laatste ook opgehelderd: vooral Japanse en Nederlandse onderzoekers hebben kunnen aantonen dat vitamine K2 het neerleggen van calcium in de beenderen bevordert en zo bijdraagt tot de ordelijke structuur en sterkte van beenderen. Vitamine K2 oefent zijn werking namelijk in eerste instantie uit op de beenopbouwende cellen of ‘osteoblasten’, die instaan voor de aanmaak van osteocalcine, het eiwit dat calcium opneemt uit het bloed en neerlegt in het botweefsel. Als essentiële cofactor voor
het enzym gammaglutamylcocarboxylase katalyseert Vitamine K2 wervels. Ook kon alleen in deze twee groepen vastgesteld worden namelijk de omzetting van het aminozuur glutaminezuur (Glu) dat er voldoende activering was van osteocalcine, de verbinding die calcium neerzet in de beenderen. Sterker nog is het gegeven dat tot gammacarboxylglutaminezuur, waardoor de inactieve vorm studies aantonen dat het toedienen van osteocalcine wordt omgezet tot van meer dan 500 mg calcium per dag de geactiveerde vorm. Hierbij moet Vitamine K2 draagt bij zonder vitamine K de kans op harttrouwens opgemerkt worden dat ook en vaatziekten verhoogt, omdat teveel vitamine K1 deze calciumfi xerende tot de ordelijke structuur calcium in de vaatwand terechtkomt functie voor een deel kan vervulen sterkte van beenderen. in plaats van in de beenderen. Als we len. Maar laatstgenoemde vitamine weten hoeveel mensen tegenwoordig vertoont vooral een affiniteit voor de nog een voedingssupplement tegen osteoporose innemen dat geen lever (met aanmaak van stollingsfactoren), terwijl vitamine K2 veel vitamine K2 bevat én daarnaast teveel calcium aanvoert, dan is er meer zijn werking uitoefent in het botweefsel. Logische conclusie nog veel werk aan de winkel! uit het voorgaande is uiteraard dat vitamine D3 en vitamine K2 een belangrijke synergie voor sterke beenderen vormen.
Vitamine K2 remt atherosclerose af
Vitamine K2 nodig in botformule! Ondanks het feit dat de cruciale rol van vitamine K2 bij het neerzetten van calcium in de botten duidelijk is aangetoond, krijgt deze vitamine – in tegenstelling tot vitamine D – niet de erkenning die ze verdient in de preventie en aanpak van osteoporose! Recent toonde een studie zelfs aan dat supplementeren met calcium en vitamine D zonder extra vitamine K niet veel zin heeft bij botontkalking, omdat zoals verwacht dan de opgenomen calcium onvoldoende terecht komt in de botten. In deze studie werd aan 3 groepen postmenopauzale vrouwen gedurende 1 jaar een supplement gegeven dat ofwel calcium en vitamine D3, ofwel calcium en vitamine D en vitamine K1, ofwel calcium en vitamine D3 en vitamine K2 bevatte. Na 12 maand werd aangetoond dat enkel in de groepen die de supplementen kregen met vitamine K1 of vitamine K2 er een significante toename was van de botdichtheid in de ruggen-
Atherosclerose, het proces waarbij de bloedvaten geleidelijk dichtslibben en dat aan de basis ligt van het grootste deel van de hart- en vaatziekten, wordt in de volksmond ook wel eens ‘aderverkalking’ genoemd. Behalve het feit dat dit proces zich enkel in de slagaders afspeelt en niet in de aders, is deze naam zo gek nog niet: het is zo dat inderdaad vooral een overmatige kalkneerslag de bloedvaten vernauwt, veeleer dan het ophopen van cholesterol. Inmiddels is gebleken dat vitamine K2 – naast het vastleggen van calcium in de beenderen – ook een hoofdrol vervult in het weghouden van calcium uit de bloedvatwand: als essentiële cofactor voor het enzym gammaglutamylcocarboxylase katalyseert vitamine K2 namelijk de omzetting van het aminozuur glutaminezuur (Glu) tot gammacarboxylglutaminezuur (Gla). In de slagaderwand bevordert dit de vorming van het actieve, calciumbindende ‘Matrix Gla-proteïne’ of MGP, een eiwit dat wordt gevormd door de vaatendotheelcellen
's Morgens en’ s avonds genieten
Zenbev bevat vitamine B3 en B6 die bijdragen tot de normale werking van het zenuwstelsel en de psychologische functie. Zenbev is een voedingssupplement dat het resultaat is van jarenlang onderzoek. Het basisingrediënt dat voor Zenbev gebruikt wordt, komt uit pompoenpitten en is oplosbaar in water of vruchtensap. Dankzij zijn weldoordachte samenstelling bevat Zenbev van nature aminozuren zoals tryptofaan, mineralen en vitaminen. Zenbev bevat natuurlijke vitamine B3 en B6. Vitamine B6 draagt bij tot de regulering van de hormonale activiteit. Vitamine B3 en B6 dragen bij tot een normale psychologische functie en tot de normale werking van het zenuwstelsel. Zenbev werd ontworpen door het Biosential team met aan het hoofd Craig Hudson M.D.. Zij zijn gespecialiseerd in het onderzoek naar oplossingen, op basis van natuurlijke voedingsproducten, om een optimale gezondheid te behouden. Zij combineren hiervoor wetenschap en natuur. Dit resulteert in producten van de hoogste kwaliteit die u met ongeëvenaarde efficiëntie het beste uit het leven laten halen. Een dagelijkse dosis 'Zen' met Zenbev.
Voor meer info, surf naar www.zenbev.be of bel +32 (0)52 48 43 00
OjIbwa De roeck
your health, our mission
OJ-adv Zenbev_APO_14-1-2013.indd 1
15/01/13 09:33
FEBRUARI 2013
BioGezond
17
en de gladde spiercellen van de vaatwand, en dat calciumafzettingen in de vaatwand helpt voorkomen. Op te merken valt dat er ook hier een synergie is met vitamine D: deze vitamine bevordert de genexpressie voor de vorming van het Matrix Gla-proteïne (MGP). Ook hier valt het niet begrijpen dat de reguliere geneeskunde, die vooral zijn heil zoekt in cholesterolverlagers, nog niet aan vitamine K2 denkt om atherosclerose te helpen afremmen!
Waarvoor vitamine K ook belangrijk is Naast hun rol in de bloedstolling (K1 belangrijker dan K2) en hun rol in het neerzetten van calcium in de botten en weghouden uit de vaatwanden (K2 belangrijker dan K1), dragen de vitamines K ook bij tot: d een goede leverfunctie: zo helpt vitamine K braken en misselijkheid voorkomen tijdens de zwangerschap. Ernstige tekorten aan vitamine K bevorderen het ontstaan van leverkanker bij mensen met levercirrose. d een bescherming tegen het ontstaan van bepaalde tumoren: vitamine K draagt bij tot het induceren van apoptose (geprogrammeerde celdood) en bij tot een goede celdifferentiatie. Tekorten zouden ondermeer de kans op ovarium- en longcarcinoom verhogen. d de regulering van de menstruatiecyclus: een gebrek aan vitamine K1 kan de bloedingneiging en het bloedverlies tijdens de menstruatie verhogen d een goede doorbloeding: tekorten aan vitamine K (vooral K2) kunnen bijdragen tot spierkrampen, restless legs (rusteloze benen), varices (spataderen) en paresthesieën (gevoelsstoornissen)
Menaquinone-7, de goede vorm Vitamine K2 bestaat eigenlijk uit een groep van verbindingen, de menaquinones genaamd. Aangetoond is dat hiervan ‘menaquinone-7’ de grootste opneembaarheid en werkzaamheid vertoont. Vooral het gefermenteerde sojaproduct natto is heel rijk aan menaquinone-7 en de werking ervan tegen osteoporose is ruimschoots aangetoond. Kies daarom steeds voor natuurlijke vitamine K2 onder de vorm van menaquinone-7 uit natto en vermijd synthetische vitamine K2 of – menaquinones.
Tekorten vaak voorkomend Het grootste deel van de Belgische en Nederlandse bevolking vertoont een subklinisch tekort aan de vitamines K1 en K2, een tekort dat zelden wordt (h)erkend. Eén en ander heeft natuurlijk te maken met het feit dat vitamine K een vetoplosbare (en vaak moeilijker op te nemen) vitamine is en dat ze voor een deel ook door een gezonde darmflora moet aangemaakt worden. Zo kunnen mensen met 18
BioGezond
FEBRUARI 2013
Vitamine K2 vervult ook een hoofdrol in het weghouden van calcium uit de bloedvatwand. darmziekten zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, chronische diarree en andere aandoeningen met verstoorde darmflora tekorten vertonen door een verminderde productie van vit K door de goede darmflora en/of door een verminderde opname van vit K. Ook valt te begrijpen dat het gebruik van antibiotica, vooral bij langdurige therapieën en bij het gebruik van cefalosporines, door het vernietigen van de darmflora, leidt tot tekorten aan vit K. Verder kunnen, net zoals bij vitamine D, stoornissen in de vetvertering (bv. lever-, gal- en pancreasaandoeningen) leiden tot een slechte opname van het vetoplosbare vit K uit de voeding. Ook het gebruik van geraffineerde vetten leidt tot een afname van de vit K-aanbreng via de voeding en in het bijzonder het harden van vetten blijkt nefast te zijn voor het gehalte aan vitamine K. Ten slotte zijn er heel wat medicijnen die de bloedspiegel aan vitamine K verlagen: diuretica (vochtafdrijvende middelen), anti-epileptica, cholesterolverlagende middelen, aspirines, heparine, barbituraten, laxeermiddelen. Uiteraard zijn de medicijnen die het meest – maar ditmaal gewild - vitamine K tegenwerken, de bloedverdunners van het type coumarines, zoals warfarine. Ze genereren een “pseudo-tekort” aan vit K om het bloed te verdunnen (vanwege de hoger vernoemde stollingsbevorderende werking van vitamine K). Daarom is het bij therapie met coumarines niet aangewezen extra vitamine K in te nemen! Op te merken valt dat hoge doseringen vitamine E de absorptie van vit K verminderen en tot potentieel gevaarlijke bloedingen kan leiden.
Optimale dosis Als we kijken naar de door gezondheidsinstanties aanbevolen dagelijks dosis (ADH), dan is het om te beginnen eigenaardig dat er enkel wordt gesproken van ‘vitamine K’ in het algemeen en dat er geen onderscheid wordt gemaakt tussen K1 en K2. Gelukkig is inmiddels de ‘oude’ Belgische ADH voor vitamine K van 45 mcg per dag al door de Europese regelgever (EFSA) verhoogd tot 75 mcg per dag. Maar wie vitamine K2 wil inzetten ter preventie of aanpak van osteoporose en atherosclerose, doet er goed aan om te kiezen voor een dosis van minstens 90 à 100 mcg (microgram) per dag. Toxiciteit van deze vetoplosbare vitamine K2 hoef je bij deze dosis zeker niet te vrezen, want in langlopende onderzoeken zag men dat een duizend maal hogere dosis van 90 mg (milligram) niet tot nevenwerkingen leidde.
kwaliteit bovenal
Combinaties bij osteoporose Voor een optimaal resultaat van vitamine K2 in de preventie en aanpak van osteoporose zijn in eerste instantie de beste bondgenoten: d uiteraard vitamine D3 (minstens 2000 IU/dag) d calcium in een goed opneembare vorm (vb. calciumcitraat), maar per dag niet meer dan 500 mg elementair calcium aanvoerend! d magnesium in een goed opneembare vorm (vb. magnesiumcitraat, of beter nog magnesiumbisglycinaat): houdt calcium weg uit de weke weefsels en helpt ze neer te zetten in de botten Interessant zijn ook: d cholinegestabiliseerd orthosiliciumzuur als de ultieme ‘collageenbooster’, want collageen maakt het grootste deel van het basisskelet uit van de botten. Heeft een bewezen werking. d vitamine C: draagt ook bij tot de sterkte van collageen d zink, mangaan en boor: dragen ook bij tot sterke botten d collageen type 2, MSM, glucosamine, chondroïtine: versterken ook de basis van botten d vitamine A en E: dragen bij tot de antioxidante bescherming van botweefsel d vitamine B6, foliumzuur (B9) en vitamine B12: verlagen de spiegel aan homocysteïne, vrij radicaal dat ook het botweefsel aantast
Kyolic EPA PLUS draagt bij tot een normale werking van het hart 1,2, tot gezonde bloedvaten3 en een normaal homocysteïnemetabolisme4 1 met gefermenteerde knoflook (Aged garlic Extract), dat bijdraagt tot een normale functie van het hart en tot het behoud van een normale cholesterolspiegel
met zuivere visolie (EPA en DHA), die bijdraagt tot een normale functie van het hart
2
met vitamine K2, dat bijdraagt tot de gezondheid van de bloedvaten
3
met vitamines B6, foliumzuur en B12, die bijdragen tot een normaal homocysteïnemetabolisme
4
Combinaties tegen atherosclerose Naast het afremmen van de kalkneerslag in de vaatwand door vitamine K2, kunnen nog andere voedingssupplementen ingezet worden om atherosclerose af te remmen: d omega-3-vetzuren (EPA en DHA, min 500 mg/dag) uit een goed visoliepreparaat d gefermenteerde knoflook (aged garlic extract) d vitamine B6, foliumzuur (B9) en vitamine B12: verlagen de spiegel aan homocysteïne, vrij radicaal dat de vaatwand aantast d antioxidanten die het vaatwandendotheel beschermen: ubiquinol, OPC (oligomere procyaniden uit wijnpitten of dennenschors), astaxanthine, alfaliponzuur, vitamine E, resveratrol d vitamine C: beschermt de integriteit van de vaatwand
reukloos! 90 caps. €24,59
Kyolic EPA PLUS totaalcomplex van gerijpte knoflook en de passende nutriënten
Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek Info Mannavita: 056 43 98 52 - info@mannavita.be - www.mannavita.be
FEBRUARI 2013
BioGezond
19
Curcuma en boswellia,
remmen ‘lage graad’ -of ’stille’ ontsteking De vraag naar natuurlijke en veilige ontstekingswerende of anti-inflammatoire voedingssupplementen is nog nooit zo groot geweest. Enerzijds zien we een gestage toename van talrijke, door een ‘stille’ ontsteking veroorzaakte aandoeningen, anderzijds wordt steeds meer duidelijk dat ontstekingswerende medicijnen – zeker bij langdurig gebruik – vervelende tot zelfs zeer ernstige nevenwerkingen kunnen hebben. Met Curcuma of Kurkuma (Curcuma longa/xanthorrhiza) bestaat een topkruid om op een veilige manier inflammaties te bedwingen, zeker als door een optimale formulering de sterk ontstekingswerende curcuminoïden goed worden opgenomen. Helemaal ideaal is de combinatie van Kurkuma met een extract uit wierookhars (Boswellia serrata). Lage graad ontsteking De laatste jaren hebben heel wat wetenschappelijke studies ons het inzicht verschaft dat de meeste ziekten worden veroorzaakt door een chronisch, ‘lage graad’ - of ‘stil’ ontstekingsproces. Het meest gekend, vanwege de evidente pijnklachten die het bewegen bemoeilijken, zijn de gewrichtsklachten bij artrose en artritis en bij andere ontstekingsverschijnselen van het voortbewegingsstelsel zoals pees- en slijmbeursontstekingen. Maar ook hart- en vaatziekten, de ziekte van Alzheimer, diabetes, leververvetting, inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, colitis ulcerosa), overgewicht, vroegtijdige ouderdomsverschijnselen, chronisch obstructief longlijden (astma), talrijke andere aandoeningen en zelfs kanker stoelen op deze sluipende, maar gestaag om zich heen grijpende ontsteking. Daarom is het zaak om in de preventie en aanpak van al deze ziekten eerst via een gezonde voeding en een verstandige levensstijl deze onderhuidse ontstekingsfactor zoveel mogelijk af te remmen en schadelijke vrije radicalen een halt toe te roepen. De curcumawortel – tegenwoordig de meest onderzochte plant – kan met zijn gele ‘curcuminoïden’ een belangrijke ontstekingswerende werking uitoefenen en tegelijk een belangrijke antioxiderende bescherming bieden.
Minder gewrichts- en spierpijn Curcuma longa
20
BioGezond
Heel interessant is de ontstekingswerende werking van curcuma op spieren en gewrich-
FEBRUARI 2013
ten. De curcumawortel is meer bepaald een natuurlijke remmer van de COX-2-ontstekingsweg zoals bepaalde voorgeschreven medicijnen op een synthetische manier doen. COX-2 of cyclooxygenase-2 is een enzym dat in ons lichaam aan de basis ligt van de productie van verscheidene, tot ontsteking leidende substanties (leukotriënen, tromboxanen, prostaglandines 2…). De werking van curcuma treedt wel wat langzamer in dan die van ontstekingswerende medicijnen, maar bereikt doorgaans hetzelfde niveau en leidt daarentegen niet tot maag- of darmlast of andere vervelende nevenwerkingen! Ook ziet men dat curcuma bij artrose en artritis diverse bindweefselafbrekende enzymen neutraliseert, waardoor de integriteit van het bindweefsel van kraakbeen, spieren, pezen en ligamenten beter wordt bewaard. Zo toonde een studie bij artrosepatiënten aan dat een curcumapreparaat, met fosfatidylcholine voor een betere opname van curcuminoïden (zie verder), na 2 maanden zorgde voor een toename van 201 % van de wandelafstand in vergelijking met placebo, waarbij in de derde maand nog 45 % verdere verbetering optrad. Ook was er in de curcumagroep 63 % minder gebruik van ontstekingswerende medicijnen om de pijn te temperen en traden er 38 % minder klachten van maag- en darmen op.
Hart- en vaatziekten Atherosclerose, het ingewikkelde ontstekingsproces dat de ondergrond van hart- en vaatziekten vormt, wordt ook afgeremd door curcuma. De curcuminoïden zijn bijvoorbeeld vele malen sterker als antioxidans dan vitamine E in het onschadelijk maken van vrije radicalen die de vaatwanden aantasten. Daarbij komt nog een natuurlijke en ongevaarlijke bloedverdunnende werking omdat curcuma de stollingsbevorderende stof tromboxaan A2 tegenwerkt. Maar vooral, naast een mild cholesterolverlagende werking, wordt de oxidatie van de ‘slechte’ LDL-cholesterol tot de ‘echte slechte’ en aan de vaatwand verklevende oxycholesterol afgeremd.
Preventie en afremmen van Alzheimer Sinds neurologen vaststelden dat in de leeftijdsgroep van 70 tot 79 jaar ongeveer 4,4 maal minder ziekte van Alzheimer voorkwam in landen waar veel kerrie wordt gebruikt, is curcuma veruit het belangrijkste kruid gebleken in de preventie van deze dementerende aandoening. In weefselstudies ziet men alvast dat de curcuminoïden de hersencellen vele malen beter beschermen dan vitamine E en dat de afzetting van de zogenaamde “bèta-amyloïde plaques”, hoofdoorzaak van de ziekte van Alzheimer, sterk door curcuma wordt afgeremd.
kwaliteit bovenal
Goed voor de lever en galwegen Curcuma is ook goed voor de leverfunctie. De lever produceert
Boswellia serrata
een betere kwaliteit van gal, waardoor de vetvertering wordt ondersteund en de vorming van galstenen wordt afgeremd. Ook wordt de lever beter beschermd tegen de gevolgen van alcohol en tegen toxische stoffen zoals voedseladditieven en aflatoxine B, een gevreesde gifstof afkomstig van bepaalde schimmels die op voedingswaren kunnen voorkomen. Verder bevordert curcuma de vetstofwisseling in de lever met afname van het cholesterol- en triglyceridengehalte. Wel wordt curcuma afgeraden bij ingeklemde galstenen of acute leveraandoeningen!
Curcuma PLATINUM
natuurlijk en werkzaam curcuma-extract met een veelzijdige toepasbaarheid: • draagt bij tot het behoud van soepele gewrichten • verlicht gevoelige spieren en gewrichten • ondersteunt de werking van lever en galwegen • draagt bij tot de vertering van vetten • heeft antioxiderende eigenschappen • draagt bij tot een normale werking van het zenuwstelsel
Immunomodulerend bij o.a. darmziekten Curcuma werkt ook immunomodulerend. Dat wil zeggen dat ze kwaliteit van ons immuunsysteem verbetert. Zo stimuleert ze de aanmaak van immunoglobulines G (welbepaalde antilichamen) bij virale infecties en remt ze Helicobacter pylori af, de bacterie die vaak betrokken is bij het ontstaan van maag- en duodenumzweren. Curcuma remt ook auto-immune reacties af, waarbij het immuunsysteem lichaamseigen weefsel aantast. Zo helpt ze beter de darmziekten colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn onder controle houden.
6 0 V -c a p s € 2 6 ,9 5
Ondersteuning bij kanker Bepaalde artsen zetten ook curcuma in bij kanker. Hoewel er bij mensen vooralsnog enkel een remmende werking is aangetoond op dikke darmkanker, suggereren dierenstudies en studies op weefselculturen dat curcuma ook kwaadaardige cellen van borst-, dikke darm-, slokdarm- en levertumoren afremt.
Werkzaamheid garanderen! De wateroplosbare en ontstekingswerende curcuminoïden in curcuma hebben één nadeel: ze zijn niet zo goed opneembaar in
Curcuma PLATINUM
is een wetenschappelijk onderzocht voedingssupplement, dat voor een optimale werkzaamheid is gecombineerd met fosfatidylcholine uit lecithine (Meriva®). Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek Info Mannavita: 056 43 98 52 - info@mannavita.be - www.mannavita.be
FEBRUARI 2013
BioGezond
21
q curcuma en boswellia Ziektebeelden waarbij een curcumapreparaat met verbeterde opname van curcuminoïde de ontstekingscomponent kan afnemen. d Artrose en artritis (gewrichtsklachten) d Tendinitis (peesontsteking) d Myalgie (spierpijnen) d Bursitis (Slijmbeursontsteking) d Ziekte van Alzheimer (beginstadium) d Atherosclerose (basis van vele hart- en vaatziekten) d Alcoholische hepatitis, Hepatitis, Leversteatose (resp. Leverschade door alcohol, Leverontsteking, Leververvetting) d Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis ulcerosa) d Chronische cholecystitis en cholangitis (galwegen- en galblaasontsteking) d constipatie, spastisch colon
ons darmstelsel. Wie zichwil v erzorgen met gewoon curcumapoeder, zou z eer grote hoev eelheden er v an moeten consumeren om een merkbaar effect v ast te stellen. Voor een optimale werking heb je dan ook een curcumapreparaat nodig dat garandeert dat de curcuminoïden goed opgenomen worden. Er zijn vooral drie curcumapreparaten die hun werkinghebben bewez en: d curcumapreparaten waarvan de curcuminoïden gecombineerd zijn met fosfatidylcholine uit lecithine (29-voudige toename van de opname van curcuminoïden) d curcumapreparaten waarvan de curcuminoïden voor een betere opname gecombineerd zijn met een extract uit zwarte peper (piperine, dat zorgt voor een 20-voudige toename van de opname van curcuminoïden) d curcumapreparaten, waarbij de curcumonoïden gecombineerd zijn met ar-turmeron, een component uit de essentiële olie van curcuma (met zeer overtuigende klinische studies). Stel je vertrouwen dan ook op één van de voornoemde, iets duurdere curcumapreparaten in plaats van op capsules met curcumapoeder of met gewoon curcuma-extract. Een curcumapreparaat neem je trouwens het best in op het einde van een maaltijd in.
Boswellia ook zeer nuttig Een andere plant die eveneens tot de top van de ontstekingswerende planten behoort, is Boswellia serrata of de wierookboom. In tegenstelling tot curcuma, dat vooral de COX-2-ontstekingsweg afremt, remt boswellia de 5-LOX-ontstekingsweg. 5-LOX of 5-Lipoxygenase is ook een belangrijk enzym dat ontstekingsbevorderende 22
BioGezond
FEBRUARI 2013
stoffen in het lichaam doet ontstaan. Vooral van extracten uit wierookhars is een werking aangetoond bij spier- en gewrichtsklachten en bij ontstekingsziekten van de darm (Crohn, Colitis ulcerosa), maar ze zijn ook veelbelovend bij andere lage graad ontstekingen zoals bij chronisch longlijden, hart- en vaatziekten en chronische blaas- en nierontstekingen. Net als bij curcuma is voor een optimaal effect de juiste formulering nodig. En boswellia-extract is het best werkzaam als: d het gestandaardiseerd op boswelliazuren is en daarvan 40 à 45 % bevat d het minstens 10 % bevat van het sterkst ontstekingwerend boswelliazuur: Acetyl-11-Keto- -Boswellic Acid (AKBA)
Curcuma en Boswellia, de ideale combinatie Men kan met nog meer kans op succes ontstekingen afremmen doormiddel van een ideale combinatie van 70 % curcuma en 30 % boswellia. Met deze synergie kan men namelijk door het afremmen van zowel de COX-2- als de 5-LOX-ontstekingsweg het breedste anti-inflammatoire effect bereiken. Zo kreeg in een klinische studie op mensen met gewrichtsklachten één groep dagelijks de combinatie van 700 mg van een curcuma-extract (met ar-turmeron) met 300 mg van een boswellia-extract (met 10 % AKBA) en een andere groep 2 maal 100 mg celocoxib, een regulier, sterk ontstekingswerend medicijn. Op het einde van de 12 weken durende studie kon 93 % van de patiënten op de kruidencombinatie meer dan 1000 m wandelen, in vergelijking met de 86 % van de patiënten op het medicijn. 93 % van de kruidengroep gaf afname of zelfs verdwijnen van de pijn aan, in tegenstelling van 79 % in de medicijngroep. Verder werd (uiteraard) de kruidencombinatie het best verdragen door de deelnemers aan de studie.
Nog beter effect met chondropromotoren Indien men bij gewrichtsklachten met een goed curcumapreparaat of met de synergie curcuma/boswellia werkt, dan kan men het gunstige effect daarvan nog verbeteren door tegelijk bouwstoffen voor het kraakbeen (de zogenaamde ‘chondropromotoren’) aan te bieden. We denken hierbij vooral aan de combinatie glucosamine, chondroïtine en methylsulfonylmethaan of aan het zogenaamde collageen type 2. Laatstgenoemde chondropromotor, verkregen door hydrolysatie of enzymatische splitsing van kippenkraakbeen is een perfecte afspiegeling van het menselijke kraakbeen en wordt met grote efficiëntie in het menselijke kraakbeen ingebouwd.
Het verse plantenextract,
een ideale toepassing van geneeskrachtige kruiden Steeds meer mensen gebruiken geneeskrachtige kruiden ter preventie van kwalen of om de gezondheid te verbeteren. Logisch, want als plantenpreparaten met kennis van zaken worden aangewend en voldoen aan de voorschriften van het Belgische KB Kruiden, dan zijn het veilige middelen zijn om ons te verzorgen. Nu staan er heel wat bereidingswijzen van kruiden ter onze beschikking. Een absolute topper hierbij is het verse plantenextract. Omschrijving Voor de bereiding van een vers plantenextract wordt een kruid zo snel mogelijk na de oogst verwerkt. Na wassen wordt het kruid in een passend mengsel water/alcohol (afhankelijk van het kruid, zie verder bij ‘uniforme bereiding’) gebracht. Vervolgens laat men, opnieuw naargelang het kruid in kwestie, het geheel gedurende 10 dagen tot 3 weken macereren of ‘trekken’, waarna het wordt gezeefd en de resterende kruidenkoek wordt uitgeperst. Het aldus verkregen sterk geconcentreerde kruidenaftreksel is het verse plantenextract dat, na verpakking in een flesje met een druppelteller, klaar is voor gebruik.
Beter dan tinctuur Iedereen begrijpt dat een vers plantenextract meer te bieden heeft dan een gewone ‘tinctuur’, waarbij een kruid eerst wordt gedroogd en bewaard vooraleer men er een alcoholisch extract van maakt. Zo kunnen bij het drogen van aromatische kruiden heel wat vluchtige bestanddelen (vooral essentiële oliën) verloren gaan. Andere nuttige stoffen die kunnen afnemen zijn vitaminen, voorop uiteraard vitamine C. En verder hoeft het geen betoog dat het op drogen volgend bewaringsproces een risico inhoudt op contaminatie door schadelijke kiemen, zoals schimmels en kleine insecten.
Uitzonderingen Het dient gezegd dat het niet altijd mogelijk is om een vers plantenextract aan te maken. Zo moet voor een vuilboomextract de bast eerst gedroogd worden, omdat ze anders voor de darmen te prikkelende anthrachinonen vrijstelt. Verder kan een West-Europese producent voor plantenextracten van uitheemse kruiden zoals de Zuid-Afrikaanse duivelsklauw, de Caribische zegepalm (sabal) of de Aziatische ginsengwortel enkel vooraf gedroogde kruiden gebruiken. Tenslotte moeten zaden zoals die van venkel en mariadistel niet per se vers verwerkt worden, omdat we hier te maken hebben met een stabiel en beschermd plantendeel, dat niet direct aan kwaliteitsverlies inboet door te drogen.
van een bereiding zoals die staat beschreven in een ‘farmacopee’. Het nauwgezet volgen van de receptuur met ondermeer de juiste hoeveelheid ethanol en water per specifieke plant, garandeert namelijk een uniformiteit naar kwaliteit, werkzaamheid én dosering toe. Doorgaans is de referentie de Duitse Farmacopee. Als daarin geen receptuur te vinden is voor een vers plantenextract, dan is de Franse Farmacopee een ideaal alternatief.
Plantenreservoir bij de hand Een producent die zoveel mogelijk verse plantenextracten van optimale kwaliteit wil aanmaken, heeft er alle belang bij zo dicht mogelijk te liggen bij kweek- en vindplaatsen van kruiden. Zo kan bv. een producent die gehuisvest is in de Drôme in Frankrijk, niet alleen terugvallen op lokale kruidentelers die na de oogst het kruid onmiddellijk naar de verwerkingseenheid brengen, hij bevindt zich eveneens in een streek met een zeer grote biodiversiteit waarbij geneeskrachtige planten na wildpluk snel tot een vers plantenextract kunnen verwerkt worden.
D E V E R S E P L A N T E N E X T R A C T E N V A N la d r ô m e : U W T E R E C H T E K E U Z E ! gemaakt van biologische kruiden, indien mogelijk onmiddellijk verwerkt na de oogst exact aangemaakt volgens de voorschri en van de farmacopee dragen een biologisch kwaliteitslabel: ECOCERT op basis van biologische alcohol
Extractie- en bewaarmiddel Sommige mensen staan huiverachtig tegenover een kruidenextract dat alcohol (ethanol) bevat. Maar alcohol is wel een ideaal extractiemiddel, dat componenten zoals bitterstoffen, looistoffen en alkaloïden maximaal uit de plant ‘trekt’. Ook is het een excellent bewaarmiddel, dat aan een vers plantenextract een zeer lange houdbaarheid verschaft. Ten slotte worden de actieve inhoudsstoffen van een kruid in een alcoholhoudende bereiding beter opgenomen dan via een plantenpoeder. Voor wie nog reserves koestert: als je bv. 3 maal 25 druppels van een vers tijmextract gebruikt met 63,14 % alcohol, dan heb je qua alcohol (en dit verdeeld over een ganse dag) nog niet eens de hoeveelheid alcohol binnen van één vijfde van een glas bier.
Uniforme bereiding vereist Elementair voor de aanmaak van een vers plantenextract is het volgen
ladrôme is sinds jaren ook Uw vertrouwde leverancier van andere bio kwaliteitsproducten: bloesemessences volgens Dr. Bach, essentiële oliën, kruidensiropen, propolisproducten, fyto-aromatische complexen, kruideninfusies en hydrolaten info@mannavita.be
www.drome-provencale.com
FEBRUARI 2013
BioGezond
23
q WijnHoekje
WIJNEN UIT SICILIË Auteur Antoon DE PAEPE
O’Feo en Sollatio Op SICILIË, dat prachtige eiland, waar we telkens graag terugkeren, zijn de voorwaarden voor het maken van wijnen ideaal en zeker voor biologische wijnen. De vulkanische gronden zijn uitermate geschikt voor wijnranken en het klimaat, droog en zeer zonnig in de zomer laat weinig kans aan ziektes in de wijngaard. Eén van de grotere biologische wijnbouwers is de CANTINE FORACI met 75 Ha. wijngaarden, vooral gericht op de export. Toen wij ons eerste bezoek brachten hadden wij zo wat onze bedenkingen, geconfronteerd met de grootte van het domein en de gebouwen die aan een fabriek deden denken. De eigenaar Alessandro FORACI vertelde ons dat hij resoluut voor de biologische wijnbouw koos zowel voor de bewaring van het natuurlijk patrimonium als voor de echte natuurlijke smaak en aroma van het ‘terroir’ die alleen met deze teelt volledig tot uiting komen. Het bleek dus overduidelijk dat hier met de juiste passie gewerkt werd. Voor de verbouwing van deze wijnen vonden zij een uniek gebied in Sicilië, de Valle del Belice, een totaal geïsoleerde vallei, omgeven door gebergte en ver weg van elke vorm van luchtbezoedeling.
De rode O’FEO die gemaakt wordt met de typisch Siciliaanse druivensoort Nero d’Avola werd verkozen bij de 10 beste Nero d’Avola wijnen van Sicilië door de ‘Assocazione Italiana Sommelier Sicilia’. De druiven ondergaan een lange maceratie met gecontroleerde temperatuur in roestvrij stalen citernes. De kleur is robijnrood met paarse tinten. In de neus ontdekt men vooral rood fruit (bosvruchten en kersen). De mond biedt een goede body met zachte uitgebalanceerde niet uitdrogende tannine en mooi fruit. Geniet van deze wijn op 18°C met antipasta en lasagne of cannelloni, ook met kip. > Kost rond de € 7. De witte O’FEO wordt gemaakt met alweer typische druiven uit deze regio, de Damaschino Grillo en Inzolia. Een frisse wijn met veel fruit zoals citrus en abrikoos die past bij voorgerechten, gegrilde of gebakken vis en als aperitief. > Eveneens rond de € 7 De witte Sollatío is afkomstig van de druiven Trebbiano, Grecanico en Inzolia. Deze wijn is licht en helder met in de neus fruitige toetsen van ananas en pompelmoes, in de mond vrij droog en mineralig. Past bij vis-of schelpdieren. Verrassend bij droge prociuto. > Slechts rond de € 5,50 Voor de rode Sollatío gebruikt men de druiven Frappato, Nerello Mascalese, Nero d’Avolo. In de neus kleine rode bosvruchten en rijpe kersen. Ronde mond gestoffeerd met rijp rood fruit. Best drinken op 16 à 17° bij diverse pasta’s en wok gerechten. > Ook rond de € 5,50 Biotiek_BG_0611_Opmaak 1 30/05/11 15:25 Pagina 1
Bio, ook in uw glas! Het grootste aanbod van biologische wijnen uit : Frankrijk, Italië, Duitsland, Bulgarije, Oostenrijk, Spanje, Portugal, Australië, Argentinië, Chili en Zuid Afrika.
OPEN
BIOTIEK DEU
0 5 .0 5 & 0 2 .0 6.2 0 1 3 .2 10 > 1 8 u 01 3
R
opleiding tot gezondheidsconsulent cursussen natuurlijke gezondheidszorg & bewustzijnsverruiming
locatie Abdij van Tongerlo, Vesperzalen Abdijstraat 40, 2260 Tongerlo
Invoerder Groot- en kleinhandel 270 wijnen van 79 biologische en biodynamische wijnbouwers
Degustatiedagen in Zoersel en Galmaarden-Vollezele Vraag vrijblijvend uitnodiging, prijslijst en wegbeschrijving OF kijk voor alle info op
www.biotiek.be
Vraag gratis de volledige studiegids aan
Adres ZOERSEL : BIOTIEK Ten Hoflaan 22 2980 Zoersel Tel. 03-312 24 38 WWW.LEVENSSCHOOL.BE TEL +32 11 60 16 75 INFO@LEVENSSCHOOL.BE
24
BioGezond
FEBRUARI 2013
Adres Huis Pelsenbroek Langestraat 6 1570 Vollezele Tel. 054-56 91 21
q Gemmotherapie ten bate van gewrichtsproblemen Waaruit bestaan onze gewrichten? Een gewricht is de verbinding tussen twee beenderen. Het menselijk lichaam telt meer dan 300 gewrichten. Het kraakbeen bedekt de twee beenderuiteinden van het gewricht en helpt aldus de beenderen te beschermen door het risico op wrijving te elimineren. Als schokdemper zorgt het voor de mobiliteit en de stabiliteit van het gewricht. Vanaf de leeftijd van veertig jaar verloopt de vernieuwing van het kraakbeen steeds minder goed, het slijt af en kan verdwijnen. De meestvoorkomende gewrichtspathologieën zijn artritis, artralgie, artrose, hyperlaxiteit, reuma, periartritis enz. Welke strategie aanwenden ?
De ontsteking verminderen – het afslijten van het kraakbeen vertragen – de vorming van nieuw kraakbeenweefsel stimuleren – kraakbeenbestanddelen aanvoeren – de oxidatieve stress waarmee ontsteking gepaard gaat, tegenwerken. Welke remedies ?
d Ontsteking: De knop van zwarte bes: gekend om zijn cortisone-like werking is hij perfect aangewezen bij articulaire ontstekingsproblemen. Samen met wilde wijnstok vermindert hij doeltreffend de ontsteking. In tegenstelling tot de zwarte bes is de jonge scheut van wilde wingerd opgenomen onder de Yin-planten. Haar bijzonderheid bestaat erin dat zij actief is bij grote vervormingen, meer bepaald bij pijn en vervormingen van de kleine gewrichten. Daar waar zwarte bes helpt een zekere souplesse te herstellen bij de ligamenten, is wilde wingerd de voorkeurremedie wanneer er sprake is van de pezen en ligamenten. Een andere hulp om de ontsteking te verminderen, kan curcuma bieden. Curcumine, een polyfenolisch pigment, is een krachtige antioxidant, evenals een krachtige ontstekingsremmer. Zij verhindert de cyclo-oxygenase 2, net als de NF-kB transcriptiefactor die geïmpliceerd zijn bij het ontstekingsproces. d Slijtage / Opbouw: De knoppen van den en zilverspar dienen vermeld te worden om hun reconstruerende werking. Zilverspar, pediatrische remedie bij uitstek, is actief als remineralisator en wordt bijgevolg gebruikt bij tandcariës. Hij is werkzaam bij articulaire groeipijnen bij adolescenten. Een andere bijzonderheid is zijn werking bij hielspoor. Het is een Yangremedie. De dennenknop vormt een ware regenerator voor de beenderen en het kraakbeen dankzij zijn stimulerende werking op de chondrocyten. Doordat hij aldus de slijtage en de afbraak van het kraakbeen bestrijdt, is hij nuttig om de wervelkolom te versterken. Beide knoppen zijn vervat in het complex ARTIGEM. Geen muur zonder stenen. Daarom is het nuttig om een beroep te doen op voedingssupplementen zoals glucosamine om de extracellulaire matrix van het kraakbeen te versterken.
FEBRUARI 2013
BioGezond
25
q BioGezondInfo
NIEUW
BIJ MANNAVITA
Bij Valdena is er het nieuwe gamma van 5 BIO-VRUCHTENINFUSIES, resultaat van een ontdekkingsreis doorheen de wereld van de smaak. De diversiteit ervan, in de juiste dosering en mix gebracht heeft geleid tot een reeks infusies die allen uniek zijn qua smaak én aroma: provencaalse kruideninfusie (abrikoos – perzik); exotische kruideninfusie (rooibos – granaatappel); andalusische kruideninfusie (aardbei – sinaas); tropische kruideninfusie (mango-ananas-passievrucht), en kruideninfusie eilanden (vanille - kaneel – kokos). Bij Brunehaut is er de eerste glutenvrije bio tripel (8% alcohol, 33 cl & 75 cl), gemaakt van 100% gerstemout. De gluten worden tijdens het brouwproces uit het brouwsel verwijderd. het is een 100 % natuurlijke techniek die toelaat de smaak en het aroma van de bieren, traditioneel hergist in de fl es, volledig te bewaren. Bij Naturgreen is er de bio agavesiroop poeder, gemakkelijk te doseren (1 lepel agavepoeder = 1 lepel suiker), hoog zoetgehalte, lage glycemische index, neutrale smaak. Ideaal voor het zoeten van uw dranken zoals koffie of thee, maar ook te gebruiken in uw gerechten.
PK BENELUX Een probioticum kan de darmhelpen weer op te bouwen én de darmflora te versterken. Probiotica zijn levende organismen die na inname een gunstig effect hebben op de gezondheid. Het woord probiotica betekent dan ook letterlijk ‘voor leven’.
flora
In de darmen hebben de goede en slechte bacteriën dezelfde voedingsstoffen nodig om zich te kunnen vermenigvuldigen. Er is een algemene strijd tussen de goede en slechte bacteriën om deze voedingsstoffen. Hoe meer de darmen worden overspoeld door goede bacteriën (probiotica), hoe groter de kans dat goede bacteriën groeien en uitbreiden. De bacteriën zijn afhankelijk van een plekje op de darmwand om zich aan te hechten en te vermeerderen. Zodra goede bacteriën zich hechten aan de darmwand is er minder plek voor de slechte bacteriën om zich te hechten en vermenigvuldigen. Een probioticum bestaat uit goede bacteriën, die zorgen voor een optimale balans in de darmflora. Een probioticum kan zo toegepast worden om het evenwicht in de darmflora te herstellen en de weerstand te versterken, bijvoorbeeld na gebruik van antibiotica. Tevens kan een probioticum preventief gebruikt worden om de darmflora in balans te houden. Lucovitaal Probiotica zijn overheerlijke blokjes (volwassenen) of beertjes (kinderen) met vanilleyoghurt smaak. Slechts 1 gemakkelijk kauwbaar blokje of beertje per dag! Revolutionaire formule met microinkapseling. Bacteriën beschermd tegen het maagzuur Lucovitaal Probiotica Volwassenen: 20 blokjes € 10,95 Lucovitaal Probiotica Kids: 20 beertjes € 8,95
Gezondheidscentrum Vitruvius stelt alles in het werk opdat uw verblijf een moment van ontspanning wordt. Wij bieden u een warm onthaal en een professionele, kwalitatieve begeleiding.
Zuiveringskuur:
PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten? 0800 – 73183 (gratis/gratuit) www.pkbenelux.com
Gezonde voeding - Gezond leven Een milde zuiveringskuur voor mensen die hun eerste stappen willen zetten naar een gezonder leven. Met reinigende sappen en zuiverende voeding, leverpakking en gembercompressen, voetreflexologie of massage, natuurwandeling, sauna en vele tips. Van dinsdagavond 23 april tot en met vrijdagnamiddag 26 april.
Workshop: De Nieuwe Vrouw De driedaagse workshop “De Nieuwe Vrouw” maakt je bewust van hoe jouw eigen levenservaring en de levenservaring van onze voorouders invloed hebben op jouw vrouwelijke eigenwaarde. We leiden een proces in van transformatie waardoor je jouw-ZELF gaat en laat respecteren, jouw innerlijke kracht ontdekt en je je meer verbonden voelt met de natuur en haar ritme. Door Lisbeth Daenen en Véronique De Vynck Van vrijdagmorgen 31 mei tot zondagnamiddag 2 juni www.gezondheidscentrumVitruvius.be 061/ 23 38 34 - 0477/660 880 info@gezondheidscentrumVitruvius.be
26
BioGezond
FEBRUARI 2013
Geert’s hoekje Het voorjaar is een ideale periode om het lichaam te zuiveren en om eventueel een paar kilootjes af te slanken. Het drinken van groentesappen ter vervanging van maaltijden of naast kleine porties gezond voedsel is hiervoor ideaal: je krijgt nog voldoende energie binnen en de aanvoer van vitaminen en mineralen ondersteunt de reiniging. Een echte aanrader hierbij is de FIT HIT COCKTAIL van EDEN. Deze lekkere groentemix bevat niet alleen mekzuurvergiste sappen voor het interne milieu, ze voert tevens brandnetelextract aan om de eliminatie via de nieren te bevorderen en artisjok- en paardenbloemextract om de lever te ondersteunen.
Witte tanden goed voor zelfvertrouwen! Waarom zou je wittere tanden willen? Heel eenvoudig: tanden en een glimlach zijn je visitekaartje en heel bepalend voor je uiterlijk. Je wilt graag goed voor de dag komen dus doe je er alles aan om je tanden optimaal te verzorgen. Je poetst ze elke dag, je bezoekt de tandarts om ze te onderhouden en je gaat naar de orthodontist als je gebit niet mooi recht staat. Maar soms ben je toch niet tevreden omdat de tanden te geel zijn of in de loop der jaren donkerder zijn geworden. Nieuwe innovatie op het gebied van natuurlijk witte tanden! Je tanden laten bleken in een kliniek kan aardig in de kosten lopen. Zo zijn de kosten voor een professionele behandeling al snel 300 euro. Witte tanden zijn nu voor iedereen toegankelijk met Sur Plus GoWhite light. Met deze nieuwe innovatie zijn je tanden in een mum van tijd een paar tinten witter.
De hit uit Amerika is nu ook in BelgiĂŤ verkrijgbaar! Sur Plus GoWhite Light Het Sur Plus GoWhite Light systeem bevat 2 tubes gel, goed voor ongeveer 8 behandelingen. Ook zit er in het pakket een licht transmitter en een flexibel bitje wat past op elk gebit. Het flexibele bijgeleverde bitje wordt eenvoudig gevuld met gel en over de tanden geplaatst. Door de licht transmitter tegen het gebit te plaatsen worden de tanden gebleekt. Het gebit is al na 10 minuten een paar tinten lichter. De behandeling Gebruik Sur Plus GoWhite light in een kuur van 7 dagen, 1 keer per dag maximaal 30 minuten. Gebruik niet te veel gel, want dat werkt alleen maar averechts. Poets na de behandeling meteen je tanden en zorg ervoor dat de overtollige gel goed wordt verwijderd. Ook is het tijdens het bleken zeer belangrijk dat er niet gerookt wordt, gesnoept of koffie gedronken. Dit kan het bleekproces teniet doen en dan is alles voor niets geweest. Na de kuur van 7 dagen de tanden rust geven en goed blijven poetsen.
PK Benelux BVBA, Henri van Heurckstraat 15, 2000 Antwerpen. Meer weten?
PER STUK
INTRODUCT
IE
500 KORTING
0800-73183 (gratis)
www.pkbenelux.com
Dit product is verkrijgbaar in alle natuurwinkels, o.a. bij:
24.95 max. 2 per klant
19.95
Wij maken uw bed op uw “bodymaat” met unieke LI-LA ondersteuning Druk wegnemend
Linker- en rechterkant volledig aanpasbaar
Nadruk op perfecte LI-LA verhouding ( lineaire-laterale ondersteuning in elke lighouding ) De beste natuurlijke grondstoffen ter wereld 100% bio-gecertifieerd
Verbeterde slaapkwaliteit
Unieke relatieve lattenondersteuning: zachte en harde ondersteuning in diverse zones
Perfecte ergonomische ondersteuning
Ontwerp en confectie door een team van gespecialiseerde vaklui te Lauwe
Bedden, lattenbodemsystemen en matrassen op uw maat en lighouding aangepast zowel voor jong en oud.
Kom deze vrijblijvend uittesten in één van onze showrooms.
www.greensleep.com
Naturally the world’s best beds Ergodôme - Sint-Janslaan 19 - 8500 Kortrijk - 056/311 266 Abka Beddenbedrijf - Lauwestraat 43 - 8560 Wevelgem - 056/40 16 70 Six Sense - Surmont de Volsbergestraat 3 - 8900 Ieper - 0497/32 67 51 Bioshop Mordan - Christinastraat 69 - 8400 Oostende - 059/50 52 45 Cocquyt Meubelen - Prins Leopoldstraat 14 - 8310 Sint-Kruis - 050/35 49 84 Liparos - Meileveld 39 - 9620 Zottegem - 09/360 12 54 Bioshop Pimpernel - Antwerpsesteenweg 450 - 9040 St. Amandsberg - 09/228 54 22
showrooms in Vlaanderen Bio Home - Vaartkom 41 - 3000 Leuven - 016/23 71 24 Bioshop De Pimpernel - Patersstraat 88 - 2300 Turnhout - 014/41 77 76 't Biokruidenierke Hasselt - St.-Truidersteenweg 22 - 3500 Hasselt - 011/22 63 91 Hét Natuurhuis - Eethuisstraat 128-140 - 2170 Merksem - 03/645 50 42 Hét Natuurhuis - Otto Veniusstraat 29 - 2000 Antwerpen - 03/233 23 56 Nirwana - De Bruynlaan 127 - 2610 Wilrijk - 03/820 98 36 Vagora - Jules Moretuslei 412 - 2610 Wilrijk - 03/825 03 47