“Ik maak bio omdat het werkt.” Peter Pattyn,
bio-ijsmaker
www.bioweek.be 1 tot 9 juni
Bio opent perspectieven
4
B
6
eeld je een landbouw in die geen mestoverschotten en bijgevolg geen verzuring veroorzaakt. En dus geen nood heeft aan een mestactieplan. Hoeveel zou onze maatschappij in de afgelopen decennia al bespaard hebben? Niet alleen aan kopzorgen, politieke spelletjes maar ook echt aan klinkende munt? Beeld je een aardappelteler in die de gevreesde schimmelziekte aankan zonder noemenswaardige ingrepen of kostelijke onderzoeken. Iemand? Of wat dacht je van een veeteler die nauwelijks antibiotica nodig heeft omdat zijn dieren voldoende veerkrachtig zijn? Hoeveel minder dierenleed zou dit betekenen? En de geruststelling dat antibiotica blijvend gebruikt kunnen worden in de humane geneeskunde wanneer het echt nodig is! Of een tuinder die geen sproeistoffen nodig heeft om plagen onder controle te krijgen? Wat zou dit betekenen aan winst van de waterkwaliteit?
Is het niet vreemd dat dit potentieel nog niet ten volle wordt benut door wetenschappers of ondernemers? Dat deze kennis nauwelijks in het onderwijs aan bod komt? En dat de overheid niet massaal investeert om haar landbouw naar dit model te kneden? Biologische landbouw en biologische voedselverwerking scoren op veel thema’s erg sterk. Ondernemers in de biosector halen er bovendien veel voldoening uit. En een mooi rendement. Hoe? Door slimme keuzes te maken, op lange termijn te werken, te investeren in kwaliteit en te bouwen aan vakkennis. Ondernemers in de biosector zijn vakmensen met een pak ervaring, een uitgebreide kennis en heel veel gezond verstand. Er schuilt een enorm potentieel in biologische landbouw en voedselverwerking. Bio ijvert voor een landbouw en voeding zonder chemische bestrijdingsmiddelen, zonder kunstmest (aardolie!), zonder chemische additieven en zonder ggo’s. Bio opent perspectieven voor een landbouw en voeding die een vruchtbare bodem, veerkrachtige dieren en een volwaardige voeding verzekeren, nu en in de toekomst, hier en in het Zuiden. Dankzij de vakkennis van mensen zoals deze twaalf ambassadeurs.
Kurt Sannen (kurt.sannen@bioforumvl.be)
Voorzitter BioForum Vlaanderen vzw
12
10 14
Ontmoet de twaalf ambassadeurs op www.bioweek.be en op hun bedrijf tijdens de Bioweek van 1 tot 9 juni. Van harte welkom!
Colofon
Met de steun van:
DEZE PUBLICATIE HOORT BIJ DE BIOWEEK, EEN CAMPAGNE VAN BIOFORUM VLAANDEREN VZW, SECTORORGANISATIE VAN DE BIOLOGISCHE LANDBOUW EN VOEDING Verantwoordelijke uitgever: Kurt Sannen, Asdonkstraat 49,3294 Molenstede – Concept: BioForum Vlaanderen vzw – Redactie: Barbara Vandenbussche – Fotografie: Frank Toussaint – Realisatie: Roularta Custom Media – Druk: Roularta Printing – Uitgave: mei 2013. Citeren uit deze uitgave mag, mits voorafgaand schriftelijk akkoord van de uitgever. Contacteer info@bioforumvl.be. www.bioforumvlaanderen.be
3
Resultaten dankzij creativiteit en vakmanschap A
ls conventionele bakker miste Hendrik Durnez de creativiteit en het vakmanschap van het oude ambacht. Alle grondstoffen, mengsels en recepten zijn er immers gestandaardiseerd. Uit liefde voor het vak besloot hij de overstap te maken naar de biobakkerij. Vandaag telt De Trog zo’n 50 medewerkers en is het een grootschalige biobakkerij geworden. Maar dat doet niets af aan de vakkennis en gedrevenheid van Hendrik. “We werken hier niet met geprepareerde mengsels, maar met
controles op alle aspecten van de productie, wat ik een goede zaak vind. Maar bio is meer dan een manier van produceren, het zit ook in onze manier van denken en van leven.”
Constant investeren “Als snelgroeiend bedrijf moeten we constant investeren in onze toekomst en werkzekerheid”, vervolgt Hendrik. “De marges staan vandaag de dag onder druk en daar ontsnappen ook wij niet aan. Grondstoffen zijn uitzonderlijk duur door speculatie en tegelijk is er een psychologische prijsdrempel bij de consument. We proberen de prijs niet te veel te belasten met de gevolgen van de hogere grondstofprijzen, door prijsafspraken voor een langere periode vast te leggen. Maar uiteraard is dat ook een wet van vraag en aanbod. Net als in de relatie met onze medewerkers is duurzaamheid van belang: we proberen langetermijnrelaties aan te gaan om eerlijke prijzen te bedingen.”
“Een goede bereiding bestaat voor de helft uit grondstof en voor de helft uit bezieling.” de grondstoffen zoals de natuur die aanbiedt. Daardoor moeten we meer creativiteit en vakmanschap aan de dag leggen voor een goed en consistent resultaat. Dat is een dagelijkse uitdaging, maar nog elke dag heb ik er plezier in weer brood te maken zoals brood moet worden gemaakt.”
Tijd als verbeteraar Het biolabel is niet enkel van toepassing op de grondstoffen van bioproducten, maar bepaalt ook de verwerking ervan, legt Hendrik uit. “Een conventionele bakker voegt verbeteraars toe aan de receptuur om het productieproces te manipuleren en sneller te doen verlopen. Bij ons is tijd de belangrijkste verbeteraar. Terwijl de doorlooptijd bij gewone bakkerijen 2,5 à 3 uur bedraagt, is dat bij ons 8 à 9 uur. Hierdoor krijg je structuur in je brood en komen er aroma’s vrij.”
4
Biobrood bevat geen verbeteraars of vetstoffen. Om ervoor te zorgen dat het zo lang mogelijk vers blijft, zorgt de biobakker voor een maximale absorptie met water. “We kneden het deeg heel lang en langzaam zodat het zo veel mogelijk water opneemt. Daarnaast voegen we zelfbereide desem toe. We krijgen heel wat
Meer dan ooit blijft innovatie dus belangrijk, zelfs in een ambachtelijk bedrijf. “We innoveren zowel op het vlak van receptuur, op basis van de trends op de markt, als in een beperkte vorm van automatisering. Niet om sneller te werken, wel om erop toe te zien dat het werk minder belastend is voor de mensen. De passie van onze medewerkers is ook niet onbelangrijk. Ik zeg altijd dat een goede bereiding voor de helft uit grondstof en voor de helft uit bezieling bestaat. In 1996 ben ik alleen begonnen, vandaag probeer ik die bezieling over te brengen naar alle medewerkers.”
Ontmoet Hendrik op www.bioweek.be
Hendrik Durnez Zaakvoerder De Trog Ieper
Een onuitputtelijk aanbod W
anneer het om bio gaat, denken veel mensen enkel aan groenten en fruit. Het aanbod is echter onuitputtelijk. “We hebben zo’n 7.000 producten in ons assortiment”, vertelt zaakvoerder Karel Vermeulen van Bio-Planet Leuven. “Zowat alles wat je in een gewone supermarkt vindt, hebben wij ook.” Colruyt startte zo’n 20 jaar geleden met het huismerk Bio-time en zag de vraag gestaag toenemen. Maar in een conventionele supermarkt is er weinig plaats voor een volwaardig apart gamma, dus kozen ze voor een winkel met louter bioproducten. “Als slager was ik vroeger al veel bezig met natuurvlees, zeker ten tijde van de voedselcrisis”, zegt Karel. “Het voelde als een
“Onze grootste groep klanten zijn levensgenieters.” logische stap. Bij de start was bio een nichemarkt, maar vandaag koopt iedereen weleens bio.”
Bioproducten voor iedereen Bio-Planet wil heel laagdrempelig zijn en een zo ruim mogelijk assortiment aanbieden, legt Karel ook uit. “Dikwijls denkt men dat bio een luxeproduct is, maar hier komt een breed publiek. Sommige klanten leven zo ecologisch mogelijk en anderen zijn sterk bezig met hun gezondheid. Maar de grootste groep zijn de levensgenieters. Ze zoeken iets nieuws dat lekker smaakt en consumeren bewust. Vooral bij vlees proef je het verschil, maar ook bij groenten zoals wortelen, witloof en kolen of in de kazen en koekjes.” “In onze winkel stellen we onze bezoekers ons biologische assortiment voor. We geven hen recepten en kookdemo’s op zaterdag. Elke zaterdag kookt een van onze medewerkers een eenvoudige en lekkere maaltijd in de winkel. Niet voor extra verkoop, maar wel om de klanten te laten proeven en kennis te laten maken met ons gamma. Soms doe ik ook rondleidingen in de winkel, met scholen, collega’s, gepensioneerden, een kookclub, of zelfs met een groep truckers. Dan merk ik wel dat mensen meer bewust bezig zijn met voeding.”
Ecologisch pilootproject De ecologische visie zit overigens niet alleen in de producten, maar toont zich ook in andere aspecten. De winkel bevindt zich in een passiefbouw, met groendak en zonnepanelen. Zonlichtkoepels met sensoren schakelen het licht uit als de zon genoeg binnen schijnt. “Onze koelkasten staan naast de bedieningstoog zodat er slechts één koelgroep is. En we hebben een zeer zuinige, dubbele frigokamer met een temperatuur van 4 °C achteraan en 8 °C in de fruit- en groenteruimte. De achterste kamer koelt mee de voorste.” Ook aan afvalbeheer wordt gedacht. “Klanten recupereren onze dozen om hun boodschappen mee te nemen. Waar we zakjes nodig hebben, bij groenten en fruit en aan de bedieningstoog, geven we afbreekbare zakjes uit maïszetmeel. Ander verpakkingsafval houden we apart bij voor recyclage. Vervallen fruit en groenten vergisten we in Halle, waar de warmte gerecu-
pereerd wordt in de gebouwen. We werken samen met voedselbanken en kleine lokale projecten, zoals een sociale kruidenier met gezonde voeding voor kansarmen.”
Korte opslag Door het vermijden van additieven is de vervaldatum van bio soms lager dan bij conventionele producten. Veel hangt ook af van de productgroep. “Vooral snoep, koeken en droge voeding moeten we nauw opvolgen. De houdbaarheid bedraagt hier soms maar drie of vier weken, wat relatief kort is. We slaan onze producten niet of zo kort mogelijk op en bieden individuele verpakkingen. Dat klinkt minder ecologisch, maar zo hoeven de klanten enkel te kopen wat ze echt nodig hebben en sluiten we heel wat overconsumptie uit.”
Ontmoet Karel tijdens de Bioweek. Dag en uur vind je op www.bioweek.be
Sam Devos, Karel Vermeulen Zaakvoerder biologische geitentenboer Bio-Planet
Leuven (Kessel-Lo) Naam onderneming Plaats
7
R
publireportage
bio borrelt Bio abdijkaas met bier gemaakt op basis van gepasteuriseerde biokoemelk. De okerkleurige, natuurlijke korst is gewassen met biobier en verbergt een smeuĂŻge amberkleurige kern. De typische smaak van hop en perzik-abrikoos met een vleugje bitterheid is afkomstig van de rijping met bier. www.delhaize.be/bio
Kunstencentrum Vooruit brouwt zelf een biobier, ter ere van het 100-jarig bestaan van haar majestueus gebouw. Samen met de gekende brasserie Dupont maakt Vooruit een 100% biobier van hoge gisting met gerookte moutsmaak. Enkel te koop in Vooruit. www.vooruit.be
met een fris biologisch biertje en heerlijke, bijpassende kazen!
Een zachte gatenkaas met romige, pittige smaak en een zoet nootachtig accent. ‘t Dischhof maakt de Keiemtaler op basis van rauwe melk, zeezout en microbieel stremsel. In de biowinkel of kaasspeciaalzaak. www.dischhof.be
Ontdek 6 artisanale bieren van biologische brouwerij Jessenhofke. Een nieuwe huisstijl, opvallende namen, en nog steeds met perfecte balans tussen bitter, kruidig en zoet: LGHT van 3.5%, MAYA van 6% , BRWN van 7%, TRPL en PMPRNL van 8% en de RSRV van 10%. www.jessenhofke.be
Laat je bekoren door glutenvrij, biologische bier van hoge gisting. Brouwerij Brunehaut presenteert een verleidelijk duo van 6,5%. Bio Blond heeft een zachte frisse, licht bittere smaak. Bio Amber smaakt licht bitter met tonen van karamel. www.brunehaut.com
Bewust genieten begint bij Bio-Planet
Karel Vermeulen, ambassadeur van de Bioweek
vx!cjpmphjtdif!wfstxjolfm
Xjo!ffo wfssbttjohtqbllfu"+ Csfoh!ffo!cf{pfl!bbo vx!Cjp!Tipq!fo!offn!effm bbo!!po{f!xfetusjke/ Van asperges tot aardappelen en van brood tot sesamkoekjes. Alles is 100 % biologisch in onze winkels en in onze webshop. Kom ons ontdekken!
Wpps!nffs!jogpsnbujf
xxx/cjptipq/cf +wbo!2!upu!:!kvoj!3124
Since 1921
Verzorg je huid, verwen je zintuigen Laat je huid ĂŠn je zintuigen kennismaken met de biologische bodylotions van Weleda. Elke lotion werd samengesteld uit met zorg geselecteerde planten en vruchten die de vitale processen in je huid activeren en haar intensief hydrateren, voeden en verzorgen. Dankzij de rijke compositie van natuurzuivere oliĂŤn heeft elke lotion een eigen, unieke geur. Voor een stralende, verzorgde en gezonde huid. In harmony with nature and the human being. www.weleda.be
Telen op een rijk bodemleven “
B
iologische groenten komen altijd uit volle grond”, vertelt bioboer Koen Busschots. “Een ideale bodem en goede plantafstand houden de gewassen gezonder, zonder een beroep te moeten doen op chemische sproeistoffen en kunstmest.” In 1978 schakelde de vader van Koen over naar bio. “Hij ging eerst sproeien bij andere boeren, maar werd ziek door de toxische stoffen die hij gebruikte. Dat deed hem besluiten de overstap te maken.” “Een biobedrijf is arbeidsintensief”, vertelt Koen, “maar een goede teeltkennis en gerichte investeringen maken
rotatie om bodemmoeheid te voorkomen. We bemesten met compost en dierlijke mest, die door regenwormen wordt omgezet in mineralen die dienen als voeding voor de gewassen.” Een rijk bodemleven trekt ook minder gewenste bezoekers aan, zoals mollen, muizen en woelratten of luizen. “Waar mogelijk zetten we natuurlijke middelen in, maar aan mollen bijvoorbeeld kun je weinig doen. Van luizen hebben we weinig schade in onze fruitteelt. We zaaien geen grassen onder de bomen, maar laten het onkruid opkomen. Zodra het in de lente warmer wordt, trekken de luizen naar die ondergroei. Verder hebben we ook veel nuttige insecten, zoals roofwantsen en lieveheersbeestjes. Die zijn dol op luizen, waardoor we daar geen bestrijdingsmiddelen meer voor hoeven in te zetten.”
“Goede teeltkennis en gerichte investeringen maken ons rendabel.” het wel rendabel. We werken samen met een goede teeltbegeleider, die in heel Europa met biologische landbouwbedrijven samenwerkt en daardoor heel wat kennis kan delen. En tijdens het fruitseizoen hebben we elke maand een bijeenkomst met fruittelers. Sinds een vijftal jaar werken we overigens ook samen met het OCMW, waardoor langdurig werklozen bij ons kunnen werken. Dat geeft erg veel voldoening. Dikwijls gaat het om mensen die moeilijk aansluiting vinden met een vaste job. Je ziet hen hier echt openbloeien. Dat geeft eigenlijk nog een extra dimensie aan mijn werk.”
Alles begint bij de bodem
10
“Het bodemleven stimuleert een gezonde plantengroei”, vertelt Koen. “Daarom proberen we dat zo weinig mogelijk te verstoren en telen we onze groenten op niet-kerende grondbewerking. We ploegen dus niet. We hebben verschillende soorten regenwormen, waarvan de ene al dieper in de grond leeft dan de andere. Als we zouden ploegen, halen we al dat bodemleven door elkaar. Daarnaast laten we ook genoeg ruimte tussen de planten om het risico op schimmels of andere ziekten te verkleinen, en doen we aan teelt-
Natuurlijke resistentie Om schimmelziekten bij aardappelen te voorkomen, plant Koen zo vroeg mogelijk, voor de aardappelziekte begint te woekeren. “We laten de planten ook voorkiemen voor we ze planten, wat een voorsprong geeft in de groei. Breekt de ziekte toch uit, dan blijft die dankzij de plantafstand vaker geïsoleerd. We hebben nu ook rassen die van nature meer resistent zijn.” De klanten van Koen zijn alvast heel enthousiast: “In onze winkel aan de boerderij vragen heel wat mensen meteen naar onze eigengekweekte producten. Door voortdurende teeltverbeteringen en de goede bodem is de kwaliteit door de jaren heen ook veel beter geworden. En er is het gezondheidsaspect. We geven ons groenafval aan een kweker van sprinkhanen. Sinds hij die dieren met biologisch groenafval voert, is de sterfte met de helft gedaald. Dan kan je niet blijven zeggen dat residu’s niet schadelijk zijn.”
Ontmoet Koen tijdens de Bioweek. Dag en uur vind je op www.bioweek.be
Koen Busschots Bioboer
Bioboer Busschots Koningshooikt
Efficiëntie als belangrijkste drijfveer N
ils Mouton stapte in de voetsporen van zijn ouders en zet hun bioboerderij verder. Hier staat de gezondheid van de dieren en de optimale inzet van grondstoffen en voedingsstoffen centraal, om zo weinig mogelijk verloren te laten gaan. “Gemiddeld hebben we hier zo’n 50 melkkoeien met nog eens 50 à 60 stuks jongvee”, vertelt Nils. “15% van de melk verwerken we zelf tot zuivelproducten. We hebben een 250-tal schapen, die voornamelijk worden ingezet voor natuurbegrazing. Daarnaast telen we aardappelen en fijne groenten en uiteraard het voer voor onze dieren.”
“In de stallen composteert de mest, waarmee we de akkers verrijken.” “Onze dieren krijgen biologisch voer en ze beschikken over een ruime, lichte stal en flink wat weiland. Kalveren komen in principe langs natuurlijke weg ter wereld en mogen de eerste drie maanden zuigen. Eerst 14 dagen bij de moeder, nadien bij een pleegkoe. We streven naar veeteelt zonder antibiotica, tenzij het echt van levensbelang is, zoals bij een keizersnee. Gemiddeld gebruiken we per jaar bij maximaal vier dieren antibiotica; dat is heel weinig.”
Gezondere en vruchtbaardere dieren In de conventionele landbouw moet een koe zo’n 9.000 tot 12.000 liter melk leveren, in een biobedrijf is dat wat minder. “We proberen niet het maximum uit onze koeien te halen. Bij ons geven ze wat minder melk, maar ze zijn gezonder, vruchtbaarder en hebben een langere levensduur. Bovendien hebben we soms drie, vier maanden geen dierenarts nodig, dus dat scheelt wel wat in rendement.” “Om onze veestapel sterker te maken, selecteren we de koeien om mee te kweken. Bij een koe die last heeft van een uierontsteking bijvoorbeeld smeren we muntzalf.
Blijft het probleem terugkomen, dan nemen we hier geen kalveren van. En we respecteren ook de algemene omstandigheden en hygiëne in de stallen.”
98% voer uit eigen teelt De koeien lopen vrij rond in een compoststal, met minimaal 12 m2 ruimte per koe. Ze slapen op houtsnippers, die twee keer per dag worden omgewoeld om de mest daarin te verwerken. Die mest composteert en droogt zichzelf en wordt gebruikt op het land. Zo verkrijgt Nils een mooi gecomposteerd product dat de bodem rijk maakt aan humus. “Voor voeding zijn we zelfvoorzienend voor 98%”, zegt Nils. “We moeten soms nog aanvullen met krachtvoer als de oogst wat minder is, maar we streven naar 100%. Zo halen we ook meer transport van de weg. Efficiëntie is belangrijk voor mij. Zo gaan onze dieren buiten van eind maart tot begin november en het jongvee nog
iets langer. We hoeven hen daardoor niet extra te voederen in die periode.”
Zeven rassen schapen “Onze schapen leven acht maanden per jaar buiten en zijn vier maanden binnen om te lammeren en de winter door te komen. Ook hier maken we de kudde sterker door selectie. We hebben schapen van zeven verschillende rassen, elk met hun eigen kenmerken. Zo is het Vlaamse schaap een groot en vruchtbaar schaap dat veel lammeren krijgt maar minder geschikt is om te grazen op schrale natuurgrond. Daar hebben we dan weer andere rassen voor. Zo willen we de Belgische rassen mee in stand houden.”
SamMouton Nils Devos,
Biologisch veehouder biologische geitentenboer De Zwaluw Lovendegem Naam onderneming Plaats
Ontmoet Nils tijdens de Bioweek. Dag en uur vind je op www.bioweek.be
13
Respect voor mens, natuur en duurzame winst D
e Lochting groeide vanuit een doorgedreven ecologische en sociaal geëngageerde visie uit tot een bloeiend bedrijf. Het koppelt grootschalige biologische groenteteelt en distributie aan een sociaal tewerkstellingsproject. In zijn 15de jaar haalt De Lochting met 180 medewerkers een omzet van 3 miljoen euro, vertelt zaakvoerder Dirk Lammertyn. “We zijn in eerste instantie uitgegaan van de doelstelling werk te bieden aan mensen die, al of niet tijdelijk, niet in het reguliere arbeidscircuit terechtkunnen”, legt
doelgroep. Deze mensen zijn het sterkst in handmatige activiteiten.” “Oorspronkelijk kweekten we groenten voor de paters op een redelijk amateuristische wijze. Geleidelijk aan kwamen we de wetmatigheden van de economie tegen. Om te overleven hadden we een zekere schaalgrootte nodig. We telen wat de markt vraagt, maar houden rekening met wat werkt voor onze doelgroep. Aardbeien zijn bijvoorbeeld heel tere vruchten die moeilijk te plukken zijn door mensen met een motorische beperking. We zoeken een evenwicht tussen de markt en onze mogelijkheden.”
“Wederzijds respect is belangrijk, zowel voor een eerlijke prijszetting als in eerlijke concurrentie.” Dirk uit. “Dat gaat zo breed mogelijk: van mensen met een beperking en hun begeleiders uit de zorgsector tot werknemers die heel dicht aanleunen bij de arbeidsmarkt, maar omwille van psychosociale redenen net niet meekunnen in een reguliere job.” “Als biobedrijf nemen we verschillende rollen op ons: we produceren, verpakken en verdelen biologische groenten. We stellen wekelijks 2.500 groentepakketten samen en houden een Origin’O biowinkel open aan de boerderij. Daarnaast doen we ook groenonderhoud voor openbare besturen en we verwerken groenafval in compost. Het beheer van afval is erg belangrijk, net als waterverbruik, energie, verpakking en transport.”
Bio als evidente keuze
14
De keuze voor bio was voor Dirk evident, rekening houdend met gezondheid en smaak. “De markt voor bio was ook vrij klein toen we begonnen in 1997. We hadden dus meer kans om daar een plaats in te veroveren. Maar de hoofdreden is toch een ideologische keuze. We gaan uit van respect voor de mensen, de natuur en duurzame winst. Bio is arbeidsintensiever, en dat sluit mooi aan bij de mogelijkheden van onze
Smaak primeert op opbrengst
Sociale tewerkstelling zal nooit 100% rendabel zijn, maar De Lochting doet het erg goed. “80% van onze omzet komt uit onze economische activiteiten. Dat is een mooi resultaat, als je bedenkt dat we één begeleider inzetten per vijf medewerkers die extra steun nodig hebben. Het werk om te kweken en te verpakken is hier heel arbeidsintensief en verschilt vaak op technisch vlak van de reguliere landbouwbedrijven. We maken ook eerder een keuze naar smaak dan naar opbrengst. Soms is dat heel drastisch: onze opbrengst van prei bedraagt de helft van een reguliere teler.” “Ook onze afzet is anders. Bio wordt veel meer verkocht via contacten en overleg dan via traditionele veilingen. Wederzijds respect is belangrijk, zowel voor een eerlijke prijszetting als in eerlijke concurrentie. Zo maken we met collega’s teeltafspraken zodat we onze groenten kunnen bundelen in een Juliennegroente- of fruitpakket.”
Ontmoet Dirk tijdens de Bioweek. Dag en uur vind je op www.bioweek.be
Dirk Lammertyn Zaakvoerder De Lochting Roeselare
3
We bieden je dagelijks verse biologische groenten en fruit, brood, kaas, vlees, vegetarische en glutenvrije voeding, ecologische verzorgings- en onderhoudsproducten, onze glimlach.
z (h pu oa )ĂŠ l s ur a ĂŠr ,z lo lij on n ke de ze ni r t an oe de eu ge re w vo fr e u eg it sa de - e pp n su g en ik ro er en s, te ni sa et p va pe w w ve n n: w rk co 10 .p oo aj p nc 0% ot p te un en nl te tr bio an n : at , de en r.b e
BiogarantieÂŽ
- 10%
tijdens de bioweek op ons volledige gamma
www.origino.be
22 fruitsappen 6 groentesappen 5 kleine sapjes 0,2 L vlierbloesemfrisdrank appel-perenstroop vlierbessensiroop ontpitte krieken