Gazteberri 89 by Shareak Kultur Elkartea

B G

te b e

A ldiz k i a r

Gazteberri #89 2012 Azaroa

Krisiaren ondorengo belaunaldi galdua

B G

Aurkibidea

te b e

A ldiz k i a r

04 Elkarrizketa.

Juan Luis Fuentes

Hikikomoriak: bizitza lau pareten artean Zientzia.

Argi kutsadura

ARGITARATZAILEA:

Euskara

12 Krisia ondorengo belaunaldi galdua

Erredakzioa: Iparragirre, 17, 1.esk. 48009-Bilbao. Koordinatzailea: Jon Mikel Zabalegi. Testuak eta diseinua: Shareak Laguntzaileak: Nerea Segura, Gotzon Sanchez Argazkiak: Alejandro Boyero, Artxiboa. Publizitatea: 696935662 Banaketa arduraduna: Lourdes Sánchez.

14 Aisia

Sexua Shareak Kultur Elkarteak ez du Gazteberri Aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzunkizunik derrigor bere gain hartzen

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA SAILEKO HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZAREN LAGUNTZA JASO DU

11. Zer jan, hura izan.

17. Txorroskiloa.

Teknologia Berriak

Denbora pasak

28 Gazteberri #89

Munduan aurki daitezkeen debekurik bitxienetakoak Gizakiok elkarren artean bizi ahal izateko arauak behar ditugu. Arau edo legerik gabe zaila izango litzateke gizarte gisa aurrera egin ahal izatea. Dena den, hainbat kasutan zenbait legeen zentzua ulertzea zaila egiten da, jarraian azaltzen diren legeen adibideen kasuan bezala. • Hainbat herrialde islamiarretan, Dubai kasu, debekaturik dago edozein leku publikoan muxukatzea. Erlijio kontua omen da, baina bitxiagoa da Parisen indarrean den legea: debekatuta dago zure bikotekidea muxukatzea tren nasetan. • Zorionez, gero eta gehiago dira animaliak babesten dituzten legeak. Gizakiok animalienganako erakutsi dugun krudelkeria dela eta hauek babesteko

lege desberdinak garatu dira. Dena den, hona hemen lege bitxi bat; Ohion, debekaturik dago mozkortutako arrainak izatea. • Lege bitxiez hitzegiterakoan, asko eta asko sexuarekin zerikusia dute. Oraingoan, Estonian indarrean den lege bitxi bat aipatuko dugu. Baltikoko herrialde horretan, debekaturik dago xakera jolastea sexu harremanak mantentzen diren bitartean. • Herrialde guztietan izan ohi da pertsonaia garrantzitsuren bat. Frantzian, adibidez, Napoleon estima handian omen dute eta, horregatik, bada txerriei Napoleon izena jartzea debekatzen duen legea.

Birjintasuna enkantean Catarina Migliorinik, 20 urteko brasildarrak, bere birjintasuna interneten enkantean atera eta saioan 600.000 euro lortu ditu. Migliorinirekin sexu harremanak izango dituen lehen gizona Natsu izenarekin ezagutarazi den japoniar bat izango da. Itapeman bizi den Migliorinik bere birjintasuna enkantean atera du medikuntza ikasketak ordaintzeko behar zuen dirua lortzeko. Behar baino diru gehiago lortu duenez, soberan geratu zaion dirua txiroentzako etxebizitzak eraikitzeko erabiliko omen duela adierazi brasildar gazteak. Catarinak eta Naruk Australia eta Estatu Batuen arteko hegaldi batean mantenduko dituzte sexu harremanak modu horretan ez baitute inolako estatuko legeak hautsiko. Topaketa, gehienez, ordubetekoa izango da eta ‘ez dira muxurik onartuko’ kontratuan hala zehazten delako adierazi du Catarinak.

bitfm donostia iruñea

Gazteberri #89

GAZTEBERRIAK

Nazioarteko egun bitxiak Nazio Batuetako egutegian 103 egun kausa on baten Nazioarteko Eguna dira. Hauen artean, adibidez, zoriontasun, alargun edota osasun mentalaren egunak aipa daitezke. Nazio Batuek hartutako egun hauetaz gain, ondoren estatu bakoitzeko erakundeek bestelako egunak hartzen dituzte bere kausa propioen alde (gure artean Euskararen Nazioarteko Eguna ospatuko dugu abenduaren 3an). Hauen artean, zenbait Nazioarteko egun bitxi aurki daitezke, oraindik ere Nazio Batuak bereak egin ez dituenak, hala nola, pizzaren, marihuanaren edota orgasmoaren nazioarteko egunak, besteak beste. Egunak ezezik, bada nazioarteko gauak ere ospatzen duena. Horrela, 1978. urtean hasita Uruguayen Malenkoniaren Nazioarteko Gaua ospatzen dute abuztuaren 24 bakoitzeko. Gau horretan, Uruguayko taberna eta dantzaleku guztietan aurreko garaietako musika bakarrik entzun

daiteke eta 2004. urtean ohitura hori lege bilakatu zen. Orgasmoaren nazioarteko eguna, berriz, Brasilen du bere jatorria eta, gaur egun, beste hainbat herrialdeetan ospatzen da abuztuaren 8an Emakumezkoen Orgasmoaren Nazioarteko Eguna bezala. Marihuanaren Nazioarteko Eguna, berriz, apirilaren 20an burutzen da EEBBetako droga horren kontsumitzaile talde baten ekimenez. Alargunen Nazioarteko Eguna ere Nazio Batuetatik kanpo sortu zen ekimena da baina honek berea egin zuen 2010ean eta ekainaren 23an ospatzen da. Beste egun bitxi batzuk honakoak lirateke: hestebete ekoizleen eguna (otsailak 23) Perun; loguraren nazioarteko eguna (martxoak 20); katuen eguna (irailak 27) edota arraultzaren eguna (urriak 10).

Bost hilabete loteria irabazi duela jakin gabe Emakume estatuar batek 18 milioi euroko (23 milioi dolar) saria loterian irabazi duela jakin ahal izan du zozketa eta bost hilabetetara. Jakin ahal izan denez, emakumeak boletoa erosi eta ahaztuta utzi zuen kotxeko gordetegian. Zozketa eta bost hilabetetara zozketaren irabazlea azaltzen ez zenez, segurtasun kamaren bidez ateratako irudiei esker bere argazkia zabaltzea erabaki zuten Kaliforniako loteriako arduradunek. Emakumearen alabak bere amaren argazkia ikusi zuen prentsa lokalean eta horrela loteria irabazi zuela jakin ahal izan zuen honek. Boletoa maiatzaren 30ean erosia izan zen Palmdalen, Los Angelesetik gertu. Kaliforniako loteria irabazten dutenek 180 egunetako (6 hilabete) epea dute saria eskatzeko. Kasu honetan, emakume honek azaroaren 26ra arteko epea zuen bere saria eskatzeko. Hala egin izan ez balu, zozketa horri zegozkion 18 milioi euroak Kaliforniako eskoletan inbertituko zituzten, hala zehazten baitu bertako legediak.

Gazteberri #89

ERREPORTAJEA

Bizitza osoa lau pareten artean Hikikomoriak gizartetik isolatu eta bere gelan giltzapetu egiten diren gazteak dira. Harreman guztiak ordenagailu edo bestelako tresna elektronikoen bidez burutzen dituzte eta horrela eman ditzakete hainbat hilabete edo urte. Nagusiki japoniako gazteen artean hedatu den fenomeno soziologikoa dugu Hikikomoriena

Etimologikoki, Hikikomori terminoak, japonieraz, â&#x20AC;&#x153;etxean sartuta geratzeaâ&#x20AC;? adierazten du. Japonian, ia milioi bat gazte Hikikomori bilakatu dira, hau da, etxean sartuta geratzen dira denbora epe luzez. Ikerketa baten arabera, Hikikomorien %40ak urtebete eta bost urte bitartean ematen du giltzapetuta bere gelan. Gaixotasuna ala fenomeno soziologikoa, Hikikomoriena munduan zehar barreia daitekeen arazoa bilakatu da. Munduko beste hainbat lekutan Japoniako Hikikomoriak imitatzen dituzten gazteen kasuak azaltzen hasiak dira. Hikikomorien fenomenoa pasa den mendearen amaieran sortu zen eta hamarkada eskas batean japoniar

Gazteberri #89

Hikikomoriak nahita bere gelan giltzapetzea erabakitzen duten gazteak dira. Harreman guztiak ordenagailu eta bideojokoen bidez burutzen dituzte.

gazteriaren %10a jada fenomeno honetan murgilduta aurkitzen omen da. Hikikomoriak bolondreski bere etxeko gela batean giltzapetzea erabakitzen duten gazteak dira. Hikikomori gehienak mutilak izaten dira eta adituen ustetan, sozializatzeko arazoak dituzten pertsonak izaten dira. Antza denez, japoniar gizartearen zorroztasunak zerikusi handia du fenomeno honen sorreran, baina kultura horretan lehen positibotzat jotzen zen bakartasuna arazo larria bilakatzen ari da. Esan bezala, Hikikomoriek bere gelan giltzapetzea erabakitzen duten gazteak dira. Giltzapetuta dauden bitartean ez dute ia inolako harremanik kanpoko jendearekin. Harreman guztiak interneten

ERREPORTAJEA

bidez eraikitzen dituzte eta normalean bestelako Hikikomoriekin izaten da. Giltzapetuta dauden epe horretan gazte hauek ez dute ez lanik ez ikasketarik burutzen. Itxialdia amaitzea erabakitzen dutenean, gazte hauek arazoak izaten dituzte berriz ere gizarteratzeko, itxita izan diren epe horretan hainbat trebetasun sozial galtzen dituztelako. Eskolan galdutako denbora guztia ere berreskuratu behar izaten dute.

Egun luzeak Gezurra badirudi ere Hikikomoriek ia egun osoa lotan ematen dute. Gauetan, berriz, bideojokoetan jolasten dute, bestelako Hikikomoriekin harremanetan edo telebista ikusten. Hori dela eta,

bideojokoetan eta telebistan ikusten duten mundua bilakatzen da bere erreferente bakarra. Adituen ustetan, Hikikomoriek harreman estua dute Otakuekin, hots, komiki eta bideojokoen fanatikoekin. Espiral horretatik ateratzeko funtsezkoa izaten da familiaren laguntza, baina japoniar gizartearen izaera dela eta, familia lagungarri izan beharrean oztopo bilakatzen da. Izan ere, japoniar familiarentzat Hikikomori bat izatea lotsagarria da eta ondorioz, arazoa ezkutatzen saiatzen dira. Profesional baten laguntza eskatzen dutenerako denbora dexente igaro da eta, ondorioz, terapia ere zailagoa suertatzen da. Momentuz, fenomeno hau konpontzeko

bide bakarra tratamendu psikologikoa dela onartzen dute aditu guztiek. Terapiak modu zuzenean burutu behar dira gizarteratzea traumatikoa izan ez dadin. Normalean Hikikomori gehienak lotsatu egiten dira izandako jarrerarekin eta bere iragana borratzen saiatzen dira. Besteek honen berri izan ez dezaten, behin gizarteratuta ere, lagun gutxi izateko joera azaltzen dute Hikikomori ohiek. Kasurik extremoenetan, Hikikomorien jarrera jarrera biolentoan amai daiteke. Hainbat kasutan gurasoekiko biolentzia erabiltzen dute bere helburuak lortzeko baina izan badira gizarteratu ondoren bestelako delitu larriagoak burutu dituzten Hikikomoriak: Erahilketak, bahiketak, bortxaketak...

Gazteberri #89

ELKARRIZKETA

juan luis fuentes (futbol entrenatzailea)

â&#x20AC;&#x153;Euskal emakumeen futbol maila oso ona daâ&#x20AC;?

Juan Luis Fuentes (Donostia, 1965) Athletic Club nesken taldeko entrenatzailea da. Bere futbol ibilbidea nagusiki Bizkaian garatu ondoren, 2002. urtetik geroztik Lezaman aritu da harrobiko entrenatzaile moduan. Iaz, emakumezkoen lehen taldearen gidaritza hartu zuen

Gazteberri #88

ELKARRIZKETA Aurreko denboraldian bigarren geratu zineten bai ligan bai erreginaren kopan. Aurten iaz lortutakoa hobetzea izango duzue helburu, ezta? Jakin badakigu iaz lortutako emaitzak hobetzea zaila izango dela. Aurreko denboraldia oso ona izan zen baina, zoritxarrez, ezin izan genuen txapelketarik irabazi. Denboraldi bakoitza desberdina da, talde guztiak zerotik hasten gara, eta amaieran txapelketaren bat irabazteko aukera izatea da gure xede nagusia. Garbi dago irabazteak taldeak egin duen lan horri guztiari behar bezalako amaiera emango liokeela, bai astero jarraitzen gaituzten zaleei eskeini ahal izateko eta baita taldearentzat berarentzat ere. Zeintzuk dira gizonezko eta emakumezkoen futbolaren arteko alderik nabarmenenak? Nola murriz daitezke alde horiek? Aldeak bi mailatan ematen dira. Alde batetik, profesionaltasunari dagokionez bi mundu guztiz desberdinak dira. Gizonezkoen kasuan, mugitzen den dirutza izugarria da eta horrek profesionaltasun maila altuagoa eskatzen du. Gizonek aukera dute ehuneko ehunean futbolean aritzeko, horretarako baliabideak dituztelako eta etorkizunera begira irtenbide profesionala izan daitekeelako. Nesken kasuan, berriz, baita mailarik altuenean ere, amateurtzat jo daiteke, nahiz eta denbora eta dedikazioari dagokionez profesional osoak izan. Zorionez, Athletic eta Erreala bezalako taldeen lanari esker aurrerapauso handiak ematen ari dira bide egokian. Bestalde, kirol mailari dagokionez, jokoa oinarrian berdina izan arren, gizon eta emakumeen artean diren alde fisikoengatik ematen diren aldeak ditugu (indarra, abiadura...) Honek jokoaren erritmoan eragiten du, baina ez erakargarritasun edota emozioan. Gainera, emakumezkoen futbol maila gero eta altuagoa da, batez ere harrobian egiten den lanari esker. Gizonezkoen kasuan bezala, zenbat eta zabalagoa izan piramidearen oinarria orduan eta piramide altuagoa egiteko aukera eta hori, azkenean, elitezko talde hobe batean islatzen da. Orain Athleticek egiten duen lana oso garrantzitsua da, belaunaldi gazteek non begiratzea dutelako. Bizkaiko edozein neskatoarentzat Athleticen

jokatzea helburu izan behar du. Eta jokoari dagokionez? Emakumezkoen ligan jokatzen dugun hainbat taldek zalearentzat entretenigarria eta ikusgarria den jokoa egiten dugu. Hala nahi duen edonor Lezamatik pasa daiteke gure partiduetako bat ikustera eta gure jokalariek duten maila egiaztatzera. Gainera, lehen postuetan den beste talde baten kontra bada, kirol honek eman dezakeena ere ikusteko parada izango du. Nesken artean bere kirol lorpenak behar bezala baloratzen ez direnaren sentsazioa al da? Nirekin dauden jokalari guztiek lan handia egiten dute emakumezkoen futbolak gero eta aintzatespen handiagoa izan dezan baina, era berean, garbi dute, gaur egun, gizonezkoen futbolak interes guztia batzen duela. Athletic bere jokalarien esfortzua baloratzen duen talde bat da, baina egia da, oro har, emakumezkoen lorpenek askoz ere oihartzun eskasagoa dutela gizonezkoekin alderatuta. Hori argi eta garbi ikus daiteke, adibidez, hedabideetan. Hedabideetan oihartzun handiagoa izateak, batez ere telebistan, emakumezkoen futbolaren egoera hobetzen lagunduko luke? Bai, zalantzarik gabe. Hedabideetan den oihartzunak kirol baten garapenean eragin zuzena du. Hedabideetan izateak, gainera, baliabide ekonomikoak ere erakartzen ditu, eta horrek gizonezkoek dituzten baldintzekin parekatzea ahalbidetuko luke. Baliabide ekonomiko handiagoekin taldeek jokalarien baldintzak duinago egiteko aukera izango lukete. Hedabideetaz gain, erakunde publikoek eta kirol arduraren bat duten bestelako erakundeek ere laguntza handiagoa eman beharko lukete emakumezkoen futbolak merezi dituen baldintzak bermatzeko: zelaiak, egoitzak, betebeharrak... Zentzu honetan, mundu honen barruan lan egiten dugunok ere kirol hau gero eta erakargarriago egiteko helburua izan behar dugu. Pasa den denboraldiaren amaieran emakumezkoen euskal futbol selekzioaren debuta izan zen. Nolakoa da emakumezkoen euskal futbolaren maila?

Euskal futbolaren maila oso ona da. Lehenik eta behin, bere lehiakortasun maila ezin da zalantzan jarri; Athleticek, adibidez, jokatu diren azken hamar ligetatik lau irabazi ditu. Gainera, Erreala bezalako taldeek ere aurrerapauso garrantzitsuak eman dituzte. Etorkizunera begira, baikor izateko arrazoiak daude, batez ere oso modu egokian lan egiten ari delako. Osasunak ere apostu handia egin du lehen mailako talde bat izateko eta Aurrera de Vitoria ere emakumeekin ondo lan egiten duen taldea da. Modu zuzenago batean ezagutzen ditudan talde guztietan emakumezkoen baldintzak hobetzeko interesa dago eta horrek mesede egingo dio emakumezkoen futbolari Euskadin. Emakumeen taldearen ardura hartu baino lehen Athleticeko harrobian egin duzu lan hainbat urtez. Errazagoa al da maila gorenera iritsi diren neskak entrenatzea ala oraindik prestakuntza prozesuan diren gazteak entrenatzea? Maila bakoitzak bere zailtasunak eta sariak ditu. Jokalari gazteei dagokionez, futbolaren oinarrizko kontzeptuak irakasteaz gain, funtsezkoa da, lehiaketaren gainetik, eguneroko lanari garrantzia ematea eta xehetasunetan erreparatzea. Taldearen mesederako den esfortzuaren balorea eta etengabe hobetzearen garrantzia irakatsi behar dira. Profesional izatetik gertu diren jokalari gazteak entrenatzen dituzunean, berriz, helburua hauen gaitasun eta trebeziak azalaraztea da. Emakumeen kasuan, hasieratik gehien erasan ninduena bere heldutasuna izan zen. Interes eta ardura bikainarekin entrenatzen dute eta profesional oso baten mentalitatea dute, nahiz eta, halabeharrez, futbola eta bizitza profesionala edo ikasketak uztartu behar izan hainbat kasuetan. Neskek garbi dute ezin izango dutela futbolan lortzen duten diruarekin bizi. Gizonezkoetan, berriz, gero eta gehiago dira futbola irtenbide profesionaltzat hartzen dutenak eta ikasketak alde batera utzi nahi dutenak. Hau akats bat da, ikasketek ez dutelako kirol praktika oztopatzen. Ostera, ikasketek kirol praktikaren lagungarri izan daitezke, diziplina eta pertsonaren trebakuntza integralean laguntzen dutelako. Athleticen hau beti lehentasun bat izan da eta jokalariek bere kirol ibilbidean zehar trebakuntza alde batera ez uztea saiatzen gara .

Gazteberri #89

ZIENTZIA

Argi kutsadura: gaueko minbizia

Betidanik, gizakiok eguzki argia ordezkatu beharrean izan gara gauean ere â&#x20AC;&#x2DC;biziâ&#x20AC;&#x2122; ahal izateko. Argiztapen elektrikoak arazo horri erantzuna eman zion duela mende bat baino gehiago, baina orain, berriz, arazo larria bilakatu da. Horrela, UNESCOk 1997an onartutako Etorkizuneko Belaunaldien Eskubideen artean galtzen ari garen iluntasunerako eskubidea ere jasotzen zuen.

Gazteberri #89

ZIENTZIA 1879an, Thomas Alba Edisonek bonbilla elektrikoa asmatu zuen. Hiru urte beranduago, New Yorkeko Pearl Street kalea bilakatu zen argiztapen elektrikoa izan zuen munduko lehen kalea. Argiztapen elektrikoak arrakasta handia lortu zuen eta munduko hiri garrantzitsuenak lasterketa bizian sartu ziren bere kaleak gauean argiztatuta izateko. 120 urte beranduago, behartzat jotzen zena arazo bilakatu da, izan ere, egun hirietan den gehiegizko argiztapena kutsadura bilakatu da, argikutsadura hain zuzen ere. Argiztapen artifizialak bere biziko garrantzia izan du gizakion garapenean. Aintzinean, gure arbasoek suaz baliatzen ziren berotzeko eta piztiak uxatzeko. Su horiek zuzi bilakatu ziren eta horiei esker egunean zehar soilik buru zitezkeen jarduerak gauean ere burutu ahal izan ziren. Gizakiak argiztapen artifiala garatu zuen: oliolanparak, kandelak, gas-argiztapena... eta azkenik, gaur egun nagusi den argiztapen elektrikoa. Esan bezala, gehiegizko argiztepena, hainbat lekuetan (hirien kasu) arazo bilakatu da, ez bakarrik astronomoentzat (gehiegizko argiztapenak izarren behaketa oztopatzen du), baita bestelako gizakientzat (behar bezalako atsedena oztopatzen du) edo hainbat animalientzat (iluntasunean betetzen dituzte beharrezkoak dituzten hainbat jarduera) ere.

1994 eta 1995 bitartean lortutako irudien bidez NASAk egindako irudi honetan munduko gunerik argiztatuenak ikus daitezke, baina ez, halabeharrez, populatuenak (Txina edo India adibidez). Irakurketa ekonomikoa eginez, herrialderik aberatsenak edo garatuenak lirateke argi gehien dituztenak eta txiroenak, berriz, ia argirik ez dutenak.

Argi-kutsadura oso populatuak diren guneetan ematen da bereziki. Hirietan izaten den argiztapen elektrikoa dela eta argia atmosferako gas, aerosol eta esekiduran diren partikulen bidez barreiatzen da kaltegarria den disdira sortuz. Alferrik galtzen den argia, hainbat kasutan, %50ekoa izatera hel daiteke (kaleargiaren diseinuaren arabera). Ondorioz, behar bezalako argiztapena izateko argi gehiago jartzeko joera izaten da, horrek kontsumoa areagotzen duelarik. Energia elektrikoa sortzeko sarritan erregai fosilak erabiltzen direnez, horrek ere eragin zuzena du atmosferara igortzen diren negutegi efektuko gasen emisioetan. Egun bizi dugun krisi egoera dela eta, ez dira eman beharreko pausu guztiak ematen kutsadura hau ekiditeko, une honetan, kosto ekonomiko handiak dituelako.

Gazteberri #89

EUSKARA

Proposamenik ez

Euskararen Doodle-a

Euskararen legea

Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak datozen hamar urteetarako hizkuntza politikak izan beharko lituzkeen proposamenak azaldu dizkie alderdi politikoei. Euskararen Kontseiluak Legebiltzarrerako hauteskunde kanpainan euskararen inguruko proposamen zehatzik ez azaltzea kritikatu du.

Sarean, nazioarte mailan adierazle nagusi den Google bilatzailean, euskarak, datorren abenduaren 3an, euskararen nazioarteko egunarekin batera, bere ikur propioa (Doodle-a) izan dezan eskatu dio Eusko Ikaskuntzak Google-i. Ekimen honen aldeko atxikimendu kanpaina zabalik izango da abenduaren 2a arte Eusko Ikaskuntzaren web orrialdean. Izena ematen dutenen artean hainbat sari zozketatuko dira.

Azaroaren 24an 30 urte beteko ditu EAEko Euskararen Legeak. Denbora honetan guztietan lege horrek oinarritu eta babestu du Euskal Autonomia Erkidegoan planifikatu eta gauzatu den hizkuntzapolitika osoa. EHE erakundeak hainbat aldarrikapen iragarri ditu egun horretarako “bidearen zati bat egiteko” baliagarria izan arren, euskararen minorizazio prozesua gelditu ez duelako.

Europak euskararen hutsuneak agerian utzi ditu Europako Kontseiluko Ministroen Batzordeak eta Adituen Batzordeak aurretik Hizkuntza Eskubideen Behatokiak salatutako euskararen hutsuneak berretsi ditu. Horrela, Europako Kontseiluak agerian utzi duenez, ofizialtasunak ezartzen dituen betebeharrak ez dira betetzen euskararen kasuan. Europak bereziki bi esparrutan ofizialtasunak ezarritako betebeharrak ez direla betetzen salatu du: Estatuko Administrazioa eta Justizia. Lehenengoari dagokionez, Adituen Batzordeak aurrez ikusitako arazoei irtenbidea emateko

Espainiako Estatuak ez dituela neurri eraginkorrak hartu salatu du. Justiziaren kasuan, berriz, legeak ez die epaileei zein magistratuei euskararen derrigorrezko ezagutza ezartzen eta, beraz, horrek zailtzen du konpromisoa betetzea. Nafarroaren kasuan, Adituen txostenak hezkuntza, administrazioa eta zerbitzu publikoak, hedabideak eta gizarte-bizitza eta bizitza-ekonomikoa atalak aipatzen ditu.

Europaren arabera ofizialtasunak ezartzen dituen betebeharrak ez dira betetzen euskararen kasuan. | euskararenjatorria.net

Informazio eta Komunikazio Teknologiak

Euskal Autonomia Erkidegoan, berriz, hezkuntza arloan bereziki Lanbide Heziketaren inguruko kezka agertzen du Batzordeak. Zerbitzu publikoei dagokionez berriz, kezka agertu du, beste behin, Batzordeak herritarrek Osakidetzan jarritako kexen inguruan.

ESKUBIDEAK

Blogariak.net euskarazko blogak sortzeko plataforma Blogariak.net plataforma euskararen presentzia sarean areagotzeko asmoz sortu zen. Lan Irekian oinarritutako plataforma honek euskarazko blogak automatikoki sortzeko aukera ematen du eta, horrela, erabiltzaileek bere edukiak elkarbana ditzateke blogean eta baita Facebook edo Twitter bezalako sare sozialetan ere. Plataforma honen sorrera 2005an kokatzen da, doako blogak sortzeko aukera ematen zuten plataformen eztandarekin batera. Zazpi urteko ibilbide honetan, plataforma garatu da eta, besteak beste, blog isolatuak sortzeko aukera ematetik, sare sozial blogalera pasa da. 12

Gazteberri #89

Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak hizkuntza eskubideen aldeko kanpaina abian jarri du ‘Zure hizkuntza eskubideak babestuta daude’ lelopean. Kanpainaren xedea herritarren hizkuntza eskubideak defendatzea eta babestea da eta, batez ere, hiru herrialdeetako hiriburuetako euskarrietan gauzatuko da.

ZER JAN, HURA IZAN

Pote gutxiago eta “pintxito” gehiago Krisia, krisia eta krisia… Benetan krisi existentziala dena euskaldunon ligatzeko era da!!! Gehienetan emakumeek maitasun-gaitzerako konponbidea txokolate, croissant (Audrey Hepburn-en erruaz) eta txutxeetan aurkitzen dugu. Goxokiek serotonina-kontzentrazioa handitzen dutelako jazotzen da hori. Depresioaren aurkako berezko hormona honek, zoriontasuna eta plazer sexuala eragiten du, baina bere efektua une batekoa da soilik. Hala ere, luzatutako kontsumoak kontrako ondorioak ditu, bai neskengan, eta baita, eta bereiziki, mutilengan. Ba al zenekiten, testosterona maila aldi baterako gutxitzen duela? Hain zuzen, erekzioa eragozten du. Beraz, txokolatea sexu-ordezkotzat har genezake? Bere ehundura, zaporea eta usain goxoek, ahotan sartzerakoan, egoera hobetzeko sentsazioa ematen digute eta sexu gura lasaitzen digu. Errendimendu sexuala elikadura aldatuz hobe daiteke? Bada, bai noski! “Tengo hambre de carne” esaera, mutilek erabiltzen dutenean… ez doaz gaizki bideratuta !!! Gehien ikertutako mantenugaietako bat, zink-a da. Itxuraz, libidoa estimulatu, testosterona maila igo eta gura sexuala handitzen dituelako. Eta non aurki dezakegu zink-a? Abere-jatorriko elikagai proteikotan, esaterako, haragian. Bananak (bere eragatik, uste dut) ematen dute indar sexuala bultzatzeko sinesmena. Eta jendeak ez du erratzen, potasioa, bitamina B eta kantitate txikian dauzkan “bufotenina-k”, gogo-aldartea, konfidantza eta bihozkada sexuala hobetzen dituzte.

“Egoera berrira egokituz, etxeko sukaldeko aurrekontuetan murrizketak egin behar izan ditugu eta, ondorioz, ugaritasun defizitean erori gara”

Azken finean, elikadura osasuntsu batek kirol-errendimendua hobetzen duen bezala, sexuharremanetarako baldintza fisikoa ere suspertzen du. Lehena, loari eragiten dioten otordu oparoak saihestea da, jangalerik sexuala ekiditeko. Epe luzera gehiegi jateak, gehiegizko pisua eragiten du: bizitasuna txikiagotuz, desmotibazioa sortuz eta kasu larrienetan bai gizonezkoen, bai emakumezkoen antzutasuna.

NEREA SEGURA

Erekzio-arazoek, arazo kardiakoekin zerikusia dute? Ba, bai. Arterioesklerosis-a arterien estutzea eta gogortzea dakartza, odolaren igarotzea zailduz. Honek, hipertensioarekin lotu dugu beti, baina erekzio-arazoekin lotzen da ere. Baratxuriak zirkulazioari eta odol-fluxuari laguntzen dioten elikagarriak ditu, bestalde organo sexualak estimulatzeko beharrezkoak direnak… hala ere, musuen plazerrarekin buka dezake. Sexua aktibo eta sasoian mantentzeko modu bizkorgarria da: giharrak lantzen ditugu, zirkulazioa hobetuz eta, gutxi gorabehera, 200-300 Kcal erretzen ditugu… gero esan dezatela, dieta egitea sakrifikazioa gogorra dela!!! Eta iragaitzaz, oso hedatutako mitoa desmuntatuko dugu: egia da kopita-pare batek desinhibitzera lagutzen duela, lotsa alde batera uztera… sarritan lehen urratsa erraztera; baina erlazioa oztopatzera ere bai. Alkohola aho bikoitzeko arma da, psikologikoki aktibatzen duena eta fisikoki eragozten duenekoa: gizonengan betetzea huts eginez, eta emakumeetan orgasmoa zailduz. Beraz, euskal-gazteak, krisia eragozteko… pote gutxiago eta “pintxito” gehiago. On dagizuela ;D

Gazteberri #89

ERREPORTAJEA

Krisiaren ondorengo belaunaldi galdua

Egungo krisi ekonomikoak eragin zuzena du belaunaldi gazteenen etorkizunean. Nazioarteko Lan Erakundeak egindako txosten baten arabera, gazteen langabeziatasa altuak dituzten herrialdeetako gazteria itxaropena galtzen hasia da

2007. urtera arte, gazteen langabezia-tasa, mundu mailan, gradualki murrizten ari zen. Urte horretan, krisiaren eztandarekin, gazteen langabezia-tasak berriz gora jo zuen, eta urte pare eskasean, aurreko urteetako aurrerapen guztiak ezerezean geratu ziren. gazteen langabezia-tasak bere gorena jo zuen 2009an eta gaur egun, %12,7an kokatzen da. Hau oso kopuru baxua da estatuan den %52,1arekin alderatuta baina ehuneko horrek adierazten du munduan 25 urtetik beherako 75 milioi gazte langabezian aurkitzen direla, hau da, duela bost urte baino lau milioi langabetu gehiago. NLEk egindako aurreikuspenen arabera, langabezia kopuru hauek, gutxienez, 2016ra arte mantenduko dira. Oso gazteen langabezia-tasa altuak dituzten herrialdeetan, Espainia, Irlanda edota Grezia kasu, â&#x20AC;&#x2DC;belaunaldi galduaâ&#x20AC;&#x2122; terminoa erabiltzen hasiak dira. Aipatu herrialde hauetan gazteriak pairatzen duen langabezia arazo

Gazteberri #89

estrukturala bilakatu da eta bertan ematen diren lan merkatuaren baldintzetan gazteek oso zaila dute lanpostu egonkor eta duin bat aurkitzea. Horrek, noski, etorkizunean jasoko duten soldatan eta izango duten lan motan eragin zuzena izango du. Gazteen langabeziaren arazoa Europan eta garapen bidean diren herrialdeetan bereziki ematen den arazoa bada ere, egungo ekonomiarik indartsuenetan ere arazo honi egin behar diote aurre.

Zer egin? NLEren txostenaren arabera, gero eta gazte gehiago dira itxaropena galdu dituztenak. Lan merkatuan barneratzeko aukera urrien aurrean, gero eta gehiago dira hezkuntza sisteman jarraitzea erabakitzen dutenak. Hala izango ez balitz, gazteen langabeziatasa oraindik ere askoz ere altuagoa izango litzateke.

Adituen ustetan, hau eztanda egin dezakeen lehergailua izan daiteke. Izan ere, azken urte hauetan bere lan merkaturatzea atzeratzea erabaki duten gazteak lan merkatuan txertatzea erabakitzen dutenean (bizpahiru urte barru edo), arazo handiak izango dira gazteen artean lanpostu bat aurkitzeko, eskaera eskaintza baino askoz ere altuagoa izango delako. Horrek gainera, eskainiko diren lanpostuen baldintzetan eragin negatiboa izango duela salatzen dute adituek. Horiek dira hain zuzen ere gaur egun gazteriaren gehiengoak dituen lanak: aldi baterakoak, ordainsari eskasarekin, produktibitate eskasekoak, bere espektatibak betetzen ez dituztenak eta lan baldintza hobeak lortzeko bestelako lanpostuetara bide ematen ez dituztenak. Aldi baterako lanpostuen kasua, adibidez, ekonomia garatuen ezaugarria bilakatzen ari da, gurean argi eta garbi ikusi ahal izan dugun moduan. Horrela, lanaldi partzialerako kontratua edota aldi baterako kontratua duten gazteen kopurua baldintza bera duten helduruen kopurua baino askoz gehiago hazi da krisi garaian.

Hezkuntza da irtenbidea Testuinguru beltz honen aurrean, hezkuntza da irtenbide bideragarri bakarrenetakoa. Hezkuntza eta trebakuntza funtsezkoak dira lan merkatuan barneratu ahal izateko eta barneratze hori ahalik eta baldintzarik egokienetan lortzeko. Gure bezalako ekonomia aurreratuetan, hezkuntza da langabeziaren aurrean izan daitekeen babesarik bakarrenetakoa eta hori, langabetuen hezkuntza mailan islatzen da modu argian. Horrela, zenbat eta ikasketa maila altuagoak izan orduan eta langabezia tasa edo langabezian geratzeko arrisku txikiagoa. Zoritxarrez, une honetan, hezkuntza maila altu bat ez da automatikoki lanpostu batean bilakatzen. Krisi garaietan, produkzio sistemak egokitu behar izaten dira eta, ondorioz, produkzio ehuna eta hezkuntza sistemaren arteko desdoitze bat ematen da. Horregatik, funtsezkoa da hezkuntza sistema eta lan merkatuaren beharren arteko doikuntza eta, gazteen kasuan, bere trebakuntza hasi baino lehen irtenbide profesionalen inguruko informazioa biltzea.

Emakume gazteak dira krisia gehien pairatzen dutenak Zalantzarik gabe, emakume gazteak dira krisi hau gehien pairatzen ari direnak. Baieztapen hau ez da doakoa, izan ere, Europar Batzordeak jada estatuan emakume gazteen langabeziatasaren inguruko kezka azaldu du.

%2,2an hazi da eta %21,2an kokatu da. Gizonezkoen kasuan, berriz, hazkundea murritzagoa izan da (%1,5) eta %20tik bera mantentzen da.

Europar Batzordeak emandako datuen arabera, Espainia da kide guztien artean langabezia-tasa okerrenenak dituen estatua (%25etik gora). Udaren amaieran, Europar Batasuneko bataz besteko langabeziatasa, berriz, %10,5ekoa zen. Euskal Herriari dagokionez, berriz, Euskal Autonomia Erkidegoa langabezia-tasa %13,5 ingurukoa da eta Nafarroan, %16,4 ingurukoa. Langabezia-tasa baxuenak dituzten herrialdeak honakoak lirateke: Austria (%4,5), Luxemburgo (%5,2), Herbehereak (%5,3) eta Alemania (%5,5). Tasa altuenak, berriz, Espainia (%25,1) eta Greziarenak (%24,5) dira. Datu hotz hauen atzean, hala ere, bestelako irakurketa ere egin daiteke. Horrela, Europan diren 25 milioi langabetuetatik gehienak emakumeak direla aipatu behar da eta, batez ere, emakume gazteak dira lanpostu bat aurkitzeko zailtasun gehienak dituztenak. Europak emandako datuetara bueltatuz, estatuan emakumeen langabezia-tasa

Zenbait adituen ustetan, Espainian den gazteen langabezia-altuak harreman zuzena du estatuan den eskola uzte tasa handiarekin. Horrela, UNESCOk ezagutzera eman dituen datuen arabera, estatuan Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza amaitu baino lehen ikasketak uzten dituzten gazteen tasa %30etik gorakoa den bitartean, Europan, batz beste, %20tik behera kokatzen da.

Eskola uztea

Gazteen trebakuntza falta nabari honek eragin zuzena izango luke ondoren lan merkatuan txertatzeko duten aukerekin. Ezagupen profesionalen faltak hainbat lan aukera galtzea suposatzen du. Gazteen langabeziatasa handietan eportzentajerik handiena eskola utzi duten gazteek osatzen dute. UNESCOren txostenak adierazten duenez, Espainiaren kasuan, gainera, kezkatzekoa da eskola utzi eta lana bilatzen ez duten gazteen kopurua; NI-Ni izenarekin ezagutzen den belaunaldia, hain zuzen ere.

Gazteberri #89

ERREPORTAJEA

BIZTANLERIA AKTIBOAREN INKESTA | 2012ko III. HIRUHILEKOA ESTATUA

EAE Emakume

NAFARROA

Guztira

Gizon

Guztira

Gizon

Guztira

Gizon

LANGABEZIA-TASA

25,02

24,68

25,41

15,48

15,23

Emakume 15,76

14,95

15,36

Emakume 14,46

LANGABEZIA-TASA <25 URTE

52,34

52,93

51,67

43,07

42,67

43,55

31,40

27,40

35,53

LANGABEZIA-TASA >25 URTE

22,63

22,28

23,06

13,91

13,65

14,20

13,77

14,56

12,79

LANGABEZIA 16-19 URTE

72,03

71,22

73,06

70,47

56,70

85,87

68,40

58,51

77,52

LANGABEZIA 20-24 URTE

47,99

48,66

47,24

39,06

40,64

37,21

23,26

21,02

25,63

LANGABEZIA 25-54 URTE

23,54

23,19

23,96

14,72

14,79

14,63

14,21

15,38

12,79

LANGABEZIA >55 URTE

17,00

16,98

17,03

9,45

7,79

11,61

11,24

10,12

12,76

LANGABETU KOPURUA

5.777,10

3.103,30

2.674,70

157,70

82,40

75,30

46,20

26,00

20,20

LANGABETUAK 16-19

241,60

133,20

108,40

4,90

2,10

2,80

2,60

1,10

1,50

LANGABETUAK 20-24

728,60

389,80

338,80

18,70

10,40

8,20

4,00

1,80

2,10

LANGABETUAK 25-54

4.304,00

2.291,10

2.012,80

120,20

63,30

56,80

34,80

20,60

14,20

LANGABETUAK 25-54

289,20

214,70

74,50

6,50

7,40

2,50

2,30

%80

%72,0 %70,4 %68,4

%60

%52,3 %48,0 %43,0

%39,0

%40 %31,4 %25,0

%20

%23,2

%23,5

%15,5 %14,9

Langabezia tasa

%14,7 %14,2

Langabezia tasa <25 urte

Langabezia tasa 16-19 urte

Langabezia tasa 20-24 urte

Langabezia tasa 25-54 urte

LANGABEZIA-TASA EUROPAN ETA EEBBetan Gazteen langabezia (< 25 urte)

Gizonezkoak*

Emakumezkoak*

Uzt.11

Mai.12

Eka.12

Uzt.12

Uzt.11

Mai.12

Eka.12

Uzt.12

Uzt.11

Mai.12

Eka.12

Uzt.12

21,3

22,6

22,5

9,5

10,4

10,5

9,8

10,4

EU27 Alemania

8,6

8,0

6,1

5,8

5,6

5,2

5,1

Frantzia

22,5

22,9

23,1

23,4

9,1

10,0

10,1

10,2

10,3

10,4

Italia

27,8

34,9

33,9

35,3

7,3

9,8

10,0

9,6

11,5

11,7

11,8

Espainia

46,9

52,5

52,6

52,9

21,3

24,7

24,9

25,1

22,2

24,9

25,2

Grezia

44,5

53,8

15,1

20,3

21,5

26,8

Erresuma Batua

21,4

21,7

8,9

8,5

7,3

7,4

EE.BB

17,4

16,1

16,5

16,4

9,6

8,4

8,5

7,9

8,0

8,1

(*) Datuak Populazio osoaren langabezia-tasaren araberakoak dira; ez bakarrik gazteenak. | ITURRIA: Eurostat.

Gazteberri #89

SEXUALITATEA

Troilismoa

Knismolagnia

Hildakoen zutikatzeak

Troilismoa parafilia mota bat da eta zure bikotekidea beste pertsona batekin sexu harremanak izaten ikustean lortzen den kitzikapenean datza. Troilismoaren aldaerarik ezagunenak sexu hirukoteak lirateke.

Kilimak joko erotikoen parte izan daitezke. Emakumeen kasuan, egoera egokian, klimaxera irits daiteke kilimen bitartez. Helburu erotikoarekin egiten diren kilimak Knismolagnia izenarekin ezagutzen dira eta baita tickling izenarekin.

Post Mortem zutikatzeak gizonezko bat bertikalki edo ahoz behera hiltzen denean eta posizio horretan mantentzen denean eman daitezke. Bihotzaren funtzionamendua gelditzen denean, odola, grabitatearen eraginez, gorpuaren punturik baxuenetan pilatzeko joera duelako ematen da fenomeno hau. Zutikatzeaz gain, gorputzeko beste ataletan ere hanturak ematen ohi dira.

Sexu-asebetetzea. Gustura al zaude zure bizitza sexualarekin? Sexuak bere biziko garrantzia du gure bizitzetan. Norbanakoaren arabera, sexuak duen garrantzia handiagoa ala txikiagoa izango da, baina oro har, sexu-asebetzea oso garrantzitsua da maila pertsonalean zein bikote baten funtzionamenduan. Maitasuna ezezik, bikote baten funtzionamendu egokirako bizitza sexual egoki bat izatea funtsezkoa da, hots, bi kideak asebeteta uzten dituen bizitza sexual bat izatea. Baina zer da sexu-asebetetzea? Adituen esanetan, sexu-asebetetzeak hiru oinarri izango lituzke: maitasuna,

Adituen esanetan, maitasuna, ardura eta denbora dira sexu-asebetetzearen oinarriak. | ARTXIBOA

Spotifyk egindako sailkapena

ardura eta denbora. Sexu-asebetzea sexu harremanen alderdi positibo zein negatiboen ondoren egindako ebaluazioaren ondoren sortzen den erantzun afektibotzat uler daiteke. Nolabait ere, sexu- asebetetzea gure bizitza sexualaren inguruko hausnarketaren ondoren geratzen den sentsazio orokorra litzateke. Kontrakoa pentsa badaiteke ere, sexu-asebetzea plazer fisikoa baino zerbait gehiago da. Orgasmora iristea garrantzitsua bada ere, komunikazioa, maitasuna edota bi pertsonen arteko ‘kimika’ bezalako faktoreek ere paper garrantzitsua jokatzen dute. Era berean, ezin da harreman bat atsegingarritzat jo harreman horretan arazorik ez daudelako.

KOITOAREN IRAUPENA

Sexu harremanetarako abestirik onenen zerrenda Spotifyk sexu harremanetarako abestirik onenen sailkapena burutu du “Science behind the song” izeneko ikerketan oinarrituta. Sailkapen horren arabera, Dirty Dancing da film soinu-bandarik egokiena horrelako egoeretarako eta Marvin Gaye-ren ‘Sexual Healing’ abestia, berriz, giroan sartzeko abestirik onena. Giroan sartzeko bestelako abestien sailkapenean Robbie Williamsen ‘Angels’, Elvisen ‘Love me tender’, Donna Summersen ‘I feel love’ edota Adelen ‘Someone like you’ aurki daitezke. Londreseko Unibertsitateko Daniel Müllensiefenek egindako ikerketa honen arabera, hainbat kasutan musika taktua bera baino kitzikagarriago izan daiteke. w 18

Gazteberri #89

Noiz edo noiz guztiok egin diogu galdera hau gure buruari: zenbateko iraupena izan beharko luke koitoak? Berriki ezagutzera eman den ikerketa baten arabera koito perfektoak 7 eta 13 minutu bitarteko iraupena izan beharko luke. Ikerketa horren arabera, berriz, koito gehienek 3 eta 7 minutu bitarteko iraupena dute.

TXORROSKILOA

Laborategiko arratoiak Lau hamarkada atzera egingo bagenu, 1972 urtean geundeke, beste gertaera askoren artean ni jaio nintzeneko urtea izateaz gain, Lemoizko zentral nuklearra eraikitzen hasi zeneko urtea ere izan zen hartan hain zuzen ere. Hasieratik eman ziren zentralaren eraikitzearen aurkako protestak, mugimendu ekologista, inguruko bizilagun eta garai hartako Euskadiko Ezkerra eta Herri Batasuna talde politikoen aldetik. Bost urte geroago, 1977 urtean, Bilboko kaleak 200.000 pertsonek osatutako manifestazio batek hartu zituen zentralaren obrak geldi zitezen aldarrikatzen, baina orduko erakundeek ez zuten inguruko udalerri eta bizilagun guzti haien alegazioak onartu eta Iberduero enpresa elektrikoaren alde egin zuten. Horraino iritsi ziren hitzak. Ondoren pistolek hartu zuten mintzoa eta hurrengo bost urteetan emandako indarkeriak utzitako zazpi pertsonen heriotzak behar izan ziren, azkenean, 1982an zentralaren eraikitze lanak geldiarazteko. Pertsona horietako bost, ETAk gauzatutako ekintzen biktimak izan ziren, zentralaren lanekin zerikusi zuzena zuten langile eta ingeniariak bostak. Seigarren biktima ETAkide bat izan zen, eta zazpigarren biktima Gladys del Estal aktibista antinuklearra, zein Guardia Zibilaren tiro batek hil zuen. Itzul gaitezen salto batez gurera, eta dakusagun berrogei urte geroago badagoela zer gelditu eta kalera ateratzeko arrazoirik, baina nola aldatu diren gauzak kamarada. Orain krisia ez da nuklearra eta are gutxiago lokala. Oraingo krisia finantza-botereak eta banketxeek eragin dute, ekonomikoa da eta globala. Orain terrorea ez dute pistolek eragiten, hitzek baizik, uneoro komunikabideetan entzun edota irakurtzen ditugun hitz terroristek: langabezi tasa, murrizketakâ&#x20AC;ŚEta horien artean hitzik asesinoena: etxegabetzea. Azaroaren 9an emakume batek balkoitik behera bere buruaz beste egin zuen Barakaldon epai-batzordea etxegabetzea gauzatzera hurbildu zitzaionean. Egun batzuk lehenago, urriaren 25ean, Granadan beste gizon batek ere bere buruaz beste egin zuen egoera berak eraginda. Banketxeen ekintzarik bortitzena ez da armatua, baina tiro batek duen ondorio tragiko bera eduki dezake beraz.

â&#x20AC;&#x153;Aukeran, nik ere nahiago ditut banketxeak sutan ikusi, jendea bere burua etxetik behera botatzen bainoâ&#x20AC;?

GOTZON SANCHEZ

Azaroaren 8an Burgos aldeko Sotopalacios herrian gizon batek banketxe bateko sukurtsal bati su eman zion bere jabetzako lursail bat enkantean aterako zutela jakinarazi ziotenean. Honek aukeran, bere buruaz beste egin baino, nahiago izan zuen bere gaitzaren eragile zuzenei indarkeriaz erantzun. Ez zuen atxiloketa baino lortu, baina gainontzekooi beldurrak irentsita gauzkala erakutsi zigun, eta akaso piztuko du herritarron artean egoera hau indarkeriarik gabe gainditzeko biderik egongo ote denaren zalantza. Lemoizko zentral nuklearraren krisia gainditzeko hamar urte eta zazpi heriotza zuzen behar izan ziren. Antzua da horrelako konparaketa bat eta ez dauka inolako oinarri zientifikorik, baina banketxeen etxegabetzearen politika zalantzan jarri eta gobernuari horren aurrean neurriak hartu arazteko, bi pertsonek beren buruaz beste egin behar izan dute. Susan George pentsalari eta aktibista estatubatuarraren hitzak aipatu nahi ditut bertan, zeinek esan duen greziar eta espainiarrak laborategiko arratoiak bezalakoak direla, gizarte honek zenbaterainoko zigor eta sufrimendu maila jasan dezakeen neurtzeko, herritarrak matxinadara jo gabe. Horrela bada, Sotopalaciosen esperimentuak kale egin du, eta egia esanda, aukeran nik ere nahiago ditut banketxeak sutan ikusi, jendea bere burua etxetik behera botatzen baino.

Gazteberri #89

AISIA

Euskadi literatur sariak 2012 Euskadi literatur sariak baditu aurtengo irabazleak. Euskarari dagokionez, Harkaitz Cano izan da euskal literatur ataleko irabazlea “Twist” eleberriarekin. Euskarazko haur eta gazte ataleko irabazlea, berriz, Iban Zaldua dugu “Azken garaipena” lanarekin. Itzulpen atalari dagokionez, Xabier Olarrak eta Arantzazu Royok eraman dute saria “Jakobian eraikina” lanarengatik. Azkenik, Saiakera atalean, Inaxio Mujika suertatu da garaile “Xabier Lete (auto)biografia bat” lanarekin. Gaztelerari dagokionez, Juan Carlos Márquezek irabazi du gaztelerazko literatur saria “Tangram” lanari esker. Gastelerazko haur eta gazte ataleko irabazlea, berriz, Iban Barrenetxea izan da “El cuento del carpintero” lanari esker. Ilustrazio atalari dagokion lehen saria Sara Morantek irabazi du “La Flor Roja”n egindako ilustrazioengatik. Azkenik, gastelerazko saiakera saria Daniel Innerarityrentzat izan da “La democracia del conocimiento” lanarengatik. Euskadi Literatura sarien banaketa ekitaldia azaroaren 13an egingo da Bilbon, EHUren Bizkaia aretoan. Irabazle bakoitzak 18.000 euroko saria jasoko du, eta 4.000 eurokoa ere izango du gero, bere lana beste hizkuntza batera edo batzuetara itzultzen bada.

Gazteberri #89

ZINTZOEN SALDOAN Jon Alonso

CHEVROLET TROPIKALA Rafa Egiguren

Enekoitz Ramirez, etakide ohia, preso ohia, arte salerosle ohia eta lapurra orain, taldetxo batekin euskal jatetxerik onenetan lapurretan ari da. Baina negozioa zeharo okertuko da norbaitek euskal sukaldaritzaren etorkizuna den Kepa Pedrotegi sukaldaria hiltzen duenean. Gau horretan Pedrotegiren jatetxean afaldu zuen Enekoitzi egotziko diote hilketa eta, salaketa horretaz libratzeko bidean, abokatu, sukaldaritza kritiko, polizia eta bestelako jendilajearekin nahastuko da. Baina, haren zoritxarrerako, oraingoan zintzoen aldean.

Sanfermin jaietatik ihesi, Habanara iritsi da Migel Salaberria 1992an, urte erdia Kuban igarotzeko asmotan. Hilabete bakarreko baimena besterik ez daukanez, bertan luzaz bizitzeko aitzakiak eta agiriak bildu behar ditu albait arinen, turista soila izango ez bada. Eta orduan, espero ez duela, lagun batek deituko dio Iruñetik, esanez Che-ren heriotzaren 25. urteurrena izango dela udazkenean eta haren omenez ekitaldi batzuk antolatzen hasiak direla Iruñean. Artekari bat behar dute Kuban, Migel da Habanako euren gizona.

GAUR ZORTZI Carmen Gisasola

Idazten Ari Dela Idazten Duen Idazlea Iban Zaldua

Andoni preso dago Kordobako espetxean. Gaur, beste hainbat gutunekin batera, ezezagunen batek bidalitako gutun luze bat jaso du. Emakume batek sinatuta dator. Gaur zortzi, gutuna idazten duen emakume horren alabak ihes egin du organizazio armatu batean militatzeko. Andreak luze kontatzen dio gutunean zehar organizazio horretan militatzen duen preso horri beraren eta alabaren arteko harremana, konpromiso politikoari konpromiso pertsonala aurrez aurre jarririk.

X idazlea idazten ari da. Eleberri bat; luma estilografikoaz, paperean. Eta Xk, idazten ari den pasartean, beste idazle bat deskribatzen du, Y, hura ere idazten ari dela, nouvelle bat: Olivetti baten aurrean dago, teklak jo eta jo. Eta Yren nouvellean beste idazle bat da protagonista, Z, eta hura ere idazten ari da, ordenagailu eramangarri batean, ipuin bat. ta ipuinean, irakurtzen ari zaren honetan hain zuzen, bat-bateko iktus batek jotzen du X idazlea, eta hil egiten du.

AISIA

Skyfall 2012, USA&ErB, 143 min.  ZUZENDARIA: Sam Mendes. AKTOREAK: Daniel Craig, Javier Bardem, Ralph Fiennes, Albert Finney, Berenice Marlohe, Judi Dench, Naomie Harris, Ben Whishaw, Helen McCrory, Rory Kinnear.

007ren M-kiko leialtasuna kolokan jarriko da azken honen iraganak arazoak sortzen hasten denean. MI6k eraso bat izango du eta Bonden lana mehatxua aurkitu eta suntsitzea izango da. Horretarako, 007k azken lanan izandako porrota atzean utzi beharko du eta, gainera, MI6 barruan dituen etsaiei ere aurre egin beharko die.

El profesor 2010, USA, 97 min.  ZUZENDARIA: Tony Kaye . AKTOREAK: Adrien Brody, Marcia Gay Harden, James Caan, Christina Hendricks, Lucy Liu, Blythe Danner, Tim Blake Nelson, William Petersen, Bryan Cranston.

Bathes ikasleekin konektatzeko dohain berezia duen irakaslea da, baina ordezko irakaslea denez inoiz ez da ikastetxe berean denbora nahiko izaten adiskidetasun harremanak eraikitzeko. Hau guztia aldatuko da institutu berri batera bidaltzen dutenean. Han, zuzendariaren jarrerari esker, ikasleen erreferente bihurtuko da.

El ladrón de palabras 2012, USA, 97 min.  ZUZENDARIAK: Brian Klugman, Lee Sternthal . AKTOREAK: Bradley Cooper, Jeremy Irons, Dennis Quaid, Olivia Wilde, Zoe Saldana, J.K. Simmons, Ben Barnes.

Idazle arrakastatsu batek bere azken lana irakurtzen ari da jarraitzaile sutsuen aurrean. Bertan, idazki bat aurkitzen duen arrakastarik gabeko idazle baten istorioa azaltzen da. Idazki horri esker idazle horrek arrakasta handia lortuko du eta bere garaiko idazlerik garrantzitsuenetakoa bilakatuko da.

El Fraude 2012, USA, 106 min.  ZUZENDARIA: Nicholas Jarecki. AKTOREAK: Richard Gere, Tim Roth, Susan Sarandon, Brit Marling, William Friedkin, Monica Raymund, Laetitia Casta.

El hombre de las mariposas 2011, ESP.  ZUZENDARIA: Maxi Valero. AKTOREAK: Lluís Soler, Ana Milán, Claudia Silva, Carlos Manuel Díaz, Sergio Caballero, Pep Ricart, Oleg Kri.

Sergei Ekialdeko mafiekin erlazionatutako militar sobietar ohia da. Orain, ezkutuan bizi da baserri batean mahastien artean. Bere bizitza guztiz eraldatuko da iloba Natasharen ardura hartu behar duenean. Hau, arazoak besterik sortzen ez duen hamabi urtetako neskatoa da eta Sergeiren bizitza baldintzatuko da.

Robert Miller 60 urte betetzear den enpresa gizon arrakastatsua da. Amerikan hain gustoko duten bizitza du, bere emaztea Ellen eta Broke alabarekin. Baina bizitze perfektu horren atzean arazoak besterik ez daude. Izan ere, Millerek ahalik eta azkarren saldu behar du sortu duen inperioa burutu duen iruzurra agerian geratu baino lehen. Gainera, Millerek arte-merkatari frantziar batekin sexu harremanetan da. Sartutako arazo guztien irtenbidea gertu duenean, bere aktas batengatik engainu guztiak agerian geratuko dira.

Baztan 2012, ESP, 98 min.  ZUZENDARIA: Iñaki Elizalde. AKTOREAK: Unax Ugalde, Carmelo Gómez, Joseba Apaolaza, Ramón Agirre, Txema Blasco, Kandido Uranga, Mirentxu Goienetxe, Patxi Bengoetxea.

Filmazio talde bat Baztanera joan da XVII. mendean jazotako gertaeren inguruan pelikula bat filmatzera. Pelikula, Agote familiak pasa behar izan zuen diskriminazioaren ingurukoa da. Izan ere, familia hau bere herrikideengandik berezita bizi behar izan zuen gure egunetara arte.

Gazteberri #89

KULTUR AGENDA

Antzerkia

Kontzertuak Azaroak 1

Barakaldo Antzokia.

• “Calla y Come” (La Cocina). Azaroak 2. 20:30etan. • “La importancia de llamarse Ernesto” (Teatro Gayarre). Azaroak 3. 20:00etan. • “Este nuestro mundo” (Companía Cobaya). Azaroak 9. 20:30etan. • “El Rey y el Bufón (Morboria Teatro). Azaroak 16, 20:30etan eta Azaroak 17, 20:00etan. • “Historia de dos” (Secuencia 3). Azaroak 24, 20:00etan eta Azaroak 25, 19:00etan. • “Tío Vania” (L´om Imprebís). Azaroak 30. 20:30etan.

Social Antzokia, Basauri.

• “Celestina: La tragicomedia” (Atalaya Teatro). Azaroak 17. 20:30etan. • “Sueña Casanova” (Arden Producciones). Azaroak 24. 20:30etan. • “Goenkale” (Glu Glu & Pausoka). Azaroak 30. 20:30etan.

Arriaga Antzokia, Bilbao

• “Goenkale” (Glu Glu & Pausoka). Azaroak 5, 20:00etan; Azaroak 6 11:00etan eta 20:00etan; eta Azaroak 7 11:00etan. • “Hamlet” (Teatro Español). Azaroak 17, 20:00etan eta Azaroak 18, 19:00etan.

Kultur Etxea, Berriz

• “El Funeral” (Teatro Che y Moche). Azaroak 17, 20:00etan. • “Jokoaut” (Pikor Teatro). Azaroak 20, 15:00etan. • “Cirque Dèjá Vu” (La Baldufa). Azaroak 23, 18:00etan. • “¿Algún Voluntario? ¿Alguna Voluntaria?” (Detritus Teatrus). Azaroak 24, 20:00etan.

• “Su txikian” (Glu Glu Producciones). Azaroak 21tik 25ra. 20:30etan. • “Criaturas particulares” (Robert White). Azaroak 24. 17:00etan. • “Cuidado con la Marimonda” (Manicomio de muñecos). Azaroak 28. 15:00etan.

• “Alabatxo/Querida 17:00etan.

Getxo Antzokia • “Sombras

hija)

del mundo”

(Jokin Oregi). Azaroak 17.

sombras).

Azaroak 25. 18:00etan.

Amaia Kultura Zentroa, Irun • “Ella

y él:

Ficciones” Urriak 13. 20:00etan.

Auditorium Kultur Leioa

• “Ali Baba eta 40 lapurrak” (Borobil Teatroa). Azaroak 15. 18:00etan. • “Pa cama” (Katarsis). Azaroak 17. 12:30 eta 18:00etan. • “Spot” (La Baracca). Azaroak 18. 12:30etan. • “Hareazko ipuinak” (Markeliñe). Azaroak 21. 09:30etan. • “En la luna” (Teatro de la Abadía). Azaroak 23. 20:30etan.

Meatzari Aretoa, Muskiz

• “A gustoooo” (Glu Glu Producciones). Azaroak 24. 20:00etan. • “Hil arte bizi” (Txalo produkzioak). Azaroak 30. 20:00etan.

Zornotza Aretoa • “Aquí va a 21:00etan.

• Rockers Go To Hell. Edaska, Barakaldo.

22:00. 16/20 euro. • Larry Carlton. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00. 10 euro. • Allo Darlin. Le Bukowski, Donostia. 20:00. 10 euro.

• Dan Baird (Georgia Satellites) & Homemade Sin + Jim Wilson (Mother Superior). Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 18 euro. • Nadye. Black Rose, Burlata. 22:00. Doan.

Azaroak 2

• The Casualties + Bad Co. Project + Secret Army. Plateruena Kafe Antzokia. 20:00. 12/15 euro

• Carlton Melton + Pow Pow Pows. Le

Bukowski, Donostia. 20:00. 6 euro. • Rubatos. Sentinel Rock Club, Erandio. 20:30. • Sonic Trash Vs. Cancer Moon. Izar&Star III.Zikloa. Campos Antzokia, Bilbao. 21:00. 10 euro. • Aries + Last Fair Deal + Bakelite. Azkena, Bilbao. 21:30. 6 euro. • Dave Kusworth & Los Tupper. Moon Rock, Mungia. 21:30. • Juan Zelada. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 10/20 euro.

• Berri Txarrak + Su Ta Gar + Bizardunak + Gaur Ez + Tximeleta + Dj Bull + Dj Jo Ta Txo. PikuRock 2012. Irurtzun. 20:30. 15/20 euro.

pasar algo”

23:00. 22 euro.

Azaroak 3

• Ali Agca + Silex + Vacío. La Kelo gaz-

tetxea, Santurtzi. 20:00. 4 euro. • Chain & The Gang. Le Bukowski, Donostia. 20:00. Doan. • Iron What + Black Star. Edaska, Barakaldo. 21:00. 6/8 euro. • Russian Red Vs The Beatles. Rock Star Live, Barakaldo. 21:30. 14/16 euro. • Carmine & Vinny Appice Drum Wars. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 21/23 euro. • Carlton Melton + Pow Pow Pows. Helldorado, Gasteiz. 22:00. 14/16 euro.

Azaroak 4

• The Grandmothers

of Invention.

toa, Bilbao. 20:00. 29 euro.

• Carlton Melton

with

BBK Are-

All Star Band. Le

Bukowski, Donostia. 20:00. 6 euro.

Azaroak 5

• Los Straitjackers con Big Sandy y Pontani Sisters. Kafe Antzokia, Bilbao. 21:00. 19/20 euro.

Azaroak 7

• Antonio Smash. FNAC, Bilbao. 19:00. Doan. • Michel Cloup Duo. Unibertsitate Pabilioia, Gasteiz. 19:00. Doan.

• The Brew + Hollow Days. Kafe Antzokia, Bilbao. 21:30. 13/16 euro.

(Zanguano Teatro). Azaroak 23.

Aita Mari Antzokia, Zumaia

• “Publikoari gorroto” (Artedrama). Azaroak 16. 22:00etan. • “Cirque Dèjá Vu” (La Baldufa). Azaroak 18. 12:00etan.

21:30. 5 euro.

• Antonio Orozco. Naboo Aretoa, Tutera.

Coliseo, Eibar

Ermua Antzokia

• El Cabrero + Zapata. Jimmy Jazz, Gasteiz.

Gazteberri #89

Azaroak 8

• Bilbao Hiria Pop-Rock Lehiaketaren Beste Joerak finala. Bilborock, Bilbao. 20:00. Doan. • Robben Ford Band. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00. • Lotus Plaza + Grande Days. Kontadores, Donostia. 20:00. 7 euro. • Hank Haint + Disaster People. Eme Dos, Gasteiz. 20:30. • Les Fields & The Expressions. Kafe An-

tzokia, Bilbao. 21:30. 20/25 euro. • Dayna Kurtz. Jimmy Jazz, Gasteiz. 21:45. 13/15 euro. • Dead Bronco. Zear-Bide, Getxo. 22:00. • Hermano Lobo. El Bistrot, Iruñea. 22:30. Doan.

Azaroak 9 • Under

the Tongue. FNAC, Bilbao. 19:00. Doan. • Bilbao Hiria Pop-Rock Lehiaketaren Metal finala. Bilborock, Bilbao. 20:00. Doan. • Patterson Hood, Craig Finn & Will Johnson. Victoria Eugenia Antzokia, Donostia. 20:00. 21 euro. • Wyoming y Los Insolventes. BBK Aretoa, Bilbao. 20:30. Doan gonbidapenarekin. • Ketsurat & Karl Seglem. Kultur Leioa Entzunaretoa, Leioa. 21:00. • Rippers + Achtung. Mogambo, Donostia. 21:30. • American Dog + Whisky Dyc. Jimmy Jazz, Gasteiz. 22:00. • Pink Tones. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. • The Kentucky Bridgeburners. Helldorado, Gasteiz. 22:00. 12/15 euro. • Rudy Mental. Aratxu, Getxo. 22:30.

Azaroak 10

• Kreator + Morbid Angel + Nile + Fueled by Fire. Santana 27, Bilbao. 18:45. 31/34 euro. • Zuloak + Willis Drummond + Zea Mays + Esne Beltza + Berri Txarrak. Becatu Festibala. BEC, Barakaldo. 19:00. 17/20 euro. • Bilbao Hiria Pop-Rock Lehiaketaren PopRock finala. Bilborock, Bilbao. 20:00. Doan. • Calexico. Victoria Eugenia Antzokia, Donostia. 20:00. • Izal + Rippers. Ibu Hots, Gasteiz. 20:30. • Huevos de Kinder + Insolventes. Sentinel Rock Club. Erandio. 20:30. • Blind Melon. BBK Aretoa, Bilbao. 21:00. 20/25 euro. • Gerry McAvoys Band of Friends. Ateneo Arriola Antzokia, Elorrio. 21:00. • Blue Rodeo + Mikel Uraken. Jimmy Jazz, Gasteiz. 22:00. 16/20 euro. • Doctor Deseo. Kafe Antzokia, Bermeo. 22:00. 18/20 euro. • Pink Tones. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. • The Swingin& Neckbreakers + The Rubinoos + Suzy y Los Quattro. Helldorado, Gasteiz. 22:00. 18/22 euro. • Zarama + Bad Manners + Trikizio. Zamudioko plaza. 23:00.

• Obrint Pas + Vendetta + Los Zopilotes Txirriaos. Askapenaren 25. Urteurrena. Alt-

sasuko Frontoian. 22:30. 10/12 euro.

Azaroak 11

• Tinariwen +MobyDick. Atabal, Biarritz. 19:00. 19/22 euro.

• Haight Ashbury. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00. 11 euro.

Azaroak 13

• Everytime I Die + Clouds

over

Normandy.

Bilborock, Bilbao. 20:00. 15 euro.

• Micah P. Hinson & The Junior Arts Collective. Principal Antzokia, Donostia. 20:00. • The Aggrolites. Sonora Aretoa, Astrabudua. 21:00. 18/23 euro. • Therapy? Azkena, Bilbao. 21:00. 18/23 euro. • Patti Smith. Guggenheim, Bilbao. 22:00. 35 euro.

Azaroak 14

• Los Gatos Bizcos. Social Antzokia, Basauri. 20:00. 4 euro.

KULTUR AGENDA Askapena erakunde internazionalistaren 25. urteurrena dela eta azaroaren 10an ekitaldi handia antolatuta dago Altsasun. Kontzertuei dagokionez, Obrint Pas, Vendetta eta Los Zopilotes izango dira. Egunean zehar ere hainbat ekitaldi programatuta daude, hala nola herribazkaria etab... Askapenaren mende laurdeneko ibilbidea ez da makala eta behar bezala ospatu nahi dute.

• Blue Rodeo. Intxaurrondoko Kultur Etxea, Donostia. 21:00. 13 euro.

Azaroak 15

• Been Obscene + Craneón. Le Bukowski, Donostia. 20:00. 8 euro.

• Yellow Big Machine + Satellite + Minuta H. Bilborock, Bilbao. 20:00. Doan. • The Skatalites. Sonora, Erandio. 21:00. 15/18 euro.

• Micah P. Hinson & The Junior Arts Collective. Jimmy Jazz, Gasteiz. 22:00.

Azaroak 16

• Roller One + Justin Cusack. Antton Tab-

erna, Oñati. 20:00. Doan. • The K Holes. Le Bukowski, Donostia. 20:00. Doan. • Anari. Kurtzio Kultur Etxea, Sopelana. • Rolo Tomassi. Psilocybenea, Hondarribia. 21:00. 10 euro. • Los Gatos Bizcos. Kultur Leioa Entzunaretoa, Leioa. 22:00. 10 euro. • Acid Mother Temple + Sacramento. Helldorado, Gasteiz. 22:00. 15/18 euro. • Ainara Legardon + Elephant +Maika Makowski. Bilboloop 2012. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 10/12 euro. • Gabacho Connection. Hotel Silken Indautxu, Bilbao. 22:45. Doan.

Azaroak 17

• The Cast of Cheers. FNAC, Bilbao. 19:30. Doan. • Dani Wilde. Ateneo Arriola Antzokia, Elorrio. • Dead Rat Orchestra + Felix Cubin. Bilborock, Bilbao. 21:00. • The Bots. Azkena, Bilbao. 21:00. 16/20 euro. • Tooth + Layo Raser. Gazte Lokala, DeustuBilbao. 21:00. Doan. • Tony Metralla y Los Antibalas + Penadas por la Ley + Mala Noche. Edaska, Barakaldo. 21:30. • Electric Mary + Bitter Honey. Helldorado, Gasteiz. 22:00. • J.G. Thirlwell. Bilborock, Bilbao. 22:00. • The Cast of Cheers + La Femme + On D´Rocks. Bilboloop 2012. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 10/12 euro. • The Ex + Sacco. Intxaurrondoko Kultur Etxea, Donostia. 22:00. 9 euro.

Azaroak 18

• Roller One + Justin Cusack. Motz Taberna, Urretxu. 19:00. Doan. • The K Holes. Ibu Hots, Gasteiz. 20:30. • Max Gamuza. Le Bukowski, Donostia. 22:00.

Azaroak 21

• The Rasmus + The Dirty Youth. Rock Star Live, Barakaldo. 20:00. 20/25 euro. • Black Bombain. Le Bukowski, Donostia. 20:00. Doan.

Azaroak 22

• All Nighters Club. FNAC, Bilbao. 19:00. Doan. • Ty Segall + Mushroom Caffeine. Gazteszena, Donostia. 20:45. 13/15 euro. • Roller One + Justin Cusack. Belaza Malandra Ateneoa, Bermeo. 21:00.

Azaroak 23

• Acca Dacca. Rock Star, Bilbao. 20:30. 13/15 euro. • Napoleón Solo + Muy Fellini. Azkena, Bilbao. 21:30. 10/12 euro. • Mursego. Kafe Antzokia, Bermeo. 22:00. • Hasier Oleaga. Arriola Kultur Aretoa, Elorrio. 22:30.

Azaroak 24

• Leize. Azkena Rock, Bilbao. 21:00. • Ruper Ordorika. Leioa Kultur Entzunaretoa, Leioa. 21:00. • The Holmes Brothers. Arriola Kultur Aretoa, Elorrio. 21:00. • Koma. Santana 27, Bilbao. 21:30. 15/18 euro. • The Chameleons. Intxaurrondoko Kultur Etxea, Donostia. 22:00. 16 euro. • The Jim Jones Revue. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. • Benito Lertxundi. Euskalduna Jauregia, Bilbao. 20:00. • Dulce Neus. Udal Liburutegia, Peralta. • Egurre + Iheskide + Arkada Social. Arbizu. 23:00. • Memo. Black Rose, Burlata. 22:30. Doan.

Azaroak 25

• Nervous but Excited. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00. 11 euro. • Juffage + Viva Bazooka. Ibu Hots, Gasteiz. 20:30.

Azaroak 26

• Junius. Sonora, Erandio. 20:30. 8 euro.

Azaroak 28

• Kenny Garret. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00. • Night Beats + Iñigo Cabezafuego. Le Bukowski, Donostia. 20:00. Doan.

Azaroak 29

• Wim Mertens. Victoria Eugenia Antzokia, Donostia. 20:00. • Sallie Ford & The Sopund Outside. Azkena, Bilbao. 21:00. 12/15 euro.

Azaroak 30

• Lori Watson & Manran. Leioa Kultur Entzunaretoa, Leioa. 21:00. • El Drogas. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 17/21 euro. • Truckfingers + Kaimanleón. Helldorado, Gasteiz. 23:00.

Museoak Gernikako Bakearen Museoa

• “Hegan egitea debekatuta: haurtzaroa Amaiera data: 2013-03-17.

eta gatazka armatuak”.

Jorge Oteiza Fundazioa Museoa

• “Emakume bat ispiluaren aurrean”. Ordutegia: Asteartetik ostiralera: 10:00-15:00. Larunbatetan: 11:00-19:00. Amaiera data: 2012-12-21.

Bilboko Itsasadarra Itsas Museoa.

• “RMS Titanic: Nola eraiki eta zergatik hondoratu zen”. Amaiera data: 2013/01/13. Ordutegia: Asteartetik Ostiralera: 10:00- 18:00. Larunbatak, igandeak eta jaiak: 10:00 – 20:00. • “Mende bat surfean”. Amaiera data: 2013/01/13. Ordutegia: Asteartetik Ostiralera: 10:00- 18:00. Larunbatak, igandeak eta jaiak: 10:00 – 20:00.

Guggenheim Bilbao Museoa.

• “Bizitako Arkitektura”. Amaiera data: 2013-05-19. Asteartetik igandera 10:00-20:00. • “Claes Oldenburg. 1960ko hamarkada”. Amaiera data: 201302-17. Asteartetik igandera 10:00-20:00. • “Egon Schiele”. Amaiera data: 2013-01-06. Asteartetik igandera 10:00-20:00.

Bilboko Arte Eder Museoa, Bilbao

• “Fernando Botero. Ospakizuna”. Amaiera data: 2013-01-13. Ordutegia: Asteartetik igandera: 10:00-20:00. • “Pintorearen kabinetea”. Amaiera data: 2012/01/06. Ordutegia: Asteartetik igandera: 10:00-20:00.

Donostiako Untzi Museoa

• “Baleazaleak”. Amaiera data: 2012-12-30. Ordutegia: 10:00-13:30 eta 16:00 – 19:30. Prezioa: 1,20/0,60. • “Naufragioak euskal kostaldean”. Amaiera data: 2012-11-30. Ordutegia: 10:00-13:30 eta 16:00 – 19:30.

Donostiako San Telmo Museoa

• “Badu, bada”. Amaiera data: 2013-01-13. Ordutegia: Asteartetik igandera, 10:00etatik 20:00etara.

Artium-Gasteiz

• “Grey Flag”. Amaiera data: 2012/12/31. Ordutegia: Asteartetik ostiralera: 11:00-14:00 eta 17:00-20:00. Larunbat eta igandetan: 11:00-21:00. • “Haritik tiraka”. Amaiera data: 2013-01-27. Ordutegia: Asteartetik ostiralera: 11:00-14:00 eta 17:00-20:00. Larunbat eta igandetan: 11:00-21:00. • “Eta zuk, zer bildumatzen duzu?”. Amaiera data: 2013-06-29. Ordutegia: Asteartetik ostiralera: 11:00-14:00 eta 17:0020:00. Larunbat eta igandetan: 11:00-21:00. • “Motor Motor”. Amaiera data: 2013-01-06. Ordutegia: Asteartetik ostiralera: 11:00-14:00 eta 17:00-20:00. Larunbat eta igandetan: 11:00-21:00.

Bibat Arkeologia Fournier de Naipes Museoa

• “Taurobolio. Elexar, Amurrio”. Amaiera data: 2013/01/13. Ordutegia: Asteartetik ostiralera: 10:00-14:00 eta 16:0018:30. Larunbatetan: 10:00-14:00. Igandetan: 11:00-14:00.

Euskal Herria Museoa

• “Euskal kARTElak 1092-1971”. Euskal Herria Museoa, Gernika-Lumo. Amaiera data: 2013/01/13.

Enkarterriko Museoa

• “Ismael Fidalgo. Pintore espresionista baten abentura. Sopuerta 1928/Trapaga 2010”. Amaiera data: 2013-01-05.

Topic-Txontxongiilo Museoa (Tolosa) • “Mariona Masgrauren

artea.

Bidaia pedagogikoa, Amaiera data: 2013-03-10. Ordutegia: Astelehenetik ostiralera: 11:00-13:00 eta 16:0019:00. Asteburuetan eta jaiegunetan: 11:00-14:00 eta 16:00-20:00. txotxongiloaren mundura”.

Gazteberri #89

ATAL IZENA

EAEko gazteriaren %40a liburutegi edo mediatekatara joaten da Urriaren 24an Liburutegien Nazioarteko Eguna ospatu zen eta hori dela eta Gazteen Euskal Behatokiak euskal gazteriak liburutegietara eta mediatekatara joateko duen ohiturari buruz egindako ikerketa baten inguruko datuak kaleratu ditu. Ikerketa aurtengo martxoan burutu zen EAEko 15 eta 29 urte bitarteko gazteen artean. Aipatu ikerketaren ondoriorik esanguratsuena honakoa da: euskal gazteriaren ia %40ak, %39ak hain zuzen ere, aurreko hilean liburutegi edota mediatekaren batera joan zela adierazi du. Duela bost urte egindako antzeko ikerketaren datuekin alderatuta, liburutegi edo mediatekatara gerturatu diren gazteen kopurua hazi egin dela azpimarratu behar da. Horrela, 2007 eta 2008 bitartean Kulturaren Euskal Behatokiak eginiko antzeko inkesta batetik lortutako emaitzekin alderatuz gero, liburutegietara joateko ohitura zabaldu egin dela ikus dezakegu, bost urteko epean % 33tik % 39ra pasatu delarik. Sexuari dagokionez, ikerketa berri honek neskek mutilek baino zabalduago dutela liburutegietara joateko ohitura adierazten du. Horrela, nesken %45ak aurreko hilean liburutegi edota mediatekaren batera joan zela adierazi duen bitartean, kopuru hori %34raino murrizten da mutilen kasuan. Adinean behera egin ahala handiagoa da liburutegietara joaten diren gazteen ehunekoa, eta 25 eta 29 urte bitarteko gazteen artean laurdenak baino pixka bat gehiago badira liburutegietara hurbiltzen direnak (%28), 15 eta 19 urte bitartekoen artean erdiak baino gehiago izatera pasatzen dira (%54).

KULTURA SAILA Gazteria Zuzendaritza

departamento de cultura Direcci贸n de Juventud

Gazteberri #89

ARABA

Eusko Gazteen Informazio eta Dokumentazio Zentro Koordinatzailea. Donostia kalea, 1 01010 Vitoria-Gasteiz. • 945 019539 • www.gazteinformazioa.net •gazteinformazioa@ej-gv.es • gazteinfoeuskadi@gmail.com Arabako Gazte Informazio eta Dokumentazio Lurralde Zentroa. Probintzia plaza 13, behea 01001 Vitoria-Gasteiz • 945 181700 • www.alava.net/ifj • www. gazteinformazioa.net • www.facebook/infogaztea.araba • informazioa@ifj.alava.net Gasteizko Udala. Gazte Informazioko Udal Bulegoa. Espainia plaza behea. 01001 Vitoria-Gasteiz • 945 161330 • www.vitoria-gasteiz.org/omij • www.vitoria-gasteiz. org/gazteria • coordinaomij@vitoria-gasteiz.org Arabako Kampuseko Gazteentzako Informazio Bulegoa. Apraiztarrak 1- Unibertsitate-Pabiloia 01006 Vitoria-Gasteiz • 945 014336 • www.ehu.es • www. gazteinformazioa.net • oij-ar@ehu.es Laudioko Lamuza Gazte Informazio Gunea. Lamuza 13 01400 Laudio • 94 4034921 • infogazte@laudiokoudala.net

BIZKAIA

Bizkaiko Gazteriaren Informaziorako LurraldeZentrua. Rekalde Zumarkalea, 30 - 1, 48009 Bilbao • 94 6083926 /94 6083920/94 6083934 • www.bizkaia.net/gazteria • gazteinformazioa@bizkaia.net Abanto -Zierbenako Gazte Informazio Bulegoa. Bizkaia Plaza, 3 (Atzealdea) 48500 Abanto-Zierbena • 94 6363769 • gazteria@abanto-zierbena.org Ikusi Makusi Baliabide Zentroa. Areitzo, 2 48810 Alonsotegi • 94 4980807 • ikusimakusi@alonsotegi.net Zornotzako Gazte Informazio Bulegoa. Zelaieta Parkea, s/n 48340 Amorebieta-Etxano • 94 6300649/50 • www.ametxgazteria.net • gazteinfo@ametx.net Arrigorriagako Gazte Informazio Bulegoa. Gaztegune. Ugertza bidea, 1 48480 Arrigorriaga • 94 6001876 • gaztegunea@arrigokultura.org Artzentaleseko Gazte Informazio Gunea. Lehendakari Aguirre, 23 48870 Artzentales • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org Gaztezer Balmasedako Gazte Informazio Gunea. Pio Bermejillo, 19 48800 Balmaseda • 94 6800240 • www. balmabegi.com • www.balmaseda.net • gaztezer@balmaseda. net Barakaldoko Gazte Informazio Zentrua. San Juan, 17 48901 Barakaldo • 94 4789596 / 94 4789599 •www. gaztebulegoa.net • gaztebulegoa@barakaldo.org Gurutzetako Gazte Informazio Gunea. Balejo, 4 48903 Barakaldo • 94 4789487 • www.gaztebulegoa.net • gaztebulegoa@barakaldo.org

Galdameseko Gazte Informazio Gunea. San Pedro, 6 48191 Galdames • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde. org Gernika-Lumoko Gazte Informazio Bulegoa. Foru Plaza, nº 2 48300 Gernika-Lumo • 94 6270215 • gazteger@ sarenet.es

GIPUZKOA

Andoaingo Gazte Informazio Bulegoa. Ambrosia Olabide Zentroa. Pio Baroja kalea, 1. 20140 Andoain • 943 593911 • gibandoain@euskalnet.net

Getxoko Gazte Informazio Bulegoa. Tangora Etxea. Algortako Etorbidea, 98 48991 Getxo • 94 4910114 • gaztebulegoa@getxo.net

Arrasateko Gazte Informazio Bulegoa. Garibai Etxea. Biteri etorbidea, 3 20500 Arrasate • 943 252065 • www.gaztebulegoa.com • gaztebulegoa@arrasatemondragon.net

Gordexolako Gazte Informazio Gunea. Molinar Plaza, 11 48192 Gordexola • 638 050 762 • gazteplana1@ enkarterrialde.org

Astigarragako Gazte Informazio Puntua. Kultur Etxea. Kale Nagusia, 48. 20115 Astigarraga • 943 331067 • www.astigarraga.net • gazteinfor@astigarraga.net

Gorlizko Gazte Informazio Gunea. Krutzeta, 5 48630 Gorliz • 94 6774000 • gazteria@gorliz.net

Azkoitiako Gazte Informazio Bulegoa. Aita Madinabeitia plaza z/g 20720 Azkoitia • 943 026027 • www. artxamendi.net • gib@euskalnet.net

Gueñeseko Gazte Informazio Gunea. Enkarterri, 2 48840 Güeñes • 94 6690877• www.gugaz.org • info@gugaz.org Arratiako Gazte Informazio Bulegoa. Igorreko Kultur Etxea. Elexalde, 8 48140 Igorre • 639 018133 • gib-arratia@ gorbeialdea.com Karrantzako Gazte Informazio Gunea. Concha Enparantza, 1 48895 Karrantza • 638 050762 • gazteplana1@ enkarterrialde.org Lanestosako Gazte Informazio Gunea. Manuela Sainz de Rozas, 1 48895 Lanestosa • 618 645690 • gazteplana@ enkarterrialde.org

Azpeitiako Gazte Informazio Bulegoa. Plaza Txikia z/g 20730 Azpeitia • 943 157160 • gib@azpeitia.net Gipuzkoako Gazte Informazio eta Dokumentazio Lurralde Zentroa. Gaztegunea. Anoeta, 28 20014 Donostia-San Sebastián • 900 110111 / 943 472617 • www. gipuzkoangazte.info • ctij1@gipuzkoa.net Gipuzkoako Campuseko Gazte Informazio Bulegoa. Ignacio M. Barriola eraikina. Elhuyar enparantza, z/g 20018 Donostia • 943 018135 / 943 018138 • svrgazte@sv.ehu.es svrbegaz@sv.ehu.es

Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaiko Campuseko Gazte Informazio Bulegoa. Sarriena auzoa, z/g, Apia Bidea (Gizarte eta komunikazio behealdea) 48940 LEIOA • 94 6015100 • oij-bi@ehu.es

Koldo Mitxelena kulturunea. Infoteka. Gazte Informazio Gunea. Koldo Mitxelena Kulturunea. Urdaneta kalea, 9 20006 Donostia • 900 110 111 • www.gipuzkoangazte. info • ctij1@gipuzkoa.net

Aterpe Leioa Gazte Informazio Zentroa. Aldapabarrena, 2 48940 Leioa • 94 4055850 • gazte@leioa.net

Donostiako Gazte Informazio Bulegoa. Goikoa jauregia. Mari kalea, 1. 20003 Donostia • 943 481435 • www. donostiagaztea.org/gazteinfo • gazteinfo@donostia.org

Lekeitioko Gazte Informazio Bulegoa. Eliz Atea, 12 48280 Lekeitio • 94 6243591 • gazte-bulegoa@lekeitio.com Mañariko Gazte Informazio Gunea. Herriko plaza, z/g 48212 Mañaria • 94 6818998 • kultura.manaria@bizkaia.org Mungiako Gazte Informazio Bulegoa. Arana Goiri´tar Sabin, 13 48100 Mungia • 94 6553353 • mungia.gib-oij@astiune. com Muskizko Gaztegune. Meatzari Plaza, 2 48550 Muskiz • 94 6708037 • www.muskizkogaztegunea.blogspot.com • gaztebulegoa@muskiz.com Busturialdeko Gazte Bulegoa. Zubietaerrota Eraikina, Kurtzero auzoa 48392 Muxika • 670 509752 • www.busturialdekogazteplana.com • gaztebulegoa@ busturialdekogazteplana.com Induma Informazio Bulegoa. Zubieta, 16 48410 Orozko • 94 6339945 • infoinduma@yahoo.es Plentziako Gazte Informazio Gunea. Goenkale, 25n 48620 Plentzia • 94 6770989 • gazteinfo.plentzia@bizkaia.org

Eibarko Gazte Informazio Bulegoa. Portaela Kultur Etxea, Bista Eder 10. 20600 Eibar • 943 708435 • infojuven. ei@eibar.net Elgoibarreko Gazte Informazio Bulegoa. Foruen Plaza z/g, 20870 Elgoibar • 943 257986 • www.elgoibar.org/ webb/gazteriazalag.htm • gazteinformazioa@elgoibar.net Errenteriako Gazte Informazio Bulegoa. Merkatuzar. Pablo Iglesias, 3 20100 Errenteria • 943 449640 • www.gaztebulegoa.errenteria.net •gazteria@errenteria.net Hernaniko Gazte Informazio Bulegoa. Hernaniko Udal Kiroldegia, Elkano z/g. 20120 Hernani • 943 552185 • www.hernani.net • kirola@hernani.net Hondarribiako Gazte Informazio Bulegoa. Javier Ugarte 6. 20280 Hondarribia • 943 644752 • gip@hondarribia. org Irungo Gazte Informazio Bulegoa. Foruen Karrika, 2 behea. 20302 Irun • 943 505444 / 943 505643 • www.irun. org/igazte • infojuvenil@irun.org

Zirtzart Gazte Informazioko Udal-Bulegoa. Basozelai, 11 48970 Basauri • 94 4666430 • www.facebook. com/basaurion • zirtzart@basauri.net

Gazte Informazio Zentroa. Santa Clara Kultura Zentroa. Martín Fernández Villarán, z/g 48920 Portugalete • 94 4729313 • www.juventudportugalete.org • juventud@ portugalete.org • gaztegela@gmail.com

Bermeoko Gazte Informazio Bulegoa. Gizarte-Kultura Etxea Irakaskintza, 14-16 48370 Bermeo • 94 6179158 •www. giz.bermeo.org • giz@bermeo.org

Portugaleteko Gazte Informazio Gunea Gazte Gela. Zubeldia Maisua, z/g 48920 Portugalete • 94 4616638 • www.juventudportugalete.org • aulajoven@portugalete.org

BIZ Bilbao Informazio Zerbitzua. Zabalguneko Eraikina. Zabalguneko Plaza, 11 48009 Bilbao • 94 4204488 • bilbaoiz@ ayto.bilbao.net

Gaztebox Santurtziko Gazte Informazio Bulegoa. Santurtzi Parkea, z/g 48980 Santurtzi • 94 4836110 • gib-oij@ santurtzi.net

EDEko Gazte Informazio Bulegoa. Simón Bolívar, 8 B –behea 48010 Bilbao • 94 4029090 • www.fundacionede.org • gazteinformazioa@fundacionede.org

Oiartzungo Gazte Informazio Puntua. Mendiburu 5, behea. 20180 Oiartzun • 943 491105 • www.gazteoiartzun.net • gazteinfo@oiartzun.org

Sopelanako Gazte Bulegoa. Kurtzio Kultur Etxea, Mendieta, 11 48600 Sopelana • 94 4065505 • www. sopelanagaztea.blogspot.com • www.sopelana.net • oij@ sopelana.net

Oñatiko Gazte Informazio Puntua. Foruen Enparantza, 4 – behea. 20560 Oñati • 943 718257 • www.oinati.org • gazteinformazioa@oinati.net

Txorierriko Gazte Informazio Bulegoa. Txorierri etorbidea, 9, behea 48160 Derio • 688 629965 • www. txorierrikogazteak.com • oij@e-txorierri.com Durangoko Gazte Informazio Bulegoa. Pinondo Plaza, 1 48200 Durango • 94 6030030 • informazioa@ durango-udala.net Erandioko Gazte Informazioa Bulegoa. Irailaren 23 enparantza 48950 Erandio • 94 6025891 • gazteinfo@ erandioko-udala.net Ermuako Gazte Informazio Bulegoa. Lobiano Kultur Gunea. Goienkale, 10 48260 Ermua • 943 708700 • oij-gib@ udalermua.net Mugarri Gazte Informazio Gunea. Mugarri Gazte Etxea. Elizarako Sarbidearen Kalea, 2 48450 Etxebarri • 94 4261861 • www.mugarri.net • mugarri@mugarri.net, mugarri. gazte@gmail.com

Turtziozko Gazte Informazio Gunea. Lehendakari Agirre, 61 48880 Turtzioz • 618 645690 • gazteplana@ enkarterrialde.org Gazte Info Gazte Informazio Bulegoa. Udiarraga, 39 48490 Ugao-Miraballes • 94 6322014 • gazteinfo.ugao@ ortzadar.es Urduñako Gazte Informazio Gunea. Kultur Etxea. Andra Mari, z/g 48460 Urduña • 945 384884 • xarteaga@ urduna.com

Lasarte-Oriako Gazte Informazio Bulegoa. Manuel Lekuona Kultura Etxea. Geltoki kalea, 18. 20160 Lasarte-Oria • 943 376181 • www.lasarte-oria.org • gazteinfo@lasarte-oria. org Legazpiko Gazte Informazio Bulegoa.Kultur Etxea, Latxartegi, 3. 20230 Legazpi • 943 737203 • gazteria.le@ legazpi.net

Ordiziako Gazte Informazio Puntua. Barrena Jauregia Kultur Etxea, 2º - 3 20240 Ordizia • 943 805634 • www. ordizia.org • gazteria@ordizia.org Tolosako Gazte Informazio Bulegoa. Antonio Maria Labaien Kultur Etxea, Triángulo 1. 20400 Tolosa • 943 670383 • www.zazpitantriangulon.com • gazteria@tolosakoudala.net Urnietako Gazte Informazio Bulegoa. Idiazabal 13 20130 Urnieta • 943 333973 • www.urnieta.org • gazteinformazioa@urnieta.org

Sestaoko Gazte Informazio Zentroa. La Iberia, z/g 48910 Sestao • 94 4956127 • cijsestao@infonegocio.com

Villabonako Gazte Informazio Bulegoa. Katea Etxea. Kale Nagusia, 79 20150 Villabona • 943 694787 • gazteria@villabona.net

Zallako Gazte Informazio Bulegoa. Madres Irlandesas, 4 48860 Zalla • 94 6391396 • www.ibilimunduan. com • oij@zalla.org • infogazte@zalla.org

Zarautzeko Gazte Informazio Bulegoa. Zinema Pilotalekua. Zigordia Kalea, 34 20800 Zarautz • 943 005122 • www.zarautz.org • gazteinformazioa@zarautz.org

TEKNOLOGIA BERRIAK

Social Jobs: lan bila Facebooken eskutik Momentuz bakarrik EEBBetan erabil daiteke, baina han jada lanpostuak eskaintzen dituzten enpresen %90a bereganatu du Facebookek Social Jobs izeneko aplikazio berria aurkeztu berri du eta honen bidez, Facebook kontua duten erabiltzaileek eskura izango dituzte merkatuan diren lan eskaintza gehienak. Momentuz, aplikazioa bakarrik Estatu Batuetarako zabaldu da eta jada arrakasta handia lortu du. Izan ere, Facebook estatubatuar Lan Ministeritzarekin ezezik lana bilatzeko webgunerik garrantzitsuenekin (Monster, Work4Labs, Jobvite, USJobs edota BranchOut) ere akordioa sinatu du eta, horrela, jada 1,7 milioi lanpostu inguru eskaintzen dira aplikazio berriaren bidez. Momentuz, bakarrik Estatu batuetako erabiltzaileentzat dago eskuragarri, hau

Gero eta sakeleko telefono gutxiago Krisiaren beste ondorioetako bat da. CMTek aditzera eman duenez zortzigarren hilabetez jarraian sakeleko erabiltzaileen kopurua jaitsi egin da estatu mailan. Kaleratu diren azken datuen arabera, irailan 242.241 bezero gutxiago izan dira, batez ere Movistar eta Vodafoneren galerak direla eta. Orangek eta bestelako operadore birtualek, berriz, bezeroen kopurua haztea lortu dute. ADSL bezeroei dagokionez, ostera, bezero hazkundea eman da irailan CMTren datuen arabera; 50.090 linea gehiago hain zuzen ere.

Gazteberri #89

Gainera, enpresa hauetako %90ak aplikazio berri honi esker inprimatutako iragarkietan gastatzen zuten aurrekontua ia guztiz murriztu dutela onartu du. Momentuz ez dago garbi Facebookek aplikazio hau beste merkatuetara zabalduko duen ala ez, baina Estatu Batuetan izan duen arrakasta ikusita seguruenik laster Europan izango dela adierazi dute adituek. Kontutan izanik gaur egun munduan bizi den krisi egoera eta Facebookek jada mila milioi erabiltzaile dituela, aplikazio hau iraultza bat izan daiteke lana bilatzeko orduan.

da, eskaintzen diren lanpostu ia gehienak hangoak dira. Facebookek aditzera eman dituen datuen arabera, lan eskaintzak egiten dituzten enpresen erdiak baino gehiagok jada gizarte sare hau erabiltzen ari dira bere errekrutatze prozesuetarako.

Aplikazioa duten erabiltzaileek nahi duten lanpostua bila dezakete hitz klabeen bidez funtzionatzen duten filtroak erabiliz. Egindako bilaketaren arabera lortzen diren eskeintzetan ‘Atsegin dut’ botoian sakatuz gero, eskaintza hori partekatzeko aukera dago. Era berean, zenbat erabiltzailek sakatu duten eskaintza bateko‘Atsegin dut’ botoia ikus daiteke.

Office berria sakeleko telefonoetarako Microsoftek Office aplikazio ezagunaren bertsioak kaleratuko omen du datorren urtearen hasiera iOS zein Android sistema eragilea duten sakeleko telefonoentzat eta tabletentzat. Oinarrizko bertsioa doakoa izango da baina soilik dokumentoak ikusteko erabili ahal izango da. Hauek editatu ahal izateko beharrezkoa da Office 365 delakoan izena ematea (100 dolar inguru urtero). Microsoftek apostu handia egingo du bestelako sistema eragileetan ere bere programa izarra erabili ahal izateko. Informatikaren erraldoiarentzat office

aplikazioa, oraindik ere, lan munduan gehien erabiltzen den tresnetako bat da, eta ondorioz, hainbat enpresa aplikazio mugikorrarengatik ordaintzeko prest izango dela uste dute. Hala ere, merkatua azkar mugitzen da eta Microsoftek jada merkatuan bere lekua hartu duten bestelako aplikazioekin lehiatu beharko du, hala nola, Google Docs, Pages edota iA Writer. Gainera, kontutan hartu behar da, Surfacerako garatutako aplikazioan, adibidez, hainbat jendearentzat ezinbestekoak diren makroak ezin izango direla erabili.

TEKNOLOGIA BERRIAK

YouTuberen inguruko zenbait bitxikeria YouTube da, zalantzarik gabe, munduan gehien bisitatzen den webguneeetako bat. Izan ere, YouTube da munduan gehien bisitatzen den hirugarren webgunea, Google bilatzailea eta Facebooken atzetik. Webgune honen garrantziaz ohartuta, Googlek berak webgune hau erosi zuen 1,65 mila milioi dolarren truke. YouTuben sartzen diren bisitari gehienak estatubatuarrak dira, %20a hain zuzen ere. Momentu honetan YouTuben ikus daitekeen bideorik zaharrena ‘Me at the zoo’ izenburua du eta 2005eko apirilaren 23koa da. Azpimarratzekoa den beste bideo bat Justin Bieber-en ‘Baby ft. Ludacris’ izenekoa da, bideo honek atsegin eta desatzegin kopuru gehien duen bideoa baita, 778 milioi eta 2,8 milioi hurrenez hurren. Arrakasta handiko webgunea izan arren ez da mundu guztiaren gustoko. Horrela, Youtube debekatuta dago Txina, Iran, Siria edota Turkmenistan bezalako herrialdeetan. Minutu bakoitzeko 72 ordu bideo igotzen dira Youtubera eta hilero lau mila milioi

ordu bideo ikusten dira medio honen bidez.

Bidezidorrak YouTuben hainbat eduki interesgarri aurki badaitezke ere, hainbat kasutan denbora galtze hutsa ere izan daiteke. Jarraian, YouTuben erabil daitezkeen zenbait teklatu bidezidor aipatzen dira webgune honetan duzun esperientzia eraginkorragoa izan dadin. • F hizkia sakatuz, pantaila osoa modua jar daiteke martxan. • 0 zenbakia sakatuz bideoaren hasierara bueltatuko gara automatikoki. • Zenbaki teklatuan 1etik 9ra sakatuz bideoaren %10etik %90ra pasa gaitezke. • Bolumena gora eta behera geziekin kontrola daiteke. • Aurrera eta atzera modu azkarrean egiteko ezker-eskuin geziak erabil daitezke. • Espazio barra edota Intro teklaren bidez bideoa pausatu eta berriz abiaraz daiteke. • Tabulatzailearekin bideoaren play botoiatik bolumen kontrolera pasa daiteke eta hemendik bestelako funtzioetara: estatistikak, atsegit dut botoia, elkarbanatu, etab...

Ohiko PCaren amaiera? Adituen esanetan 2012 urte historikoa izango da informatikaren munduan. Izan ere, aipatu adituen esanetan aurtengoa inflexio puntua da, hots, ohiko ordenagailuen gainbehera markatuko duen urtea. Hemendik aurrera ohiko ordenagailuen salmenta kopuruek beheruntz joko dute eta joera hau geldiezina izango da. Aditzera eman diren datuen arabera, azken hiruhilekoan 88 milioi PC saldu dira munduan eta denbora epe berean, 28 milioi tablet. Oraindik ere PC gehiago saltzen badira ere, aurreikuspen guztien arabera 2013. urtearen amaierarako jada PC baino tablet gehiago salduko omen dira. Gainera, ikusteke da Windows 8 sistema eragile berriak izango duen eragina. Izan ere, honen funtzionamendua ikusi arte PC ekoizle gehienek ez dituzte bere produktuak eraberrituko. PCek bere merkatua izaten jarraituko dute eta hau nahikoa handia izaten jarraituko du, baina ez tabletena bezain handia.

Megabox, Megauploaden ordezkoa Kim ‘Dotcom’ bueltan da. Megauploaden sortzailearen ekimen berria laister izango da kalean, urtarrilaren 19an hain zuzen ere (atxilotua izan zen egun berean, alegia). Oraindik ere ezer gutxi dakigu zerbitzu berriaren inguruan (Megabox izena izango omen du) baina antza denez iraultza suposatuko du diskagintza esparruan. Adituen ustetan, Megabox Spotify, iTunes eta Pandoraren lehiakide izango da. Argitara atera den promozio bideo batean ikus daitekenez, Megabox

musika atari bat izango da eta musika egile, estilo edota urtearen arabera sailkatuta azalduko da.

Atariak Megakey delakoaren bidez funtzionatuko du. Hau deskargatu

beharreko aplikazioa da eta honi esker edukiak doan deskargatu ahal izango dira publizitatea ikustearen truke. Megakey deskargatzen ez duenak edukiengatik ordaindu beharko du. Dotcom-en ustez, bere zerbitzuari esker, musikariek diru gehiago irabazteko aukera izango dute “diru sarreren %90a beraientzat izango baita”. Dotcomek Megauploadeko premium kontuak errespetatuko dituela aurreratu du. Gainera, arazoak ekiditzeko, zerbitzu berriaren zerbitzariak Estatu Batuetatik kanpo izango direla ziurtatu du.

Gazteberri #89

DENBORAPASAK

SUDOKUAK *****

EZETZ ASMATU! • Ezkondu al daiteke gizon bat bere alargunaren ahizparekin? • Gaur goizean belarritakoa erori zait kafean. Katilua beteta egon arren belarritakoa ez da busti. Nola da posible. • Baso bat ur erdiraino beteta dugu. Nola egingo zenuke beste erdian den airea ateratzeko? • “Loro hau entzuten duen guztia errepikatzeko gai da” ziurtatu zion saltzaileak emakumeari. Baina astebete beranduago emakumea bueltan da dendan loroak ez zuelako hizt bat bera ere esan denbora horretan guztietan. Hala ere, dendariak ez zion emakumeari gezurrik esan. Zein azalpen du misterio honek? • Bi artzain elkarren artean hitzegiten ari dira. Lehenak horrela dio: “zure ardietako bat ematen badidazu ardi kopuru bera izango dugu biok”. Eta bigarren artzainak horrela ihardetsi dio: “Emaidazu zuk zure ardietako bat eta eta horrela nik zuk duzun ardi kopuruaren bikoitza izango dut”. Zenbat ardi ditu artzain bakoitzak? • Bada emakume bat bere hoteleko gelan eta bapatean norbaitek atera jotzen du. Emakumeak atea zabaldu eta gizon bat aurkitu du aurrean. Orduan gizonak hala esan du: “Oh, barkatu, nire gela zela uste nuen” eta hori esanda alde egin zuen. Emakumea atea itxi bezain pronto hoteleko harrera-lekura deitu du bere gizona atxilotu dezaten, ziur baita gizona lapur bat dela. Nola jakin dezake emakumeak bere gelako ate aurrean zegoen gizona lapur bat zela? (Ez zen ez-ohiko ezer gizonan eta soilik gizonak esandakoan oinarritu da lapurra dela jakiteko).

*****

• 20 ikasle dituen ikasgela batean, bataz besteko nota 6koa izan da. Zortzi ikaslek 3 puntuko nota atera dute, eta beste guztiek bostetik gora. Zein da aprobatu duten ikasleen bataz besteko nota?

• Ez, hilik dagoelako. • Normalean kafea likidoa dela pentsatzen dugu baina posible da aleetan izatea edota ehotuta. • Edalontzia urarekin guztiz betez. • Loroa gorra da. • 5 eta 7 • Gizona lapurra dela ondorioztatu du inork ez duelako bere gelako atera deitzen. • 8. Gela osoko bataz besteko nota 6 bada horrek esan nahi du guztien artean (20) 120 puntu atera dituztela. Zortzi ikasleen artean 24 atera badituzte, beste 12ren artean 96 lortu dituzte.

*****

7 ALDEAK

Hauek bezalako Sudoku gehiago aurkituko dituzu www.gazteberri.info-n!! 28

Gazteberri #89

UMOREA - Nik, nik, nik -esan zuen Jaimitok.

haundia…

- Ea Jaimito, bota.

• Bi emakume elkartu dira, eta batak besteari esan dio

- Bada, kotxe bat alde batetik bestera joateko balio duen garraiobide bat da. Nire aitak bi ditu. Mercedes bat astean zehar lanera joateko eta, bestea, Ferrari bat asteburuetan erabiltzeko. Eta irakaslea bitartean pentsatzen “bai kabroia mutikoa”. Senar-emazte batzuk Karibeko hondartza batera joan behar dute oporretan, duela 20 urte eztei-bidaia ospatu zuten hotel berera hain zuzen ere. Zoritxarrez, emaztearen lan kontuak direla eta ezin dute bidaia elkarrekin egin eta ondorioz, senarra joan da lehenik bere emaztea egun pare bat beranduago berarekin elkartuko delakoan. Gizona hotelera iritsi eta bere harridurarako gelan interneterako konexioa duen ordenagailu bat duela ikusi du. Ordenagailuaren erabilera doakoa zela ikusita emazteari email bat bidaltzea erabaki du, baina helbidea idazterakoan hizki batean kale egin eta beste norbaiti bidali dio mezua.

- Eta nork esango dit zer den etxe bat? -galdetu zuen berriz ere irakasleak. - Nik, nik, nik -berriz ere Jaimito. - Ea Jaimito, esan. - Bada, etxe bat gizakiak gaua estalpean pasa ahal izateko sortu duen bizilekua da. Nire aitak bi ditu. Bat hemen, herrian bertan, txalet bat. Eta gero apartamentu bat dugu Benidorren.

Hau zortea!- erantzuten dio besteak- Nirea oraindik bizirik dago. • Ikatza baino larru beltzagoa duen Senegaldar bat, Ceutako mugara iritsi da, Judas baino faltsuagoa den Marrakech- en erositako pasaportearekin. Pasaportean Leonardo Dicaprioren argazkia ageri da. Fronterako Guardia Zibil bizkorrak bost minutu egiten ditu argazkiari eta Senegaldarrari begira. Trikornioaren azpian azkura eginez, mugako bulegoan sartu da kaka eginda kanpoan dagoen afriakarrari itsaroteko esanda. Eta barruan dagoen sargentuari horrela dio: -Jauna, zuk hainbeste dakizunez, galdera honi erantzun behar diozu:

Emaila alargun berri geratu den emakume batek jaso du. Emakumea bere senarraren hileta-elizkizunetik iritsi berri da eta emaila irakurtzean konortea galdu du. Alargunaren semea bere amaren logelann sartu da eta ama aurkitu du lurrean, konorterik gabe, ordenagailuaren aurrean. Ordenagailuko pantailan oraindik oker bidalitako emaila irakur daiteke: “Emazte maitea: Ondo iritsi naiz. Seguraski hzur eta lur geratu zara nire buruaren berri bide honen bidez izan duzulako, baina hemen ordenagailua dago eta horrela zure familia eta ezagunekin kontaktuan jar zaitezke. Iritsi berri naiz eta dena prest dago zu ostiralean etortzeko. Zu ikusteko irrikitan naiz eta bidaia ona izan dezazun espero dut.

Nire senarra aingeru bat da.

Titanik, urperatu edo erre egin zen? • Bazen behin Bilbotar bat eta bere lagunei esan zien: - Bua txabal, ez dakizue gaur zein pozik nagoen… Irakaslea berriz barrurako “zein kabroia mutila, tira, orain galdera zailago bat egingo diot”. - Eta nork esango dit zer den “pitilin” bat?

- Baina hain pozik zaude?-galdetu zioten lagunek. -Zergatik? -Begira, kontatu egingo dizuet. Orain dela urte bat, puzzle bat egiten hasi nintzen eta gaur, bai, bai, gaur bukatu dut puzzle hori.

- Nik, nik, nik -berriz Jaimito. -Orduan zaila izango zen puzzlea. - Ea Jaimito.

Post-data: Ez ekarri arropa askorik, hemen kriston beroa egiten du eta!

- Ba “pitilin” bat da gizaki gizonezkoen gorputz organo bat. Nere aitak bi ditu.

• Bazen behin Jaimito ikastolan eta, halako batean, irakasleak galdetu zien ikasleei:

- Nola bi dituela? -irakaslea harrituta.

- Nork esango dit zer den kotxe bat?

- Bai. Bat txikia pixa egiteko eta beste bat

-Zaila? Ikaragari zaila!! Aizu, gainera badakizue zer jartzen zuen puzlean? -Ez. -Nik urte betean bukatu dut eta puzzlean jartzen zuen “de tres a cinco años”.

Gazteberri #89