Gazteberri94issuu

r

B G

ri

G

az

a

te b e

A ldiz k i a r

Gazteberri #94 2013 Uztaila/Abuztua

Droga kontsumoa Euskadin

B G

G

az

a

te b e

A ldiz k i a r

ri

r

ATAL IZENA

Aurkibidea Kontuz partekatzen dituzun edukiekin

06

Elkarrizketa.

Jone Martínez

08

ARGITARATZAILEA:

Zientzia.

T-Rex: Ehiztari bihozgabea

10

Euskara

© Shareak Kultur Elkartea Lege Gordailua: Bi-1151-04

12

Tlf: 94 424 75 94 Faxa: 94 415 74 52 eposta: gazteberri@unionline.info http://www.gazteberri.info Erredakzioa: Iparragirre, 17, 1.esk.

48009-Bilbao.

Koordinatzailea: Jon Mikel Zabalegi Testuak eta diseinua: Shareak Laguntzaileak: Nerea Segura, Gotzon Sanchez, Ziortza Carranza Argazkiak: Markel Redondo, Alejandro Boyero, Artxiboa Publizitatea: 696935662 Banaketa arduraduna: Lourdes Sánchez

Drogen kontsumoa Euskadin

14 Aisia

Sexua Shareak Kultur Elkarteak ez du Gazteberri Aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzunkizunik derrigor bere gain hartzen

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA SAILEKO HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZAREN LAGUNTZA JASO DU

HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza

DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN, POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA Viceconsejería de Política Lingüística

18 Teknologia Berriak

26

19. Txorroskiloa.

20 Denbora pasak

28

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

3

GAZTEBERRIAK IKERKETA BATEN ARABERA

Norberarekin hitzegitea praktika osasuntsua da Norberak bere buruarekin hitz egitea ez dago ondo ikusia gure artean. Jarduera horretan ikusten dugun edonor arazo psikologikoren bat izango ez ote duen pentsatzen ohi dugu gehienok. Baina kaleratu berri den ikerketa baten arabera, jarduera hau guztiz osasuntsua da eta gure burmuina estimulatzen laguntzen ei du.

Britain Handiak itxi du OHEak ikertzeko zuen bulegoa. | dailypost.co.uk

OHEak ikertzeko bulegoa itxita froga faltagatik Britaniar Defentsa ministerioak Objektu Hegalari Ezezagunak (OHE) ikertzeko zuen bulegoa ixtea erabaki zuen duela lau urte. Bulego honen itxiera duela lau urte eman bazen ere, erabaki hau sekretupean mantendu da urte honetako uda hasierara arte. Antza denez, bulegoan egindako lanaren baitan OHEak ez direla existitzen ondorioztatu dute eta, beraz, ez dute britaniar segurtasunerako inolako mehatxurik suposatzen. 2009an Defentsa ministroa zen Bob Ainsworth-i

igorritako mezu batean, OHEak ikertzen zituen bulegoko funtzionario batek berrogeitahamar urtez egindako ikerketa guztietan oinarrituta OHEak ez direla existitzen ondoriozta zitekeela onartzen zuen. Argitara atera diren dokumentu sekretuen arabera, 2000. eta 2007. urteen bitartean bulego honek, urtero, bataz beste, 150 abisu jasotzen zituen.

2009. urtean, berriz, abisuen kopurua 520raino igo zen, antza denez, garai horretan, Britain Handian modan jarri baitzen txinatar lanparak hegaldatzea.

Horixe da, hain zuzen ere, Pennsilvanya eta Wisconsin estatuetako unibertsitateetako psikologoek burututako ikerlan batek aditzera eman duena.

Aipatu ikerlana 20 pertsonekin egin da lan. Pertsona hauek guztiek gela batean barreiatuta zeuden objektu desberdinak aurkitu behar zituzten bi taldetan banatuta. Lehenengo taldekoek guztiz debekatuta zuten bere buruarekin hitz egitea eta bigarren taldekoek, berriz, askatasun osoa zuten, nahi izanez gero, bere buruarekin hitz egiteko.

Praktika honetan frogatu ahal izan denez, bere buruarekin hitz egiteko debekua zuten pertsonek arazo handiagoak izan zituzten eskatutako objektuak aurkitzeko. Antza denez, askatasun osoa zuten pertsonek bilatzen zuten objektuaren izena errepikatzean burmuina estimulatzen zuten bilaketa azkarragoa egiteko.

Orain, ikerlan honetan lortutako emaitzetan sakondu behar dute teknologia aurreratuagoak erabiliaz.

Txalo egitean askatu egiten den bularretakoa Sortzailea Siriako bazarretan ikusitako barruko arropan oinarritu da Randy Sárafan da ‘Clap-off Bra’ izeneko bularretako bitxiaren sortzailea. Bularretako hau benetan bitxia da, izan ere, izenak aditzera ematen duen moduan, txaloekin batera askatu edo laxatu egiten baita. Sárafan Siriako bazarretan ikusitako barruko arropa elektronikoan oinarritu da bere asmakizunerako. Ekialde Hurbileko herrialde horretan, arrunta omen da barruko arropa argiz beteta aurkitzea. Kasu honetan, bularretakoak bateria txiki bat du eta txalo baten soinua entzutean etengailu bat aktibatzen da.

4

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

GAZTEBERRIAK

11 urteko mutikoa 36 urteko emakumearekin NERABEA EMAKUMEAREN SEMEAREN IKASKIDEA ZEN Zelanda Berriko 36 urteko emakume batek hainbat hilabetez harreman sexualak izan omen ditu bere semearen ikaskidea den 11 urteko mutiko batekin eta, harreman hauek direla eta, emakumeak seme bat izan du. Zelanda Berriko agintariek azaldu dutenez, haur honen zaintza estatuko zerbitzu sozialen esku geratu da.

Antza denez, emakumeak bere semearen ikaskidea etxera gonbidatu eta han mozkortu zuen berarekin harreman sexualak izateko asmoz. Bien arteko harremanak hainbat hilabetez luzatu ziren baina, azkenean, mutikoak honen berri eman zion ikastetxeko

zuzendariari. Honen berri jakitean, zuzendaria harremanetan jarri zen estatuko gizarte zerbitzuekin baina ordurako, jada, emakumea haurdun zegoen.

Emakumeak mutikoak emandako bertsioa ezeztatu du eta poliziak ikerketa bat zabaldu du. Zelanda Berriko legedian ez da aurreikusten emakumezkoek bortxaketarik buru dezaketenik eta delitu hau, soilik, gizonezkoei leporatzen zaie. Harreman hauek egiaztatuko balira emakumeari sexu abusuak burutzearen delitua leporatuko zaio eta 14 urtetako gartzela zigorrari egin beharko dio aurre.

Hau ez da nik prestatuta nuena Horixe pentsatuko zuen Floridako Thomas Edwardsek bere emaztegaiari ezkontzako eskaera bitxia prestatu eta okerreko etxera jo zuenean.

Izan ere, Edwardsek modu bitxian eskatu nahi zion bere neskalagunari berarekin ezkontzeko eta, ideia hobeagorik faltan, gaueko ordu txikitan bere etxera biluzik joatea otu zitzaion. Baina bere desgraziarako, gazteak bere neskalagunarena ez zen beste etxe batean aurkeztu zen.

Behin etxe aurrean, arropa

erantzi eta bere neskalaguna kaleratzeko etxeari bueltak ematen hasi zen. Barruan ziren bizilagunek ezin zuten sinetsi bere etxeko atarian jazotzen ari zena eta, gaztea erotuta edo mozkortuta zelakoan, poliziari deitu zioten. Polizia aurkeztu zenean gazteak biluzik jarraitzen zuen. Polizia gerturatu zitzaionean, gaztea urduri eta oldarkor jarri zen eta poliziak tiro egin zion pistola elektriko horietako batekin.

Ondoren atxilotua eta epaitua izan zen. | Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

5

ERREPORTAJEA

Kontuz partekatzen dituzun edukiekin Sarritan entzuten ohi den gomendioa da: “kontuz gizarte sareetan argitaratzen dituzun edukiekin!� Orain, berriz, bada hau arrazoitzen duen ikerketa bat eta, honen baitan, gazteen %10 inguru lan eskaintzetatik baztertua izan da bere gizarte sareetako profiletan azaltzen den eduki desegokiengatik.

6

OnDevice enpresak mundu osoan zehar 16 eta 34 urte bitarteko 6.000 gazterekin egindako azterlan baten arabera, hamar gazteetatik bat baztertua izan da lan eskaintzaren batetik bere gizarte sareetako profiletan azaltzen zen eduki desegokiengatik. Izan ere, gero eta gehiago dira lanpostu baterako hautagaia aztertzeko gizarte sareetako profilak aztertzen dituzten enpresak.

Aipatu adin tarteko gazte gehienek gizarte sareak erabiltzen dituzte bere lagunak buruan dutelarik eta ez bere enplegu-emaile izan daitezkeenak. Hala ere, gero eta gehiago dira hautagaien gizarte sareetako profiletan murgiltzen dire enplegu emaileak hauen benetazko izaera ezagutzeko. Enpresek, batez ere, sarera igotako argazkiak aztertzen ohi dituzte. Gizarte sareetan barreiatzen diren edukiak bizitza profesionalerako kaltegarri izan badaitezke ere, inkestatutako bi herenek ez dute arrisku hori somatzen.

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

Paradoxikoki, arrisku hori ikusten dutenek ere eduki desegokiak argitaratzen jarraitzen dute. Horrela, gizarte sareetan partekatutako edukiren bat kaltegarria izan badaiteke ere inkestatutako gazte gehienek ez dute sare hauek baztertzeko inolako asmorik azaltzen. Azterlan honen baitan, gazteek gehien erabiltzen dituzten sareak Facebook, YouTube eta Twitter dira. Antzeko ikerlan baten arabera, inkestatutako %62ak Internet gabe bizitzea oso zaila dela onartzen du eta heren batek Internet ura edota etxebizitza bezain garrantzitsua dela adierazten du.

Gazteen artean, adibidez, konektibitatea eta gizarte sareetan izateko aukera oso garrantzitsuak dira.

Badira ere gizarte sareak lana aurkitzeko baliogarri direla baieztatzen duten beste hamaika ikerketa ere. Adibidez, Page Groupak egindako baten arabera estatu mailan lana aurkitu dutenen %34a gizarte sareei esker egin du.

ERREPORTAJEA

GIZARTE SAREAK

SOLDATA

INTERNET

Ikerketa baten arabera, hainbat ikasle eta lanean diren hainbat gazte prest izango lirateke soldata zati bat edo enplegurako aukeraren bat galtzeko gizarte sareetan duten askatasuna ez galtzearren.

Ikasleen artean:

Azterlan honetan parte hartu duten gazte gehienek argi eta garbi azaldu dute bere iritzia:

Inkestatutakoen herenak Internet airea, etxebizitza, janaria eta ura bezain garrantzitsutzat jotzen du

Internet gabe bizi daiteke

Ezin dugu

Txinan eta Brazilen inkestatutako ia %60k ideia hori defendatzen du

INTERNET gabe bizi

Internet gabe bizi daiteke, baina kostata

Ezingo luke Internet gabe bizi

ITURRIAK: cisco.com | usnews.com. • http://www.onlinecollegecourses.com-ek garatutako infografian oinarrituta

Ikasleen %45ak azaltzen duenez bere ordenagailu eramangarria oso garrantzitsua da bere eguneroko bizitzetan.

Profesional gazteen

Ikasleen

Gizarte sareen eraginez deskuidatu egiten dira edo zerbait egiteari uzten diote. Orduro, bai gizarte sareeak direla eta, bai telefono deiak direla eta, bataz beste, hirutan edo gehiagotan distraitzen dira.

LANAREKIKO JARRERAK

Inkestatutako langile gazteen %68aren iritziz lanean diren gailuak lanerako ezezik jolasteko ere balio beharko lukete.

Inkestatutako langile gazteen %60ak baieztatzen duenez, bere nagusien ustetan fun– tsezkoa da bulegoan fisikoki egotea.

Inkestatutako langile gazteen %30ak, gaur egun gizartean diren baliabideak haintzat hartuta, etxetik lan egitea eskubide bat izan beharko luke.

Inkestatutako langile gazteen %30ak, gaur egun gizartean diren baliabideak haintzat hartuta, etxetik lan egitea eskubide bat izan beharko luke.

Inkestatutako5 gazteetatik 3k ez du uste enpresako gailuak edo informazioa babestu behar duenik

Inkestatutako5 gazteetatik 3k ez du uste enpresako gailuak edo informazioa babestu behar duenik

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

7

ELKARRIZKETA Zein da Parte Hartuz ikerketa zentroak burutzen duen lana?

Parte Hartuz UPV/EHU barruan den ikerketa talde finkatua da eta, hainbat lanen artean, alda betetik, formakuntzak hornitzen ditu parte hartze eta demokraziaren inguruko master baten bidez eta, bestetik, esku hartze proiektuetan teknikari eta aholkulari lanak betetzen ditu. Ikerketa taldea den heinean, ikerketak ere burutzen ditu. Horrela, besteak beste, ondorengo lerroak azpimarratuko nituzke: nazionalismoa eta demokrazia, feminismoak eta demokrazia, demokrazia soziala eta demokrazia ekologikoa.

Demokrazia izateko hau feminista izan behar duenaren ideia defendatzen duzue.

Zergatik?

Egun dugun demokrazia ordezkatzaileak ez ditu inoiz ikuspegi feministak bere gain hartu. Gaur egun ezagutzen dugun demokrazia ordezkatzailearen eredua gizon heterosexual txuriak sortutako antolaketa ekonomiko sozialerako antolaketa politikoa da. Ideia hau abiapuntutzat hartuta, egungo demokraziaren izenean patriarkatuaren sexu-genero ereduaren erreprodukzioa bermatuko genuke. Azken urteetan, demokrazia partehartzaileren sustapena modan jarri den gaia da baina guretzat, modu honetan ere, erreproduzituko lirateke kapital hegemoniko nagusiak, hots, kapitala duten (ekonomiko, sinboliko eta kulturala) pertsonen ereduak. Azken finean, demokraziia partehartzaileak

8

birbanaketa orekatuago bat planteatzen du baina sistema patriarkalaren oinarriak ikutu gabe.

Beraz, gaur egun dugun demokrazia ereduaren gabeziarik nagusiena gizon eta emakumezkoen artean mantentzen den aldea dela baieztatzea zuzena litzateke?

Demokrazia bera, jatorriz, gabezia horrekin sortu zen. Demokraziaren inguruko teoria politiko zein soziologikoak, gehienbat, demokrazia ordezkatzaile eredu honek dituen zenbait gako enmendatzen saiatzen dira: alderdi politikoen ordezkatze maila, desafekzio politiko gero eta nabariagoa, hauteskundeetan den gero eta parte hartze eskasagoa...

Emakumeen ikusgaitza hau ez da gehien planteatzen diren enmendakinen artean.

Hau bada aldarrikapen bat, baina ez puntu zehatz batera, osotasunera baizik.

Demokrazia kontratu sexual zehatz baten oinarrietan sortu zen eta horrek, baldintzatzen du sistema osoak izan duen garapena.

Zer egin beharko litzateke sistema honetan gizon eta emakumezkoen arteko oreka lortzeko?

Horixe da, hain zuzen ere, erantzun beharreko galdera. Nik neuk gatazkan jarriko nuke abiapuntua.

Demokrazia jaio zen, hein handi batean, gatazkarekin akabatzeko. Baina gatazka bera da, nire ustez, demokratizaziorako eta patriarkatuaren desaktibaziorako den tresnarik nagusiena.

Gatazken bitartez mekanismo parte hartzaileak sustatzeaz gain, normalean

| Gazteberri #92 | Martxoa-Apirila 2013 | www.gazteberri.info

jone martínez. (PARTE HARTUZ • UPV/EHU)

“Demokrazia feminista izango da ala ez da izango”

Jone Martínez UPV/EHU irakaslea eta Parte Hartuz zentruko kidea dugu. Demokrazia gaur egun den antolaketa sozio-politikorako sistemarik hedatuena izan arren, gero eta gehiago dira honek dituen mugak kritikatzen dituztenak. Kritika hauetako asko, teoria politiko feministatik eratorri dira, azken finean, gaur egun ezagutzen dugun demokrazia ordezkatzailearen eredua gizonezko txuri heterosexualak sortua baita.

ELKARRIZKETA

“Egun dugun demokrazia ordezkatzaileak ez ditu inoiz ikuspegi feministak bere gain hartu�

naturaltasunez jaso diren sexu-genero harreman desorekatuak ere itaun daitezke eta bazterretatik sortutako bestelako identitate sexual eta politikoak ere gatazketan sartu. Feministok, baina baita erakundeek ere, gatazka erabili beharko genuke alor guztietan.

Paradoxikoki, demokrazia gatazkekin amaitzeko sortu zen, baina demokrazia beraren demokratizaziorako gatazka aldarrikatzen da.

Gatazka partzialen bidez, krisia multidimentsionala denez, berdin dio zein gatazkatik sartzen zaren, errealitateak dituen erpin guztiak ikutuko direlako.

Zer dela eta ez zaio behin betiko erantzuna eman gizon eta emakumezkoen arteko alde historiko honi?

Nik uste dut buelta ematen ari zaiola egoera horri.

Feminista askok eman diote zentzua eztabaida honi; gero eta feminista gehiago daude erakundeetan, eskoletan, unibertsitatean.

Feministen arteko sareak gero eta sendoagoak dira.

Egoera desorekatu horri buelta asko eman ahal zaizkio eta, seguruenik zuk emango zeniokeen buelta ez da nik neuk emango niokeena. Arazoa da, gaur egun, ikusten den zein ikusten ez den botere formala gizonen esku dagoela. Gizonei ez zaie

interesatzen pribilegioak galtzea eta naturalizatu egin dira hauetako asko.

Pribilegio hauei guztiei uko egitea ere ez da gauza erraza.

Zein neurritaraino da emakumea status quo honen erantzule?

Emakumeok rol asko jokatzen ditugu. Emakume asko daude estatuetako erakundeetan eta, nolabait, boterearen parte ere badira.

Baina emakumeok dugun boterea isilarazi nahi izan da. Emakume lesbiana beltz batek kategoriak sortzeko duen boterea edo gaitasuna gizonezko heterosexual txuri batek duen boterearekin alderatuta oso txikia da.

Demokrazia nolakoa den finkatzen dutenak, bai hedabideen bidez, bai sozialki... gizonezkoak dira.

Eta hori boterea da.

Zergatik du feminismoak hain prentsa txarra?

Bada egia esan, ez dakit eta ez zait inporta. Jende askok ez daki feminismoaren inguruan gauza handirik, nahiago duelako bere jakintza txoko ohikoetara mugatzea. Oraindik ere bada feminismoa mugimendu soziala ez dela baieztatzen duen jendea. Bada gizartearen sektore bat bere botere kuota mantendu nahi duena eta horren kontra egin dezakeen edozer negatibotzat jotzen dute.

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

9

ZIENTZIA

Ehiztari bihozgabea

Dinosaurioak duela 231 milioi urte inguru azaldu ziren gure planetan (Triasiko izenarekin ezagutzen den aroan) eta duela 65 milioi urte inguru desagertu ziren (Kretaziko izenarekin ezagutzen den aroan). 135 milioi urtez planeta bere menpean izan zuten dinosaurioek eta, hauen artean, bereziki, Tyrannosaurus Rex beldurgarriak. Azken urteetan, inoiz izan den haragijalerik ikaragarriaren inguruan azterlan desberdinak burutu dira, batez ere T-Rexek zuten elikadura ohituren eta hauen hozkadaren inguruan.

10

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

ZIENTZIA Inoiz izan diren animalia guztien artean, zalantza izpirik gabe, Tyrannosaurus Rex (T-Rex) dugu harraparirik nagusiena. 6 tonatik gorako pisua zuen haragijale honek beti izan du hiltzaile bihozgabearen fama, baina azken urteetan, zenbait zientzilarik T-Rexaren harrapari izaera zalantzan jarri eta sarraskijale bat besterik ez ote zenaren zalantza zabaldu dute.

Dena den, aurkikuntza berri bati esker T-Rexak ohiko ospea berreskuratu du. Izan ere, Kansas Unibertsitateko paleontologo talde batek T-Rex batek bere biktima izandako hadrosaurio belarjale baten buztanan emandako hozkadaren aztarna aurkitu berri du. Aipatu ikerlari taldeak T-Rex baten hagina aurkitu du hadrosaurioaren bizkarrezurrean sartuta eta, hortik abiatuta, ikerlariek T-Rexak ehiztariak zirela ondorioztatu dute.

Bestelako ikerlanetan zenbait T-Rexen sabeletan zeuden aztarnak aztertu dituzte.

Bertan, hadrosurio gazteen aztarnak aurkitu dituzte baina ezin izan dute ondorioztatu horiek bizirik ala hilik zeuden. Azken aurkikuntza honetan, berriz, T-Rexaren hagina hadrosaurioaren bi bertebren artean kokatuta aurkitu da eta honen inguruan osatutako hezur ehunak aurkitu dira. Ondorioz, hadrosaurioa T-Rexaren erasotik bizirik atera zela ikus daiteke.

T-Rex dinosaurioa haragijalea izan beharrean sarraskijalea zela adierazten zuten teoriak bertan behara geratu dira Kansas Unibertsitateko ikerlari talde batek egindako aurkikuntza bati esker.

Liverpooleko Unibertsitateko ikerlari talde batek ordenagailuen bidez egindako simulazio bati esker, T-Rexaren hozkada, izan diren eta diren animalien artean, hozkadarik boteretsuena dela ondorioztatu du. Ikerketa honetan, gizaki, krokodilo eta Allosaurus teropo haragijale baten burmuinak T-Rex baten burmuinaren tamainarekin parekatu dituzte bakoitzaren hozkadak alderatzeko. Simulazioan lortutako emaitzen arabera, T-Rex baten hozkadak 20.000 Newtonetik gorako indarra zuen, eta zenbait kasutan, 57.000 newtonetara ere irits zitekeen. Liverpool Unibertsitateko Karl Bates-ek azaldu duenez, T-Rexaren hozkadaren indarra kalkulatzea zientzilarien artean eztabaida dexente sortu duen gaia izan da, azken finean, ez baitago T-Rexaren matrailhezurreko giharrik. Hori dela eta, azterlan guztiak ordenagailuekin egiten diren modelo estatistikoetan oinarrituta burutu behar dira.

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

11

EUSKARA

Windows euskaraz

Euskaltzaindia saritua

.eus domeinua

Jaurlaritzak eta Microsoft-ek euskarazko Windows 8 eta Office tresna berriak aurkeztu dituzte.

Euskadiko etxeko erabiltzaile, profesional, enpresa eta erakundeek dagoeneko doan deskarga dezakete euskarazko interfaze-paketea, eta, pakete horri esker, Microsoft-en euskarazko 2 produktu berritzaileenak erabili ahal izango dira.

Euskaltzaindiak Hiritar Europarraren 2013 saria irabazi berri du. Sari hau, Europako Parlamentuak ematen du, eta ezohiko pertsona nahiz erakundeek egiten duten lana aitortzen du: balore europarren aldeko borrokan, hiritarren eta Estatuen arteko integrazioa sustatzen edo Batasunaren barnean nazioz gaindiko lankidetza bultzatzen.

ICANN erakundeak, urtebeteko ebaluazioaren ostean, Euskararen eta Euskal Kulturaren Komunitatearen .eus domeinua onartu du lehen mailako domeinutzat. Domeinu hau eskatzeko lanak duela sei urte hasi ziren eta duela lau urte aurkeztu zen. Euskal domeinuarekin batera beste 1930 eskari jaso ziren. Datorren urtearen apirilera arte domeinua operatiboa ez dela izango aurreikusten da.

Euskaraz hezi, euskaraz bizi Zein nolako jarrera linguistikoa dute DBHko ikasleek euskararekiko? Eta zein nolako motibazioa dute ikasle hauek euskaraz ikasteko? Bi galdera hauek izan dira UPV/ EHUko Urtzi Ruiz de Azua irakaslearen doktore-tesiaren ardatz. Eta horretarako, hots, euskararekiko jarrera linguistikoak neurtzeko, galdetegi berri bat sortu du.

Galdetegi honetan, besteak beste, alderdi kognitibo, afektibo eta jokabidezkoak uztartzen dira.

Euskararekiko jarrera lingusitiko positiboenak erakusten dituzten ikasleek euskara ikasteko motibazio akademiko altuagoa eta errendimendu akademikoan emaitza hobeak erakusten dituzte. | Artxiboa

Hizkuntzalari Euskaldunen I. Topaketa

Euskararen jatorria ikertu? Ez, eskerrik asko Udako Euskal Unibertsitatearen barruan burutu da Hizkuntzalari Euskaldunen I.Topaketa eta bertan, hizlari nagusienetako bat Iñaki Segurola azpeitiar hiztegigilea izan da. Segurolaren ustez ez du euskararen jatorria ikertzea merezi, “hizkuntza familia baten jatorri absolutura iristea ezinezkoa delako”. Etorkizunera begira, Segurola ez da oso baikor azaldu euskararen inguruan. Bere ustez, bizpahiru mende barru ingelesa gailenduko zaie beste hizkuntza gehienei, bai euskarari eta baita gaztelaniari ere. Azpeitiarra ere doktoregotza tesiekin kritiko azaldu da, “ikerketa eta jakintza ez baitatoz bat”. Tesiek duela zenbait urteko soldaduzkaren pareko jo zituen.

12

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

Bere tesiaren prestakuntzan lortutako emaitzen arabera, euskararekiko jarrera linguistikoa eta hizkuntza hori ikasteko motibazioa, autokontzeptua zein errendimendu akademikoaren artean erlazio zuzen eta positiboa ematen dela ikus daiteke.

HITZAK SAREAN ENTZUNGAI

Azkue Fundazioa eta Bizkaiko Foru Aldundiaren eskutik Euskarazko Ahozko Hiztegia jada eskuragarri dago Interneten. Hiztegi hau oso tresna baliagarria izan daiteke hitzak euskara batuan nola ahoskatu behar diren ikasi nahi duen ororentzat.

Ekimen honetan, besteak beste, Aholab laborategiak, Bostak Bat lantaldea eta Euskal Herriko Unibertsitatea aritu dira.

| www.eskola20.euskadi.net

Hainbat urtez DBH eta Batxilergoko ikasleei klaseak ematen izan ondoren, Ruiz de Azua gazteek euskararekiko azaltzen zuten jarrera eta motibazioarekiko kezkatu

zen. Errealitate hori egiaztatzeko galdeketa bat prestatzera abiatu zen, baina ez ordura arte norbanakoaren jokabidea soilik kontutan hartzen zuen horietako bat. Ruiz de Azuak aipatu hiru dimentsioak (kognitibo, afektibo eta jokabidezkoak) kontutan hartuko zituen galdetegi bat prestatu beharra ikusi zuen.

Izozkirik gabeko uda... udaren azkena Udako ohiko beroarekin batera kanpoko aisiari denbora gehiago eskaintzen diogu.

Honek gure elikadurari eragin diezaioke?

Bai noski! Noizean behin hoberako eta gehienetan txarrerako. Gure ohiturak aldatzea halabeharrezkoa izaten da: otordu gutxiago, aparteko mokadu eta pintxoak, soberako garagardoren bat, gauak luzeak eta goizlaburragoak... Baina, zer izango litzateke gehiegikeriarik gabeko uda?

Etxetik ihes egiten dugu ordutegirik gabe, ondo pasatzeko behar bakarrarekin: mendia, hondartza, kanpina… eta ordu luzeak ematen ditugu eguzkitan. Honek D bitaminaz hornitzen gaitu, baina horretarako, egunero minutu batzuk nahikoa izango lirateke. Gainerako orduek, gure azala kaltetzen dute. Krema emateaz ahaztu gabe, zure azala babestera lagun dezaketen elikagaiak badira ere. Kremek dituzten osagai nagusiak, ura eta olioaz gain, bitamina C eta E; eta Q-10 koentzima edota erretinola dira. Hauek elikadurarekin estali ditzazkegun elikagarriak dira eta ahuakatea, kuia, tomatea, fruitu gorriak, arrain urdina, arrautza, egoskariak edota bihi osoko zerealak janda, elastikotasuna eta azalaren birsorkuntza hobetuko dugu.

Txosnetan hartzen dugun janaria ez da ugari eta osasungarriena. Azken hilabeteetan hemendik eta handik kenduz ibili zara, bainujantzia janzterakoan ondo sentitzeko; eta jantzi duzun neurrian, txosna-txosnaz zabiltza erakustearren. Hau udaren aurretik azaltzen den arrisku ohikoena da: galera drastikoa, zure gorputza arriskatuz. Egia da udaz gozatu behar dela, baina, fakturarik ez diezagun pasa, aholku batzuk jarraitzea komeniko litzaiguke. Gutxienez 2 otordu egin ditzazula egunean gomendatzen dizut. Gosaria bere garrantziagatik, eta bazkari-afariaren artean, aukera dezazula uzten dizut. Koilaraplaterak ziurtatuz, gehiegikeriak erraztasun handiagoarekin arautuko dituzu eta beharrezko elikagarriak lortuko dituzu. Posible al da izozkirik gabeko uda? Ez. Eta aurkakoa esatea gezurra esatea da! Hala ere, sarritan jango badituzu, ondo aukeratzen ikasi beharko duzu. Krema-eta bainila-izozkiak koipetsuenak dira; bitarteko puntuan esnea-izozkiak lirateke;

eta “light”-enak ur-izozkiak, sorbeteak eta izotz-edariak izango lirateke. Baina azukreek emandako kaloria haiei guztiei gehitu behar zaie. Dena dela, nabarmedu daiteke sorbeteek fruituaren %15a daukatela gutxienez eta, beraz, bere azukreak osasungarriagoak dira.

Fruituetaz hitz eginez, 3 pieza hartu behar izango zenituzke egunean: freskatu eta aseko zaitu; eta ordu-bitartean alternatiba ona izango da... Desiragarriagoa izan dadila broxeta bat egin dezakezu fruitu desberdineko zatiekin. Barazkiak entsaladen bidez jateaz ez aspertzeko, krema hotzak prestatu: salmorejo edo vysvichyssoise-a esaterako. Eta lagunekiko barbakoak hain tipikoak izanda, txingarrerako arrainak, ohiko haragiaz gain, erretzeko aprobetxa ditzakezu.

Zure hankak handituta daude? Nekatuak sentitzen dituzu? Hidratazio txar batek eta gehiegizko beroak, orkatiletan likidoerretenzio txikiak sor dezakete, ibiltzerakoan ondoeza eta mina sortuz. Hondartza edo igerilekutik irteterakoan, buruko minik sentitzen duzu? Uretan izerdia botatzen dugu eta deshidratazioaren lehen sintomen bat izan daiteke. Uraz gain hidratatzeko gatz mineralak behar ditugu, “edari isotoniko”-ak deritzogunak. Bai hauek, bai freskagarri edota zukuetaz gehiegi baliatzea, kontraesanezkoa izan daiteke.

Horregatik, zure eguneko edariak ura edo infusioak izan beharko lukete. Zenbat edan behar izango genuke? Gomendioen arabera 2,5 eta 1,5 litroen artean. Zergatik hainbesteko desberdintasuna? Hainbat faktorek eragiten dute: bero eta hezetasunak beharra handitzen dute; egiten den jarduera fisikoaren; baina egunero jandako fruitubarazkien araberakoa ere bai. Hanka-hantura bidaien ondoren soilik gertatzen zaizu? Oso ohikoa izaten da, baina saihets dezakezu: Ura bidaia baino lehen edatea garrantzitsua da; Ez ezazu elikagai gozo edo gaziez abusatu; Autoaz bidaiatzen baduzu, paseo bat eman deskantsu-guneetan, treneko bagoiengatik egin ahal izango zenuke ere. Udako onena, kanpoko giro onaz kutsatzen garela!! Mahaia lagunekin partekatzea, eta atari zabalean... ez du preziorik. Beraz ondo zain zaitez.

“Posible al da izozkirik gabeko uda? Ez. Eta aurkakoa esatea gezurra esatea da!”

NEREA SEGURA

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

13

ERREPORTAJEA

Droga kontsumoa Euskadin

Bi urtean behin, Eusko Jaurlaritzak Euskadin diren droga kontsumo ohiturak aztertzen ditu.

Azken urteetan, ia droga legal zein ilegal gehienen kontsumoek beherunzko joera arina azaltzen badute ere, badira, batez ere gazteen artean, kezkaturik izateko beste hainbat datu.

14

“Euskadi eta drogak 2012� txostenaren arabera, droga legal zein ilegal guztien kontsumoa jaitsi egin da, modu nabarmenean zenbait drogen kasutan, gure artean azken bi urteetan. Txosten hau, pasa den urtean 15 eta 74 urte bitarteko 2.000 pertsona ingururi egindako galdeketatik lortutako erantzunetan oinarritzen da eta, krisiak eraginda edo, ia droga gehienen kontsumoa murriztu dela nabarmendu behar da.

Gure artean barneraketa gehien duten droga legalen kasuan, hots, alkohola eta tabakoa, txostenak jada aurreko txostenetan hasitako beherako joerak berean jarraitzen duela azaltzen du.

Horrela, inkestatutakoen %15ak ia

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

egunero alkohola edaten duela onartu arren, kopuru horrek lau puntutako murrizketa suposatzen du. Joera bera tabakoarekin ematen da, kasu honetan, 3 puntuko beherakada ondoren, ohiko erretzaileen tasa ia %26an kokatzen delarik.

Alkohola eta tabakoa Alkohola da, zalantzarik gabe, gure artean kontsumitzaile gehien dituen droga (legala). Txostenaren arabera, oraindik ere, populazioaren %65 inguruk azken hilean alkohola edan izana onartzen du. Gainera, 200.000 pertsona inguruk edaten du egunero alkohola duen edariren bat (populazioaren %12). Aste buruetan alkohola edateko ohitura

ERREPORTAJEA 15-34 urte arteko biztanleriaren banaketa kaleko alkohol-kontsumoaren maiztasunaren arabera Absolutua

%

Inoiz

217.223

47,2

Urtean behin edo birritan

97.137

21,1

Hilean behin edo birritan

56.658

12,3

Astero edo ia astero

23.546

5,1

ED/EE

6.634

1,4

Ez du alkoholik probatu

58.755

12,8

Kanabisa kontsumitzen hasteko batez besteko adinaren bilakaera. 2000-2012 25 24 23 22 21 20 19 18 17

19,2

19,1 18,8

18,8

18,4

18,6

18,0

2000 2002 2004

2006 2008 2010

2012

Legez kanpoko zenbait droga kontsumitzen hasteko batez besteko adinaren bilakaera. 1994-2012

duen jende kopurua %18raino hazten da. Horrela, egunero eta astebukaeretan alkohola edaten duen populazioaren ehunekoa %32,7koa da. Datu hau, berez kezkagarritzat har badaiteke ere, kontutan hartu behar da 2006an kopuru hau %45ekoa zela.

Tabakoari dagokionez, eta beti ere txostenean jasotakoaren baitan, Euskal Autonomia Erkidegoan 420.000 pertsonetatik gora dira egunero erretzen dutenak. Portzentaje hau modu eskasean murriztu da, nahiz eta gune publikoetan erretzeko debekua eman eta gero jasotzen diren lehen datuak izan. Datu hauen arabera, euskal biztanleriaren %25,7 erretzailetzat jo daiteke, duela bi urte baino sei puntu gutxiago (ia 100.000 erretzaile gutxiago). Txostengileek azpimarratzen dutenez, alde batetik, gero eta gutxiago dira erretzen hasten diren gazteak, eta bestetik, gero eta gehiago dira erretzeari uzten diotenak.

1994

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

Droga ilegalak

Speed

18,6

19,3

19,5

18,9

19,7

19,9

19,9

19,3

Extasis

19,4

21,1

20,8

20,6

20,7

21,8

19,9

20,5

LSD

18,1

20,7

19,8

19,2

19,1

20,0

19,2

19,6

Kokaina

21,1

21,4

21,4

21,1

21,3

22,1

20,6

21,6

Besterik

19,2

19,7

19,9

18,9

19,8

20,3

19,8

19,9

Dena den, kontsumo beheraka nabarmenenak droga ilegaletan aurki daitezke. Hauen artean, kontsumo hedatuena duen kanabisaren kontsumoak, adibidez, %36ko beherakada izan du azken bi urteetan, egunero, astero edota hilero kontsumitzen dutenen artean. Horrela, gaur egun, kanabisa erretzen dutenen portzentajea populazioaren %8,8an aurkitzen da, aurreko hamarkadako erdialdean zen %20tik urrun.

Drogen polikontsumoaren adierazle sintetikoa sortzeko erabilitako hainbat kontsumo-ereduk biztanleria osoan duten prebalentzia. 2012 Absolutua

%

Ohiko tabako kontsumoa

423.676

25,7

Gehiegizko kontsumoa asteko uneren batean

197.880

12,0

12 mozkorraldi baino gehiago azken urtean

36.149

2,2

Alkoholismoaren susmopekoak

57.714

3,5

Droga ilegalen baten eguneroko kontsumoa

73.519

4,5

Drogen polikontsumoa

31.875

1,9

Hainbat substantziaren kontsumo-tasa adin-taldearen arabera. 2012 15 - 34

35 - 54

55 - 74

Guztira

Alkohola

87,2

87,8

85,4

86,9

Tabakoa

45,3

63,4

50,0

54,4

Kanabisa

39,2

63,4

50,0

54,4

Kokaina

7,6

6,9

1,5

5,5

Joko & Apostuak

39,9

61,7

62,5

55,9

ITURRIA: Eusko Jaurlaritzako ‘Euskadi eta Drogak 2012’ txostena

Kanabisaren atzetik, kokaina eta anfetaminak dira gehien kontsumitzen diren droga ilegalak. Kokainaren kasuan, honen kontsumoa erdira murriztu da azken urteetan. Modu honetan, 2010an populazioaren %1,6k droga hau kontsumitzen bazuen, oraingoan, ehuneko hori, puntu batean jaitsi da (%0,6). Substantzia honen kontsumoaren beherakada duela sei urte inguru hasi zen, baina azken urteetan, krisi ekonomikoaren eraginez edo, honen erritmoa bizkortu egin da. Horrela, antzeko eragina duen ‘speed’aren kontsumoa ia berean mantendu da, arrazoi desberdinak direla medio, askoz merkeagoa delako.

Heroina bezalako bestelako droga | Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

15

ERREPORTAJEA EZKERREAN: Kokainaren kontsumoa erdira jaitsi da Euskal Autonomia Erkidegoan azken bi urteetan. Adituen ustetan, krisia eta droga honen prezio altuek azalduko lukete joera hau.

ERDIAN: Alkohola da gazteek gehien

kontsumitzen duten droga. Gazteriaren %75etik gora alkohola edan du noizbait. Alkoholaren kontsumoa gazteen artean, gehienbat, astebukaeretan ematen da. Bost gazteetatik batek gehiegizko kontsumoa egiten du.

ESKUBIAN: Gero eta gehiago dira biolentziara jotzen duten bertako gazteak. Hainbat kasutan, biolentzia adierazpen hauek guztiak (hainbat kasutan famili barruan bertan) drogen kontsumoari lotuta izaten dira.

Euskal populazioaren %15ak (200 mila pertsonetatik gora) egunero edaten du alkohola, duela bi urte baino lau puntu gutxiago.

Euskadin, erretzaileen kopurua %26koa da.

Egunero 420.000 euskaldun dira zigarroren bat erretzen dutenak.

Ilegaltzat jotzen diren drogen artean Kanabisa da kontsumorik hedatuena duen droga.

Euskal populazioaren %8 inguruk haxixa erretzen ohi du.

Azken sei urteetatik hona, kokainaren kontsumoa nabarmenki jaisten ari da, ez horrela speedarena.

Gaur egun, neska gazteek mutilek bezain beste alkohol edaten dute.

16

ilegalen kontsumoa oso txikia da gure artean.

Droga gutxiago gazteen artean MarĂ­a Teresa Laespada eta Javier Elzo buru izan dituen Deustuko Unibertsitateak egindako beste ikerlan baten arabera, azken bost urteetan, euskal ikasleen artean ematen den drogen kontsumoa arinki jaitsi da alkoholaren kasuan izan ezik. Gainera, droga honen kasuan, euskal gazteek gero eta arinago hasten dira hau kontsumitzen, bataz beste 13 urterekin hasten direlarik.

Ikerketa hau 4.239 ikasleekin egindako azterlan batean oinarritu da eta, besteak beste, jada aipatutako alkoholaren kontsumoa ezezik, tabakoa, kanabisa eta beste zenbait droga ilegalen kontsumoak ere aztertu dira. Tabakoaren eta kanabisaren kasuan, oso jaitsiera arinak eman dira bi droga hauen kontsumoan, %5 eta %4,1 hurrenez hurren.

Zalantzarik gabe, alkohola da gazteriaren artean nagusitzen den droga.

Aipatu ikerketaren arabera, euskal ikasleriaren 3/4ak noizbait alkohola edan izana aitortzen du. Honen kontsumoa, gehienbat, astebukaeretan ematen da, eta gero eta gehiago badira ere bere burua abstemiotzat jotzen dituzten gazteak, gehiegizko kontsumoa egiten duten gazteen kopuruak ere altuegia izaten jarraitzen du (%19,8).

Txosten honek ematen duen ondorio azpimagarrienetako bat Javier Elzok berak ematen du: “ikasleen artean alkoholaren

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

kontsumoan beherakada nabarmenagoa eman ez bada nesken artean alkoholaren kontsumoa areagotu delako izan da.

Horrela, jada neskek mutilek bezainbeste edaten dute�.

Droga ilegal gogorren kasuan, ikasleen %10ak soilik aitortzen du hauek kontsumitzen dituenik. Droga hauen artean aurkituko lirateke, besteak beste, extasisa, kokaina edota heroina. Kasu honetan, kontsumoaren jaitsiera arin bat ematen da, baina heroinaren kasuan, kontsumoaren hazkundea eman da, %0,8tik %1era.

Laespadak eta Elzok adierazi dutenez, kontsumo beherakada arin hau ulertzeko faktore desberdinak hartu behar dira kontutan: izan diren kanpaina dibulgatzaileak, krisi ekonomikoa, Interneten erabilera gero eta masiboagoa...

Drogak eta biolentzia Eusko Jaurlaritzako Herri Admizistrazio eta Justizia Sailak emandako datuen arabera gazteek burutzen dituzten delituak gero eta larriagoak dira eta, sarritan, drogen eraginpean burutzen ohi dira. Horrela, Ana Agirre Justizia sailburuak berak adingabekoen artean gero eta nabarmenagoa den biolentzia adierazpenak drogen kontsumoari lotuta izaten direla adierazi du, behintzat, duela bost urte baino gehiago. Agirrek eta Erkoreka sailburuak emandako datuen arabera, aurreko urtean

ERREPORTAJEA

adingabekoentzako epaitegietako epaileek 992 neurri penal hartu behar izan zituzten eta beste 384 kasu bitartekaritzari esker konpondu ziren.

Jende askok kontrakoa pentsatzen duen arren, delitu gehienak bertako gazteek burutzen dituzte (%70 Estatuan jaioak eta, hauetatik, %90 EAEn jaioak) eta gehien errepikatu diren delituak indarkeriaz egindako lapurretak, larderia eta ebasketak izan ziren. Gazte Justizia III. Planaren arabera, delituren bat burutzen duen adingabe gehienek 16 eta 17 urte bitartekoak dira. Erkorekak azaldu duenez, gazte hauek guztiek gatazkak maneiatzeko arazoak izaten dituzte eta, zenbait kasutan, osasun mentaleko edota portaera nahasmenduak azaltzen dituzte.

Eusko Jaurlaritzatik, dena den, delitu gero eta larriagoak burutzen direla azpimarratu nahi izan da. Horrela, pasa den urtean, kalte delituengatik 150 kondena ezarri ziren eta beste 132 familia barruan adingabeek burututako eraso-delituengatik. Zentzu horretan, aurtengo otsailan, jada, Euskadiko fiskalburu den Juan Calparsorok familia barruan adingabeek burutzen duten biolentziaren inguruan ohartu zuen. Bilbon burutu zen Genero Biolentziaren kontrako II. Kongresu Nazionalean ere gero eta nerabe gehiagok eraso sexistak burutzen dituztela salatu zen.

Delituak gero eta larriagoak direnez, horietatik jasotzen diren epaiak ere gogorragoak izaten dira, bataz beste, 6 eta 9 hilabete bitartekoak direlarik.

Substantzia dopatzaileen kontsumo esperimentala biderkatu da azken bi urteetan Euskal biztanleriaren artean substantzia dopatzaileen erabilera oso urria den arren, gero eta gehiago dira horrelako produktuetara jotzen duten kirolari amateur edo ez-profesionalak.

Eusko Jaurlaritzaren ‘Euskadi eta Drogak 2012’ txostenaren arabera, substantzia dopatzaileen kontsumo esperimentala %0,8koa da; guztira, 13.000 pertsona inguruk joko luke horrelako substantzietara. Kopuru oso eskasa izan arren, kontutan hartu behar da duela bi urte eskas kontsumo hori %0,2koa zela.

Adituen ustetan, fenomeno berri baten atarian izan gaitezke, substantzia hauen kontsumoa, hainbat urtez, aldaketa handirik gabe mantendu izan baita eta, azken bi urteetan, berriz, laukoiztu egin delako.

Txostenaren arabera, substantzia hauen kontsumoa hasteko bataz besteko adina 26 urte ingurukoa da. Dopatu egiten diren kirolari ez profesional hauen artean soilik %22k kalte gehiago ikusten ditu onurak baino. %47k, berriz, onura gehiago ikusten ditu kalteak baino.

0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

| Gazteberri #92 | Martxoa-Apirila 2013 | www.gazteberri.info

17

SEXUALITATEA

Sexu-harremanetan neskak dira goiztiarragoak

Begiak miazkatzea, joku erotiko berria Japonian Japoniar gazteen artean bada gero eta hedatuagoa den praktika sexual berri bat. Praktika hau ‘oculolinctus’ izenarekin ezagutzen da eta, funtsean, elkarri begiak miazkatzean datza. Antza denez, joera honek ‘Born’ japoniar musika taldearen ‘Spiral Lie’ bideoklipan du jatorria.

Gaur egun, adibidez, Tumblr gizarte sarean, praktika honen hainbat adibide aurki daitezke.

Antza denez, kornean diren nerbio amaierak sentikortasun handikoak dira eta, ondorioz, hauek miazkatzean plazer handia lor daiteke. Dena den, praktika honek arrisku handiak ditu. Izan ere, ahoan diren bakteriek beste pertsonaren begira pasatzean konjuntibitisa edo korneako ulzerak sor ditzakete.

Azken hauek itsutasuna ere eragin dezakete.

Tendentzia edo joera honen berri Japoniako eskola bateko irakasle bati esker ezagutu da. Irakaslea kezkaturik azaldu zen bere ikasgelako hainbat ikaslek begietako infekzioekin azaltzen zirelako klasera. Kezkaturik osasun aginteei berri eman eta ikasleek praktikatzen zuten joko erotiko hau azalera atera da.

18

Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) Psikologia Fakultateak Osasun Sailerako egin duen azterlan baten arabera, eta kontrakoa pentsatzen bazen ere, emakume gazteek harreman sexual osoak izaten dituzte bere adin bereko mutilek baino lehen.

Ikerlan honen buru izan den Javier Gómez irakasleak normaltzat jotzen ditu emaitza hauek, izan ere, “errealitate soziala aldatu delako eta nerabetasunean mutilak ligatzen saiatzen diren bitartean, adin bereko neskak jada mutil helduagoekin harremanetan hasiak dira”. Azterlan honen baitan, azken bost urteetan lehen sexu-harremanak izateko bataz besteko adina 17,2tik 15,7ra jaitsi da.

Horrela, aipatu azterlanaren arabera, 18 urte baino lehen harreman sexual osoak mantendu dituzten gazteak %40ra iristen da. Hala ere, Euskal Autonomia Erkidegoan ez dira, nerabeen artean, nahi ez diren haurdunaldi edo sexu-transmisiozko gaixotasun kasu gehiegi ematen. Iazko datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan 426 haurdunaldi etete eman ziren. Sexu-transmisiozko gaixotasunen kasuan, berriz, HIESarekin kutsatu diren 25 urtetik beherako gazteen kopurua 219koa da. Eusko Jaurlaritzako HIESa Planaren

Eusko Jaurlaritzaren HIESaren kontrako 2013-16 Plan Estrategikoak prebentzioaren garrantzia azpimarratuko du. Estrategia honen ardatz izango dira gazteak zein homosexualak | ARTXIBOA espezialista den Arantxa Arrillagaren esanetan, “HIESa ezezik, sifilis, gonokozia eta klamidia kasuak gero eta ugariagoak dira gazte eta nerabeen artean”. Gaixotasun hauek guztiak preserbatiboaren bidez ekidin daitezke eta, beraz, datuek adierazten dute euskal gazteek ez dituztela behar bezalako neurriak hartzen.

Bilbo da, estatu mailan, ligatzeko hiririk zailena ‘Control’ enpresak estatu mailan egindako azterlan baten arabera, inkestatutakoen %38,2ren ustez Bilbon dira ligatzeko zailtasun gehien. Gezurra badirudi ere, Euskadin bertan lortutako emaitzek negatiboagoak dira Bizkaiko hiriburuarentzat. Izan ere, inkestatutako euskaldunon %55k adierazi du Bilbon direla ligatzeko zailtasun gehien.

Kontrako egoeran aurkitzen da Madril, inkestatutakoen baitan estatuko hiriburuan baitira ligatzeko erraztasun gehien. Sailkapen berezi honetako bigarren postuan Bartzelona aurkituko litzateke. Bi hiri hauek dira, gainera, independizatutako gazte gehien dituzten hiriak. Euskal Autonomia Erkidegoa, berriz,

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

emantzipatutako gazteen bataz besteko tasaren azpitik aurkitzen da.

Naiara Manero sexologia aholkulariaren esanetan asko dira beste pertsonekin harremanetan jartzerakoan eragiten duten faktoreak: klima, hirian den eskaintza kulturala, adina, norberaren izaera... Horrela, klima epelagoetan (penintsulako hegoaldea) edota eskaintza kultural zabalagoa duten hirietan (Madril edota Bartzelona) erraztasun edo aukera handiagoak omen daude ligatzeko.

Maneroren ustez, gainera, “hiri txikietan gazteek ez dute hiri handietan izan dezaketen anonimatua eta, ondorioz, jende berriarekin beharrezkoa izaten den desinhibitzea ere galtzen da”.

TXORROSKILOA

Donejakueko bide lapurrak Donejakue bidean barrena darrait eta istorioak etzaizkit falta hainbat mistizismo eta babukeria indargabetzeko. Aurreko batean, JosĂŠ Antonio pelegrinoaren pikardiaz aritu banintzaizuen, oraingo honetan bide lapurrei buruz hitz egitera natorkizue. Izan ere, hitz hau entzun eta erdi arora garamatza imajinazioak, jauntxoak beren gurdietan bidaiatu eta bidean kaputxadun zaldunak azaltzen zitzaizkieneko garai hartara. Haiek ederki ezagutzen zituzten basoetako bidezidor guztiak, zeintzuetan izkutatu ahal ziren gobernadore eta alkateen gurdiak handik noiz pasako zain.

Mendeek aurrera egin dute, baina gurdiak wifidun autobusetan bihurtu diren honetan badago oraindik garai haietako xarma gordeaz bideetan barrena dabilen ibiltari berezirik. Ezin ordea erromesak direnik esan, ez behintzat Donejakue bidea egiten ari diren erromesak. Hauen gidaliburuek markatzen dituzten ibilbideak ezagutu nahiko nituzke nik, ezin baitaiteke izan ni goizean goiz ekitea ibiltzeari, erromesik ez topatzea bidean, eta etapa amaitzerakoan albergean egotea jada aurreko gaua elkarrekin pasatako gainontzeko pertsonaia horiek.

Badira beraz bideak eta bideak. Esan lezakete Santiagorako errepide nazionaleko bidea egiten ari direla. Edota Santiagorako norberaren bidea ari direla osatzen, zeinetan nekatuta bazaude, autobus edo trena ere har dezakezun. Baina mesedez, zortzi orduz ibili ostean, oinak babaz josita albergera iristen naizenean, ez iezadazu esan Donejakue bidea egiten ari zarenik, are gutxiago iparraldekoa.

Bide lapurrak dira horiek, berezko bideak eskaintzen dituen mendi igoera eta jaitsiera gogor bezain zoragarriak ekiditen dituztelako etaparen amaierako albergean lekua ziurtatzearren. Azken finean, ez al diote bada lekua lapurtzen jatorrizko bidea egiten ari den

erromesari? Baina halakoa da albergeetako politika, gehienetan erretserbarik gabe hartzen da ostatu, ibiltariak iristen diren heinean bete arte.

Askoren ahotan entzun dudan aitzakiarik erabiliena zera izan da, bidean topatu dituzten herritarrak emandako argibideei egin dietela kasu eta zertarako nekatu mendian gora errepidetik laburtu ahal denean?

Astez aste ari naiz galtzen Donejakue bideak jaso zezakeen kutsu mistikoa, eta gidaliburuak markatzen duen ibilbideari zintzo mantentzen natzaion arren, ezin gorde barruan amorrua lurrean lo egitea egokitu zaidanean albergea jada beteta zegoelako. Askok esango duzue aferaren alde positiboa begiratu beharko nukeela, okerrago zatekeela kalean lo egin behar izan banu. Ba ez lagunok, ez horixe.

Bestelako kontua direlako albergeetako gauak janzten dituzten soinu magikoak, puzker eta etengabeko zurrunka gorrotagarriak. Oraindik ez dut zurrunkarik entzun ez dudan gau bakarra igaro egindako bide guztian zehar.

Santillana del Mar-eko albergean lau lagun elkartu ginen geletako batean. Pentsatu nuen nik gau hark luzatuko zidala aurreko guztiak ahanzteko deskantsu desiragarria. Baina ez.

Lau lagunetatik batek eman zuen kontzertua, ehuneko hogeita bostak beraz. Zurrunka galanta.

“Astez aste ari naiz galtzen Donajakue bideak jaso zezakeen kutsu mistikoa�

GOTZON SANCHEZ

Tira ba. Hauxe izango ote nire ikasgaia bidean zehar? Albergean lekua zihurtatzeko bidelaburrak erabili, eta afari bapoa egin ostean zurrunka eta puzker lotsagabeak aireratzen dituzten ibiltariak gorestea? Ez jauna. Ez naiz ni horretarako aukeratua izan.

Horiek ez dira erromesak, bide lapurrak baizik.

Eta bidean nolabaiteko eraldaketa mistikoa sufrituko nuela amestera iritsi banaiz noizbait, hori ere uxatu didate zurrunkari amets lapur zaratatsu hauek. Amen.

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

19

ATAL IZENA

AISIALDI ESKAINTZA E.H CALLING Kaotiko Kaotiko taldearen zortzigarren diskoa “EH. Calling” da. Kaotiko taldearen emisioak punk eta rockarekin astinduko ditu bazterrak. Abesti borobilak, laburrak eta zuzenak SA

TXARTEL BAT (DES) HERRIRA

taldeko Jimmy-k ekoiztuta.

The Clash taldeari lapurtu dio izenburuaren ideia eta Kaotiko taldeak gauza bera egin nahi du, Euskal Herrian hasi eta gainontzeko gizateria gupida gabe mugiarazi.

egia esan

KRISTALEZKO BEGI BAT

Garazi Goia

Peru Magdalena

Miren Agur Meabe

Ihesi dabiltzanen istorioa da hau.

Ibai ihesi doa, bere erabakiz.

Peru, besteen erabakiz. Deserrian gurutzatzen dira biak, ezustean, aldatu nahi luketen iragan bat eta baldintzazko galderak bizi dituzten bitartean. Maitasun istorio bat, paperezko hegazkinetan bidalitako hitzak, bizitzako erabakiak, 1937ko gerrako bonba hotsak, erruarekin pozoitutako oroitzapenak, haurren negarrak, inoiz kontatu gabeko sekretuak, berridatzi ezin diren iraganeko kapituluak… Horiek guztiek osatzen dituzte istorio honetako protagonisten bizitzak, orain, herrira itzultzea beren esku dagoela badakitenean.

Aita desagertu zenetik hankamotz dabil Kimu. Aitaren zuztarretaraino heldu guran, aitak aspaldi eginiko bidaia berregiten du, hark bidaian zehar idatzitako koaderno beltza lagun. Aita zoroa, aita artista, aita ganorabakoa, aita bizizalea.

Haren lorratzari segika, ezinbestean, norbere barruraino doan bidaia batean murgilduko da Kimu. Narrazioari harilkatutako era askotako testuak erabili ditu egileak –kantak, poemak, jendearen lekukotasunak–, hegaldi baten antza hartzen dutenak: itxuraz xede jakinik ez baina beti gora, libre, gure begien menera eta aldi berean gure eskuetatik urrun…

Emakume baten mintzoa adituko duzu liburua zabaltzeaz batera: begi bat galdu nuen nerabezaroan; minbiziz hil zitzaidan ama; dibortziatua naiz eta seme bat daukat; enkarguzko lanak idaztetik ateratzen dut bizibidea; berriki utzi egin dut maite-laguna eta harrezkero gaixotuta nago... Hausturak eragindako minetik ihesi, bolada baterako alde egingo du adiskide batzuek Landetan laga dioten etxera. Eta han, idazten hartuko du sosegua, bizitzako galerei, bere izateari, desamodioari eta askatasunari, idazkuntzaren zentzuari buruzko gogoetak paperera ekarri ahala.

20

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

AISIA preguntatxo bat

EXPEDIENTE WARREN

AHORA ME VES

Igelaren Banda Igelaren Banda orain dela dozena bat urte sortu zen eta 2000. urtean atera zuen lehen diskoa.

2008. urtera arte ibili zen hainbat kontzertu ematen Euskal Herria osoan, eta orain, etenaldi baten ostean, itxura berri batekin dator, indarberrituta.

Oraingo eraketan, Hasier Oleaga, Amaiur Cajaraville eta Bixente Martinez daude.

Talde gaztea eta beteranoa da, era berean, esperientzia eta sen handiko musikariak musikaz gozatzen, musikaz gozarazteko. Igelaren Banda berritu hau aurrekoaren ildo beretik doa, hau da, euskal kantu edo dantza zaharrak, euskal musika tradizionala oinarri hartuta, bertsio berriak sortzea du xede; betiere, modu instrumentalean, konponketa eta harmonizazio berriak eginez eta inprobisatzeari leku berezia emanez.

2013|AEB|112min.

Zuzendaria: James Wan Aktoreak: Vera Farmiga, Patrick Wilson, Joey King, Mackenzie Foy, Lili Taylor, Ron Livingston.

Ed eta Lorraine Warren gertakari paranormalak ikertzen dituzten bi ikerlari dira. Landetxe aldendu batean bizi den familia ikaratu batek bere laguntza eskatzen du bertan indar misteriotsu batzuk azaltzen direlako. Entitate demoniako indartsu bati aurre egin beharrean, bere bizitzako kasurik izugarrienean harrapatuta ikusiko dute bere burua.

2013| EAB| 115min.

Zuzendaria: Louis Leterrier. Aktoreak: Morgan Freeman, Isla Fisher, Dave Franco, Jesse Eisenberg, Woody Harrelson, Mark Ruffalo.

‘Lau Zaldunak’ munduko ilusionistarik onenek osatzen duten taldea da. Bere ikuskizunak burutzen dituzten bitartean, negozio gizon ustelen kontrako lapurretak arriskugarriak burutzen dituzte, ikuskizunean den jendearen buruen gainean lapurtutako diru guztia botatzen dutelarik. FBIko elitezko talde batek ilusionisten kasua bere gain hartuko du baina txundituta geratuko dira ikusten dutenaren aurrean.

NX NX Anorexia taldean ibilitako zenbait kidek osatu dute NX talde berria. Berea eskaintza sendoa da, rock indartsuan oinarritua, baina metal doinuetatik punkera doazen soinuak besarkatuz, kantuaren arabera. Esan genezake melodia asko dagoela, baina azken emaitzari eza zaiola gogortasunik falta. Erritmo aldaketak eta pasarte bare eta gogorragoen arteko jolasean ere iaioak dira. Argi dago: NX 90eko hamarkadaren seme-alabak dira. Erraz sartzen dira diskoko hamar abestiak, eta ez dago soberakinik, ez eta gazteagoak diren antzeko parametroetan mugitzen diren rock talde askoren “sentimentalismo” hutsalik.

Izena:..............................................

Abizenak:........................................

Helbidea:........................................ ........................................................

Herria: ............................................

P.K:................. Tlf: ..........................

Emaila: ...........................................

Bidali zure datu pertsonalak gazteberri@unionline.info emailera edota honako posta helbidera: Gazteberri Aldizkaria | Iparragirre, 17 1-D | Bilbao | 48009. 9 euroren truko urteko Gazteberriko 6 aleak jasoko dituzu etxean. | Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

21

KULTUR AGENDA Antzerkia/ bilboko arriaga antzokia • “Campanas de boda”.

[La Cubana]. Abuztuak 15 eta irailak 15 bitartean. 13/36€.

bilboko euskalduna jauregia • “Dos caras duras en crisis”. Abuztuak 15 eta 18 bitartean. 27€.

• “Ángel Garó en esencia”. Abuztuak 19 eta 25 bitartean. 20:00.

• “Para lo que hay que vivir... mejor no morirse nunca”. Abuztuak 20 eta 25 bitartean. 20:00. 25€.

bilboko campos eliseos antzokia • “Evoluzion”. Abuztuak 16. 20:00. 22€.

BILBOKO BBK ARETOA • “Volando voy” [Las Txirenitas]. Abuztuak 20 eta 24 bitartean. 18€.

DONOSTIAKO KURSAAL ARETOA • “La bella y la Bestia”.

Uztailak 5, 6an 18:00 eta 22:00etan. Uztailak 7an 17:00 eta 21:00etan.

Uztailak 25. 20:30. 3€.

Donostiako principal antzokia: • “Se infiel y no miren con quien”.

Uztailak 30, 20:00 & 22:30. Uztailak 31, 20:00.

Abuztuak 1 eta 2, 20:00.

Abuztuak 3, 20:00 eta 22:30. Abustuak 4, 20:00.

• “Una más y nos vamos”. Abuztuak 11, 12, 13 eta 14. 20:00. 20/25€.

• “Hiru”. Abuztuak 15 eta 18 bitartean. 20:00.

20/25€.

• “Ni para tí, ni para mí”. Abuztuak 21 eta 25 bitartean. 20:00. 20/25€.

• “La lengua madre”.

Abuztuak 28 eta Irailak 1 bitartean. 20:00. 20/25€.

Donostiako VICTORIA EUGENIA antzokia: • “Mitad y Mitad”.

22

kontzertuak// Abuztuak 9 & 10, 20:00 & 22:30. Abuztuak 11, 20:00.

• “Lingua nabajorum”.

[Tartean teatroa].

Abuztuak 11 eta 18 bitartean. 23:30. 15€.

• “Hermanas”. Abuztuak 14 eta 18 bitartean. 20:00.

• “Conversaciones con mamá”. Abuztuak 21, 22 eta 23an, 20:00.

Abuztuak 24an, 20:00 eta 22:30. Abuztuak 25an, 20:00. 20/28€.

• “Fisterra”. Abuztuak 28 eta 30 bitartean. 20:00.

20/28e.

donostiako easo plaza: • “Gezurtiak”. [Trapu zaharra]. Uztailak 30.

18:00.

donostiako LATSARI plaza: • “Jira Biraka”.

[Circorcito]. Uztailak 24.

18:00.

ERMUAko san pelaio plaza: • “Anomalía magnética”.

[Markeliñe]. Uztailak 25.

20:30.

gasteizko principal antzokia: • “Conversaciones con mamá”. Abuztuak 4, 22:30. Abuztuak 5, 20:00 & 22:30. 12/24€.

• “Mitad y Mitad”.

Abuztuak 6 & 7. 20:00 eta 22:30. 12/24€.

• “Hermanas”. Abuztuak 8 & 9. 20:00 eta 22:30.

12/24€.

IsPASTERREKO FRONTOIA: • “Pottola”.

Uztailak 25. 22:30. 3€.

LAZKAOKO PLAZA: • “Pottola”. [Txalo].

Uztailak 23. 22:00.

ORDIZIAKO HERRI ANTZOKIA: • “Seis personajes en busca de un autor”.

[Urrup]. Uztailak 23.

22:10.

Uztailak 03, asteazkena • The Delta Saints. Kafe Antzokia, Bilbao. 21:00.

12/15€.

Uztailak 05, ostirala • Akhvan + Zombie Love.

Sentinel Rock Club, Erandio. 23:00. 2€.

• Amorir + Los Gandules + Calcetines. José Martínez de las Rivas plaza, Repelega. 19:30. Doan.

Uztailak 06, larunbata • Lou Donaldson. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00.

15/18€.

• Deskuadre + Akhvan + Zombie Love. Gazte Lokala, Ortuella. [MadarikatuRock].

20:00. 3€.

• La Florida Players + Norte Apache + La Mordida + Ke No Falte. José Martínez de las Rivas plaza, Repelega.

20:00. Doan.

Uztailak 07, igandea • The Verbeners. José Martínez de las Rivas plaza, Repelega. 20:00. Doan.

Uztailak 11, osteguna • Depeche Mode + Two Door Cinema Club + Editors + Biffy Clyro + Charles Bradley And His Extraordinaires + Billy Talent + Alt J + Delorean + Toy + Edward Sharpe and The Magnetic Zeros + Miss Caffeina + L.A. + Arcane Roots + Little Boots + Banda de Turistas + Dj Amable + Javi Green and Montxo + Skasti. Bilbao BBK Live, Kobetamendi, Bilbao.

Uztailak 12, ostirala • Kings of Leon + Mark Lanegan Band + Klaxons + Benjamin Biolay with special guest Carl Barat + The Vaccines + 2ManyDjs + Standstill + Gary Clark Jr + Spector + Birdy Nam Nam + Public Image Ltd + Fuel Fandango + Herri Ohiua + The Warriors Djs + Ciudadano Kane + Johnny Borrel and Zazou. Bilbao BBK Live, Kobetamendi, Bilbao.

• The Ballroom Kings + Evita Mansfield. Helldorado, Gasteiz. 22:00

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

Uztailak 13, larunbata

Uztailak 25, osteguna

• Pure Man Engine. Dagda Irish Pub, Aretxabaleta.

23:30. Doan • Green Day + Vampire Weekend + Fatboy Slim + The Hives + Fermin Muguruza Kontrakantxa + White Denim + We Are Standard + Twin Shadow + Jamie N Commons + Delorentos + Hacktivist + The Bots + Dj Göo + Daniless + You Don’t Know Me + Zuloak + Syberia + Elyella Djs. Bilbao BBK Live, Kobetamendi, Bilbao.

• Eric Burdon. Hondarribia Blues Festival, Hondarribia.

• Mandoilek. Joseba Barandiaran plaza, Astigarraga. 00:15.

• Elvis Costello & The Imposters. Donostiako Jazzaldia. Donostia. 00:30.

Uztailak 16, asteartea • Marky Ramone´s Blitzkrieg with Andrew W.K. Kafe Antzokia, Bilbao. 21:00.

15/18€.

Uztailak 19, ostirala • Death Before Dishonor.

Jimmy Jazz, Gasteiz.

• Los Suaves. Santurtziko jaiak. 23:00. Doan.

Uztailak 20, larunbata • Dover. Azkoitia. 23:00.

Doan.

• Five Horse Johnson. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00.

15/18€.

• Paco de Lucía.

Mendizorrotzako Polikiroldegia, Gasteiz.

• Canteca de Macao + Emon + Harresian Zulo + Burkina Faso. Zabalgana auzoko jaiak, Gasteiz. Doan.

• BCBombs. Trinkete, Gernika. 22:00.

Uztailak 24, asteazkena • Ufomammut. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00.

12/15€.

• Jamie Cullum. Donostiako Jazzaldia. Donostia. 21:30.

• Igelaren Banda.

Donostiako Jazzaldia.

Donostia. 20:00.

• Def Con Dos + Aski Da. Lehendakari Agirre Plaza, Errenteria. 23:00. Doan.

• Los de Marras + Pixontxis + Ingo Al Deu. Plaza, Etxebarria-Lea Artibai.

22:00. Doan.

• Sarkor + Bongo Botrako + Oxabi. Jaiak, Morga. 22:00.

Uztailak 26, ostirala • Pablo Alborán. Donostia Arena 2016- Illumbe, Donostia. 22:00. 25/30€.

• Kaotiko + Hesian + Garilak 26. Plaza, Sopuerta. Doan.

Uztailak 27, larunbata • Chk Chk Chk + Cápsula.

Donostiako Jazzaldia.

Donostia. 21:30.

• Imuntzo & Beloki. Loiolako jaiak, Donostia. 19:30.

• Hesian. Ermua. 22:00.

• Rapsusklei + Chulito Camacho + Victor Rutty + Manny Ledesma + Efedele.

Jardín de Falerina Aretoa, Gasteiz. 17:30. 15/18€.

Uztailak 30, asteartea • Mark Knopfler. Donostia Arena 2016- Illumbe, Donostia. 20:00. 48/54/60€.

• Mikal Cronin. Ondartxo Ontziola, Pasaia. 20:00. 18€.

• Betagarri. Plaza, Zubieta.

23:00.

Abuztuak 1, osteguna • Kelly Kapowsky + Enkore + Ingo Al Deu. Txosna gunea, Lizarra. 23:00.

Abuztuak 2, ostirala • Sorotan Babies + Morrophine. Altzeko plaza, Bera. 24:00.

• The Allnighters + The Dealers. Txosna gunea, gasteiz. 24:00.

• Ero + Hesian + En Tol Sarmiento + Gora Herria.

Herriko Jaiak, Fruiz.

Abuztuak 3, larunbata • Akort + La Mala Pekora + Raperos de Emaus + Dodo Sound System + Dj Menpaz.

Txosna gunea, Lizarra.

24:00.

• Puzkerpunk + Zantarrak.

Gazte eguna, Natxitua.

• The Gratix + Bajón de Glukosa. La Botika Taberna, Portugalete. 19:30. Doan.

• Gozategi. Doneztebe

KULTUR AGENDA plaza, Oiartzun. 23:00.

Abuztuak 4, igandea • Sunday Reggae Party.

Guardetxea, Donostia.

19:00. 8€.

• Idarrap + Green Valley + Mamba beat. Txosna Gunea, Gazteizko jaiak. 24:00. Doan.

Abuztuak 5, astelehena • Kiko Veneno. Gasteizko Jaiak; Foru Plaza, Gasteiz.

Doan. 23:45.

• Eñaut Elorrieta. Matxete Plaza, Gasteizko jaiak.

• Anje Duhalde. Txosna gunea, Gasteizko jaiak.

24:00. Doan.

Abuztuak 6, asteartea • Cobra + Willis Drummond + Sacramento. Txosna gunea, Gasteizko jaiak.

24:00. Doan.

• Gatibu. Gasteizko Jaiak; Foru Plaza, Gasteiz. Doan.

24:00. Doan.

• Siroko Ska + El Bastón de la vieja + Sirte Tircco.

Gaztetxea, gasteiz. 20:00.

Doan.

Abuztuak 7, asteazkena • Gose. Gasteizko Jaiak; Matxete Plaza, Gasteiz.

Doan. 24:00. Doan.

Abuztuak 8, osteguna • Betagarri + En Tol sarmiento. Txosna gunea, Gasteizko jaiak. 24:00. Doan.

• Gozategi. Gasteizko Jaiak; Matxete Plaza, Gasteiz.

Doan. 24:00. Doan.

Abuztuak 9, ostirala • Kaotiko. Gasteizko jaiak; txosna gunea. 01:00. Doan.

Abuztuak 10, larunbata • Auryn. Donostiako Jaiak; Sagüés, Donostia. Doan.

23:45.

Abuztuak 11, igandea • Julieta Venegas.

Donostiako Jaiak; Sagüés, Donostia. Doan. 23:45.

Abuztuak 12, astelehena • Betagarri. Donostiako Jaiak; Sagüés, Donostia.

Doan. 23:45.

Abuztuak 13, asteartea • Gatibu. Donostiako Jaiak;

Sagüés, Donostia. Doan.

23:45.

Abuztuak 14, asteazkena • Riot Propaganda + Los Chikos del Maíz + Habeas Corpus. Donostiako Jaiak; Sagüés, Donostia. Doan.

23:45.

Abuztuak 15, osteguna • Obrint Pas + Lain.

Donostiako Jaiak; Sagüés, Donostia. Doan. 23:45.

Abuztuak 16, ostirala • Fermin Muguruza Kontrakantxa. Donostiako Jaiak; Sagüés, Donostia.

Doan. 23:45.

• Eñaut Elorrieta. Munoa Plaza, Zarautz.

Abuztuak 17, larunbata • Guadalupe Plata + Dead Bronco. Kafe Antzokia, Bilbo. 23:00. 10€.

• Betagarri. Bilboko jaiak; Abandoibarra. 22:30. Doan.

• Papawanda + The Great Barrier + Brand New Sinclair. Bilborock aretoa, Bilbo. 20:00. Doan.

Abuztuak 18, igandea • Israel Vibration. Kafe Antzokia, Bilbo. 21:00.

18/22€.

• Estampita + Tight Leash.

Bilborock aretoa, Bilbo.

20:00. Doan.

• Nadye. Herriko Plaza, Cabanillas. 22:00. Doan.

• Eñaut Elorrieta. Pasilekua, Gernika.

• Puzkerpunk + Zantarrak.

Gazte eguna, Natxitua.

Abuztuak 19, astelehena • Feel Acoustic. Zuloa taberna, Bilbo. 20:00. Doan.

• Sexpeares + Radio Crimen. Bilborock, Bilbo.

20:00. Doan.

Abuztuak 20, asteartea • Macaco. Bilboko jaiak; Abandoibarra. 23:30. Doan.

• Unbreath + Conflict Noise.

Bilborock, Bilbo. 20:00.

Doan.

Abuztuak 21, asteazkena • The Zombie Kids. Bilboko jaiak; Europa parkea. 24:00.

Doan.

• Ultraligeros + Peligro Martínez. Bilborock, Bilbo.

20:00. Doan.

Abuztuak 22, osteguna • Erika Lagoma + Uxue Alberdi. Kafe Antzokia, Bilbo.

13:00.

• Josh Touse + The Fakeband. Kafe Antzokia, Bilbo. 23:00. 10€.

Abuztuak 23, ostirala • The Riff Truckers + Moby Dick & Band. Kafe Antzokia, Bilbo. 23:00. 10€.

• La Pegatina. Bilboko jaiak; Europa parkea. 24:00.

Doan.

• Maderacore + Señores.

Bilborock, Bilbo. 20:00.

Doan.

Abuztuak 24, larunbata • Cápsula + The Allnighters.

Kafe Antzokia, Bilbo. 23:00. 10€.

• Fangoria + Nancys Rubias. Bilboko jaiak; Abandoibarra 23:30. Doan.

Abuztuak 30, ostirala • EnVivo 2013: The Offspring + Within Temptation + The Toy Dolls + El Drogas + Berri Txarrak + Molotov + Soziedad Alkoholika + Shikari Sound System + Mago de Oz + Celtas Cortos + Banda Bassotti + Gallows + Boikot + Kaotiko + Segismundo Toxicomano + Potato + Lendakaris Muertos + Los Zigarros + Porco Bravo + Guerrilla+ Powerages + Karkoma. Kobetamendi, Bilbao. 18:15. 29€.

• Ero + Hilbete + legeak Sutan + Kasernarat. Jaiak, Orozko.

Abuztuak 31, larunbata • EnVivo 2013: The Offspring + Within Temptation + The Toy Dolls + El Drogas + Berri Txarrak + Molotov + Soziedad Alkoholika + Shikari Sound System + Mago de Oz + Celtas Cortos + Banda Bassotti + Gallows + Boikot + Kaotiko + Segismundo Toxicomano + Potato + Lendakaris Muertos + Los Zigarros + Porco Bravo + Guerrilla+ Powerages + Karkoma.

Kobetamendi, Bilbao. 18:15.

29€.

• La Pandilla Voladora.

Trapagako jaiak. Doan.

MUSEOAK// baionako euskal MUSEOA: • “Barne mirailak”.

2013/09/29.

BILBOKO euskal MUSEOA: • “Bizkaiko dantzak eta dantzariak”.

2013/09/18ra arte.

• “Bilboko Erraldoi eta Buruhandiak”.

2013/08/31 arte.

BILBOKO ITSASADARRA ITSAS MUSEOA: • “Ibaiertzetik begira”.

2013/09/30 arte.

BILBOKO guggenheim MUSEOA: • “Artea Ikasbide”.

2013/08/25 arte.

• “Barroko neurrigabea: Cattelanetik Zurbaránera”.

2013/10/06 arte.

• “Guggenheim Bilbao Bildumaren aukeraketak III”.

2013/11/01 arte.

• “L’Art en Guerre.

Frantzia, 1938-47: Picassotik Dubuffetera”.

2013/09/08 arte.

BILBOKO arte eder MUSEOA: • “Francisco Durrio”.

2013/09/15 arte.

• “Ama Birjinia umetan, lotan”. 2013/09/15 arte.

donostiako san telmo museoa: • “Harrijasotzaile: harriaren indarra”.

2013/09/08 arte.

• “1813. Donostiaren setioa, sutea eta berreraikitzea”.

2014/01/07 arte.

• “Gaztagintza”.

2013/12/31.

donostiako untzi museoa:

• “Ispilu irudia”.

2013/09/01 arte.

• “Mutatis Mutandi”.

2014/01/31 arte.

• “Haritik tiraka”.

2013/09/01 arte.

• “Ez ukitu, arren”.

2013/09/01 arte.

• “Zinema dokumentala: errealitatearen trataera sortzailea”. 2013/09/01 arte.

gernikako bakearen MUSEOA: • “Gatazkak eraldatutako eguneroko bizitzako objektuak”.

2013/09/15 arte.

• “Gernikako bonbardeaketari buruz irakurri beharreko liburuak”. 2013/09/30 arte.

gernikako euskal herria MUSEOA: • “Azken Gernikak”.

2013/10/13 arte.

Getariako cristobal balenciaga MUSEOA: • “Jenioaren ikuspegia, maisuaren teknika”.

2013/12/31 arte.

• “Balenciaga eta goi-mailako joskintza Bartzelonan”. 2013/09/15 arte.

NAFARROAKO MUSEOA: • “Pello Azketa.

Memoria de la mirada”.

2013/09/01 arte.

ormaiztegiko zumalakarregi museoa: • “1823. San Luisen ehun mila semeak”.

2013/09/08.

portugaleteko rialia industria museoa:

• “1813. Donostiaren setioa, sutea eta berreraikitzea”.

“Euskal pilota Portugaleten, Euskal Herrian eta munduan”.

2013/09/05.

gasteizko artium MUSEOA:

tolosako topic MUSEOA:

• “Grey Flag. Reahuciar, reoKupar, rehabilitar”.

2013/12/31 arte.

• “Txotxongilo Taldeari buruzko erakusketa”.

2013/10/13 arte.

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

23

ATAL IZENA

Euskal gazteria ezkor krisiaren aurrean Eusko Jaurlaritzako Lehendakaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabineteak landutako azken Euskal Soziometroan oinarrituta Gazteen Euskal Behatokiak euskal gazteriak pairatzen dugun krisiaren aurrean zein nolako iritzia duen aztertu du. Horretarako, Euskal Autonomia Erkidegoko 18 eta 29 urte bitarteko 465 gaztek emandako erantzunetan oinarritu dira.

Azterlan honetatik atera daitekeen ondoriorik nagusiena honakoa da: euskal gazteria ezkor azaltzen da krisiaren aurrean. Horrela, EAEko gazteen bi herenak (%68) egun bizi dugu egoera ekonomikoa txartzat edota oso txartzat jotzen du. Kontutan izanik gazteen langabezia tasa bere gorenean dagoela, enpleguari buruzko iritzia oraindik ere askoz okerragoa da, gazteriaren %77ak negatibotzat jotzen duelarik.

Aipatu azterlanan bada eguzki izpirik ere. Esaterako, norberaren egoera pertsonalaren inguruan galdetzean, gazteek ematen duten balorazioa nabarmenki hobea da. Aurreko datuekin bat egiten ez duen arren, euskal gazteriaren erdiak baino gehiagok (%56) bere egoera pertsonala ontzat edo oso ontzat jotzen du.

Krisiak gazteengan izan duen eta duen eragina aisia-aztueretan ere antzeman daiteke. Baliabide ekonomiko propio edo senitartekoen laguntzaren faltan, euskal gazteriaren %63ak aisia-azturak aldatu behar izan dituela onartzen du. Era berean, gazteen erdiak arropa edota zapatak erosteko azturak ere aldatu behar izan dituela onartzen du.

Honek guztiak gazteriak gizartean betetzen duen mailaren pertzepzioan eragin du eta, beti ere azterlan honetan lortutako emaitzen arabera, gazteek bere gizarte-maila zertxobait jaitsi denaren pertzepzioa du, 0,5 puntu hamarreko eskalan hain zuzen ere.

Azterlan honek emandako emaitzen arabera, gazteak krisia gehien pairatzen ari diren adin taldea dela ondoriozta daiteke, ez bakarrik gazteen ustetan, baita bestelako adin taldeen iritziz ere.

HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA HEZKUNTZA SAILA Gazteria Zuzendaritza

departamento de EDUCACIÓN, POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA Dirección de Juventud

24

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

ATAL IZENA

ARABA

Eusko Gazteen Informazio eta Dokumentazio Zentro Koordinatzailea. Donostia kalea, 1 01010 Vitoria-Gasteiz. • 945 019539 • www.gazteinformazioa.net •gazteinformazioa@ej-gv.es • gazteinfoeuskadi@gmail.com Arabako Gazte Informazio eta Dokumentazio Lurralde Zentroa. Probintzia plaza 13, behea 01001 Vitoria-Gasteiz • 945 181700 • www.alava.net/ifj • www. gazteinformazioa.net • www.facebook/infogaztea.araba • informazioa@ifj.alava.net Gasteizko Udala. Gazte Informazioko Udal Bulegoa. Espainia plaza behea. 01001 Vitoria-Gasteiz • 945 161330 • www.vitoria-gasteiz.org/omij • www.vitoria-gasteiz. org/gazteria • coordinaomij@vitoria-gasteiz.org Arabako Kampuseko Gazteentzako Informazio Bulegoa. Apraiztarrak 1- Unibertsitate-Pabiloia 01006 Vitoria-Gasteiz • 945 014336 • www.ehu.es • www. gazteinformazioa.net • oij-ar@ehu.es Laudioko Lamuza Gazte Informazio Gunea. Lamuza 13 01400 Laudio • 94 4034921 • infogazte@laudiokoudala.net

BIZKAIA

Bizkaiko Gazteriaren Informaziorako LurraldeZentrua. Rekalde Zumarkalea, 30 - 1, 48009 Bilbao • 94 6083926 /94 6083920/94 6083934 • www.bizkaia.net/gazteria • gazteinformazioa@bizkaia.net Abanto -Zierbenako Gazte Informazio Bulegoa.

Bizkaia Plaza, 3 (Atzealdea) 48500 Abanto-Zierbena • 94 6363769 • gazteria@abanto-zierbena.org Ikusi Makusi Baliabide Zentroa. Areitzo, 2 48810 Alonsotegi • 94 4980807 • ikusimakusi@alonsotegi.net Zornotzako Gazte Informazio Bulegoa. Zelaieta Parkea, s/n 48340 Amorebieta-Etxano • 94 6300649/50 • www.ametxgazteria.net • gazteinfo@ametx.net Arrigorriagako Gazte Informazio Bulegoa.

Gaztegune. Ugertza bidea, 1 48480 Arrigorriaga • 94 6001876 • gaztegunea@arrigokultura.org Artzentaleseko Gazte Informazio Gunea.

Lehendakari Aguirre, 23 48870 Artzentales • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org Gaztezer Balmasedako Gazte Informazio Gunea.

Pio Bermejillo, 19 48800 Balmaseda • 94 6800240 • www. balmabegi.com • www.balmaseda.net • gaztezer@balmaseda. net Barakaldoko Gazte Informazio Zentrua. San Juan, 17 48901 Barakaldo • 94 4789596 / 94 4789599 •www. gaztebulegoa.net • gaztebulegoa@barakaldo.org Gurutzetako Gazte Informazio Gunea. Balejo, 4 48903 Barakaldo • 94 4789487 • www.gaztebulegoa.net • gaztebulegoa@barakaldo.org

Galdameseko Gazte Informazio Gunea. San Pedro, 6 48191 Galdames • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde. org Gernika-Lumoko Gazte Informazio Bulegoa. Foru Plaza, nº 2 48300 Gernika-Lumo • 94 6270215 • gazteger@ sarenet.es

GIPUZKOA

Andoaingo Gazte Informazio Bulegoa. Ambrosia Olabide Zentroa. Pio Baroja kalea, 1. 20140 Andoain • 943 593911 • gibandoain@euskalnet.net

Getxoko Gazte Informazio Bulegoa. Tangora Etxea. Algortako Etorbidea, 98 48991 Getxo • 94 4910114 • gaztebulegoa@getxo.net

Arrasateko Gazte Informazio Bulegoa. Garibai Etxea. Biteri etorbidea, 3 20500 Arrasate • 943 252065 • www.gaztebulegoa.com • gaztebulegoa@arrasatemondragon.net

Gordexolako Gazte Informazio Gunea. Molinar Plaza, 11 48192 Gordexola • 638 050 762 • gazteplana1@ enkarterrialde.org

Astigarragako Gazte Informazio Puntua. Kultur Etxea. Kale Nagusia, 48. 20115 Astigarraga • 943 331067 • www.astigarraga.net • gazteinfor@astigarraga.net

Gorlizko Gazte Informazio Gunea. Krutzeta, 5 48630 Gorliz • 94 6774000 • gazteria@gorliz.net

Azkoitiako Gazte Informazio Bulegoa. Aita Madinabeitia plaza z/g 20720 Azkoitia • 943 026027 • www. artxamendi.net • gib@euskalnet.net

Gueñeseko Gazte Informazio Gunea. Enkarterri, 2 48840 Güeñes • 94 6690877• www.gugaz.org • info@gugaz.org Arratiako Gazte Informazio Bulegoa. Igorreko Kultur Etxea. Elexalde, 8 48140 Igorre • 639 018133 • gib-arratia@ gorbeialdea.com Karrantzako Gazte Informazio Gunea. Concha Enparantza, 1 48895 Karrantza • 638 050762 • gazteplana1@ enkarterrialde.org Lanestosako Gazte Informazio Gunea. Manuela Sainz de Rozas, 1 48895 Lanestosa • 618 645690 • gazteplana@ enkarterrialde.org

Azpeitiako Gazte Informazio Bulegoa. Plaza Txikia z/g 20730 Azpeitia • 943 157160 • gib@azpeitia.net Gipuzkoako Gazte Informazio eta Dokumentazio Lurralde Zentroa. Gaztegunea. Anoeta, 28 20014 Donostia-San Sebastián • 900 110111 / 943 472617 • www. gipuzkoangazte.info • ctij1@gipuzkoa.net Gipuzkoako Campuseko Gazte Informazio Bulegoa.

Ignacio M. Barriola eraikina. Elhuyar enparantza, z/g 20018 Donostia • 943 018135 / 943 018138 • svrgazte@sv.ehu.es svrbegaz@sv.ehu.es

Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaiko Campuseko Gazte Informazio Bulegoa. Sarriena auzoa, z/g, Apia Bidea (Gizarte eta komunikazio behealdea) 48940 LEIOA • 94 6015100 • oij-bi@ehu.es

Koldo Mitxelena kulturunea. Infoteka. Gazte Informazio Gunea. Koldo Mitxelena Kulturunea. Urdaneta kalea, 9 20006 Donostia • 900 110 111 • www.gipuzkoangazte. info • ctij1@gipuzkoa.net

Aterpe Leioa Gazte Informazio Zentroa.

Aldapabarrena, 2 48940 Leioa • 94 4055850 • gazte@leioa.net

Donostiako Gazte Informazio Bulegoa. Goikoa jauregia. Mari kalea, 1. 20003 Donostia • 943 481435 • www. donostiagaztea.org/gazteinfo • gazteinfo@donostia.org

Lekeitioko Gazte Informazio Bulegoa. Eliz Atea, 12 48280 Lekeitio • 94 6243591 • gazte-bulegoa@lekeitio.com Mañariko Gazte Informazio Gunea. Herriko plaza, z/g 48212 Mañaria • 94 6818998 • kultura.manaria@bizkaia.org Mungiako Gazte Informazio Bulegoa. Arana Goiri´tar Sabin, 13 48100 Mungia • 94 6553353 • mungia.gib-oij@astiune. com Muskizko Gaztegune. Meatzari Plaza, 2 48550 Muskiz • 94 6708037 • www.muskizkogaztegunea.blogspot.com • gaztebulegoa@muskiz.com Busturialdeko Gazte Bulegoa. Zubietaerrota Eraikina, Kurtzero auzoa 48392 Muxika • 670 509752 • www.busturialdekogazteplana.com • gaztebulegoa@ busturialdekogazteplana.com Induma Informazio Bulegoa. Zubieta, 16 48410 Orozko • 94 6339945 • infoinduma@yahoo.es Plentziako Gazte Informazio Gunea. Goenkale, 25n 48620 Plentzia • 94 6770989 • gazteinfo.plentzia@bizkaia.org

Eibarko Gazte Informazio Bulegoa. Portaela Kultur Etxea, Bista Eder 10. 20600 Eibar • 943 708435 • infojuven. ei@eibar.net Elgoibarreko Gazte Informazio Bulegoa. Foruen Plaza z/g, 20870 Elgoibar • 943 257986 • www.elgoibar.org/ webb/gazteriazalag.htm • gazteinformazioa@elgoibar.net Errenteriako Gazte Informazio Bulegoa.

Merkatuzar. Pablo Iglesias, 3 20100 Errenteria • 943 449640 • www.gaztebulegoa.errenteria.net •gazteria@errenteria.net Hernaniko Gazte Informazio Bulegoa. Hernaniko Udal Kiroldegia, Elkano z/g. 20120 Hernani • 943 552185 • www.hernani.net • kirola@hernani.net Hondarribiako Gazte Informazio Bulegoa. Javier Ugarte 6. 20280 Hondarribia • 943 644752 • gip@hondarribia. org Irungo Gazte Informazio Bulegoa. Foruen Karrika, 2 behea. 20302 Irun • 943 505444 / 943 505643 • www.irun. org/igazte • infojuvenil@irun.org

Zirtzart Gazte Informazioko Udal-Bulegoa.

Basozelai, 11 48970 Basauri • 94 4666430 • www.facebook. com/basaurion • zirtzart@basauri.net

Gazte Informazio Zentroa. Santa Clara Kultura Zentroa. Martín Fernández Villarán, z/g 48920 Portugalete • 94 4729313 • www.juventudportugalete.org • juventud@ portugalete.org • gaztegela@gmail.com

Bermeoko Gazte Informazio Bulegoa. Gizarte-Kultura Etxea Irakaskintza, 14-16 48370 Bermeo • 94 6179158 •www. giz.bermeo.org • giz@bermeo.org

Portugaleteko Gazte Informazio Gunea Gazte Gela. Zubeldia Maisua, z/g 48920 Portugalete • 94 4616638 • www.juventudportugalete.org • aulajoven@portugalete.org

BIZ Bilbao Informazio Zerbitzua. Zabalguneko Eraikina.

Zabalguneko Plaza, 11 48009 Bilbao • 94 4204488 • bilbaoiz@ ayto.bilbao.net

Gaztebox Santurtziko Gazte Informazio Bulegoa.

Santurtzi Parkea, z/g 48980 Santurtzi • 94 4836110 • gib-oij@ santurtzi.net

EDEko Gazte Informazio Bulegoa. Simón Bolívar, 8 B –behea 48010 Bilbao • 94 4029090 • www.fundacionede.org • gazteinformazioa@fundacionede.org

Oiartzungo Gazte Informazio Puntua. Mendiburu 5, behea. 20180 Oiartzun • 943 491105 • www.gazteoiartzun.net • gazteinfo@oiartzun.org

Sopelanako Gazte Bulegoa. Kurtzio Kultur Etxea, Mendieta, 11 48600 Sopelana • 94 4065505 • www. sopelanagaztea.blogspot.com • www.sopelana.net • oij@ sopelana.net

Oñatiko Gazte Informazio Puntua. Foruen Enparantza, 4 – behea. 20560 Oñati • 943 718257 • www.oinati.org • gazteinformazioa@oinati.net

Txorierriko Gazte Informazio Bulegoa. Txorierri etorbidea, 9, behea 48160 Derio • 688 629965 • www. txorierrikogazteak.com • oij@e-txorierri.com Durangoko Gazte Informazio Bulegoa. Pinondo Plaza, 1 48200 Durango • 94 6030030 • informazioa@ durango-udala.net Erandioko Gazte Informazioa Bulegoa. Irailaren 23 enparantza 48950 Erandio • 94 6025891 • gazteinfo@ erandioko-udala.net Ermuako Gazte Informazio Bulegoa. Lobiano Kultur Gunea. Goienkale, 10 48260 Ermua • 943 708700 • oij-gib@ udalermua.net Mugarri Gazte Informazio Gunea. Mugarri Gazte Etxea. Elizarako Sarbidearen Kalea, 2 48450 Etxebarri • 94 4261861 • www.mugarri.net • mugarri@mugarri.net, mugarri. gazte@gmail.com

Turtziozko Gazte Informazio Gunea. Lehendakari Agirre, 61 48880 Turtzioz • 618 645690 • gazteplana@ enkarterrialde.org Gazte Info Gazte Informazio Bulegoa. Udiarraga, 39 48490 Ugao-Miraballes • 94 6322014 • gazteinfo.ugao@ ortzadar.es Urduñako Gazte Informazio Gunea. Kultur Etxea.

Andra Mari, z/g 48460 Urduña • 945 384884 • xarteaga@ urduna.com

Lasarte-Oriako Gazte Informazio Bulegoa. Manuel Lekuona Kultura Etxea. Geltoki kalea, 18. 20160 Lasarte-Oria • 943 376181 • www.lasarte-oria.org • gazteinfo@lasarte-oria. org Legazpiko Gazte Informazio Bulegoa.Kultur Etxea, Latxartegi, 3. 20230 Legazpi • 943 737203 • gazteria.le@ legazpi.net

Ordiziako Gazte Informazio Puntua. Barrena Jauregia Kultur Etxea, 2º - 3 20240 Ordizia • 943 805634 • www. ordizia.org • gazteria@ordizia.org Tolosako Gazte Informazio Bulegoa. Antonio Maria Labaien Kultur Etxea, Triángulo 1. 20400 Tolosa • 943 670383 • www.zazpitantriangulon.com • gazteria@tolosakoudala.net Urnietako Gazte Informazio Bulegoa. Idiazabal 13 20130 Urnieta • 943 333973 • www.urnieta.org • gazteinformazioa@urnieta.org

Sestaoko Gazte Informazio Zentroa. La Iberia, z/g 48910 Sestao • 94 4956127 • cijsestao@infonegocio.com

Villabonako Gazte Informazio Bulegoa. Katea Etxea. Kale Nagusia, 79 20150 Villabona • 943 694787 • gazteria@villabona.net

Zallako Gazte Informazio Bulegoa. Madres Irlandesas, 4 48860 Zalla • 94 6391396 • www.ibilimunduan. com • oij@zalla.org • infogazte@zalla.org

Zarautzeko Gazte Informazio Bulegoa. Zinema Pilotalekua. Zigordia Kalea, 34 20800 Zarautz • 943 005122 • www.zarautz.org • gazteinformazioa@zarautz.org

IKT [JAKIN BEHARREKOAK] Pantaila handiagoak iPhone eta iPad-en >>Samsung-i aurre egin ahal izateko, Apple-k iPhone eta iPaden pantailak handitzeko aukera aztertzen ari da.

Horrela, iPaden kasuan, egungo 9,7 hazbeteko pantailatik 13 hazbeteko pantailara pasatzea aztertzen ari da Cupertinoko konpainia. Applen lehiakide nagusiena den Samsung-ek tamaina eta ezaugarri desberdinak dituzten gailuak merkaturatzen dituen bitartean, Applek ez du gailu guztiz berririk atera azken 3 urteetan.

Internet azkarrago bat lortzeko lanak >> Interneten erabilera Transmisio Kontrolerako Protokoloaren (TCP) bidez kontrolatzen da. Protokolo honen bidez ordenagailuek bidaltzen duten datu andana kontrolatzen da Internet kolapsatu ez dadin. MITeko ikertzaileak lanean ari dira protokolo hau hobetzeko eta, bide batez, Interneten abiadura handitzeko. Horretarako algoritmo oso konplexuak garatu beharra dago eta MITeko ikerlariek Remy izena jarri diote garatzen ari diren protokolo berriari.

Banku-Troiar gehiegi Estatu mailan >>Espainia izan da, 2013. hasieran, eta soilik EE.BBaren (%26) atzetik, banku-troiar eraso gehien pairatu dituen estatua.

Espainiak, munduan izan diren eraso guztien %22a jaso du. Datu hau sorpresa handia izan da adituentzat, estatuak duen biztanle kopuruagatik eta bertan Internetek duen barneraketarengatik. Datu hauek azaltzeko online-bankaren erabilera zabala eta erabiltzaileen kontzientziazio falta argudiatu dira.

26

PES 2014 eta FIFA 2014 KALERA EGUN BEREAN

Konamiren PES 2014 eta EA Sportsen FIFA 2014 egun berean jarriko dira salgai Amerika osoan., irailaren 24ean hain zuzen ere. Hiru egun beranduago Europan izango da eskuragarri.

F1 2013 URRIAREN 4EAN IRITSIKO DA

Codemastersek garatzen duen F1 jokoa urriaren 4ean kaleratuko da Xbox 360, PlayStation 3 eta PCrako.

Joko honetan 80 eta 90eko hamarkado autoak ere aukera daitezke.

CALL OF DUTY: GHOSTS KONFIRMATUTA WI U-rako

Joko arrakastatsuaren entrega berria azaroaren 5erako espero da. XBox 360, PlayStation 3 eta PCrako ezezik, Activision Publishingek Wii U-rako bertsioa ere izango dela konfirmatu du.

‘Me’ belaunaldia Milurtearen amaierarekin batera jaiotako 70 milioi gazte inguruk osatzen duen belaunaldia ‘Y belaunaldia’ ezizenarekin ezagutzen zen eta, orain, goitizen berria jarri diote: ‘Me belaunaldia’.

Izan ere, gaur egun 13 eta 17 urte bitartean dituen gazteria bere aurreko belaunaldia, hots 20 urtetik gorako gazteen belaunaldia, baino teknologia berriekiko moldagarriagoa da. Horixe da, hain zuzen ere, MTV Insightsek egindako ikerketa baten ondoriorik nagusiena.

Azterketaren buru den Alison Hillhousek adierazi duenez, “20 urtetik gorako gazteek, bere nerabetasunean, etorkizuna modu argiago eta errazagoan ikusten zuten. Belaunaldi gazteenek, berriz, etorkizun beltzagoa izango dutena aurreikusten dute eta, ondorioz, gehiago pentsatu eta planifikatzen dute”. Izan ere, Me belaunaldiko gazteek bere gurasoek dituzten lan arazoak lehen pertsonan

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

bizitzen ari dira eta baita hezkuntza tasa gero eta altuagoak eta lan merkatuan barneratzeko gero eta zailtasun handiagoak.

Teknologia berriak Hogeitaka urte dituzten gazteak gizarte sareak erabiltzen lehenak izan baziren ere, Me belaunaldiko gazteak trebeagoak omen dira teknologia berriekin.

Aurrendari digiltaltzat hartu beharrean, kolono digitaltzat hartzen da

belaunaldi hau, Hillhousek azaltzen duen bezala “bizitza osoa gizarte sareekin eman dutelako”.

Ikerketak honek, dena den, kezkarako datu bat ere utzi du: nabigatzerakoan den segurtasun maila.

Aipatu ikerketaren arabera, gazteriaren %70 inguruk askatasun osoa du Interneten nabigatzerakoan nahi duen lekura joateko.

Bizitza errealean gurasoek bere seme-alabekiko egiten duten zaintza, beraz, ez da bizitza birtualera zabaltzen.

IKT

%11

Bostgarren hiruhilabetez jarraian Ordenagailu Pertsonalen (PC) salmentek behera egin dute. Azken datuen baitan, gailu hauen salmentak %11an jaitsi dira pasa den urteko epe berberarekin alderatuta. Hainbat adituen ustetan joera hau Tableten eraginez ematen da.

WiFi publikoetara konektatzeko gomendioak Gero eta ohikoagoak dira gure inguruneko hirietan wifi puntu publikoak aurkitzea.

Hauek oso erabilgarriak izan daitezke gure konexioaren limitera iristen ari garenean konektatuta izaten jarraitu ahal izateko.

Oporretan daudenentzat, gainera, hainbat hoteletan ere, Interneterako konexioa duten ordenagailuekin batera, horrelako zerbitzua eskaintzen dute. Dena den, konaktatzeko irrikak ez gaitu itsutu behar eta hobe da zenbait neurri hartzea inolako sustorik ez izateko. Jarraian, bai wifi publiko zein ordenagailu publikoetan konektatzerakoan jarraitu beharreko zenbait gomendio azaltzen dizkizuegu.

• Erabiltzen duzun nabigatzailearen baitan ‘nabigazio pribatua’ aukera erabili beharko zenuke. Nabigatzaile bakoitzak modu desberdinean izendatzen du aukera hau: ‘Ezezaguna’ Chromen, ‘Nabigazio pribatua’ Firefoxen eta Safarin edota ‘InPrivate’ Internet Exploreren. Aukera honekin, ez dugu bisitatu ditugu orrialdeen arrastorik

Samsung nagusi >>Konpainia hegokorearrak 6.400 milioi eurotako etekinak lortu ditu urtearen lehen erdian, iaz lortutako emaitza onak bikoiztuz. Emaitza on hauen gakoa Galaxy S4 telefonoaren salmentetan oinarritu dira, nahiz eta gama altuko telefonoen merkatuan moteltze nabaria eman.

utziko.

• Segurtasun maila handiagoak lortzeko bada nabigatzaileak datuak zifratzera behartzeko osagarri desberdinak. Hauetako baten bat instalatuz segurtasun maila altuagoak lortuko ditugu. Hau modu egokian dabilen ala ez jakiteko nabigatzailearen barran https:// hasiera ikusi behar dugu.

• Ahal den neurrian ez burutu inolako transakzio ekonomikorik ezta zure datu pertsonalak eskatzen dizkizun bestelako eragiketarik.

• Facebook, Gmail, Hotmail, Linkedin edo Twitter bezalako aplikazioak erabili behar badituzu aktibatu egiaztapen bikoitza aukera, baita bi pausuetako egiaztapena izenarekin ezaguna ere.

• Behin amaituta, erabili ditugun zerbiztu guztietako saioak itxi.

• Ahal den neurrian gure pribatutasuna eta segurtasuna kolokan jar dezakeen edozein informazio emateari uko egin, batez ere gizarte sareetan, posta elektronikoan edo berehalako mezularitza zerbitzuetan.

5. urteurrena >>2008. urteko uztailan aplikazioetarako lehen denda izan zen App Store abian jarri zen. Lau egun eskasetan jada 10 milioi deskarga lortu zituen eta handik bi hilabetetara, berriz, 100 milioi inguru deskargatzea lortu zuen.

Urtebete bakarrean App Storek mila milioi deskargetara iritsi zen.

App-en deskarga >>Juniperrek aurreratzen duenez, 2017rako 160.000 milioi app deskargatuko dira, aurtengo kopuruaren bikoitza. Bost urte barru, app gehienak doakoak izango direla aurreratu du aholkularitza honek.

Gainera, deskargatuko diren app gehienak (%40 inguru) jokoak izango direla aurreikusten da.

[alboko barra]

Erloju adimentsuak >> Canalys aholkularitzak aditzera eman duenez, datorren urtean erloju adimentsuek (Smart Watches) IKT mundua guztiz eraldatuko dute bere garaian iPadek tableten merkatua irauli zuen antzera. Izan ere, aholkularitza enpresa honen arabera, aurten saldu diren 500.000 erlojuetatik 5 milioi gailuen salmentara parsako omen gara. Google, Microsoft, Samsung edota Apple bezalako enpresek jada bere Smart Watch modeloa garatzen hasiak dira.

Akabo akats ortografikoak >> Falk Wolsky eta Daniel Kaesmacher alemaniarrek idazterakoan akats ortografiko bat egiterakoan edota modu irakurtezinean idazterakoan dar-dar egiten duen boligrafo bat asmatu dute. Gailuak Lernstift izena du eta eskuak egiten dituen mugimenduen araberako errekonozimendua egiten du. Momentuz soilik ingelesa eta alemanierarako soilik balio du.

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

27

denbora pasak

SUDOKUAK

HIZKIZOPAK

*****

12 Fruituen izenak

*****

12 Kirol

ESAERA ZAHARRAK Ordenatu ondorengo hitzak modu zuzenean esaera zahar bat osatzeko

*****

atzeman

JAINKOAK

barkatu

ez.

ESKUKO

hartu.

berriz,

ERE

gaizki

daiteke,

EGIN.

ondo

aldi

HATZAK

esanak

ARDI

ZITUEN

eta

galdua,

BERDINAK

esanak

GALDUA

EZ

gogoan

Soluzioa: Ardi galdua atzeman daiteke, aldi galdua, berriz, ez.

Eskuko hatzak ere ez zituen Jainkoak berdinak egin.

Gaizki esanak barkatu eta ondo esanak gogoan hartu.

GURUTZEGRAMA 1 4 5

2 3

6

1.| Euskalki bat.

2.| Hiru alde dituen figura geometrikoa.

3.| Informaziorako sare digitala 4.| Txakurraren lagunik onena.

5.| Nafarroako eskualdea.

6.| Begi bakarra duen euskal mitologiako pertsonaia.

7.| Entzuten ez duen txapela 8.| Larri gaudenean ikusten dugun kolorea.

7

28

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

8

Soluzioa: 1.| Zuberera. • 2.| Hirukia • 3.| Internet • 4.| Arkakuso • 5.| Basaburua • 6.| Tartalo • 7.| Gorra • 8.| Gorria •

Hauek bezalako Sudoku gehiago aurkituko dituzu www.gazteberri.info-n!!

umorea

• Ingeniari bat hil da eta zeruko ateetan da san pedroren zai, ingeniari guztiak, bere zintzotasuna dela eta, beti zerura joaten baitira. San Pedro azaltzen denean, ingeniari izena eskatu eta artxiboetan bilatzen hasi da baina ezin aurkitu bere izena eta orduan hala esan dio: - Barkatu baina ez dut gure artxiboetan zure izena aurkitzen.

Infernura joan beharko duzu.

Eta hara joan da gure ingeniaria.

Infernuko ateetan ez diote inolako trabarik jarri eta berehala sartu da. Handik gutxira, infernuko mixerietaz nekatuta, ingeniaria hobekuntzak diseinatzen hasten da: haize egokitua, errautsak aztertzeko sistema paregabea, eskailera mekanikoak, termostato digitalak... Tira, munduan diren azken berrikuntza guztiak infernuan jartzen hasten da.

Handik gutxira, Jainkoak Deabruari deitzen dio ea zelan dagoen jakiteko: - Aizu! zer moduz hor behean?

Bero handia, ezta?

- Bada, inoiz baino hobeto.

Orain haize egokitua, errautsak aztertzeko sistema paregabea, eskailera mekanikoak, termostato digitalak... denetarik dugu., internet eta guzti! Apuntatu nire helbide elektronikoa eta horrela ez nauzu zertan berriro deitu behar. Bidali diguzuen ingeniaria ezin hobea da!

- Zeeeer? Inegiari bat duzuela infernuan? baina hori ezinezkoa da, akats bat behar du izan.

Ingeniari guztiak zerura etortzen dira eta! Horretan geratu ginen!

Tira, bidali hona ahalik eta azkarren.

- Eeeh? Ezta pentsatu ere.

Ingeniari bat izan nahi dut hemen infernuan eta hemen geratuko da per secula seculorum. .

- Bidali oraintxe bertan edo auzitara eramango zaitut.

Eta deabrua barrezka hasi eta horrela erantzun dio Jainkoari: - Auzitara eraman? Jajajajaja...

Eta non demontre lortu behar duzu zuk abokatu bat? • Bi erok ihes egin dute ospitale psikiatriko batetik. Ihesaldian tren geltoki batera iritsi eta, pozaren pozez, han geldirik dagoen ren batean igo dira. Trena maniobretan izan diren armadako marinelez beteta dago eta hainbat marinel ikuzita hala esan dio ero batek besteari: - Eh! Hau ez dela tren bat!

Itsasontzi bat da!

- Bada, bota zaitez uretara itsasoratu baino lehen!

Eta horrela egiten du eroak.

Besteak, berriz, trenetik hala galdetzen dio: - Zelan dago ura?

Eta besteak erantzuten dio: - Bota zaitez beste aldetik hau arrokaz beteta baitago!

| Gazteberri #94 | Uztaila-Abuztua 2013 | www.gazteberri.info

29

Jada zure esku!