Gazteberri98issuu

r

B G

ri

G

az

a

te b e

A ldiz k i a r

Gazteberri #98 2014 Martxoa/Apirila

Homosexualitatea kirol munduan

r

B G

ri

G

az

a

te b e

A ldiz k i a r

Aurkibidea Euskararen etorkizuna euskaldunon esku

06

Elkarrizketa.

Cristina Uriarte

08

ARGITARATZAILEA:

Zientzia.

Waiau lakua lehortzen ari da

10

Euskara

© Shareak Kultur Elkartea Lege Gordailua: Bi-1151-04

12

Tlf: 94 424 75 94 Faxa: 94 415 74 52 eposta: gazteberri@unionline.info http://www.gazteberri.info Erredakzioa: Iparragirre, 17, 1.esk.

48009-Bilbao.

Koordinatzailea: Jon Mikel Zabalegi Testuak eta diseinua: Shareak Laguntzaileak: Nerea Segura, Gotzon Sanchez, Ziortza Carranza Argazkiak: Markel Redondo, Alejandro Boyero, Artxiboa Publizitatea: 696935662 Banaketa arduraduna: Lourdes Sánchez

14

Homosexualitatea kirol munduan

Aisia

Sexua Shareak Kultur Elkarteak ez du Gazteberri Aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzunkizunik derrigor bere gain hartzen

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA SAILEKO HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZAREN LAGUNTZA JASO DU

HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza

DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN, POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA Viceconsejería de Política Lingüística

13. Zer jan, hura izan.

18 Teknologia Berriak

26

19. Txorroskiloa.

20 Denbora pasak

28

Gazteberriak Suedian

Euliak jaten bizirauteko

Erreaktore nuklear bat etxean

Dudzisz alemaniar gaztea basamortuan galdu zen

Auzipetua izan da

zuen arte. Denbora horretan, gazteak onartu duenez, euliak eta bestelako intsektuak jan behar izan ditu bizirik mantentzeko. Esperientzia gogorra bizi arren, alemaniarrak bere bidaiarekin jarraitu nahi du are arriskutsuagoa den Iparraldeko Lurraldea izena duen eskualdera iritsi arte.

Munduko txakurrik garestiena

Kn3.net

Pasa den hilean, Txinako higiezin sustatzaile aberats batek 12 milioi Yuan (1,37 milioi euro inguru) ordaindu zituen Tibeteko artzakur batengatik. Modu horretan, txakurra munduan den txakurrik garestiena bilakatu da.

Salmenta Zhejiang eskualdean burutu zen eta, aditzera eman denez, txakurrak urtebete eta 90 kiloko pisua du.

Txakur arraza hau Txinako aberatsen artean modan jarri dira eta aditzera eman dutenez txakur bat baino gehiago milioi eurotik gorako prezioaren truke saldu da. Zenbait kasutan txakur hauek oso erasokorrak izan daitezke baina, era berean, oso zaindari onak dira.

4

Duela hiru urte, Suediako Ă„ngelholm herriaren bakea bertan behera geratu zen poliziak bertako 33 urtetako hiritar bat atxilotu zuenean bere etxean erreaktore nuklear bat eraikitzeko ahaleginak egiteagatik. Poliziak ez zuen lan handirik egin, izan ere, hiritarra bera harremanetan jarri zen Suediako energia nuklearraren erakundearekin bere asmoaren berri emateko eta hori legala zen ala ez galdetzeko.

Hiru urte ondoren, gizonaren aurkako epaiketa hasi da. Antza denez, akusatuak 6.000 dolar inguru gastatu zituen EE.BB-tik zetorren materiala erosten. Akusazioaren esanetan, hiritar honek (ez da bere izenaren berri eman) bere bizilagunen bizitza arriskuan jarri zuen holako erreaktorea martxan jarriz gero. Suediako energia nuklearraren erakundearen ustetan, hala ere, nekez lor zezakeen akusatuak horrelako erreaktore bat martxan jartzea. Hala ere, ricina eta abrina bezalako osagaiak erabiltzeagatik ere auzipetua izan da.

Epaiketan jakin ahal izan denez, eta gezurra badirudi ere, akusatuak Interneten aurkitu zuen erreaktore nuklear bat eraikitzeko behar zuen informazio guztia.

mjbrown.com

26 urteko Daniel Dudzisz alemaniar gaztea pasa den otsailan galdu zen Australiako basamortuan Windorah eta Jundah herrixken artean den 90 kilometroko bidaia burutzen ari zenean. Antza denez, eskualde horretan ohikoak omen diren uholdeak direla eta galdu zen alemaniarra.

Paraje horietan ohikoa omen da horrelako bidaietan zein herrira joan behar duzun adieraztea, jende asko galtzen baita basamortu horretan. Jundah herriko agintariek Dudzisz ez zela iristen ikusi zutenean bere bila atera ziren, baina ezin aurkitu. Poliziak aditzera eman duenez, alemaniarra Barcoo izeneko ibaiaren uholdeek blokeatutako bi zonaldeen artean galdu zen.

Dudzisz bi astez izan zen galduta basamortuan, motoziklista batek aurkitu

abc.net.au

Australiako basamortuan

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

SEXUAREN TXOKOA

Ga. Bis es ditin poris quae.

Ficit quis et labo.

Estoldara erori zitzaion iPhone erosi berria

Estoldan buxatua telefonoa berreskuratzeagatik 16 urteko gaztea Ingalaterran Orrialde hauetan nomofobiari buruz hitz egin dugu maiz, hots, sakelako telefonorik gabe ezin bizi duten pertsona horien inguruan, hain zuzen ere. Dover-en bizi den 16 urteko Ella Birchenough gazteari jazotakoa, apika, ezin da nomofobiatzat jo, baina etorkizunean bitan pentsatuko du sakelako telefonoa hartzea. Izan ere, Birchenough gazteak bere bizitza arriskuan jarri zuen estoldara erori zitzaion erosi berria zuen iPhone-a berreskuratzeagatik.

Birchenough-ek, bi aste lehenago, azken belaunaldiko iPhone-a erosita zuen eta Dover hiriko Eaves Road zehar zihoan bere jostailu berria erabiltzen. Askori gertatu ohi zaigun bezala, telefonoa sakelean sartu nahi izan zuenean, honek irrist egin eta, gaztearen zoritxarrerako, estolda batean erori zen isurbide baten bidez.

Ikaratuta, Birchenough gazteak bere telefonoa berreskuratzen saiatu zen inolako laguntzarik eskatu gabe. Horretarako, estoldako estalkia zabaldu eta ia gorputz osoa sartu zuen bertan telefonoa hankekin hartzeko asmotan. Baina bere zoritxarrerako, telefonoa hartu ez eta, gainera, bere gorputza buxatua geratu zen estoldan.

Lekuko batek adierazi duenez, egoera nahiko barregarria suertatu zen, gaztearen kezka bakarra telefonoa berreskuratzea baitzen. Kalean ziren hainbat oinezkoen laguntza izan arren, azkenean suhiltzaileek bertaratu behar izan zuten gaztea estoldatik ateratzeko.

Gertaera honek agerian uzten du egun hainbat pertsonek teknologiarekiko duten menpekotasuna. Zer egiteko gai gara gailu batengatik? Black Mirror telesailaren sortzailea den Charlie Brooker-en ustetan, “smartphone bat izango balitz soilik jabearen bizitzaren 10 minuturekin kargatu ahal dena, jendeak, berdin berdin erosiko luke�.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

5

Erreportajea

EUSKARAREN V. MAPA SOZIOLINGUISTIKOA

Euskararen etorkizuna euskaldunon esku Euskaldunon kopurua %14,5ean hazi da azken 30 urteetan, batez ere, gazteen artean Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailak 2011. urteari dagokion Euskararen V. Mapa Soziolinguistikoaren emaitzak aurkeztu berri ditu. Mapa hau bost urtetik behin burutzen da eta, bertan, euskarak izan duen bilakaera jasotzen da. Horretarako, EUSTATek jasotzen dituen Biztanleria eta Etxebizitzen Zentsuan bildutako datuak erabiltzen dira. Euskararen Mapa Soziolinguistikoak hiru ardatz nagusi aztertzen ditu, halaber, biztanleriaren euskaraz mintzatzeko gaitasuna, euskara ama hizkuntza dutenen kopurua eta etxeko erabilera.

Lehen ardatzari dagokionez, Mapan jasotzen diren datuen arabera, EAEko

euskaraz (420.000 hiztun inguru). Horrek esan nahi du soilik populazioaren herena ongi moldatzen dela baina, kontutan izan behar da duela 30 urte ehuneko hori 14 puntu baxuagoa zela (%22). Erdaldun hutsen kopurua, berriz, murriztu egin da azken hiru hamarkadetan eta, horrela, %65 ingurutik %44ra jaitsi da. Beraz, bost urte baino gehiago duten 1.145.876 biztanleetatik %55,7 (640.000 inguru) euskalduntzat jo daitezke (euskara ulertzen dute eta erabiltzeko gai izango lirateke).

Datu hauek guztiak populazio osoari dagozkio. Gazteriari dagozkion datuak aztertzen badira, baikor izateko arrazoiak aurki daitezke, izan ere, 20 urtetik beherako populazioaren artean, %

biztanleriaren % 36,4 ongi moldatzen da

70etik gora euskaldunak dira. Datu hau

6

ikaragarria da duela 30 urte portzentaje hau % 20koa baitzen. Uriarte Sailburuak azpimarratu duenez, euskaldun kopuruan emandako hazkundea, batez ere, gazteen artean eman da.

Euskaldun berriak eta zaharrak Maparen bigarren ardatza euskara ama hizkuntza dutenen kopuruari dagokio, hau da, zenbat euskaldun zahar eta zenbat berri diren aztertu nahi da. 2011. urtean bildutako datuen baitan, euskaldunen ia % 60 euskaldun zaharrak dira (euskara dute ama hizkuntza). Gazteei dagokionez, ehuneko hau nahikotxo aldatzen da eta 20 urtetik beherakoen artean euskaldun berriak dira nagusi (% 58).

Euskaldun berriei dagokionez, EUSTATek

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

AMA HIZKUNTZA HERRIALDEKA

% 35,4

Araba

Gipuzkoa

Bizkaia Gaztelera

Euskara

% 54,4

Elebiduna

Bestelakoa

HIZKUNTZA-GAITASUNA EAEko HIRIBURUETAN

Gasteiz

Bilbo Euskaldunak

emandako datuetatik emaitza interesgarria ondoriozta daiteke: euskaldun berrien ia erdia EAEko sei udalerri handienetan bizi da (Bilbo, Gasteiz, Donostia, Getxo, Irun eta Barakaldo).

Erabilera Orain arte azaldutakoaren baitan, euskararen osasuna ona dela ondoriozta daiteke, baina azken urteetan bezala, kezkarik nagusiena ezagutza eta erabileraren artean den desdoiketa da. Zentzu horretan, Mapa honek emandako datuen arabera, erabilera zazpi puntutan hazi da 1991an lortutako datuekin alderatuta. Puntu honek eman du zeresanik handiena, izan ere, erabileraren hazkunde hau batez

Euskaldun Pasiboak

Donostia Erdaldunak

erakunde publikoetan, lan munduan...

Etxeko erabilerak, ordea, puntu bat behera egin du azken hogei urteotan: % 20,8 dira etxean euskara gaztelania beste edo gehiago erabiltzen dutenak (erabilera orokorrean % 20 dira), eta % 21,8 ziren 1991n. Azterlan honetan ikusi ahal izan den moduan, etxeko erabileraren jaitsiera hau, batez ere, euskaldun zaharren artean eman omen da, jatorrizko elebidunen eta euskaldun berrien artean gero eta gehiago baitira etxean batez ere euskara erabiltzen dutenak. Datuei erreparatuta, euskal biztanleriaren %77,1k gaztelania du hizkuntza nagusia etxean.

Euskara hizkuntza nagusia dutenak % 13,4 lirateke eta euskaraz zein gaztelaniaz aritzen direnak, berriz, %7,4.

Uriarte Sailburuak eta Patxi Baztarrika Sailburuordeak azpimarratu zutenez, egun bizi dugun hizkuntza desoreka hau gainditzeko ezinbestekoa da interbentzio bat ematea, hau ez baita bere baitan zuzenduko. Zentzu horretan, gazteengan jarri zuten azpimarra, hauek euskararen etorkizuna direlako baina, era berean, gaur egun ere, euskaldun kopururik handiena adin tarte honetan metatzen delako.

Baztarrikaren ustez, “euskara eskolatik atera eta euskaldunon egunerokotasunean protagonismoa irabazi behar du�. Izan ere, Baztarrikak dioenez, euskarak erabilera formal eta naturalaren arteko oreka behar du aurrera egin ahal izateko. Horrela ez bada, euskara bigarren mailako hizkuntza

Bilbon egindako aurkezpenean Cristina

bilakatzeko arriskua dagoela ohartarazi du.

ere esparru formalean eman baita, hots,

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

7

Elkarrizketa

CRISTINA URIARTE

“Gure hezkuntza sisteman, nahi duenak badu aukera�

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailburua Eusko Jaurlaritza LOMCE delako legearen aurka azaldu da. Zein ondorio izango dira euskal hezkuntza sisteman, azkenean, lege hau indarrean jartzen bada?

Hala da. Kezka handia sortzen digun lege baten aurrean gaude. Baina ez bakarrik Eusko Jaurlaritzari, baita hezkuntzakomunitate osoari eta euskal gizartearen gehiengoari ere. Eta horrelako zerbait gertatzen denean, hots, gaitzespena ahobatekoa denean, Hezkuntza Ministerioan norbaitek galdetu beharko lioke bere buruari honen guztiaren arrazoia. Erantzuna, kasu honetan, hainbat arrazoi objektiboetan oinarritzen da; Gernikako Estatutuan jasotzen diren gure

eduki akademikoak zentralizatu nahi dira, ikasleak errebalida bat gainditzeko helburu bakarrarekin trebatu nahi dira, ikasguneek egun duten autonomia bertan behera utzi nahi du eta euskal Lanbide Heziketak duen trebakuntza maila altuari kalte egiten dio.

Eta hau guztia, duela hainbat urte jada guk gainditu ditugun helburu akademiko batzuk lortzeko asmoz. Une honetan, legea orain den moduan aplikatuko bagenu, gure hezkuntza sistemak zenbait hamarkada egingo lituzke atzera.

Gure asmoa, gure hezkuntza sistema babestea eta emaitzen hobekuntzaren bidean aurrera egiten jarraitzea da. LOMCE aurretik beste hainbat hezkuntza lege izan

jakin izan du ondo kokatzen eta etekina ateratzen.

eskuduntzetan esku-sartzea ematen da,

dira, gehiegi zoritxarrez, eta Euskadik beti

inguruan den iritzi ona oso zabalduta dago

8

Euskal gazteriaren gehiegoak EAEko hezkuntza sistema ona edo oso ona dela uste du. Zein da zure iritzia datu honen inguruan?

Euskadin, azken 35 urteetan oso lan ona egin dela. Gazte horiek guztiek egunero ikusi ahal dute hartutako erabaki guztiek hezkuntzaren kalitatea hobetzea dutela helburu. Ikasleak hezkuntza sistemaren ardatza dira eta gazteak horren jakitun dira.

Gainera, ikasle batek horrelako iritzia badu, seguruenik, hausnarketa bera entzun du bere etxean. Euskal hezkuntza sistemaren

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

erabakigarria. Gure hezkuntza sisteman, nahi duenak, badu aukera.

Zuzentzen duzun Sailetik ikasgeletan mota guztietako biolentziak desagertarazteko plana garatu duzue.

Euskal ikasgeletan oso zabalduta dagoen arazoa da hau? Nola garatuko da aipatu plana?

Zorionez, euskal ikasgeletan gatazka-maila oso baxua da. Hala ere, beti dira hobetu beharreko eremuak. Hauetako batzuk, teknologia berrien garapenari lotuta daude. Aurten, ikasgeletako bizikidetasuna hobetzeko bi ekimen aurkeztu ditugu: eskoletan berdinen arteko biolentzia prebenitzeko hitzarmena Segurtasun Sailarekin lehena eta, hezkuntza sisteman hezkidetza eta genero-indarkeriaren prebentzioa lantzeko Gida-Plana bigarrena.

PISA txostenean Euskadik lortu dituen emaitzak nahiko positiboak izan dira.

Gustora zaude lortutako emaitzekin?

Bilakaera positiboa izan da. Lehen aldiz ELGA osatzen duten herrialdeen bataz bestearen gainetik kokatzea lortu dugu.

Horrek, hobetzen jarraitzen dugula adierazten du, baina inkonformista izaten jarraitu behar dugu. Emaitzak hauek pizgarri izan behar dute. Datu horien arabera, hainbat herrialde baino hobeto ari gara, baina Euskadi bezalako beste herrialde eta eskualdeetan, berriz, emaitza hobeak lortzen dituzte. Lan handia dugu

Estatu mailan egin den azterlan baten arabera, DBH ikasten ari den gazteen %18k bere hezkuntza etorkizuna larriki baldintzatuta du bere gurasoek dituzten arazo ekonomikoak direla eta. Gure artean ere horrelako arazoak ematen dira?

Ekitatea gure hezkuntza sistemaren zutabe nagusienetako bat da eta harro gaude.

Hezkuntza publikoa kalitate handikoa da eta gauza bera esan daiteke euskal Lanbide Heziketa eta Unibertsitatearen inguruan.

Euskadik beti bermatu du eskolatze osoa, kalitatezkoa eta aukera berdintasuna oinarri duena. Egia da familien maila sozioekonomikoa eskola-emaitzetan eragiten

Gazteen langabezia-tasa inoiz baino altuagoa da. Honen aurrean gero eta gazte gehiagok trebatzen jarraitzea erabakitzen du. Nola eragin dezake hezkuntza sistemak gazte hauek guztiak lan merkatuan barneratzen laguntzeko?

Egoera kezkagarria da. Euskadin gazteen langabezia tasa %29 ingurukoa da. Egoera honen aurrean badirudi gazte batzuek ikasten jarraitzea erabakitzen dutela, lan baldintzak zerbait hobetu arte. Hala ere, gure aldetik ahalegin handiak egiten ditugu ikasketetatik lan mundura salto egiterako momentuan, beharra dutenei laguntzeko. Programa ezberdinak ditugu abian, mota askotakoak eta esparru ezberdinak ukitzen dituztenak; hortxe daude “lehen aukera” egitasmoa, lanbide heziketako eta unibertsitateetako gazteek, ikasketak bukatu bezain pronto lehen lan esperientzia izan dezaten.

Lanbide heziketan “urrats bat” programa dago, ikasleek beraiek enpresak sortu eta auto-enplegua bultzatzeko; “Research fellow” bekak, kanpoan dauden ikerlariak Euskadira bueltatu ahal izateko, edota beka predoktoralak ikerkuntzaren munduan lehen pausuak emateko gogoa dutenentzat.

Badakigu ez dela nahikoa egoera latz honi aurre egiteko, baina oso lagungarriak dira.

Ea lehenbailehen egoerak hoberantz egiten duen. Gaur egungo gazteria oso formatua dago, eta balio hori aprobetxatu beharren

aurretik.

duen aldagaietako bat dela , baina ez da

gaude. Guztion onerako izango da.

gure gizartean eta hori, guztion meritua da.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

9

Balio biologiko eta kulturala

Sakratua Waiau lakuak balio biologiko eta kultural itzela du.

Hawaitarrentzat hau laku sakratua da eta lurra eta zerua konektatzen dituen atea dela sinisten dute. Gainera, hawaitarrek laku honetan bere seme-alaba jaioberrien zilborresteak botatzeko ohitura zuten, horrela, gehiago biziko zirela uste baitzuten.

10

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

ZIENTZIA

Waiau lakua lehortzen ari da Hawaiko laku sakratua Hawaiko Mauna Kea sumendiaren (3.970 metro) tontorretik oso gertu, Hawain den laku alpindar bakarra aurkitzen da: Waiau.

Naturaren ikuspegitik laku honek duen balioa alde batera utzita, Waiau lakua laku sakratua da bertako biztanleentzat. Baina Waiau laku sakratua lehortzen ari da eta, argazkian ikus daitekeen bezala, gaur egun, putzu bat besterik ez da. Ikerlariek frogatu ahal izan dutenez, lakuaren azalera % 90ean baino gehiago txikitu da, 100 metroko zabalera izatetik 10 metro eskas izatera pasa delarik.

Lakuaren ur hornidura noizean behin izaten diren neguko ekaitzetan oinarritzen da.

Ekaitza hauek elurra uzten dute sumendiaren tontor lehorrean eta prezipitazioen arabera, lakuaren tamaina handiagoa ala txikiago izaten da. Azken urteetan, prezipitazioak modu nabarmenean murriztu dira eta, ondorioz, lakua desagertzear da.

Ikertzaileek lakuaren garapena aztertu dute azken hamarkadetan ateratako argazkietan eta aurreko mendeetan egindako idatzietan oinarrituz. Hauen guztien arabera, lakuak ez du inoiz hain tamaina txikia izan.

Azken urteetan lakuak pairatu duen azalera murrizketa azaltzeko, Hawaian Volcano Observatory erakundeak 2008. urtetik ezgeroztik uharte hauetan den lehortean oinarritzen dira baina, era berean, lakuaren azpian den permafrost delakoan izan daitezkeen aldaketak ere ez dira baztertzen.

Lakuak balio biologiko oso altua du bertan mikroorganismo eta alga berde desberdinak bizi direlako. Baina era berean, lakuak balio kultural itzela du. Mauna Kea Hawaiko tontorrik garaiena da eta bertako biztanleentzat leku sakratua da. Sumendiaren tontor inguruan aurki daitezkeen aztarna arkeologiko desberdinek leku honen izaera espiritualaren berri ematen dute. Izan ere, bertako biztanleentzat lakua bestelako munduetarako atea izango litzateke, hots, lurra eta zerua konektatzen dituena. Hori dela eta, hawaitarrek bere seme-alaba jaioberrien zilborresteak laku honetara jaurtitzeko ohitura zuten, horrela, gehiago biziko zirelakoan.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

11

Euskara Euskaldun Eleanitzak

domeinuak.eus

Abian .eus domeinua erabiltzen duen lehen webgunea 90 eragile aintzindari I.fasean

Euskara Kontseiluak duela 6 urte abiatutako gogoetaren emaitza gisa ‘Ikasle Euskaldun Eleanitzak’ sortu zen.

Hau, edozein ikastetxetan aplikagarri den hizkuntza proiektua da eta euskararen erabilera ikastetxeko eremutik at zabaltzeko xedea du. Eredua, praktikan jarri zen 2012/13 ikasturtean Donostiako Aitor Ikastolan eta Dimako Ugarana herri eskolan. Bertan izandako esperientzian oinarrituta, herritar bakoitzak bere esparruan har dezakeen konpromisoak zehazteko fasean ari dira orain.

Darabilbo 2.0

Gogoratuko duzuen bezala, pasa den ekainean ICANN erakundeak .eus domeinua onartu zuen.

Orain, berriz, abian jarri da domeinu hori duen lehen web orrialdea: domeinuak.eus, hain zuzen ere. Hemendik aurrera, webgune gehiagok izango dute domainu horretara egokitzeko aukera, baina hori guztia hiru fasetan banatuko da.

Lehen fase batean, 90 aintzindarik hartuko dute parte, nola edo hala euskararen eta euskal kulturaren erreferente

publikoak, enpresak, hedabideak... Eragile hauek, ekarpen ekonomiko berezia egingo dute. Fase hau maiatzaren 30ean amaituko da.

Bigarren fase batean, ekainetik aurrera, .eus domeinura lotutako elkarte, enpresa eta erakunde publikoen domeinu izenei ekingo zaie.

Hirugarren eta azken fasean, ostera, domeinua publiko orokorrari zabalduko zaio. Hirugarren fase hau Euskararen Nazioarteko Egunarekin batera hasiko da aurtengo

Duela zenbait hilabete, Bilbon euskararen erabilera sustatzeko, Darabilbo izeneko ekimena jarri zen abian. Ekimen honen arrakasta ikusita, egitasmoaren iraupena luzatzea erabaki da, abendura arte, hain zuzen ere. Darabilbo egitasmoa talde txikitan burutzen diren ekintzetan oinarritzen da (15 lagun) eta euskara ardatz dute. Ekintza guztiak doakoak izango dira eta Bilboko auzo guztietan burutuko dira. Horretarako, aldez aurretik izena eman behar da. Ekimen hau Bilboko euskaltegien sareak antolatzen du Bilboko

direnak, erakunde

abenduaren 3an.

Udalaren laguntzarekin.

12

Eusko Jaurlaritzaren eskutik

Itzultzaile automatiko eraberritua 2012koa hobetuz Eusko Jaurlaritzak bere itzultzaile automatikoaren fase berria aurkeztu berri du, hots, jada 2012an aurkeztutako gaztelania-euskara itzultzailearen bertsio hobetua, hain zuzen ere.

Bertsio berriarekin batera, gainera, euskara-gaztelania eta ingelesa-euskara itzultzaile automatikoak ere aurkeztu dira. Itzultzaile automatiko hauek www. itzultzailea.euskadi.net estekan aurki daitezke. Webgunean ezezik, sakelako telefonoetan ere izango dira erabilgarri, Android zein IOS sistema eragileetan hain zuzen ere. Itzultzaile automatiko berriak 1.500 arteko karaktere dituzten testuak itzultzeko gai da. Honekin batera, webguneak itzultzeko gaitasuna ere baduela iragarri da.

Teknologiak ematen dituen aukerak, oraindik ere, mugatuak direnez, itzulpenak ez dira guztiz zehatzak baina bai testuaren nondik norakoak ulertzeko adinakoak.

Eusko Jaurlaritzak abian jarritako itzultzailea arrakasta handia izan du erabiltzaileen artean. izan ere, 2013. urtean 5 milioi dokumentu baino gehiago itzuli ziren tresna honen bidez.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

NEREA SEGURA

Zer jan, hura izan

Gluteo...intolerantzia Orain zeliakoa izatea modan dago. Nork uko egin lezake Victoria Beckham, Lady Gaga, Miley Cyrus edo Novak Djokovic-ek bezala jateari? EE.BBetan eta hainbat kirolarien artean glutenik gabe jatea modan jarri da Aldizkaria irekitzean, orrialdea azkar pasatzen saiatu naiz; irrati eta telebistako-kanalak aldatu ditut... baina jada honek gainditu nau: albistegiak desinformatzen? Hau bai, aberrazioa. Nire asmoa, berria pasatzen uztea zen, hari zabalkunde gehiagorik ez emateko. Baina, egun hauen bonbardaketaren ondoren, Glutenik Gabeko Dieta uda honetan #TT-a bihur dadila, saihestu beharra dut.

Zeliakoa izateak gaixotasun kronikoa onartzea dakar, bizitza guztirako. Egunez egun glutenik gabeko dieta zorrotza jarraitu beharra dakartzan intolerantzia da. Hausteak txikiak izanda ere, ondorioak ditu osasunean: heste-biloen galtzea; eta odoleko antigorputz espezifikoko presentzia. Behin ezarrita tratamendua, zeinuak eta sintomak desagertzen dira.

“Arin sentitzeko behin betiko dieta: kilo gutxiago, digestio hobea”, hala dio, osasunan espezializatuko ikuskatze baten portada. Gomendio honen egilea, glutenik gabeko elikagai-enpresa baten langilea da. Hari buruzko merkataritzainteres baten bat egongo da? Komunikabideren bat ere haren oihartzuna egiten du: “Nutrizionistek ziurtatzen

gorputza desintoxikatzen da eta kilo batzuk gal daitezke”, ariketa eraginkorragoa delako eta urak azkarrago hidratatu eta garbitzen duelako. Zer lerdokeria sorta (barkamenarekin); goazen pixkanaka hau aztertzera…

Gure artean gera dadila; ni zeliakoa naiz, duela 20 urte diagnostikatutakoetakoa.

Baina jakina!! orain modan nago. Cool-ena Pintxo-Potea ia ezin probatzea da!! Hala ere, nork uko egin lezake Victoria Beckham, Lady Gaga, Miley Cyrus edo Novak Djokovic-ek bezala jateari. Glutenik gabe jatea “EE.BB-etan, Kanada eta kirolarien artean, modan dago”.

Komunikabide batzuk, alegazio “zientifiko” bezala darabilte.

Hona hemen, milioiko galdera: elikadurako glutena kenduta argaltzen al da?

Etxea teilatuagatik ez hasteko, lehena argitzea da zer den glutena. Zereal batzuetan dagoen proteina begetala da: garia, zekalea, tritikale, garagarra eta oloan; ura gehitzerakoan, elastikotasuna eta harrotasuna ematen dizkie masei. “Gaurko gariak intsulinaren aurkako erresistentziari laguntzen dio. Beraz diabetesa eta gizentasun-handiagotzearekin erlazionatzen da” hala

Doktoreak (dieta honetako sustatzaileetako bat). Eguneko elikaduran findutako zerealeen gehiegizko erabilera, ondorio hauek izan dezakeen zalantzarik ez da sartzen; baina edozein zereal erabilita gertatzen da.

Zeinagatik populazioarentzako nutrizio-gomendioak oro har, azpimarratzen dutela bihi osoko zerealak erabiltzeak.

“Gure dietatik kanporatzen badugu beherakoak, urtikaria edo nekea saihesten ditu”. Bai noski, hauek ohiko sintomak dira zeliakoetan bere aurrediagnostikoan. Baina ez dira nahita-nahiezko sintomak, eta ez dira gaixotasunaren esklusiboak ere ez. Beste intolerantzia batzuetan, edo ohiko patologietan gerta daitezke.

Bere erabilerarako ematen dituzten arrazoiketak: 1) “Bizitza osasungarriagoa egiten da”, ez nahitaez. Glutenik gabe ez dakar ez erretzea, ariketa egitea edo produktu landuegiak kontsumitzeari uztea. 2) “Glutena karbohidrato finekin lotuta dago”. Glutenik gabeko produktu espezifikoetako konposizioa ezagutzen duzue?

Ez dute nutrizio-konposizio bera, baina askoko ezusterako, koipe-kantitate gehiago daukate.

Eta azalpen erraza du: Glutenik gabeko ogi bat landu nahi badut

harrotasunik? Koipea, gantza, arrautzak edo beste substantzia batzuk erantziz. Gainera gehien erabiltzen den zereala artoa da, eta beste zereal batzuekin konparatuz eduki koipetsuagoa du. Beraz, ez du inongo zentzurik dieta argalgarri bezala.

Glutenik gabeko dieta dakarrena benetan dakigu?

Sekretua ez dago masan soilik. Bere jarraitzaile gehienek, elikaduratik produktu bereziak baztertzera mugatzen dira, besterik ez. Hau da, irinen bidez egindakoak: ogia, pasta, pizza...

Baina landutako produktuen %80k, ezkutuan eduki dezake.

Elikagaien manipulazioa, beste alderdi askoren artean, kontuan izan behar da. Eta noizean behingo hausteak ezin dira onartu... Erosketako saskia garestitzen da, elikagai batzuk aurkitzen zaila da; azken finean, eguneko elikadura asko mugatzen du. Eta ondorio bezala, nutrizio-gabezia batzuk ager daitezke. Baina honek liburu bat idazteko ematen dit.

Esatera nihoana, zenbatek jarraitzen diote glutenik gabeko dietari benetan?

Benetan zeliakoak direnak.

Beraz, toleranteago izan zure gluteoekin, eta ez dezazun glutenik jateari utz

dutenez, ez bada kontsumitzen,

argudiatzen du W. Davis

nola ematen diot elastikotasunik,

intolerantea ez bazara.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

13

Erreportajea

GUTXI DIRA BERE HOMOSEXUALITATEA ALDARRIKATZEN DITUZTEN KIROLARIAK

Homosexualitatea kirol munduan Hainbat urtez homosexualitatearena gai tabua izan da kirol esparruan 1990ko urriaren 22an, Justin Fashanu futbol jokalariak The Sun egunkariari emandako elkarrizketa batean homosexuala zela adierazi zuen. Fashanu aldez aurretik ospetsua izan zen bere taldeak milioi bat libera ordaindu zituelako bere fitxaketarengatik, koloreko jokalari batengatik egiten zen lehen aldia.

Erabaki horrekin, bere homosexualitatea adierazten zuen lehen futbol jokalaria bihurtu zen Fashanu. Gaur egun normaltzat jo genezakeen hau (oso normala ez den arren), larrutik ordaindu zuen Fashanuk. Orduan jokatzen zuen taldeak (Nottingham Forest) taldetik bota eta zaleen trufak ezezik bere taldekide eta entrenatzailearenak ere pairatu behar izan zituen. Bere anaiak, adibidez,

jo bazituen ere ez zuen beste talderen batean kontraturik lortu eta depresioak jota, 1998an bere buruaz beste egin zuen 37 urte zituelarik.

Ordutik hona, gutxi dira bere homosexualitatea adierazi duten futbol jokalariak. Izan badira, bere kirol ibilbidea amaitu ostean pauso hori eman duten bakan batzuk, hala nola, Anton Hysen, David Testo, Jonathan de Falco, Liam Davis edota Robbie Rogers. Ikus daitekeen bezala, ospe txikiko jokalariak eta gehienak txapelketa txikietan jokatzen zutenak.

Iaz, berriz, jokalari ezagun batek bere

Thomas Hitzlsperger alemaniarrak Everton talde ingelesean bere ibilbidea amaitu ostean eman zuen pauso hori. Ingalaterrako eta Alemaniako futbol federazioak dira, hein handi batean, homofobiaren aurkako pauso gehien eman dituztenak baina, hala ere, Hitzlspergerek bere karrera amaitu arte itxaron behar izan zuen bere sexualitatearen berri emateko. Aurten ere Robbie Rogers jokalari estatubatuarraren kasua ezagutu da. Ingalaterran bere kontratua amaitu ostean bere homosexualitatea aldarrikatu zuen eta bi hilabete beranduago Los Angeles Galaxyrekin sinatu zuen kontratua EE.BBetako liga nagusian jokatzeko.

Gure artean ez da bere homosexualitatea

‘paria’ bat zela adierazi zuen. Hainbat ate

homosexualitatea ezagutzera eman zuen:

adierazi duen jokalaririk eta, oro har, ez da

14

Hitzlsperger

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

gai honetan gehiegi sakontzen. Athleticeko entrenatzaile ohia den Joaquín Caparrosek argi utzi zuen: “Espainako futbolean ez dago jokalari homosexualik eta, horregatik, ez dira ‘armariotik ateratzen’”. Baina egia al da hori? Munduan diren milioi erdi jokalari profesional ingurutik bakan batzuek adierazi dute bere homosexualitatea, baina Staffordshirehan britaniar unibertsitateko ikerlari batzuek egindako azterlan batean, futbolarekin harreman zuzena duten 3.000 pertsona elkarrizketatu ondoren (jokalari, entrenatzaile, epaile eta zale), laurden batek, gutxienez, homosexuala den jokalariren bat ezagutzen zuela onartu zuen. Hala ere, inork gutxik ematen du lehen pausoa. Adituen ustetan hainbat faktore daude isilpean geratzeko eta guztiek bat datoz: zaleak ez dira arazo bakarra.

Gaur egun Ajax taldeko entrenatzailea den Frank de Boer jokalari ohiaren iritziz futbolan hain homosexual gutxi izateak arrazoi biologikoa omen du; pertsona homosexualek trebatasun motor eskasagoak omen dituzte holandarraren aburuz.

Espainiako Lesbiana, Gay, Transexual eta Bisexualen Federakundeko kirol batzordeko arduraduna den Rubén Lópezek salatzen duen moduan, “estatuko futbol zelaietan erabateko inpunitatea dago gai honen inguruan.

Jokalari bati bere arrazarengatik iseka egiten diotenean salaketa publikoak izaten dira baina bere sexualitatearengatik bada inork ez du ezer egiten”.

Emakumezkoen futbolean, ostera, egoera guztiz alderantzizkoa da eta nahikotxo dira lesbiana direna adierazi duten jokalariak.

Munduko hiru jokalaririk onenen artean, adibidez, bik bere homosexualitatea adierazi dute behin baino gehiagotan.

Saskibaloia Gizonezkoen kirolan homosexualitatea tabutzat jo da hainbat urtez, baina 2013an gauzak aldatzen hasi ziren, eta gizarteko beste zenbait esparruetan bezala (zinea, musika, politika...) homosexualitateaz modu irekian hitz egiten hasi zen.

Iaz, oso kasu esanguratsua bizi izan zen Estatu Batuetako saskibaloi liga profesionalean, hots, NBAn. ‘34 urteko NBAko pibota naiz.

Beltza naiz. Gay naiz’. Titular horrekin zabaldu zuen Sports Illustrated aldizkari ezagunak bere iazko zenbakietako bat. Protagonista,

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

15

Homosexualen eskubideen aldarrikapena Sochi 2014an Homosexualitateak eta kirolak bat egin zuten, modu onean izan ez bazen ere, urte honen hasieran Errusian burutu ziren Neguko Olinpiar Jokoetan.

Errusiako gobernuak indarrean jarritako homosexualitatearen aurkako legediak nazioarteko haserrea piztu zuen eta, hori guztia, isla izan zuen aipatu jokoetan. Lege honek homosexualen aldeko propaganda zigortu eta sexu bereko bikoteei haurrak adoptatzea debekatzen die. Jokoak hasi baino lehen, nazioarteko hainbat agintarik (Obama, Merkel edota Hollande) Sochira joateari uko egin zioten errusiar gobernuak homosexualitatearen inguruan duen jarrera aitzaki.

Polemika hau Googlera ere iritsi zen eta informatikako erraldoiak ortzadar banderarekin egindako doodlea atera zuen olinpiar gutunaren artikulu batekin batera: “Kirola praktikatzea giza eskubidea da. Pertsona orok kirola egiteko aukera izan beharko luke, inolako diskriminaziorik gabe eta, elkarrenganako ulermena, adiskidetasuna eta elkartasuna eskatzen dituen olinpiar espirituaren barruan”. Estatuan ere eztabaida piztu

zen gai honen inguruan Espainiako banderaria zen Javier Fernández-ek prentsan eginiko adierazpen batzuk zirela eta. Fernándezek Joko Olinpikoak burutzen ziren bitartean homosexualak zertxobait ahalketzea espero zuela adierazi zuen errusiar agintariekin arazoak ez izateko.

Eta, nola ez, Vladimir Putinek ere bereak esan zituen, nahiz eta, kasu honetan, bere hitzak ondo neurtu zituen: “Joko Olinpikoetara etortzen diren guztiak ongi etorriak izango dira, berdin dio zein den bere nazionalitatea, arraza edo sexujoera. Baina hori bai, arren, utzi haurrak bakean”, argi eta garbi adieraziz bikote homosexualak haurrak adoptatzearen aurka dagoela.

Sochin baino lehen, afera hau agerian geratu zen Moskun burutu ziren Atletismoko Munduko Txapelketan. Emma Green-Tregaro suediarrak hatzazalak margotu zituen ortzadarreko koloreekin homosexualei babesa adierazteko asmoz. Isinbayeva errusiarrak errespeto faltatzat jo zuen eta Errusiak bere legeak garatzeko eskubidea duela aldarrikatu zuen.

Jason Collins jokalaria; inoiz EE.BB-ko edozein liga profesionalean bere homosexualitatea publikoki aldarrikatu duen lehen jokalaria.

Washington Wizardsen kontratua amaitu eta talderik gabe geratuko zela zirudien baina, azkenean Brooklyn Nets-eko taldean aritu da aurtengo sasoian. Antza denez, Bostongo Maratoian izandako atentatuaren ondoren pauso hori ematera animatu zen Collins: “Horren ondoren gauzak behar bezalakoak izateko ez nuela itxaron behar konturatu nintzen, edozein momentutan bizitza guztiz alda baitaiteke. Beraz, zergatik ez bizi egia esanez?”

Collins ez da izan, hala ere, bere homosexualitatea publikoki aldarrikatu duen NBAko lehen jokalaria. Horrela, 2007an John Amaechi jokalariak, jada erretiratua, bere sexualitatearen berri eman zuen ‘Man in the middle’ izenburuko liburuan. Amaechiren jakinarazteak atxikimenduak eta kritikak jaso zituen antzeko mailetan. Amaechirena ez zen erabaki erraza izan, kontutan hartu behar baitugu, garai horretan, oraindik ere, homosexualen aurkako hainbat adierazpen entzuten zirela NBAko jokalarien artean.

Seguruenik ezagunena Tim Hardaway jokalariarena dugu: “Homosexualak gorroto ditut, eta jendeak horren berri izan behar du.

Ez ditut homosexualak gustoko, ezta beraien ondoan izatea ere. Homofoboa naiz. Ez ditut gustoko eta ez dut uste gure herrialdean edota munduan bizitzeko eskubiderik izan behar dutenik”. Adierazpen hauengatik David Stern, NBAko buruak ‘All Star’ delako partidan jokatzea debekatu zion Hardaway-ri.

Futbolean ez bezala, saskibaloian gutxi dira bere homosexualitatea aldarrikatu duten emakumeak. Kasu ezagunena (eta bitxiena) Sheryl Swoopes jokalari estatubatuarrarena dugu. Jokalari hau emakumezkoen Michael Jordan ezizenarekin ezaguna zen eta, esan bezala, bere kasua bitxia da. Izan ere, Swoopesek institutuko bere mutil-lagunarekin ezkondu eta seme bat izan zuen. 2005an, hala ere, bere sexualitatea aldarrikatu eta bere jolaskidea zen Alisa Scottekin zela adierazi zuen.

Tenisa Denboran atzera egingo bagenu, kirolari homosexual ospetsuenen lehen postuan Martina Navratilova tenis jokalari txekiarra aurkituko genuke. Navratilovaren kasua aski ezaguna zen ia halako kasurik ematen ez zen une batean. Emakumezkoen tenisean ere

16

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

Amelie Muaresmo jokalari frantziarraren kasua ezaguna izan zen. 1999an, 19 urte zituelarik, Muaresmo Australiako Irekiaren finalera iritsi zen. Bere aurkaria, Martina Hingis suitzarrak, Muaresmo ‘ez zela emakumea, erdi-gizona baizik’ adierazi zuen eta Muaresmok bere homosexualitatea aldarrikatzera ‘behartu’ zuen. 2004an rankinegeko lehen postuan izan zen eta, besteak beste, 2006ko Wimbledon txapelketa irabazi zuen. 2009an erretiratu zen.

Bere homosexualitatea aldarrikatu zuen lehen mailako beste tenislari ospetsua Jana Novotna txekiarra izan zen.

Sexu aldaketa

R. Millar Robert Millar txirrindulari eskoziarrarena kirol munduan ezagutzen den transexualitate kasurik ospetsuena da.

Txirrindularitza utzi ostean, Britain Handian oso kirolari ospetsua zena bizitza publikotik guztiz desagertu zen. Daily Mail egunkariko kazetari batek bere arrastoa jarraitu eta Robert Millar zena orain Phillipa York dela aurkitu zuen.

Transexualitatea Kirol munduan ezagutzen diren transexualitate kasu bakanetakoa Robert Millar txirrindulari eskoziarrarena da.

Millar-ek gailurra jo zuen 1985ko Espainiako Itzulian Perico Delgadoren aurka galdutako lehian. Hamaika urtez txirrindularitza profesionalean aritu ostean Millar tropelatik ezezik bizitza publikotik ere desagertu zen.

Zenbait urte beranduago, kazetari batek Millar-en ibilbidea arakatzen hasi eta hau, sexu aldaketarako ebakuntza baten ostean, Phillippa York bilakatu zela aurkitu zuen.

Eskoziako txirrindularitzak badu Graeme Obree-ren eskutik homosexualitate kasu esanguratsu bat ere. Obree munduko pista txapelduna eta orduko errekormana izan zen baina bizikleta gainean lortzen zuen poza sufrimendua bilakatzen zen eguneroko bizitzan. Depresioak jota Obree bitan saiatu zen bere buruaz beste egiten eta 2011an,

homosexuala zela aldarrikatu zuen. Bere bizitza eta sufrimendua ‘The flying Scotsman’ izenburuko pelikulan jasotzen da.

Adituen esanetan, asko dira bere homosexualitatea ez aldarrikatzeagatik sufrimendu handia duten kirolariak. Kasu gehienetan, kirolari hauek guztiak hain beharrezkoak dituzten babesleak galtzearen beldur dira. Bere homosexualitatea aldarrikatzeagatik babesleen ihesa pairatu duen kirolari ezagun bat Greg Louganis

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

tranpolin saltatzailea dugu. Louganisek 1994an bere homosexualitatea aldarrikatu zuen Olinpiar Jokoetan hainbat urrezko domina irabazi ostean eta ordurarte izandako babesle gehienek bertan behera utzi zuten bere babesa.

Ronaldo futbol jokalari brasildarrak ere 50 milioi eurotako publizitate kontratua galdu zuen transexual batekin harremanak izan omen zituenaren zurrumurrua zabaldu ondoren.

17

Sexualitatea

libidogroove.com

Kondoi digitala

Gizonezko eta emakumezkoen libidoa

Minak ezin du gizonezkoen sexu grinarekin Libidoaren jatorria Beti entzun izan dugu gizonezkoak edozein momentutan daudela prest sexu-harremanak mantentzeko eta emakumezkoak, berriz, baldintza edo egoera berezietan. Kanadako McGill unibertsitatean egin duten azterlan baten arabera, gizonezko eta emakumezkoen libidoaren artean den aldeak oinarri biologiko bat izan dezake.

Izan ere, arratoiekin egin duten ikerketa batean oinarrituta, arratoi arrek, min handiko baldintzetan ere, kopulatzeko joera dutela ikusi da. Ikerlariek azaldu

18

dutenez, arratoiei eguzkiak sortzen dituen erredurek duten antzeko sintomak eragiten zitzaizkien. Arren kasuan, libidoa berean mantentzen zuten, baina ez emeen kasuan.

Orain arte, gizonezko eta emakumezkoen libidoaren artean den aldea arrazoi sozial, kultural eta erlijiosoei egotzi zaie.

Ikerketa honen emaitzak zer esan handiak sortu ditu, oinarri biologikoaren atea zabalik uzten duelako.

Ikerlariek arratoiekin jazotakoa gizakiekin errepikatzen ote den frogatu nahi dute.

SEXUAREN TXOKOA

Estatu Batuetako Georgia Tech University-ko Comingle konpainiako hiru ikertzailek ‘kondoi digitala’ asmatu dute. Funtsean, hau jostailu erotiko bat da eta bulkada elektriko txikiak ematen ditu, modu horretan, harreman sexualak burutzen diren bitartean plazer gehiago lortzeko.

Bere funtzionamenduan oinarrituta izen berezia eman diote asmakizunari: “Aingira elektrikoa�.

Lehen begiratuan, kondoi digitalak galtzerdi baten antza du. Ehun eroale batez osatuta dago eta behin zakilan jarrita, bulkada elektrikoak kontrolatzeko aukera ematen duen mikrokontrolatzaile bat du.

Ohiko kondoiek ez bezala, kondoi digitalak ez du ez sexu-transmisiozko gaixotasunetaz ez haurdunaldietaz babesten.

Bere funtzio bakarra plazer gehiago lortzea da. Kondoi digital honen asmakizuna Bill eta Melinda Gates Fundazioaren programa baten barruan kokatuta dago.

Fundazio honen xedeetako bat harreman sexualetan plazerra handitzeko preserbatiboak garatzea da, beti ere, nahi ez diren haurdunaldiak eta STGak ekiditzeko. Aingira elektrikoak 350 eurotako prezioa du eta lortzen duten diruaren produktua hobetzen saiatuko direla aurreratu dute.

Polimaitasuna Polimaitasuna maitasuna ikusteko modu bat da eta pertsona asko aldi berean maitatzea onartzen duen pentsamendua da. Polimaitaleen ustez maitasunak askea izan behar du eta ezin da bikote batera mugatu, maitasuna mugatzen dugun momentutik ez baita maitasuna, jabekuntza baizik. Haien aburuz monogamia naturaren kontrakoa da, beste pertsonaren beharrak, eta askotan desirak, mugatzen dituelako.

Beste pertsona maitatzen badugu zoriontsu ikusi nahi dugu eta, horretarako, onartu beharko genuke noizbait bere zoriontasuna beste pertsona batekin erlazio bat izatea izan daitekeela.

Polimaitasunaren barnean erlazio mota desberdinak daude. Alde batetik, bikote nagusi bat dagoenean eta haietako batek erabakitzen duenean beste pertsona edo pertsonak sartzea. Beste batzuetan, hirurak elkartzen dira batera, oinarrizko bikoterik gabe bat baina bai pertsona pibote bat deitzen diotena. Eta hirugarren kasu batetan, hirurak maite diote elkarri.

Polimaitasunean lau oinarri nagusi daude: Errespetua: Ulertzen dute beste pertsona errespetatu behar dela beti, eta errespetatzea den bezala onartzea da baita bere desira eta fantasiekin. Horregatik nahi duena egiteko askatasuna izan behar du.

Fideltasuna: Etimologikoki fides-ek konfiantza esan nahi du. Leialak gara konfiantza ematen dugunean. Hori kontutan harturik, eta kontrakoa pentsa badaiteke ere, fideltasuna haien balore bat da.

Benetako komunikazioa: Ez dute gezurren beharrik, bizitzen ari direna lasai esan dezaketelako.

Jabegorik ez: Bikoteetan askotan pentsa dezakegu beste pertsona gurea dela, hau onartezina da polimaitasunean.

[Ziortza Carranza]

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

GOTZON SANCHEZ

Txorroskiloa

Biktimak eta biktimistak Zenbait biktimei esker, bakerako eta elkar bizitzarako bidea jorratzeko modu bakarra elkarrizketa dela sinisten dutenak, ematen hasiak dira urratsak bakoitzaren sufrimendua gizarteratzen Euskadi Ta Askatasuna (ETA) erakundearen ekimen armatuak 829 hildako utzi ditu iraun duen ia 42 urteetan (1968ko ekainaren 7tik 2010eko martxoaren 16 arte).

Urtero ETAk ia 20 pertsona hil dituela hotzikara sor liezaioke datu hauek kontestutik kanpo eta zenbaki hutsak bailiran ulertuko lituzkeen edonori. Ekintza armatu horiek utzitako biktimak are gehiago dira zauritutako jendea ere badagoelako tartean, eta biktimak lirateke, era berean, hildako horien guztien senitarteko guztiak.

Biktimak dira ere bai espainiar diktadura amaitu eta aurreneko hamabi urteetan zehar estatu terrorismoak bere sigla anitzen itzalpean utzitako hildako eta zauritu guztiak, Alianza Apostólica Anticomunista (AAA edo “Triple A”), Antiterrorismo ETA (ATE), Grupos Armados Españoles (GAE), Guerrilleros de Cristo Rey, Batallón Vasco Español (BVE), Comandos Antimarxistas, Grupos Antiterroristas de Liberación (GAL), erakunde hauen guztien bidez, baita ondorengo hamarkadetan polizia komisaldegi desberdinetako

funtzionarioen eskutan zauritutako edota heriotzaraino torturatuta izan diren atxilotuak ere, bereziki Guardia Zibilaren egoitzetan, nazioartean behin eta berriz salatuak izan direnak espainiar estatuak ez ikusiarena egiten jarraitzen duen arren.

Baina era berean biktimatzat jotzen dut nik preso dagoen senitartekoari minutu batzuk besterik iraungo ez duen bisita egin ahal izateko bi mila kilometroko distantzia bidaiatu behar duen eta bidean heriotza topatuko ote duenaren zorian pentsatzeko nekerik geratzen ez zaion pertsona hori ere. Guztiak biktimak dira.

Biktimistak ere egon badaude, ETAk utzitako hildako kopuru mardul horretan lokaztu eta aurrera egiten ez dutenak, bakearen alde lanean hasteari uko eginez. Biktimistak zeintzuri sigla politiko batzuen menpe egoteagatik, ezinezkoa suertatzen zaien estatu terrorismorik egon badagoela onartzea. Biktimistak dira estatu terrorismorik izan dela onartzea oraindik ere lan handia kostatzen zaiena, eta egotez, ETAren terrorismoak utzitako hildakoen ehuneko hamarrera ere iristen ez direla beste hauek utzitakoak

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

esango dutenak. Biktimistak dira zenbaki hauetan kokatzen dutenak beuden arrazonamendua, sekula eskatu ez zaienean pixkatxo bat atzera egin eta aztertzeko Francoren diktaduran zehar eman zen estatu terrorismoak utzitako 143.353 biktima errugabeen kopurua, Baltasar Garzón epaileak 2008an egindako zenbaketa honen ondoan ETAren 829 hildakoak % 0,58a besterik ez direnean.

Zifrak politikoki erabiltzen dituzten hauek, zenbaki batzuekin begiak itxi eta beste batzuekin krokodilo malkoak isuriz, hauek ere biktimista hutsak dira.

Biktimistak ginateke medioen manipulazioaren bidez gatazkaren albo bakoitzeko biktima bi elkarrenganako errespetu hori azaldu eta norberaren zorigaitza eta tristura partekatzen aurrera ekiteko bidea jorratzeko gai ez direla sinistarazten diguten gezurra irentsiko bagenu. Baina zenbait biktimei esker, zeintzuk biktimisten politikarekin bat ez datozen eta bakerako eta elkar bizitzarako bidea jorratzeko modu bakarra elkarrizketa dela sinisten dutenak, ematen hasiak dira urratsak

bakoitzaren sufrimendu hori gizarteratzen, beuden tripetatik gure belarrietara pasatzen, beste ezertarako ez balitz ere, sikiera hamarkadetan zehar eduki duten zama hori arintzen. Nahiz eta jakin badakigun hori baino askoz ere lan handiagoa egiten hasi direla eta hori izango dela bakerako benetako bidea edozein sigla politikoren gainetik. Gerora ere lan handia egongo da, kartzeletan dauden preso politiko eta herbestean dauden iheslarien gaia tartean. Baina ez gaitezen biktimistak izan eta txalotu ditzagun biktima hauek egiten ari dituzten topaketak.

Historia egiten ari dira JoseanMagila Fernandez Hernando, kartzelan hogei urte baino gehiago eman duen ETAko preso ohia, Rosa Rodero, duela hogei urte ETAk erahildako Joseba Goikoetxea ertzainaren alarguna, eta Axun Lasa, Guardia Zibilaren torturen biktima, GAL erakundeak bahitu, torturatu, erahil eta Joxi Zabalarekin batera kare bizian lurperatu zuen Joxean Lasaren arreba. Nire agurrik eta txalorik beroenak hiru biktima hauentzako, biktimista gutxi batzuren gainetik zabaltzen ari diren bide eraikitzailearengatik.

19

Kultura INOIZ EZ, INOIZ EZ

ODOLAREN DEIA

HISTORIA DE LA PROSTITUCION EN EUSKAL HERRIA

Iban Zaldua

Iñaki Irasizabal

Charo Roquero

Ipuin liburu sendoa prestatu du Zalduak.

Estilo, gai eta luzera desberdineko 38 ipuin bildu ditu guztira. Zalduak ohi duen maisutasuna, zorroztasuna eta fikziorako asmamen izugarria topatuko ditu irakurleak bertan. Ipuinen artean badira fantastikoak eta erralistak, metaliteratura lantzen dutenak, eguneroko bizitzaren ifrentzua erakusten dutenak eta azkenaldiko gure panorama politikoa erretratatzen dutenak.

Gaztetatik elkarren berri izan ez duten anaia bi berriro elkartzen dira, aitaren heriotza dela eta. Nerabe zakar eta bortitzak izan ziren biak behinola. Gazteenak ganorabako samarra izaten jarraitzen du, asteburuetako zerbitzari gisa bizimodua nola-hala ateraz; zaharrena guraso zintzo eta eraikuntzako negozio-gizon serio bihurturik dago orain.

Enpresariak kamareroaren laguntza behar du ordea.

Azterlan labur honek, lehen aldiz, modu sistematikoan eta ikuspegi historiko batetik, Euskal Herrian izan de prostituzioa azalztzen du. Hainbat urtez izkutuan mantendu nahi izan den fenomenoa izan da prostituzioarena baina Roquerok maisuki jaso ditu hainbat emakume euskaldunen lanbidea izan den honen xehetasunak.

NO SE ACEPTAN DEVOLUCIONES

APRENDIZ DE GIGOLÓ

DIVERGENTE

2013. MEX. 115 min.

Zuzendaria: Eugenio Derbez.

Aktoreak: Andrés Vázquez, Hugo Stiglitz, Eugenio Derbez, Leia Freitas, Ángela Moreno, Gilda Gentile, Nancy Taira, Jessica Lindsey.

2013, EAB. 98min.

Zuzendaria: John Turturro.

Aktoreak: Sofía Vergara, Woody Allen, Sharon Stone, Liev Schreiber, Bob Balaban, John Turturro, Max Casella, Vanessa Paradis.

Valentin Acapulcoco ezkongabe gonazaleena da baina, egun batean, emakume batek haur bat utziko du bere atean eta desagertuko da.

Valentin Los Ángelesera joango da amaren bila baina bitartean haurraren zaintza bere gain hartu beharko du.

Murray xoxik gabe geratu da eta bere laguna laguntzeko Fiovarantek gigoló izatea erabakiko du. Murray Fiovaranteren managerra izango da baina biak amodioa eta diruaren zirrikituetan korapilatuta aurkituko dira aurki.

20

2014. EAB. 139 min.

Zuzendaria: Neil Burger. Aktoreak: Shailene Wodley, Kate Winslet, Zoë Kravitz, Theo James, Miles Teller, Ashley Judd, Maggie Q, Ray Stevenson.

Mundua bost taldetan banatzen da: egia, eroapena, ausardia, begikotasuna eta erudizioa. 16 urterekin bakoitzak zein taldekoa den erabaki behar du. Egoera horretan da Beatrice baina, bera oso pertsona berezia da.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

BERRIZ

LOS MEJORES DE LOS PEORES

HAUTSI... ETA IZAN ZAITEZ ZU

Ezinean

Txapelpunk

Damba

Hardcore erritmo azkarretan murgilduta, baxu eta gitarra jostariez jantzitako ahots eta koru melodiko bezain oldarkorrak gidaritzat hartuta itzuli da Ezinean. Ensaitzeari nahiz kanta berriak sortzeari sekula utzi ez arren, taldea kontzerturik eman gabe nahiz diskorik kaleratu gabe egon da ia 4 urtez. 2013. urtean oholtza gainera itzuli zen taldea lehenengo diskoa sortu zuten partaide berdinekin.

Dozena erdi bat kontzertu eman ondoren, Ezinean taldeak bere hirugarren diskoa kaleratu du “Berriz” izenburuarekin.

Txapelpunk taldearen seigarren diskoak “Los mejores de los peores” izenburua du. Abestiek punk eta rockaren giltzarria dute. Txapelpunk taldeak doinuak ez luzatzea behar dutena baino gehiago du gustuko. Horregatik euren abestien iraupena motza da. Punka eta rocka zuzen bihotzeraino, geltoki gutxiko ibilaldia, kantuak himno bilakatzea du xede nagusia.

Entzuteko errazak dira, erritmo azkarrrekoak, biziak. Kantu laburrak, baina ikaragarrizko joarekin.

Sustraietara bueltatuz hemen doakizue Damba taldearen bigarren lana soilik euskaraz. Betiko erritmo eta doinu biziekin, indartsu eta freskoekin, jai giroko doinu ezin hobeak.

Estitxu Pinatxoren eta Aitziber Estengaren ahots goxo bezain indartsuak dituen talde honekin ezustekoa har dezakezue, eta seguru, bat baino gehiago jarriko duela dantzan!

Taldearen hirugaren hanka Miren Amuriza izan da. Berakin landutako letrek indar eta pisu izugarria ematen diote lanari.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

21

Agenda KONTZERTUAK//

ANTZERKIA/ BARAKALDO ANTZOKIA • “De paso”. [La Industria Teatrera]. Maiatzak 4.

18:00.

• “Ezetz hegan egin”.

[Teatro Paraíso].

Maiatzak 6, 11:00 & 15:15.

Maiatzak 7, 9:30 & 11:15.

• “En un lugar del Quijote”. [Ron Lalá].

Maiatzak 10, 20:00 eta Maiatzak 11, 19:00.

• “Incrementum”. [Cía.

Barco Pirata]. Maiatzak 16. 20:30.

• “Sialuk hartz txikiaren bidaia”. [En la lona].

Maiatzak 20, 11:00 eta 15:15. Maiatzak 21, 9:30 eta 11:15.

BERMEOKO NESTOR BASTERRETXEA ARETOA: • “Jusgaduen”.

[Nexoteatro]. Maiatzak 9. 21:00.

BILBOKO ARRIAGA ANTZOKIA: • “Emilia”. [Producciones Teatrales Contemporáneas].

Maiatzak 16 & 17. 20:00.

• “Faemino y Cansado: ¡Como en casa ni hablar!”. Ekainak 3 eta 8 bitartean. 20:00.

Faemino y Cansado: ¡Como en casa ni hablar!

DONOSTIAKO VICTORIA EUGENIA ANTZOKIA: • “Antígona del siglo XXI”. [(In) constantes Teatro]. Maiatzak 10.

20:00.

• Santi Millán Live!

[Zoopa]. Maiatzak 30 eta 31. 20:00.

22

GALDAKAOKO TORREZABAL KULTUR ARETOA: • “Konpota”. [Dxusturi teatroa]. Maiatzak 9.

21:00.

• “Sutondoan” [A-Teatral]. Maiatzak 10. 18:00.

GASTEIZKO TEATRO PRINCIPAL ANTZOKIA: • “Para morirse deprisa”.

[Vaivén]. Maiatzak 8 20:30.

“Terapiak”. Maiatzak 28.

20:30.

GETXO ANTZOKIA: • “El Sótano Encantado”.

[Teatro Mutis]. Maiatzak 4. 18:00.

• “Lingua Nabajorum”.

[Ez dok hiru bikoteatroa]. maiatzak 17. 20:00.

MUSKIZEKO MEATZARI ARETOA: • “La Gata con Guantes”.

[Pequeño Sastre].

Maiatzak 7. 10:00.

SONDIKAKO KULTUR ETXEA: • “Aladino”. [Gorakada Teatroa]. Maiatzak 4.

17:00.

ZUMAIAKO AITA MARI ANTZOKIA: • “Aquí va a pasar algo”.

[Zanguango Teatro Producciones S.L].

Maiatzak 16. 22:00.

• “Aladino”. [Gorakada Teatroa]. Maiatzak 18.

12:00.

MAIATZAK 2

• Dreaming for a Day + Ocsion. Big Star Aretoa, Atarrabia. 23:00.

• Sombahia. Totem Aretoa, Atarrabia. 22:30. 5/8€.

• Birle. Txoberne, Bakio.

22:00.

• Eskorbutando Cicatrices + Primeros Auxilios. Edaska Rock Club, Barakaldo.

22:00. 3€.

• Los Memphis de tennessee.

Black Rose, Burlata. 20:30.

• Doctor Deseo. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00.

• Viviane & Le Jolof Band + Babacar Sec + Zoula.

Plateruena, Durango. 22:00 • Subversión X + Putakaska + Vómito. Sonora Aretoa, Erandio. 20:00. 10/12€.

• Nightstalker + Night Demon. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00. 12/15€.

• The Long Johns Band + Ilbet. Xurrut Taberna, Gorliz. 21:00. Doan.

• Lehiotikan. AkelarreTxantrea, Iruñea. 21:00.

Doan.

• Rage to Antonio Machine.

Infernu Taberna, Iruñea.

21:00.

• John Berkhout.

Bomberenea, Tolosa. 22:30.

• Marcos Coll eta Edu Manazas. Motz Taberna, Urretxu. 22:30

MAIATZAK 3

• Tracción. Totem Aretoa, Atarrabia. 22:00.

• The Weapons + Larry Bird + Arana. Rockein Lehiaketaren finala. Sozial Antzokia, Basauri. 21:00.

• Doctor Deseo. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00.

• The Foxy Leires. Black Rose, Burlata. 20:30. Doan.

• Thunder Mother + Xtasy + Tamerlayn. Donostiako Kafe Antzokia. 19:30. 8€.

• 4 Tragos. Aratxu Kanala,

Erromo. 22:00. Doan.

• Ren Kore + Fuerza Bruta + Alshain + Korrektos.

Lutxanako Jaiak.

• Kashbad + Hurmurao + Pistoletak. Ikastola Rock 5. Ttattola, Hazparne.

20:00.

• IV. Hard is Rock Fest: Devil´s Train + Ethos + Night Demon + Blast Wave + Evil Killer. Tunk! Aretoa, Irun. 20:00. 15/18€.

MAIATZAK 4

• The Icer Company.

Coppola taberna, Bilbao.

20:00. Doan.

• Danni Leigh. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00.

• The Breed + Citizen Kane.

Mogambo, TrintxerpePasaia. 18:30. 5€.

MAIATZAK 7

• Appaloosa + Madeleine.

Le Bukowski, Donostia.

20:00 • Indoctrinate + Ernia.

Mogambo Aretoa, Trintxerpe-Pasaia. 20:30.

5€.

MAIATZAK 8

• Josh Rouse & The Long Vacations Vs The Violent Femmes. Kafe Antzokia, Bilbao. 21:30. 15/18€.

• Radio Days. Le Bukowski, Donostia. 20:00.

• Hotel Wrecking City Traders + Meido. Sentinel Rock Club, Erandio. 20:30.

• La Pegatina. Jimmy Jazz, Gasteiz. 21:00. 12/15€.

MAIATZAK 9

• E.H Sukarra + Jare.

Bermeoko Kafe Antzokia, Bermeo. 23:00. 6€.

• Lucifer Star machine + B.C Bombs + Kaleko Urdangak + Madskins.

Sonora Aretoa, Erandio.

20:00.

• A Perfect Night at Jimmy

Jazz: Lou Reed Omenaldia.

Jimmy Jazz, Gasteiz. 20:30.

12€.

• John Parish + The Nortshagirres. Gaztemaniak Programa. Psilocybenea, Hondarribia. 22:00. 7€.

• Morau ta Beñardo.

Subegi Elkartea, Ibarra.

20:00.

• Kriminal Forceps + Egan.

Otxartaga plaza, Ortuella.

22:00. Doan.

• Ñaco Goñi + Steve Zee. Motz Taberna, Urretxu.

22:00.

MAIATZAK 10

• Vendetta. Herriko Plaza, Azkoitia. 23:30. Doan.

• La Fuga + Zoe. San Agustin Kulturgunea, Azpeitia. 23:00.

• 13 batas + Radiaktive Kids + Screamers and Sinners + The Weapons. Txarraska Gaztetxea, Basauri. 22:00.

5€.

• Ur Beltz jaialdia: Gallon Drunk + Bob Log III + ZZZ´s + Pelo Mono + Frank.

Intxaurrondoko Kultur Etxea, Donostia. 21:00.

15/18€.

• The Coup. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00. 15/18€.

• Kase o Jazz Magnetism.

Jimmy Jazz, Gasteiz. 21:30.

15/18€.

• Lucifer Star Machine + B.C Bombs. Gaztetxea, Gasteiz. 21:00.

• Gora Gora Kids. Nebula Taberna, Iruñea. 13:00.

• Pat Benetan. Itzurun Taberna, Zumaia. 20:00.

MAIATZAK 12

• Johnny Winter. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00.

MAIATZAK 16

• Willis Drumond. Txalintxo taberna, Azkoitia. 23:00.

Doan.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

• Son of Kick Live + Odezenne + DSF. Atabal, Biarritz. 21:00. 9/12€.

• Victor Rutty + Jesuly + Mitto. Rock Star, Bilbao.

20:30. 10/12€.

• Grises + Perro. Backstage, Bilbo. 21:00 12/14€ • Zizka Mizka + Skakeitan + Glaukoma + DJ Makala.

Txozna Gunea, Derioko Jaiak. 22:00. Doan.

• Familia Real + Torpedo. Le Bukowski, Donostia. 20:00.

8/10€.

• Subestimados + Blood as Ink. Sentinel Rock Club, Erandio. 20:30. 6€.

• Arizona Baby + The Allers. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00. 14/16€.

• Kalimotxo Rock. Jimmy Jazz, Gasteiz. 20:30. 10/13€.

• Reincidentes + Zain + Bela Dj. Gaztetxea, Hernani.

22:00. 10/12€.

• Vendetta + Boulevard des Airs. Totem Aretoa, Iruñea.

21:00. 9/12€.

• Brigada Improductiva + Gora Herria. Otxartaga Plaza, Ortuella. 22:00.

• La Hora del primate + Norman. Gaztetxea, Soraluze. 21:00.

• Hi Exekutibo + Taupada.

Eitzako Jaiak, Zumarraga.

22:30.

MAIATZAK 17

• MAZ Basauri Jaialdia: Ero + La Hora del Primate +Zea Mays + Willis Drummond.

19:00.

• Elisma + Indomables. Crazy Horse Aretoa, Bilbao. 22:00.

5€.

• Dünedain + Sabotaje.

Edaska Taberna, Barakaldo.

21:30. 10/12€.

• Frantzeska + Gatibu + DJ Bull. Txozna Gunea, Derioko Jaiak. 22:00. Doan.

• Los Chichos. Plateruena, Durango. 21:00.

• Exceso + Zadors. VIII. Jonny Brusko Memoriala.

Hell Dorado, Gasteiz. 22:00.

7/10€.

• Pierrot. Harralde taberna, Getaria. 22:30.

• Ze Esatek! + Akerbeltz.

Otxartaga Plaza, Ortuella.

22:00.

MAIATZAK 20

• Rat Zinger. Txalintxo

taberna, Azkoitia. 23:30.

Doan.

• Kenny Garrett. BBK Aretoa, Bilbao. 0:00.

MAIATZAK 23

• Dub Greetings: Roberto Sánchez / Dubby Ambassah & Bom Bass Hi-Fi. Atabal, Biarritz. 21:00. 8€.

• Quique González. Jimmy Jazz, Gasteiz. 21:00. 18/21€.

• Rising. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00. 12/15€.

• The Gratix + Big Mouth.

Xurrut taberna, Gorliz.

20:30. Doan.

MAIATZAK 24

• Prima Donna + Lambretta Suede & The Motel 6. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00.

12/15€.

• Saharari Kantari 2014: Vendetta. Jimmy Jazz, Gasteiz. 20:00. 8/6€.

• Todo o Nada + Fee Reega + Drommendolker + Physis Versus nomos. Mogambo Aretoa, Trintxerpe-Pasaia.

21:00. 5€.

MAIATZAK 27

• Terence Blanchard.

Campos Antzokia, Bilbao.

20:00.

MAIATZAK 28

• Touche Amore + Birds in Row + The Rodeo Idiot Engine. Atabal, Biarritz. 21:00.

9/12€.

MAIATZAK 30

• Pierrot. Izaro Irish Taberna, Bermeo. 23:00.

• Mamá Ladilla. Azkena, Bilbao. 21:30. 10/12€.

MAIATZAK 31

• Kashbad + Tutan Come On. Big Star Aretoa, Atarrabia. 23:00. 8/10€.

• Iron What?. Jimmy Jazz, Gasteiz. 20:45. 8/10€.

• Dorian. Jimmy Jazz, Gasteiz. 21:30. 18/15€.

• The Swinging Neckbreakers + Danny and The Champions of the World. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00. 14/17€.

• Bad Sound System + Norte Apache + Basati Sound.

Mamariga Plaza, Santurtzi.

22:00. Doan.

• V. UsoPop Festibala: Anari & Aguxtin Alkhat + Sebastien Schuller +

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

Mobydick Band + Kid Wise.

Sara-Lizarrieta. 15:30

MUSEOAK//

EKAINAK 6

ARABAKO ARTE EDERREN MUSEOA:

• Reincidentes + Trikizio.

Eusko Gudariak Plaza, Gallarta. 22:00. Doan.

• Costa. Jimmy Jazz, Gasteiz. 22:00. 10/13€.

EKAINAK 7

• Electric Eel Shock + Tutan Come On. Psilocybenea, Hondarribia.

22:00. 10/12€.

EKAINAK 12

• Caspian. Kafe Antzokia, Bilbao. 20:30. 18/15€.

EKAINAK 13

• DSF Party: Mondkopf + DSF. Atabal, Biarritz. 20:00.

8€.

• Reincidentes + Trikizio.

Eusko Gudariak Plaza, Gallarta. 22:00. Doan.

• Hollis Brown.

Psilocybenea, Hondarribia.

22:00. 10/12€.

• Joseba Tapia. Aita Mari Zinema, Zumaia. 22:00.

EKAINAK 14

• Dr.Queen. Jimmy Jazz, Gasteiz. 21:00. 16/20€.

EKAINAK 19

• Skid Row + Buckcherry + Buffalo Summer. Santana 27, Bilbao. 30€.

• Against Me. Jimmy Jazz, Gasteiz. 21:00. 17/20€.

EKAINAK 20

“Quintin de Torre eta Julio Beobide, bi euskal imajinagin”. 2014/10/05ra arte.

BILBOKO ITSASADARRA ITSAS MUSEOA: • “Gabarra Athletic”.

2014/09/28ra arte.

BILBOKO GUGGENHEIM MUSEOA: • “Ernesto Neto: naraman gorputza”.

2014/05/18ra arte.

• “Guggenheim Bilbao Bildumaren aukeraketak IV”. 2014/08/31ra arte.

• “Yoko Ono. Half-AWind Show. Atzera begirakoa”. 2014/08/31ra arte.

BILBOKO ARTE EDER MUSEOA: • “Markus Lüpertz.

Materia y forma”.

2014/05/18.

• Antoni Tàpies-en “L’Esperit Català”.

2014/06/30ra arte.

• “Japoniar artea eta japonismoa”.

2014/09/15ra arte.

EKAINAK 21

BILBOKO ARTELAN ETA BERREGINEN MUSEOA:

EKAINAK 22

BIZKAIKO EUSKAL MUSEOA:

• The Birra´s Terror + The Gratix. La Botica, Portugalete. Doan.

• Screamers and Sinners + Papalagi. Le Bukowski, Donostia. 20:00. 5/7€.

• Airbourne. Santana 27, Bilbao. 21:00. 20/25€.

UZTAILAK 19

• Zea Mays. Herriko Plaza, Azkoitia. 23:00. Doan.

UZTAILAK 24

• Robert Plant and The Sensational Space Shifters + The North Mississippi Allstars. Guggenheim Museoko zabalgunea, Bilbao. 20:00. 45/50€.

• “Vía Renecimiento”.

2014/06/22ra arte.

• “Aisiaren aurkikuntza”.

2014/06/22ra arte.

BIZKAIKO ARKEOLOGIA MUSEOA: • Museoa aztarnaz aztarna: “Sakonako erromatar garai berantiarreko altxorra (Errigoiti)”. 2014/05/04ra arte.

DONOSTIAKO UNTZI MUSEOA: • “Gipuzkoako itsasaldea artean”. 2014/06/29ra arte.

DONOSTIAKO SAN TELMO MUSEOA • “Galiarren aroan.

Cesar aurreko Akitania”.

2014/05/25ra arte.

• “Soft Focus”, Asier Mendizabalen argazkierakusketa. 2018/12/31ra arte.

• “Ura, ibaiak eta herriak”. 2014/05/31ra arte.

ENKARTERRIETAKO MUSEOA: • “Enkarterriak, 100 urte Athleticekin”.

2013/11/30ra arte.

GASTEIZKO ARTIUM MUSEOA: • “Irrati librea.

Elkarrekin lotutako irudien pedagogiak”.

2014/08/31ra arte.

• “Herri altxorra”.

2014/08/31ra arte.

• “Xuxurlaka”.

2014/08/24ra arte.

GERNIKAKO EUSKAL HERRIA MUSEOA: • “Aranoa eta Guezalaren Gernikak.

Eresoinka kasua”.

2014/09/14ra arte.

GETARIAKO CRISTOBAL BALENCIAGA MUSEOA: • “Cristóbal Balenciaga.

Legatu denboragabea.

Bilduma III”. 2014/10/31ra arte.

IRUNGO OIASSO MUSEOA • “Vasconia, tierra intermedia. Ritos funerarios de frontera”.

2014/09/03ra arte.

• “Lehen aldira begira, artea haitzuloetan”, Maximina Espesoren erakusketa. 2014/05/04.

23

Euskal gazteria politikak Europan erreferente Jon Redondo Gazteria eta Kirol Zuzendariak eta EGKko Itsaso Anduezak Europar erakundeekin lan erronda proaktiboa burutu dute Euskadiko Gazteriaren II. Plana bat dator Europako programazio berriarekin. Hori da, hain zuzen ere, Europar Batzordeko Gazteria Zuzendaritzak eta Lankidetza Zuzendaritzak azpimarratu dutena, eta ez hori bakarrik, Eusko Jaurlaritzako Gazteria eta Kirol Zuzendaritzak gauzatzen duen ekimen eta ekintzen abangoardia izaera eta erreferentzialtasuna ere nabarmendu dute.

Eusko Jaurlaritzako Gazteria eta Kirol zuzendaria den Jon Redondo eta Euskadiko Gazteriaren Kontseiluko (EGK) presidentea den Itsaso Andueza Europan izan dira berriki bertako erakunde eta gazteriaren europar plataforma nagusietako ordezkariekin lan erronda proaktiboa burutzen. Andueza, adibidez, Europako Gazteriaren Foroan izan da

Eskualdeetako Batzordean europar gazteriaren beste 150 ordezkarirekin batera. Batzorde honen xedea, halaber, gomendioak adostea eta gazteen ahotsa europar agendan indartzea da.

Lan erronda honen barruan, aipatu bi ordezkariak Izaskun Bilbao euskal eurodiputatuarekin ere izan dira.

Euskal ordezkaritzaren lan agendaren helburua 2014-2020 sasoiko europar programazio berriak gazteriaren alorrean eskaintzen dituen aukerak aztertzea eta Eusko Jaurlaritzaren Gazteriari buruzko II. Planaren baitan biltzen diren ekintza eta ekimenak kontrastatzea izan da.

Bere aldetik, Euskadiko Gazteriaren Kontseiluaren (EGK) eta beraren homologo europarren arteko lankidetza

sustatu eta sinergia eta lankidetza-bide berriak esploratu nahi izan dira Gazteria Kooperantearen Programaren baitan.

Besteak beste, gazteen langabeziaren aurkako borroka; gazteriaren inplikazioa enpresa-ekintzailetzako ekimenetan; gazteria europar agendan; gazteen emantzipazioa; boluntariotza eta gaztemugimenduak indartzeko bideak izan dira jorratu diren gai nagusenetako batzuk.

Gogoratu beharra dago Euskadi izango dela ekainetik aurrera eta abendura bitartean Autonomia Erkidegoek gazteriaren alorrean izango duten partehartzearen koordinaziorako arduraduna.

Bilera hauei esker, gainera, lankidetza-bide bat ahalbidetu da Europako Gazteriaren Foroarekin eta AISECekin.

HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA

DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN, POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA

Gazteria Zuzendaritza

Dirección de Juventud

Araba Eusko Gazteen Informazio eta Dokumentazio Zentro Koordinatzailea. Donostia kalea, 1 01010 Gasteiz. • 945 019539 • www. gazteinformazioa.net •gazteinformazioa@ejgv.es • gazteinfoeuskadi@gmail.com Arabako Gazte Informazio eta Dokumentazio Lurralde Zentroa. Probintzia plaza 13, behea 01001 Gasteiz • 945 181700 • www.alava. net/ifj • www.gazteinformazioa.net • www. facebook/infogaztea.araba • informazioa@ifj. alava.net Gasteizko Udala. Gazte Informazioko Udal Bulegoa. Espainia plaza behea. 01001 Gasteiz • 945 161330 • www.vitoria-gasteiz.org/ omij • www.vitoria-gasteiz.org/gazteria • coordinaomij@vitoria-gasteiz.org

fundacionede.org Txorierriko Gazte Informazio Bulegoa. Txorierri etorbidea, 9, behea 48160 Derio • 688 629965 • www.txorierrikogazteak.com • oij@etxorierri.com Durangoko Gazte Informazio Bulegoa. Pinondo Plaza, 1 48200 Durango • 94 6030030 • informazioa@durango-udala.net Erandioko Gazte Informazioa Bulegoa. Irailaren 23 enparantza 48950 Erandio • 94 6025891 • gazteinfo@erandioko-udala.net Ermuako Gazte Informazio Bulegoa. Lobiano Kultur Gunea. Goienkale, 10 48260 Ermua • 943 708700 • oij-gib@udalermua.net

Arabako Kampuseko Gazteentzako Informazio Bulegoa. Apraiztarrak 1- Unibertsitate-Pabiloia 01006 Gasteiz • 945 014336 • www.ehu.es • www.gazteinformazioa.net • oij-ar@ehu.es

Mugarri Gazte Informazio Gunea. Mugarri Gazte Etxea. Elizarako Sarbidearen Kalea, 2 48450 Etxebarri • 94 4261861 • www.mugarri. net • mugarri@mugarri.net, mugarri.gazte@ gmail.com

Laudioko Lamuza Gazte Informazio Gunea.

Lamuza 13 01400 Laudio • 94 4034921 • infogazte@laudiokoudala.net

Galdameseko Gazte Informazio Gunea. San Pedro, 6 48191 Galdames • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org

Bizkaia

Gernika-Lumoko Gazte Informazio Bulegoa.

Foru Plaza, nº 2 48300 Gernika-Lumo • 94 6270215 • gazteger@sarenet.es

Bizkaiko Gazteriaren Informaziorako Lurralde-Zentrua. Rekalde Zumarkalea, 30 - 1, 48009 Bilbao • 94 6083926 /94 6083920/94 6083934 • www.bizkaia.net/gazteria • gazteinformazioa@bizkaia.net

Getxoko Gazte Informazio Bulegoa. Tangora Etxea. Algortako Etorbidea, 98 48991 Getxo • 94 4910114 • gaztebulegoa@getxo.net

Abanto -Zierbenako Gazte Informazio Bulegoa.

Bizkaia Plaza, 3 (Atzealdea) 48500 AbantoZierbena • 94 6363769 • gazteria@abantozierbena.org

Gordexolako Gazte Informazio Gunea. Molinar Plaza, 11 48192 Gordexola • 638 050 762 • gazteplana1@enkarterrialde.org

Ikusi Makusi Baliabide Zentroa. Areitzo, 2 48810 Alonsotegi • 94 4980807 • ikusimakusi@alonsotegi.net

Gorlizko Gazte Informazio Gunea. Krutzeta, 5 48630 Gorliz • 94 6774000 • gazteria@gorliz. net

Zornotzako Gazte Informazio Bulegoa. Zelaieta Parkea, s/n 48340 Amorebieta-Etxano • 94 6300649/50 • www.ametxgazteria.net • gazteinfo@ametx.net

Gueñeseko Gazte Informazio Gunea. Enkarterri, 2 48840 Güeñes • 94 6690877• www.gugaz. org • info@gugaz.org

Arrigorriagako Gazte Informazio Bulegoa.

Gaztegune. Ugertza bidea, 1 48480 Arrigorriaga • 94 6001876 • gaztegunea@ arrigokultura.org Artzentaleseko Gazte Informazio Gunea.

Lehendakari Aguirre, 23 48870 Artzentales • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org Gaztezer Balmasedako Gazte Informazio Gunea.Pio Bermejillo, 19 48800 Balmaseda • 94 6800240 • www.balmabegi.com • www. balmaseda.net • gaztezer@balmaseda.net Barakaldoko Gazte Informazio Zentrua. San Juan, 17 48901 Barakaldo • 94 4789596 / 94 4789599 •www.gaztebulegoa.net • gaztebulegoa@barakaldo.org Gurutzetako Gazte Informazio Gunea. Balejo, 4 48903 Barakaldo • 94 4789487 • www. gaztebulegoa.net • gaztebulegoa@barakaldo. org Zirtzart Gazte Informazioko Udal-Bulegoa.

Basozelai, 11 48970 Basauri • 94 4666430 • www.facebook.com/basaurion • zirtzart@ basauri.net Bermeoko Gazte Informazio Bulegoa. GizarteKultura Etxea Irakaskintza, 14-16 48370 Bermeo • 94 6179158 •www.giz.bermeo.org • giz@bermeo.org BIZ Bilbao Informazio Zerbitzua. Zabalguneko Eraikina. Zabalguneko Plaza, 11 48009 Bilbao • 94 4204488 • bilbaoiz@ayto.bilbao.net EDEko Gazte Informazio Bulegoa. Simón Bolívar, 8 B –behea 48010 Bilbao • 94 4029090 • www.fundacionede.org • gazteinformazioa@

Arratiako Gazte Informazio Bulegoa. Igorreko Kultur Etxea. Elexalde, 8 48140 Igorre • 639 018133 • gib-arratia@gorbeialdea.com Karrantzako Gazte Informazio Gunea. Concha Enparantza, 1 48895 Karrantza • 638 050762 • gazteplana1@enkarterrialde.org Lanestosako Gazte Informazio Gunea. Manuela Sainz de Rozas, 1 48895 Lanestosa • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org Euskal Herriko Unibertsitatearen Bizkaiko Campuseko Gazte Informazio Bulegoa.

Sarriena auzoa, z/g, Apia Bidea (Gizarte eta komunikazio behealdea) 48940 LEIOA • 94 6015100 • oij-bi@ehu.es Aterpe Leioa Gazte Informazio Zentroa.

Aldapabarrena, 2 48940 Leioa • 94 4055850 • gazte@leioa.net Lekeitioko Gazte Informazio Bulegoa. Eliz Atea, 12 48280 Lekeitio • 94 6243591 • gaztebulegoa@lekeitio.com Mañariko Gazte Informazio Gunea. Herriko plaza, z/g 48212 Mañaria • 94 6818998 • kultura.manaria@bizkaia.org Mungiako Gazte Informazio Bulegoa. Arana Goiri´tar Sabin, 13 48100 Mungia • 94 6553353 • mungia.gib-oij@astiune.com Muskizko Gaztegune. Meatzari Plaza, 2 48550 Muskiz • 94 6708037 • www. muskizkogaztegunea.blogspot.com • gaztebulegoa@muskiz.com

Busturialdeko Gazte Bulegoa. Zubietaerrota Eraikina, Kurtzero auzoa 48392 Muxika • 670 509752 • www.busturialdekogazteplana.com • gaztebulegoa@busturialdekogazteplana.com Induma Informazio Bulegoa. Zubieta, 16 48410 Orozko • 94 6339945 • infoinduma@yahoo.es Plentziako Gazte Informazio Gunea. Goenkale, 25n 48620 Plentzia • 94 6770989 • gazteinfo. plentzia@bizkaia.org Gazte Informazio Zentroa. Santa Clara Kultura Zentroa. Martín Fernández Villarán, z/g 48920 Portugalete • 94 4729313 • www.juventudportugalete.org • juventud@ portugalete.org • gaztegela@gmail.com Portugaleteko Gazte Informazio Gunea Gazte Gela. Zubeldia Maisua, z/g 48920 Portugalete • 94 4616638 • www.juventudportugalete.org • aulajoven@portugalete.org Gaztebox Santurtziko Gazte Informazio Bulegoa.

Santurtzi Parkea, z/g 48980 Santurtzi • 94 4836110 • gib-oij@santurtzi.net Sopelanako Gazte Bulegoa. Kurtzio Kultur Etxea, Mendieta, 11 48600 Sopelana • 94 4065505 • www.sopelanagaztea.blogspot.com • www.sopelana.net • oij@sopelana.net Turtziozko Gazte Informazio Gunea.

Lehendakari Agirre, 61 48880 Turtzioz • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org Gazte Info Gazte Informazio Bulegoa.

Udiarraga, 39 48490 Ugao-Miraballes • 94 6322014 • gazteinfo.ugao@ortzadar.es Urduñako Gazte Informazio Gunea. Kultur Etxea. Andra Mari, z/g 48460 Urduña • 945 384884 • xarteaga@urduna.com Sestaoko Gazte Informazio Zentroa. La Iberia, z/g 48910 Sestao • 94 4956127 • cijsestao@ infonegocio.com Zallako Gazte Informazio Bulegoa. Madres Irlandesas, 4 48860 Zalla • 94 6391396 • www. ibilimunduan.com • oij@zalla.org • infogazte@ zalla.org

Gipuzkoa Andoaingo Gazte Informazio Bulegoa.

Ambrosia Olabide Zentroa. Pio Baroja kalea, 1.

20140 Andoain • 943 593911 • gibandoain@ euskalnet.net Arrasateko Gazte Informazio Bulegoa. Garibai Etxea. Biteri etorbidea, 3 20500 Arrasate • 943 252065 • www.gaztebulegoa.com • gaztebulegoa@arrasate-mondragon.net Astigarragako Gazte Informazio Puntua. Kultur Etxea. Kale Nagusia, 48. 20115 Astigarraga • 943 331067 • www.astigarraga.net • gazteinfor@astigarraga.net Azkoitiako Gazte Informazio Bulegoa. Aita Madinabeitia plaza z/g 20720 Azkoitia • 943 026027 • www.artxamendi.net • gib@ euskalnet.net Azpeitiako Gazte Informazio Bulegoa. Plaza Txikia z/g 20730 Azpeitia • 943 157160 • gib@ azpeitia.net Gipuzkoako Gazte Informazio eta Dokumentazio Lurralde Zentroa. Gaztegunea. Anoeta, 28 20014 Donostia-San Sebastián • 900 110111 / 943 472617 • www.gipuzkoangazte.info • ctij1@gipuzkoa.net

Gipuzkoako Campuseko Gazte Informazio Bulegoa.Ignacio M. Barriola eraikina. Elhuyar enparantza, z/g 20018 Donostia • 943 018135 / 943 018138 • svrgazte@sv.ehu.es. svrbegaz@ sv.ehu.es Koldo Mitxelena kulturunea. Infoteka. Gazte Informazio Gunea. Koldo Mitxelena Kulturunea.

Urdaneta kalea, 9 20006 Donostia • 900 110 111 • www.gipuzkoangazte.info • ctij1@ gipuzkoa.net Donostiako Gazte Informazio Bulegoa. Goikoa jauregia. Mari kalea, 1. 20003 Donostia • 943 481435 • www.donostiagaztea.org/gazteinfo • gazteinfo@donostia.org Eibarko Gazte Informazio Bulegoa. Portaela Kultur Etxea, Bista Eder 10. 20600 Eibar • 943 708435 • infojuven.ei@eibar.net Elgoibarreko Gazte Informazio Bulegoa. Foruen Plaza z/g, 20870 Elgoibar • 943 257986 • www.elgoibar.org/webb/gazteriazalag.htm • gazteinformazioa@elgoibar.net Errenteriako Gazte Informazio Bulegoa.

Merkatuzar. Pablo Iglesias, 3. 20100 Errenteria • 943 449640 • www.gaztebulegoa.errenteria. net •gazteria@errenteria.net Hernaniko Gazte Informazio Bulegoa.

Hernaniko Udal Kiroldegia, Elkano z/g. 20120 Hernani • 943 552185 • www.hernani.net • kirola@hernani.net Hondarribiako Gazte Informazio Bulegoa.

Javier Ugarte 6. 20280 Hondarribia • 943 644752 • gip@hondarribia.org Irungo Gazte Informazio Bulegoa. Foruen Karrika, 2 behea. 20302 Irun • 943 505444 / 943 505643 • www.irun.org/igazte • infojuvenil@irun.org Lasarte-Oriako Gazte Informazio Bulegoa.

Manuel Lekuona Kultura Etxea. Geltoki kalea, 18. 20160 Lasarte-Oria • 943 376181 • www. lasarte-oria.org • gazteinfo@lasarte-oria.org Legazpiko Gazte Informazio Bulegoa.Kultur Etxea, Latxartegi, 3. 20230 Legazpi • 943 737203 • gazteria.le@legazpi.net Oiartzungo Gazte Informazio Puntua.

Mendiburu 5, behea. 20180 Oiartzun • 943 491105 • www.gazteoiartzun.net • gazteinfo@ oiartzun.org Oñatiko Gazte Informazio Puntua. Foruen Enparantza, 4 – behea. 20560 Oñati • 943 718257 • www.oinati.org • gazteinformazioa@ oinati.net Ordiziako Gazte Informazio Puntua. Barrena Jauregia Kultur Etxea, 2º - 3 20240 Ordizia • 943 805634 • www.ordizia.org • gazteria@ ordizia.org Tolosako Gazte Informazio Bulegoa. Antonio Maria Labaien Kultur Etxea, Triángulo 1. 20400 Tolosa • 943 670383 • www.zazpitantriangulon. com • gazteria@tolosakoudala.net Urnietako Gazte Informazio Bulegoa. Idiazabal 13 20130 Urnieta • 943 333973 • www.urnieta. org • gazteinformazioa@urnieta.org Villabonako Gazte Informazio Bulegoa. Katea Etxea. Kale Nagusia, 79 20150 Villabona • 943 694787 • gazteria@villabona.net Zarautzeko Gazte Informazio Bulegoa.

Zinema Pilotalekua. Zigordia Kalea, 34 20800 Zarautz • 943 005122 • www.zarautz.org • gazteinformazioa@zarautz.org

Teknologia Berriak Z3NBAK13TAN Whatsapp-ek aditzera eman duenez, egun bakar batean kudeatutako mezuen marka 64 milioi mezutan ezarri du. Marka honek 10 milioi mezutan gainditu du aurreko marka eta 37 milioitan duela urtebetekoa.

64 Berriki ezagutzera eman den azterlan baten arabera, smartphone erabiltzaileen %42k, noizbait, bere telefonoa apurtu du.

Matxurarik ohikoena pantailako kristalarena omen da.

42 Teknologia Berriek ikasleen trebakuntza ohiturak aldatu dituzte. Horrela, goi mailako hezkuntza burutzen ari diren ikasleen erdiak sakeleko telefonoa trebakuntza bilatzeko tresnarik nagusiena duela adierazten du. Antzeko kopuruetan aurkitzen da eduki multimediak erabiltzen dituzten irakasleen kopurua.

50 26

Telebista ikusi telebistarik gabe

Gazteek telebista bestelako gailuetan ikusten dute Azterlan batek jada askok imajinatzen zutena konfirmatu du: gazteek telebistako edukiak eta pelikulak ikusten dituzte bestelako gailuak erabiliz, batez ere, ordenagailuak, sakelako telefonoak, tabletak eta bideokontsolak. Azterlana EE.BBetan burutu da 14 eta 24 urte bitarteko gazteen artean eta hauetatik, erdiak baino gehiagok (% 56) telebistako edukiak telebista ez den bestelako gailuren batean ikusten dituela adierazi du.

Aipatu adin tarteko belaunaldi hau da horrelako kontsumo ohiturak azaltzen dituen lehena.

Azterlana burutu duen Deloitte konpainiako Gerald Bensonek

adierazten duen moduan, “telebista soilik telebistan ikusten denaren ideia, jada, ez da zuzena�. Adituen ustetan, hau ez da sorpresa handia, izan ere, zenbait urte eman ditugu jada telebista ez den bestelako pantailak erabiltzen. Dena den, azpimarratzekoa da, belaunaldi gazteenen artean, lehen aldiz, telebista pantailarik nagusiena ez izatea.

Belsonen ustetan hau IKTen garapenaren adierazle bat besterik ez da. Dena den, telebistak pantailarik nagusiena izaten jarraitzen du EE.BBetako etxebizitza eta adin tarte gehienetan, baita gailu berrien

erabilerara ohituta dauden beste batzuetara ere. Hala ere, aztertutako adin tarte ia guztietan telebista jada ez da erabiltzen den pantaila bakarra eta sakelako telefonoek edota tabletek gero eta tarte nabariagoa dute.

Joera aldaketa honek telebistako audientziak neurtzeko sistemetan eragin zuzena izan dezake. Horrela, horrelako neurketak burutzen dituen Nielsen enpresak datorren urtetik aurrera sakelako telefonoetan egiten diren kontsumoak ere bere azterlanetan barneratuko dituela aurreratu du.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

13 urteko haurren %90ak Internet erabiltzen du Estatu mailako azterlana

Abian Wikipedia osoa inprimatzeko ekimena Wikipedia Books Proyect Pedia Press alemaniar konpainiak ingelesezko Wikipedia osoa inprimatzeko ekimena du buruan. Enpresako bozeramaile batek adierazi duenez hau ekimen artistikoa litzateke eta ez du inolako asmo komertzialik.

Kontutan izan behar da, Interneten eraginez, duela zenbait hamarkada ezinbestekoak ziren entziklopedia gehienek bere ateak itxi behar izan dituztela, bai behintzat, paper euskarrian.

Pedia Pressek egindako kalkuluen arabera, 4 milioi artikulo inguru daude ingelesezko bertsioan eta horiek guztiak 10Gb-eko espazioa okupatzen dute disko gogor batean. Ondorioz, beti ere haien kalkuluen arabera, 1200 orrialdeetako 1000 liburuki inguru inprimatu beharko lirateke ekimen hau aurrera atera ahal izateko.

Entziklopedia hau gorde ahal izateko 80 metroko apalategi bat beharko litzateke.

Ekimena finantziatu ahal izateko konpainiak Crowdfunding kanpaina bat jarri zuen abian. Guztira, 50.000 dolar inguru behar zituzten baina, azkenean, laurden bat inguru besterik ez zuten jaso.

Hala ere, Pedia Press-ek ekimenarekin aurrera jarraituko duela adierazi du. Xedea, aurtengo abuztuan Londresen burutuko den Wikimanian aurkeztea izango da.

Estudio General de Medios (EGM) azterlana ezaguna da estatuko hedabideen inguruan egiten den kontsumoa aztertzen duelako. Baina azterlan honek, gainera, Interneten erabilera ere ikertzen du. 2014 urteari dagozkion datuen artean, aipagarrienetako bat Internetek gazteen artean duen barneratzea da, izan ere, estatuko 13 urteko haurren artean Interneten barneratzea % 90 ingurukoa da.

EGM delakoa 1996an hasi zen Interneten erabilera aztertzen eta urte hauetan guztietan erabileraren hazkundea esponentziala izan da. Horrela, 1996an egunero Internetera konektatzen zirenak biztanleriaren % 1 zen bitartean egun ia % 60ra iristen da. Bilakaera honetan, noski, zerikusi handia izan du smartphone delakoen agerpena. Horrela, erabiltzaileen %75k gailu hau erabiltzen du konektatzeko. Jarraian, gehien erabiltzen den gailua ordenagailu eramangarria litzateke (% 62).

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

2015ko abenduan

Agur Roaming, agur Europar Parlamentuak Roaming delakoa bertan behera uztearen alde bozkatu du (534 alde, 25 aurka eta 58 abstentzio). Roamingarekin, atzerrira joaten ziren erabiltzaileek gehiago ordaindu behar izaten zuten bere telefonoa erabiltzeagatik. Hau, datorren urtearen amaieran historiara pasako da, abenduaren 15ean, hain zuzen ere. Modu honetan, Europar Batasuneko beste herrialderen batera bidaiatzen duen europar hiritar batek bere herrialdean duen tarifa bera mantenduko du. Neurri honekin telekomunikazioen merkatu bateratu batera iristeko pausoak eman nahi dira.

Mario Bros hiru minututan Super Mario Bros 3 jokoaren erabiltzaile batek joko osoa 3 minututan amaitzea lortu du. Antza denez, erabiltzaile honek jokoa amaitzeko ‘glitch’ bat aurkitu du. Albistea bitxia da joko hau duela 26 urte kaleratu baitzen. Hau ez da joko hau ahalik eta azkarren amaitzeko egiten den lehen saiakera eta aurreko marka 10 minutu eta 25 segundutakoa zen.

Hori bai, kontutan izan behar da partida TAS (Tool Assisted Speedrun) delako moduan jokatu dela.

Beraz, emulatzaile batekin jokatzen da eta ez pertsona baten bidez.

27

Denborapasak ESAERA ZAHARRAK Ordenatu ondorengo hitzak modu zuzenean esaera zahar bat osatzeko ETA

HINTZEN.

EHORTZIREN

ETA

HI

AHANTZIREN.

BEHERAGO.

INBIDIA

GILEN

ORDUAN

ERE

HILEN,

ZENBAT

IZANGO

ETZI

IPURDIA

ZEN

ETZIDAMU

BURUA

MAHAIAN

BIHAR

GORAGO,

PARTITU

ETA

................................................................................

................................................................................

................................................................................

................................................................................

................................................................................

................................................................................

*****

*****

SUDOKUAK

ahantziren. (Guillermo, mañana moriras, pasado mañana te enterrarán, el día siguiente a pasado mañana te olvidarán).

3.) Gilen, bihar hilen, etzi ehortziren eta etzidamu

mahaian izango hintzen. (Tu también estarias presente en la mesa donde se repartió la envidia).

2.) Hi ere inbidia partitu zen

(Cuanto más alto el culo, más baja la cabeza).

ESAERA ZAHARRAK 1.) Zenbat eta ipurdia gorago, orduan eta burua beherago.

28

GURUTZEGRAMA 1.) Apalategi • 2.) Armiarma • 3.) Katigatu • 4.) Botilero • 5.) Xirimiri • 6.) Bildots • 7.)

Mutxikin • 8.) Getaria • 9.) Tapauka • 10.) Pottoka • 11.) Bizitore • 12.) Opaku • 13.) Lurra lantzeko tresna • 14.) Egur

*****

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

8

2 10

GURUTZEGRAMA 1.| Liburuak biltzeko altzaria.

2.| Sarean bizi den animalia.

3.| Nahastu, endredatu.

4.| Pilotariaren aholkulari.

5.| Euri fina.

6.| Arkume.

7.| Erretzen ez den zigarroaren zatia.

8.| Euskal kostaldeko herri errepikatua.

9.| Lepoa estaltzeko janzkia.

10.| Euskal Herriko zaldi txikia.

11.| Iparraldean; indartsu, kementsu.

12.| Argia pasatzen uzten ez duena.

13.| Lurra lantzeko tresna 14.| Egur.

GAZTEBERRI #98 | 2014 Martxoa-Apirila

7

6 11

14

9

13 3 1

12

5

4

29