Gb119 -azaroa 2016

Gazteberri Aldizkaria | 119. Zbk | 2016 Azaroa |

Gazteak eta sare sozialak: bizitza birtualera konektatuta

#119

ARGITARATZAILEA:

© Shareak Kultur Elkartea Lege Gordailua: Bi-1151-04 Tlf: 94 424 75 94 eposta: gazteberri@unionline.info http://www.gazteberri.eus ERREDAKZIOA Iparragirre, 17, 1.esk. 48009-Bilbao.

KOORDINATZAILEA Jon Mikel Zabalegi

PUBLIZITATERAKO-ESPAZIOA. NAHITA UTZI DUGU HUTSIK.

TESTUAK ETA DISEINUA Shareak Kultur Elkartea LAGUNTZAILEAK Nerea Segura, José Poza, Lohizune Loroño.

ARGAZKIAK Sergio Cotos, Markel Redondo, Alejandro Boyero, Artxiboa PUBLIZITATEA 943 053 488 | 629 229 185 INPRIMATZAILEA Zeroa Multimedia

Shareak Kultur Elkarteak ez du Gazteberri Aldizkarian adierazitako esanen eta iritzien erantzukizunik derrigor bere gain hartzen

EKINTZA HONEK EUSKO JAURLARITZAKO KULTURA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA HEZKUNTZA SAILEKO LAGUNTZA JASO DU

DEITU 94 4247594 EDO 943 053 488 ZENBAKIRA ESPAZIO HAU BETETZEKO HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza

DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN, POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA Viceconsejería de Política Lingüística

Aurkibidea 04 Gazteberriak z Espazio publikoan emakumeek duten beldurraren inguruko ikerketa egin du Emakundek z Egonkortasuna da gazteek enplegu batean gehien balioztatzen dutena z Finlandiak eskolako ikasgai guztiak bertan behera utziko ditu

08

Erreportajea: Kontsumo gutxiago.

Inpaktu gutxiago

20 Zientzia z Superilargia: haingertu. Hain urrun

22 Euskara z Euskal hedabideen sektorea datuetan. z Hitanoaren kaleko erabilera neurtu dute

14

Elkarrizketa: Iban Gonzalez

Azpeitian z Eusko Jaurlaritzak zortzi hiztegi terminologiko berri aurkeztu ditu

32 Sexua z Pornografiarekiko menpekotasuna arazoa bilakatzen ari da z Lehen sexu-harremana (II)

34 Teknologia berriak

26

Erreportajea: Bizitza birtualera konektatuta GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

z Espainia da biztanle bakoitzeko telefono gehien duen estatua z Europak 5G-rako banda zabala irekiko du z Vine-k pertsiana jaitsi du

42 Agenda 3

Gazteberriak FUNTS GEHIAGO ERASMUS+ PROGRAMARAKO Europar Batasunak 2.500 milioi euroko aurrekontu esleitu du 2017. urteko Erasmus+ programarako. Aurtengo aurrekontuarekin alderatuta 300 milioi gehiago bideratuko dira programa horretara eta 2014. urtean sortu zenetik aurrekontuan ematen den lehen igoera izango da. Aurrekontuaren zatirik handiena hezkuntzara eta trebakuntzara bideratuko da, 1.900 milioi euro, hain zuzen ere. Kirolari bideratuko den kopurua, berriz, 32 milioi ingurukoa izango da.

GAZTEENTZAKO EMANTZIPAZIO PROGRAMA Bilboko Udalak, gazteen emantzipazioa sustatu nahian, ‘Otxarkoagan Errotzea’ izeneko programa garatu du.

Programa horren barruan, gazteentzako alokairu bereziak eskainiko dira, 175 euroren truke hain zuzen ere. Eskaintza hori 35 urtetik beherako gazteei zuzenduta dago eta hiru urteko kontratua sinatzeko aukera ematen du, ondoren ere berritu ahal izango dena. Eskaintza horretaz baliatu ahal izateko Etxebiden izena eman behar da.

4

Espazio publikoan emakumeek duten beldurraren inguruko ikerketa egin du Emakundek “Kalea nirea da? Boterea, beldurra eta emakume gazteen ahalduntze-estrategiak espazio publikoetan” du izenburua María Rodó de Zárate eta Jordi Estivill i Casany-k, Emakundek urtero generoa eta berdintasuna gaiak lantzen dituzten lanei ematen dizkien beken barruan emakumeek espazio publikoan duten beldurraren inguruko lana egin dute. Egileek Barakaldo, Gasteiz eta Hernaniko 70 gazterekin egin dute lan eta, bereziki, neska eta mutil gazteek espazio

publikoak nola erabiltzen dituzten eta bertan zein esperientzia dituzten ikertu dute genero ikuspuntutik.

Ikerketak ondorioztatzen duenaren arabera, generoak eragin zuzena du beldurrean. Horrela, neskek mutilek baino arriskutsuago sentitzen dute espazio publikoa.

Beldur horrek eragin zuzena du emakumeen askatasunean, eta emakumeek hiritik

mugitzeko duten aukeran.

Neskek gehiegikeriari, eraso sexualei eta bortxaketari diete beldurra eta gazteak direnean beldur gutxiago badute ere, hau haziz doa adinarekin batera.

Mutilek ere beldurra dutela azaltzen dute baina kasu horretan, lapurreta edo eraso fisiko baten beldur dira. Emakumeen kasuan ez bezala, adinarekin beldur hori gutxitu egiten da.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

BEGOÑAZPI IKASTOLAKO ‘GAZTE ROL MODEL’ SARIAK 2016

BEATRIZ CHIVITE NAFARROAKO GAZTE SARIAREN IRABAZLEA

Urtero, Bilboko Begoñazpi Ikastolak lana eta elkartasuna ardatz dituen ‘Gazte Rol Model’ sariak banatzen ditu. Aurtengo irabazleak Labayru Ikastegiko sortzaile Ander Manterola eta Egile Corporation XXI Enpresako presidente Eduardo Junquera izan dira. Sariak azaroaren 14an banatu ziren Begoñazpin bertan. Sarituek Nestor Basterretxeak diseinatutako ikurra jaso zuten.

Beatriz Chivite Ezkiera izan da aurtengo Nafarroako “Gazte Saria”ren irabazlea.

Sariaren bidez, batzordeak Chiviteren ikasketaespediente, lan eta nazioarteko espediente “distiratsua”, hizkuntzen ezagutza, lan solidarioak egitea, eta lortutako sariak eta egindako argitalpenak aitortu nahi izan ditu. “Gazte Saria”-k 14 eta 30 urte arteko gazteak saritzen ditu gizarte modernoetako balio propioei lotutako ibilbide pertsonala dutenak eta beste gazte batzuentzat erreferentziak direnak.

ENPRESA IDEIEN GARAPEN IKASTAROA MUNDAKAN Busturialdeko gazteria zerbitzuek, eskualdeko gazte ekintzaileei zuzendutako “Negozio Ideien Garapen ikastaroa” antolatu du azaroaren 28 eta 30 bitartean.

Coach&Play enpresak eman du ikastaroa eta Lego Serious Play metodologia berritzailea erabili da.

Obra Social Ibercaja-k Erreportariak Sarean 2016-2017 Lehiaketa jarri du abian. Lehiaketa horren xede nagusia ikasleen artean zientzia, teknologia eta finantza-hezkuntzaren inguruko interesa sustatzea da. Erreportariek aipatu gai horien inguruko idatzizko zein ikus-entzunezko lanak aurkez ditzakete. Argibide gehiago: obrasocial. ibercaja.es

Eusko Jaurlaritzako haur eta nerabeen arretarako

‘Zeuk esan’ zerbitzuak 526 dei izan ditu abuztura arte. Dei horietatik guztietatik erdia inguruk bullying eta ziberbullying kasuekin zerikusia izan dute. Dei gehienak adingabeek egiten dituzte baina zalantzak dituzten gurasoek ere zerbitzu horretaz baliatzen dira, bereziki, banaketa baten ostean sor daitezkeen arazoak direla eta.

“Hizkuntza politikan den adostasun faltak hiztunei eragiten die: bere hizkuntzak gatazka sor dezakeela ikusten dute”

ERREPORTARIAK SAREAN LEHIAKETA

EUSKO JAURLARITZAREN HAUR ETA NERABEEN ARRETARAKO TELEFONOAK JASOTAKO DEIAK ABUZTURA ARTE

NATXO SOROLLA. Soziologoa eta katalanak Huescako ekialdean bizi duen egoera aztertzen duen doktorego-tesiaren egilea.

AIALAKO KOADRILLA TALENTU GAZTEAREN BILA Arabako Aialako koadrillak talentu gaztea behar du. Demola finlandiar plataforman oinarrituta, eskualdeko hiru enpresek dituzten proiektu berritzaileak aurrera ateratzeko hamabost gazteren beharra dute.

Gazteek azaroaren 22ra arte izan dute izena emateko aukera.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

ETXEBIZITZAREN BEHATOKIEN III. FOROA. Etxebizitzaren Euskal Behatokiak antolatuta, azaroaren 17an Etxebizitzaren Behatokien III. Foroa burutu zen Bilbon. Elkarren arteko komunikazioa eta lankidetza errazteko bildu dira Sustapen Ministerioko Etxebizitzaren eta Lurzoruaren Behatokia eta hainbat autonomiaerkidegoetako etxebizitzaren arloko erakundeak.

EUSKADIKO GAZTEAK LANKIDETZAN 2017 KARTEL LEHIAKETA. Abenduaren 13ra arte zabalik izango da datorren urteko Euskadiko Gazteak Lankidetzan programarako kartel lehiaketa. Irudiarekin batera, gazteak programan parte hartzera animatzeko aproposa den lelo bat ere bidali behar da. Info+: gazteaukera.euskadi.eus

5

BIKOIZTU EGIN DIRA IKASLEEN ALDETIK IRAKASLEEK JASAN DITUZTEN ERASOAK

Egonkortasuna da gazteek enplegu batean gehien balioztatzen dutena 16 eta 29 urte bitarteko gazteen 2/3ak lana egiteko bere hiritik atera beharko duela uste du Centro Reina SofĂ­a-k egin duen ikerketa baten arabera, egonkortasuna da Estatuko gazteek (% 72) enplegu batean gehien balioztatzen dutena. Ezaguna da gazteenpleguan prekarietatea nagusi dela eta ikerketa horrek, gainera, kopuruak jarri dizkio. Horrela, 16 eta 19 urte bitarteko gazteen langabezia tasa % 60tik gorakoa da; 20 eta 24 urte bitartekoen artean, aldiz, hogei puntu baxuagoa (% 43,2). Gazteak ez dira itxaropentsu azaltzen bere etorkizunaren inguruan: lautik hiru edozein lanpostutan lan egin beharko duela uste du eta erdiak (% 45,5) bere lan-aukerak bere gurasoek izan zituztenak baino okerragoak izango direla uste du. Gainera, gazteen %65,2k lana aurkitzeko beste hiri batera mugitu beharko duela uste du.

6

Irakasleen ANPE sindikatuak ezagutzera eman duenez, irakasleek ikasleen aldetik jasan dituzten jazarpen kasuak bikoiztu egin dira Estatumailan. Horrela, sindikatuak jaso dituen ziberjazarpen kasuen kopurua % 9tik % 19ra pasa da. Guztira, 1.961 izan ziren pasa den ikasturtean salaketaren bat jarri zuten irakasleak.

Jazarpen kasu gehienak ikasgelan ateratako argazkiak eta sare sozialen bidez egindako iruzkinen ingurukoak izan ziren.

Azpimarratzekoa da, hainbat kasutan, salaketak ikasleen gurasoek egindako mehatxuak direla eta jarri zirela. ANPEtik salatu dutenez, oso kezkagarria da Lehen Hezkuntzako irakasleek pairatzen duten jazarpen kopuruan izan den hazkundea.

2020. urterako

Finlandiak eskolako ikasgai guztiak bertan behera utziko ditu Finlandiako hezkuntzasistemak aintzatespen handia du mundu osoan.

Hezkuntzaren ebaluaziorako erabiltzen diren sailkapen gehienetan finlandiarrak lehen postuetan azaltzen dira. Hala ere, finlandiarrek hezkuntza-sistema hobetzen jarraitu nahi dute eta horretarako iragarri duten eraldaketa harrigarria da.

Izan ere, bertako Hezkuntzasailburu Marjo Kyllonenek azaldu duenez, 16 urtetik gorako hezkuntza maila guztietan eskola-ikasgai guztiak bertan behera utzi eta diziplina-anitzeko formatu batera jo nahi dute.

Beraz, akabo, matematika, historia edo zientzia-eskolak.

Sistema berri horretan, ikasle bakoitzak gai edo fenomeno bat aukeratu beharko du bere interesen arabera.

Irakaslearen lana gai hori ikuspegi desberdinetatik jorratzea izango da. Adibidez, ikasle batek II. Mundu Gerra aukeratuko balu, gai hori historia, geografia eta matematika jorratuz ikasiko luke.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Kontsumo gutxiago.

Inpaktu gutxiago Europar Batasunak egin duen ikerketa baten arabera, hiritarron kontsumo ohiturak direla eta berotegi-efektua duten gasen emisioen % 60 sortzen da eta uraren % 80 kontsumitzen da. Herrialde industrializatuetan bizi diren biztanleen inguruneinpaktua beste herrialdeetakoena baino 6 bider handiagoa da.

Munduko Osasun Erakundeak egin dituen kalkuluen arabera, bost minutuko dutxa batean, batez beste, ia 100 litro ur xahutzen dira. Erakunde berak herrialde aberatsenetan ur-konstumoa % 150ean murriztu beharko litzatekeela gomendatzen du.

8

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

9

H

il honen hasieran, Donald Trump-ek Estatu Batuetako presidentetzarako hauteskundeak irabazi ditu. Hauteskunde horien emaitzak kezka handia sortu du mundu mailan Trump-ek kanpainian esandakoengatik. Kezka gehien sortzen duen gaietako bat AEBk klima-aldaketaren inguruan etorkizunean izango duen jarrera da. Izan ere, Trumpek urte hasieran Parisen lortutako akordioa beteko ez duela iragarri du.

Klima-aldaketaren inguruan hitz egiten denean, sarritan,

10

erantzukizuna gehien kutsatzen duten herrialdeetan jartzen da.

Gaur egun, Txina da berotegiefektuko gasen emisio gehien duen herrialdea eta Estatu Batuak bigarren postuan kokatzen da. Hala ere, datu objektibo horiek aintzat hartu behar badira ere, Europar Batasunak arazo hau beste ikuspegi batetik aztertzeko aukera ematen duen azterlan baten emaitzak aurkeztu berri ditu. Aipatu ikerketak, ingurune-inpaktuaren ardura Txinaren moduko herrialde ekoizleengan jarri beharrean,

ADI KOMUNEAN EGITEN DUZUN UR KONTSUMOAREKIN! Kontsumitzen dugun uraren % 75 baino gehiago komunean kontsumitzen dugu. Gaizki itxitako iturri batek 34.000 litro baino gehiago xahutu dezake urte batean.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

herrialde industrializatutako kontsumitzaileengan jartzen du.

Izan ere, Txinan gure artean kontsumitzen diren milioika produktu ekoizten dira. Beraz, noren ardura da inguruneinpaktua? Ekoizlearena ala kontsumitzailearena? Esan dugun moduan, Txina da gehien kutsatzen duen herrialdea, baina, paradoxikoki, bere aztarna ekologikoa ez da hain handia.

Aztarna ekologikoak ingurunean sortzen diren eraginen multzoa adierazten du, behar diren

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

baliabideak zein komunitatearen kontsumo eredua mantentzeko sortzen diren hondakinak kontuan hartuz. Txinako biztanleria oso handia denez eta bertan ekoizten diren produktu gehienak atzerrian kontsumitzen direnez, bertako aztarna ekologikoa nahiko baxua da.

Europar Batasunarentzat ekologia lehentasun bat da eta, horregatik, europar hiritarren artean bizitzeko era ekologikoak sustatu nahian, GLAMOURS izeneko proiektua garatu da.

Proiektu horren esparruaren

barruan bost kontinentetako 43 herrialdetako kontsumitzaileen ingurune-inpaktua aztertu duen ikerketa burutu da.

Azterlan horren emaitzak Journal of Industrial Ecology aldizkarian argitaratu dira eta oso datu interesgarriak utzi ditu. Adibidez, ikerketa horren arabera, berotegiefektuko gasen % 60 inguru herrialde industrializatutako kontsumitzaileen ardura litzateke.

Kontsumitzaile horiek ere mundu osoan kontsumitzen den uraren % 80 kontsumituko lukete.

11

INGURUNE-INPAKTUA JARDUERA EKONOMIKOAREN ARABERA

Ikerketaren arabera, estatu aurreratuenetan bizi diren pertsonek karbono-inpaktuaren % 20aren ardura izango lukete.

Karbono-inpaktua, batez ere, automobilen eta etxeko berogailuen ondorioz sortzen da.

Ikerketak azpimarratzen duenez, kontsumitzaileek eragiten duten ingurune-inpaktuaren % 80 inguru ez da inpaktu zuzena, zeharkakoa baizik. Horrela, inpaktu handiena kontsumitzen ditugun ondasun eta produktuen ekoizpenaren ondorioa da. Izan ere, kontsumitzaileen inpaktua zuzena izan daiteke (gure automobilak erabiltzen ditugunean,

12

etxean sortzen dugun zaborra...) edo zeharkakoak (kontsumitzen ditugun baliabide eta ondasunen ekoizpen, garraio eta biltegian izaten den inpaktua). Horren adibiderik garbiena abeltzaintzan dugu; behi-aziendaren haragi kilo bat ekoizteko 15.000 litro baino gehiago behar dira eta behi-esne litro bat lortzeko 1.000 litro baino gehiago.

Azkenik, ikerketak herrialdeen artean diren aldeak azpimarratzen ditu. Herrialde desberdinen ingurune-inpaktua aztertu ondoren herrialde aurreratuene inpaktua besteena baino bost

bider handiagoa dela ikusi da. Zentzu horretan, Estatu Batuak izango litzateke biztanle bakoitzeko inpakturik handiena duen estatua: 18,6 tona CO2.

Jarraian, Luxenburgo (18,5) eta Australia aurkituko lirateke (17,7).

Gehien kutsatzen duen estatuan, Txinan, alegia, biztanle bakoitzeko inpaktua 1,8 tonakoa da. Mundu mailako batez besteko inpaktua 3,4 tonakoa litzateke.

Egoera horri buelta emateko, ikerketa burutu duten zientzialariek kontsumoa murriztea gomendatzen dute, bereziki, haragia eta erregai fosilena.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Elkarrizketa Iban Gonzalez. “Ama, nora goaz?” dokumentalaren zuzendaria

“Ezin gara aske izan iraganari eta garenari bizkarra ematen badiogu”

14

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

‘Ama, nora goaz?’ dokumentalean 1937. urtean, Gerra Zibila zela eta, frankistek Gipuzkoako 14 herritatik kanporatutako 1.000 emakumeren istorioa jorratu duzu. Nola izan zenuen hain ezaguna ez den istorio horren berri?

Duela 19 urte inguru, Zumaiatik kanporatua izan zen Lore Albizu adoretsuaren semea den Joseba Esnalek, bere amaren, izebaren eta amonaren istorioa kontatzeko beharra sentitu zuen. Ikertzen hasi zen, informazioa biltzen, eta interes bera zuen historialari batekin topo egin zuen. Film bat egiteko proiektua martxan jarri nahi izan zuten, baina urte askotan ez zuten egitasmo horrekin aurrera egin ahal izan. Duela urte eta erdi inguru, Lore Albizu eta bere ahizpa Margari, Siriako errefuxiatuak ikustean sentitzen duten tristuraz hitz egiten ikusi genituen: “gu ere horiek bezala, berdin berdin ibili ginen” esaten zuten.

Joseba gure bila etorri zen Baleuko ekoiztetxera eta duda gabe martxan jarri ginen istorio gogor benetako hau kontatu ahal izateko. Ikertze-lanaren ostean, Gipuzkoako hainbat herritako hamaika emakumek osatu dute “Ama, nora goaz?” lana.

Iban Gonzalezek Gerra Zibilaren garaian bere herrietatik kanporatuak izan ziren euskal emakume askoren istorioa jorratu du “Ama, nora goaz?” dokumentalean

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Zer nolako bizipenak bizi behar izan zituzten emakume horiek guztiek?

Pentsa ezazu une batez, bihar bertan, goizeko lehen orduan, plazara joateko agindua jaso duzula. Agindua bete edo hil. Zure seme-alabak, amona eta fardo bakar bat eraman ahal duzula.

Kamioi bat zain izango duzu, eta herritik urrunduko zaitu. Nora? “Nora goaz ama?” “Ez dakit maitia.... ez dakit....”

Ezagunetik ezezaguneranzko bideari ekin zioten. Bizirik irautearen helburuaz Bizkairantz joan ziren frontean barna, Bizkaia, oraindik, lurralde librea baitzen.

15

© Sabino Arana Fundazioa

Baina denbora gutxira Bizkaia ere erori zen, eta bideak beste dimentsio bat hartu zuen. Emakume bakoitzak, atzera begirantzean etxea urruntzen zela ikustean sentitu zuena ez dizut nik kontatuko, beraien ahotan entzun behar da. Herria eta aberria galdu zuten zapaltzaileen bortizkeria medio, eta batzuk bizitza ere galdu zuten.

Bide ezberdinak izan ziren kasu askotan. Baina niretzat, emakume horiek guztiek, kanporatu zituzten guztiek, itzuli zirenek eta bidean geratu zirenek ere bazuten zerbait komunean: sekula ikusi dudan adore, indar eta apaltasunik handiena. “Ama, nora goaz?” lanak ez du bidean galdu zutenari buruz soilik hitz egiten, une oro aurrera egiteko izan zuten gaitasunari buruz baizik.

Dokumentalak hain ezaguna ez den Gerra Zibilaren beste ikuspegi bat aurkezten du, emakumeena, hain zuzen ere. Zer paper izan zuten euskal emakumeek gerra horretan?

Munduko edozein gerratan, zapaltzailerik ankerrenak ere jakin badaki gizonik gabe herria kolokan jartzen dela; emakumerik gabe ordea, herririk ez dagoela.

Maiz erabiltzen dira emakumeen kontrako erasoak, gerrako arma bezala, herri baten itxaropena erailtzeko. Norberak badaki bere ama edo amonak zer-nolako lana egin duen beti, ezta? Horrela izanik, nola demontre ez ditugu emakumeen istorio horiek guztiak ezagutzen? Argi hitz egin dezagun: gure gizartea ez da askea, ez da orekatua. Pertsona ezberdinen lana, ez da maila berean epaitzen, eta gerra kontuetan ere ez. Historiaren

16

zatirik handiena, gizonek idatzi dute.

Eta horrekin ez dut lubakietako borroka gutxietsi nahi noski, baina ez da inolaz ere borroka bakarra izan.

Bestalde, amona oso indartsuak ezagutu ditut, “konbikzio politiko tinkodun arrantzaleak”, baina egindako guztia “egin behar zelako” egin zuten, ez beste batzuk jakin zezaten. Amona zoragarri horien zintzotasunak erabat konkistatu nau, beraien apaltasunaren indarrak.

“Ama,nora goaz?” Zinexit zikloaren barruan proiektatu bazen ere, bere benetako estreinaldia Donostiako Giza Eskubideen jaialdian egitea espero da. Ondoren, Euskal Telebistako bi kateetan, eta jarraian, kanporatuak izan ziren herrietako aretoetan eskainiko da.

Horregatik, proiektu honen narrazioa kanporaketa zuzenean bizi zuten emakumeen testigantzaz osatua dago. Dokumentalaren helburua zein den kontutan izanda, bidea ere egokia izan behar zela uste dut, eta

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

bidea protagonisten maila berean egon behar zela.

Dokumentalak, gainera, gaur egun zoritxarrez hain ezagunak egiten zaizkigun irudiak ekartzen dizkigu burura, siriar errefuxiatuen irudiak, alegia. Badirudi historia behin eta berriro errepikatzen dela.

Behin eta berriz jotzen du gizakiak harri beraren kontra. Akaso bada ezberdintasun bat: emakume gipuzkoarrak kanporatu zituztenean, Bizkaian besoak zabalik jaso zituzten, (berau ere suntsitu zuten arte). Beste neurri batean, baina ongi ere, Santander, Asturias, Kataluña, Frantzia, Belgika eta beste hainbat lekutan.

Siriarrak, aldiz, ez dira inon ongietorriak. Ezta gure herrian ere.

Ez da batere justua zein memoria motza dugun. Dokumentaleko emakume guztiek negar egiten dute gaur eguneko errefuxiatuen irudiak ikustean, negar egiteko gaitasuna baitute.

Estatuan bada Gerra Zibileko istorioak berean utzi nahi dituen jendea, hots, zauriak berriz ez irekitzeko, hautsak harrotzeak

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

merezi ez duela diotenak. Zer nolako ikaspena atera dezakegu ‘Ama, nora goaz?’ dokumentaletik?

Gerra osteko urteak eta errepresioaren itzal luzea ondo finkatu zuten faxistek gure herrian.

Lotsa, baina batez ere beldurra luzaro izan da gure etxeetan.

Badirudi gaur egun egoera horri buelta ematen ari zaiola, zoritxarrez gure aitona-amonak desagertzen ari diren garai honetan. Gure ardura da zintzotasunez bizitzea, eta ezingo gara aske izan, iraganari eta garenari bizkarra emanez gero. “Ama, nora goaz?” dokumentalak hainbat ikaspen dakartza, hala izan da niretzat ere, baina utzidazu ez gehiegi aurreratzen. Ikusi eta norberak bere hausnarketak egin ditzala.

Egungo gazteriarentzat Gerra Zibila oso urrutiko gauza omen da. Dokumentalean azaltzen diren emakumeak garai hartako lekuko zuzenak dira baina horiek hiltzen direnean ez da istorio horien berri emango duenik.

Zure dokumentalean azaltzen den istorioa eta beste antzeko istorioak lehenbailehen azalarazi beharko lirateke ahaztuta gera ez

17

daitezen?

Azken urte hauetan, asko dira memoria historikoaren berreskurapenean lanean diharduten pertsona, elkarte eta erakundeak. Aipatu errepresioaren beldurrari esker historiaren zati handi bat lurperaturik geratu da, baita errepide-areketan ere, baina nahiago dut galdu dugunari begira geratzea baino, egiteko dugun lanari eustea.

Pasa den astean, Bilbon egin genuen proiekzioaren ondoren, emakume batek bere etxeko sukaldean egiten duen lanari buruz hitz egin zidan. Astiro-astiro bere amaren azken kontuak jasotzen zituen, seme-alabei kontatzeko asmoz. Sukaldeko lana egin behar da!

Ez dira soilik gerrako kontuak, bizipenak, abenturak; amonaren kontuak bizitza dira. Herri honen nortasuna herritarrok egiten dugu.

Iragana jaso, oraina landu eta etorkizunera begiratu!

Hau ez da, gainera Gerra Zibilari buruz egiten duzun lehen lana.

Gai berezia al da zuretzat Gerra Zibilarena?

Ez dut Gerra Zibila gustuko; gerrak erabat gorroto ditut. Baina bakoitzak dugun ofizioa besteen eskura jartzen dugunean, taldean lan egiten dugunean eraikitzen den hori gustuko dut. Enkarguzko lanak izanda ere, helburua ona denez, daukadan guztia jartzen dut istorio hori behar bezala atera dadin.

Tragediek berez badakarte emozio karga handi bat, eta berorren kudeaketa interesgarria da niretzat.

Helburuaren lorpenerantz bideratu behar dira emozio horiek.

18

Bestealde, pertsonalki genero kontuetan interes eta ardura berezi bat sentitzen dut azken urteotan eta kasu honetan, egia da berezi heldu diodala lan honi.

Emakumeen gerrako istorioa kontatzeaz aparte, haratago

joan nahi izan dut. Testuingurua aprobetxatu nahi izan dut, herri honetan horrenbeste sufritu eta gainditu duten emakumeei ganorazko aitortza eta omenaldia egiteko. Buruz baino, bihotzez egindako lana da.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

20

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

ZIENTZIA

Hain gertu.

Hain urrun.

2034. urtera arte Ilargia ez da Lurratik hain gertu izango Azaroaren 14ean superilargia izenarekin ezagutzen den fenomenoa ikusteko aukera izan genuen.

Egun horretan azken 70 urteetan ikusgai izan den ilargirik handiena ikusi ahal izan genuen, sateliteak jarraitzen duen orbita eliptikoa dela eta gure planetatik gertuen den puntutik igaro zelako ilargi betea fasean zegoenean. Aipatu puntu hori perigeo izenarekin ezagutzen da (urrutien dagoenean apogeo puntuan litzateke) eta, une horretan, Ilargia % 14 handiagoa eta % 30 argitsuagoa ikusten da.

Esan bezala, Ilargia Lurretik nahiko gertu pasa da baina astronomian kopuru guztiak erlatiboak dira. Izan ere, gertuen den perigeo puntua gure planetatik 356.512 kilometrotara aurkitzen da.

Azarokoa aurten izango diren hiru superilargietatik bigarrena izan da; lehena urrian izan zen eta hurrengoa abenduan izango da. Hala ere, azarokoa interesgarriena izango da eta astronomoek azaldu dutenez, 2034. urtera arte ezin izango dugu halakorik berriz ikusi.

Asko hitz egin da halako fenomeno batek pertsonengan izan ditzakeen efektuen inguruan.

Izan ere, ia kultur gehienetan Ilargiak gure jokabidearen gainean eragin zuzena duela uste da. Gainera, Ilargia eta emakumearen artean harreman zuzena dago: ilargiaren zikloak eta emakumearen menstruazioak iraupen bera dute (28 egun). Ilargiaren ziklo bakoitzak gure aldartean eragiten duela uste da baina horrelako efektuak sinismenetan oinarritzen dira zientzian baino.

Zientziari dagokionez, Ilargiak gure planetan duen eragin nabarienetako bat mareetan ikus daiteke.

Horren adibide garbia izan dugu, adibidez, gure kostaldean oso itsasbehera handiak izan baitira eta normalean urperatuta diren eremuak ikusteko aukera izan dugu.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

21

Euskara Euskal hedabideen sektorea datuetan Euskal Hedabideen Behategiak bildutako datuak Hekimen elkarteak, UPV/EHUk, Deustuko Unibertsitateak eta Mondragon Unibertsitateak sortu duten Behategia-Euskal Hedabideen Behatokiak euskal hedabideen sektorearen inguruko datuak ezagutzera eman ditu. Hau, orain arte egin gabe zegoen datu bilketa izan da eta sektorearen argazkia izateko estrategikoa da sektorearentzat.

Oro har, euskal hedabideek lurralde osoan zabalpen handia dutela azpimarratu behar da.

Sektorea, bereziki, paperezko euskarria duten hedabideek osatzen dute eta, horietatik, gehienak tokiko hedabideak dira.

Euskal hedabideek funtzio sozial garrantzitsua betetzeaz gain, sektore ekonomikoa ere egituratzen dute. Hekimenen baitan dauden 57 elkarte edo enpresek, adibidez, 530 zuzeneko lanpostu sortzen dituzte. Enpresa egiturari dagokionez, enpresa gehienak oso txikiak dira, bost langiletik beherakoak, eta 25 langile edo gehiago dituzten hiru enpresa daude. 23,5 milioi euro inguruko aurrekontua kudeatzen dute denen artean.

22

Euskal hedabideak euskarriaren arabera

Euskal hedabideak herrialdearen arabera

% 5,6 % 23

% 58

% 16,7 % 41,6

%2 % 17

% 36,1

Uhin bidezko irratiak Telebistak Internet bidezko hedabideak Paperezko argitalpenak

Urtean 57 mila orrialdetik gora eta 30 mila telebista eta irrati emisio ordu sortzen dituzte euskal hedabideek

Publizitate instituzionala diru sarreren % 10etik beherakoa izan zen 2014an, eta urte hori galerekin itxi zuten hamar hedabidetatik zortzik. Hedabide gehienek adierazi dute, hala ere, jarduerari eusteko konpromisoa, eta banaketan eta marketin eta sustapenean hobekuntzak egingo dituztela iragarri dute. Sektorearen autofinantzaketa % 63,7 da, eta portzentaje hori % 70era iristen da hedabide nazionalen kasuan. Diru laguntza publikoei dagokienez, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetza da iturri nagusia (ekarpen publikoaren % 54 inguru), eta udalen ekarpena % 25koa da.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

EUSKARA IKASTEA DOAKOA IZANGO DA B2 MAILARA ARTE

Euskal hedabideak edukiaren arabera % 1,9 % 7,4

% 22,7 % 68

Tokikoak Tematikoak Nazionalak Lurraldekoak

EKOIZPEN HANDIAGOA. ‘Hedabide gehienek ekoizpena handitu dute azken bost urteotan, eta, krisiak eta diru laguntzen beherakadak gogor jo duen arren, nabarmentzekoa da berrikuntza arloan egindako ahalegina, eta aurrera begira erakusten duten konpromisoa: lan prozesuaren eta produktuen gaineko berrikuntzak aurreikusten dituzte gehienek.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

EAJ-PNV eta PSE-EE berretsi duten gobernuakordioaren arabera, datorren legegintzaldian hizkuntza eskakizunak eguneratuko dira. Aipatu hitzarmenak euskararen alorrean hiru ardatz nagusi finkatzen ditu.

Alde batetik, euskaraz dakiten helduen kopurua eta gaitasuna handitu nahi da. Horretarako, B2 mailara arte euskara doan ikastea proposatzen da, beti ere, hautagaiak maila hori lortzen badu.

Bigarren ardatzak euskaraz Interneten duen presentzia areagotzea du helburu eta, azkenik, Nafarroako Gobernuarekin eta Euskararen Erakunde Publikoarekin elkarlan handiagoa sustatu nahi da. Akordioan euskara Euskadiko berezko hizkuntza dela azpimarratzen da.

Hitanoaren kaleko erabilera neurtu duen ikerketa egin da Azpeitian Urte hasieran, Azpeitiko Udalak herrian den hizkuntzen kale-erabileraren neurketa egiteko eskatu zion Soziolinguistika Klusterrari. Neurketa horrek, gainera, berrikuntza garrantzitsua izan zuen, hizkuntzen erabilera behatzeaz gain hitanoaren erabilera ere neurtu baita lehenengo aldiz. Neurketa horren emaitzak urriaren amaieran aurkeztu dira eta euskararen erabilera Azpeitian 2009ko % 86tik % 81,9ra jaitsi dela azpimarratu behar da. Hitanoari dagokionez, Azpeitian gehien erabiltzen den aldaera toka da (%45,1), gero hika neutroa (%37,2) eta noka azkenik (%17,5). Adin-tarteei dagokienez, adinekoak dira hitanoa gehien erabiltzen dutenak (% 29,8); gazteen eta helduen erabilera datuak antzekoak dira (%25 eta %23,5, hurrenez hurren); eta haurren artean, berriz, askoz gutxiago erabiltzen da (%5,5).

Eusko Jaurlaritzak zortzi hiztegi terminologiko berri aurkeztu ditu Eusko Jaurlaritzak euskarazko zortzi hiztegi terminologiko berri aurkeztu ditu hil honetan bertan. Aurkeztu diren zortzi hiztegi berri horiekin, dagoeneko 49 dira argitaratu diren hiztegi terminologikoak. Hiztegi terminologikoak definiziozko hiztegiak dira, gaztelaniazko, frantsesezko eta ingelesezko baliokidez osatuak.

Aurkeztu diren hiztegiek honako arloetakoak dira: elektronika eta mikroelektronika; energia berriztagarriak; zeramika; bibliotekonomia, museologia eta museografia; zigor-arloa eta espetxe-zaintza; erregistro zibila; eta, prozedura zibila.

23

Zer jan, hura izan

NEREA SEGURA

EaTTrend Noiz izan zen zure lagunekin bazkaltzeko edo afaltzeko geratu zinen azken aldia? Ostegunean?

Aurreko asteburuan? Gosaria, hamarretakohamaiketakoa, bazkaria, askari-merienda eta afariak demodĂŠ daude. Gaur egun, brunch, drunch eta brinner-ak modan daude. Ingelesetik hartutako terminoak dira baina, gure kaleetan oso barneratuta daude berritzaileenen artean behintzat. Ez dakizu zeri buruz ari naizen?

Brunch hitzak, adibidez, breakfast (gosaria) eta lunch (bazkaria) otorduak batzen ditu.

Eta harekin: smoothie, muffin, cupcake, crĂŞpe, panqueque, quiche-lorraine eta arrautza olioizartuak goizetan kontsumitzen hasi zenuen; jendeak kozinatzera bultzatu zuen (gozo eta gustagarriak balira). Berandu altxatzen zaren egunetarako perfektua! Eta betiko esnea zerealekin, noizko? Drunch hitzak dinner (afaria) eta lunch (bazkaria) otorduak batzen ditu.

Egia esanda, betiko afari-merienda da. Baina, dirudienez, xarmagarriagoa da drunch batera gonbidatua izatea pintxo-potera baino, antza handia duten arren. Sandwich, pintxo edota errazioez osatuta dago, freskagarri, garagardo edo ardo batekin lagunduta. Horrexegatik, batzuek drunk eta lunch hitzen batuketa dela diote; non bazkari urria jan eta alkohola gehiegi edango den. Dena delakoan, arratsaldea afterwork lagunekin egoteko aitzakia ona da.

Brinner hitzak breakfast (gosaria) eta dinner (afaria) otorduak batzen ditu. Ez! ez da goizeko ordu txikitan geratzen jateko, gauean baizik; foodie-n azkeneko joerak, gosaria afaltzera eramango zaitu. Jatetxeen eskaintza, oso erraza: esnea zerealekin azaldu dira. “Gosaria eguneko otordurik garrantzitsuena bada�, osasuntsua izango da! Barkatu, baina ez du zentzurik. Gose-aria egitea, jangura arrazoia bada, x ordu lo egin ondoren barauari amaiera emateko da. Aldiz, oroimin eta modernotasuna nahasten dituen vintage joerak: ez du inongo sukaldaritza-trebetasunik eskatzen eta gainera, azukrea jatera gonbidatzen zaitu.

24

Elikagarrien iturri dira zerealak, laboreak?

Zuntza, B-taldeko, D, E bitaminak eta kaltzio, burdin, magnesio mineralak dituzte. John Kellogg sendagileak (Zazpigarren Eguneko Eliza Adbentistakoa zena, beraz, begetarianoa), erregimen zorrotza asmatu zuen zuntzik eta bitaminarik ezak eragindako urdaileko gaitzetarako: corn-flakes-ak. Sukaldaritzako akats batetik sortu ziren, non esnea eta fruitu moreekin nahastuta, gaixo askoren gosarian bilakatu zen. Gosaltzen dituzun horiek berak?

Ez! Bere salmenta ez zen handitu Will Kellogg (bere anaiak) azukrea gehitu zien arte (1906. urtean), eta osasungarriak izateari utzi zioten.

Tabernetako azken mugimendua: forma bitxikoak eskaintzea, herri askotakoak (EAB, Japonia, Taiwan, Argentina), ospetsuak direnak telesailetan agertzen direlako, eta koloragarri askoz maneatuta saltzea da; baina, hain finduak daude, ezen zuntza, bitamina eta mineralak ez dituzten. Integralak? Aurki ditzakezu, aukera zabala da, baina ez dira kontsumituenak. Behi, ardi edo ahuntza esnearekin nahastea ohikoena da (arrosa, urdin, orlegi tinduez koloratuta ere bai); edota fruitu-zuku, irabiatu, natilla edo izozkiarekin. Edari begetalak aukeran ere: koko, txufa-edariak; eta taberna osasungarriaren itxura egiteko dituztenak: oloa, alpiste-edariak baietz iraungitze-data pasa eta bota behar dituztela. Eta gutxi balitz, topping-ak gehitzea gomendagarri: siropa, eztia, esne kondentsatu, cookie, txokolate, gozokiak azukrerik faltan ez izateko; Ah! Eta fruta ere bai baietz topping kontsumituena dela!. Zergatik deitu jarraitzaileei zereal-hunters, zereal-lovers, zereal-killers? Killerzereal hauek goxokiak badira! Ekin diezaiogun berriro: 12etan muffin-a (madalena) jaten baduzu, 19etan zurito eta pintxo pare bat, eta 22etan zerealak esnearekin Millennial-ek noiz jango duzue bene-benetan? Nahiz eta produktuek landuta eta osasungarriagoak iruditu, fast-food berria da. Noizko frutak eta barazkiak?

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Bizitza birtualera konektatuta Garbi dago sare sozialak gero eta garrantzitsuagoak direla gure gizartean eta, are gehiago, gazteen kasuan. Gazteen Euskal Behatokiak burutu duen ikerketa baten arabera, EAEko gazte gehienek sare sozialen batean sartzen dira egunero. Sare sozial guztien artean, gazteek gustukoen dutena Whatsapp da.

26

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

27

G

azteen Euskal Behatokiak Euskal Autonomia Erkidegoko gazteek sare sozialez egiten duten erabilera du aztergai. Horretarako, aurtengo lehen hiruhilekoan 15 eta 29 urte bitarteko 1.500 gazteri inkesta bat bidali zitzaien eta inkesta horietan lortutako emaitzen aurrerapen bat aurkeztu berri dute. Emaitza guztiak, sare sozialen ingurukoak, baita inkesta osatzen zuten beste hainbat gaien ingurukoak ere, datorren urtean argitaratuko den “Euskadiko gazteak 2016” ikerketan azalduko dira.

Aurkeztu diren datu horien artean, agian, esanguratsuena honakoa da, ez sorpresa delako baizik eta gazteen artean sare sozialek duten garrantzia berresten duelako: aipatu adin tarte horretako (15-29) ia gazte gehienek (% 99k) sare sozialen bat erabiltzen dute, gutxienez, astean behin. Garbi dago sare sozialak - eta Internet orokorrean - oso ohikoak direla gazteen eguneroko bizitzan. Izan ere, sare sozialak gazte gehienen (guztien ere esan genezake) sozializazioaren ardatz bilakatu dira eta, ondorioz, bizitza edo errealitate birtuala bizitza errealaren osagarri bihurtu da.

Horrek hainbat abantailak ditu, baina, ondoren ikusi ahal izango dugun moduan, baita hainbat arrisku ere.

Sare sozialek gazteen artean duten arrakasta, adibidez, gazteek egiten duten erabileraren maiztasunean islatzen da. Horrela, azterlan horrek agerian uzten duenez, inkestatutako gazteen % 97,5 egunero konektatzen da

28

SARE SOZIAL BAKOITZEKO EGUNEROKO ERABILERA, SEXUAREN ETA ADINAREN ARABERA (%)

GUZTIRA

SEXUA

ADIN TALDEAK

Mutilak

Neskak

15-19

20-24

25-29

WHATSAPP

96,1

94,9

97,4

95,7

96,5

96,2

FACEBOOK

55,9

49,6

62,4

34,9

64,8

65,7

INSTAGRAM

40,2

37,0

43,5

62,5

42,3

20,0

YOUTUBE

39,9

44,6

35,0

45,9

41,9

33,4

TWITTER

21,8

23,5

20,1

27,0

24,9

15,0

SNAPCHAT

18,5

16,0

21,1

44,9

10,9

3,1

SPOTIFY

13,9

12,8

15,0

18,5

12,4

11,3

TELEGRAM

1,9

2,9

0,9

2,1

2,0

1,8

LINKEDIN

1,6

1,9

1,4

0,2

0,7

3,6

PINTEREST

1,4

0,6

2,2

1,2

1,9

1,1

BESTE BATZUK

5,0

4,5

5,5

11,1

2,1

2,5

ITURRIA: Gazteen Euskal Behatokia (‘Euskadiko Gazteak 2016” ikerketaren datu aurrerapena).

sare sozialen batera eta, egunero konektatzen diren gazte horiek, batez beste, hiru sare sozial desberdinetara konektatzen dira.

Euskal gazteek gehien erabiltzen dituzten sare sozialei dagokionez (horien artean Whatsapp edo Telegram bezalako berehalako mezularitza-aplikazioak ere aintzat hartu dira) Whatsapp bera, Facebook, Instagram eta

SARE SOZIALEN ERABILERA. Zalantzarik gabe Whatsapp da gazteen gustukoen duten sare soziala. Adin tarte guztietako neska eta mutilek gehien erabiltzen duten sarea da.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Gazteen Euskal Behatokiaren ikerketaren arabera euskal gazteriaren % 4,5k jazarpen-egoeraren bat bizi izan du sare sozialetan

YouTube dira lehen postuetan azaltzen direnak. Whatsapp da, gainera, besteen gainetik nabarmen gailentzen dena gazte gehienek zerbitzu hori erabiltzen baitute.

Twitter, Spotify edo Snapchat sare sozialek ere kontuan hartzekoak diren erabiltzaile kopuruak dituzte, baina aipatu beste lau horien atzetik aurkitzen dira.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Azterlanak azpimarratzen duenez, horiek erabilera orokorrari buruzko datuak izango lirateke. Sexuaren eta adinaren araberako erabileran sakonduko bagenu, berriz, datuak bestelakoak izango lirateke.

Sexuari erreparatzen badiogu, adibidez, nesken presentzia sare sozialetan mutilena baino handiagoa dela ikus daiteke.

Gainera, sare sozial bakoitzaren

ezaugarrien arabera neskek eta mutilek joera handiagoa dute horietara jotzeko. Adibidez, neskek gehiago erabiltzen dute Facebook, Instagram eta Snapchat eta mutilek, aldiz, nahiago izaten dute YouTubera jotzea.

Adinari dagokionez, berriz, alde handiak ikus daitezke sare sozial desberdinen artean baina Whatsapp nagusi da guztietan.

Gazteenen artean, hots, 15 eta 19 urte bitartekoen artean, adibidez, Instagram da Whatsapp ondoren gehien erabiltzen den sare soziala eta, jarraian, YouTube eta Snapchat izango lirateke. Adinean gora egingo bagenu, aldiz, Facebook indar handiarekin azaltzen da gazteek gustukoen duten sare sozial bezala (Whatsapp atzetik, noski) eta, bereziki, nesken artean.

Kontrako fenomenoa ematen da Snapchatekin eta 15 eta 19 urte bitarteko gazteen artean nahiko erabilia bada ere (% 44,9) 25 eta 29 urte bitartekoen artean ia desagertu egiten baita (% 3,1).

Gazteen artean sare sozialek duten garrantzia azaltzen duen beste fenomeno bat erabilera anizkunarena da. Izan ere, euskal gazteak sare sozial bat baino

29

gehiagora konektatzeko joera dute. Batez beste, euskal gazteak hiru sare sozial desberdinetara konektatzen dira egunero.

Konbinaziorik ohikoena Whatsapp, Facebook eta YouTube artekoa da. Lehenengo biak errepikatu egiten dira gehien erabiltzen diren konbinazio guztietan 15 eta 19 urte bitarteko gazteen artean izan ezik.

Erabileraren inguruko datu kuantitatiboak ez ezik, ikerlanak datu kualitatiboak ere aztertu ditu, bereziki gazteek zein nolako erabilera egiten dutenaren inguruan. Jasotako datuen arabera, pasa den urtean euskal gazteriaren heren batek

30

baino gehiagok (% 37,1) baliatu zituen sare sozialak eztabaidak edo salaketak sustatzeko eta zabaltzeko. Horrelako jarrerak ziberaktibismoa izenarekin ezagutzen dira eta hori nabariagoa izan ohi da adinean gora egin ahala.

Ziberaktibismoan eragiten duten bestelako faktoreak, ikerketak jasotzen duenez, ikasketa-maila, politikarekiko interesa eta arazo publikoetan parte hartzeko gogoa izango lirateke. Adibidez, goi-mailako ikasketadun gazteek ikasketa-maila hori ez dutenek baino eztabaida edo salaketa gehiago sustatzeko, bultzatzeko edo babesteko joera izan ohi

dute. Interes politiko handiagoa azaltzen duten gazteek ere ziberaktibismo maila altuagoa izateko joera dute eta gauza bera gertatuko litzateke gai publikoetan modu aktiboagoan parte hartzeko gogoak azaltzen dituzten gazteekin.

Azkenik, ikerketak sare sozialen erabilerak gazteen artean sortzen duen arazo handienetako bat aztertu du: ziberbullying-arena, hain zuzen ere. Bertan salatzen denez, euskal gazteriaren % 4,5ak jazarpen-egoeraren bat bizi izan du sare sozialetan. Gai horretan, kasuak ugariagoak dira nesken artean (% 5,7) mutilen artean baino (% 3,2).

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

31

Sexua Pornografiarekiko menpekotasuna arazoa bilakatzen ari da Gizonezko helduen 3/4ak pornografia kontsumitzen omen du Pornhub web orrialde pornografikoak berriki egin duen ikerketa baten arabera, Estatuko helduen % 75 inguruk pornografia kontsumitzen ohi du. Datu are kezkagarriagoa: 10 eta 14 urte bitarteko nerabeen heren batek eduki pornografikoak kontsumitzen ditu eta web orrialde pornografikoetan sartzen diren erabiltzaileen % 10 inguru 10 urtetik beherakoa da. Espainia da, ikerketa horren arabera, pornografia kontsumitzaile gehien duen herrialdeetako bat eta etengabe gora egiten duten kontsumo kopuruek medikuen arreta ere piztu du. Izan ere, pornografiaren kontsumoak menpekotasuna sortzen du. Alkohola edo bestelako drogen kontsumoarekin jazotzen denaren antzera, pornografia kontsumitzen dugunean gure burmuinak dopamina izeneko substantzia sortzen du, hots, plazera sortzen duen hormona. Baina kontsumoa oso jarraitua denean eta, ondorioz, gure burmuina dopaminamaila altuetara ohitzen denean, zailagoa egiten zaigu kitzikapenmaila mantentzea eta hori dela eta,

32

Batez beste, 8 minutu eta lau segunduko kontsumoa 10 eta 14 urte egiten da bitarteko nerabeen heren batek eduki pornografikoak kontsumitzen ditu.

Porno kontsumitzaileen %51k 34 urte baino gutxiago ditu

Espainia da munduan porno gehien kontsumitzen duen 13. estatua Web orrialde pornografikoetan sartzen diren erabiltzaileen % 10 inguru 10 urtetik beherakoa da.

Sakelako telefonoaren bidez egiten den kontsumoa jaitsi da

pornografia gehiago kontsumitzera jo behar izaten da. Zenbait ikertzailek azaldu dutenez, pornografiak drogek gure burmuinean dituzten antzeko ondorioak izango lituzke.

Pornografiarekiko menpekotasuna dugun hala ez jakiteko, honako galdera hauei erantzun ahal diegu: posible dugu egun oso bat pornografia kontsumitu gabe egon? Beste zerbait egiteari uzten diogu pornografia ikusteko? Kitzikapen sexuala lortzen dugu pornografiatik at?

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

SEXUAREN TXOKOA

Pornoa kontsumitzen duen emakume bakoitzeko hiru gizon kontsumitzaile daude

Lehen sexu-harremana (II) FRIEND FINDER NETWORK HAKEATUTA

10 eta 14 urte bitarteko nerabeen heren batek eduki pornografikoak kontsumitzen omen ditu

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Friend Finder Network web orrialdea hakeatuta izan da eta bertan ziren 400 milioi kontu baino gehiagoren datuak agerian geratu dira.

Ezagutzera eman denez, hori izan da inoiz Interneten izan den datulapurretarik handiena. Orain arte, ‘meritu’ hori 2014an eman zen MySpaceen izandako lapurretarena zen. Leaked Source konpainiak ezagutzera eman duenez, gainera, baja eman duten baina datu basetik ezabatuta ez zeuden 15 milioi konturen datuak ere agerian geratu dira. Momentuz, Kalifornian egoitza duen konpainiak ez du erasoa benetan eman den ala ez baieztatu baina bere zerbitzuetan arazoak izan direla onartu du.

Urriko zenbakian aurreratu nuen moduan, oraingoan ere lehen sexu-harremanaren inguruan diren mitoen inguruan arituko naiz. Ikusiko duzuen bezala, luze jo genezake gai honekin, asko baitira lehen harremanaren inguruko mitoak eta nekez jorra daitezke lerro bakan batzuetan.

Mito horietako batzuk, gainera, arriskutsuak izan daitezke. Adibidez, hor dugu ‘ezinezkoa da lehen harremanean haurdun geratzea’. Baieztapen hori guztiz faltsua da. Horregatik, nahi gabeko haurduntzak eta sexu-transmisiozko gaixotasunak ekiditeko funtsezkoa da hartu beharreko neurriak hartzea, adibidez, preserbatiboa erabiliz.

Antisorgailuen inguruan zalantzak izanez gero, zure medikuarengana jo dezakezu eta berak gehien komeni zaizun antisorgailua gomendatuko dizu.

Lehen sexu-harremanaren inguruan den beste mito bat himenaren eta birjintasunaren ingurukoa da. Askok uste dute birjintasuna himena apurtzen denean galtzen dela, baina himena hainbat arrazoiengatik apur daiteke, adibidez, kirola egiten.

Himenarekin jarraituz, askok uste dute lehen harremanean himena apurtzen dela eta, ondorioz, odol-galera handia izaten dela. Lehen sexuharremanean izan daitekeen odol-galera ez da himenaren hausturaren ondorioa; sarritan, urduritasuna dela eta, gorputza tenkatuta izaten da eta barneraketa zaila izaten da. Barneraketa zaila denean mina handiagoa izan daiteke. Horregatik, lehen aldi horretarako gomendagarria da gustura eta lasai egotea.

Amaitzeko, muturretara jotzen duten bi mito desmuntatu nahiko nituzke: ‘lehen harremana oso mingarria da’ eta ‘lehen harremana magikoa da’. Seguruenik ez da ez bata ezta bestea izango.

Azaldu dudan moduan, egokiena momentu hori ondo prestatzea eta lasai egotea da harreman horretaz gozatzeko gomendiorik onena.

LOHIZUNE LOROÑO Mi Psicólogo Getxo 33

Teknologia berriak CLOUD TRAFIKOA BIDERKATU EGINGO DA Cisco-k azaldu duenez, datorren bost urteetan cloud trafikoa biderkatu egingo da eta 2020rako memoria gaitasun orokorraren % 90 ingurura iritsiko da. Aurten bertan, adibidez, cloud zerbitzuetan egin diren inbertsioek 200.000 milioi dolarretako muga gainditu dute. Pasa den urtean, cloud trafiko orokorra 3,9 Zettabyte-koa izan zen, hots, ia 4 trilioi GB. 2020. urterako, aldiz, kopuru hori 14,1 ZB-koa izan daitekeela uste da.

VINE-K PERTSIANA JAITSI DU Sare sozialetako arrakasta oso iragankorra izan daiteke. Twitter-ek iraupen laburreko bideoetarako Vine aplikazioa itxi berri du. Izan ere, ez dira betiko garai onenak Twitterentzat. Ezagutzera eman denez, mikroblogging konpainiak bere langileriaren % 9 kaleratu beharko du galerak geldiarazteko. Twitteren akzioak % 40ean amildu dira burtsan eta Alphabet, Disney edota Salesforce konpainiek Twitter erosteko interesa azaldu badute ere, adituek etorkizun beltza iragarri diote Kaliforniako enpresari.

34

Espainia da biztanle bakoitzeko telefono gehien duen estatua Espainiako biztanleriaren % 92k smartphone bat du gutxienez Espainia da, Singapur-ekin batera, biztanle bakoitzeko sakelako telefono gehien duen estatua. Izan ere, Back Market online plataformak eman dituen datuen arabera, Estatuko biztanleriaren % 92k smartphone bat du gutxienez. Aurreko urteko datuekin alderatuta, kopuru hori lau puntutan hazi dela azpimarratu behar da.

Horrela, smartphone bat duten erabiltzaileen kopurua bikoiztu egin da azken bost urteetan baina, adituen esanetan, merkatu hori bere gorenera iritsi da jada. Aurten bertan, adibidez, eta gabonetako kanpaina falta bada ere, smartphonen salmenta % 10 inguru jaitsi da Estatuan. Beherakada hori azaltzeko, adituek bigarren eskuko merkatuan izan den gorakada aipatzen

dute. Izan ere, bigarren eskuko sakelako telefonoen merkatua % 25ean hazi da azken hiru urteetan.

Samsung edo Apple-k jada merkatu horretan jarri dute bere begiak eta modelo zaharrak prezio merkeagoetan saltzen ari dira. Modu horretan saldu gabe zituzten telefonoei irteera ematen ari dira.

Smartphonen salmentan ematen ari den beherakada mundu osoan ematen ari den fenomenoa da.

IDC aholkularitzak emandako datuen arabera aurten 343 milioi telefono berri saldu dira, iaz baino % 0,3 gutxiago. Beherakada hori nabarmenagoa da herrialde garatuenetan, hala nola, Estatu Batuetan edota Alemanian.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Europak 5G-rako banda zabala irekiko du Europar Batasunak 5G teknologia mugikorra ezartzeko beharrezkoa den 700 Mhn-ko haririk gabeko banda zabala irekitzeko erabakia hartu du. Printzipioz, asmoa da 2022. urterako Europar Batasuna osatzen duten estatu guztietan teknologia hori ezarrita egotea. Horretarako, beharrezkoa da egun telebista digitalerako erabiltzen den 700 MHz-ko banda askatzea.

Horregatik, banda hori libre uzten denean gure telebistako kanal guztiak sintonizatu beharko dira beste behin. Banda horrek eraikinak igarotzeko gaitasuna du eta azpiegitura txikiagoekin eremu zabalagoak estali daitezke.

FIFA 2017 urte amaierako protagonista nagusia Bigarren hilabetez jarraian FIFA 2017 izan da Estatuan gehien saldu den bideo-jokoa. EA Sports-en futbol simulatzaileak lehen postua lortu du PS4 plataformarako bertsioarekin eta laugarrena PS3rako bertsioarekin.

Bigarren postuan Battlefield 1 kokatu da (PS4rako bertsioarekin). XBox-erako bertsioa, berriz, hamargarren postuan kokatu da. Salduenen artean aurkitzen dira: Mafia III (hirugarren); Rise of Tomb Raider (bosgarren) eta GTA V (seigarren).

FIFA 17 PS4

BATTLEFIELD 1 PS4

MAFIA III PS4

SUPER MARIO SAKELAKO TELEFONOETAN Nintendok iragarri duenez, Super Mario Run jokoa iPhone eta iPad gailu mugikorretan jolasteko aukera izango da. Modu horretan, hainbat urtez bideo-jokoetako errege izan den iturginak joko mugikorretara egingo du salto. Nintendok jada antzeko mugimendua egin zuen Pokemon Go jokoarekin.

FAIRPHONE 2

Telefonoen bateriarako beharrezkoa den Coltan izeneko minerala gudan diren Afrikako eskualdeetan lortzen da. Fairphone konpainiak, berriz, modu etikoan lortu den Coltana soilik erabiltzen du bere telefonoen ekoizpenean.

NINTENDO WII U

Nintendok Wii U kontsola ekoizteari utziko dio. Kontsola hori 2012an merkaturatu zen eta guztira 13,4 milioi gailu inguru saldu dira mundu osoan.

Aurreko Wii-arekin salmentak 100 milioitik gorakoak izan ziren.

Iritzia

SANTI RABADÁN CJN-NGK-ko Sozio-ekonomiako Teknikaria.

Gazteak eta Errenta Bermatu berria.

Inor atzean ez geratzeko.

Azaroaren hasieran onartu da Nafarroako Parlamentuan Errenta Bermatuaren Lege berria. Lege horrek, aurreko Gizarte Inklusio Errentaren (RIS) aldean, diru-sarrera minimo batzuk bermatzeko helburua berreskuratzen du, behar duen pertsona ororentzat, behar dituen bitartean. Zentzu horretan, errenta bermatu berria jasotzeko epea mugagabea da, emateko baldintzak betetzen diren bitartean eta, aldi berean, administrazio-egoera irregularra jasaten duten pertsonek diru-sarrera minimo horiek eskuratzeko eskubidea berreskuratzen dute. Zalantzarik gabe, bi aurrerapausoak nabarmenak dira. Era berean, Errenta Bermatu berriaren beste abantaila garrantzitsu batzuk dira adingabeak dituzten familiek jasoko duten errentaren igoera nabarmena, hots, Errenta Bermatua osagarri modura kobratu ahal izatea, betiere, erretiroko pentsiotako eta laneko diru-sarrerek minimo duin bat bermatzen ez dutenean (guztira 900 € ingurukoa).

Hala ere, uneko aurrekontuaren mugak kontuan hartuta, aurrerapauso horiek, funtsean, bakarrik bizi diren pertsonek jaso ahal izango duten Errenta Bermatua murriztearen ondorioz (655 € eta 600 € bitartean) eman dira. Eta bestetik, 18 eta 24 urte bitarteko pertsonen kontura: izan ere, gainerako biztanleriari dagokionez horiei bi baldintza osagarri eskatzen zaizkie: bi urteko emantzipazioa eta Gizarte Segurantzarekin urte beteko kotizazioa.

Beraz, gaur egun gazteok itxurazko enplegu bat aurkitzeko eta emantzipatzeko orduan topatzen ditugun zailtasunak kontuan hartuta, esan liteke praktikan Errenta Bermatua eskuratzeko eskubidea ukatzen zaigula. Eta eskubide hori onartzen zitzaigun 2015ean eginiko RIS-eko azkeneko aldaketan.

Hori guztia dela eta, Errenta Bermatuaren aurrerapauso berriak onartzen baditugu ere, CJN-NGK erakundetik ezin dugu babestu lege berri hori. Ez da gure asmoa kritika hau

36

planteatzea uneko kolektibo onuradunekin eginiko norgehiagoka modura, ezta gutxiago ere. Besterik gabe, erreklamatzen duguna da 18 eta 24 urte bitarteko pertsonek gainerako biztanleriaren eskubide berdinak izatea. Alegia, gu hiritartzat hartzea, eskubide guztiak dituzten hiritartzat.

CJN-NGK erakundetik, gure ustean, egoera hau sortzeko arrazoia izan da, neurri batean, gazteriaren irudikapen sinplifikatu eta distortsionatu bat, erdi mailako klaseko pertsonen kolektibo bezala aurkeztean, unibertsitarioa, bere beharrak asebetetzeko familia baten laguntza duena eta 30 urte ingururekin emantzipatzen dena. Baina, zer gertatzen da 20 ingururekin eta ez 30 ingururekin emantzipatzen direnekin? Eta paperik gabe gizarte segurantzarekin kotizatzeko aukerarik ez dutenekin? Eta euren zigorra amaitzen duten preso gazteekin? Eta bakarrik dauden 24 urtetik beherako pertsonekin, Nafarroako Gobernuko zentroetatik pasatzen ez direnekin? Eta urtebeteko kotizaziora heldu aurretik euren lana galtzen duten gazte prekario eta emantzipatuekin eta, ondorioz, inolako segurtasun ekonomikoaren inolako sarerik eskuragarri ez dutenekin?

Gure nahia da, lau alderdiko parlamentari batzuk adierazi zutenari jarraiki, bai legearen araudi garapenean eta bai dagozkion balizko aldaketetan, gaur egun baztertuta dauden egoera horiek eta bestelakoak arretaz jorratzea. Gauza guztien gainetik, gure ustean beharrezkoa da “baliabide hauek ditugu eta honaino irits gaitezke” logika ordeztea “eskubide horiek biztanleria osoarentzat bermatu behar ditugu eta hori lortzeko beharrezko baliabideak eskuratuko ditugu” logikarekin. CJNNGK erakundetik gure itxaropena da etorkizun hurbil batean “ez dago gehiagorako baliabiderik” argudioaren erabilera baztertzea, eta horren ordez erreforma fiskalak, hots, iruzurraren kontrako borroka ebazteko beharrezko neurriak hartzea, berriro inor atzean ez uzteko asmoz.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

37

Euskal gazteriaren % 20 inguruk arazo psikologikoren bat izan zuen iaz EAEko 15 eta 29 urte bitarteko gazteen bosten batek antsietatea, estresa edo depresioa bezalako arazoak izan dituela onartzen du Pasa den urriaren 10ean Osasun Mentalaren Munduko Eguna ospatu zen. Asko dira mundu osoan arazo psikologikoak dituzten pertsonak eta Gazteen Euskal Behatokiak euskal gazteriari dagozkion kopuruak zehaztu nahi izan ditu. Horrela, jasotako datuen arabera, Euskal Autonomia Erkidegoan bizi diren 15 eta 29 urte bitarteko gazteen % 19k arazo psikologikoren bat izan zuen pasa den urtean: Arazo horien artean, nagusienak antsietatea, estresa eta depresioa izango lirateke. 2012an jaso ziren datuekin alderatuta, arazo psikologikoak dituzten gazteen kopurua 3 puntutan hazi egin dela azpimarratu behar da.

Datu horien arabera emakume gazteek arazo psikologikoak izateko joera handiagoa omen dute.

Horrela, razo psikologikoak izan dituzten emakume gazteen kopurua % 26koa izan zen bitartean, gizon gazteen artean % 13koa izan zen.

Arazo horiek izateko arrazoiak aztertzen direnean, ez da alde esanguratsurik ikusten adinaren arabera ezta okupazio nagusiaren arabera ere.

HEZKUNTZA, HIZKUNTZA POLITIKA ETA KULTURA SAILA Gazteria Zuzendaritza

38

AZKEN URTEAN ARAZO PSIKOLOGIKOREN BAT IZAN DUTEN EAE-ko 15 ETA 29 URTE BITARTEKO GAZTEAK

% 26 % 21

% 19 % 16 % 13 % 19

Guztira

Gizonak

Emakumeak

ITURRIA: Gazteen Euskal Behatokia

DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN, POLÍTICA LINGÜÍSTICA Y CULTURA Dirección de Juventud

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Araba Eusko Gazteen Informazio eta Dokumentazio Zentro Koordinatzailea.

Durangoko Gazte Informazio Bulegoa.

Pinondo Plaza, 1 48200 Durango • 94 6030030 • informazioa@durango-udala.net Erandioko Gazte Informazioa Bulegoa.

Donostia kalea, 1 01010 Gasteiz. • 945 019539 • www.gazteinformazioa. eus •gazteinformazioa@euskadi.eus • gazteinfoeuskadi@gmail.com

Irailaren 23 enparantza 48950 Erandio • 94 6025891 • gazteinfo@erandioko-udala.net

Arabako Gazte Informazio eta Dokumentazio Lurralde Zentroa.

Lobiano Kultur Gunea. Goienkale, 10 48260 Ermua • 943 708700 • oij-gib@udalermua. net

Jesusen Zerbitzariak, 5, behea. • 01001 Gasteiz • 945 181700 • www.alava.net/ifj • www.gazteinformazioa.net • www.facebook/ infogaztea.araba • informazioa@ifj.alava.net Gasteizko Udala. Gazte Informazioko Udal Bulegoa.

Espainia plaza behea. 01001 Gasteiz • 945 161330 • www.vitoria-gasteiz.org/ omij • www.vitoria-gasteiz.org/gazteria • coordinaomij@vitoria-gasteiz.org

Ermuako Gazte Informazio Bulegoa.

Mugarri Gazte Informazio Gunea.

Mugarri Gazte Etxea. Elizarako Sarbidearen Kalea, 2 48450 Etxebarri • 94 4261861 • www.mugarri.net • mugarri@mugarri.net, mugarri.gazte@gmail.com Galdameseko Gazte Informazio Gunea.

San Pedro, 6 48191 Galdames • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org Gernika-Lumoko Gazte Informazio Bulegoa.

Arabako Campuseko Gazteentzako Informaziorako Gunea.

Foru Plaza, nº 2 48300 Gernika-Lumo • 94 6270215 • gazteger@sarenet.es

Apraiztarrak 1- Unibertsitate-Pabiloia • 01006 Gasteiz • 945 014336 • www.ehu. eus • www.gazteinformazioa.net • oij-ar@ ehu.eus

Getxoko Gazte Informazio Bulegoa.

Bizkaia

Gordexolako Gazte Informazio Gunea.

Bizkaiko Gazteriaren Informaziorako Lurralde-Zentrua.

Rekalde Zumarkalea, 30 - 1. • 48009 Bilbao • 94 4068000 • www.gaztebizz.eus • gaztebizz@bizkaia.net Abanto -Zierbenako Gazte Informazio Bulegoa.Bizkaia Plaza, 3 (Atzealdea) • 48500 Abanto-Zierbena • 94 6363769 • gazteria@ abanto-zierbena.org Zornotzako Gazte Informazio Bulegoa.

Zelaieta Parkea, z/g. • 48340 AmorebietaEtxano • 94 6300649/50 • www. ametxgazteria.net • gazteinfo@ametx.net Arrigorriagako Gazte Informazio Bulegoa.

Gaztegune. Ugertza bidea, 1. • 48480 Arrigorriaga • 94 6001876 • www. arrigorriaga.eus • gaztegunea@arrigorriaga. eus Artzentaleseko Gazte Informazio Gunea.

Lehendakari Aguirre, 53 • 48870 Artzentales • 638 050762 • gazteplana@enkarterrialde.org Gaztezer Balmasedako Gazte Informazio Gunea.

Pio Bermejillo, 19 • 48800 Balmaseda • 94 6800240 • http://balmaz.org/ • info@ balmaz.org Barakaldoko Gazte Informazio Zentrua.

San Juan, 17. • 48901 Barakaldo • 94 4789596 / 94 4789599 •www.gaztebulegoa. net • gaztebulegoa@barakaldo.org Zirtzart Gazte Informazioko Udal-Bulegoa.

Basozelai, 11. • 48970 Basauri • 94 4666430 • http://www.facebook.com/zirtzartbasauri • zirtzart@basauri.net Bermeoko Gazte Informazio Bulegoa.

Gizarte-Kultura Etxea Irakaskintza, 14-16.

• 48370 Bermeo • 94 6179158 •www.giz. bermeo.org • giz@bermeo.org EDEko Gazte Informazio Bulegoa.

Simón Bolívar, 8 B –behea 48010 Bilbao • 94 4029090 • www.fundacionede.org • gazteinformazioa@fundacionede.org Txorierriko Gazte Informazio Bulegoa.

Txorierri etorbidea, 9, behea 48160 Derio • 688 629965 • www.txorierrikogazteak.com • oij@e-txorierri.com

Tangora Etxea. Algortako Etorbidea, 98 48991 Getxo • 944 660 353 • gaztebulegoa@ getxo.net Molinar Plaza, 11 48192 Gordexola • 638 050 762 • gazteplana1@enkarterrialde.org Gorlizko Gazte Informazio Gunea.

Krutzeta, 5 48630 Gorliz • 94 6774000 • gazteria@gorliz.net Gueñeseko Gazte Informazio Gunea.

Enkarterri, 2 48840 Güeñes • 94 6690877• www.gugaz.org • info@gugaz.org Arratiako Gazte Informazio Bulegoa.

Igorreko Kultur Etxea. Elexalde, 8 48140 Igorre • 639 018133 • gib-arratia@ gorbeialdea.com Karrantzako Gazte Informazio Gunea.

Concha Enparantza, 1 48895 Karrantza • 638 050762 • gazteplana1@enkarterrialde.org Lanestosako Gazte Informazio Gunea.

Manuela Sainz de Rozas, 1 48895 Lanestosa • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde. org

• gazteinfo.plentzia@bizkaia.org Gazte Informazio Zentroa.

Santa Clara Kultura Zentroa. Martín Fernández Villarán, z/g 48920 Portugalete • 94 4729313 • www.juventudportugalete.org • juventud@portugalete.org • gaztegela@ gmail.com Portugaleteko Gazte Informazio Gunea Gazte Gela.

Zubeldia Maisua, z/g 48920 Portugalete • 94 4616638 • www.juventudportugalete.org • aulajoven@portugalete.org Gaztebox Santurtziko Gazte Informazio Bulegoa.

Santurtzi Parkea, z/g 48980 Santurtzi • 94 4836110 • gib-oij@santurtzi.net Sopelanako Gazte Bulegoa.

Kurtzio Kultur Etxea, Mendieta, 11 48600 Sopelana • 94 4065505 • www. sopelanagaztea.blogspot.com • www. sopelana.net • oij@sopelana.net Turtziozko Gazte Informazio Gunea.

Lehendakari Agirre, 61 48880 Turtzioz • 618 645690 • gazteplana@enkarterrialde.org Gazte Info Gazte Informazio Bulegoa.

Udiarraga, 39 48490 Ugao-Miraballes • 94 6322014 • gazteinfo.ugao@ortzadar.es Urduñako Gazte Informazio Gunea.

Zallako Gazte Informazio Bulegoa.

Madres Irlandesas, 4 48860 Zalla • 94 6391396 • www.ibilimunduan.com • oij@ zalla.org • infogazte@zalla.org

Gipuzkoa

Hernaniko Gazte Informazio Bulegoa.

Hernaniko Udal Kiroldegia, Elkano z/g.• 20120 Hernani • 943 552185 • www.hernani. net • kirola@hernani.net Hondarribiako Gazte Informazio Bulegoa.

Lasarte-Oriako Gazte Informazio Bulegoa.

Lasarte-Oriako Gaztelekua. Jaizkibel Plaza, 14.• 20160 Lasarte-Oria • 943 376181 • www.lasarte-oria.org • gaztelekua@ lasarteoriasarean.eu Legazpiko Gazte Informazio Bulegoa.

Ambrosia Olabide Egoitza. Pio Baroja, 1.

• 20140 Andoain • 943 593911 • www. gaztelokala.com • gibandoain@gaztelokala. com

Kultur Etxea, Latxartegi, 3. • 20230 Legazpi • 943 737203 • www.gipuzkoangazte.info/ legazpi • gazteria@legazpi.eus

Arrasateko Gazte Informazio Bulegoa.

Azkoitiako Gazte Informazio Bulegoa.

Aita Madinabeitia plaza z/g • 20720 Azkoitia • 943 026027 • www.artxamendi.net • gib@ euskalnet.net Azpeitiako Gazte Informazio Bulegoa.

Plaza Txikia z/g • 20730 Azpeitia • 943 157160 • www.azpeitia.net • gib@azpeitia.net

Meatzari Plaza, 2 48550 Muskiz • 94 6708037 • www.muskizkogaztegunea. blogspot.com • gaztebulegoa@muskiz.com

Gipuzkoako Gazte Informazio eta Dokumentazio Lurralde Zentroa.

Gaztegunea. Anoeta, 28 • 20014 Donostia-San Sebastián • 900 110111 / 943 472617 • www. gipuzkoangazte.info • ctij1@gipuzkoa.net Gipuzkoako Campuseko Gazte Informazio Bulegoa.

Zubieta, 16 48410 Orozko • 94 6339945 • infoinduma@yahoo.es

Ignacio M. Barriola eraikina. Elhuyar enparantza, z/g 20018 Donostia • 943 018135 / 943 018138 • svrgazte@sv.ehu.es. svrbegaz@sv.ehu.es

Plentziako Gazte Informazio Gunea.

Goenkale, 25n 48620 Plentzia • 94 6770989

Koldo Mitxelena kulturunea. Infoteka. Gazte Informazio Gunea.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

Errenteriako Gazte Informazio Bulegoa.

Merkatuzar. Pablo Iglesias, 3.• 20100 Errenteria • 943 449640 • www. gaztebulegoa.errenteria.net •gazteria@ errenteria.net

Andoaingo Gazte Informazio Bulegoa.

Muskizko Gaztegune.

Induma Informazio Bulegoa.

Gabriel Kurutzelaegi,10. • 20870 Elgoibar • 943 531319 • www. elgoibarkogazteinformazioa.info • gazteinformazioa@elgoibar.net

Foruen Karrika, 2 behea. • 20302 Irun • 943 505440 / 943 505444 • www.irun.org/igazte • infojuvenil@irun.org

Tomas Alba, 13. • 20115 Astigarraga • 616 599334 • www.astigarraga.net • www. astigarraga.net • gazteinfor@astigarraga.net

Zubietaerrota Eraikina, Kurtzero auzoa 48392 Muxika • 670 509752 • www.busturialdekogazteplana.com • gaztebulegoa@busturialdekogazteplana.com

Elgoibarreko Gazte Informazio Bulegoa.

La Iberia, z/g 48910 Sestao • 94 4956127 • cijsestao@infonegocio.com

Eliz Atea, 12 48280 Lekeitio • 94 6243591 • gazte-bulegoa@lekeitio.com

Busturialdeko Gazte Bulegoa.

Portalea Kultur Etxea, Bista Eder 10. • 20600 Eibar • 943 708435 • infojuven.ei@eibar.net

Irungo Gazte Informazio Bulegoa.

Astigarragako Gazte Informazio Puntua.

Arana Goiri´tar Sabin, 13 48100 Mungia • 94 6553353 • mungia.gib-oij@astiune.com

Eibarko Gazte Informazio Bulegoa.

Sestaoko Gazte Informazio Zentroa.

Lekeitioko Gazte Informazio Bulegoa.

Mungiako Gazte Informazio Bulegoa.

Goikoa Jauregia. Mari kalea, 1. • 20003 Donostia • 943 481435 • www.donostia.eus/ gazteria • gazteinfo@donostia.eus

Javier Ugarte 6. • 20280 Hondarribia • 943 644752 • gip@hondarribia.org

Garibai Etxea. Biteri etorbidea, 3. • 20500 Arrasate • 943 252065 • www.gaztebulegoa. com • gaztebulegoa@arrasate.eus

Herriko plaza, z/g 48212 Mañaria • 94 6818998 • kultura.manaria@bizkaia.org

Donostiako Gazte Informazio Zerbitzua Online eta Hitzordu bidez.

Kultur Etxea. Andra Mari, z/g 48460 Urduña • 945 384884 • xarteaga@urduna.com

Aterpe Leioa Gazte Informazio Zentroa.

Aldapabarrena, 2 48940 Leioa • 94 4055850 • gazte@leioa.net

Mañariko Gazte Informazio Gunea.

Koldo Mitxelena Kulturunea. Urdaneta kalea, 9 • 20006 Donostia • 900 110 111 • www. gipuzkoangazte.info • ctij1@gipuzkoa.net

Oñatiko Gazte Informazio Puntua.

Foruen Enparantza, 4. • 20560 Oñati • 943 718257 • www.oinati.org • gazteinformazioa@oinati.net Ordiziako Gazte Informazio Puntua.

Barrena Jauregia Kultur Etxea, 2 - 3 • 20240 Ordizia • 943 805634 • www. gipuzkoangazte.info/ordizia • gazteria@ ordizia.eus Tolosako Gazte Informazio Bulegoa.

Antonio Maria Labaien Kultur Etxea, Triángulo 1.• 20400 Tolosa • 943 670383 • gazteria@tolosakoudala.net Urnietako Gazte Informazio Bulegoa.

Idiazabal 13 20130 Urnieta • 943 333973 • www.urnieta.eus • gazteinformazioa@ urnieta.eus Villabonako Gazte Informazio Bulegoa.

Katea Etxea. Kale Nagusia, 79. • 20150 Villabona • 943 694787 • www.kateaetxea. net/gazte-informazioa • gazteria@villabona. net Zarautzeko Gazte Informazio Bulegoa.

Zinema Pilotalekua. Zigordia Kalea, 34.

• 20800 Zarautz • 943 005122 • www. zarautzgazte.net • gazteinformazioa@ zarautz.org

39

Erroibarreko euskara aztergai Fontes linguistika aldizkarian “Zaraitzueraren lekukotasunak XVIII. mende bukaeran: hiru testu zahar eta autore berri bat” artikulua ere jasotzen du Euskal linguistikari buruzko Fontes Lingua Vasconum. Studia et Documenta aldizkariak berriki argitaratu duen 21. liburukian “Erroibarko aldaeraren inguruan.

Hego Erroibarko azpialdaera. Lehen erdia” izeneko lana jasotzen da.

Aipatu lan horretan, Koldo Artolak Louis –Lucien Bonaparteren mapan jasotako sailkapen dialektala kontuan hartzen du, eta Erron, Olondritzen eta Aintzioan batutako materialak aurkezten ditu; herri horiek, ibar horretako gainerakoekin eta Esteribarreko gehiengoekin batera, Erroko aldaera osatzen baitzuten.

Aldizkari berean, gainera, Ekaitz Santaziliak idatzitako “Zaraitzueraren lekukotasunak XVIII. mende bukaeran: hiru testu zahar eta autore berri bat” artikulua ere argitaratu da. Artikulu horretan, Santaziliak XVIII. mendean Zaraitzueraz idatzitako hiru sermoi aztertzen ditu. Horietako bat argitaragabea da eta beste biak J.M. Satrústeguik jadanik argitaratu zituen. Santaziliaren ikerlanak erakusten duenez, hiru sermoi horiek pertsona berak idatzi zituen.

Gainera, ustezko egilea topatu eta haren biografia aztertu da.

Iñaki Gaminde, Asier Romero, Naia Eguskinza eta Aintzane Etxeberria dira “Dardarkari bakunaren alofonoez testu irakurrietan” izeneko azterketan kolaboratu duten egileak. Bertan, dardarkari bakunek dituzten alofono-motak aztertzen dira Euskal Autonomia Erkidegoko

40

mendebaldeko gazteek irakurritako testuetan. Alofonoen eta indize akustikoen deskribapen bat egiten da. Corpusa egiteko hamabost informatzaileren datuak jaso dira, guztiak gazteak eta emakumeak, eta testu labur bat irakur dezaten eskatu zaie; testu hori etiketatu eta aztertu egin da “Praat” programen bidez. Lanak energian nahiz iraupenean bereizten diren bost alofono identifikatzea lortu du.

Jarraian, “Nola erabili itzulpena euskarazko irakaskuntza elebi/ eleaniztunean Testuliburu bateko adibideen azterketa eta proposamen didaktiko zenbait” izeneko lana topa daiteke, Nere Etxezarragak egina. Azken horrek itzulpena

hizkuntzen didaktikarako baliabide egoki gisa babesten du, hausnarketa metalinguistikoa eta hizkuntzen arteko alderaketa errazten baititu. Azterketa honen bidez, Bigarren Hezkuntzako euskara-ikasgaiaren testuliburu batetik hartutako zenbait adibide analizatzen dira. Gainera, adibide horietan oinarritutako proposamen didaktiko batzuk egiten dira eta, bertan, itzulpena hizkuntzen irakaskuntza elebidun/eleanitzean nola erabil daitekeen erakusten da.

Liburukian “Euskal Ahozko Ondarearen egokitzapena euskal komunitatearen baliabide sinboliko gisa, 1960-1975” izeneko azterketa ere aurki daiteke, halaber, eta

GAZTEBERRI #119 | 2016 Azaroa

Ana Gandarak hiru gaiei buruzko gogoeta egiten du: corpusaren alderdi orokorra, euskal ahozko ondarearen gaitasun interesgarria eta haren hautemate liturgikoa.

Hiru zutabe horiek ekarri zuten ahozko ondarearen balioa handitzea eta bere funtzionalitate sinbolikoa eguneratzea, eta horrek euskal ahozko ondarearen egokitzapen garaikideko oinarriak ulertzen laguntzen du euskal komunitatearen baliabide sinboliko modura.

Fontes aldizkariaren azken edizioa Luis María Zalduaren “Latinaurreko elementu indoeuroparrari buruz Baskoniako toponimian: –amarekin amaitzen diren tokiizenak” izeneko artikuluarekin amaitzen da. Lan horretan –aman amaitutako toki-izenen inbentarioa zabaltzen da lagin berriekin eta bukaera hori duten toponimoen ustezko jatorria argitzen du; azkenik, haren lurralde-banaketa aztertzen du eta Baskoniako toponimian latinaurreko elementu indoeuroparrari buruzko ondorio batzuk ateratzen saiatzen da.

Aldizkari horren 350 ale argitaratu dira, eta 8,40 euroan saltzen da Gobernuko Argitalpen Funtsean eta Nafarroako gainerako liburudendetan.

Nafarroako sarrera adierazten duten bide-seinale guztiak elebidunak izango dira 45 puntutako seinaleak egokituko dira Nafarroako Gobernuak Nafarroako Errepide Sareko Foru Komunitatean sartzen dela adierazteko seinaleek elebidunak izan behar dutela erabaki du.

Ondorioz, 2006an emandako aurreko agindu bat aldatuko da; agindu horrekin, errotulazioa ezberdina izango zela ezartzen zen, elebiduna edo gaztelaniaz bakarrik, kartela zegoen tokiaren arabera: zonalde euskalduna, mistoa edo euskalduna ez den zonaldea.

Gobernuaren ustez agindu hori ez zetorren bat Euskararen Foru Legearekin. Horrela hartutako

erabakiak egun Euskarabidea prestatzen ari diren bi proiekturi aurrea hartzen die, honako helburu hau izanik: alde batetik, Nafarroako hizkuntzen erabilera arautzea, eta bestetik, hiriguneetako izendapen ofizialen erabilera arautzea.

Nafarroan sartzen dela adierazteko era horretako 67 kartel daude: haietatik 17, zonalde euskaldunean, denak elebidunak; 5 zonalde mistoan, 1 gaztelaniaz eta 4 elebidunak; eta 45 euskalduna ez den zonaldean, 44 gaztelaniaz eta 1 elebiduna; beraz, guztira 45 kartel aldatu beharko dira.

ATAL HAU NAFARROAKO GOBERNUAREN EUSKARAREN NAFAR INSTITUTUAREN LAGUNTZAREKIN BURUTZEN DA

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

41

Agenda ABENDUAK 1, OSTEGUNA

Kluba, Donostia. 19:00. 5€.

• MARTA SÁNCHEZ QUINTET. Bilbaína Jazz Club, Bilbao. 20:30.

12€.

• WILLIS DRUMMOND. Plateruena Kafe Antzokia, Durango. 23:00.

10/12€.

• XABIER MONTOIA. Kafe Antzokia, Bilbo. 20:30. 6€.

• THE LAST VEGAS. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00. 15€.

• ZEA MAYS + LUKIEK. Jimmy Jazz, Gasteiz, 21:00. 10/12€.

• LA PULQUERÍA. Jimmy Jazz, Gasteiz. 22:00. 12/15€.

ABENDUAK 2, OSTIRALA

• PETITE SALOPE. Xurrut, Gorliz.

22:00. 4€.

• ANARI. Gaztetxea, Alegia. 20:00.

10€.

• LEON BENAVENTE. Zentral Kafe Antzokia, Iruña. 21:00.

• DJ PONE + RUBIN STEINER. Atabal Aretoa, Biarritz. 21:00. 15/18€.

• RATZINGER + THE GUILTY BRIGADE. Cavas Aretoa, Iruña.

20:00. 9€.

• DEMENTED ARE GO + SCREAMERS& SINNERS DJ NASH. Bilboko Kafe Antzokia, Bilbao.

22:00. 15/18€.

• ANJE DUHALDE & NIKO ETXART. BBK Aretoa, Bilbao. 20:00. 12€.

• LAURA COX + UNDERNEED. Intxaurrondoko Kultur Etxea, Donostia. 22:00. 10/12€.

• BASQUE LIEDER. Musikene, Donostia. 19:30. 3€.

ABENDUAK 3, LARUNBATA • THE LAST VEGAS. Kafe Antzokia, Bilbo. 21:00.

• COQUE MALLA. Stage Live, Bilbao.

19:30. 18€.

• ZEA MAYS. Plateruena Kafe Antzokia, Durango. 23:00. 10/12€.

• KOKEIN. Landako Gunea, Durango.

19:40. 0€.

• BORN FROM PAIN + RISK IT + FOURSCORE + WORTH IT. Jimmy Jazz, Gasteiz. 20:00. 12/15€.

• LA PULQUERÍA. Zentral kafe Antzokia, Iruña. 21:00. 12/15€.

ABENDUAK 4, IGANDEA • LAURA COX. BBK Aretoa, Bilbao.

20:00. 12€.

• KEVIN ROLDÁN. Santana 27, Bilbao. 21:00. 17€.

• HESIAN:”HESIAN 10 URTE, 11 GONBIDATU”. Plateruena Kafe Antzokia, Durango. 22:30. 7€.

• HATE + NOCTEM. Tunk Aretoa, Irun. 21:00.

ABENDUAK 5, ASTELEHENA • CRYSTAL CASTLES. Bilboko Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 22/25€.

• AIRBOURNE. Santana 27, Bilbao.

19:00. 24€.

• CRYSTAL FIGHTERS. Anoeta Belodromoa, Donostia. 20:00.

32€.

• RURAL ZOMBIES. Kutxa Kultur

Urte osoko harpidetza (12 aldizkari)

18€ 42

harpidetzak@gazteberri.eus GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

ABENDUAK 6, ASTEARTEA

ABENDUAK 12, ASTELEHENA

• BIDE ERTZEAN. Plateruena Kafe Antzokia, Durango. Doan.

• BONUS TRACK + NARCO. Zelaieta Parkea, Amorebieta-Etxano.21:30.

ABENDUAK 8, OSTEGUNA

• TXERIPKUMEAK + PERLATA + EZIN IZAN. Gaztetxea, Arrasate. 22:30. 5€.

• RAVENEYE. Bilboko Kafe Antzokia, Bilbao. 21:00. 14/18€.

• CLUTCH. Zentral kafe Antzokia, Iruña. 20:00. 25€.

ABENDUAK 9, OSTIRALA • LABÈQUE AHIZPAK. Bastero Kulturgunea, Andoain. 20:00. 10€.

• OLATZ ZUGASTI. Soreasu Antzokia, Azpeitia. 22:00. 15€.

• THE EMPTY HEARTS. Bilboko Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 15/18€.

• REUNION BIG BAND. Lugaritz Kultur Etxea, Donostia. 20:00. 5€.

• FREEDONIA. Zentral Kafe Antzokia, Iruña. 20:00.

• KALAKAN. Kultur Zentroa, Noain.

21:00. 8€.

• KEN ZAZPI. Gaztanbide Antzokia, Tutera. 20:30. 20€.

ABENDUAK 10, LARUNBATA • GLEEN HUGHES + LIVING COLOURS. Totem Aretoa, Atarrabia. 18:30. 30/35€.

• NEUMAN + YELLOW BIG MACHINE. Bilboko Kafe Antzokia, Bilbao.

22:00. 15/18€.

• RISE TO FALL. Stage Live, Bilbao.

19:30. 10€.

• BRUJERÍA. Jimmy Jazz, Gasteiz.

20:00. 17/20€.

• JAMES HUNTER SIX. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00. 17€.

• EL ALTAR DEL HOLOCAUSTO + FETITXE + BONEFLOWER. Orbeko Etxea, Laudio.

• THE OPPRESED + ALERTA GORRIA + AGAINST YOU + SOFOKAOS. KUbe Aretoa, Tafalla. 20:00.

10/13€.

ABENDUAK 13, ASTEARTEA • BARBARA HENDRICKS. Victoria Eugenia Antzokia, Donostia.

20:00. 38€.

ABENDUAK 14, ASTEAZKENA • JUDITH JAUREGUI. Victoria Eugenia Antzokia, Donostia.

20:00. 18€.

• THE WOOGLES. UPV/EHUko Pabilioi Unibertsitarioa, Gasteiz.

19:00. Doan.

ABENDUAK 15, OSTEGUNA • DELAY LAMAS. Bilbaina Jazz Club, Bilbao. 20:30. 12€.

• ENRIC VERDAGUER. Cotton Club, Bilbao. 19:00. 5€.

• BIDE ERTZEAN. Bilboko Kafe Antzokia, Bilbao.

•CARLOS NÚÑEZ. Campos Elíseos Antzokia, Bilbao. 20:00.

• ZEA MAYS + PHYSIS VERSUS NOMOS. Intxaurrondoko Kultur Etxea, Donostia. 20:00. 10/12€.

• NICK LOWE & THE STRAITJACKETS. Patio Aretoa, Donostia. 19:00. 30€.

• MANEL. Jimmy Jazz, Gasteiz.

21:00. 15€.

• NEIGHBOR. Biteri Kultur Etxea, Hernani. 20:00. 7€.

ABENDUAK 16, OSTIRALA • SAXON. Santana 27, Bilbao. 21:00.

• ANTÍLOPEZ. Azkena, Bilbao. 19:00.

12€.

• THE DAMNED. Jimmy Jazz, Gasteiz. 20/25€.

ABENDUAK 17, LARUNBATA • HATORTXU ROCK 2016: HABEAS CORPUS + ESNE BELTZA + GREEN VALLEY + LA PEGATINA + REINCIDENTES + MAFALDA + JOXE REPLAY + ARKADA SOCIAL + LENDAKARIS MUERTSO + AFU + MARIANITOZ BLAI + DJ BULL. Atarrabia. 18:00. 15€.

• SOZIEDAD ALKOHOLIKA + ERASO!.

Sanagustin Kulturgunea, Azpeitia.

15/18€.

• RUPER ORDORIKA. Bilboko Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 12€.

• BELAKO. Euskotreneko Geltokia, Donostia. 21:00.

• THE ALLNIGHTERS. Lobiano Kultur Gunea, Ermua. 20:00. 8€.

• KEN ZAZPI. Jimmy Jazz, Gasteiz.

21:00. 20€.

• THE EXCITEMENTS. Hell Dorado, Gasteiz. 22:00. 16€.

• ROCK POR UNA SONRISA + CHRISTMAS FEST. The End aretoa, Gasteiz. 17:30. 12€.

ABENDUAK 18, IGANDEA • WAX TAYLOR + L’ENVOÛTANTE. Atabal, Biarritz. 21:00. 25/28€.

• JOSEBA TAPIA & BESAMOTZAK. Le

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

43

Bukowski Musika Kluba, Donostia.

21:00.

• BIDE ERTZEAN. Principal Antzokia, Donostia.19:00. 12€.

• OSKARBI. Victoria Eugenia Antzokia, Donostia. 19:00. 12€ • GOSPEL FACTORY. Olalde Aretoa, Mungia. 20:00. 12€.

ABENDUAK 21, ASTEAZKENA • AMORANTE. Arrigorri, Ondarroa.

20:00.

ABENDUAK 22, OSTEGUNA • WILLIS DRUMMOND + INOREN ERO NI. Kafe Antzokia, Bilbao. 21:30.

10/12€.

• EL DROGAS. Zentral Kafe Antzokia, Iruña. 20:30. 21€.

Bilboko Guggenheim Museoa: • “Francis Bacon: Picassotik Velázquezera”.

2017ko urtarrilaren 08ra arte.

• “Hasperena”. Sam TaylorJohnson.

Abenduaren 11ra arte.

• “Herman y Magrit Rupf-en bilduma”.

2017ko apirilaren 23ra arte.

Bilboko Arte Ederren Museoa: • “1937. Gernikari buruz. Gerra eta civitas”.

2017ko urtarrilaren 9ra arte.

• “Carmelo Ortiz de Elgea. Atzera begirakoa (1963-2016)”.

2017ko urtarrilaren 16ra arte.

Bilboko Euskal Museoa:

2017ko otsailaren 31ra arte.

• “Prado eskura”.

2017ko otsailaren 12ra arte.

Donostiako Ernest Lluch Kultur Etxea: • “Norbere moduan”.

Abenduaren 15era arte.

Gasteizko Artium Museoa: • “Grey Flag 2016. Eralda zaitez, eralda ezazu”.

2017 urtarrilaren 31ra arte.

• “Komikiak zientziaz jantzi dira”.

2017 martxoaren 31ra arte.

Gasteizko Montehermoso Kulturunea: • “Gazte Klik Klak”.

2017 urtarrilaren 8ra arte.

Gernikako Euskal Herria Museoa:

ABENDUAK 23, OSTIRALA

• “Estereoskopiak: 16+16”.

2017ko urtarrilaren 29ra arte.

• BENITO LERTXUNDI. Amaia Antzokia, Arrasate. 19:30. 20€.

• “MontaTu”.

2017ko maiatzaren 21era arte.

• “Eusko Jaurlaritza Gerra Zibilean”.

2017ko apirilaren 2ra arte.

• METAL JAIA TRIBUTE: Totem Aretoa, Atarrabia. 19:00. 13€.

Bilboko AZ Azkuna Zentroa:

• QUIQUE & LOS DETECTIVES. Kafe Antzokia, Bilbao. 20:30. 25€.

Getariako Balenciaga Museoa:

• “Agur Erronboari”.

2017ko urtarrilaren 29ra arte.

• JOHN BERKHOUT. Kutxa Kultur Kluba, Donostia. 19:00. 10€.

Donostiako Tabakalera:

• “Cristóbal Balenciaga. Legatu denboragabea”.

Abenduaren 31ra arte.

• GREEN VALLEY + GANJAHR FAMILY + DJ LORO + MAD91 SOUND. Jimmy Jazz, Gasteiz. 20:00.

10/13€.

• “Organismo bizidunen agentzia”.

2017ko otsailaren 5era arte.

Iruñeako Civivox Condestable:

Donostiako Eureka!

Zientzia Museoa:

• “Amaiur. Azken Gaztelua”.

2017ko urtarrilaren 31ra arte.

• TRAVELLIN’ BROTHERS. Kultur Leioa, Leioa. 21:00. 6/12€.

• “Zientziaren plastihistoria”.

2017ko urtarrilaren 15era arte.

Tolosako Topic Museoa:

• EL DROGAS. Zentral Kafe Antzokia, Iruña. 20:30. 21€.

Donostiako San Telmo Museoa:

ABENDUAK 26, ASTELEHENA

• “Modernitate berezia.

Abangoardiaren erretratua Donostian 1928-1936”.

• GARI. Victoria Eugenia Antzokia, Donostia. 20:00. 18€.

44

• “Yase Taman. Zahra Sabriren Txotxongiloak”.

2017ko martxoaren 5era arte.

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

z Karta Zuriak: Jone San Martin | W. Forsythe & R. Ikeda Tabakalera. Donostia.

Jone San Martin dantzari eta koreografoak karta zuria izan du Europako Kultur Hiriburuaren programa aberasteko. Diseinatu duen proposamenean, bere sorleku eta nazioarteko influentzien arteko zubi izan nahi izan du artista donostiarrak.

Karta zuriaren azken ekarpenean, etxean aurkeztuko ditu San Martinek izen handiko bi artista: William Forsythe eta Ryoji Ikeda Lehendabizikoz aritu dira elkarlanean Estatu Batuetako koreografo ospetsua eta konpositore eta soinu-artista japoniarra, eta Tabakaleran jarriko dituzte bakoitzak instalazio bana. Instalazioak beregainak dira, baina bata bestearen ondoan erakutsiko dira, eta sarrera bera izango dute.

Biek ideia bera azpimarratu nahi dute: gorputzek espazioan duten mugimendua eta horren kontzientzia.

z Muskerraren bidea.

z 1516-2016. Bake-Itunak

2016-11-29ra arte | Asteasu.

2017-01-15era arte |

Toki zehaztugabea da Obaba, eta bertan daude kokatuta Bernardo Atxaga idazlearen narrazio ezagunetako zenbait, hala nola Sugeak txoriari begiratzen dionean (1984), Bi anai (1985) eta, bereziki, Obabakoak (1988). Asteasutik abiatuta, Obabako lurralde horretan barrena murgiltzen den bi kilometroko pasealekua da Muskerraren bidea. Bidean zehar, hainbat panel eta grabaziok (euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez entzungai) Bernardo Atxagaren obran ardatz diren testu, pertsonaia eta tokien berri emango diote ibiltariari. Hala, pausorik pauso, Bernardo Atxagaren lana eta Asteasuko paisaia ezagutzeko aukera ematen du Muskerraren bideak. Jarduera hau DSS2016EUren Elkarrizketak lerroaren baitan kokatzen da; hain zuzen ere, Donostia 2016 eta inguruko kultur agenda harremanetan jartzen dituen programazio-ildoaren baitan.

Bake-ituna proiektuak bakeak artearen historian, kulturan eta zuzenbidean izan dituen irudikapenak lantzen ditu. Proiektuaren epizentroa Donostian badago ere, 10 herrialde eta hiri baino gehiagora hedatuko da maiatzaren 26tik 2017ko urtarrilaren 15 arte. Bake-itunak bakeak izandako forma eta irudikapen konplexuak esploratzen ditu, eta haren irudikapenen eta esanahien bidez bidaiatzen da historian zehar.

Nazioarteko proiektu gisa planteatzen da; bertan, tokiko zein Europako eragile eta erakunde esanguratsuek parte hartzen dute, hasi Louvre Museotik Jorge Oteiza Fundazio Museora.

1516-2016. Bake Itunak erakusketa nagusiaz gain, proiektuak gertaera historikoei buruzko zazpi erakusketa (ikerketa-kasuak), ikerketa monografiko bat eta artista garaikideen zazpi ekoizpen (Aldiriak) hartuko ditu barne.

Unibertsitatea Berrikuntza Europa Kultura

• SANTASPASCUAS JAIALDIA 2016: CHRISTINA ROSENVINGE + ANARI. Baluarte Auditorioa, Iruña. 19:30.

16/19€.

• LUAR NA LUBRE. Principal Antzokia, Gasteiz. 20:30. 15/20€.

ABENDUAK 27, ASTEARTEA

• ELVIS THE KING OF R’N’R 60 YEARS. Kafe Antzokia, Bilbao.

19:30. 10€.

• LA OREJA DE VAN GOGH. Kursaal, Donostia. 20:30.

• KORRONTZI + GWENDAL. Mendizorrotzako Polikiroldegia, Gasteiz. 18:00. 17€.

ABENDUAK 28, ASTEAZKENA • WAS + NOTHING. Intxaurrondoko Kultur Etxea, Donostia. 20:30.

12/15€.

ABENDUAK 29, OSTEGUNA

• RAFA RUEDA. Oihaneder Euskararen Etxea, Gasteiz. 19:30.

Doan.

ABENDUAK 30, OSTIRALA • MIKEL URDANGARIN. Kafe Antzokia, Bilbao. 22:00. 12€.

• MABU. Azkena, Bilbao. 20:00. 10€.

• ÁNGELA CERVANTES. BBK Aretoa,

Urria.pdf

1

17/11/16

Bilbao. 20:00. 15€.

• ÁNGEL STANICH. Dabadaba, Donostia. 21:00. 12€.

• ALABAMA GOSPEL CHOIR. Kursaal, Donostia. 21:00.

• MARTIRIO. Ermuako Antzokia, Ermua. 22:15. 12€.

• ZARPAZO! A CICATRIZ + SÁLVATE SI PUEDES + ULTIMATUM + MAMEN + QUEMANDO RUEDAS + TXERRA. Jimmy Jazz, Gasteiz. 19:30. Doan.

• THE ALLNIGHTERS + LOS MISTERIOS. Hell Dorado, Gasteiz.

• NIKO ETXART ETA HAPA HAPA + BALERDI BALERDI. Zentral Kafe Antzokia, Iruña. 21:00. 12/15€.

9:17

etorkizuna.eus

46

GAZTEBERRI #119| 2016 Azaroa

yi

nE uro pe

ia

ud

l ra

St

st

y in New Zealand

Au

S tu d

S tu in dy

USA St

Stu d y in Canada ud y

in