Endokrin Sistem * Endokrin sistemin salgıladağı maddelere hormon denir. Hormonlar Yapısı; Organik moleküllerdir.a.a, protein, steroid ve pürin bazlarını barındırırlar. Görevi; Düzenleyicidir. Doku ve organların birbiriyle iletişimini sağlar. Taşınması; hayvanlarda kanla bitkilerde floem veya ksilem ile gerçekleşir. Not: İletim hızları yavaş, etkisi uzundur. * Genelde her hormonun bir hedef organı vardır. * Salgılandıkları yerden uzakta iş görürler. * Belirli bir miktara ulaştıktan sonra etkili olurlar (eşik değer).
Hayvansal Hormonlar A) Hipofiz Bezi a) Ön Lob (Rathe Kesesi) * STH (Sometotropin Hormon) * ACTH (Adenokortikoropin Hormon) * TSH (Tritropin Hormon) * FSH (Folikül ve testislere etki eden) * LH (Lüteinleştirici Hormon) * LTH (Lüteotropin Hormon) * MSH ( Melanoasit Stimülan Hormon)
1. STH * Büyüme hormonudur. * Protein sentezini hızlandırır. * K.hidrat kullanımını azaltır. * Depo yağların kullanılmasını sağlar. * Devlik (Gigantizm)-Cücelik (Nanizm) Agromegali
b) Arka Lob * ADH (Antidiüretik Hormon – Vasopressin) * Oksitosin
1. ADH * Hipotalamusta üretilir. Hipofizin arka lobunda depo edilir. * İdrardaki suyu düzenler (Geri Emilim). Eksikliğinde “şekersiz diyabet” görülür.
2. Oksitosin * Laboratuvarda yapay olarak yapılmaktadır. * Doğumda rahim kaslarını, doğumdan sonra süt bezlerini düzenler.
B) Tiroit Bezi * Tiroksin * Trikalsitonin (Kalsitonin)
1. Tiroksin * Çok salgılanırsa metabolizmanın hücre solunumu hızlanır (koşma anı…) Mitokondri artar. O2 tüketimi artar. * Bazal metabolizma artar. Vücut ısısı artar. * Tiroit bezi normalden çok çalışırsa bezin hücreleri artar ve büyür (Guatr). * I eksikliğinde de Guatr görülür.
2. ACTH
2. Kalsitonin
* Böbrek üstü bezleri uyarır
* Kandaki Ca kemiğe geçmesini sağlar. Kemiği sertleştirir. (D vitamini de etkilidir.)
3. MSH * Melanosit hücrelerini uyarır. İnsanda yok. * İnsanda bu görevi ACTH yapar.
4. TSH * Tiroit bezini uyarır ve tiroksin hormonu miktarı bu hormona bağlıdır.
5. Gonadotropinler (FSH-LH-LTH) * Üremeyi düzenlerler.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
C) Paratiroit Bezi * Parathormon
Parathormon * Kemikten kana Ca geçişini sağlar. Kalsitoninle birlikte kandaki kalsiyum dengesini sağlar. * “Tetani” eksikliğinde görülür. Kaslarda titreme ve ağrı olur. * Çok salgılanırsa “raşitizm” görülür.